Professional Documents
Culture Documents
كێشهكانی خێزان و میكانیزمی عهمهلی بۆ چارهسهریان
كێشهكانی خێزان و میكانیزمی عهمهلی بۆ چارهسهریان
: دمدة
زى ارى َ
: َ
َر
... ر ات وى
ممارة ط َ دَ ان ذن وَ مم و مامَ وط ط اَ
و درو را ان وَ ىو م و زى ىؤ
رام ودة ىم و مداور ر وةىَ مةم
.. مى
ىم وةم ، ى رؤذ َ ش وةكَ ى نَ ط
َ و دةى ى ردى ارطو ان وَ ىَ
.. َي َا رردة مدةمى وَ و ر ةىَ ار
م و زام رانش ط ارة و و وة داممرى و ط ىم
ان و مَ مَ رىرة ن وت نَ دا رَرم
) انَر ارة و رةزاى َ م ، دام ط َ ىم و دَ ذن و
.. ( ى .ز و د ء و م ا . د
دا م ى دوو ردى و مر ز َن وةرط ن زامَ
.. ازىر رى و َمى و ذم د ىَ ىَر م َ
1
نررة م ان وَ مَ
م
(1)ن امَ رى مرة
ىةم دانم ط ، امَ ىةم نؤظ انَى مةم م ط وةى ر
ض، وةدا ش َدن دا ن دة ضَ امم ط
انَ م مم .. ا وةىا ط َ ادم رة اامدة
ؤظ دوو.. واو وواموةر َ دداَان ذن وَ م و ط ن داؤظ
.. روةردةى ومر ى دوو
دا َوىم وة آ م .. و م ط ةىَ ن َ
ود َى مَوامَ ارىامَ ن ذم وطَ س اوة ر ى زؤر
ى م .. وةرامَ ىى مم و ورى دةرومَى راوم وةرط
م ذ وة دةرؤم رةو دة ازىَ ررة َىم ر ارةوةدا دة
.. َ وطان وط و دوور ورا زامَ
2
نررة م ان وَ مَ
3
نررة م ان وَ مَ
4
نررة م ان وَ مَ
:شو رر /7
رىَ َ دة رة ووام نَ َ نوة دَ َ ذن وا م م رودام
را مدم ر رر َ وةدا و ن وى دا و ط دوة
ن ررة و دةر ن م ر نردو و دةز وة م
َ و دم ك زى نر داَ و مم ر ، وةم دور
وةى دؤز ََ ر ورا َم و زم داوا رىَ دة
وةَ م وان و وو رر وةوة ى روام شو رىرة
.. َىر مرة نَ م وة وم
ش و وةىدم را ووةى طدم رد ن َر َ ىدةَ ذمام م
ىرةرام َ وَدا را
ى ارى وو َمز و واى
و ، وةى مم رة دو َ ر وش و طو رىرة وةى دؤز م
.. َرش دةط رىرة وةَ ن و دةَ مرة م موة دةَ
5
نررة م ان وَ مَ
6
نررة م ان وَ مَ
كؤ م
(2) ة دزمرى ذم
م زم و م امَ و ر ذى رؤذ م ذم َلَ زؤرط
.. وةَ ن مَ دةنم َة رَو وةممذ
و مرة امط داو ن ومرةرى و م ر ت طَر
.. وةؤز م طمرة و دةر َن و رمرةم
وة و َ ام َ و َم و م وة رون ر
دون ومن و مامَ رام رى و مام وى دز وة وةدا
و دةرومى مرة ارىَ َم ر و و طرا و مد
.. ا
7
نررة م ان وَ مَ
ن و ددة ورام و َ اىدةَ َلط ىوة و
، دووة ى دورة وَ اةوة ططرى دا و داوا و و رة ط ، َ
