Bai Giang TKSPM&TTNT

Oý TËn rêïg -/Bé o«n ¤O XO Mé/
B¿i go¶ngom«n/häc.Uhi_u k_ SP/Méc/' T_ Né¯!ThOu

Ch¬ng I. Nh÷ng nguyªn lý c¬ b¶n cña s¶n phÈm méc
Môc tiªu
Cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ s¶n phÈm vµ thiÕt kÕ s¶n phÈm méc lµm nÒn t¶ng cho çc
phÇn häc tiÕp theo cña m«n häc.
Néi dung
- Nh÷ng nguyªn lý c¬ b¶n cña s¶n phÈm méc. - Nh÷ng nguyªn lý c¬ b¶n cña s¶n phÈm méc.
- Nguyªn t¾c vµ çc bíc thiÕt kÕ s¶n phÈm méc.
- Çc ph¬ng thøc liªn kÕt c¬ b¶n cña s¶n phÈm méc.
1.1. Nh÷ng nguyªn lý c¬ b¶n cña s¶n phÈm méc
1.1.1. TÝnh ®a d¹ng cña s¶n phÈm méc
Nãi ®Õn tÝnh ®a d¹ng cña s¶n phÈm méc, tríc tiªn chóng ta ph¶i kh¼ng ®Þnh s¶n phÈm méc v«
cïng ®a d¹ng vµ phong phó. TÝnh ®a d¹ng cña s¶n phÈm méc thÓ hiÖn qua nhiÒu khÝa c¹nh, tõ
kiÓu d¸ng, mµu s¾c, chÊt liÖu, d¹ng liªn kÕt, kÕt cÊu cho tíi hån v¨n ho¸ chøa ®ùng bªn trong
tõng s¶n phÈm... ®Òu mu«n h×nh, mu«n vÎ.
Ta cã thÓ nhËn thÊy sù ®a d¹ng Êy ngay khi nhËn xÐt çc kh¸i niÖm vÒ s¶n phÈm méc. Thùc tÕ,
cho tíi nay, cha cã mét ®Þnh nghÜa nµo cô thÓ vµ ®Çy ®ñ vÒ s¶n phÈm méc.
Theo truyÒn thuyÕt cæ cña ngêi Ph¬ng §«ng, cã lÏ ch÷ "Méc" trong kh¸i niÖm s¶n phÈm méc ®îc
lÊy trªn quan ®iÓm Ngò hµnh: Kim - Méc - Thuû - Ho¶ - Thæ, n¨m lo¹i vËt liÖu chÝnh cÊu thµnh
trêi ®Êt. Nhng ngµy nay, víi sù ph¸t triÓn cña nÒn v¨n minh hiÖn ®¹i th× ®å méc ®©u cßn nhÊt
thiÕt lµ s¶n phÈm lµm tõ "Méc". VÝ dô nh çc lo¹i bµn ghÕ ®îc thay thÕ toµn bé b»ng vËt liÖu
Inox vµ kÝnh hoÆc nh«m, s¾t uèn... Song, ë mét khÝa c¹nh nµo ®ã nã l¹i ®óng, rÊt ®óng. VÝ dô,
mét bøc tîng b»ng ®ång hoÆc th¹ch cao th× kh«ng thÓ gäi lµ s¶n phÈm méc, nhng nÕu nã ®îc
t¹c b»ng gç th× l¹i cã thÓ gäi lµ s¶n phÈm méc (®å méc mü nghÖ).
Tãm l¹i, s¶n phÈm méc chØ lµ mét çch gäi. Tuy chóng ta cha cã ®îc mét ®Þnh nghÜa cô thÓ vµ
®Çy ®ñ vÒ s¶n phÈm méc, song chóng ta vÉn cã thÓ nhËn ®îc ra nã mét çch kh¸i qu¸t nh sau:
Çc s¶n phÈm ®îc lµm tõ gç ®îc gäi chung lµ s¶n phÈm méc. Çc s¶n phÈm méc cã nhiÒu lo¹i, cã
nguyªn lý kÕt cÊu ®a d¹ng vµ ®îc sö dông vµo nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau. Trong ®êi sèng hµng
ngµy, chóng ta t×m thÊy nh÷ng s¶n phÈm méc th«ng dông nh: bµn, ghÕ, giêng, tñ... trong x©y
ﾏ Tr/kg 1
dùng nhµ cöa, chóng ta còng thêng ph¶i sö dông çc lo¹i cöa sæ vµ cöa ra vµo b»ng gç. Ngoµi ra
çc s¶n phÈm méc cßn cã thÓ lµ çc c«ng cô, chi tiÕt m¸y hay çc mÆt hµng mü nghÖ, trang trÝ
néi ngo¹i thÊt...
Ngoµi gç ra, çc vËt liÖu kh¸c nh m©y, tre, chÊt dÎo tæng hîp, kim lo¹i... còng cã thÓ ®îc dïng
thay thÕ gç trong s¶n xuÊt ®å méc. Çc lo¹i vËt liÖu nµy cã thÓ thay thÕ mét phÇn hoÆc thay
thÕ toµn bé gç trong s¶n xuÊt hµng méc.
Còng chÝnh tõ sù ®a d¹ng cña s¶n phÈm méc, çc çch thøc ph©n lo¹i s¶n phÈm méc kÐo theo
còng hÕt søc phong phó. §Ó ph©n lo¹i s¶n phÈm méc, ta cÇn c¨n cø vµo nh÷ng quan ®iÓm kh¸c
nhau cho phï hîp víi çc yªu cÇu vÒ nghiªn cøu, ph¸t triÓn còng nh tæ chøc s¶n xuÊt cña x· héi.
Phï hîp víi ®iÒu kiÖn lÞch sö, x· héi hiÖn nay, ta cã thÓ ®øng trªn mét sè quan ®iÓm sau ®Ó
ph©n lo¹i s¶n phÈm méc:
- Ph©n lo¹i theo ngµnh s¶n xuÊt.
- Ph©n lo¹i theo sö dông
- Ph©n lo¹i theo cÊu t¹o cña s¶n phÈm
Ph©n lo¹i theo ngµnh s¶n xuÊt, do ®Æc thï cña nguyªn liÖu, cã thÓ ph©n ra thµnh s¶n phÈm
méc v¸n nh©n t¹o, méc gç tù nhiªn, s¶n phÈm méc song m©y tre ®an.
Ph©n lo¹i theo sö dông, s¶n phÈm méc cã thÓ ph©n ra: méc gia ®×nh - méc c«ng céng; méc gia
dông - méc x©y dùng.
Theo chøc n¨ng cña s¶n phÈm th× cã: s¶n phÈm d¹ng tñ (cÊt ®ùng), s¶n phÈm phôc vô chøc
n¨ng ngåi (ghÕ), n»m (giêng), s¶n phÈm cã mÆt (bµn), s¶n phÈm cã chøc n¨ng kÕt hîp...
Ph©n lo¹i theo cÊu t¹o: s¶n phÈm cã cÊu t¹o d¹ng tñ, s¶n phÈm cã cÊu t¹o d¹ng gi¸ ®ì, s¶n phÈm
cã cÊu t¹o d¹ng r¬ng (hßm). Hay dùa trªn nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt vÒ cÊu t¹o, s¶n phÈm méc
cã thÓ ph©n ra: s¶n phÈm cã cÊu t¹o d¹ng tÊm ph¼ng, s¶n phÈm cã kÕt cÊu d¹ng khung, s¶n
phÈm cã cÊu t¹o d¹ng cét, s¶n phÈm cã cÊu t¹o d¹ng håi liÒn, s¶n phÈm cã kÕt cÊu d¹ng gi¸ ®ì,
s¶n phÈm cã kÕt cÊu ®Æc biÖt kh¸c...
Ngoµi çc çch ph©n lo¹i trªn, hiÖn nay cßn cã mét çch ph©n lo¹i còng kh¸ phæ biÕn, ®ã lµ
ph©n lo¹i theo chÊt lîng hoµn thiÖn vµ tÝnh th¬ng m¹i cña s¶n phÈm: méc cao cÊp - méc b×nh
d©n.
ﾏ Tr/kg 2
1.1.2. Nh÷ng yªu cÇu chung cña s¶n phÈm méc
Mäi s¶n phÈm nãi chung ®Òu cÇn ph¶i ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu sau:
- Chøc n¨ng
- ThÈm mü
- Kinh tÕ
* Phï hîp ®iÒu kiÖn c«ng nghÖ kü thuËt
a/ Yªu cÇu Chøc n¨ng
Mçi s¶n phÈm ®Òu cã nh÷ng chøc n¨ng sö dông nhÊt ®Þnh ®îc thiÕt lËp theo ý ®å cña ngêi
thiÕt kÕ, chøc n¨ng ®ã cã thÓ chØ lµ trang trÝ. Yªu cÇu ®Çu tiªn ®èi víi mét s¶n phÈm méc lµ
ph¶i tho¶ m·n çc chøc n¨ng ®ã.
Khi xem xÐt, ph©n tÝch s¶n phÈm méc, ta cÇn ph¶i quan t©m ®Çy ®ñ ®Õn çc chøc n¨ng cña
mçi mét s¶n phÈm v× nã kh«ng chØ cã mét chøc n¨ng cè ®Þnh mµ cßn cã thÓ cã nh÷ng chøc
n¨ng phô kh¸c do ph¸t sinh khi sö dông. VD: S¶n phÈm ghÕ, tríc tiªn ph¶i ®¸p øng ®îc chøc n¨ng
chÝnh cña nã lµ ngåi. Ngoµi ra nã cßn cã thÓ ®îc ngåi ë nhiÒu t thÕ kh¸c nhau, hay cã thÓ ®îc
lµm vËt kª ®Ó ®øng lªn lµm viÖc g× ®ã... NÕu khi thiÕt kÕ, ®iÒu nµy kh«ng ®îc quan t©m
®óng møc th× ch¾c ch¾n thiÕt kÕ sÏ kh«ng ®¹t yªu cÇu mong muèn.
b/ Yªu cÇu ThÈm mü
Trong lÜnh vùc thiÕt kÕ, s¶n phÈm méc kh«ng chØ cÇn ®¸p øng yªu cÇu vÒ chøc n¨ng sö dông
mµ nã cÇn ph¶i ®¸p øng yªu cÇu vÒ thÈm mü. NÕu kh«ng cã yªu cÇu vÒ thÈm mü, c«ng viÖc
thiÕt kÕ s¶n phÈm méc dêng nh trë thµnh v« nghÜa. ThÈm mü cña mçi s¶n phÈm cã thÓ nãi lµ
phÇn hån cña mçi s¶n phÈm.
