TA

Ca Bc s Nguyn Vn Th
Gio s i hc Vn khoa Si Gn
Gio s i hc Nhn vn v
Ngh thut Vin i Hc Minh c
Cch dy my nm ng Cao Trung d nh ti d tua quyn ja L T Ao ca
ng, nay ng li c nh nh ti d tua tp D m T Ao ny.
Tc gi cho bit dy l ti liu vit tay ca ng Nguyn Tn Minh thuc ging gii
cu T Ao, vit nm Canh Thn (cu T Ao tn l Nguyn c Huyn).
Ti may mn c b sch "T Ao chn truyn dja l do H Kim, Duyn Tu Son
Nhn hiu dnh, Bt Chun Phin khc v hiu Ngha Loi h
ng o pht hnh nm K Mi (1919) di vua Khi jnh.
Ti dem hai bn so snh th thy hu ht ging nhau, ngoi tr mt vi chi tit
nh. Nh th l chng ta c th vng bung v phn ti liu.
Nhng d l dc bn in ti H Ni hay bn vit tay ca ng Nguyn Tn Minh,
ti cng thy ht sc kh hiu. Tri li khi ti liu trn vo dn tay ng Cao Trung th
n li tr nn khc chit, rch ri, v n d doc ng Cao Trung dem cng phu phn
thnh tit muc hn hoi, nht l su bnh gii ht sc sng sut cn k.
Tc gi vn dng li vn gin dj, li trnh by r rng, li cn km thm nhiu d
bn, d minh chng, gii thch, khin ngi dc c cm gic rng: khoa ja l cng
khng dn ni qu kh nh mi ngi thng ngh.
Tuy nhin, tp trc v tp ny mi hon tt phn cn bn ca khoa dja l. Nu
mun di su vo chi tit, nu mun nm vng doc ht nhng huyn vi, o diu ca
khoa dja l, l mt khoa rt kh trong cc khoa C hc thut Trung Hoa, chc chn
chng ta cn phi tn nhiu cng phu, dc nhiu sch v. Ci d l diu d nhin. Tc
gi cng bit nh vy nn d ha hen cho xut bn thm mt s ti liu v khoa ny.
Chng ta sau khi d dc qua hai tp dja l ca tc gi hn d hi long v c ao
tc gi mau xut bn cho d ton b khoa dja l, d chng ta c d ti liu tham kho
v c doc ton b sch qu.
V khng snh v ja l, nn ti chi ch trng dn su chnh xc ca ti liu, v
chi bit d cao phong php kho cu v bnh gii ca tc gi, ch khng mun di
su vo chuyn mn.
Tuy nhin trc khi cho xut bn tp sch ny, tc gi d da cho nhiu bc lo
thnh tinh thng v khoa dja l xem v d doc cc vj ht li khen tng, nh ta thy
trong "Li m du ca tc gi.
C mt diu ti mun lu qu vj dc gi l ng Cao Trung t nhiu nm nay,
d kh cng nghin cu v nhiu b mn ng Phong hc. Cn ring v phong
din hc vn, ng cng c mt cn bn ht sc vng chi, mt s vn ling ht sc
di do. Vn bng c nhn Vn khoa, Vn hc Vit Nam ca ng chnh cng l mt
su bo dm cho su hiu bit ca ng. Sau nhng li trnh by v nhn djnh trn, ti
xin nng nhit gii thu tp sch dja l D m T Ao ny cng qu vj dc gi.
Uc mong, di vi qu vj, tp sch ny s doc dng nh li cu T Ao:
Bu ny yu tua ngc vng
oc th nn trng nn sang, nn giu
Ly tn ly knh lm du
o c s cu, ch c t nn.
L l ci hc deo tin
Trc tin hc ly thn tin trn di...
Si gn, ngy 10 thng 4 nm 1974
Trang 1
LI NI U
Nm 1969 tp ja L T Ao (ja do Din Ca) ra di, trong d chng ti c gii
thiu tp ja l th hai: D m T Ao (Tm Long gia truyn bo dm) tc l b ny.
T khi xut bn cun th nht cho dn nay, chng ti doc bit lun lun qu vj
dc gi mong mi c cun k tip.
Cun th hai, l ra c th xut bn vo nm 1970 m cho dn ngy nay 1974 n
mi ra di, v c nhiu yu t dc bit, m chng ti xin trnh by ln qu vj, di dy:
1. Cun trc nng v loan du, cun sau nng v l kh v hai cun ny tr
nn mt cp th hng v cn bn dja l. Mun doc nh vy phi chun bj cho n
tht chu do mi khi phu lng dc gi trng mong, mi xng vi tp trc v mi
hon thnh s mng vic son tho c th.
2. T trc ti nay, d c bao nhiu man th v dja l m ton dua vo l kh d
lm man th nn cun ny, nng phn l kh, phi lm cho r du l chn v du l
ci nguy ca khoa ja l, nn tc gi d phi n li trn mi b sch dja l va c
th b truyn va c bn trn thj trng d di chiu v loi b di nhng phn no c
th d lm cho dc gi d nhm ln, khi dc n. Ngoi ra, cng phi phn bit ch
no quan trng, ch no km quan trng d nhn mnh nhng ch quan trng, cho
dc gi mau c thc chnh xc v phn l kh, d d nhm ln, bi nhm v l kh
th rt tai hi.
3. Ni l l kh, nhng thuc th ca n vn l loan du. Nu qun thuc th m
trnh by nguyn nhng g tru tong, vn cn lm cho dc gi kh nhn chn, nn
cc phn l kh trn sch du doc tc gi c gng dung ha vi loan du cho c c
th (loan du) v dung (l kh) mi l ton bch.
4. Phn l kh, ni ht ra mt cch qu phn tch s lm mt hng th sng tc
ca dc gi, v cng s li to nn hu qu tai hi l d n vo phn tch m qun
tng hop. Khoa dja l cng nh nhiu khoa khc phi s dung c phn tch ln tng
hop cng mt lc mi thnh cng.
Do d tc gi phi du nhng diu ti mi d nhm ln, nhng thp phn quan
trng vo nhng cu, nhng ch m chi nhng ai dng su tn ky tm, tn ky do mi
khm ph ra. Nu chi dc khng, chi lnh hi doc phn no su diu o ca n v
va d cho kin thc thng thng v dja l m thi.
5. Sau dy li l su dung ha 2 quan nim mu thun lin quan dn su ph bin
khoa dja l d lm cho tc gi thc mc sut thi gian son b sch ny:
a. Mt l nu khng lu li su chn truyn dja l th t lu sau khoa ny s mai
mt, du cn ca bu ca tin nhn.
b. Hai l cc chn s so rng "k tuc s to nn thj trng dja l, d cha tinh
thng. Nh vy s gy tai hi cho di, nu su ph bin n qu d dng.
Sau khi hon tt b sch ny, may thay tc gi d c gng lm trn doc hai
quan nim mu thun nhau nh trn, v cc bc chn s, sau khi dc xong bn tho,
d th pho nhe nhm v ni:
"Vit sch ja l nh th ny th tht l tuyt diu. Mt trm, mt ngn nm sau,
2 b sch ny vn l sch chn dja l. i sau dc n khng cn ch trch tin nhn
dim no. Thi chng ti cng an lng v tn thnh vic xut bn n.
Mong rng qu vj dc gi thng cm cho nhng ni thc mc trnh by trn.
cho c ton b chn dja l cho ngi Vit Nam chng ti s khai thc cc
sch dja l c gi trj nh:
1. ja l T Ao tin sinh truyn (ca cu T Ao).
2. Lu X Ha Chnh b truyn dja php (ca cu Ha Chnh)
3. Dong gia b php (phi hop dja l vi cc khoa dja l hc ng phong).
4. Bch ngc kinh (c th dja l Trung Hoa).
5. Thanh nang kinh (c th ja l Trung Hoa).
Trang 2
T my trm nm nay sch dja l c rt nhiu, nhng phn ln l man th, nm
b sch nu trn doc coi l bc nht chn th. Cc bc tin bi ca chng ta, chi
mong mi kim lm sao cho doc mt hai b trong nm b sch k trn nghin cu,
l mn nguyn. Chng ti d djch xong b th nht: ja L T Ao tin sinh truyn. B
ja L T Ao tin sinh truyn s ra mt qu vj dc gi sau b ny. Bn cnh bn djch
c km theo nguyn bn d tin tra cu v so snh. Chng ti doc bit v su sao
chp c th cu th nn hin nay trn ton quc c ti 6 nguyn bn ja L T Ao v
bn ny doc coi l chnh bn
Sau ht chng ti cng xin tha trc cng qu vj dc gi l b sch D m T
Ao ny doc trnh by khc b ja L T Ao xut bn nm 1969. B ja L T Ao
nng v m t v djnh ngha th b D m T Ao li bt du thot php m t, d
tin ln phn lun. Phn lun s lm cho nhiu qu vj mi hc a thch v n nh da
qu vj dn nhiu kha cnh dc sc hon, nhng nu n vo n qu s nhm ln, nn
mt s cc vj chn s d mun chng ti b di. Sau khi xt di xt li cc vj li dng
l c th d doc, v nu hc cao hon, nht djnh phi vot t m t qua lun ri dn
trit mi c hy vng dt doc phn cao nht: "khai phng m vn khng sai nhm
ca khoa ja l. t doc dn dy mi thnh chn s ca khoa dja l. Mong qu vj
lu tm v chc qu vj thnh cng.
Xun Gip Dn 1974
Cao Trung
Trang 3
D M T AO
Tm Long Gia - Truyn Bo m
CHNG TH NHT
M
1. ng lm qun t do ta
2. On vua, on cha, on cha, on thy.
3. C lm bu c xa nay.
4. Vn chong, y doc, do ny l ba
5. Ly lm ba Bo truyn nh.
6. Song le dja l tht l thn tin
7. Hc thy khu thu tm truyn.
8. Nhim mu mi v, knh tin mi phn.
9. o cao, dc trng, chng thn.
10. H long lin phuc, qu thn lin kinh.
11. c, nhn vn c mnh.
12. Trc l tch dc, sau l tm long.
CHNG TH HAI
T LONG KHI TO N HUYET TRNG
13. No xa lin hi t tng.
14. Bi du ha dn mch long dja hnh
15. Nc phn ch bt phn minh
16. Hai bn chy thun, loan hnh tng long.
17. Ca tri, trn d m thng
18. Thong phn l dy, chnh long thuc vo.
19. n du hai nc tng giao
20. y di ca dt, dng vo cn thay
21. H hop l dt vy vay
22. Noi chnh thy tu, thuc hay chng nhm.
CHNG TH BA
24 LONG NHAP TH
23. o du nht tit h chm
24. Thu long cho bit lai lm ch g.
25. Bit phong Nam Bc ng Ty
26. Hai moi bn vj, can chi ch no
CHNG TH T
M DNG THEO L KH
27. Nhn xem cho bit long vo
Trang 4
28. m long, m hng, thy ton phng m
29. Dong long, dong hng ch nhm
30. Thy phng dong vj, lun m dung g
CHNG TH NM
M DNG THEO HNH TH CAO THP
31. m dong li c php kia
32. m lai dong thu, m su dong hi
33. m l g dng dt ghnh
34. Dong l rung phng dt bng nh lai
35. Ni non kia cng m hoi
36. Long cng th ch huyt noi cao cng
37. Long nhoc noi thp ch mng
38. Lai dong ha li dong th bng chi.
CHNG TH SU
LONG T TON V LONG HU TON
39. ung ging ngc sch tin vi
40. Dong t, m hu, long chia hai dng
41. Tch phng ng ch sinh dong
42. Ni dong Gip T kh song t hnh
43. Khi tu Hoi, T phn minh.
44. Tin ln ngn ngn, thun hnh t bin
45. ua Dn, Mo dn Tut, Cn
46. Chuyn Hoi nhp cuc, chi huyn phn minh
47. un tin di, c tng nghinh
48. Mch no bn hu d dnh chn long
49. Xa nhn nc t cung
50. Dong thy chy li, hi dng thin tm.
51. o tri h ch sinh m.
52. Ni m Gip T kh lm hu ton.
53. Tng T nghjch suy Hoi, Cn
54. ua Du, Thn, Tut dn bn Mo, Dn.
55. Nghjch hnh v Cn, Su hnh.
56. Chuyn t nhp cuc y phn Dong long
57. D ha thy nc hu cung.
58. m thy chy li hi dng giao dong
59. m long dong thy d tng.
60. Dong long, m thy di dng gp nhau.
61. Bn trc nc d hop thu.
62. Li nhn c dng bn sau chng l
63. Honh long th nc thuc th.
64. D chng c nc t l di khng
65. m dong d c th hng
66. Ca nh d hop vo chng lin giao.
67. t l kh dung thai bo
68. Tu nhin sinh duc, l no vy vay
Trang 5
69. Chn long chnh huyt dy
70. y dt honh k li thy truyn ta
71. Kt thoi d kh cn xa
72. Hoc di trm dm mi ra chiu thn.
CHNG TH BY
THY PHP
73. Mun sinh: t tc, vong nhn.
74. Th tim sinh vj bn thn triu lai
75. Mun thng: quan tc, lc ti
76. Th tm Vong vj, thy lai hi dng.
77. C noi mch y cho tng
78. T thun hu nghjch, di dng cho thng.
79. Lp huyt, ta hng, mi dng
80. C php bo li, Huyn Khng Ng Hnh.
81. C nh thy php Nang Kinh
82. Kim, Mc, Thy, Th thng minh nh l
83. Nm hnh phng lun mc vi
84. Bnh mc Gip, t, Gip th mc dong
85. t l m mc d tng
86. Phng dy suy bit m dong ng hnh.
87. C d m khi trng sinh.
88. Gip sinh ti Hoi, t dnh Ng cung
89. Hoi thun, Ng nghjch hai dng.
90. Hn cn xui ngoc cho thng mt v
91. Nc sinh nc vong chu v
92. Nc T, nc Tuyt chy di mc lng.
93. C hng lm ch bn cung
94. Kim, Mc, Thy, Ha cho thng hng no.
95. Nht th doc nc sinh vo
96. Nh th doc nc khc vo hng ta
97. Mong sao sinh khc dn ta.
98. L nc y c ch ch ta ha dng.
CHNG TH TM
LUAN: THU LONG
99. Php trong Ngc sch d thng.
100. Bn mi li lun thu long cho tng
101. Nhm long ngi du hng.
102. Bnh T chnh kh mt phong ch ri.
103. Khm Long, Canh T chnh ngi.
104. u long: inh Su l noi bn v
105. Su long: Tn Su k di
106. Cn long chng lch ho ly: Mu Dn
107. Dn long: chnh kh Nhm Dn.
108. Gip long: inh Mo l phn chnh cung.
Trang 6
109. Mo long: u Mo th dng.
110. Canh Thn chnh kh: t long dang quyn.
111. Thn long: chnh kh Gip Thn.
112. Tn long: Tn T d yn mt dng.
113. T long: t T thu long
114. Bnh long: Nhm Ng php trong nhim mu.
115. Ng long: Bnh Ng lm du.
116. Thnh hin truyn dy trc sau ghi lng.
117. u Mi: l chnh inh long
118. Mi long: inh Vj, Khn dng: Gip Thn.
119. Mu Thn: chnh kh long thn.
120. Canh long: t Du l phn chnh Canh.
121. K Du: chnh kh oi tinh
122. Bnh Tut: chnh kh dja hnh long Tn.
123. Tut long: Canh Tut bn phn
124. Cn long: inh Hoi sai phn ch h.
125. Hoi long, Tn Hoi mt v
126. Dnh dnh chnh kh thu suy d tng.
CHNG TH CHN
LUAN: HNG HUYET CA 24 LONG
127. Lai lun: long, hng cc phong.
128. T kh, tp, bc, m, dong cho thun.
129. Nhm long: ba hng kh phn.
130. Phong: Ng, Khn, t xoay vn k chi.
131. T Long: Khn hng v mt b
132. u long: hay huyt hng v Ng, Khn
133. Su long: Bnh hng vi tn
134. Cn long tm huyt k tn tng ngi:
135. Bnh, inh, Canh, Tn, T, Mi
136. Tn, oi tm hng, trch chnh an ngi
137. Dn long: hai hng Khn, Thn
138. Gip long: djnh hng v phn Cn Khn
139. Mo long: bn hng k rn
140. Canh, Tn, inh, Hoi d yn mt b
141. t long: khn hng mt v
142. Thn long: hai huyt hng v Cn, Khn
143. Tn long: Tn, Hoi, Cn mn
144. Dung ba hng y l khn snh ty
145. T long: mt hng Hoi thn.
146. Bnh long, bn huyt k by lm noi
147. Hoi, Canh, Tn, Cn, hng ngi
148. Ng long: hai hng v tri: u, Nhm
149. inh long: Cn, Hoi thun m.
150. Mi long: mt hng cuc nhm: Cn ly
151. Khn long: phong u hng di
152. Thn long: u, Gip hai v cho minh
153. Hng: Mo, Cn l long Canh
154. Cn, Tn, T hng d dnh: Du Long
Trang 7
155. Tn long: Tn, Mo, Cn cung
156. Ngi mt hng t: Tut Long dja bn
157. Cng theo hng t: Long Cn
158. Bnh, Tn, inh hng Long dng: Hoi long
CHNG TH MI
KT LUAN
159. m long, m hng thy dng.
160. Dong long, Dong hng Thy cung mt b
161. m, Dong du d ha suy
162. Mi du nhim nht, trc suy d tng.
163. Bu ny, yu tua ngc vng
164. oc th nn trng, nn sang, nn giu.
165. Ly tn, ly knh lm du.
166. o c s cu, ch c t nn.
167. L l ci hc, deo tin
168. Trc tin hc ly thn tin trn di
169. t l gi c cha ti.
170. Ma mc on tri, phc thay thong th
171. Ha nh ph qu phong lu
172. Con con, chu chu thin thu di truyn.
173. n khi vui do Thnh Hin
174. ng li hc trc, thn tin chp bn.