زةت وة و َ َ وة وو دور ةىوةم ةَ و م
وا، َ و رة طم اوة دا َن مم
.. ى و زةَ ار َوى رم ة و ورازَ ى م
و رة ة ور وا ىدةَ وَ َ واى ََ مرط ةكَ و ز ذمَ دةَ
.. وةؤ ز و موى ط م وة ى دور ى و
وة وََ ى وةى زؤر ا ىدةَ م ى ة ز َدة
روة ، ى راو وى مى و و َ و ذم و دة
ن ور ارى و ارى و َ وة ى ى مر ر رى و املَ م
وة زىم ورى م َ َ واى و ، رى دةرةوةى
.. َ ( مَرو) وةم َ و دةاوام نى ذ و
، رى د َ و دا ىَ َى مدةَ وى م ةَ
رة و ران و ام و ، مر َ َ رو وذم
و دة ش و ددةَ م م وز و و وذم
.. َ ى مر ررط امم
8
نررة م ان وَ مَ
َ دة.. رى ى ر وَ دةر َ و دة ان َرذم
دن و َو ك و اردن و دمدة لَ و ر ارةَ رؤذ وة
رك و و و ى و مرة وار و داد و َ دة و مَر
و َ دا و ا دة َام َ ، ر ةو رةوة
.. َامو م م زام در وزام وة ن ورة
ر و م رةو م امةو وو ذم َلط دةو َ
انَ رىر وة وور ةك و ز ذم.. َ رى رزط ادار وة و زارة
ازىَ َو دة وازى را اَ و َ رى و م
ى ىم ة راوَ !وة ؟ وا رط م : َ وََردا دا
وةى َىى دةر ىم دوا.. وة وا وة ىَ و رومدةردة
راو َىى طدةَ و .. ََ ك ر و راى (ىدةَ) و
م وة ووةى مدم رة َ وت م َ و ىم
.. َىرز دة را َم
، م ومَور دىَ َلط ى م ىدةَ راوردى رط ر و ذذم
م ، امدةَ ر ن زؤرةارن دة وا دةر مو ذم ى وا م و
وة و وةَو َ ى ََ ط ر راط ، م رام و ىزؤر
َ واى اَ دواى ذم ارة و نا دمر ن زامى ذموام و
ور ذم.. ى واَ ووة َ وا ل و وم
َلَ و دن و د ر َ دةى وادةَ رى وة
وو دن و َدن م َ زال ش ، امط ىم
ى و و مَ مرا ن و طَر روة ، َ ن و رو و مرى م
ررط وة را .. دن ش ر م دمروةردة
ر ورة وة مدةَ ر ى وة ردوك وم لَ و
9
نررة م ان وَ مَ
ادا طم و مو ذم م وةةو دا رؤذام َر م رَ
.. ةت ىدا
َ دةَ ، من رادةَ ن زط َ نَ ر م َ دة شمو ذم
رىةَر َ ) م امَور َلط ىدةَ َلط و ر ذنط
.. َوى دة ور دةط ( ىدةزط
َ ى َ وَ َ وةدةَ ررام ى ر و ىَ ذن دةط وةش
(دَ ن )ذن وردو م را، دةَ دم َ وى ومرةزوة
ور و ط ى م ت و ، َ رةزوى مَ نَ وؤظ
.. رام وو رى وط
10
نررة م ان وَ مَ
َىم روة ، نمى ذم و زك من م م ددمام ن وة
دا م َلط ن ر ى مةم ن وم ذم ن تم ىدامَ و
ن و رازى ر نوةى ط دور امم ذم ةدةن وى َ درؤوة
.. مم ى و ى ذمدم
َ ، رى َ م َوةرى و وةر ى ذمم ر ر