Mét chiÕc ghÕ ®Ó ngåi, b×nh thêng th× nã kh«ng nãi nªn ®iÒu g× nhng khi nã ®îc thiÕt kÕ t¹o
d¸ng theo mét ý ®å thÈm mü, nã l¹i t¹o ra mét c¶m gi¸c tho¶i m¸i h¬n cho ngêi ngåi còng nh
nh÷ng ngêi kh¸c xung quanh khi nh×n vµo nã.
ThÈm mü lµ mét phÇn cña chÊt lîng s¶n phÈm kÕt tinh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm.
c/ Yªu cÇu vÒ kinh tÕ
Kh«ng chØ riªng ®èi víi s¶n phÈm méc, mét trong nh÷ng yªu cÇu kh¸ quan träng nãi chung ®èi
víi mét s¶n phÈm ®ã lµ yªu cÇu vÒ kinh tÕ.
ﾏ Tr/kg 3
T¸c ®éng cña kinh tÕ lµ bµnh tríng, réng kh¾p, s¶n phÈm méc kh«ng thÓ lµ ngo¹i lÖ. Yªu cÇu ®èi
víi mçi s¶n phÈm cã thÓ híng theo môc tiªu: "§¸p øng chøc n¨ng tèt nhÊt, cã thÈm mü ®Ñp nhÊt
nhng ph¶i cã gi¸ thµnh thÊp nhÊt". §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã, trong mçi s¶n phÈm ta cÇn cã kÕ ho¹ch
sö dông nguyªn vËt liÖu hîp lý, thuËn tiÖn cho gia c«ng chÕ t¹o, gi¸ thµnh s¶n phÈm h¹. T¹o ra çc
s¶n phÈm tèt, cã cÊu t¹o ch¾c ch¾n, bÒn l©u còng cã ý nghÜa kinh tÕ lín ®èi víi ngêi sö dông
còng nh ®èi víi x· héi.
1.1.3. Çc chØ tiªu ®¸nh gi¸ mét s¶n phÈm méc
T¬ng øng víi nh÷ng yªu cÇu ®èi víi s¶n phÈm méc nh trªn, ta còng cã çc chØ tiªu ®Ó ®¸nh gi¸
mét s¶n phÈm méc nh sau:
- Møc ®é ®¸p øng chøc n¨ng sö dông cña s¶n phÈm.
- TÝnh thÈm mü cña s¶n phÈm.
- TÝnh hîp lý cña viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu.
- Kh¶ n¨ng thùc hiÖn gia c«ng chÕ t¹o s¶n phÈm ë møc nµo.
S¶n phÈm méc cã thÓ dùa trªn nh÷ng chØ tiªu chÝnh nµy ®Ó ®¸nh gi¸ nã lµ tèt hay cha tèt.
1.2. Nguyªn t¾c vµ çc bíc thiÕt kÕ s¶n phÈm méc
1.2.1. Nguyªn t¾c thiÕt kÕ s¶n phÈm méc
Chóng ta ®· biÕt thÕ nµo lµ mét s¶n phÈm tèt, thÕ nµo lµ s¶n phÈm cha tèt qua çc chØ tiªu
®¸nh gi¸ s¶n phÈm méc nh trªn. VËy ®Ó cã mét s¶n phÈm tèt, ta cÇn ph¶i thùc hiÖn thiÕt kÕ
theo mét sè nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. Bëi ®iÒu ®ã cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh tíi chÊt lîng s¶n phÈm.
Nh×n chung, khi thiÕt kÕ s¶n phÈm méc ta cÇn dùa trªn mét sè nguyªn t¾c c¬ b¶n sau:
- §¶m b¶o c«ng n¨ng s¶n phÈm theo ®óng ý ®å, môc ®Ých thiÕt kÕ.
Trong mäi c«ng ®o¹n thiÕt kÕ, ngêi thiÕt kÕ ph¶i lÊy c«ng n¨ng cña s¶n phÈm lµm ®Þnh híng
xuyªn suèt. Khi t¹o d¸ng, ngoµi môc tiªu lµ cã mÉu m· ®Ñp, ta lu«n ph¶i chó ý tíi kh¶ n¨ng ®¸p
øng cña s¶n phÈm trong sö dông.
Nguyªn t¾c ®¶m b¶o c«ng n¨ng ®îc chó ý nhiÒu nhÊt trong qu¸ tr×nh tÝnh to¸n nguyªn vËt liÖu
vµ çc gi¶i ph¸p liªn kÕt, kÕt cÊu s¶n phÈm.
- §¶m b¶o çc nguyªn t¾c thÈm mü trong thiÕt kÕ.
ﾏ Tr/kg 4
Nguyªn t¾c nµy chñ yÕu vËn dông trong qu¸ tr×nh t¹o d¸ng s¶n phÈm. Nhng trong qu¸ tr×nh thi
c«ng còng kh«ng thÓ xem nhÑ bëi ®é tinh x¶o cña çc mèi liªn kÕt, chÊt lîng bÒ mÆt s¶n phÈm
¶nh hëng kh«ng Ýt tíi chÊt lîng thÈm mü cña s¶n phÈm.
- §¶m b¶o tÝnh kinh tÕ còng nh sù phï hîp cña c«ng nghÖ chÕ t¹o, gia c«ng s¶n phÈm.
Nguyªn t¾c nµy cÇn ®¶m b¶o mét çch "tÕ nhÞ", tr¸nh nh÷ng l·ng phÝ kh«ng cÇn thiÕt mµ hiÖu
qu¶ thiÕt kÕ vÉn kh«ng c¶i thiÖn ®îc nhiÒu. BÒn, ®Ñp vµ rÎ tiÒn ®ã lµ nh÷ng mong íc cña ngêi
sö dông, nhng ®Ó t×m ®îc ®iÓm chung ®ã, ®Ó cã ®îc sù giao hoµ gi÷a ngêi thiÕt kÕ vµ ngêi
sö dông, ®Ó ®i ®Õn mét ph¬ng ¸n thi c«ng ®ßi hái ngêi thiÕt kÕ ph¶i ®a ra ph¬ng ¸n thiÕt kÕ
cña m×nh mét çch thuyÕt phôc, cã c¬ së khoa häc.
Trong thiÕt kÕ t¹o d¸ng s¶n phÈm, ngêi thiÕt kÕ ph¶i lu«n ®Æt ra c©u hái: "mÉu sÏ ®îc gia c«ng
nh thÕ nµo?". §©y lµ mét trong nh÷ng u ®iÓm cña ngêi thiÕt kÕ cã kiÕn thøc vÒ c«ng nghÖ.
1.2.2. Çc bíc thiÕt kÕ s¶n phÈm méc
Trªn c¬ së çc nguyªn t¾c thiÕt kÕ nªu trªn, c«ng viÖc thiÕt kÕ ®îc thùc hiÖn theo nhiÒu çch,
nhiÒu c«ng ®o¹n vµ tuú the tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ kh¸c nhau, ngêi thiÕt kÕ cã thÓ thùc hiÖn
theo çch nµy hay çch kia. Song nh×n chung çc bíc thiÕt kÕ s¶n phÈm méc cã thÓ ®îc thùc
hiÖn theo çc bíc chung nh sau:
Bíc 1: Thu thËp th«ng tin lµm c¬ së thiÕt kÕ
Trong tõng ®iÒu kiÖn thùc tÕ, bíc nµy ®îc thùc hiÖn nÆng hay nhÑ. VÝ dô: X©y dùng mét ph¬ng
¸n thiÕt kÕ c¶i t¹o tæng thÓ s¶n phÈm méc trong mét kh¸ch s¹n n¨m sao, hay nhµ kh¸ch ChÝnh
phñ, râ rµng ta ph¶i t×m hiÓu hÕt søc cÆn kÏ mäi vÊn ®Ò cã liªn quan nh: phong tôc, t«n gi¸o
cña çc ®èi tîng cã thÓ tham gia sinh ho¹t trong khu nhµ ®ã. Hay tríc khi tung ra thÞ trêng mét
lo¹i s¶n phÈm míi víi qui m« lín, s¶n xuÊt hµng lo¹t, ngêi thiÕt kÕ ph¶i nghiªn cøu rÊt kü vÒ ®èi t-
îng kh¸ch hµng sÏ ®îc phôc vô...Song còng cã nh÷ng trêng hîp, bíc nµy ®îc thùc hiÖn nhÑ h¬n.
VÝ dô: kh¸ch hµng cô thÓ ®Æt hµng theo nh÷ng yªu cÇu cô thÓ. Trong trêng hîp nµy, râ rµng
nh÷ng th«ng tin ngoµi c«ng nghÖ ®· ®îc kh¸ch hµng cung cÊp (th«ng tin thuéc c«ng nghÖ lµ b¶n
chÊt vèn cã cña ngêi thiÕt kÕ, kh«ng n»m trong th«ng tin cÇn thu thËp).
ﾏ Tr/kg 5
Bíc 2: T¹o d¸ng s¶n phÈm
Trong bíc nµy, ngêi thiÕt kÕ cÇn vËn dông tèi ®a çc nguyªn t¾c thÈm mü ®Ó thùc hiÖn.
Trong qu¸ tr×nh t¹o d¸ng, ngêi thiÕt kÕ lu«n ph¶i liªn hÖ gi÷a çi hiÖn cã (çc th«ng tin thu thËp
vµ çc kiÕn thøc vÒ c«ng nghÖ) víi çi muèn cã (ph¬ng ¸n thiÕt kÕ). Mét ph¬ng ¸n thiÕt kÕ tèt
kh«ng chØ lµ mét thiÕt kÕ ®îc t¹o d¸ng c«ng phu hoa mü mµ nã cßn ph¶i lµ ph¬ng ¸n kh¶ thi, cã
thÓ thùc hiÖn ®îc.