T AO TIN SINH
Trang 8
T 1. Nguyn bn TM LNG GA TN B M
Trang 9
T 2. Nguyn bn Tm Long Gia Truyn Bo m
Trang 10
T 3. Nguyn bn TM LNG GA TN B M
Trang 11
T 4. Nguyn bn TM LNG GA TN B M
Trang 12
T 5. Nguyn bn TM LNG GA TN B M
Trang 13
T 6. Nguyn bn TM LNG GA TN B M
Trang 14
CHNG TH NHT
M
1. ng Im qun t dao ta
2. n Vua, on Cha, on Cha, on Thy
Tm hiu hc thut t tng trong vn hc s Vit Nam, k t nh inh l thi
ky bt du doc tu ch cho dn di cu T Ao, ta thy c 4 giai don:
1. Thi inh, L (tin L), mi triu di chi doc mt hai di vua. Hai triu di
ny v dng v cng tranh th tu ch, v t tng, hc thut cha doc pht trin, do
d cha to lp doc vn ha dc lp, lm nn tng cho vn ha chi do dn tc. i
khi sc mnh qun su khng cn na, l tn rui. y l l do su xa ca su ngn
ngi 2 triu di inh, L.
2. n di L, nh c Vn Hnh thin s, sau khi gip L Cng n ln ngi
cu ng, li kho dem Pht hc, dung ha Nho v Lo - to ra tinh thn tam gio lm
nng ct cho t tng, hc thut, nn quc gia bn vng v nh L lm vua dn 8
di.
3. Tip theo, di Trn nh sn tinh thn tam gio hun dc t L triu, kh d c
sc mnh tinh thn tim tng dng k, li thm c vua Thnh, ti Hin cng nn cng
thjnh trj v chin thng oanh lit doc qun Nguyn, gi doc nn dc lp d tip tuc
pht huy vn ha dn tc.
Ngoi ra nh Trn li c gng pht trin Nho hc, d x hi doc t chc theo
kjp tro lu vn minh Nho gio (d cc Vua nh Trn du m do Pht). o Nho nh
d mi c co s v trng thnh doc vo Triu L.
4. n di L th Nho gio khng nhng trng thnh, m cn tr nn gn nh
ln t c Pht v Lo. ng vai tr quan trng trong tinh thn t tng hc thut Vit
Nam. Cu T Ao sinh vo cui di L d l nh dja l cng bj nh hng su dm ca
tinh thn ny, nn cu m du bi Tm Long Gia Truyn Bo m, ta d thy ngay
tinh thn nho gio.
(1) ng Im qun t dao ta
o ta l do lm ngi qun t ca Nho gio. Nho gio phn bit 2 hng
ngi:
un t v tiu nhn. Ngi qun t th phi ly tam cong v ng thng lm
gc, k tiu nhn th khng th.
Tam cong l: - un (Vua)
- S (Thy)
- Phu (Cha)
Ng thng l: - Nhn
- Ngha
- L
- Tr
- Tn
i dn cu th hai, cu phi trc tin, chng t tinh thn tn qun: on Vua,
Cha trc ri dn Cha v Thy sau.
(2) n Vua, n Cha, n Cha, n Thy
Nhng di cu T Ao c vua L li c c Cha Trjnh na, m Cha Trjnh li
quyn hnh hon Vua L, nn cu T Ao khng dm chi ni dn vua, m phi ni dn
c Vua ln Cha, cho Cha Trjnh khi nghi ng (on Vua, on Cha, on Cha, on Thy).
(3) C Im bu c xua nay
(4) Vn chuong y duc dao ny I ba
Cc nho s ch trng nht l vn chong, nh dn y l, ba dn dja l v cui
cng dn l s.
Trang 15
Ci hc ca Nho gia khng phi chi gii hn vo t chong, tho ph m l mn
hc bao gm kin thc ca ngi cn b Nho gio, trong d c php gi do lm
ngi (do dc), ri dn cch th Vua gip nc (k c chnh trj ln qun su). Mt
nho s mun l nh chnh trj v qun su gii, th trn phi thng thin vn, di phi
dt dja l, ngoi ra phi bit cc khoa bi ton, d tr liu v hi thn linh nhng g
m con ngi khng th quyt djnh doc chc chn. Nh Nho, nu tin ln th lm
quan. Khi lui li th phi "dt vi s.
Vi quan nim d, nh nho nu mt khi khng lm ni cng nghip th cc cu s
quay v nghin cu y l d cha bnh cho thin h, d cng l mt cch hnh do
tiu cuc. Nhng y s c tm do chi ct lm thuc d gip di hon l ct lm giu. H
lm ngh ny vi muc dch chnh l cha bnh cu di, d c tin hay khng cng
cha. Con bnh nu c tin tr th y s cng khng n tnh tin cng qu dng - K
ngho kh cng doc tn tm sn sc nh ngi sn tin. C nhng vj lm thuc chi
mong d n. Thn ch dng th li tnh tin thuc nhe di. Nhiu vj, chi tnh tin thuc
sao cho d chi dng mt cch khim nhng, d hnh ngh, ch khng mong l khi
doc dng thn ch, li cng tnh gi cao, d lm giu. Lm thuc nh vy, cng l
mt cch th hnh do di.
Sau L dn khoa dja l. Nu nho hc, cc cu gi l do nho, y l cng l do
lm thuc th khoa dja l cng l do dja l, bi v nh chn dja l, cng dng su hiu
bit ca mnh d lm vic chu ton mi do, m thnh hin d d xng. o dja l
khc hn nhng thy dja l "xi thjt. Ngi xa hc dja l trc l bo hiu. H c
tm cho doc ngi dt kt d gi nm xong tn ca cha me cho lu tiu hy thnh
dt. H ngh rng khi xong ct ng b, cha me, cha thnh dt, th ngi vn c
th, lun lun tr v, sng trn bn th, trong gia dnh, vi con chu ph h v gip
d con chu, cng du phn vui bun vi ngi sng. Sau na, nu doc dt kt th
con chu cng nh c ngi dt d m lm n hng pht, di dng ln h, v vang
cho ngi d qu c. Ngoi ra, nh c dt kt, m dng gii tr nn trm anh, th
phit, gi doc danh thom truyn thng v d cha me d qu c cng doc vui lng,
d ngi d khng cn sinh sng vi con chu, trn ci trn gian ny na.
Hc dja l, ngoi cch bo hiu nh k trn,, cc cu cn dng su hiu bit dja l
ca mnh d lm vic ngha. Cc cu thy ai nhn dc, hin lnh, m qu ngho, hoc
khng c con trai ni di, th cc cu c s mng thay tri gip cho ngi nhn dc d
mt ngi dt "cu bn hoc "thm dinh. Cng c khi cc cu dnh nhng ngi dt kt
rt ln cho nhng ai c cng vi quc gia x hi. Cc cu tin rng lm dja l gip di
nh th, li cn to thm dc cho nh mnh cng nh l mnh lm mt ngha ln vy.
Ngoi ra, nh dja l chn chnh, khng bao gi v tin, m d dt ln cho nhng
ngi km dc. Lm dja l vi hng nh trn, cng l hnh do nh chn nho s
v chn y s. Do d, cu T Ao cho khoa dja l cng l do, v vn chong, y doc,
dja l l ba do:
(4). Vn chuong, y duc dao ny I ba
Nho, y, l, s l 4 ngh ca nho s, nhng l s cc cu cho l phu, v khoa bi
ton t thit yu cho vic hnh do. Cc cu chi qu c 3 th trn: Nho, v dja l. Cc
cu gi 3 khoa ny l 3 ca bu ca con ngi tri thc. Nu c g s dc th nn truyn
li cho con chu d hu th d c phong tin, tip tuc hnh do.
(5). Ly Im ba bo truyn nh
Tuy khoa dja l l ca bu th ba, trn kha cnh hnh do, nhng khoa nyli
c mt cch th dc bit, khin cho ngi c tm hn phng khong, yu thin nhin,
c cy, non nc, khi thuc hnh th n thy mnh c nhng th vj thn tin.
(6). Song Ie d[a I tht I thn tin
Tm hn ng (l tm hn tng hop) khc vi Ty phong (ch trng v phn
tch). Ty phong: c lm vic, d nhin h c du h, nhng su lm vic v du h bn
ng li lin kt vi nhau mt cch cht ch hon Ty Phong. Ta thy nhng vn
Trang 16
tho t ch hnh dng ca ngi ng, lun lun c ch hnh lc bn cnh.
Nhng tho vn ca Nguyn Cng Tr, t r su bt phn bit hnh lc v hnh dng,
mt cch r rt. Con ngi tng hop ng khi hn vi nhn du th ngh dn s thuc
hin ch hng v khi dang thuc hin ch hng li mo mng dn su hng lc cho
tm hn doc qun bnh. Th m khoa dja l li cn hon th na, n cng lun vic
lm vi hng lc vo mt lc.
Con ngi dja l ra ngoi thin nhin tm dt kt, dng thi h thuc hin cc
cuc th vui du son du thy.
Ci th "Ngao du noi hn cc, thanh san l ci th hng lc vi thin nhin
ca Nguyn Cng Tr, sau khi cng thnh danh toi, sau khi d sng d v d lm
trn ch trai. Nhng vi nh dja l th hnh lc li dng thi mt ln vi hnh ngh.
Ngao du d dy l cch hnh lc ca do Lo, do Tin. i vo thin nhin, nhn ni
xanh, my trng, nh chiu vng, nhn c non dom song mai lng lnh, nghe sui
chy r ro bn rng thu vng, dem nhn gii nhp vo nhin gii, ni ci hu hn
ca loi ngi vo ci v hn ca v tru, l th thanh tao, thn tin, say dm, thch
hop cho tm hn c v tru chi tm.
(6) Song Ie d[a I tht I thn tin
Khoa dja l, nu ta gi l mt ngh, th ngh ny cng c ngh thut nh cc
ngh tho, ha, kin trc v.v... khc. C ngh thut th c sng tc. Khoa dja l trong
lc hnh ngh, tm trng con ngi khi nhn ni sng sp xp do thin nhin, h thy
sng dng khc thng. Sng dng theo l bin djch d c m dong, ng hnh ca
djch l. H khng coi dt dai di ni l nhng vt v tri, xa l m coi n nh nhng
sinh vt rt gn gi vi ngi. l php nghi nhn v thc vt ca nhng tm hn
ngh s. Trong cu tho "Gi da cnh trc la d ta thy vt gii (cy trc) cng ng
nghing la d, nh con ngi say cnh thin nhin lng rn ni nim. Nh tho mi
Hn Mc T cng da sinh kh, cm gic ca con ngi vo tnh vt mt hnh thc
thc vt rt sinh dng: "Chic thuyn im bn mi tr v nm. Nghe cht mui thm
dn trong th v.
Thc vt, d cho vt v tri tr thnh c ngha, c sinh dng th nh ja l nh
ngh s thin nhin vi quan nim djch l cng nhn ton th vt v tri nh: sng ni,
c cy, l nhng ci g sng dng, c sinh hot nh ngi, sinh hot theo djch l.
Ny, ni cao l tong m th ch thp, bng l dong, ni ch tnh th nc
ngoc li, ch dng. Mch dang m (cao) th chy dn ch kt huyt, n phi di
sang dong (bng) cng nh mch chy dong (bng) th kt huyt li chuyn m
(cao). Thm ch trong v dt, h cng cho l c lung sinh kh lun lu, chy t t
son v, theo ni phn chia ra nhiu mch, mi mch chy dn ch no d hop, d d
m dong th kh mch d tu li, kt huyt, cng nh ngua cy trong thn cy dn
ch no tu li th dm bng, kt tri, to nn su hin dong tinh hoa ca cy c.
Nhn th dt t t son di ra, h cng c quan nim nh nhn cuc di hnh ca
mt dm rc, hoc cuc da dn mt di quan trn l trnh. Khi dang di, th c long,
sa v thy, h v, hai bn qun gia, tin h, hu ng, khi kt huyt th ging nh ch
khai triu ca vj Vong hay noi khai dng ca mt vj i quan cng c t linh
xung quanh, c bt nghin gn, c n dng trc, c ky sau lng, c tay phi
tay tri m vng nh vj dng quan hoc vj d vong ngi nghj su, ngi khai triu
ph s, ph n v.v... hoc khung cnh vj v quan dang chi huy ba qun. Cch thc
vt v ghi nhn ca nh dja l sinh dng nh th. Nhng cuc dt nh d vi mu,
ln d vi chuc, vi trm, vi ngn mu du doc thu vo nhn quan h, thnh nhng
hin trng, tuy da hnh, khng cuc dt no ging cuc dt no, nhng cng mt
nguyn tc djch l, thot thai ca trit hc ng phong: Th ri, nhng nh dja l,
mi khm ph ra mt cuc dt l mt sng tc khc nhau. Mi sng tc li cho nh
dja l thm mt s tin kinh nghim d lm vn sng tc nhng th dt k tip khc.
Trang 17
Ky l l sng tc li l cng vic tm ra v dep ca ci g d c sn trong thin nhin.
Mi ln di cnh li mi ln sng tc thm.
Nh vy nh dja l cng l nh ngh s thin nhin v ni cch khc l nh ngh
s "thn tin vi tinh thn d, nh ngh s T Ao h bt ph cu:
(6) Song Ie d[a I tht I thn tin
th tht l tuyt.
(7) Hc thy khu th tm truyn
(8) Nhim mu mi v knh tin mui phn
Hai cu trn cu T Ao mun xc djnh li gi trj ca khoa dja l. T trn c ngn
nm nay, n l khoa b him nht ca huyn hc ng. C nhiu chng c cho
thy l n c tht. l nhng ngi dt kt pht, to ra bao nhiu anh hng, ho kit,
vua cha, ph ng, vn s v.v... Nhng mt khc, n li gieo vo lng nhiu ngi mi
nghi ng, bi c nhiu ngi hc n m khng dt doc kt qu, d nhng vj d l
nhng nh khoa bng, tin s, c nhn, vn hay, ch tt, hc rng ti cao Cho dn
nay mi nghi ng d vn cn lm nhiu ngi nghin cu n phi thc mc, nht l
cc nh hc gi ty phong d dem cc phong php khoa hc d tm hiu n, gii
thch n m hnh nh n vn ln trn. Nhng sch kho cu v dja l ca Ty
phong, c rt nhiu nhng c mt quyn sch m ngi u Ty cho l c gi trj
nht do hc gi rnest itel...M.A.Ph.D o the London Missionary Society vit. Sch
ny doc djch ra nhiu th ting.
Mt vj gim dc vin bo tng uimet ca Php tn l M.L.de Moutill cng djch
quyn ny sang ting Php ly tn l:
NG SH
ou
Principes de sience naurelle de Chine
Sau khi dc n xong chng ti suc nh dn mt cuc dm lun v dja l v cu
ni ca mt vj chn s ja l Vit Nam d 40 nm nghin cu v thuc hnh dja l
nh sau:
"Khoa dja l ny, ngi u Chu d nhiu trm nm c khm ph, trong d c
c cc vj C do, cc nhn vin cc ta di s. Nhng dn nay h vn khng dt
doc chn dja l.
Chng ti hi v l do th vj ny tr li "Phi ngi ng c tm hn do, tm
hn djch l ca ng, gp doc chn s chi dim, c chn th d hc v yu n ri
thuc hnh n nhiu nm trn dt th khng th no dt doc khoa ny. Suy ngm ra,
ring ti thy l dng v quyn sch coi l gi trj v ja l m ngi u Ty dc k
trn, sau khi xem xong, ring ti cng nhn thy quyn d cha trnh by doc 13
chn dja l, bi l gin dj nht l n mi chi c ci nhn vt cht v phn tch mt cch
phin din m thi.
C vj hi th cn sch ja l bng ch Hn th sao C gi trj v dy d khng
Tha rng: Khoa ja l c nhiu b n lin quan dn su thuc hnh trn dt m
cc sch khng sao ni doc ht. Nghin cu n m khng c th gi thuc hnh th
d c sch hay cng phi thiu st qu na. C thuc hnh m khng doc chn s
th dim cho th cng tn nhiu cng lao v ch:
Th dy cu T Ao, con ngi hc doc chn th, chn s v thuc hnh dja l
my chuc nm lin d chi cho ta bit khoa ja l thuc v tm hc chi thu dc khi
doc khu thu tm truyn:
(7) Hc thykhu th, tm truyn
(8) Nhim mu mi v knh tin mui phn
Ngha l ngoi sch v ra, mun nm bt doc ht tinh hoa ca ja l phi c
chn s tm truyn v truyn bng ming (khu thu) mi ht ch n o. oc nh
vy mi hc doc ht nhim mu ca dja l v lc d mi thy dng, mi tin tng
dja l.
Trang 18
(9) ao cao dc trng chung thn
(10) H Iong Iin phc, qu thn Iin kinh.
Tuy nhin phn kt lun li m ny, cu cng cho bit l d c gii dja l cng
cha chc hng doc dt qu, nu khng c do cao dc trng. Hnh nh c qu
thn trng coi cc ngi dt ln.
C do cao dc trng, s c phc m ngi c phc th mi xng dng doc
dt ln, m khng c hi. Hai cu trn cu T Ao ly ngha ca cu ch Hn di
dy:
o cao: long, h phuc (do cao rng, h cng phi phuc).
c trng: qu thn kinh (dc trng qu thn cng phi so) d nhc ta cn tu
nhn, tch dc, trc khi lo vic tm dt kt.
(11). c nhn vn c mnh
(12). Truc I tch dc sau I tm Iong
t kt l ca bu ca th gian tri dnh cho ngi c dc. c khng phi tu
nhin roi xung cho m chnh con ngi phi to ra mi c. C dc ri sau mi nn
tm dt kt.
CHNG TH HAI
T LONG KHI T N HUYET TRNG
13. No xa lin hi t ng.
14. Bi du ha dn, mch long dja hnh
15. Nc phn ch bt phn minh
16. Hai bn chy thun, loan hnh tng long
17. Ca tri, trn d m thng
18. Thong phn l dy, chnh long thuc vo.
19. n du, hai nc tng giao
20. y di ca dt, dng vo cn thay
21. H hop, l dy vy nay
22. Noi chnh thy tu, thuc hay chng nhm.
.