ومَزى و مدةَ ر َ ر َازَ وَو ر ى
اَو ذم آى ط َ روة د و م ز مرةوامم ازةم
ىت دةرط رط و َ ورةَ مامس م
ر و ، م دى دة م ذش م ىَوة و رم
ت وت م راق و ، دا رةوة تدةَ مزاردام
َ تط و َ َ وةش وات تدةَ ر ىم
.. وةا دةرو َ و ر
م مو وةدم َ ى دا َ وا
م م، َى َ م وا زام ت ةوةم ، ت رق و
ورا ةىَ رةوة ر رة وة رةوة و زؤر ورةن طامَم
و ررط وةمى ذ رىرو ت وة ش ، وةمرة م دوو و
نَور ر زؤر، ى مَور ى وةوة م رط
ةىوةم ن و ذم دةز ن ن و م نورةن طوةى طدم
ىا دةط ر ََ دى ش واى ، اوىَ ن ورة َةم
.. َ ك راوىوة م ى و
: م مرةط
، زؤر ى ما ط ىدةَ ى ىم ىو ذم
َن دة دا َ و وم و َلَ دةم ىدةَ رةى م
11
نررة م ان وَ مَ
ام كَ مم و زؤرامام َن دةرطو وة، م مرةط
ىا و ر ، َوىر دةاى درو روةك ، زة ز و وو
ودرون م ر ىوة زؤروامَ ن َ ىََ ر َ نن وام ازةَو
.. ر دةرا
ىرطو ىرة وام دة رؤذامى وةدةَ َوى و ذم روة
وى و رم ( )ذم و ر وةك ش ش و روى ى ى
و ش ىدةَ و د وة زى د و وى ى ش ى ش و
.... د رى س و وىوة مر وىَ واز دةرَ ام
وور ذم.. َ وة دة َوة دةَر و َوى رط وا
وم و ى درودةَ َلط َ و وَ دؤام وة
َ رم ت ىدةَ و ى دةدةَ رى س و و
و و ، نو طَ ر َةم ن ن ىَ وى دةطرة س و ى و
ا م وو ت ور وََ و ر و وا َ رى( مدةَ)
ن ذو وامَ مرى ذو ى وةذم
َ و رىم طَر ا ةت َ وَ ذم م نوة رةد
.. وة ذم وةى و و مَ را َر
ت و ىدةَ ازىَ ان مش و د روى ذن مروةك ط
ََ ر دة.. ازى مَ ى زؤرةوة رى و داوا و دةرةوةىمموم ى
لَ و د ن م ى ةم و دن وة و رادا نمواز
دةرةوةى م َر مَ و مام مزةى راز و مم َ و ش نلَ و دا لَ و
ى مىر َ ت ور ز و وَ ر م َ انَ
. نى ذ ورام رى و َرى ىذم
12
نررة م ان وَ مَ
تدةَ وة
(3)َريطى و دلَ م
َ َطو م
ة ن و نمدةَ دة َ ترةيَ و مم ةت نى ذمزؤر
و وا دا: مة ن ن دةر مرر دةن و م ط
!ىَ ؟َ و ا و ة ر
ىدةَ زؤرىرامى م وة رووة روَ رة
و دن و زى زؤر َ دةرةوة وةَ ر َدة
.. و دم رازى ، ا دووة مر وةى َلط ، نة
: َر دةرة و وة
: نرة وةىدؤز
ن و ندةَ : .. وةؤز نرة َ رة
.. و ط، رن دوومرة !؟
: رى ط
: ن ى(1
و وةىَ َ وؤظ ةر ررام زىرةزوى رةط .. رة رى
دا ر ط داو و ؤظ ةىوةم م اوة و ؤظ دا امر
َ ى دا ا ىرم وةى ت ، اوةم ر وةََ و دةرةزووة
ﱢﺴ ﺎء َ اﻟﻨ ﻣﻦ
ِ ِ ﱠﻬ ﻮ ات ا
ِ ﺣ ﺐ ﻟﺸ ﱠﺎسِﻠﻨ َ ﻟ ز.. َا م دا وىو