DiÔn biÕn cña qu¸ tr×nh t¹o d¸ng cã thÓ ®îc m« t¶ lµ qu¸ tr×nh xoay quanh çc vßng lÆp: ph©n
tÝch - tæng hîp - ®¸nh gi¸.
Bíc 3: Lùa chän ph¬ng ¸n kÕt cÊu, liªn kÕt s¶n phÈm vµ tÝnh to¸n nguuyªn vËt liÖu.
Qua qu¸ tr×nh t¹o d¸ng s¶n phÈm, ta ®· cã mÉu m· phï hîp, bíc c«ng viÖc nµy sÏ nãi lªn tÝnh kh¶
thi cña ph¬ng ¸n thiÕt kÕ. Trong mét sè trêng hîp bíc c«ng viÖc nµy ®îc kÕt hîp víi bíc lùa chän
c«ng nghÖ vµ lËp kÕ ho¹ch gia c«ng.
§©y lµ c«ng ®o¹n ®ßi hái ngêi thiÕt kÕ cã mét kiÕn thøc nhÊt ®Þnh vÒ c«ng nghÖ.
ChiÕu theo çc môc ®Ých cña bíc t¹o d¸ng, ta ph¶i lùa chän nguyªn vËt liÖu còng nh çc kÕt cÊu
chi tiÕt cho phï hîp. Çc mèi liªn kÕt gi÷a çc chi tiÕt, bé phËn ph¶i ®îc lùa chän ®¶m b¶o c«ng
n¨ng cña s¶n phÈm.
Cho dï chóng ta lùa chän çch thøc liªn kÕt nh thÕ nµo, sö dông nguyªn vËt liÖu ra sao th× chóng
ta vÉn kh«ng thÓ sao nh·ng çc nguyªn t¾c thiÕt kÕ: §¶m b¶o c«ng n¨ng - thÈm mü ®Ñp - kinh
tÕ vµ phï hîp c«ng nghÖ s¶n xuÊt.
Bíc 4: Lùa chän c«ng nghÖ vµ lËp kÕ ho¹ch thi c«ng.
PhiÕu c«ng nghÖ gia c«ng chi tiÕt chÝnh lµ s¶n phÈm cña bíc c«ng viÖc nµy. Çc phÇn, çc bé
phËn, chi tiÕt cña s¶n phÈm ®îc bãc t¸ch chi tiÕt tíi møc cÇn thiÕt, phï hîp víi quy m« vµ ®iÒu
kiÖn s¶n xuÊt hiÖn cã.
Møc ®é bãc t¸ch s¶n phÈm chi tiÕt tíi ®©u lµ phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn thùc tiÔn s¶n xuÊt hiÖn
cã. VÝ dô: chi tiÕt tay co ng¨n kÐo b»ng gç. NÕu ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt hiÖn cã kh«ng thÓ s¶n xuÊt
®îc ta cã thÓ lùa chän mét kiÓu tay co phï hîp hiÖn cã trªn thÞ trêng. VÊn ®Ò nµy, thùc tÕ ®îc lu
ý ngay tõ khi t¹o d¸ng s¶n phÈm.
Bíc 5: ChÕ thö - kiÓm tra, ®¸nh gi¸ - nghiÖm thu.
ﾏ Tr/kg 6
Trong thùc tiÔn s¶n xuÊt, ë çc c¬ së s¶n xuÊt nhá rÊt Ýt diÔn ra c«ng ®o¹n nµy, nã thêng chØ ®-
îc thùc hiÖn ë nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt cã quy m« t¬ng ®èi lín, s¶n xuÊt hµng lo¹t.
Thùc chÊt, môc ®Ých chñ yÕu cña bíc c«ng viÖc nµy lµ ®¸nh gi¸ chÊt lîng thiÕt kÕ tõ ®ã rót ra
çc bµi häc qua çc u nhîc ®iÓm cña thiÕt kÕ.
ﾏ Tr/kg 7
1.3. Çc ph¬ng thøc liªn kÕt c¬ b¶n cña s¶n phÈm méc
1.3.1. Ph©n tÝch cÊu tróc c¬ b¶n cña mét s¶n phÈm méc
S¶n phÈm méc cã cÊu t¹o rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, song ph©n tÝch cÊu tróc cña chóng, ta thÊy
s¶n phÈm méc ®îc cÊu t¹o bëi çc chi tiÕt vµ bé phËn gièng nh çc lo¹i s¶n phÈm kh¸c. Çc chi
tiÕt cã thÓ liªn kÕt víi nhau t¹o thµnh bé phËn. Çc bé phËn vµ çc chi tiÕt liªn kÕt víi nhau t¹o
thµnh s¶n phÈm. Møc ®é phøc t¹p vÒ kÕt cÊu cña mét s¶n phÈm tuú thuéc vµo sè lîng, çch thøc
vµ gi¶i ph¸p cña çc liªn kÕt.
a) Chi tiÕt.
Chi tiÕt lµ mét ®¬n vÞ cÊu t¹o nhá nhÊt ®îc gia c«ng chÕ t¹o theo mét h×nh d¹ng x¸c ®Þnh.
Mét chi tiÕt thêng ®îc gia c«ng tõ mét lo¹i vËt liÖu vµ liÒn khèi, song còng cã thÓ ®îc gia c«ng tõ
nh÷ng nguyªn vËt liÖu ch¾p nèi (nèi dµi, nèi réng hay nèi dµy). Sù nèi ghÐp nµy hoµn toµn kh¸c
víi sù liªn kÕt gi÷a çc chi tiÕt trong s¶n phÈm.
Nh vËy, chi tiÕt cã thÓ ®îc ph©n thµnh nhiÒu lo¹i kh¸c nhau:
- Theo h×nh d¹ng, çc chi tiÕt cã thÓ ph©n ra: chi tiÕt th¼ng, chi tiÕt cong, chi tiÕt song trßn, chi
tiÕt tiÖn trßn...
- Theo chøc n¨ng, chi tiÕt cã thÓ ph©n thµnh: chi tiÕt cÊu tróc, chi tiÕt liªn kÕt vµ chi tiÕt trang
trÝ.
ﾏ Tr/kg 8
b) Bé phËn.
Bé phËn gåm nhiÒu chi tiÕt liªn kÕt víi nhau (theo kiÓu cè ®Þnh hay cã thÓ th¸o rêi) t¹o thµnh
mét phÇn cÊu t¹o cã chøc n¨ng x¸c ®Þnh trong kÕt cÊu cña s¶n phÈm. VÝ dô: Çnh tñ lµ mét bé
phËn bao gåm c¶ kho¸ vµ b¶n lÒ. Çc bé phËn ®Òu cã chøc n¨ng riªng x¸c ®Þnh, ®îc ®¶m b¶o
b»ng nh÷ng gi¶i ph¸p cÊu r¹o thÝch hîp. ViÖc ph©n chia bé phËn cã ý nghÜa vÒ ph¬ng diÖn tæ
chøc l¾p r¸p s¶n phÈm. Çc chi tiÕt vµ bé phËn cã thÓ ®îc tiªu chuÈn ho¸ vÒ h×nh d¹ng vµ kÝch
thíc. VÒ mÆt cÊu tróc, mét bé phËn cã thÓ thay thÕ b»ng mét chi tiÕt.
1.3.2. Liªn kÕt c¬ b¶n cña s¶n phÈm méc
Trong s¶n phÈm méc cã nhiÒu lo¹i liªn kÕt, çc d¹ng liªn kÕt nµy cã thÓ ph©n thµnh çc nhãm nh
sau:
- Liªn kÕt méng
- Liªn kÕt ®inh, vÝt, bul«ng
- Liªn kÕt b¶n lÒ
- Liªn kÕt b»ng keo
- Çc d¹ng liªn kÕt kh¸c
Ngoµi çch ph©n lo¹i liªn kÕt nh trªn, ta cßn cã thÓ ph©n lo¹i liªn kÕt theo kh¶ n¨ng th¸o rêi hay
cè ®Þnh cña liªn kÕt. Liªn kÕt b»ng vÝt, bul«ng, liªn kÕt b¶n lÒ lµ nh÷ng liªn kÕt cã thÓ th¸o rêi.
Çc liªn kÕt b»ng ®inh, keo hay méng thêng lµ nh÷ng liªn kÕt cè ®Þnh kh«ng thÓ th¸o rêi.
Còng cã thÓ ph©n lo¹i liªn kÕt theo liªn kÕt cøng vµ liªn kÕt ®éng (liªn kÕt b¶n lÒ lµ liªn kÕt
®éng - cã thÓ xoay ®îc).
Nh×n chung, sù ph©n lo¹i çc liªn kÕt chØ mang tÝnh t¬ng ®èi, ®iÒu cèt yÕu cña sù ph©n lo¹i ë
®©y lµ ph¶i phï hîp víi môc ®Ých sö dông cña viÖc ph©n lo¹i.
Sau ®©y, chóng ta sÏ ®Ò cËp ®Õn mét sè gi¶i ph¸p liªn kÕt c¬ b¶n sau:
a) Liªn kÕt méng.
Méng lµ mét h×nh thøc cÊu t¹o cã h×nh d¹ng x¸c ®Þnh ®îc gia c«ng t¹o thµnh ë ®Çu cuèi cña chi
tiÕt theo híng däc thí, nh»m môc ®Ých liªn kÕt víi lç ®îc gia c«ng trªn chi tiÕt kh¸c cña kÕt cÊu.
CÊu t¹o cña méng cã nhiÒu d¹ng, song c¬ b¶n lµ vÉn bao gåm th©n méng vµ vai méng.
ﾏ Tr/kg 9
Th©n méng ®Ó c¾m ch¾c vµo lç. Vai méng ®Ó giíi h¹n møc ®é c¾m s©u cña méng, ®ång thêi
còng cã t¸c dông chèng chÌn dËp méng vµ ®ì t¶i träng. Th©n méng cã thÓ th¼ng hoÆc xiªn, cã
bËc hay kh«ng cã bËc, tiÕt diÖn cã thÓ lµ h×nh trßn hay h×nh ch÷ nhËt. Th©n méng cã thÓ liÒn
khèi víi chi tiÕt, nhng còng cã thÓ lµ th©n méng mîn, kh«ng liÒn víi chi tiÕt mµ ®îc gia c«ng
ngoµi, c¾m vµo ®Çu chi tiÕt t¹o thµnh méng.
