VZYON 2023

SAVA COKUN 13010006

indekiler Tablosu

VZYON 2023
Bilim ve teknoloji uzun dnemli ekonomik ve toplumsal gelimenin en nemli unsurlar ndan !irisi" !ilim ve teknoloji politikalar ise !u geliimin # z n ve $n%n% etkilemenin !ir ara& d r' (%n$ada ekonomik ve sos$al anlamda gelimi %lkelerin t%m% )*B(" +apon$a" *B %$esi !ir,ok %lke- uzun dnemli toplumsal" ekonomik ve si$asi #ede.leri ile u$umlu !ir !ilim ve teknoloji viz$onu gelitirmilerdir ve !u viz$onu g%n&ellerken teknoloji ngr%s% ,al malar n etkin !ir ara, olarak kullanmaktad rlar' /%rki$e0de 12300larda 4lanl (nem ile !ala$an B5/ politikalar oluturma ,al malar zellikle 6/%rk Bilim 4olitikas 1273820036 ve 6 Trk Bilim ve Teknoloji Politikas 1993-20036 dok%manlar $la nemli !ir !o$ut kazanm t r' *n&ak" orta$a ko$ulan !elgelerin" genel ge,erlili9i tart mas z unsurlar i,ermelerine ve nemli !az kurumsal ve $asal de9iiklikler getirmelerine kar n" #ede.leri !ak m ndan tam olarak u$gulama$a konulduklar s$lenemez' Bunun nedenleri olarak" !ilim ve teknoloji alan nda pa$la lan !ir %lke viz$onunun orta$a konulamam olmas ve nerilen politikalar n ilgili !%t%n kesimler )si$asi erk" kamu" zel kesim ve %niversitelertara. ndan ortaklaa sa#iplenmelerinin sa9lanamamas gsterile!ilir' Bu saptamadan #areketle" re.a# toplumuna ulama s%re&inde !ilim ve teknolojiden etkin !ir ara, olarak $ararlan lmas n sa9lamak %zere" Bilim ve Teknoloji Yksek Kurulu 13 Aralk 2000 tarihli toplantsn a 200382023 $ llar i,in /%rki$e0nin Bilim ve /eknoloji :tratejileri Belgesi0nin #az rlanmas karar n alm t r')2000;1 nolu kararYakla k !ir $ l s%ren #az rl k ,al malar ard ndan" 2! Aralk 2001 tarihli Ye in"i Bilim ve Teknoloji Yksek Kurulu toplantsn a" 4rojenin ad 6Viz$on 2023< Bilim ve /eknoloji :tratejileri6 olarak !elirlenmi= projenin ana temas " temel

$akla m ve !u kapsamda $%r%t%le&ek alt projelerin a$r nt l i,eri9i ile $%r%tme plan ve $netim ekli ona$lanm t r'

Vizyon 2023 Projesi Ana Temas

Viz$on 2023 4rojesinin ana temas = >um#uri$etimizin 100' $ l nda" *tat%rk0%n iaret etti9i muas r medeni$et sevi$esine ulama #ede.i do9rultusunda

#ilim ve teknoloji$e hakim% teknoloji$i #ilin&li kullanan ve $eni teknolojiler rete#ilen% teknolojik 'eli(meleri toplumsal ve ekonomik )a$ a$a *n(trme $etene+i ka,anm( !ir 6re.a# toplumu6 $aratmak olarak !elirlenmitir' 4rojede aa9 daki ,al malar n kapsanmas planlanm t r<

Trki$e-nin #ilim ve teknoloji alann a mev"ut konumunun saptanmas .n$a a #ilim ve teknoloji alann aki u,un *nemli 'eli(melerin saptanmas Trki$e-nin 2023 he e)leri #a+lamn a% #ilim ve teknoloji taleplerinin #elirlenmesi Bu he e)lere ula(la#ilmesi i&in 'erekli stratejik teknolojilerinin saptanmas Bu teknolojilerin 'eli(tirilmesi ve/ve$a e inilmesine $*nelik politikalarn *nerilmesi Viz$on 2023 4rojesi aa9 daki *lt 4rojelerden olumaktad r<