Trang 19
CHNG TH HAI
T LONG KHI T N HUYET TRNG
Mi kiu dt kt thng nm trong mt cuc dt. M tm long l tm cho ht mt
cuc dt ch khng phi chi tm ra mt huyt trng.
Nhiu ngi hc dja l khng th tm ra doc mt cuc dt d n djnh huyt
trng. H chi cn c vo cu ny ca cu T Ao d tm mt huyt trng (chi l mt
phn nh ca mt cuc dt):
Bn trn trng d,
Di l cy chim
Hai bn li lim quo li.
Cn c vo b quyt don so d, h tm noi ria rung, b sng, h thy ch no
mch dt, chy dn ao h hay rung chim, m c 2 chi di, mt chi ngn, th don:
chi ngn l huyt trng v 3 chi di nu m vo huyt trng, th h lin cho d l
tay long v tay h. Tht ra php tm dt kt nh th khng phi l sai, nhng chi tm
tt nh th vn c th nhm. S l c nhiu khu dt c hnh th nh vy m khng c
huyt, bi huyt l ch tn cng ca long mch, cn ch kia c th chi l mt ci vy,
ci bu ca thn long ch khng phi l noi tn cng kt huyt. N chi ging nhng
huyt kt, nhng khng phi l huyt kt.
Cc cu gi ch trng ging huyt m khng phi l dt kt ny l gi huyt. Tng
vo dy khng bao gi doc kt pht. Tuy nhin cng c vi ngi tm php 2 chi di
1 chi ngn nh trn li trng huyt tht, nhng m l ha hon, rt him.
Mun chc n ta c th tm thy mt ch no nh trn, ri coi n nh l gi thi
mt huyt kt, t d ta s tm tip theo ln na cho ti pht t son ca n tc l noi
phn long (chn mch) xung dt kt. Pht t son hay noi phn mch cng v nh
ch phn chi ca mt cnh cy, m ch dt kt l noi dm bng, kt qu (tri). oc
nh vy ri li phi c ci nhn tng qut ca c mt khu vuc c cuc dt t gc dn
ngn ta mi c doc nhn djnh r rt v ton th khu vuc c dt kt. Nu l huyt
tht, th may mn bit bao, trng hop l gi huyt tht, noi c dt kt. Hon na nu
hc tm long theo php tng qut ny, khi tm doc huyt tht ri, nh c ci nhn
bao qut, ta mi hiu doc l cuc dt ln hay nh, tt hay xu, mt cch chnh xc.
Cng c khi nh n, m sau khi di li xem xt k lng, ta li cn khm ph ra mt
hay huyt kt na. C khi mt hai kiu dt kt tm ra sau l huyt kt bng m huyt
tm ra trc mi l huyt chnh. Tri li cng c khi huyt trc chi l huyt bng m
mt, trong nhng huyt tm ra sau mi l huyt chnh. Phi nhn ton th c my
huyt ta s thy r rt l huyt chnh phn nhiu ngay ngn v huyt bng tay long
thng quay sang phi, cng nh huyt bng tay h thng quay sang tri L do
l hai huyt ny hai bn triu vo huyt chnh.
t c th c trng hop huyt bng li tt v dep hon huyt chnh nh kiu dt
nh Lu Bang, c nhng n bc (Trong Long, Hn Tn, Tiu H v.v...) gii hon
Lu Bang (nhng triu phuc Lu Bang).
Huyt bng khng nhng c th tay long, tay h m cn c trng hop n
ngoi long, ngoi h hay mt mnh sa no triu v huyt chnh na. Nu tm doc
c chm nh vy, ta s thy rt thch th, nh c c mt chm hoa, d ta mun chn
hoa no (hay chn huyt no) m ta thch.
C ngi mong kim huyt giu, c ngi mong kim huyt sang, tri li c
ngi chi mong kim huyt sinh con trung hiu hin long, sut di v tai nn.
Nh vy ta phi xem t dt kt ln ti t son d bit dt kt ny pht nguyn t
du, v du l khi mch cho khu vuc ny.
(13) No xa Iin hi t tng
(14) du ha dn mach Iong d[a hnh
Di dy cu T Ao chi cho ta hnh tch long mch t t son:
Trang 20
(15) Nuc phn ch bt phn minh
(16) Hai bn chy thun, Ioan hnh t Iong
(17) Ca tri trn d m thng
(18) Thung phn I dy chnh Iong thc vo.
T t son, noi pht khi ra mch dt c dt kt, cho dn khu vuc c dt kt, gi
l mt cuc long.
Mt cuc long c ba phn:
1. Mt l t son (noi pht xut ra cuc dt)
2. Hai l hnh long (tc phn ni t son vi huyt trng).
3. Ba l huyt trng (noi c huyt kt).
Ta thy nc hai bn khe, cnh thn long t son thy xung trn th gn v
di th xa nhau ra, trng nh ch bt, nh cu t di dy:
(15) Nuc phn ch bt phn minh
Nc c chy thun theo chiu long t son di - chy khut khc (loan hnh)
bn cnh long, khi sp li gn, khi lui ra xa nh di theo quanh qun bn long (tng
long) nh cu di dy:
(16) Hai bn chy thun, Ioan hnh tng Iong
Hai bn thn long (thn long l mch dt). Nc ti pht t son, chy phn ch
bt nh th, cn doc coi nh l nc m ca cho long di.
(17) Ca tri trn d m thng
Long di t t son nh th l chn long, bt du ri t ra di cho dn dt kt.
Nc ch bt trn t son gi l thong phn. Long ch c nc thong phn l
chnh long m theo n ta s tm dn huyt kt. Long khi mch l dng phn thy
m 2 bn c nc l 2 dng thng thy (dn thy) du tin ca cuc long.
(18) Thung phn I dy Chnh Long thc vo
Th ri long di nc cng di theo. Long di c th chia ra thnh nhiu chi khc.
Nhng chi khng kt huyt gi l long du th cn chi no di dn kt huyt gi l dn
huyt trng. Nc theo long di, c khi phi vng vo qua nhng long du th nn c
th xa dn chnh long. Nc di, c th ly thm nc cc khe nc khc v cng
c khi nc d li chia ra lm nhiu nhnh khc nh, c nhnh theo long, c nhnh
chy di mt v bao gi cng c t nht mt nhnh nc theo long di cho dn ch long
kt huyt. Ti ch no long kt huyt th t ra cng phi c 2 hay 3 nhnh nc dn tu
trc huyt trng d lm minh dng.
(19) n du hai nuc tng giao
(20) y dy ca dt dng vo cn thay
Nc Tng giao nc tu, chnh l ch h hop ch dng nc li cho long khng
di na, d kt huyt.
(21) Ha hp I dy vy vay
Nh vy khi long mi di, th nc thong phn (m ca cho long di) v khi long
dn huyt kt th 2 nc d li h hop (d dng ca li).
Do d m ta gi l thong phn v h hop.
Thin nhin trng nh v tri m bao hm trt tu v thy chung (c trc c sau)
mi hon thnh doc mt su vic. Con ngi cng nn suy ngm.
H hop nh th nc phi tu trc huyt lm minh dng. Nu khng nh
th khng phi dt kt.
(22) Noi chnh thy t thc hay chng nhm
C thy tu mi c huyt kt, bng khng, chi t gi huyt m thi.
Mt cuc Long di c th ln dn vi trm mu. Mt huyt trng cng c th ln
dn vi mu. Ta phi tm trong khu vuc huyt trng xem, ch no l ch huyt kt.
Tm doc ch huyt kt ri, ta mi c di tong chnh xem long, thy, sa xung
quanh huyt trng, tong quan vi dt kt ra sao.
Trang 21
Vic tm huyt kt ti huyt trng cng kh khn lm v khng c huyt trng
no ging hn huyt trng no. Khng th c mt mu muc kim huyt kt no nht
djnh. Tuy nhin theo nhiu kinh nghim tm huyt kt, ta cng c th bit, di khi
cng thc nh sau:
Hnh th huyt kt khng hon ton ging nhau nhng nu bit xp loi th n
cng c ct tong tu. Nh c ci tong tu ny m ta c th chia lm 4 loi chnh cho
d nhn chn. l 4 loi hnh huyt trng di dy:
1. Hnh a (xem hnh 1 v hnh 2)
2. Hnh Kim (xem hnh 3)
3. Hnh Nh (xem hnh 4)
4. Hnh t (xem hnh 5).
Ta phn tch a, Kim, Nh, t nh sau:
1. a v Kim phn nhiu ch c mch son cc (c ni di).
2. Nh v dt phn nhiu noi mch bnh dong (chiu cao thp ca rung, t
chnh lch nhau r rt).
3. Theo kinh nghim, ta thy a th trn, Kim th di, d a v Kim cng do
ni m ra.
4. Cng theo kinh nghim ta thy t th trn v Nh th di, d Nh v t cng
do dt bnh dong m c.
Trn dy l 4 dng hnh th huyt kt ti huyt trng gm: Kt a, Kt Kim,
Kt Nh, Kt t.
a, Kim, Nh, t l 4 hnh th chnh. Nhn ra doc 4 hnh th chnh ny ri,
ta cn phi kinh nghim nhiu na, mi dim huyt trng doc. ing a c mt bin
dng dc bit l a dng (hnh 2).
Nhng ni chung mi a, Kim, Nh, t cng du c bin dng cht t, ta phi
bit phn bit d xp n vo loi no trong 4 loi nu trn, th ta mi thuc hnh doc
php dim huyt chnh xc doc.
Trang 22
Nhng huyt trng c khi rng dn c mt, hai mu m huyt kt chi ngang
dc ba bc l qun kh, vy ta cng phi c cng thc tm ra ch no kt huyt
trong huyt trng ny na. l php dim huyt.
im huyt tuy kh nhng khng ngoi ba php:
1. un bnh m dong
2. Tm hnh th qun cuc:
3. Tm ch m dong giao d:
Khai trin ra ta c:
1. Nu huyt trng vung, trn th huyt kt hay ch mo m hay gia.
2. Nu huyt trng di, ta tm ci dt, ci tit.
3. Nu huyt trng cao, ta tm ch thp bng (m lai, dong thu).
4. Nu huyt trng thp, bng, ta tm ch cao (dong lai, m thu).
5. Nu bn phi cao, ta tm bn tri (v kh mch t phi d sang tri)
6. Nu bn tri cao ta tm bn phi (v kh mch t tri d sang phi)
Tm li mt cu: ta phi lu tm ch dc bit ti khu vuc d, l ch: khng
trong, khng ngoi, khng trn, khng di nhng chnh l ch m dong giao d.
chc chn hon na, ta cn phi nhn long h, n sa nu nhng chng ng ny m
cao, ta tm huyt kt trn cao. Cn long h, n, sa m thp ta tm huyt kt, noi thp
d cho cn xng vi hnh th: cao, thp ca dt kt.
Chiu cao l tng, ca huyt kt, phi t rn dn ngang my ngi ngi
huyt kt.
Nh trn d trnh by ta thy.
Nh dja l khng nhng chi mun kim dt kt, m cn mun coi c mt cuc
long, t khi pht tch t son, cho dn huyt kt na.
Tm long l php theo ton cuc dt t dt kt ngoc ln t son hoc di t t
son xung dt kt. Trong lc di quan st c cuc dt nh th, nh dja l cn c ci
th xem phong cnh thin nhin. M thin nhin d rng ln dn my di na trc
mt nh dja l, cng doc thu nh li thnh mt ton th, biu hin chung mt thi d,
mt trng thi chi thj cho tnh cht, ca mt cuc dt, n l hng cn bn ca su
quyt djnh tnh cht kt pht ca cuc dt d.
Thin nhin, lc d, li cn biu hin mt cch trit l cao siu ca djch l, bng
cch thu tt c khung cnh vo 2 mi: m v dong. Tht vy, dt mun mun hnh,
nghn trng, cng du chi c: cao v thp, tc l chi c m v dong m thi. V cao
l m v thp l dong. Chiu hng ca mch ni hay mch dt bng cng c chiu
m, chiu dong. Nu di quay sang phi l dong v quay sang tri l m. Th ri,
noi huyt kt, huyt trng cng cn su phi hop m dong nh sau: nu m dn
th dong kt m dong dn th m kt. Nu mun thu c m dong vo mt mi th
Trang 23
m, dong cng chi l mt, v bn m c dong, bn dong c m chng lin tip
bn nhau, dp di cho nhau, nong tua ln nhau, to nn mt l sinh thnh, mt ton
th sinh ha c trng trng duyn khi:
ng dng nht di khi
Diu diu nh nghj qun.
Nh nhn vo t ong, ta chi c ci nhn tng qut nhng con ong, m khng cn
mun phn bit ong duc, ong ci, ong to, ong nh na. m dong dn d bt phn
nh vy th tm hn nh dja l d tr vo Thin lc no khng hay, ri ngi v cnh
cng nhp vo vi v tru na. l trng thi xut thn trong cnh thin nhin ca
nh dja l, m lc d, nh dja l l nh ngh s thin nhin.
Khi d nhp thin vi thin nhin ri th nh dja l ht bj hnh, danh, sc, tng
chi phi, h truc gic ngay doc ch no l trng dim ca cuc dt, noi no l qun
cuc ca cuc dt d ri khi ly khai vi Thin h s phn tch li trn thuc t nhng g
h dt trong Thin.
Th ri, trc cnh, nh dja l, khi th nhp vo cnh, di vo Thin, d tng hop
vi thin nhin, khi th tr v thuc ti d phn tch dt dai. Trng thi li qua nh th.
C tip din lin tip ri nh dja l thy mnh lng lng, khoan khoi mun qun lun
c ci hnh, danh, sc, tng ca mnh v v tru d cng di dn ch ha. Nhng lc
trng thi tm hn nh dja l cao vt nh vy th h khng ngng sng tc bng truc
gic, b tc bng thuc ti, tng hop thuc ti, d di vo truc gic sng tc k tip. H
nhn v tru ngoi cnh nh mt ton th sinh dng. t dai, sng ni nh mt sinh vt
ky l hot dng, mi khc ni di cao thp, nh l mt khc con rng (loi vt bin
ha khn lng) dang b, du ngonh bn phi, bn tri, thn un o, chp chn di
dng. Khi nghing xung sui ung nc, khi vnh tai nghe gi thi r ro, khi nheo
mt nhn dm my "vn cu tri, khi gh mnh bn rng trnh nng, khi tm di
ma xun phoi phi, khi ph lng di nh chiu dong, li c khi th song chiu,
khi phun khi sm v.v... Th ri nhiu lc nh dja l, nh ngh s thin nhin, khng
bit mnh l cnh hay l ngi, cng nh Trang T nm mo thy mnh ha bm, khi
tinh dy khng bit mnh tht l bm hay l ngi.
Mn cnh giai khng h hu tng.
Th tm thng djnh, bt ly thin.
Ta hy xem thi nhn dja l lm tho t cnh, khi tm long:
Tm long, nhn thy lm du.
Hop dng ch y, du m v.
Lu ng th long t (Ty)
Lu Nam bc m v phi khng
Ngoc ln cho dn du dng
u nhiu tinh t, t tng dy ri.
un long, tu mt phong tri
Ng tinh tu ging, tu ri li chia
Long, long t dy ra di
Mi long mt ng, dung ky hnh tinh.
Phn phong, thu mnh thin dnh
Dnh dnh mao th, cho mnh khn chuyn.
T lu ri mi h dn.
Theo mch m xung, bc ln tinh v
Cu tinh, hnh tong phi suy
Ni y l g, th n hnh long
Hai bn, h v trng trng
Thy phn bt tu, hai dng cng theo
Gim tinh, hoc t hoc nhiu
Trang 24
Bn long, thinh thong bc theo mt v
Cng thng, dy chia chi
Mt th h ch, hai th phn tng
Phn thy, cng r hai dng
i ra nc y, tu trong minh dng
Long hnh hoc gp kh giang
y l qu gip, hoc sang hoc rng
Long mch kn khng khng
Gip son ng h, cc tng bt phong
Chn y gi l bng hng
Son bng, thy cng trong c tnh.
nh th phi ni ch tinh.
Khai din, b cuc cc hnh lm sao
Cch sng, long h hng vo
M nc bn y, cng no vo lng,
Th l kt bn long,
Gi l tu kh, trong vng gip son,
Hoc long qu gip, di sang,
Khai cuc, b th lng bn kia
un son, chng thy, quanh v,
Thng thng, chiu n v hu long.
y l phn th, kh hng.
Gip tin, gip hu, tm long nn cng.
ja l i Thnh
Ngi ta thng ni nh dja l khng nhng phi hc k thut dja l cho tinh
tng m cn phi c:
- Thn tm
- Thnh nhn
- Tiu phu cc
Thn tm l ci tm thin nhin. Ci v tru chi tm.
Thnh nhn l muc luc, truc gic sng tc, khi tm nhp thin nhin.
V tiu phu cc l cng phu thuc hnh nhiu trn dt v khoa ja l.
Trang 25
CHNG TH BA
24 LONG NHAP TH
23. o du, nht tit, h chm
24. Thu long, cho bit lai lm ch g.
25. Bit phong: Nam, Bc, ng, Ty
26. Hai moi bn vj: Can Chi ch no.
CHNG TH BA
24 LONG NHAP TH
trn, d cho ta bit cch tm ch no kt huyt, huyt trng ri. Nhng tm
doc ch kt huyt vn cn cha d. Phi bit tm hng ca huyt, v ta son na.
Hng ca huyt, phi tong quan vi sa v thy trc mt hay gn bn (ta
s hc sa php v thy php sau).
Li cn phi bit tong quan dn 24 long nhp th, hoc long khi t na.
Nh vy ta phi ln lot khai trin tng don tho trn ca cu T Ao. Trc tin,
cu dy ta tm long nhp th ca n.