Liªn kÕt méng lµ lo¹i liªn kÕt trôc vµ lç gi÷a th©n méng vµ lç méng nh»m t¹o ra mèi liªn kÕt cøng
gi÷a hai chi tiÕt. §é cøng v÷ng cña liªn kÕt phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña nguyªn vËt liÖu, kÝch th-
íc vµ h×nh d¹ng cña lç vµ méng, còng nh çc chÕ ®é gia cè b»ng ®inh, chèt, nªm, ke hay sö
dông keo d¸n...
b) Liªn kÕt b»ng ®inh vµ vÝt.
§inh vµ vÝt ®îc dïng ®Ó liªn kÕt çc chi tiÕt cña s¶n phÈm méc. NhiÒu trêng hîp, ®inh vµ vÝt
®ãng mét vai trß quan träng trong liªn kÕt cña s¶n phÈm méc. Tuy nhiªn chóng cã mét nhîc
®iÓm lµ dÔ bÞ «xy ho¸ lµm h háng mèi liªn kÕt. §inh vµ vÝt nãi chung ®Ó lµm trung gian liªn kÕt
çc chi tiÕt l¹i víi nhau theo çch thøc liªn kÕt cøng. Song vai trß vµ kh¶ n¨ng øng dông cña mçi
lo¹i ®Òu kh¸c biÖt nhau.
c) Liªn kÕt bul«ng.
Liªn kÕt b»ng bul«ng lµ mét d¹ng liªn kÕt th¸o rêi cã kh¶ n¨ng chÞu lùc lín. Trong c«ng nghÖ s¶n
xuÊt hµng méc, liªn kÕt b»ng bul«ng ®îc øng dông phæ biÕn, nhÊt lµ çc s¶n phÈm cã kÝch thíc
lín ph¶i vËn chuyÓn ®i xa. Liªn kÕt b»ng bu l«ng ®îc øng dông ë çc mèi liªn kÕt gi÷a nãc tñ vµ
håi tñ, gi÷a vai giêng vµ ch©n giêng (hay ®Çu giêng), gi÷a vai bµn vµ ch©n bµn...
Khi sö dông liªn kÕt b»ng bul«ng cÇn chó ý mét sè yªu cÇu c¬ b¶n sau:
- §¶m b¶o tÝnh thÈm mü cña liªn kÕt.
- DÔ th¸o l¾p.
- Kh«ng ¶nh hëng ®Õn kh«ng gian sö dông bªn trong cña s¶n phÈm.
Cã nhiÒu kiÓu bul«ng víi nhiÒu gi¶i ph¸p liªn kÕt kh¸c nhau. Trong çc s¶n phÈm cã kÕt cÊu d¹ng
khung, çc d¹ng bu l«ng thêng dïng lµ lo¹i bu l«ng ®Çu trßn.
Trong c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, çc s¶n phÈm méc l¾p ghÐp tÊm ®îc chó ý nhiÒu vÒ çc gi¶i
ph¸p liªn kÕt th¸o rêi b»ng bu l«ng - èc vÝt.
ﾏ Tr/kg 10
Ch¬ng II. Nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt hµng méc
Môc tiªu
Cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n chung nhÊt vÒ çc lo¹i nguyªn vËt liÖu ®îc sö dông trong c«ng
nghÖ s¶n xuÊt hµng méc. §©y lµ nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt ph¶i trang bÞ cho ngêi lµm c«ng t¸c
thiÕt kÕ s¶n phÈm méc.
Néi dung
- Giíi thiÖu vÒ nguyªn liÖu chñ yÕu trong s¶n xuÊt hµng méc: cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc vÒ lùa
chän vµ sö dông nguyªn liÖu, tÝnh to¸n kü thuËt.
- Çc lo¹i vËt liÖu cã chøc n¨ng b¶o vÖ vµ trang trÝ (d¸n mÆt, d¸n c¹nh).
- Giíi thiÖu çc lo¹i linh kiÖn liªn kÕt vµ çc lo¹i vËt liÖu phô kh¸c.
2.1. Gç xÎ vµ v¸n nh©n t¹o
2.1.1. Gç xÎ (gç tù nhiªn)
Gç tù nhiªn lµ nguyªn liÖu lý tëng cho s¶n xuÊt hµng méc. Gç lµ nguyªn liÖu c¬ b¶n trong c«ng
nghÖ s¶n xuÊt ®å méc. Víi t×nh tr¹ng gç tù nhiªn ngµy mét khan hiÕm nh hiÖn nay, sù mÊt c©n
b»ng gi÷a cung vµ cÇu vÒ lo¹i nguyªn liÖu nµy ®· béi ho¸ gi¸ trÞ sö dông cña mÆt hµng gç tù
nhiªn.
Tuy nhiªn gi¸ trÞ cña nã chØ thùc sù ph¸t huy khi nã ®îc sö dông ®óng chç, hîp çch. Khi sö dông
gç tù nhiªn cÇn chó ý tíi mét sè ®Æc trng c¬ b¶n sau:
- TÝnh chÊt c¬ häc
- TÝnh chèng chÞu s©u mät
- Mµu s¾c - v©n thí
- §é mÞn bÒ mÆt gç
- TÝnh co rót cña gç
- Tû träng cña gç
- TÝnh chÊt gia c«ng cña gç
a) §Æc tÝnh c¬ häc cña gç.
gi¶i ph¸p cho liªn kÕt méng bëi søc chÞu nÐn Tuú theo môc ®Ých sö dông, chøc n¨ng cña chi tiÕt
mµ ta lùa chän lo¹i gç cã çc ®Æc tÝnh c¬ häc cho phï hîp. NÕu chän gç cã tÝnh chÊt c¬ häc
ﾏ Tr/kg 11
kh«ng phï hîp cã thÓ g©y ra nh÷ng nhîc ®iÓm lín ®èi víi s¶n phÈm vµ cã thÓ dÉn ®Õn sù mÊt
an toµn chøc n¨ng cña s¶n phÈm. Çc tÝnh chÊt c¬ häc cÇn ®îc quan t©m ®ã lµ: Søc chÞu nÐn
Ðp, søc chÞu trît, søc chÞu uèn, modul ®µn håi, ®é cøng, søc chÞu t¸ch, kh¶ n¨ng b¸m ®inh...
- Søc chÞu nÐn Ðp cña gç (cã thÓ lµ nÐn däc hoÆc ngang thí)cÇn ®îc lu ý khi chän Ðp kÐm sÏ
lµm cho méng dÔ bÞ chÌn dËp, liªn kÕt yÕu, cã thÓ bÞ ph¸ huû khi sö dông.
- Søc chÞu trît chñ yÕu ph¶i quan t©m khi s¶n phÈm cã chi tiÕt cong, híng chÞu lùc dÔ g©y hiÖn
tîng trît däc thí.
- Søc chÞu uèn lµ tÝnh chÊt cÇn ®îc quan t©m nhiÒu nhÊt trong thiÕt kÕ s¶n phÈm méc. Trong
kÕt cÊu s¶n phÈm méc ta thêng xuyªn b¾t gÆp çc chi tiÕt chÞu uèn nh çc kÖ ®ì ngang. NÕu
øng suÊt uèn xuÊt hiÖn trong chi tiÕt vît qu¸ giíi h¹n cho phÐp cña gç, chi tiÕt sÏ bÞ ph¸ huû.
- Modul ®µn håi ¶nh hëng trùc tiÕp tíi ®é vâng cña chi tiÕt gç. Trong thiÕt kÕ cÇn tÝnh to¸n lùa
chän lo¹i gç cã modul ®µn håi phï hîp, ®¶m b¶o tÝnh thÈm mü cña s¶n phÈm.
- §é cøng cña gç cÇn ®îc lùa chän ®Ó ®¶m b¶o søc chèng chÞu va ®Ëp, cä s¸t cña s¶n phÈm víi
çc vËt xung quanh khi sö dông còng nh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, song nã còng ph¶i phï hîp víi
®iÒu kiÖn gia c«ng.
- Søc chÞu t¸ch cña gç lµ tÝnh chÊt cÇn ®îc t×m hiÓu kü, tríc khi gia c«ng bëi nã ¶nh hëng trùc
tiÕp tíi chÊt lîng çc mèi liªn kÕt méng vµ liªn kÕt b»ng ®inh.
b) §Æc tÝnh chèng chÞu s©u mät cña gç.
Kh¶ n¨ng chèng chÞu s©u mät cña gç lµ mét trong nh÷ng t¸c nh©n quyÕt ®Þnh chÊt lîng s¶n
phÈm. Ngµy nay, tuy cã nhiÒu ph¬ng ph¸p b¶o qu¶n gç t¬ng ®èi h÷u hiÖu song nh÷ng lo¹i gç
cã søc chèng chÞu tù nhiªn ®èi víi mèi mät vÉn ®îc a chuéng bëi mét sè ph¬ng ph¸p b¶o qu¶n
gç ®Æc biÖt lµ b¶o qu¶n b»ng ho¸ chÊt vÉn Ýt nhiÒu ¶nh hëng tíi t©m lý ngêi sö dông.
Tãm l¹i, khi sö dông gç cã kh¶ n¨ng bÞ s©u mät x©m h¹i, ta cÇn ph¶i cã ph¬ng ¸n xö lý b¶o qu¶n
phï hîp.
c) Mµu s¾c vµ V©n thí gç.
Mµu s¾c vµ V©n thí gç lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ thÈm mü cña s¶n phÈm, bëi vËy, khi lùa
chän gç cÇn t×m hiÓu kü vÊn ®Ò nµy. CÇn lu ý r»ng tÝnh thÈm mü cña s¶n phÈm cßn thÓ hiÖn
ﾏ Tr/kg 12
qua sù ®ång ®Òu vÒ mµu s¾c vµ v©n thí gç cña çc chi tiÕt trong s¶n phÈm chø kh«ng nhÊt
thiÕt lµ ph¶i ®Ñp trong tõng chi tiÕt.
V©n thí gç ngoµi viÖc t¸c ®éng trùc tiÕp tíi tÝnh thÈm mü cña gç, nã cßn ¶nh hëng rÊt lín tíi sù
biÕn d¹ng gç trong qu¸ tr×nh sö dông.