Teknoloji 0n'*r Projesi 1lusal Teknoloji 2nvanteri Projesi Ara(trma" Bil'i 3istemi 4A5B637 T8B6TAK 1lusal Ara(trma Alt$aps Bil'i 3istemi 4TA5AB637

TEKNOLOJ NGR PROJE

Gene! "i!#i
/?B/*@0 n koordinas$onunda" ilgili kamu ve zel kurulular" %niversiteler ve sivil toplum kurulular $la eg%d%m i,inde $%r%t%lmesi planlanan Viz$on 2023 4rojesi0nin temel eksenini" %lkemizde ilk kez ger,ekletirilen A/eknoloji Bngr%C alt projesi oluturmutur'

/eknoloji Bngr% 4rojesi ile ilgili !%t%n kesimlerin geni kat l m $la ve sistematik !ir $ntemle" istenen !ir gele&e9e ulamak i,in !ilim ve teknoloji alan nda neler $ap lmas gerekti9i konusunda gr% toplanmas ve !u gr%lerin derlenmesi ama,lanm t r' Deitli %lkelerde $%r%t%len teknoloji ngr%s% ,al malar nda .arkl $akla m ve $ntemlerin kullan ld 9 gr%lmektedir' Bu $akla m .arkl l klar n n temelinde" teknoloji ngr%s%n%n n&elikle #angi ama&a $nelik olarak $%r%t%ld%9%" #angi alanlara odaklan la&a9 ve sonu,ta !u ,al madan somut olarak nelerin elde edilmesinin !eklendi9i gi!i konularda al nan .arkl kararlar $atmaktad r' Bu !a9lamda" Viz$on 2023 kapsam nda tasar mlanan /eknoloji Bngr% 4rojesi0nin !alat lmas n n temel nedenleri= i- elde edilen !ulgular n B5/ politikalar n n oluturulmas nda !ir ara, olarak kullan lmas " ve ii- s%re, $ararlar olarak !elirlenmitir' 4rojenin" teknoloji ngr%s% ,al malar n n ilk kez $%r%t%ld%9% di9er !ir,ok %lkede gr%ld%9% gi!i" !ilim ve teknoloji alan na odaklanmas na karar verilmitir' 4roje sonu&unda elde edilen !ulgular ve kazan mlar ise unlard r<

Trki$e i&in stratejik teknolojiler ile *n"elikli A5-92 alanlarnn #elirlenmesi% B:T-nin lke 'n emine 'irmesi% )arkn al+n arttrlmas% 3re"e 'eni( ve etkin katlm;

(%n$adaki teknoloji ngr%s% ,al malar nda s kl kla kullan lan $ntemler paneller" del.i sorgulamas ve senar$o $ntemidir= !unlar n iki ve$a da#a ,o9unun !irlikte kullan ld 9 rnekler de vard r' /%rki$e i,in kurgulanan /eknoloji Bngr% 4rojesi0nde" temel unsur paneller olmak %zere" iki $ntemin !irlikte $er almas na karar verilmitir< Pane!!er

3os$o-2konomik Paneller< 3os$o-ekonomik )aali$et alanlarn a *n'*r &al(mas $rten paneller

Tematik Paneller< Tematik konular a ve teknoloji alanlarn a &al(ma $rten paneller