(23) o du, nht tit, ha chm
C ngha l: sau khi don phng ch no l huyt kt ri ta ra ngi ln dng ch
d, dt dja bn ln trung tm huyt kt, ri quay du li dng sau, nhn xem dt long
no gn nht, don l kh mch dt d rt vo huyt, n chnh l long nhp th -
Long nhp th c 24 long ghi trn vng dja bn.
(24) Thu Iong cho bit Iai Im ch g
i ta tm thu long ca long nhp th d theo 60 long thu dja ghi vng nhn
bn d bit n hnh g theo php np m nh sau:
V du: Gip T, t Su l Kim.
Gip Dn, t Mo l Thy.
Bnh Ng, inh Mi l Thy.
Mu Thn, K Du l Th.
Nhm T, u Su l Mc v.v...
Sau tip, cu T Ao ni qua v long khi t l chm ni cao hay u m t d chia
ra d xung thnh cuc long m ta dang xem.
Long khi t gn th d xem, nhng qu xa th kh thy r. Nu qu xa ta
chi cn bit n Nam, Bc, ng hay Ty ca huyt trng cng d.
Cng nn nhc thm:
1. Long khi t l dinh ni hay u dt, rt kh mch vo c cuc dt.
2. Cn long nhp th l dt long hay u dt, rt kh mch vo huyt trng.
(25) Bit phuong Nam, Bc, ng, Ty
Bit long khi t Nam, Bc, ng hay Ty ri ta cng c th tm don doc
dng li kt pht ca long ny.
Nu l: ng (mc) ch Nhn
Ty (kim) ch Ngha
Nam (ha) ch L
Bc (thy) ch Tr
Bit 4 hng chi l di khi, nhng nu bit chi tit hon n thuc v long no
trong 24 long th qu hon. Lc d s bit r long khi t qu hay thin. Cao hon na,
bit dn thu long th cn ti mi v chi tit hon.
Di dy ta hy ni dn 24 long Khi t hay long Nhp th:
(26) Hai muoi bn v[ can chi ch no
Nu bit r 24 long ta s bit n l: qu long, tin long, ct long, hung long, m
long hay dong long.
Trang 26
V du: Hoi, Chn, Canh l 3 m long v l ct hung, ba long ny gi l tam, ct,
long.
Hoc nu l: Kin, Gip, Khn, t ta bit cng l m long.
Tuy nhin ngi ta cn phn tch qu, tin long, chi tit hon, nh di dy:
1. m long: Bnh long inh long l thong cch qu hon ht.
Canh long Tn long l th cch qu
Cn long Tn long l th cch qu
Mo long - Du long - Hoi long l ti th, th cch qu.
T long l trung cch.
Mi long - Su long trong c st kh (t dng).
2. Dong long: Ht thy dong long du km m long, nhng khng phi v th
m ta b dong long.
Nhn long T long u long l hng trn.
Ng long l hng trung bnh
Kin long Khn long - Dn long Thn long - t long Thn long Gip long -
Tut long du l h cch.
C long ri ta mi bit np gip thy v sa,
Nh Kin long th Gip thy ng mi qu hoc Kin cung (Tut Kin Hoi) c sa
ng th phi c Gip thy triu v.v...
(Chng ti s ln lot khai trin v vit thnh nhng lun n lin quan dn: sa,
thy v rt nhiu yu t khc nh:
Np gip
M son cuc
T m cuc
M son c djnh
Tam ct sa
Luc t sa
Lc son sa
T lc sa
u nhn sa (lun 8 hng can) (lun t duy v 12 dja chi).
Cng thc thi qu (mau pht)
Cng thc x vn tinh (sut di v t ti).
Long thy, di quan tit (thy hi v thy do dng).
Cng thc hoch ti thy
Cng thc cu bn tin thn thy php.
Bt qui phi cu tinh (xem xa v ng hnh tt hay xu).
Cng thc di huyn khng ng hnh (hng v thy phng).
Cng thc Cm tinh v sa
o hoa thy
Cu tinh ta hng (ly thy khu lm chun xem nc li v nc di).
Sa thy chong truc gii v.v...
(t sch gia bo: trc sau s cng hin qu v ton b chn a qua nh!ng
"n #u$t bn % ti&' th(o )t th* t+ th+c ,-ng v h!u .ch/0
(26) Hai muoi bn v[ can chi ch no
24 ch l tn 24 long nhp th ghi trong vng dja bn nh di dy:
Pha ng c: Cn, Dn, Gip, Mo, t, Thn (6 ch)
Pha Nam c: Tn, T, Bnh, Ng, inh, Mi (6 ch)
Pha Ty c: Khn, Thn, Canh, Du, Tn, Tut (6 ch)
Pha Bc c: Cn, Hoi, Nhm, T, u, Su (6 ch)
24 ch ny gm c:
a). 12 ch thuc thp nhj dja chi:
T, Su, Dn, Mo, Thn, T
Trang 27
Ng, Mi, Thn, Du, Tut, Hoi
b). 8 ch thuc thp can (thin can)
Gip, t, Bnh, inh
Canh, Tn, Nhm, u
c). V 4 ch thuc bt qui
Cn, Khn, Cn,Tn.
Tm xem lai long thuc long g ta c d kin bit n l:
- m long hay Dong long
- u long hay tin long
1. m duong Iong
Trong t vi v l hc dng phong ta thy can, chi, bt qui du c m dong
ca n, nh:
T (dong) Su (m) Dn (dong) Mo (m)
Thn (dong) T (m) Ng (dong) Mi (m)
Thn (dong) Du (m) Tut (dong) Hoi (m)
Gip (dong) t (m) Bnh (dong) inh(m)
Canh (dong) Tn (m) Nhm(dong) u (m)
hoc:
Cn (dong)
Khn (m)
Cn (dong)
Tn (m)
Nhng dja l m dong ca long khng ging hn nh vy.
dja l m dong long li khc nh sau:
1. Dong long v dja l c:
Dn, Gip, t, Thn, Ng, Khn, Thn,Tut, Cn, Nhm, T, u.
2. m long v dja l c:
Su, Cn, Mo, Tn, T, Bnh, inh, Mi, Canh, Du, Tn, Hoi.
So snh m dong long ca dja l vi m dong ca can, chi, bt qui ta thy
ging nhau phn 12 dja chi v khc nhau phn bt can v bt qui nh 2 bng
di dy:
A. So snh m dong v phn dja chi gia l s hc v dja l:
12 d[a chi
m duong ca I s hc m duong ca d[a I
Duong m Duong m
T x x
S x x
DN x x
M x x
THN x x
T x x
NG x x
M x x
THN x x
D x x
TT x x
HO x x
Trang 28
Bng trn dy trnh by theo 12 chi m dong long ca dja l, n hon ton
ging nh m dong ca 12 dja chi ta thng dng
Nhng vi m dong ca 10 can v 4 qui (Cn Khn Cn Tn) th c khc
nhau nh bng di dy:
B. So snh m Duong v 8 can v 4 qui gia I s hc v d[a I
8 can v 4
qui
m duong ca I s hc m duong Iong ca d[a I
Duong m Duong m
GP x x
T x x
BNH x x
NH x x
CANH x x
TN x x
NHM x x
x x
CN x x
KHN x x
CN x x
TN x x
Sau dy chng ti da ra mt s tnh cht ca 24 long.
TNH CHT CA 24 LONG
1. Hi Iong: Hoi long l m long l ti th th cch qu - Hoi long l thin hong
v l chnh kh ca tri dt, sinh ngi tun t thng minh.
2. Nhm Iong: Nhm long l dong long sinh ngi bnh thng, chng suy.
Hay sinh ngi 6 ngn tay, hay 6 ngn chn, hay l st mi.
3. T Iong: T long l dong long, tc Khm long, hay sinh ngi to bo, giu
c, loi v canh tc.
Nu lp Ng hng m c Ng thy hi triu, th pht nhanh. Khm long, con
trai gia doc pht phc trc. T long, huyt ta T hng Ng, c g dng dng
Ng, dng v nh vn qun, sc o, ma xim, sinh con gi dm dng. T Ng l di
dm chi vj.
T long lc phn kim tha Bnh T, Canh T l vong, tng: pht ti ba, bn
di. Nu phn kim tha Mu T, l khng vong - Tha Gip T, Nhm T l c h, th
pht t v chng tn.
4. u Iong: u long l dong long, th long tm thng hay sinh ngi bo,
trn v trng bch.
u long hay sinh ngi di tu hay ph ca. Duy u long m c qu thy triu,
th loi v bun bn.
5. Su Iong: Su long l m long nhng c nhiu st kh hay pht v.
- Su long cng pht ph na. Nm T, nm Su hay c hoch ti.
- Khi phn kim Su long m tha: inh Su, Tn Su l hop cuc.
- Khi phn kim Su long ta tha K Su l khng vong khng tt, tha t Su,
u Su l c h, hay sinh ngi hung c, trm cp, ngu si.
- Su long hay sinh ngi gian tham dc c, bt nhn. Con ci thng to bo.
- Su l hung long, nn lc giao thi th rt anh hng, v phn pht.
6. Cn Iong: Cn long thuc th, m long v l loi long tt, sinh ngi hin
lnh, tun t, thng minh, c khoa muc nhiu con lm chu, lc nhiu, ca nhiu.
Trang 29
Cn long pht nhng ngi tui Su, tui Dn, tui Hoi, lp hng no pht v
tui y. Cn long pht rt bn v pht nhiu.
Nu Cn long m lp Canh hng, m phong Canh li c g cao triu huyt,
th trc pht vn, sau pht v.
7. Dn Iong: Dn long l dong long hay pht vn, sinh ngi tun t. Nu kim
doc huyt tt cng pht vi di Dn long, pht tui: Dn, Ng, Tut, Hoi.
Phn kim tha Bnh Dn, Canh Dn: pht 3 di.
Nu tha Mu Dn l khng vong, tha Gip Dn, Nhm Dn l c h, chi pht
mt di, ri li bi huyt, phi tip phc ngi dt khc.
8. Mo Iong: Mo long l ti th th cch ca m long, Mo cng thuc loi qu
long, sinh ngi anh hng ho kit, pht v trai trng, nhiu con chu, hay pht v
v tui Mo, Tut.
- Nu doc di cn long, phn kim tha: inh Mo, Tn Mo nhp huyt, th
pht mi khng bao gi ht.
- Nu tha K Mo l khng vong - tha t Mo, u Mo l c h, chi pht v
doc mt di ri cht trn.
Mo phong tc Chn phong, nu lp Canh hng l C dng li tng, li
thm c Canh thy nhp hoi, th pht d nh sm chp.
Mo long, c g cao phong Canh, chc chn pht v, ton v.
9. Gip Iong: Gip long l dong long, thuc Mc, l loi long thng, sinh
ngi xu x, nh b.
- Gip long hay honh pht v nm Dn, Mo.
- Pht ph doc mt di th ht, mun tip tuc hng phc, phi kim thm dt
khc tip phc.
10. t Iong: t long l dong long, cng ging nh Gip long.
11. Thn Iong: Thn long l dong long thuc th l mt trong t M long. Hay
sinh ngi gian c, hay pht tui Thn, tui Du, chi honh pht v nhng lc giao
thi, nhng chi doc mt di ri tn.
Nu phn kim tha kh Bnh Thn, th pht doc mt di. Chng may tha Mu
Thn th bj khng vong. Tha Gip Thn, Nhm Thn l c h dnh bj ngho kh, tai
ha.
Thn long m doc phong Thn (phong Ty) cao ng vo, c th pht tin s.
12. Tn Iong: Tn long l m long thuc Mc, ch v vn chong, sinh ngi
thng minh, tun t. Tn l con gi ln, hay pht v con gi.
Tn long m lp Tn hng, li c bt dng Tn, con chu d cao. Phong oi
c g hoc rung cao hnh nga mi, con gi pht cung phi.
- Phong Cn, phong Cn, phong Khn, phong Tn c g cao ng l qu
lm.
- Nu Tn long m lp Canh hng l vn sang v.
- Tn long m doc Mc hnh kt huyt, vn trng khi gip.
- Tn long m phong Cn, phong oi (Du) c thy triu, th pht khoa muc.
13. T Iong: T long l m long, lc pht th rt giu sang, lc ngho th rt bn
tin.
- Phn kim: Tha Tn T, inh T l vong, tng, c th pht doc hai, ba di
Nu tha: K T l khng vong, t T, u T l c h, pht mt di, nh sm,
nh st, nhng lc xung, th di bi rt nhanh chng.
- Nu lp inh T kim Bnh nhp huyt m phong Kin, Hoi c g dng ng,
m hng li tha long, h hi du, th con chu ngu nhin, gp vua, pht qu.
- T long pht c quan, vn, v nhng lc xung li rt bn tin khng doc
qun t nh Kin hay Hoi long.
- T long quyn v tng.
Trang 30
14. Bnh Iong: Bnh long thuc ha l m long thuc loi long tt, sinh ngi
thng minh, tun t, tr dng, pht c vn ln v.
- Bnh long pht tui T, tui Ng. Nu huyt ta d kh li doc chnh cn long
c th pht ti nm di.
- Nu Bnh long c n gn, m thm nghjch thy, th chi trong 3 nm l di pht.
- Nh Bnh long, m phong Cn c g dng thanh t, ng thy triu th ph
qu cuc phm, pht c vn ln v.
- Nu phong Chn, phong Canh c g dng ng th c th diu khin nghn
vn qun.
- Phong Tn, phong Hoi, phong Tn c g ng chng s pht vn.
- Bnh long m phong Khn c rung cao, trng nh l c, con gi pht tng
qun.
15. Ng Iong: Ng long thuc ha l dong long, sinh ngi tc vng, da d,
pht nhiu v nm Ng, Mi.
- Ng long l long xu, pht dy li suy dy, lc pht nh la dy, lc bi nh tro
tn.
- Ng long m phn kim, tha Bnh Ng, Canh Ng nhp huyt, pht doc mt,
hai di.
- Nu tha Mu, Ng l khng vong Gip Ng, Nhm Ng l c h, chi pht
mt di ri bi tuyt.
- Nh Ng long m phong Dn, phong Tut c son thy ng, l tam ha cuc
(Dn Ng Tut) c th pht mt di trng nguyn.
16. inh Iong: inh long thuc ha l m long, thuc loi long tt. Ha tnh cp,
chng pht, sinh ngi thng minh, nhiu ngh.
- inh long pht ngi tui Ng, Mi, D, Thn, Du, Hoi.
- inh long d sinh thn dng.
- inh long c Dn thy triu, phong Tn c bt, th vn d dn trng nguyn
v sng lu 100 tui (inh ch th).
- inh long th phong Cn, Cn phi khong dng mi tt. Tri li phong Cn
c g dng cao s bj tai v lin min.
- inh long m c Tn bt ng, chi thi mt ln l d.
- inh long m phong Chn, phong Canh c g dng ng, con chu giu
sang.
17. Mi Iong: Mi long thuc th l m long sinh ngi khe mnh, pht v
tng, pht vo nhng bui giao thi.
- Mi long m phong Su c rung trn nh ci trng li c c ng, pht di
tng, nhng rt c, tuy vy li xut tng ni.
- Mi, Su long hay sinh ngi n khe.
18. Khn Iong: Khn long l lo m m l dong long. Pht mt di khng chu
ton, hay sinh ngi c qu, bi tuyt.
- Khn long m phong Cn c g dng ng, hoc c nc lai triu, thi pht
ph.
- Cn cng nh Khn, tuy c pht nhng chng bi.
19. Thn Iong: Thn long l dong long, chng pht v chng suy.
- Thn long pht v nm T, nm Thn, sinh ngi bo ph. Khi no sinh dn
ngi tc vng, ting ngn l dn lc bi.
- Thn long m phong Dn, phong Gip c nc nghjch triu, th chng pht.
- Phong Khn m c g trn, hoc vung, pht thy cha.
20. Canh Iong: Canh thuc Kim l m long, thuc long tt v hay pht v, sinh
ngi thanh bch, tu mi.
- Canh long th hch, giu sang, v nhiu ngi ha pht tui Thn, Du.
- Nu Canh long m doc chnh huyt, pht dn 8 di.
Trang 31
- Canh long m phong Chn c c, phong Hoi c trng th v tng uy
quyn, nghing thin h.
- Canh long m Cn hng, th trc pht vn sau pht v.
- Phong Cn, Tn, Tn c bt ng th vn, v song ton.
21. Du Iong: Du long thuc m dong, thuc loi long tt, sinh ngi thanh
t, pht v nm Du, Thn hay pht vn, pht v, pht cung phi, nu mch tng
vin, pht doc 6 di.
- Phn kim tha inh Du, Tn Du l vong trng kh, pht lu bn. Nu
chng may tha K Du, t Du l c h, u Du l khng vong, bj gim phc
- Du long m phong Tn, phong Hoi c g dng, di thi d d.
- Phong Chn c c, phong Hoi c trng, l v tng.
- Du long m phong Du c g dng cao, che d c kh, phong Mo c
nc tu, lm quan hin vinh, danh ting lng bn b.
- Phong T, phong Ng, phong Mo c g dng ng tt nhin pht.
- Du long, m t phong Ly (Ng) dn phong Tn c g dng lin chu, th
con gi pht hong hu.
22. Tn Iong: Tn long l m long thuc Kim, l loi long tt, sinh ngi tao nh,
tun t pht tui Du, Tut, Tn, ch v vn chong, khoa muc
- Tn l hc dng, nh Tn long lp Tn hng, m phong Tn li c rung
nhn nh cy bt, tc nhin con chu hc gii d nhiu.
- Tn long m phong Tn, phong Hoi c g dng ng di thi trng tuyn.
- Tn long, m phong Bnh, phong Ng, phong inh c g dng ng, vn
dn thong th.
- Tn long, Mo hng, Mo phong c son thy ng triu th vn v song ton.
- Tn long m lp Cn hng, hai bn li c rung trng, nc trong sng nh
mt mo, tua nh mt tri mc, th thng minh, hc mt bit mi, di thi d du.