VÒ mµu s¾c, gç cã thÓ ®îc nhuém mµu theo ý muèn, song cÇn lu ý lùa chän ph¬ng thøc nhuém
sao cho kh«ng lµm mÊt ®i vÎ ®Ñp vèn cã cña çc v©n thí gç.
Trong tõng ®iÒu kiÖn thiÕt kÕ, tõng môc ®Ých sö dông cô thÓ mµ ta cã thÓ lùa chän lo¹i gç cã
chÊt lîng mµu s¾c, v©n thí cho phï hîp.
d) §é mÞn cña bÒ mÆt gç.
Do cÊu t¹o th« ®¹i cña mçi lo¹i gç kh¸c nhau kÐo theo ®é mÞn bÒ mÆt cña chóng còng kh¸c
nhau. Nh×n chung gç cã ®é mÞn bÒ mÆt cµng cao, cµng dÔ cho nh÷ng s¶n phÈm ®Ñp bëi cã
thÓ t¹o ra ®é bãng theo ý muèn mµ kh«ng cÇn thiÕt tíi líp b¶ lãt.
ﾏ Tr/kg 13
e) TÝnh chÊt co rót cña gç.
Gç cã tÝnh chÊt co rót khi thay ®æi ®é Èm lµ mét nhîc ®iÓm lín cña lo¹i nguyªn liÖu nµy. TÝnh
chÊt co rót phô thuéc vµo cÊu t¹o cña tõng lo¹i gç. Sù co rót cña çc chi tiÕt trong s¶n phÈm méc
cã thÓ g©y ra nhiÒu khuyÕt tËt cho s¶n phÈm nh: cong vªnh, nøt nÎ, ...
Nh×n chung, sù co rót däc thí cña gç lµ kh«ng ®¸ng kÓ, nã chØ vµo kho¶ng 0,1% ®Õn 0,3%.
Theo híng xuyªn t©m, møc ®é co rót vµo kho¶ng 3% ®Õn 6%. Cßn theo híng tiÕp tuyÕn, møc
®é co rót lín h¬n, møc ®é co rót tõ 5% ®Õn 12%.
Do vËy khi thiÕt kÕ cÇn quan t©m tíi lîng d kÝch thíc co rót cho ph«i liÖu còng nh chi tiÕt hoµn
thiÖn. B¶n chÊt cña sù co rót lµ sù thay ®æi ®é Èm gç bëi vËy cÇn hÕt søc lu ý tíi ®é Èm gç
còng nh ®é Èm cña m«i trêng sö dông.
f) Tû träng cña gç.
Tû träng cña gç lµ mét chØ tiªu mang tÝnh tæng hîp, nhiÒu chØ tiªu kh¸c cã liªn quan mËt thiÕt
víi chØ tiªu nµy, ®Æc biÖt lµ çc chØ tiªu vÒ tÝnh chÊt c¬ häc cña gç.
§èi víi viÖc s¶n xuÊt hµng méc d©n dông, tû träng cña gç kh«ng nªn qu¸ lín bëi gç cã tû träng lín
võa khã gia c«ng, võa nÆng nÒ trong sö dông. TÊt nhiªn, xÐt vÒ ®é bÒn th× th«ng thêng, gç cã
tû träng lín sÏ cã ®é bÒ cao h¬n. Tû träng hîp lý cña gç sö dông trong s¶n xuÊt hµng méc thêng lµ
0,4 ®Õn 0,5 g/cm3.
ﾏ Tr/kg 14
g) TÝnh chÊt gia c«ng cña gç.
TÝnh chÊt gia c«ng cña gç thêng chØ gç khã hay dÔ gia c«ng. TÝnh chÊt gia c«ng cña gç thêng
g¾n liÒn víi nhiÒu tÝnh chÊt c¬ lý vµ cÊu t¹o cña gç. Gç ®Ó s¶n xuÊt hµng méc cÇn ph¶i dÔ gia
c«ng ®Æc biÖt lµ ph¶i phï hîp víi chÕ ®é gia c«ng trong mét sè trêng hîp nh ch¹m kh¾c hay tiÖn
trßn... CÇn ph©n biÖt gç dÔ bµo víi gç khã bµo, gç dÔ ®¸nh nh½n víi gç khã ®¸nh nh½n, gç dÔ
®ãng ®inh víi gç khã ®ãng ®inh...
Tãm l¹i gç khã gia c«ng ¶nh hëng rÊt lín ®Õn qu¸ tr×nh c«ng nghÖ vµ chÊt lîng s¶n phÈm, cÇn
hÕt søc lu ý khi lùa chän gç vµ ph¬ng ph¸p gia c«ng.
2.1.2. V¸n nh©n t¹o.
§Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông gç còng nh nh»m kh¾c phôc çc nhîc ®iÓm cña gç tù nhiªn, tõ gç
cã thÓ s¶n xuÊt ra çc lo¹i gç nh©n t¹o nh v¸n d¨m, v¸n d¸n, v¸n sîi hay v¸n méc...
2.1.2.1. V¸n d¨m.
Nh chóng ta ®· biÕt, v¸n d¨m cã tÝnh chÊt æn ®Þnh kÝch thíc cao h¬n h¼n so víi gç tù nhiªn, bëi
vËy, v¸n d¨m ®îc sö dông rÊt phæ biÕn trong c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®å méc, nhÊt lµ çc lo¹i ®å
méc l¾p ghÐp tÊm ph¼ng.
V¸n d¨m nhÑ: KLTT < 400 kg/m3
V¸n d¨m võa: KLTT = 400 - 800 kg/m3
V¸n d¨m nÆng: KLTT > 800 kg/m3
Cêng ®é uèn tÜnh cña v¸n d¨m cã thÓ ®¹t trªn 4000N/cm2, modul ®µn håi cã thÓ ®¹t trªn
240000N/cm2.
Tríc ®©y, v¸n d¨m ®îc sö dông trong mét sè lo¹i s¶n phÈm méc nhÊt ®Þnh, nay nã ®îc øng dông
hÇu hÕt mäi vÞ trÝ cã thÓ. Nh÷ng s¶n phÈm méc mang tÝnh truyÒn thèng nay còng cã mÆt cña
v¸n d¨m.
Th«ng thêng, trªn bÒ mÆt v¸n d¨m ®îng bäc phñ mét líp v¸n võa lµ ®Ó trang trÝ, võa lµ ®Ó b¶o
vÖ v¸n. HiÖn nay ë mét sè lµng nghÒ ®· trang trÝ bÒ mÆt v¸n d¨m b»ng ch¹m kh¶m nh lµm trªn
gç vµ kÕt qu¶ cho thÊy chÊt lîng còng kh«ng thua kÐm s¶n phÈm ch¹m kh¶m trªn gç. Mét sè c¬
së s¶n xuÊt th× phñ lªn bÒ mÆt mét líp b¶ matit råi kÐo v©n trang trÝ vµ phun s¬n còng cho
nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng thÈm mü kh¸ Ên tîng.
ﾏ Tr/kg 15
Trong c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®å méc tõ v¸n d¨m, mét vÊn ®Ò cÇn ®Æc biÖt quan t©m lµ che bäc
çc c¹nh cña v¸n. §èi víi v¸n d¨m ®îc trang søc b»ng ph¬ng ph¸p b¶ th× c¹nh cña v¸n thêng còng
®îc b¶ kÝn. Cßn ®èi víi çc lo¹i v¸n trang trÝ b»ng d¸n phñ mÆt thêng ®îc trang trÝ b»ng çch
d¸n c¹nh (ph¬ng ph¸p b¶ c¹nh còng cã thÓ sö dông trong trêng hîp nµy). NÑp d¸n c¹nh v¸n d¨m
cã thÓ lµ v¸n l¹ng tù nhiªn, nÑp nhùa (PVC), nÑp gç ch÷ T, nÑp cao su, nhùa mÒm...
Khi lùa chän v¸n d¨m lµm nguyªn liÖu trong s¶n xuÊt hµng méc cÇn quan t©m tíi çc tÝnh chÊt
c¬ - lý - ho¸, tÝnh ®éc h¹i vµ mét sè tÝnh chÊt cã yªu cÇu ®Æc biÖt kh¸c.
ﾏ Tr/kg 16
2.1.2.2. V¸n d¸n.
V¸n d¸n thêng ®îc sö dông thay thÕ cho v¸n gç tù nhiªn ë nhiÒu vÞ trÝ nh mÆt bµn, mÆt ghÕ
hay çc håi tñ, v¸ch tñ... v¸n d¸n cã thÓ uèn cong hay ®îc gia c«ng theo ph¬ng ph¸p Ðp ®Þnh
h×nh. V¸n d¸n tríc ®©y thêng ®îc sö dông víi chiÒu dµy tõ 4 ®Õn 6mm, vµ kÕt cÊu tõ 3 ®Õn 5
líp. Ngµy nay, çc lo¹i v¸n d¸n cã chiÒu dµy tõ 10mm trë lªn ®· ®îc sö dông t¬ng ®èi nhiÒu, øng
dông nh v¸n d¨m.
V¸n d¸n th«ng thêng ®îc trang søc b»ng mét líp v¸n l¹ng tù nhiªn hoÆc v¸n l¹ng tæng hîp cã chÊt
lîng bÒ mÆt t¬ng ®èi ®Ñp, çc c¹nh thêng ®îc xö lý b»ng çc nÑp gç hoÆc ph¼ng, hoÆc cã
h×nh ch÷ T, cã mßi hoÆc kh«ng mßi c¹nh.
Çc khuyÕt tËt thêng gÆp khi sö dông v¸n d¸n trong s¶n xuÊt hµng méc lµ phång rép bÒ mÆt
hoÆc bong mÐp v¸n bëi vËy khi lùa chän çc ph¬ng ¸n liªn kÕt cÇn hÕt søc lu ý tíi phÇn mÐp
c¹nh cña v¸n.