$e!%i or#&!amas
Bngr%len teknolojik gelimeler ve etkileri %zerine $ap lan uzman sorgulamas Deitli sos$o8ekonomik .aali$et alanlar ve tematik konular kapsa$an paneller" kendi ilgi alanlar nda teknoloji ngr%s% ,al mas n $%r%tm%lerdir= panellerin orta$a ko$du9u saptamalar" $a$g n dan ma s%re&inde" ilgili toplum kesimlerinde tart lm ve (el.i :orgulamas ile de geni !ir uzmanlar gru!unun gr%lerine !avurulmutur' Ya$g n dan ma s%re&inden elde edilen gr%lerin 9 nda son eklini alan panel ,al malar n n sonu,lar " da#a sonra !ir !%t%nl%k i,inde ele al narak ve stratejik teknoloji l,%tleri kullan larak" %lkenin !ilim ve teknoloji viz$onu ve stratejik teknoloji alanlar !elirlenmitir' /eknoloji Bngr% 4rojesi" !ilim ve teknoloji sisteminin mev&ut kapasitesinin saptanmas na $nelik di9er %, alt proje )Elusal /eknoloji Fnvanteri" *rat rma& Bilgi :istemi )*GB:-" /?B/*@ Elusal *rat rma *lt$ap s Bilgi :istemi )/*G*B:- ile !irlikte" %lkenin 20 $ ll k !ilim ve teknoloji stratejilerini ekillendirmitir' Te'no!oji n#(r)s) Pane!!eri Viz$on 2023 4rojesi0nin %st d%ze$ $etki ve ona$ mer&ii olan Ynlendirme @urulu" 13 Nisan 2002 tari#li ilk toplant s nda" proje kapsam nda oluturula&ak panelleri !elirlemitir' 1; 2+itim ve 6nsan Ka$naklar 4Tematik Panel7 2; =evre ve 3r rle#ilir Kalknma 4Tematik Panel7 3; Bil'i ve 6leti(im !; 2nerji ve .o+al Ka$naklar >; 3a+lk ve 6la& ?; 3avunma% @ava"lk ve 1,a$ 3ana$ii A; Tarm ve 9 a B; Cakine ve Cal,eme

9; 1la(trma ve Turi,m 10; Kim$a 11; Tekstil 12; 6n(aat ve Alt$ap

$e!%i or#&!amas
(el.i sorgulamas nda ise"

Paneller tara)n an *n'*rlen teknolojik $eteneklerin n$a a ve Trki$e- e 'er&ekle(mesi / e inile#ilmesiD Bu teknolojik 'eli(melerin #elirlenen stratejik teknoloji *l&tleri ,erin e etkileri 'i#i hususlarnD il'ili konu u,manlarna $aplan iki a(amal #ir anket ile sor'ulanmas 'er&ekle(tirilmi(tir; 4aneller tara. ndan ngr%len ve (el.i sorgulamas ile uzmanlar&a de9erlendirilen teknoloji alanlar ;teknolojiler aras ndan"

0nem .,e$i ve Yapla#ilirli+i $%ksek teknolojiler" %lkemiz i,in stratejik teknolojiler olarak !elirlenmitir' Bu ama,la= ,eitli teknolojik .aali$etlerin nem d%ze$lerini !elirlemek i,in :tratejik /eknoloji Bl,%tleri" $ap la!ilirlik d%ze$lerini !elirlemek i,in ise panel ngr%leri ve (el.i sonu,lar kullan lm t r' :tratejik teknoloji l,%tleri" !ir anlamda /%rki$e0nin 2023 #ede.leri !a9lam nda !ilim ve teknolojiden n&elikli !eklentileri nelerdir0 sorusuna verile&ek $an tlard r' Bir teknoloji$i di9erine gre da#a nemli )stratejik- k lan" rne9in reka!et,ili9i art rmas ve$a isizli9i azaltmas ve$a ,evre$e du$arl 9 gi!i .arkl zellikleri ola!ilir' :tratejik teknoloji l,%tleri" ite !u .arkl zellikler aras ndan" panellerden al nan neriler de9erlendirilerek" Ynlendirme @urulu tara. ndan $ap lan n&eliklendirme ile !elirlenmitir'