- Tn long m doc huyt tt, c nhiu tng long h, c th pht thn dng.
23. Tut Iong: Tut long thuc th, l dong long v l mt trong t M long
(Thn, Tut, Su, Mi).
- Tut long hay sinh ngi gian ngoan, ngu si, hung bo, hay pht lc thay di
thi th.
- Tut long, hoch pht v nm Mo, nm Tut.
- Tut long, phn kim tha kh Bnh Tut, Canh Tut m phong Tn li c bt
ng (g con ha hay rung nhn) hoc phong Nam (Ng) c hnh Thin m cng
du pht trng nguyn.
Nu c huyt tt, c th pht ba di, ri sau sinh ngi ngu ngoan.
- Nu Tut long, m tha: Mu Tut, Gip Tut, Nhm Tut hay sinh ngi gian
c
- Tut long, m hai phong Dn, Ng c g dng ng th cng giu sang.
- Tut long m huyt don bc, long h t tng, th chi pht mt di ri ngho kh.
- Tut long m phong Mi c sa hay thy phn, sinh lm gic ri bj ti.
- Phong Mi khng c g dng, m c nc su trng, hay bj tai ha bt ng.
24. Cn Iong: Cn long l lo dong phong Ty Bc, pht mt di ri nghi.
Trn dy chi c mt hnh thc lun long cho 24 long ca Khoa dja l. Trong d
c nhiu cu, chi dng c mt phn, tri li nhiu cu li qu dng.
Nh vy ta ch vi n vo phn lun long ny v cng dng b n di ngay, chi
nn dng n lm phong tin lc du. Cn c vo n ta di tm hc dja l d xc djnh
li xem ch no trng, ch no sai. Sau khi xc djnh doc do kin thc l thuyt thuc
hnh ca chnh ta lun ra, ch khng phi ngi lun ra lc d ta mi thnh cng.
Vy xin nhc li,qu vj dng hon ton n vo su trnh by tnh cht ca 24 long
trn dy d trnh nhm ln dng tic.
Trang 32
CHNG TH T
M DNG LONG THEO L KH
27. Nhn xem cho bit long no
28. m long, m hng, thy ton phng m
29. Dong long, dong hng, ch nhm
30. Thy phng dong vj, lun m dung g
CHNG TH T
M DNG LONG THEO L KH
V dja l, ni v l kh, ngoi nhng cng thc tm hng ph hop, ta li cn
cch tm theo m dong na.
Cch tm theo m dong dy l Ton m hay ton dong.
Vi thuyt ton m hay ton dong ny, khoa dja l c hai dng li gii thch:
1. Phn dng gii thch rng: m dong l theo m dong ca ng hnh ca
Can, Chi v bt qui 24 ch trn dja bn.
V du: T l dong
Su l m
Gip l dong
t l m
Khn l m
Cn l dong v.v...
2. Mt s t gii thch rng: m dong theo:
Dong l thin can.
V du: T, Su, Dn, Mo, Thn, T v.v...
m l dja chi v bt qui
V du: Gip t Bnh inh, Cn Khn Cn Tn
Cn c vo php m dong long v m dong hng cu 27, 28, 29, 30 ca
Cu T Ao. Ta th tm cch p dung v gii thch theo c 2 cch:
A. Cch th nht:
Gii thch m dong theo m dong ca ng hnh ca can chi.
(27) Nhn xem cho bit long no:
V du: Gip long (dong)
Mo long (m)
t long (m)
Thn long (dong)
Tn long (m)
T long (m)
Bnh long (dong)
(28) m long m hng, thy ton phng m
- Nu l m long th hng ca huyt phi nhn vo m hng (bt k Can hay
Chi). V thy khu phi phng vo m hng (bt k Can hay Chi).
(29) Dong long Dong hng ch nhm
ng qun nu l dong long (d Can hay Chi) phi dng dong hng (d
Can hay Chi) ca can chi, bi qui,
(30) Thy phng dong vj lun m dung g
Dong long, dong hng th thy khu phi phng don mi dng (d Can,
Chi hay bt qui).
Trang 33
Nu dong long hay dong hng m thy khu phng m th khng dng
doc. Khng c kt pht.
B. Cch th hai:
Gii thch m dong theo:
1. Dong l Cn, Khn, Cn, Tn hoc thin can (Gip, t, Bnh, inh, Canh,
Tn, Nhm, u).
2. m l 12 dja chi.
4 cu ny:
27. Nhn xem cho bit long no.
28. m long m hng thy ton phng m
29. Dong long dong hng ch nhm.
30. Thy phng dong vj lun m dung g
doc phi di nghjch lun nh sau:
4 cu trn, mt s t cc cu cho l sai, v cc cu sa li nh sau:
27. Nhn xem cho bit long no.
28. m long, dong hng thy ton phng dong
29. Thy phng dong vj lun m dung g
V cc cu ct ngha nh sau:
27. Nhn xem cho bit long no
Nhn xem long nhp th c phi l ch dja chi nh T, Su, Dn, Mo, Thn,
T, Ng, Mi, Thn, Du, Tut, Hoi th mi doc.
Cn nu long nhp th 8 ch ca thin can hoc 4 ch Cn, Khn, Cn, Tn
th khng doc.
2. m long, dong hng, thy ton phng dong
Long vo dja chi l m long th hng huyt bt buc phi thin can (nh
Gip, t, Bnh, inh, Canh, Tn, Nhm, u v Cn, Khn, Cn, Tn) l dong
hng, mi doc. Thy khu cng phi phng thin can v bt qui nh hng ca
huyt.
29. m long, dong hng ch nhm.
ng c lm, v phi nh l bao gi long cng phi thu theo dja chi (m) Hng
huyt v hng thy khu phng li phi theo thin can (dong).
30. Thy phng dong vj lun m dung g
Thy phi phng v thin can, nu phng vo dja chi th khng doc
Cc vj bnh vuc php th hai ny du cn c vo cu:
Vn thy d tng thin thong kh
uan long giai hng dja tung honh.
(Thin thong l thin can - Hng dja l hng ca dja chi).
Vic gii thch khc bit nhau nh trn lm cho lng dja l chia lm 2 h phi
tranh lun nhau d my trm nm m cha ng ng.
ing theo cc vj chn s nhn xt th c hai php ni trn du c ch cn b
tc cho nhau, m vic b tc ny, khng th ni t m gii dp doc, v n lin quan
dn rt nhiu yu t m tr phi hc dja l cho tht su sc, mi tm ra.
Nhng yu t ny bao gm:
- Thy php
- Sa php
- Thi quan php
- Php dim huyt, phn kim
- V mt s b yu v dja l cng kinh nghim dja l na. Sau khi dt nhng yu
t trn, lc phn kim, dim huyt, cn nhc loi hi, s thy r ngay.
im b him ny, hn ch cc thy dja l "tay mo khng th no dng ti ngh
v kinh nghim tm thng m lm doc dt kt dn mc ti da ca n.
Trang 34
Khoa dja l s d c ngn nm nay l khoa b truyn, chi v c nhiu khc mc,
nh khc mc nu trn.
Chng ti s c gng da ra nhng lun n v tng loi l kh v loan du d
gii minh ln ln, trong cc b sch, thuc t sch Gia Bo ca nhm chng ti, m 2
b dja l d xut bn (ja l T Ao v D m T Ao) l 2 quyn du.
S d cha trnh by ra dy v phm vi ca quyn ny khng cho php di qu xa
phn cn bn cn thit ca n.
CHNG TH NM
M DNG LONG THEO HNH TH CAO THP
31. m dong li c php kia
32. m lai dong thu, m s dong hi
33. m l g dng dt ghnh
34. Dong l rung phng, dt bng nh lai
35. Ni non kia, cng m hoi
36. Long cng, th ch huyt noi cao cng
37. Long nhoc, noi thp ch mng.
38. Lai dong ha li, dng th bng chi.
CHNG TH NM
M DNG LONG THEO HNH TH CAO THP
Ta va ni ti, (ti liu m)
Ch : m dong theo phong hng thuc phn l kh (l m dong ny).
m dong theo hnh th cao thp thuc phn loan du (l m dong kia).
31. m dong li c php kia
Php kia: l php nhn hnh th cao thp ca long, d lun m dong. Ta d
bit, cng mt long mch, nu ch no cao l m, v ch no thp l dong. Vy khi
kt huyt, th khi long dn huyt m dang cao (m) th huyt trng phi thp hay
bng (dong).
Tri li khi long dn dn huyt, dang thp hay bng (dong), th huyt trng
phi cao (m).
32. m lai dong thu, m su dong hi.
a). m lai dong thu l long cao di dn huyt th huyt phi bng hay thp (m
lai dong thu).
b). m su dong hi l mch bng dn huyt, th huyt phi cao (su v thu
ngha l chju theo). Mun k lng cu T Ao ct ngha r m dong theo hnh th dt
nh di dy:
33. m l g, dng, dt ghnh
34. Dong l rung phng, dt bng nh lai.
Ct ngha nh th, d con chu thc rng: tt c dt dai ta nhn thy du l
long c, d dt dai d l: ni cao, g dng, l dt ghnh, hoc l rung phng, hoc l
dt bng.
Di dt dai du c kh mch ca long.
Nu kh cng, th ni cao, v kh nhoc th thp l dt bng c th thi. Kh
mch, trong v dt, cng nh nhua cy chy trong thn cy vy.
Li c nhng trng hop, ton l ni non, ta phi ngh l h ny ton mch m,
nh cu:
Trang 35
35. Ni non kia cng m hoi
(Ni non l dt ni cao, c nhiu kh mch).
Gp trng hop ny, th huyt phi khng doc ch cao, dng php.
M mun dng php d th phi nh cu ny ca cu T Ao:
36. m cng th ch mch noi cao cng
L mch cao th ch kim huyt ch cao.
Cn ni ngoc li, nu mch bnh dong, chy bng phng chnh x, qua rung
bng, thng cnh c bay, th ch kim huyt trng ti noi phng, nh cu T Ao c
ni:
37. Long ngoc, noi thp ch mng
Nh th khng c dt kt bi v:
38. Lai dong ha li dong th bng chi
Ngha l bng li th bng khng phi l dt kt.
- Theo nh my li gin dj ca cu T Ao trong tp ny, ta thy li cu l c mt
tinh hoa ja l v djch l.
Ci kho ci hay ch: chi 8 cu bi ny, chng ta dng n lm vn, di tm
huyt c nhiu nm lin, theo php m lai, dong thu, m su dong hi, mi hiu
doc thuc t n, mi thy r dt dai ch no cng chi l v m v dong. Sau na
mi thy su sp dt kho lo ca ha cng trn nhng dt dai trn khp mi noi, m
trc kia, ta chi tng l nhng np nhn tu nhin ca qu dt v tri. V sau na ta
mi thy tinh thn djch l d thu c v tru vo hai mi m dong.
CHNG TH SU
LONG T TON V LONG HU TON
A. LONG T TON:
39. ung ging ngc sch tin vi
40. Dong t, m hu, long chia hai dng
41. Tch phng ng ch sinh dong
42. Ni dong Gip T, kh song t hnh.
43. Khi tu: Hoi, T phn minh
44. Tin ln ngn ngn, thun hnh t bin
45. ua Dn, Mo dn Tut, Cn.
46. Chuyn Hoi nhp cuc, ch, huyn, phn minh
47. un tin di, c tng nghnh
48. Mch no bn hu, d dnh chn long
49. Xa nhn nc t cung
50. Dong thy chy li, hi dng thin tm.
B. LONG HU TON:
51. o tri h ch sinh m.
52. Ni m Gip T, kh lm hu ton
53. Tng T nghjch suy: Hoi, Cn.
54. ua Du, Thn, Ng dn bn Mo, Dn
55. Nghjch hnh v Cn, Su hnh
56. Chuyn t nhp cuc, y phn Dong long
57. D ha thy nc hu cung
58. m thy chy li, hi dng giao dong
59. m long, dong thy d tng
60. Dong long, m thy minh dng gp nhau.
Trang 36
C. NI THM V HONH LONG
61. Bn trc nc d hop thu.
62. Li nhn c dng bn sau chng l
63. Honh long th nc thuc th
64. D chng c nc, t l di khng.
65. m, Dong d c: th, hng.
66. Ca nh d hop, vo chng lin giao
67. t l kh dung thai bo
68. Tu nhin sinh duc, l no vy vay
69. Chn long, chnh huyt dy.
70. y dt Honh k, li thy truyn ta.
71. Kt thoi, d kh cn xa
72. Hoc di trm dm, mi ra chin thn.
CHNG TH SU
LONG T TON V LONG HU TON.
Chong nm ni v m dong theo chiu cao thp.
Chong su ni v m dong theo long t ton v long hu ton. V hai phn
hoi ging nhau nn chng ti xin ct ngha phn trn (long t ton) theo h thng
phn tch v phn di (long hu ton) theo h thng tng hop, d qu vj dng kin
ca phn n di chiu vi phn kia, s thu hiu chu do hon.
Khi du l 2 cu m:
39. ung ging ngc sch, tin vi
40. Dong t, m hu, long chia hai dng
C ngha l long mch di quanh co, khi sang phi, khi sang tri.
Nu di sang phi l di theo chiu dong (theo chiu kim dng h).
V di sang tri, l di theo chiu m (di ngoc chiu kim dng h).
1. i t tri sang phi ta cn gi l long t ton, t hnh hay t bin.
2. Cn di t phi sang tri ta cn gi l long hu ton, hu hnh hay hu bin.
A. Long t ton
41. Tch phng ng Ch sinh dong
Mi nm c dn ngy ng ch (thng vo thng 11 m ljch) thi tit bt du
chuyn sang dong. Tt c cy c du thay nhua mi, n phuc trong thn cy, d to
l mi, lc mi cho nm ti. Nhng cht b dng mi ny s lm cho cy c chuyn
thnh nu hoa, ngn l, vo ngy du xun (2 thng sau).
Ni v cy c cho ta d nhn xt, nhng tht ra tt c vn vt, k c con ngi,
cng du chju su chuyn dong nh th.
42. Ni dong Gip T, kh song t hnh.
- T T di thun l di t hnh.
- T c 5 phn bt du t tri sang phi trc ht: Gip T, ri dn Bnh T, Mu
T, Canh T, Nhm T.
Sau T s dn Su (xin xem bn dja bn (la kinh) ca Cao Trung.
Ta d hiu, nh trn, t tri sang phi l chiu Dong hay chiu T Ton hay T
hnh hay T Bin.
43. Khi tu: Hoi, T, phn minh
Theo t ton th Hoi ri dn T.
44. Tin ln ngn ngn, thun hnh t bin.
Trang 37
Long di theo chiu Dong, di t tri sang phi (T bin). Cc dt long c tng
dt di, ngn di theo chiu kim dng h (nu su di chuyn ny trc mt chng ta,
cn nh di sau lng, nu ta khng quay li, th s di ngoc li).
45. ua Dn, Mo dn Tut Cn.
T dn Su dn Dn, Mo, Thn, T, Ng, Mi ri Thn, Du, Tut, Hoi l theo
chiu dong.
Nhng vng dja bn c 24 , ch khng phi chi l 12 dja chi, nn ta cng c
th vit:
Hoi, Nhm, T, u, Su, Cn, Dn, Gip, Mo, t, Thn, Tn, T, Bnh, Ng,
inh, Mi, Khn, Thn, Canh, Du, Tn, Tut, Cn.
Cc dt long t khi di d vng trn nh trn. Thuc t nhiu khi long:
- Chi di d vi ch, t khi thnh mt vng trn dy d.
- V long cng khng my khi bt du di t T. Long c th bt du di t bt c
ch no v cng c th chm dt cuc di d vo dt kt t bt c ch no.
46. Chuyn Hoi nhp cuc, chi huyn phn minh.
V du: Long di t Tut, Cn ri chuyn vo Hoi m nhp th vo dt kt.
Tuy gi l di vng phi, hay vng tri, nhng khng bao gi Long di thng dng
nh mt vng trn, Long d thng di khc khuu, khi sang phi, lc sang tri, trng
nh ch chi v ch huyn. (Long di ch chi, ch huyn mi l Long tt, c nhiu sinh
kh, tng tong nh con rn, con rng un khc.
47. un tin di c tng nghnh
Cu T Ao cho dja l l mn hc ca bc thn tin, nn nhn long di, cu tng
tong nh l "by tin di (qun tin).
Long tt di, c sa v thy dn d hoc nghnh tip cc dt long. Cu gi d l
qun tin (cc dt long) di c tng nghnh (sa, thy dn d l tng nghnh).
48. Mch no bn hu, d dnh chn long.
Long di t ton, l long t bn hu sang bn t l chn long.
49. Xa nhn nc t cung
Long di t tri sang phi (t ton) lc vo kt huyt, thng nhn doc nc
vo minh dng t bn t, bn phi d (nc t cung).
L do long t ton khng nhn nc xa t hu dn v long quay sang phi hay
gp nc pht t son v t bn phi, v ngoc li long hu ton, long quay sang
tay tri, hay nhn doc nc xa dn, t bn tri. Nc ny thng l nc, m di
ngoc ln ta c th tm dn ngun n, l nc t thiu t son hoc thiu tng son di
ra. N chnh l nc bt tu, nc m ca cho long t t son di ra.
50. Dong thy chy li, hi dng thin tm.
Phi c thm nc t bn tri (nch tay long ca ngi dt) li hi vi thy, xa,
t bn phi dn, mi l thy giao hi mi tt.
Nc t xa dn l dong thy.
Nc huyt trng hoc nch long, h sa gi l m thy.
(ti liu m)
B. Long hu ton
Sau khi phn tch long t ton (tri sang phi) ri, ta th tm hiu xem cu T Ao
ni g v long hu ton (phi sang tri).
Chng ti d phn tch k long t ton phn trn ri, phn long hu ton di
ny, chng ti s ni c dng hon. Chi tr ra cu no dc bit mi phn tch:
51. o tri h ch sinh m:
Theo tit kh th vo khong thng nm, ma h l thng c tit H ch, lc ny
thi tit bt du chuyn sang m.