Trong c«ng nghÖ s¶n xuÊt hµng méc hiÖn nay, chóng ta thêng thÊy v¸n d¸n ®îc sö dông trong çc
kÕt cÊu tÊm pano. NÕu ®îc xö lý trang trÝ bÒ mÆt tèt, chÊt lîng thÈm mü cña chóng kh«ng thua
kÐm s¶n phÈm ®îc lµm b»ng gç tù nhiªn, h¬n n÷a nã l¹i h¬n h¼ng gç tù nhiªn bëi tÝnh æn ®Þnh
kÕt cÊu cña nã.
HiÖn nay, ë mét sè níc ®· xuÊt hiÖn mét lo¹i v¸n d¸n ®Æc biÖt, chóng ®îc kÕt cÊu bëi çc tÊm
v¸n máng xÕp song song (v¸n d¸n xÕp vu«ng gãc) ®ã lµ v¸n LVL. Lo¹i vËt liÖu nµy ®· vµ ®ang ®-
îc nghiªn cøu ®a vµo s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam. Lo¹i vËt liÖu nµy cã thÓ thay thÕ çc lo¹i gç tù nhiªn ë
çc vÞ trÝ cã kÕt cÊu khung, hép rÊt tèt bëi chóng cã thÓ kh¾c phôc rÊt tèt çc yÕu ®iÓm cña gç
tù nhiªn. V¸n LVL cã chiÒu dµy lín h¬n nhiÒu so víi v¸n d¸n th«ng thêng vµ nã cã thÓ ®îc xÎ thµnh
çc thanh, cã thÓ lµm khung cöa, ch©n bµn...
2.1.2.3. V¸n sîi.
V¸n sîi cã nhiÒu lo¹i, theo ph¬ng ph¸p cã v¸n sîi ít, v¸n sîi kh«; theo h×nh thøc s¶n phÈm cã v¸n
sîi ®Þnh h×nh vµ v¸n sîi kh«ng ®Þnh h×nh; theo tÝnh chÊt cã v¸n sîi chÞu níc, v¸n sîi çch ©m,
çch nhiÖt...
V¸n sîi th«ng thêng cã cêng ®é uèn tÜnh kho¶ng 2000 ®Õn 4000 N/cm2. KLTT lo¹i Ðp cøng lµ trªn
800 kg/m3, lo¹i Ðp võa tõ 500 ®Õn 700 kg/m3, lo¹i nhÑ (xèp) cã thÓ díi 400 kg/m3.
ﾏ Tr/kg 17
V¸n sîi ®îc chó ý chñ yÕu lµ nhê nh÷ng tÝnh n¨ng ®Æc biÖt nh çch ©m, çch nhiÖt cña nã.
2.1.2.4. V¸n méc, v¸n ghÐp thanh.
V¸n méc lµ lo¹i v¸n ®îc s¶n xuÊt ®Ó lµm ®å méc cã cÊu t¹o c¬ b¶n lµ lâi ®îc ghÐp b»ng gç xÎ
hay tÊm tæ ong cho mét khung x¸c ®Þnh vµ líp ¸o ®îc d¸n bäc b»ng çc líp v¸n máng (v¸n d¸n,
v¸n bãc hoÆc v¸n l¹ng).
V¸n méc thêng ®îc s¶n xuÊt tõ çc tÊm ®Þnh h×nh t¹o thµnh çc bé phËn cña s¶n phÈm méc. VÝ
dô nh mÆt bµn, ®Çu giêng, v¸ch, håi tñ, çnh cöa... HiÖn nay, trong s¶n xuÊt còng cã nh÷ng lo¹i
v¸n méc kh«ng cã khung.
V¸n ghÐp thanh lµ lo¹i v¸n ®îc ghÐp tõ çc thanh gç xÎ nhá gäi lµ thanh c¬ së ®Ó t¹o ra mét tÊm
v¸n cã ®é réng lín h¬n rÊt nhiÒu so víi kÝch thíc cña thanh c¬ së. Lo¹i v¸n nµy cã thÓ ®îc phñ
mÆt hoÆc kh«ng phñ mÆt tuú theo yªu cÇu s¶n phÈm cô thÓ. Ngêi ta cã thÓ trang søc v¸n ghÐp
thanh b»ng mét mµng trang søc trong suèt nÕu çc thanh c¬ së ®· ®îc tuyÓn chän cã chÊt lîng
tèt, t¬ng ®èi ®ång ®Òu.
2.2. VËt liÖu d¸n mÆt.
§èi víi çc lo¹i v¸n nh©n t¹o, thêng th× bÒ mÆt cã chÊt lîng thÈm mü thÊp nªn nã thêng ®îc phñ
bäc b»ng mét líp v¸n phñ mÆt cã thÓ lµ v¸n máng, v¸n l¹ng tù nhiªn, v¸n l¹ng tæng hîp hay giÊy
trang trÝ.
ViÖc d¸n phñ bÒ mÆt v¸n kh«ng chØ lµ ®Ó gi¶i quyÕt yÕu ®iÓm thÈm mü cña v¸n nh©n t¹o mµ
cßn cã ý nghÜa nh mét líp b¶o vÖ (®«i khi nã còng lµm t¨ng cêng ®é v¸n mét çch ®¸ng kÓ). Bëi
vËy khi lùa chän cÇn chó ý tíi tÝnh b¶o vÖ cña v¸n phñ mÆt phï hîp víi tõng ®iÒu kiÖn sö dông cô
thÓ.
2.2.1. V¸n l¹ng.
V¸n l¹ng lµ mét lo¹i v¸n cã chiÒu dµy rÊt nhá, thêng tõ 0,3 ®Õn 0,7mm vµ cßn cã thÓ máng h¬n
nh thÕ. Lo¹i v¸n nµy thêng ®îc l¹ng tõ nh÷ng lo¹i gç quý, cã v©n thí ®Ñp, dÔ gia c«ng.
VÒ c¬ b¶n, tÝnh chÊt cña v¸n l¹ng gç còng gièng nh tÝnh chÊt cña lo¹i gç lµm ra nã. Song cÇn lu ý
lµ v¸n rÊt máng nªn dÔ bÞ r¸ch n¸t vµ bÞ hót Èm trë l¹i. KÝch thíc v¸n thêng kh«ng ®îc lín nªn cÇn
lîi dông mét çch triÖt ®Ó nhÊt.
ﾏ Tr/kg 18
Khi sö dông v¸n l¹ng ®Ó trang trÝ cho çc lo¹i v¸n nh©n t¹o cÇn lu ý tíi chÊt lîng bÒ mÆt v¸n nÒn
vµ keo d¸n bëi v¸n l¹ng cã chiÒu dµy rÊt máng nªn chÊt lîng bÒ mÆt v¸n nÒn xÊu hay tÝnh to¸n
keo kh«ng tèt sÏ lµm gi¶m chÊt lîng trang trÝ.
2.2.2. GiÊy trang trÝ.
GiÊy trang trÝ lµ s¶n phÈm nh©n t¹o nªn kÝch thíc cña nã cã thÓ lín h¬n rÊt nhiÒu so víi v¸n l¹ng
(cã thÓ tíi 10 m2); chiÒu réng thêng tõ 1,2 ®Õn 1,5m; chiÒu dµi tõ 1,5 ®Õn 2m.
ChÝnh v× ®©y lµ mét lo¹i s¶n phÈm nh©n t¹o, bëi vËy mµ çc hoa v¨n ho¹ tiÕt vµ mµu s¾c trªn
nã ®îc t¹o ra rÊt ®a d¹ng, phong phó. Çc ho¹ tiÕt cã thÓ chÝnh lµ çc v©n thí gièng nh gç tù
nhiªn, cã thÓ ho¹ tiÕt lµ mét motuyp trang trÝ nµo ®ã hay lµ c¶ mét bøc tranh phong c¶nh... Vµ
®Æc biÖt ®é nh½n, bãng bÒ mÆt cña nã cã thÓ rÊt cao, ®iÒu mµ gç tù nhiªn khã cã thÓ ®¹t ®-
îc bëi cÊu t¹o sîi gç, lç m¹ch cña gç.
GiÊy trang trÝ cã thÓ t¹o ®îc bÒ mÆt cã ®é r¾n ch¾c rÊt cao, sù va ch¹m c¬ giíi thêng kh«ng
®Ó l¹i dÊu vÕt trªn bÒ mÆt v¸n. NhiÖt ®é mµ giÊy trang trÝ cã thÓ chÞu ®îc còng t¬ng ®èi cao,
tÝnh chèng Èm vµ chèng hót níc tèt, chÞu ®îc çc lo¹i ho¸ chÊt cã tÝnh Baz¬ hay AxÝt yÕu.
2.3. VËt liÖu xö lý c¹nh.
Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p ®Ó xö lý c¹nh v¸n sö dông trong s¶n xuÊt hµng méc. B¶ matÝt råi phun
s¬n c¹nh v¸n lµ mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p xö lý c¹nh v¸n. Song ®iÒu chóng ta cÇn t×m hiÓu
trong môc nµy lµ çc lo¹i vËt liÖu kh¸c dïng ®Ó xö lý d¸n c¹nh cho v¸n.
Xö lý d¸n c¹nh v¸n cã rÊt nhiÒu lo¹i vËt liÖu vµ nhiÒu ph¬ng ph¸p thùc hiÖn. Cã thÓ d¸n c¹nh
b»ng v¸n l¹ng, gç xÎ, PVC...vµ cã thÓ lµ d¸n keo trùc tiÕp, Ðp nhiÖt hay Ðp nguéi, liªn kÕt méc...
Trong xö lý d¸n c¹nh v¸n, ngoµi viÖc quan t©m tíi chÊt lîng chung cña chÊt liÖu vµ chÊt lîng cña
mèi liªn kÕt, cÇn ®Æc biÖt lu ý tíi phÇn chuyÓn tiÕp gi÷a bÒ mÆt v¸n víi mÆt c¹nh. §©y lµ vÞ trÝ
dÔ g©y h háng nhÊt, khi thiÕt kÕ cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p phï hîp.
§èi víi nh÷ng chi tiÕt cã ®êng cong lîn cÇn lùa chän lo¹i vËt liÖu d¸n c¹nh cã ®é dÎo dai phï hîp.
2.4. Linh kiÖn liªn kÕt.
Çc lo¹i linh kiÖn liªn kÕt cã thÓ kÓ tíi lµ çc lo¹i ®inh, vÝt, b¶n lÒ hay çc lo¹i ke kim lo¹i liªn kÕt
trî lùc, ng¨n kÐo...