*L* AL TEKNOLOJK +ETENEK PROJE

Viz$on 2023 4rojesi kapsam nda" nesnel verilerin toplanmas na $nelik olarak $%r%t%len 3 alt projeden !iri olan Elusal /eknoloji Yetenek 4rojesi ile /%rki$e0de ilk kez uluslararas normlarda kapsaml !ir teknolojik $etenek d%ze$i saptanmas #ede.lenmitir' 4roje sonu&u orta$a konan /%rki$e0nin teknolojik $etenek envanteri" #em 6/eknoloji Bngr%s% 4rojesi6ne #em de 6200382023 :trateji Belgesi6nin #az rlanmas na girdi oluturmutur' Hakine park " %lkemizde !ug%ne kadar teknolojik $etene9in tek gstergesi olarak ka!ul edilmitir' O$sa teknolojik $etene9in" makinelere sa#ip olmaktan $enilik $etene9ine uzanan ,eitli d%ze$leri !ulunmaktad r' /eknolojik $etenek" !ir iletmenin stratejik reka!et avantaj $aratmak i,in gerekli teknolojileri kullanma" se,me ve gelitirme .aali$etlerinin !%t%n%n% i.ade eder< Teknoloji kullanma (retim yetenei): Verili !ir teknoloji$i etkin kullana!ilme $etene9i= Teknoloji seme (yatrm yetenei): /eknoloji se,enekleri aras ndan mev&ut koullara en u$gun olan n se,e!ilme $etene9i= Teknoloji gelitirme (yenilik yetenei): Yeni teknoloji se,enekleri gelitirme $etene9i'

Projenin Ama,
Ulusal Teknolojik Yetenek Projesi ile aada sralanan gstergelerin, ekonomik, yapsal, politik (yenilik politikas kapsamnda), sektrel vb parametrelerle ilikilerinin anali! edilmesi ama"lanmtr# 6malat sana$iin e ve $a,lm sekt*rn e 4panel )aali$et konular a$rmn a7 teknolojik $etenek ,e$inin *l&lmesi

Teknoloji * emeler en'esinin hesaplanmas 6malat sana$iin e teknoloji stokunun saptanmas

Projenin Ka-sam
T$%&T'(, T)rkiye &statistik (urumu (T$&() ve T)rkiye Teknoloji *elitirme +ak, (TT*+) tara,ndan y)r)t)len projede, T)rkiye-nin teknolojik yetenek d)!eyinin saptanmasna ynelik "almann, aada tanmlanan kategorilerde yaklak ./00 ,irmay kapsamasna karar verilmitir# 1. A5-92 $apan / T6.2B ve$a TT9E- en A5-92 este+i alm( olan imalat sana$ii i($erleri F$akla(k A>0 )irmaG
2. 100 ve aha )a,la ki(i &al(tran imalat sana$ii i($erlerin en &ekilen *rneklem

F$akla(k A00 )irmaG

3. 10-99 ki(i &al(tran imalat sana$ii i($erlerin en &ekilen *rneklem F$akla(k 1000

)irmaG
4. Ya,lm sekt*rn eki i($erleri F$akla(k 2>0 )irmaG

+(n.em 4rojede 6anket6 $nteminin u$gulanmas na karar verilmitir' *nket ,al mas n n $ukar da s ralanan i$eri gruplar ndan ilkine $%z$%ze gr%me $olu$la" ikin&i ve %,%n&% gru!a posta ile" drd%n&% gru!a da Ie! ortam nda $ap lm t r'

Ra-or
*!&sa! Te'no!oji' +e.ene' Projesi Ra-or& AR" /e TARA" ARA0T1R2A31 "LG TE2 4AR" 56 /%rki$e0de %niversite" kamu ve zel sektr kurulular nda ,al an arat rma& personel ve $urt d nda ,al an /%rk arat rma& lar na $nelik !ir sistem olarak tasarlanm t r' *GB:" arat rma& !ilgilerinin toplanmas " toplanan verilerin s%rekli g%n&ellenmesi ve !u verilerin .arkl kurulular&a .arkl ama,larla kullan lmak %zere de9erlendirilmesine olanak sa9la$an" dinamik !ir sistemdir' Bu sistemle=