52. Ni m Gip T, kh lm hu ton.
Trang 38
i t ton l di theo chiu dong, th di hu ton l di chiu m. Cng ni bt
du t Gip T, nhng di ngoc chiu kim dng h chy.
53.Tng t nghjch suy Hoi Cn.
i theo Cn, Hoi l di thun, th by gi di theo Hoi, Cn l di nghjch.
(Ta cng bt du t T l cho d).
54. ua Du, Thn, Ng dn bn Mo, Dn.
i nghjch th t T dn Hoi, Cn, Tut, Du, Thn, Khn, Mi, inh, Ng, Bnh,
T, Tn, Thn, t, Mo, Gip, Dn v.v... (xin xem hnh ba).
55. Nghjch hnh v Cn Su hnh
C th, nu long c di tip ni nghjch chiu (hu ton) th dn Cn, Su v u
ri cng tr v dn T l d mt vng trn.
56. Chuyn t nhp cuc y phn m long
m long l long di chiu nghjch t phi (hu) quay sang tri (t).
57. D ha thy nc hu cung
Long di chiu nghjch, hu ton, phi sang tri, d nhn doc nc xa, bn tri
(t) dn.
58. m thy chy li hi dng giao dong
Li phi c m thy (nc t nch long h hoc t huyt trng) chy ra gp
dng thy (nc t xa dn) mi l trn ven. Hai nc ny hi trc huyt.
59. m long, dong thy d tng.
60. Dong long, m thy minh dng gp nhau.
Ta d c m ln dong thy, nn ta c:
1. Dong long (t ton) gp m thy
2. m long (hu ton) gp dong thy.
V nu di vi nc xa dn th:
1. Long t ton khi gp nc xa li th l long bn hu dn gp nc xa bn
t dn.
2. Long hu ton khi gp nc xa li th l long bn t dn gp nc xa bn
hu dn.
y l hai dim quan trng ca ni cuc dt, d bit c huyt kt hay khng. t
thy dja l hiu doc dim ny, v cng t sch ni dn.
C. Ni thm
Nhn tin ni v long t ton v long hu ton, cu T Ao ni thm nhng g
ch long gp thy.
61. Bn trc nc d hop thu.
62. Lai nhn c dng bn sau chng l.
Hai cu ny l 2 cu chuyn, di nh sau:
Trn kia d ni v nc gp long
By gi ni dn phn dt ch nc gp long d, phn dt ny c khi l thun
long (di xui theo chiu nc).
C khi l nghjch long (di ngoc chiu nc).
C khi l honh long (xoay ngang chiu nc chy).
Xem hnh v di dy s thy:
Trang 39
Vi 3 th long ny, cu T Ao chi lu dn th Honh long v n c cch dc
bit:
63. Honh long th nc thuc th.
64. D chng c nc, t l di khng.
C ngha l khi long quay ngang ra thng xa nc Chnh (tc dng nc ln)
xa nh th nn hay bj cn nc minh dng (nc thuc th).
Cng c khi xa qu, dn ni khng c nc minh dng na (di khng).
Tip theo cu ni thm v su c m dong phi hop, chc chn c dt kt.
65. m dong d c th hng.
66. Ca nh d hop vo chng lin giao.
C ngha l nu c m dong gp nhau nh:
a. m thy hi vi dong thy hay dong thy hi vi m thy hoc
b. Long di chiu dong gp thy di chiu m hay l long di chiu m gp thy di
chiu dong.
L duc gp ci hay ci gp duc, hay ni cch khc: th gp hng (m gp
dong) hay hng gp th (dong gp m).
Sinh vt sinh si, ny n l nh c m dong phi hop th khoa dja l cng c
m dong phi hop mi to ra doc dt kt.
m dong phi hop cng nh vo chng lm s mng truyn ging (lin giao).
M d lm s mng truyn ging th xy ra:
67. t l kh dung thai bo.
68. Tu nhin sinh duc l no khc vay.
t l c thai (kh dung thai bo)
Tu nhin s sinh d (tu nhin sinh duc) ch cn g na
Cn dt nu cng theo dng djnh lut ca djch l:
"C m dong, c vo chng.
Du t thin dja cng vng phu th.
Trang 40
Cng phi c m dong phi hop cht ch, mi to ra doc dt kt. Nu khng
doc nh th th khng c kt qu, dy l djnh lut quan trng chi phi ton th khoa
dja l.
Ngi c ngi d ra con trung hiu, hin long hay c dc th dt cng c dt
sinh nhn lm rng danh dng h hoc l sinh ra phng trm cp, ngu si. n d
phi cn nhiu yu t phi bn dn na nh long, sa, thy, hng, huyt... Chng ta
s nghin cu k lng sau.
Cu T Ao cn ni thm su kt pht l do chn long chnh huyt. Chn long,
chnh huyt khng th b qua lut m dong phi hop, d trnh by trn.
69. Chn long chnh huyt dy
n dy, Cu T Ao li xoay sang vn d dt honh k.
70. y dt Honh K li thy truyn ta.
Trn d ni dt Honh long ri by gi ni dn Honh k. Honh k phi c ch
khc Honh long.
Honh l ngang, K l ci.
t honh k l huyt kt trn lng honh long. Ch dt kt trn lng trng
nh ngi ci trn lng rng, lng ngua, nn gi l honh k.
Nu dt kt trn du long th sau dt kt mt cht l ti minh dng.
Cn dt kt trn lng long th long cn chy lu na mi ti minh dng. Kt
honh k m huyt kt cn xa minh dng cn doc gi l kt thoi.
Ch dt tip theo huyt kt ny cc cu gi l chiu thn.
V chiu thn dt kt thoi ny di hon chin thn dt kt thng, nn cu T
Ao cho bit:
71. Kt thoi d kh cn xa.
72. Phi di trm dm mi ra chin thn.
Kt thng th d kh (chin thn) cn mt t thc na l dn minh dng,
nhng kt thoi (dt honh k) th d kh (chin thn) c khi di dn rt xa mi ht,
mi dn minh dng.
Ci kh ca su dim huyt v cng khoa dja l l nhng ci khc mc chng
ti va trnh by, v s trnh by na sau ny.
S d b dja l th hai ny (D m T Ao) chng ti phi sa cha k cu lin
4 nm mi dm cho xut bn l v phi c gng trnh by cho r rng nhng ch khc
mc.
Tuy d c gng lm, nhng khoa dja l tht l mnh mng, nu cn thiu st
no th knh xin cc vj chn s chi gio cho, chng ti rt da t.
CHNG TH BY
THY PHP
73. Mun sinh: t tc, vong nhn
74. Th tm Sinh vj, bn thn triu lai
75. Mun thng: quan tc, lc ti
76. Th tm Vong vj thy lai hi dng.
77. C noi mch y cho tng
78. T thun, hu nghjch, hai dng cho thng.
79. Lp huyt, ta hng mi dng.
80. C php bo li: huyn khng ng hnh.
81. C nh thy php Nang kinh
82. Kim, Mc, Thy, Ha thng minh nh l
Trang 41
83. Nm hnh phng lun mt v.
84. Bnh mc: Gip, t Gip th mc dong
85. t l m mc d tng
86. Phng dy suy bit: m dong, ng hnh.
87. C d m khi trng sinh.
88. Gip sinh ti Hoi, t dnh Ng cung
89. Hoi thun, Ng nghjch hai dng.
90. Hn cn xui ngoc cho thng mt v.
91. Nc Sinh, nc Vong chu v.
92. Nc T, nc Tuyt chy di mc lng.
93. C hng lm ch bn cung.
94. Kim, Mc, Thy, Th cho thng hng no.
95. Nht th doc nc Sinh vo.
96. Nh th doc nc Khc vo hng ta.
97. Mong sao Sinh, Khc dn ta.
98. L nc y c ch, chi ta ha dng.
CHNG TH BY
THY PHP
y l thy php, phn quan trng, rc ri nht, v kh gii thch nht, ca Khoa
dja l, cu T Ao ni so loc phn nh nhng l thuc hnh.
Hc dja l m khng bit thy php, th chng bao gi lm ja l nn. Li na
thy php trnh by dy d phi my trm trang, m dy Cu T Ao thu vo c 26 cu,
li khng sp xp theo li thng thng ca l thuyt sch v, th lm sao khng rc
ri doc.
Thy php d kh li bj thu ngn, li trnh by trn mt l li ring bit ca cu T
Ao nn tc gi d phi mt nhiu cng phu nghin cu v trnh by li. y cng l
mt trong nhng l do m b dja l ny, bn nm sau mi xut bn doc.
Sau khi dc ht phn thy php m chng ti gii thch di dy, nu qu vj hiu
doc mt na, ri rnh ri, qu vj hoc xem li, hoc thuc hnh trn dt, hoc phc
li nhng ngi m c, va suy ngm v li gii thch ca chng ti d pht huy thm
nhng ci khc l na, m chng ti, hoc v cn non km cha gii thch doc ht,
hoc v chng ti khng dm gii thch di dng qu, m sau mt nm qu vj nm
doc ht tinh thn (ti liu m).
Bi v n l nhng diu b him v dja l, m xa kia, chng ti phi "mn gt
giy, lng du gi cng phi trn mi nm mi hiu doc nh th. Nhng diu ny,
chng ti c khi theo thy c 2, 3 nm, chiu chung thy, c khi hng nm, mi
doc thy "b th cho mt t gii thch n hu. Trc khi gii thch phn thy php
ny ca cu T Ao, chng ti thy, nn nu ra mt s thc mc:
1. Mt l c nhiu diu m thy php sch dja l Trung Hoa tn dong, m
dy cu T Ao li b di.
2. Hai l cch trnh by ca cu T Ao xem ra tht l rc ri v ky l.
Nhng sau nhiu nm k cu v duyt li mt s thy php ca sch Trung
Hoa, ri hu chuyn mt s cc vj cao nhn v dja l v suy ngm, dn do v ni thc
mc ny, chng ti mi tm thy gii dp ca su thc mc trn nh sau:
1. Nhng ci m sch v Trung Hoa trnh by, m cu T Ao khng ni dn, phn
nhiu chi l nhng kin thc dja l dua vo l kh ri khuch trong ln d lm cho
rc ri thm dja l m thi.
2. Cn cch trnh by ca cu T Ao th li qu l php trnh by thuc t nht
vot ra ngoi c cc sch v thng thng dn ni chi c 26 cu, nhng nu chng
Trang 42
ta tht thuc lng n, suy ngm nhiu v n, th ta s c mt cn bn dng, gin dj, v
khoa thy php, va dc dung, va chn tht.
u khng ngoa nhng li cc bc tin bi xa d ni:
"Nhiu khi chi mt cu ca cu T Ao, hc mi nm cha ht
u vj, sau khi dt doc thy php ny ca cu T Ao ri, li dc cc sch Tu
v thy php, qu vj s th ngi Trung Hoa vit sch dja l 10 m chi ch loi mt,
cn cu T Ao chi ni mt, m ngi hc dt doc kt qu trm ln.
Cu T Ao qu l vj thnh dja l. Nu chng ta yu vn chong th chng ta li
cn thy cu T Ao l mt nh vn chn thnh v rt di chng ca th k 15. Khng
li no ca cu xa su tht, khng li no vin vng, d tha c.
ng vn nm gi trj v thy php ny, sau trn nhiu nm nghin ngm, suy
ngh cch din gii, chng ti ngh rng vi tt c su c gng, chng ti chi c th gii
thch doc bng phong php sau dy:
1. Trc tin gii thch cc djnh ngha tng cu ring bit.
2. Sau na mi gii thch tinh thn c don vn, km thm v du.
No trc tin chng ta hy gii thch cc djnh ngha tng cu ring bit:
73. Mun sinh: T Tc, Vong nhn.
Mun dt kt v dinh, mun nhiu con d dt.
74. Th tm sinh vj, bn thn triu lai
Th chn huyt hng Trng sinh ca thy.
75. Mun thng: uan tc, lc ti.
Mun lm quan to v mun c nhiu ti lc.
76. Th tm vong vj, thy lai hi dng.
Th phi tm huyt hng vong ca thy.
77. C noi mch y cho tng
Phi hiu r c mch ca long, ln mch ca thy.
78. T thun, hu nghjch, di dng cho thng.
Phi hiu r rt thy (cng nh long d ni trn) nh sau:
a). Nc chy t tri sang phi (theo chiu kim dng h quay), (nhn trc
huyt) l dong thy hay thy t thun hay thy t ton, hay hu thy do t.
b). Nc chy t phi sang tri (theo ngoc chiu kim dng h quay), (nhn
trc huyt) l m thy hay thy hu nghjch hay thy hu ton, hay t thy do hu.
79. Lp huyt, ta hng mi dng.
Thy php quan trng cho su lp huyt (n djnh huyt nm du) v ta hng
(huyt ngi du m nhn vo du).
80. C php bo lai, huyn khng ng hnh.
Ngoi hng sinh v hng vong ca huyt, li cn hng ca thy bo li
trc huyt. Thy bo l khc sng hay sui, ngi m vng trc huyt. Ta c th
dng thy php theo Dong cng hay Thy php theo Huyn Khng ng hnh.
81. C nh thy php nng kinh
Nang Kinh l sch Thanh nang kinh v dja l c ca Trung Hoa, c ni v php
thy php dng nht (sau ny c thy php Nang Kinh gi v thy php ca cc loi
sch tn khc ni by b lm nhiu ngi lm).
82. Kim Mc Thy Ha Thng minh nh l.
Mun bit thy php, trc ht phi bit dt kt thuc v cuc long g. Chi c 4
cuc long l:
1. Kim cuc long
2. Mc cuc long
3. Thy cuc long
4. Ha cuc long
Trang 43
1. Nu khi ngi huyt m thy thy khu phng v hng ng (u, Su,
Cn, Dn, Gip, Mo) th long t hng Ty dn. M t hng Ty long dn, chnh l
Kim cuc long.
2. Nu khi ngi huyt m thy thy khu phng v hng Ty (inh, Mi,
Khn, Thn, Canh, Du) th long hng ng dn. M t hng dng long dn,
chnh l Mc cuc long.
3. Nu khi ngi huyt, m thy thy khu phng v hng Nam (t, Thn, Tn,
T, Bnh, Ng) th long hng Bc dn. M t hng Bc long dn, chnh l Thy
cuc long.
4. Nu khi ngi huyt, m thy Thy khu phng v hng Bc (Tn, Tut,
Cn, Hoi, Nhm, T) th long t hng Nam dn. M t hng Nam long dn, chnh
l Ha cuc long.
Trn dy chi ni v di cuc cn tiu cuc c khi khng lun theo nh trn. Sau
d, khi tm long vi chuc bn qu vj s r.
83. Nm hnh phng lun mt v
Phi bit lun ng hnh theo can v chi:
a). Can Gip l dong mc.
Can t l m mc.
Can Bnh l dong ha.
Can inh l m ha.
Can Canh l dong kim.
Can Tn l dong kim
Can Nhm l dong thy
Can u l m thy
Can Mu l dong th
Can K l m th.
(Can Mu v K khng dng d lun long, v khng c th long).
b). Chi Dn l dong mc.
Chi Mo l m mc.
Chi T l m ha
Chi Ng l dong ha
Chi Thn l dong kim
Chi Du l m kim
Chi Hoi l m thy
Chi T l dong thy
Chi Thn Tut l dong th
Chi Su Mi l m th.
(Thn Tut Su Mi khng dng d lun long v khng c th lon).
84. Bnh Mc Gip t, Gip th mc dong
85. t l m mc d tng
Nu bnh lun Mc cuc th dng Gip v t. Nu gi l Gip mc tc l dong
mc (t l m mc).
86. Phng dy suy bit m dong, ng hnh.
Theo cch gi d s bit m hay dong v c hnh kim hay hnh mc, hnh
thy hay hnh ha (ng hnh).
Nh trn d ni, nu ta thy:
Gip mc l dong mc (tnh xui)
t mc l m mc (tnh ngoc).
Bnh ha l dong ha (tnh xui)
inh ha l m ha (tnh ngoc).
Canh kim l dong kim (tnh xui)
Tn kim l m kim (tnh ngoc).
Trang 44
Nhm thy l dong thy (tnh xui)
u thy l m thy (tnh ngoc).
87. C d m khi trng sinh
C theo d m khi t trng sinh, ri dn Mc duc, uan di, Lm quan,
vong, Suy, Bnh, T, M, Tuyt, Thai, Dng.
88. Gip sinh ti Hoi, t dnh Ng cung.
V du:
a). Nu l dong mc th:
1. Trng sinh Cn Hoi
2. Mc duc Nhm T
3. uan di u Su
4. Lm quan Cn Dn
5. vong Gip Mo
6. Suy t Thn
7. Bnh Tn T
8. T Bnh Ng
9. M inh Mi
10. Tuyt Khn Thn
11. Thai Canh Du
12. Dng Tn Tut.
b). Nu l m mc th di nghjch:
1. Trng sinh Bnh Ng (t dnh Ng Cung).
2. Mc duc Tn T
3. uan di t Thn
4. Lm quan Gip Mo
5. vong Cn Dn
6. Suy u Su
7. Bnh Nhm T
8. T Cn Hoi
9. M Tn Tut
10. Tuyt Canh Du
11. Thai Khn Thn
12. Dng inh Mi.
89. Hoi thun ng nghjch mi dng
Nu trng sinh ca mc m Hoi, ta cho di thun, cn nu trng sinh ca mc
m Ng, ta cho di nghjch.
90. Hn cn xui ngoc, cho thng mt v.
C tnh xui ngoc nh th cho thng di, trn l mi tnh c Mc cuc. Ta li
cn phi tp tnh c:
Kim cuc
Ha cuc
Thy cuc na
Cng theo php nh ca Mc cuc va ni, cho tht thng th ra ngoi dng mi
tm long, dim huyt nhanh doc.