2.4.1. §inh.
ﾏ Tr/kg 19
®inh 7, ®inh 10 ph©n...
Theo h×nh d¹ng th× ®i cã mò, ®inh kh«ng mò, ®inh h×nh sao,... ®inh trßn, ®inh tam Cã nhiÒu
lo¹i ®inh kh¸c nhau, nã cã thÓ ®îc ph©n theo kÝch thíc cña ®inh, h×nh d¹ng cña ®inh, chÊt liÖu
lµm ®inh hay ph¬ng ph¸p sö dông ®inh...
Theo kÝch thíc, cã ®inh 1 ph©n, ®inh ph©n rìi, ®inh 2 ph©n, ®inh 3, ®inh 5, ®gi¸c, ®inh
vu«ng...
Theo vËt liÖu cã ®inh s¾t, ®inh ®ång, ®inh nh«m...
Theo ph¬ng ph¸p sö dông cã ®inh ®ãng thêng, ®inh ghim, ®inh b¾n...
2.4.2. VÝt.
VÒ c«ng dông th× còng gièng nh ®inh, song ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng b¸m ®inh, vÝt cã çc vßng gen
xo¾n èc. Liªn kÕt b»ng vÝt cã thÓ th¸o l¾p mét çch dÔ dµng mµ l¹i cã kh¶ n¨ng b¸m ®inh vît
tréi so víi liªn kÕt b»ng ®inh.
Liªn kÕt b»ng vÝt thêng ®îc sö dông trong nh÷ng trêng hîp hai chi tiÕt liªn kÕt cã øng suÊt t¸ch,
kÐo vu«ng gãc bÒ mÆt. VÝ dô ®èi víi çc çnh cöa cã kÝch thíc lín, liªn kÕt gi÷a b¶n lÒ víi khung
vµ çnh cÇn ®îc sö dông b»ng vÝt (lu ý khi thi c«ng cÇn yªu cÇu vÆn vÝt chø kh«ng ®ãng vÝt ®Ó
®¶m b¶o chÊt lîng liªn kÕt).
VÝt còng cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, song chóng ®îc ph©n biÖt chñ yÕu bëi ®Çu mò cña nã. Cã lo¹i
®Çu mò lôc l¨ng, ®Çu mò trßn v¸t, ®Çu mò låi, ®Çu mò ph¼ng, kho¸ më mét r·nh (sö dông
torvit dÑt - 2 c¹nh), kho¸ më 2 r·nh (sö dông torvit 4 c¹nh)...
ﾏ Tr/kg 20
2.4.3. Liªn kÕt bulon, vÝt cÊy.
Lo¹i liªn kÕt nµy hoµn toµn cã thÓ th¸o l¾p dÔ dµng, chñ yÕu ®îc sö dông ®Ó liªn kÕt çc modul
thµnh mét s¶n phÈm cã kÝch thíc lín.
Kh¸c víi vÝt, çc gen cña bulon kh«ng b¸m trùc tiÕp vµo chi tiÕt méc cÇn liªn kÕt mµ nã b¸m vµo
gen cña ®ai èc. §iÒu nµy tr¸nh ®îc sù ph¸ huû liªn kÕt khi th¸o l¾p nhiÒu lÇn.
2.4.2. Liªn kÕt b¶n lÒ.
TÊt c¶ çc lo¹i linh kiÖn liªn kÕt trªn ®Òu lµ nh÷ng lo¹i linh kiÖn liªn kÕt dïng cho liªn kÕt cøng (cè
®Þnh), liªn kÕt b¶n lÒ lµ lo¹i liªn kÕt ®éng (xoay).
HiÖn nay cã rÊt nhiÒu kiÓu xoay kh¸c nhau kÐo theo lµ nhiÒu lo¹i b¶n lÒ kh¸c nhau. B¶n lÒ quay
víi trôc cè ®Þnh (1 ®iÓm cè ®Þnh), trôc quay di ®éng (2 ®iÓm cè ®Þnh).
Lo¹i trôc quay cè ®Þnh cã thÓ kÓ ®Õn nh: B¶n lÒ qu¶ nhãt, b¶n lÒ l¸, b¶n lÒ goong, b¶n lÒ Pi
v«,...
B¶n lÒ cã trôc quay di ®éng lµ lo¹i b¶n lÒ khi quay, vÞ trÝ t©m quay thay ®æi (do cã 2 ®iÓm cè
®Þnh) t¹o ra mét søc c¨ng ®Þnh híng, trong s¶n xuÊt cßn gäi lo¹i b¶n lÒ nµy lµ b¶n lÒ bËt.
2.5. Çc vËt liÖu kh¸c.
Trong thiÕt kÕ vµ s¶n xuÊt hµng méc, thùc tÕ cßn rÊt nhiÒu nh÷ng lo¹i vËt liÖu kh¸c mµ chóng ta
cã thÓ sö dông. VÝ dô: ®¸ xÎ, g¬ng kÝnh, v¶i, da, sîi...
Ch¬ng III. Mèi quan hÖ gi÷a ®å méc víi con ngêi
Môc tiªu
Gióp sinh viªn t×m hiÓu çc mèi quan hÖ gi÷a çc yÕu tè trong thiÕt kÕ ®Ó tõ ®ã cã çc t duy
logic trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ.
Néi dung
- Ph©n tÝch çc mèi quan hÖ gi÷a ®å méc víi con ngêi.
- Ph©n tÝch çc mèi quan hÖ gi÷a sù s¾p ®Æt ®å méc víi çc ho¹t ®éng cña con ngêi.
3.1. Quan hÖ gi÷a ®å méc víi con ngêi
Con ngêi lµ nguån gèc cña mäi thiÕt kÕ. ThiÕt kÕ s¶n phÈm méc thùc chÊt lµ gi¶i quyÕt mèi quan
hÖ gi÷a con ngêi víi ®èi tîng thiÕt kÕ. Mèi quan hÖ Êy cµng ®îc nghiªn cøu s©u s¾c th× kh¶
n¨ng ®¸p øng cña ®å méc ®èi víi nhu cÇu sö dông cña con ngêi cµng hiÖu qu¶.
ﾏ Tr/kg 21
3.1.1. Mèi quan hÖ trùc tiÕp
KÝch thíc cña mçi s¶n phÈm ®îc t¹o ra ®Òu dùa trªn c¬ së kÝch thíc cña con ngêi, cã nghÜa lµ
s¶n phÈm vµ con ngêi cã mét mèi quan hÖ nhÊt ®Þnh. Trong thiÕt kÕ, kÝch thíc cña s¶n phÈm
chÞu sù chi phèi bëi kÝch thíc vµ tr¹ng th¸i t thÕ ho¹t ®éng cña con ngêi.
Nh÷ng mèi quan hÖ g¾n liÒn víi çc ho¹t ®éng æn ®Þnh trong thêi gian t¬ng ®èi dµi nh: ngåi,
n»m, t× mÆt, tùa... ®îc gäi lµ nh÷ng mèi quan hÖ trùc tiÕp. Trong mèi quan hÖ trùc tiÕp, çc
kÝch thíc cña s¶n phÈm thêng cã rµng buéc t¬ng ®èi chÆt chÏ víi kÝch thíc con ngêi h¬n rÊt
nhiÒu so víi mèi quan hÖ gi¸n tiÕp. VÝ dô: KÝch thíc chiÒu cao cña mÆt ngåi lu«n g¾n liÒn víi
kÝch thíc tõ ®Çu gèi tíi gãt ch©n vµ t thÕ ngåi cña con ngêi.
3.1.2. Mèi quan hÖ gi¸n tiÕp
Mèi quan hÖ gi¸n tiÕp lµ mèi quan hÖ kh«ng ph¶i trùc tiÕp. Trong mèi quan hÖ gi¸n tiÕp, kÝch th-
íc cña çc s¶n phÈm Ýt chÞu rµng buéc h¬n bëi çc kÝch thíc cña con ngêi, tÊt nhiªn nã vÉn chÞu
sù chi phèi nhÊt ®Þnh. VÝ dô: ChiÒu réng tñ réng hay hÑp mét chót còng kh«ng ¶nh hëng ®Õn
tr¹ng th¸i æn ®Þnh cña con ngêi.
Môc ®Ých cña viÖc ph©n lo¹i çc mèi quan hÖ lµ ®Ó chóng ta cã thÓ ph©n tÝch yªu cÇu s¶n
phÈm trong thiÕt kÕ. Sau khi ph©n tÝch, chóng ta sÏ thiÕt lËp ®îc hÖ thèng u tiªn çc yªu cÇu
®Æt ra cho s¶n phÈm.
3.2. Quan hÖ gi÷a ho¹t ®éng cña con ngêi víi bè trÝ ®å méc
Bè trÝ ®å méc ¶nh hëng trùc tiÕp tíi çc ho¹t ®éng cña con ngêi.
3.2.1. T¸c dông cña ®å méc
Khi thiÕt kÕ, chóng ta ®Òu cÇn ph©n tÝch t¸c dông cña ®å méc ®èi víi con ngêi. Bëi t¸c dông
cña chóng sÏ quyÕt ®Þnh viÖc s¾p ®Æt phï hîp víi çc ho¹t ®éng cña con ngêi.
VÝ dô: GhÕ ®Ó ngåi. Chóng ta cÇn quan t©m t¬Ý çc vÊn ®Ò nh: lèi ®i ®Ó vµo chç ngåi, t thÕ
ngåi, híng nh×n khi ngåi (theo môc ®Ých cña viÖc ngåi), kh«ng gian quanh vÞ trÝ ngåi...
Mçi mét s¶n phÈm ®îc t¹o ra ®Òu cã mét chøc n¨ng nhÊt ®Þnh theo môc ®Ých cña ngêi thiÕt
kÕ. Khi ph©n tÝch chøc n¨ng cña s¶n phÈm cÇn chó ý tíi mäi chøc n¨ng chÝnh, chøc n¨ng phô vµ
c¶ nh÷ng chøc n¨ng cã thÓ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh sö dông. VÝ dô: Bµn lµm viÖc, khi ph©n
tÝch chÞu lùc, ta kh«ng nªn chØ tÝnh tíi lùc tú t¸c dông lªn mÆt bµn khi viÕt mµ cÇn chó ý tíi
ﾏ Tr/kg 22
nh÷ng t¸c ®éng ph¸t sinh nh: vËn chuyÓn, kª ®Æt, cã nh÷ng lóc nã cã thÓ bÞ ngåi tùa lªn; Hay
ghÕ ngåi cã ®«i khi ®îc sö dông ®Ó kª hoÆc ®øng lªn mÆt ngåi... TÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò nµy
®Òu ph¶i ®îc quan t©m mét çch thÊu ®¸o.