$urt i&i ve $urt (n aki ara(trma"larn #ilimsel )aali$et alanlar% $rttkleri Ar-9e &al(malarnn u$'ulana#ile"e+i en stri$el i( kollar ve #u &al(malar sonu"u 'eli(tirilen rn ve teknolojiler hakkn a ko lanm( #il'i erlenmesi%

ulusal #ilim insanlar verita#an olu(turulmas ve #i#li$ometrik anali, $aplmas planlanm(tr; http<//ar#is;tu#itak;'ov;tr adresini kullanarak" *rat rma& Bilgi (erleme Jormu0nu dolduran arat rma& lar" ilk planda=

T8B6TAK Ara(trma 9ruplar% T8B6TAK-T2Y.2B tara)n an $rtlen proje estek ve kari$er pro'ramlar i&in hakem ve i,le$i"i havu,lar% AB =er&eve Pro'ramlar i&in T8B6TAK tara)n an a&lan He# sa$)asn a 4http<//HHH;)pA;or';tr7 ortak #ulma% tart(ma )orumlarna katlma% e-ileti alma ve $a,ma ileti(im plat)ormlar 'i#i )arkl ama&l verita#anlarn a a $er ala#ilmekte irler; Yine% ilk plan a ara(trma"lar% sor'u $apa#ilme% #ilim ve teknoloji '*ster'elerine ula(a#ilme servisler en $ararlana#ilmekte irler; *GB:0te ona$l ka$ t sa#i!i olmak arat rma& lar i,in /?B/*@ projelerine !avurma ve #akem8izle$i&i #izmeti verme gi!i etkinliklerde !uluna!ilmenin !ir n koulu olarak ka!ul edilmitir' :onu, olarak" *GB: sa$esinde #em de9ime$en !ilgilerin #er se.erinde tekrarlanmas n n n%ne ge,ilmesi" #em de !ilgilerin s%rekli olarak g%n&ellenmesi m%mk%n olmaktad r'

T"TAK *L* AL ARA0T1R2A ALT+AP1 1 "LG TE2 4TARA" 5" %lkemizde arat rma" dene$sel gelitirme" test;analiz ve tan ,al malar na $nelik kullan lan makine;sistem;&i#az stoku$la *G8KF proje !irikiminin verita!an n oluturmak ama& $la" /?B/*@ tara. ndan tasarlanan ve gelitirilen Ie! ta!anl !ir u$gulamad r' /*G*B: makine;sistem;&i#az stoku ve proje !irikimi !ilgilerinin toplanmas " toplanan verilerin s%rekli g%n&ellenmesi ve !u verilerin .arkl ama,larla kullan lmak %zere de9erlendirilmesine olanak sa9la$an" dinamik !ir sistem olarak tasarlanm t r' http<//tara#is;tu#itak;'ov;tr adresinden /?B/*@ Elusal *rat rma *lt$ap s Bilgi (erleme Jormu doldurularak /*G*B:0e girilen makine;sistem;&i#az !ilgileri ilk planda

Birim/B*lm $*neti"ilerinin i,in ver i+i *l& e% 'ereksinim sahiplerin"e sor'ulana#ile"ek% 8rn ve teknoloji 'eli(tirme &al(malarn a% la#oratuvarlarla en stri arasn a i(#irli+i ve ileti(im ortam sa+la$a"ak% Ia#oratuvarlarn kapasite ve $eteneklerinin artmas i&in 'erekli ka$na+n #ulunmasn a $ar m" ola#ile"ek% Ia#oratuvarlar a 'er&ekle(e"ek ortak projelerin artmasna $ol a&a#ile"ektir;

10

/*G*B:" /?B/*@ Herkez ve Fnstit%lerinde $ap lan test ,al malar ndan sonra kullan ma a, lm t r' RAPORLAR Ulusal Bilim ve Teknoloji Politikalar 2003-2023 Strateji Belgesi Eitim ve nsan Kaynaklar Sonu !a"oru ve Strateji Belgesi

11