91. Nc sinh nc vong chu v.
C dn ch no l trng sinh hay d vong ca thy m c nc chu v hay
c nc tu l ta doc nc sinh hoc nc vong cho huyt.
92. Nc t, nc tuyt chy di mc lng.
Nc T v nc tuyt l xu nht khng doc tu, khng doc dn m phi d
cho n chy di. Khi dim huyt ta thu sinh, vong v trnh t tuyt ca nc cho
kho.
Cu T Ao gi l:
Trang 45
Thu: minh sinh, phng: m t.
Cu c cu tho v vic ny nh sau:
Minh Sinh, m t, v di
Coi di coi li, qun chi nhc nhn.
C ngha l:
Phi thu nc sinh vong, phng nc T tuyt.
Php ny quan trng khng di djch doc.
Phi chju kh nhc coi di li cho k, cho chc chn. Bi dt kt do long m ha
phc li do thy.
93. C hng lm ch bn cung
Phi ly hng huyt lm ch (Theo php ca Huyn khng ng hnh).
94. Kim mc thy th ch thng hng no.
V du hng huyt m hnh: Kim, Mc, Thy, Ha, Th th ta phi chn nc
hng no V chn lm sao
Ta chn nh di dy:
95. Nht th doc nc sinh vo
Nht th hng thy phng phi sinh hng huyt (theo huyn khng ng hnh).
96. Nh th doc nc khc vo hng ta.
Nh th hng thy phng phi khc hng huyt (theo huyn khng ng hnh).
97. Mong sao sinh khc dn ta
Chi cn sinh nhp (nc sinh hng huyt), hoc khc nhp (nc khc hng
huyt).
98. L nc y c ch chi ta ha dng.
Ngoi thy php ca Dong cng ta chi nn dng loi thy php ca Huyn
khng ng hnh d m thi. Tr Dong cng thy php chi loi nc d mi hu ch.
Tht ra trng hop dc bit mi dng dn php Huyn khng Ng hnh. Chi nn c
gng dng Dong cng thy php.
- u vj dc dn dy cng vn cha dng doc nu khng hiu diu b him ca
Huyn Khng ng hnh sau dy:
Php ng hnh thng ta c:
Bnh l ha Ng l ha.
Gip t l mc v.v...
Cn php ng hnh ca Huyn Khng khc ng hnh thng nh sau:
t Du Bnh inh nguyn thuc Ha.
Kin Khn Mo Ng Kim dng ta
Hoi u Cn Gip thj Mc thn
Dn Thn Tn Tn Kim T T
Hop d Thn Nhm bt Thy thn.
Djch ngha:
Theo huyn khng ng hnh th:
t Du Bnh inh hnh ha
Kin Khn Mo Ng hnh kim
Hoi u Cn Gip hnh mc.
Dn, Thn, Tn, Tn, T, T, Thn, Nhm hnh thy
C php chi dng huyn khng ng hnh cho hng huyt v hng thy khu,
li c php dng cho c nc li v nc triu. Chng ti s gii thch n k lng
sau ny, nhng b sch k tip.
Nhng nu bit coi php Hng Phm Ng Hnh ta s bit nm no th kt pht.
y l di dn ch cao v b him nht ca khoa dja l. Cc vj chn s truyn dy
cho chng ti khng mun chng ti ph bin nhng b him nh vy qu rng ri,
m chi doc truyn cho nhng vj no m doc cc chn s xt l dng.
Trang 46
Tht ra, khng phi l cc Chn s mun cho khoa dja l s tht truyn, m tht
ra cc vj d so di hc cha dn noi dn chn, d vi hnh ngh, s c nhiu sai
nhm, v nh th d nhin l c hi cho ngi xin d dt, tn phc cho thy d dt,
ngi truyn cng c phn no n hn. dung ha hai quan nim mu thun nhau
nh trn, chng ti s tm cch lu li b mt d cho di sau, bng cch mi sch
chng ti cho vo mt s b quyt. Cc vj no c tm do, chi mun bit khoa dja l
d bo hiu cho cha me, m khng h c tham vng hnh ngh dja l d kim n, s
gp rt nhiu co duyn d thnh dt v khoa ny. Xa kia, cc cu chn nho nghin
cu dja l, chi mong tm doc mt dn hai ngi dt d bo hiu cho cha me l d mn
nguyn.
Nh vy khoa dja l s khng bj tht truyn m vj no quyt tm vn hc doc
n.
Ngay trong b ny, qu vj no c nhiu kinh nghim v nhiu hiu bit v dja l,
d thy chng ti xen k trong cc cu gii thch, trong d dy b sch ny, nhng
n dc bit, lin quan rt nhiu dn ton b kin thc bc cao ca khoa dja l.
CHNG TH TM
LUAN: THU LONG
99. Php trong ngc sch d thng
100. Bn mi li lun Thu long cho tng
101. Nhm long ngi du hng
102. Bnh T chnh kh mt phong ch ri.
103. Khm long: Canh Ty chnh ngi
104. u long: inh Su l noi bn v
105. Su long: Tn Su k di
106. Cn long chng lch, ho ly: Mu Dn
107. Dn long: chnh kh Nhm Dn
108. Gip long: inh Mo l phn chnh cung.
109. Mo long: u Mo th dng
110. Canh Thn chnh kh: t long dang quyn.
111. Thn long: Chnh kh Gip Thn
112. Tn long: Tn T d yn mt dng
113. T long: t T thu long
114. Bnh long: Nhm Ng php trong nhim mu
115. Ng long: Bnh Ng lm du
116. Thnh hin truyn dy trc sau ghi lng
117. u Mi: l chnh inh long
118. Mi long: inh vj, Khn dng: Gip Thn
119. Mu Thn: chnh kh long Thn
120. Canh long: t Du l phn chnh Canh
121. K Du: chnh kh oi tinh (Du)
122. Bnh Tut: chnh kh dja hnh long Tn
123. Tut long: Canh Tut bn phn
124. Cn long: inh Hoi sai phn ch h
125. Hoi long, Tn Hoi mt v
126. nh rnh chnh kh, thu suy d tng.
Trang 47
CHNG TH TM
LUAN: THU LONG
Khoa dja l chnh tng bao gi cng nhm vo phn loan du. Ly con mt v
su kh cng nhiu nm quan st ti ngoi dng, tm ra long-chn huyt-dch. Sau khi
c long-chn huyt-dch ri mi lun dn thu long. Cc sch man th khng ni cu
ny, m chi pht huy nguyn c thu long. Ngi lm dt nu qun long-chn huyt-
dch, trn cu th m c c xoay huyt cho dng thu long tt, s xy ra nhiu trng
hop lm hng dt kt.
Di dy l hai cu m v lun Thu long.
99. Php trong ngc sch d thng.
100. Bn mi li lun thu long cho tng.
Thu long chi dng d lun long ch khng doc dng n d ph long-chn
huyt-dch mi l danh mn chnh phi.
- Thu long cho huyt ta xem nhp th mch ca huyt.
- Thu long cho long nhp th ta xem lai long ca long nhp th.
Thu long cng c th dng cho t son.
Cn php p dung th:
- Thu long cho huyt v cho long nhp th ta phi ly chi tit ca vng nh,
gip vng dja bn, n l vng 72 long xuyn son.
(Xin xe mt dja bn chnh xc ca Cao Trung d pht hnh).
Tip theo di dy l lun v thu long ca 24 nhp th mch:
101. Nhm long ngi du hng
102. Bnh T chnh kh mt phong ch ri.
C ngha l: Nu l Nhm long nhp th, th dng gn da mch vo huyt
ch Bnh T ca dja bn, l chnh kh.
Tip theo:
103. T long Canh T chnh ngi:
C ngha l: nu l T long nhp th th nhp th mch (dng gn da mch
vo huyt) nn vo ch Canh T
104. u long inh Su l noi bn v
C ngha l: nu l u long nhp th th nhp th mch nn ch inh Su.
105. Su long Tn Su k di
C ngha l: nu l Su long nhp th th nhp th mch nn ch Tn Su.
106. Cn long chng chch ho ly Mu Dn
C ngha l: nu l Cn long nhp th, th nhp th mch nn ch Mu Dn.
107. Dn long chnh kh Nhm Dn.
C ngha l: nu l Dn long nhp th th nhp th mch nn ch Nhm Dn.
108. Gip long inh Mo l phn chnh cung.
C ngha l: nu l Gip long nhp th th nhp th mch nn ch inh Mo.
109. Mo long u Mo th dng:
C ngha l Mo long nhp th th nhp th mch nn ch u Mo.
110. Canh Thn chnh kh t long dang quyn.
C ngha l t long nhp th th nhp th mch nn ch Canh Thn.
111. Thn long chnh kh Gip Thn
C ngha l: Thn long nhp th th nhp th mch nn ch Gip Thn.
112. Tn long Tn T d yn mt dng
C ngha l: Tn long nhp th th nhp th mch nn ch Tn T.
113. T long t T thu long
C ngha l: T long nhp th th nhp th mch nn ch t T.
114. Bnh long Nhm Ng php trong nhim mu:
C ngha l: Bnh long nhp th th nhp th mch nn ch Nhm Ng.
Trang 48
115. Ng long Bnh Ng lm du
116. Thnh hin truyn dy trc sau ghi lng
C ngha l: nu Ng long nhp th th nhp th mch nn ch Bnh Ng.
117. u Mi l chnh inh Long
C ngha l: nu inh long nhp th th nhp th mch nn ch u Mi.
118. Mi long inh vj, khn dng Gip Thn
C ngha l: Mi long nhp th th nhp th mch nn ch inh Mi
V khn long nhp th th hp th mch nn ch Gip Thn.
119. Mu Thn chnh kh Long thn
C ngha l: Thn long nhp th th nhp th mch nn ch Mu Thn.
120. Canh long t Du l phn chnh canh:
C ngha l: Canh long nhp th mch nn ch t Du
121. K Du chnh kh doi tinh:
C ngha l: Du long nhp th th nhp th mch nn ch K Du
122. Bnh Tut chnh kh dja hnh long tn:
C ngha l: Tn long nhp th th nhp th mch nn ch Bnh Tut.
123. Tut long Canh Tut bn phn:
C ngha l: Tut long nhp th th nhp th mch nn ch Canh Tut.
124. Cn long inh Hoi sai phn ch h:
C ngha l: Cn long nhp th th nhp th mch nn ch inh Hoi.
125. Hoi long Tn Hoi mt v
126. Dnh dnh chnh kh thu suy d tng.
C ngha l: Hoi long nhp th, th nhp th mch nn ch Tn Hoi.
Theo tnh cht v chnh kh ca 24 long ni trn ta bit rng: nu phn kim tha
dng chnh kh nh Hoi long tha Tn Hoi mi doc cn chi tit khc s bj c h,
khng vong s c bi. Vy ta nn xoay huyt cho vo chnh kh khng
C mt s chn s dp rng:
- Loan du l th - L kh l dung.
Th mi l chnh v dung l phu, tuy c hai cng cn. Nu tm dng long-chn,
huyt-dch th nm chc loan du, tu nhin chnh kh phi dng.
Mt s vj chn s khc cho bit:
C mt vi trng hop chnh kh (Thu long) sai m c long-chn huyt-dch th
phi chju vy, n l tp long Dng tm huyt d ri tip phc na, hoc di tm dt
kt khc.
Hon na, d tnh cht ca 24 long, d thu long cng chi l lun long. Chi l
lun m thi.
C nhiu ngi n vo tnh cht ca long, n vo thu long, thnh ra dt huyt
vo ch khng kt, thm thay, thm thay. nhiu ngi khc d mu d v chuyn
ny. L do chi v:
- Loan du khng vng
- u n vo l kh v lun long.
Nhng thu long trn dy ni v lai mch nhp huyt, nhng thu long cn c
th dng cho long nhp th, cho hnh long (thi quan) v cho thiu t son na. Tuy
nhin nn nh k phn ny chi l lun long sau khi c long chn, huyt dch.
Di dy l cng thc xuyn son 72 long ni v mch nhp th:
Theo phong php ny (lun v nhp th mch). Mi khi dn huyt trng, ch
long kt huyt, cn c vo ch qu gip (ch long mch tht nh li) mnh dt la kinh
xem long mch vo ch g
C th coi:
- Ch mch nhp th
- Ch long mch tht nh li
Trang 49
- Hay ch thn long khi hoc phuc ri dem Gip T np m coi ng hnh, sinh
khc d bit lnh d.
V du:
T long lai mch - Ch T thuc Thy - Ch v chi T l mu tu - Mt me sinh 5
con.
Nu Bnh T long lai th thuc Thy.
Canh T long lai th thuc Th.
Cn nh Gip T long lai th thuc Kim
Mu T thuc ha
Nhm T thuc mc.
Tnh theo hng can np gip cho 8 qu d phn bit th no l c h, vong,
tng, th no l qu, gip, khng, vong, kip st
Ta thy Gip np cho Kin
Nhm np cho Ly
Hai qu ny du l dong c, nn Gip vi Nhm du l c
t np cho Khn
u np cho Khm
Hai qu ny du l m c nn t vi u du l h.
Mu K gi l uy, Gip l Khng, Vong l uan st.
Bnh l dong ha.
Canh l dong kim.
Chi c dong l vong m chi c ha v kim mi l vong cho nn dy gi l
Vong.
inh l m ha, Tn l m kim chi c m l tng m chi c ha v kim mi l
tng cho nn dy gi l tng.
Phn ny chi l ni thm d goi cht t b php phn kim, chng ti s ni k
phn kim mt b sch khc, sau ny xut bn.
Trn l l kh v nhp th mch ca b php chnh tng, Nguyn v T long nhp
th m cn ni kh hiu nh th.
Nu ni ht b php ngay th quyn ny s kh di.
Nhng m trn thuc hnh, loan du chi cn tm c thu long, nhp th mch,
ca 24 long v mt cu:
Lai mch nhp th m kh cn cng s d c xung kh, c hi, c ti.
Lai mch nhp nh l va.
Nhng nu lai mch nhp th m kh nhoc th chm ch doc.
Chi c th thi. Nu loan du dng th l kh du phn nhiu dng ht. Bao gi
hiu r ta s bt chp ci kh khn ca l kh.
Lm dja l m khng phn tch k loan du, chi lun nguyn kh s khng bao
gi lm doc dja l c.
Nh nhiu cu xa kia chi chung l kh ca sch Trung Hoa m qun phn cn
bn l loan du, cu th trc mt, nhn thy doc. Chng ti d doc du kin nhiu
trn tranh lun v l kh m qun hn loan du. Kt qu l cng tranh lun li cng nt
bt.
Cc vj mi m l kh, m qun loan du, no c ngh rng: ja l l khoa hc
thuc dung v thuc t. N bt du c do su quan st trn dt dai cu th d tm ra noi
no dep nht, dng lm nh , v chn xong, ct xc cc bc tn knh d qu c
xung d. Mi dn Hn, ng mi c thuyt ng hnh v t d thm phn l kh vo
khoa dja l v sau ny cc vj vong Trung Hoa, mun gi dc quyn v khoa dja
l cho dng h mnh, mt mt tm Chn th, mt khc va bt buc, va cho tin bc
mt s dja l gia vit man th bng cch dng l kh tn rng v tn vo ch sai lm.
Trang 50
CHNG TH CHN
LUAN: HNG HUYET CA 24 LONG
127. Ti lun long hng cc phong
128. T kh tp bc, m dong cho thun.
129. Nhm long: ba hng kh phn
130. Phong: Ng, Khn, t xoay vn k chi
131. T long: Khn hng mt b
132. u long: hay huyt hng v Ng, Khn
133. Su long: Bnh hng vi tn
134. Cn long: tm huyt k tn tng ngi
135. Bnh, inh, Canh, Tn, T, Mi
136. Tn, oi, tm hng trch chnh an ngi.
137. Dn long: hai hng Khn, Thn.
138. Gip long: djnh hng v phn: Cn, Khn
139. Mo long: bn hng k rn
140. Canh, Tn, inh, Hoi d yn mt b.
141. t long: Khn hng mt v
142. Thn long: hai huyt hng v Cn, Khn
143. Tn long: Tn, Hoi, Cn mn
144. Dung ba hng y, l khng snh ty
145. T long: mt hng Hoi thn
146. Bnh long: bn huyt k by lm noi
147. Hoi, Canh, Tn, Cn hng ngi
148. Ng long: hai hng v tri u, Nhm
149. inh long: Cn, Hoi thun m
150. Mi long: mt hng cuc nhm Cn Ly
151. Khn long: phong u hng di
152. Thn long: u, Gip hai v cho mnh
153. Hng: Mo, Cn l long Canh
154. Cn, Tn, T hng, d dnh Du long
155. Tn long: Tn, Mo, Cn cung
156. Ngi mt hng t, Tut long dja bn
157. Cng theo t hng, long Cn
158. Bnh, Tn, inh hng, long dng Hoi long
CHNG TH CHN
LUAN: HNG NGUYET CA 24 LONG
127. Li lun long hng cc phong
128. T kh tp bc m dong cho thun
Trn dy l lun v hng huyt ca long nh sau:
Long nhp th v hng cn phi c 2 tong quan:
a). Mt l cng m, cng dong.
Nu khng cng m cng dong l: t kh, tp bc.
b). Hai l Long nhp th no hay c hng huyt quay v hng no.
Tip theo di dy cu T Ao ni v long no trn thuc t hay c Hng huyt
quay v hng no.
Trang 51
129. Nhm Long 3 hng kh phn (xem hnh 7)
130. Phuong: Ng, Khn, t xoay vn k chi.
Hnh 7: Nhm Long
Gii thch cu 129 130 (hnh 7)
Nu l Nhm long hay c 3 hng huyt:
1. Phong Ng (ta T hng Ng)
2. Phong Khn (ta Cn hng Khn)
3. hoc phong t (ta Tn hng t).
129. Nhm Long 3 hng kh phn (xem hnh 7)
130. Phuong: Ng, Khn, t xoay vn k chi.
Hnh 8: T long
Gii thch cu 131 (hnh 8)
Nu l T long th thng chi c 1 hng huyt.