ُﯾ) ﻦ
ﻞ
ِ َﯿﻟﺨ
ِْ و ا
ِﻀ ﺔﻟﻔ
ِْ و اﱠﻫ ﺐ
َ اﻟﺬ
ﻣﻦِ ة ِ َﺮ َﻨﻄ ْﻤ ﻘ
ِ اﻟ ﻃﲑ
َِﺎ
ﻘﻨَﻟ
َْ و اﻨﲔ
ِ ْﺒ
و اﻟ
ّﻪ
ْﯿ ﺎ و اﻟﻠِ اﻟﺪ ﻧ
ْﺤ ﯿ ﺎة
َﺎع اﻟﻚ ﻣﺘ َﻟ
َِِ ذ ْﺤ ﺮ ث
ِ و اﻟْﻌ ﺎم
ِ و اﻷ ﻧ
ﻮﻣﺔ
.. ( ان آل-14- ب
ِْﻤ ﺂﻦ اﻟ
ُ ِﻨﺪ ه ﺣ ﺴﻋ
ةداَ اوةن م ى ة م دمزةران و مَو ط ىوةر ش
رىَ .. م م ر َ ام ى ى ذم ة و رج م
َدم ى َ ر اى رةزاى رى َىردا دة و
َىب دة رت ر دووة ر م ، رةوة رةى دو َر د
13
نررة م ان وَ مَ
) ﯾﺎ ﻋﻠﻲ ﻻ ﺗﺘﺒﻊ اﻟﻨﻈﺮة اﻟﻨﻈﺮة ﻓﺎن ﻟﻚ اﻻوﱃ و ﻟﯿﺴﺖ
.. ( ﻟﻚ اﻻﺧﺮة
: دم رى و (2
ََى دة وة َ وا دةزام َ ا ذم دا رى و ىامَو ط و دور م
وةََ وة و مر درو مَ و طَ ىى ذم َامو دة
.. َ َ ىَ وط ةَ ى ام
: دن( را3
وى ا ى و دةرومَ وا َ دن را ىامَو ط دن و و وام
. امَ م َ وة دةورة ط ىَ وط ة
: ى (7
14
نررة م ان وَ مَ
و وَ ر و ن رَ ذم َر و دةط ن ر و َىم
.. َى دةر ن
: ر و دةورو(ذ8
و درووة ومة َ امَ ىت ذ .. َ امَ رىدةورو
، َرىط رى ا امَ دةرةوةى و ىر وا ن ك موك و دا
ا وا مرو و م رةوا َ و مَ َ ر روا
مَ ط َ رر َ اامَ دةرةوةى ىةم م
: رة روةردةى (9
َ م
ى َ ى و رىر ودا م روةردة ووى مَ رةم
ر دا ط م و ومر َ َ َ وزام مدرو م و
.. وة وا و وةا ذَوةم م وةى
: م(ذم13
15
نررة م ان وَ مَ
رةزوى م مَ ى َ ا ا وةَ ةت م رى وا
.. َرى دةطى و وةىدم ى ودةَ
: ذندم شرا(14
ىو
َ َرى م ىام ى ورم
َ ام ذم رى وا
و اَ وآى دةردةدةَ ى خ رى ر ورة وة
واز ردةوا وَى رادةدةَ ر َو ك و و اام
.. ىدةَ زى و ر َ رىر
: (دورى15
ت درور ن دورى وَ رام نَ رى وةو دور رى وا
. و َ وَ ر و ش َ و ر
: ذنا رى(رة16
وى را دؤزة و ذن وا م ورا ى و دة وم
.. َرى ش ش و و ر
: م(17
دَز وت داذارة و و دةورى مو ذم ر ذم َىم
ى دادةَ َاررد َلط و وش م دةَ و
ى َو و .. ار َىَر و طت و رة َ ش ى
.. وة دورىم ََ َ وةىدؤز
16
نررة م ان وَ مَ
.. وَ و ن زىَ وم رى دا و ةت ر َىم
داو ىدةَ زؤر زةؤ ز م .. َزىا دةمر س و ى م روةت و
.. َرىط رة وم
: راوة رى(2
دةرك ر و رةم
َ دةزام اى م
َ راوةى واش ى وام
.. ىط ى ا رط واىَدةردو ط
: نرى ذمذط
: م و :
و ذم رىم ط) َ وةمَط ن و َ روةك
َوام وةىام رةم دور م ادةَ رى رةم ( دى او
ا ى َور ردارام ر ، ََوة رَوةوة د ىَ ر ؤ َ وا ت