Ta Cn hng Khn.
Trang 52
132. u Long hay huyt hng v: Ng, Khn (xem hnh 9)
Hnh 9: u long
Gii thch cu 132 (hnh 9)
Nu l qu long th thng c 2 hng huyt:
1. Mt l ta T hng Ng
2. Hai l ta Cn hng Khn.
133. Su Long Bnh hng vi tn (xem hnh 10)
Hnh 10: Su long
Gii thch cu 133 (hnh 10)
Nu l Su long hay c 1 hng huyt:
1. Ta Nhm hng Bnh.
Trang 53
134. Cn Long tm huyt k Tn tng ngi (hnh 11)
135. Bnh, inh, Canh, Tn, T, Mi
136. Tn, oi, Tm hng trch chnh an ngi
Hnh 11. Cn long
Gii thch cu 134 135 136 (hnh 11)
Nu l Cn long hay c ti 8 hng huyt:
1. Ta Nhm hng Bnh 2. Ta u hng inh
3. Ta Gip hng Canh 4. Ta t hng Tn
5. Ta Hoi hng T 6. Ta Su hng Mi
7. Ta Cn hng Tn 8. Ta Mo hng Du (oi)
137. Dn Long hai hng: Khn, Thn (hnh 12)
Hnh 12: Dn Long
Gii thch cu 137 (hnh 12)
Nu l Dn long th hay c 2 hng huyt:
1. Ta Cn hng Khn
2. Ta Dn hng Thn.
Trang 54
138. Gip Long inh hng v phn:
Cn Khn
Hnh 13: Gip Long
Gii thch cu 138 (hnh 13)
b). Nu l Gip long hay c 2 hng huyt:
1. Ta Tn hng Cn
2. Ta Cn hng Khn
139. Mo Long 4 hng k rn (hnh 14)
140. Canh, Tn, inh, Hoi d yn mt b.
Hnh 14: Mo Long
Gii thch cu 139 140 (hnh 14)
Nu l Mo long th hay c 4 hng huyt:
1. Ta Gip hng Canh
2. Ta t hng Tn
3. Ta u hng inh
4. Ta T hng Hoi.
Trang 55
141. t Long : Khn, Hng mt v (hnh 15)
Hnh 15: t Long
Gii thch cu 141 (hnh 15)
Nu l t long thng hay c 1 hng huyt:
Ta Cn hng Khn
142. Thn Long : Hai huyt hng v Cn, Khn (hnh 16)
Hnh 16: Thn Long
Gii thch cu 142 (hnh 16)
Nu l Thn long hay c 2 hng huyt:
1. Ta Tn hng Cn
2. Ta Cn hng Khn
Trang 56
143. Tn Long : Tn, Hoi, Cn Mn (hnh 17)
144. Dung 3 hng y l Khn snh ty
Hnh 17: Tn Long
Gii thch cu 143 144 (hnh 17)
Nu l Tn long hay c 3 hng huyt:
1. Ta t hng Tn
2. Ta T hng Hoi
3. Ta Khn hng Cn.
145. T Long mt hng: Hoi Thn (hnh 18)
Hnh 18: T Long
Gii thch cu 145 (hnh 18)
Nu l T long hay c 1 hng huyt:
- Ta T hng Hoi
Trang 57
146. Bnh Long 4 huyt k by lm noi (hnh 19)
147. Hoi, Canh, Tn, Cn hng ngi
Hnh 19: Bnh Long
Gii thch cu 146 147 (hnh 19)
Nu l Bnh long hay c 4 hng huyt:
1. Ta T hng Hoi
2. Ta Gip hng Canh
3. Ta t hng Tn
4. Ta Khn hng Cn.
148. Ng Long Hai hng v tri: u, Nhm
(Hnh 20)
Hnh 20: Hoi Long
Gii thch cu 149 (hnh 20)
Nu l Ng long hay c 2 hng huyt:
1. Ta inh hng u
2. Ta Bnh hng Nhm
Trang 58
149. inh Long Cn, Hoi, Thun m (hnh 21)
Hnh 21: inh Long
Gii thch cu 149 (hnh 21)
Nu l inh long hay c 2 hng huyt du l m hng:
1. Ta u hng inh
2. Ta T hng Hoi.
150. Mi Long: Mt hng, cuc nhm: Cn Ly (hnh 22)
Hnh 22: Mi Long
Gii thch cu 150 (hnh 22)
Nu l Mi long hay c 1 hng huyt:
Ta Khn hng Cn.
Trang 59
151. Khn Long: Phong u k di (hnh 23)
Hnh 23: Khn Long
Gii thch cu 151 (hnh 23)
Nu l Khn long, hay c mt hng huyt:
Ta inh hng u.
152. Thn Long: u, Gip, Hai v cho minh (hnh 24)
Hnh 24: Thn Long
Gii thch cu 152 (hnh 24)
Nu l Thn long hay c 2 hng huyt:
1. Ta inh hng u
2. Ta Canh hng Gip.
Trang 60
153. Hung Mo: Mo, Cn l Long Canh (hnh 25)
Hnh 25: Canh Long
Gii thch cu 153 (hnh 25)
Nu l Canh long, hay c 2 hng huyt
1. Ta Du hng Mo
2. Ta Khn hng Cn
154. Cn, Tn, T hng d dnh Du Long (hnh 26)
Hnh 26: Du Long
Gii thch cu 154 (hnh 26)
Nu l Du long hay c 3 hng huyt:
1. Ta Khn hng Cn
2. Ta Cn hng Tn
3. Ta Hoi hng T.
Trang 61
155. Tn Long: Tn, Mo, Cn Cung (hnh 27)
Hnh 27: Tn Long
Gii thch cu 155 (hnh 27)
Nu l Tn Long hay c 3 hng huyt:
1. Ta Cn hng Tn
2. Ta Du hng Mo
3. Ta Khn hng Cn
156. Ngi mt hng: t, Tut Long dja bn (hnh 28)
Hnh 28: Tut Long
Gii thch cu 156 (hnh 28)
Nu l Tut long hay c 1 hng huyt:
1. Ta Canh hng t.
Trang 62
157. Cng theo t hng Long Cn (hnh 29)
Hnh 29: Cn Long
Gii thch cu 157 (hnh 28)
Nu l Cn long hay c mt hng huyt:
1. Ta Tn hng t.
158. Bnh, Tn, inh, Hng, Long ng Hi Long (hnh 30)
Hnh 30
Gii thch cu 158 (hnh 30)
Nu l Hoi long hay c 3 hng huyt:
1. Ta Nhm hng Bnh
2. Ta Cn hng Tn
3. Ta u hng inh.
Trang 63
CHNG TH MI
ON KT
159. m long, m hng, thy dng.
160. Dong long, dong hng, thy cung mt b.
161. m dong du d ha suy
162. Mi diu nhim nht, trc suy d tng
163. Bu ny yu tua ngc vng
164. oc th nn trng, nn sang, nn giu.
165. Ly tn, ly knh, lm du
166. o c s cu, ch c t nn.
167. L l: ci hc, deo tin
168. Trc tin hc ly thn tin trn di
169. t l gi c: cha, ti
170. Ma mc on tri, phc thay thong th
171. Ha nh ph qu, phong lu
172. Con con, chu chu, thin thu di truyn
173. n khi vui do thnh hin
174. ng li hc trc, thn tin, chp bn.
CHNG TH MI
ON KT
Tt c cn bn v dja l, du hai ch m dong
Chong th nht l "M cng d c m dong. y l m dong trn do l.
a ra do qun t l do dong (qu Cn trong Kinh djch) tri li vi n l do m
(qu Khn trong kinh djch).
Chong th hai l "t long khi t dn huyt trng cho ta thy: khi nc m
ca cho long di l dong, ri lc nc dng li, d long vo kt huyt l m. Trong Ky
Mn n Gip c ni: gi chn l gi dong l m, gi l l gi m l dng. Nh vy
m dng cng l trng thi m dong.
Chong th ba ni v "24 long trong d c 12 m long v 12 dong long. m
dong dy tht l r rt.
Chong th t ni v "m dong theo l kh.
Chng th nm ni v "m dong theo hnh th dt.
Cao l m v thp bng l Dong.
Chong th su ni v "Long t ton v long hu ton th long t ton l long di
theo chiu Dong v long hu ton l long di theo chiu m.
Chong th by ni v "Thy php c ni v m dong ca ng hnh:
Bnh mc Gip t Gip th: mc dong
t l: m mc, d tng
Phng dy suy bit: m dong ng hnh.
Chong th tm ni v "Thu long l ni v chnh kh ca long. Chnh kh ca
24 long, trong d c 12 m long v 12 Dong long.
Trang 64
Chong th chn ni v "hng huyt ca 24 long trong d c 12 m hng v
12 dong hng.
Hai cu du ca chong th chn:
126. Li lun long hng cc phong
127. T kh tp bc, m dong cho thun.
Cn goi thm v thi quan php, ni v: long, thy, sa ton m, v long, thy,
sa ton dong, hoc long thy sa ton qu, long thy sa ton tin, n khai trin thm
m dong trn mt trng thi khc.
(Chng ti s trnh by k thi quan php nhng sch v dja l xut bn sau).
Chong th mi ni v "Kt lun bi Tm long Gia truyn Bo m, th cu T
Ao nhc li nhng diu quan h v phn k thut ja l m Cu d trnh by chn
chong trn: nhng cn bn v dja l v ging nh cc c hc thut ng phong
khc cng chi c hai ch m dong l quan trng.
159. m long, m hng thy dng
160. Dong long, dong hng thy cung mt b
161. m dong du d ha suy
162. Mi diu nhim nht, trc suy d tng.
i Cu mi gi ghm cm tng ca Cu v khoa dja l vo 12 cu cht t cu
163 dn cu 174 nh di dy:
163. Bu ny yu tua ngc vng
164. oc thi nn trng, nn sang, nn giu.
Khoa dja l l c tht, nhng v l quan trng v b him nn c nhiu man th.
Ngay c bn Trung uc cng t ngi hc doc chn truyn. Nu hc doc chn
th do chn s truyn th qu bu lm. Cu T Ao nhn xt nh vy, v chnh Cu d
thuc hnh n nhiu nm v thy rt dng. Cu yu qu khoa ja l nh vng nh
ngc. N qu l phi v dt doc n th c th d doc dt, lm xoay chuyn ngho
thnh giu, hn thnh sang.
Bi l b tr, Cu T Ao thay tri ban pht lc v dja l cho di th cu phi chju
phn no km lc v dja l, do d cu khng gip cho mnh doc nhng cu d gip
cho thin h. Nhiu ngi nh Cu m giu c, sang trng ri. N khng phi l li
dn ca ming m l s sch c ghi chp.
165. Ly tn, ly knh lm du
166. o c s cu, ch c t nn.
Khoa dja l v kh nn c t ngi hc doc chu do. Ta thy nhiu ngi d dt
m khng pht. V l thy dja l gii li rt thn trng, khng my khi b ai cng cho
dt ln. Cc thy gii thng chi gip cho nhng ngi qu ngho v hin lnh
nhng dt trung bnh cho bt ngho, hoc khng c con cho c cht t con ni di
tng dng, bi hai l:
Th nht l lm mt kiu dt quan trng rt l cuc nhc ch khng phi d dng
g, d l thy gii.
Th hai l thy dja l cng khng c nhiu th gi, g p, tm kim lu cng dt
ln cho ngi khng c n, tnh, ngha, luy vi thy hay vi quc gia x hi.
Tuy nhin, nu thy giu lng tin v knh trng thy, th cng c th lm thy
chuyn tm c gng hon cht na kim dt cho.
Ly knh ly tn lm du
Mun hc n hay mun d dt th vn d du tin l phi knh trng v tin tng
n.
o c s cu ch c t nn
Cn nhng ngi mun hc dja l nu tin n, quyt tm, c sc hc hi, nghin
cu, th lu ngy cng c th dt doc khoa ny. Nu l ngi c do tm th hay
gp doc co duyn d dng cho su thnh dt hon.
167. L l ci hc deo tin
Trang 65
168. Trc tin hc ly thn tin trn di.
Khoa dja l, Cu T Ao cho l quan trng nn Cu knh, cu tin nh knh, tin mt
do gio. Chng c l cu d dng c di ngi theo dui n, ri truyn li cho di
sau nhng kinh nghim gin dj, chn thuc v dja l.
Khi thu dc doc khoa ny ri. Cu thy hon ton sung sng v mn nguyn.
Cu thy rng d c tu thnh tin (ci hc) hoc c nhiu tin di na (deo tin)
cng khng thch th bng thnh dt v khoa dja l.
L l ci hc deo tin
V chnh lc dang nghin cu ja l, ra dng sng vi thin nhin, con ngi d
cng d dang l thn tin trn ci di ny ri.
Trc tin hc ly thn tin trn di
169. t l gi c cha ti
170. Ma mc on tri phc thay thong th
Nu nh c khoa dja l kim doc dt pht quan th doc tha mng bnh sinh,
cng danh nhe bc vn trnh, nh th l lm trn ngha qun thn vi vua (Cha) v
vi Nc:
t l gi c Cha ti
Nhng nu c phc, doc dt pht ln, lm dn Thong th th li doc hng
on Vua, lc nc nhiu hon na:
Ma mc on Tri, phc thay Thong th
171. Ha nh ph qu phong lu
172. Con con, chu chu, thin thu, di truyn.
oc dt ln th c nh, c h du ph qu, phong lu.
Ha nh ph qu, phong lu
V dt pht bn th khng nhng mt di pht m nhiu di sau cng doc
hng
Con con, chu chu thin thu, di truyn
173. n khi vui do thnh hin
174. ng li hc trc thn tin chp bn.
Cu T Ao vui cnh dja l. Cu cho dja l cng l mt khoa hc ca Thnh hin d
li, khoa hc ny doc nng ln lm do v n cn nhc phc dc ngi ta, n
khuyn khch ngi ta c gng lm trn do ngi v to thm phc d c nhiu trin
vng doc hng dt kt.
n khi vui do thnh hin
Cu T Ao vui vi dja l ca Thnh hin, Cu sng st vi qun chng cht phc,
long thin ti thn qu. Cu yu thin nhin v n l bi cnh cho vic t o Thn
Tin ca Cu, v trong lc th th cu dem nhng g cu hc doc v chn truyn dja l,
nhng g cu c kinh nghim v dja l, cu vit li d truyn cho hu th, ko mt di ca
bu ca tin nhn.
ng li hc trc, thn tin chp bn
Trang 66
TRCH MT ON LI NI U CA B SCH
T AO A L TON TH
(Tc T Ao [a L tin sinh truyn)
Soan gi Cao Trung
L cun sch th ba trong T sch Gia Bo sp xut bn.
Cun dja l T Ao dja l ton th, nguyn tc l T Ao tin sinh truyn l ton b
dja l gia truyn ca dng h T ao. Sau trn 300 nm sao di chp li, hin nay n c
ti su bn trn ton quc.
Nhng vj hc dja l ai cng mong c sch dja l ca Cu T Ao, nhng nu tm
doc bn chnh th d l diu di hnh ng. Chng ti d nhiu nm su tm ti liu
dja l ca cu T Ao v doc bit dy l chnh bn, c gi trj nht trong 6 bn cng
loi, m qu vj yu chn th v dja l hng mo c.
C sch ri lm sao kim doc ngi c d ch Hn v kin thc dja l, djch ra
Hn Vit th sch mi hu dung. Bit th, nn chng ti phi dng gp vi mt s
chn th v mt s cc vj gii ch Hn cng ch Nm, lm vic lin tip my nm,
mi djch xong b ny. Th l chng ta d c bn djch dng dn v khng h phn li
nguyn bn.
Ci kh ca vic djch sch ny, khng nhng l bi khoa dja l vit bng c vn
theo li ch d tho kh dc kh djch, m ni li c phn nm bn cnh phn hn tu,
thnh ra vic djch d kh, li kh hon na.
- Th ri, vic djch ny, nu khng c su tch cuc tham gia ca ngi d nghin
cu dja l th kt qu trn phong din k thut dja l, cng li l vn d cn phi xt
li.
- Sau na, phong php vit sch ca ngi xa, t doc trnh by bng cch
chia thnh tng phn, tng tit muc, c dnh s r rng phn minh, nn d l c sch
djch dng ri, cng vn cn vn d kh khn cho ngi kho cu. Cn tra cu li
nguyn bn nhng dim nghi ng kh hiu.
- gip ch cho qu vj kho cu quyn dja l ny, chng ti khng nhng phi
c gng kim cho ky doc chnh bn, phi thn trng djch, xong ri li cn li phi
lm cng vic phn bn djch v nguyn bn ra lm nhiu phn, mi phn du c
nhiu tit, mi tit c nhiu muc. Tt c cc tit muc du phi trnh by ring bit, v
dnh s phn minh, d qu vj xem bn djch c ch no nghi ng, s d di chiu, d
xc djnh li cu vn, cho dng vi tinh thn v hng dch thuc ca n. Ngoi ra,
tip theo chng ti cn vit thm phn hng dn ca tng chong, tit d qu vj d
phn no cng vic tm kim, suy lun trong khi nghin cu n.
CAO TRUNG
Trang 67
T AO A L TON TH
Chong 1 : PHN KM HET PHP
Chong 2 : |A A DN CA CA CU T A
Chong 3 : |A L GA TN B THU A TN
Chong 4 : PHUONG V| TEN LN
Chong 5 : NHT KY SON TH HOP CT PHP
Chong 6 : TNG LN A |A CP CHU HNH TH CCH
Chong 7 : V| SU PHP
Chong 8 : T LNG TN LNG
Chong 9 : |A L T| SAN PH
Chong 10 : CAN TNG SNH TH THC
Chong 11 : TM LNG GA TN B M
Chong 12 : LNG PHP TM KNH
Chong 13 : B NHT N LN
Chong 14 : CHNH NG HNH C LNG NHP HET
Chong 15 : NG HNH PHT DUNG
Trang 68