، ح دةَ و َل نة اى .. ةرةوة و
: آر َ ر اى ردا دروىَ لَ زط م ورةاى ط وة
َﯿ ﺮ َﻧﺖ ﺧ َﺮ د ا و أ ِﻲ ﻓ َر ﻧ َﺬَﺎ ﺗ َﺎد ى ر ﺑ ﻪ ر ب ﻟ ْ ﻧإذ ِ ِﯾ ﺎﺮ
َﺎَﺤ ﻨ َﺻ ﻠ َﻪ ﯾ ﺤ ﯿ ﻰ و أ َﺎ ﻟ َﻪ و و ﻫ ﺒ ﻨ َﺎ ﻟ ﻨ،(ﺒ89)َﺠ َﺘﺛﲔ
ِِ
َﺎﺳﻓرْﻮ ااﻟ
َﺎَﻨِ و ﯾ ﺪ ﻋ ﻮﻧ َﯿ ﺮ ات ْﺨ
ِﻲ اﻟ َ ﻓ ِﻋ ﻮن ُﻮا ﯾ ﺴ ﺎر َﺎﻧ ﱠﻬ ﻢ ﻛ إﻧ
ِ َو ﺟ ﻪ ز
.. (ء( ام90) - ﲔ َﻌَِِﺎﺷ َﺎ ﺧ َﻨُﻮا ﻟ َﺎﻧ َﺒ ﺎ و ر ﻫ ﺒ ﺎ و ﻛ ر ﻏ
: ا و م دؤ: دوة
17
نررة م ان وَ مَ
وة ، مؤظ رة و مَر ش َ ر زؤر دؤ َ
( ) وﻗﺎل رﺑﻜﻢ ادﻋﻮﱏ اﺳﺘﺠﺐ ﻟﻜﻢ و ا رَ
وة دةا م ؤظ ودة ى اﻟﺪﻋﺎء ﻫﻮ اﻟﻌﺒﺎدة دؤ: َىر
وة دا و دؤ نامَ رام رى و ةوةَر زؤر
َﺎَﻨ
َﺎ ﻫ ﺐ ﻟ َ رﺑ ﻨ ُﻮن ُﻮﻟ َ ﯾ ﻘ ِﯾﻦﱠ)ﺬﻟ:اا
د و ، نةرام مر ز
ﲔ
َِﺘﻘ
ْﻤ ﱠ ﻟﻠِ َﺎ ْﻨٍ و اﺟ ﻌ ﻠ َﻋ ﯿ ﻦ َ أ ُﺮ ة ﯾ ﻗ َﺎُرﻨ
ِ
َﺎ و ﺎذﺗ ِﻨْو اﺟ َزْ أ
ﻣﻦِ
. ن( ا74) ِﻣ ﺎﻣ ﺎ إ
: وةمرورى و رور : َ
را و ر وة، ى رامَ و ط ؤى و روى ط رومزا َ
ام ت ( ََر م مس وة) اوة و، ررة رىَ ى ش رى
: ة وةم رووة رو دوو َ ر و مرة
: ت َلط :
و
َ رام رى ذو دا ر و رةو رة َ ت َلط-1
.. نم ر َد رامم
ت م رىَ ى تدةَ م وةى َ َرى ررة ا -2
مواورى م و ت ََ ، ت ى زس د و ت ام رىَ و
.. ى ررة ، ت
رى اث َور ىَ ر وة ىَ دةدرو طم دةَ َوا دا-3
وة و ىَ ت ىم َا َ وة دة، ةر طرى و دا رىارو
ر كَ م دادم ررة دن و ر رزطم ، و ى رىوة و رزط
و و َ و م ذر ر وو اردووة و ت و دىَ م ذاوةو
.. ةط َل َ دةم و ، م ذمىَارى م
: وةَوورَى مرةوة ط مَ-4
و نَ رةوة ت مدةَ ر زى و د م وةوم دا
كوةو و دور .. وةَو دورما رة و َ وَ مرا و ازةم
وة ى و م و راغ و ى َدة
18
نررة م ان وَ مَ
: وةو طر طرام َل ى-5
ترةو وو ت ودةَ وة و دة دةىت م و م رط
وةى د و وةرطم ط ولَ دا و ردةوا وََ م م
.. ترةو
َ ا ممةوَ ن و ىا ر و ىَ َل ط م : َدؤر مم-6
.. ََ ددة ور َ و دا زؤر تم َ وام
: ا
وى؟ر دة دا
ىَ ووَ و و ا ر ىمؤز و ذ مر م وة د
.. ونور نةَ وةن وة تن دو
ﱠﻪ
ن اﻟﻠ
إﱠِ ﻪ
ِﱠَﻰ اﻟﻠ
ِﻟ
ِي إ َﻣ ﺮَﻮ ض أأﻓ
ُ ُﻢ و
ﻟﻜَ ل
ُُﻮ
َﻗن ﻣﺎ أ
َُﺮ و
ﺬﻛَْ
َﺴ ﺘ
ﻓ
(44) ِ
ِﺒ ﺎد
ْﻌ
ِﺎﻟ
ِﲑ ﺑ
ﺑ ﺼ
19
َمَ ان و م رةرن
...........................................................
) (1د .ﻋﻤﺮو اﺑﻮ ﺧﻠﯿﻞ
) (2ﻧﺠﻼء ﻣﺤﻔﻮظ :مر و مرم
) (3د .ﺣﻤﺪي ﺷﻌﯿﺐ
20