3.2.2. Çc kÝch thíc trong bè trÝ ®å méc
Khi bè trÝ çc s¶n phÈm méc trong ph«ng gian néi thÊt, ®iÒu ®Çu tiªn cÇn quan t©m ®ã lµ c«ng
n¨ng cña s¶n phÈm ®ã. Ngoµi ra cÇn ph¶i ®Æc biÖt lu ý ®Õn tÝnh thÈm mü, m«i trêng còng nh
mét sè nguyªn t¾c mang tÝnh truyÒn thèng v¨n ho¸.
Trong phÇn nµy, chóng ta quan t©m chñ yÕu ®Õn çc kÝch thíc cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng c«ng n¨ng
cña s¶n phÈm, cßn çc nguyªn t¾c vÒ thÈm mü vµ truyÒn thèng v¨n ho¸ sÏ ®îc tr×nh bµy ë phÇn
sau (PhÇn trang trÝ néi thÊt).
ﾏ Tr/kg 23
Ch¬ng IV. Nguyªn lý cÊu t¹o s¶n phÈm méc
Môc tiªu
Trang bÞ cho sinh viªn nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ nguyªn lý cÊu t¹o s¶n phÈm méc nh»m trî gióp
cho qu¸ tr×nh thiÕt kÕ, tÝnh to¸n lùa chän çc ph¬ng thøc kÕt cÊu cho s¶n phÈm.
Néi dung
- T×m hiÓu vÒ cÊu kiÖn vµ çc liªn kÕt cña s¶n phÈm méc.
- Çc nguyªn lý cÊu t¹o cña s¶n phÈm méc gia dông.
4.1. CÊu kiÖn c¬ b¶n vµ liªn kÕt cña s¶n phÈm méc
4.1.1. Çc cÊu kiÖn c¬ b¶n cña s¶n phÈm méc
CÊu kiÖn cña s¶n phÈm méc lµ nh÷ng phÇn cÊu thµnh s¶n phÈm, çc cÊu kiÖn nµy liªn kÕt l¹i víi
nhau b»ng nh÷ng mèi liªn kÕt nhÊt ®Þnh, mèi liªn kÕt Êy cã thÓ do chÝnh b¶n th©n çc cÊu kiÖn
cã cÊu t¹o ®Æc biÖt ®Ó liªn kÕt víi nhau (liªn kÕt méng) hoÆc do mét linh kiÖn liªn kÕt nµo ®ã
®ãng vai trß liªn kÕt çc cÊu kiÖn víi nhau (liªn kÕt ®inh, liªn kÕt b¶n lÒ...).
4.1.2. Liªn kÕt méng øng dông trong liªn kÕt s¶n phÈm méc
Liªn kÕt méng ®îc øng dông rÊt réng r·i trong çc liªn kÕt s¶n phÈm méc. §©y lµ mét lo¹i liªn kÕt
®Æc thï cña s¶n phÈm méc mµ cã lÏ chØ cã s¶n phÈm méc míi cã.
Nh phÇn trªn ®· giíi thiÖu th× liªn kÕt méng cã rÊt nhiÒu lo¹i kh¸c nhau. Trong phÇn nµy, chóng
ta sÏ xÐt ®Õn çc øng dông cña nã trong tõng lo¹i s¶n phÈm ®Ó thÊy râ h¬n vai trß vµ kh¶ n¨ng
®¸p øng yªu cÇu liªn kÕt cña liªn kÕt méng trong thiÕt kÕ.
4.1.3. Çc liªn kÕt øng dông kh¸c
Ngoµi liªn kÕt chñ yÕu cña s¶n phÈm méc lµ liªn kÕt méng th× cßn cã rÊt nhiÒu çc lo¹i liªn kÕt
kh¸c ®îc øng dông trong s¶n xuÊt hµng méc. (h×nh vÏ)
4.2. CÊu t¹o cña s¶n phÈm méc gia dông
4.2.1. Nguyªn lý cÊu t¹o chung cña tñ
Tñ lµ lo¹i s¶n phÈm méc cã chøc n¨ng chñ yÕu lµ cÊt ®ùng, nã bao gåm nhiÒu kiÓu lo¹i kh¸c
nhau, thÝch hîp víi tõng ®iÒu kiÖn sö dông nhÊt ®Þnh. Çc lo¹i tñ th«ng dông nh: Tñ ¸o, tñ hå s¬,
tñ ly, tñ trng bµy, tñ têng, tñ bÕp, tñ ®a n¨ng... Do cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng vÒ mÆt sö dông
nªn vÒ mÆt kÕt cÊu, chóng còng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau. Ngay trong cïng mét lo¹i còng
ﾏ Tr/kg 24
cã thÓ cã nhiÒu kiÓu cã cÊu t¹o kh¸c nhau. Tuy vËy, xÐt mét çch c¬ b¶n vµ chung nhÊt th×
nguyªn lý cÊu t¹o chung cña chóng vÉn cã nh÷ng b¶n chÊt chung mang tÝnh phæ biÕn. Bëi tõ
chøc n¨ng chung, chóng sÏ cã nh÷ng ®Æc thï chung vÒ bé phËn (vÝ nh çc bé phËn håi tñ, ®¸y
tñ, nãc tñ, hËu tñ...). MÆt kh¸c, chóng ta còng cã thÓ thÊy mçi bé phËn cã chøc n¨ng riªng nªn
cÊu t¹o cã tÝnh c¬ b¶n phï hîp víi çc chøc n¨ng ®ã. VÝ dô: çnh tñ ph¶i cã cÊu t¹o c¬ b¶n ®Ó
®¶m b¶o yªu cÇu ng¨n çch vµ ®ãng më. Dùa vµo quan ®iÓm ®ã, chóng ta cã thÓ nghiªn cøu
mét çch tæng qu¸t nhÊt vÒ cÊu t¹o chung cña tñ th«ng qua nh÷ng çi riªng ®a d¹ng vµ phong
phó.
Khi ph©n tÝch cÊu tróc cña tñ, ta thêng thÊy tñ gåm çc bé phËn sau:
- Ch©n tñ.
- Nãc tñ.
- Håi tñ vµ çc v¸ch ®øng.
- V¸ch ngang.
- Çc bé phËn kh¸c cã hoÆc kh«ng cã nh: ng¨n kÐo, bµn kÐo, cöa mµnh...
4.2.1.1. CÊu t¹o cña hÖ ch©n tñ.
HÖ ch©n tñ th«ng dông ®îc ph©n ra theo çc nhãm:
- HÖ ch©n hép.
- HÖ ch©n cã kÕt cÊu gi¸ ®ì.
- HÖ ch©n ®¬n.
Ngoµi çc hÖ ch©n nµy cßn cã thÓ cã çc hÖ ch©n ®Æc biÖt kh¸c nh: hÖ ch©n cét, hÖ ch©n cã
ho¹ tiÕt trang trÝ...
a) Nguyªn lý cÊu t¹o cña hÖ ch©n hép.
HÖ ch©n hép lµ hÖ ch©n cã kh¶ n¨ng chÞu lùc uèn vµ lùc nÐn lín. HÖ ch©n nµy thêng ®îc øng
dông cho çc lo¹i tñ cã kÝch thíc t¬ng ®èi lín, cÊt ®ùng nh÷ng vËt cã t¶i träng nÆng. Nhîc ®iÓm
cña hÖ ch©n nµy lµ kh«ng th«ng tho¸ng. §èi víi çc lo¹i tñ thÊp, nÕu sö dông hÖ ch©n hép sÏ g©y
c¶m gi¸c nÆng nÒ vµ kh«ng phï hîp cho çc c¨n phßng cã kÝch thíc hÑp. Ngîc l¹i ®èi víi çc lo¹i tñ
cè ®Þnh, chiÒu cao lín, hÖ ch©n nµy sÏ cho c¶m gi¸c æn ®Þnh, an toµn. Çc chi tiÕt cña hÖ
ch©n nµy cã thÓ lµm b»ng gç tù nhiªn, hay v¸n nh©n t¹o cã phñ mÆt trang søc.
ﾏ Tr/kg 25
Khi sö dông hÖ ch©n hép nªn khoÐt mét phÇn trèng cao kho¶ng 3 ®Õn 5mm ®Ó gi¶m c¶m gi¸c
nÆng nÒ cña hÖ vµ ®Æc biÖt nã sÏ gióp æn ®Þnh khi tiÕp xóc víi nÒn.
b) HÖ ch©n cã kÕt cÊu gi¸ ®ì.
HÖ ch©n cã kÕt cÊu gi¸ ®ì lµ hÖ ch©n ®îc øng dông rÊt réng r·i trong nhiÒu lo¹i tñ. KiÓu c¬ b¶n
cña chóng gåm 4 ch©n liªn kÕt víi nhau b»ng çc vai gi»ng t¹o thµnh mét kÕt cÊu gi¸ ®ì v÷ng
ch¾c. Ch©n tñ cã thÓ vu«ng hoÆc trßn hay ch©n tiÖn.
HÖ ch©n nµy thêng ®îc lµm b»ng gç tù nhiªn lµ phæ biÕn. Song víi t×nh h×nh nguyªn liÖu vµ
kh¶ n¨ng c«ng nghÖ hiÖn nay, chóng còng cã thÓ ®îc lµm b»ng v¸n nh©n t¹o.
c) HÖ ch©n ®¬n.
HÖ ch©n ®¬n lµ hÖ ch©n cã çc ch©n trùc tiÕp liªn kÕt vµo ®¸y tñ mét çc riªng rÏ. HÖ ch©n
nµy ®¬n gi¶n, dÔ gia c«ng.
Khi sö dông hÖ ch©n nµy cÇn ®Æc biÖt lu ý tíi chiÒu dµy cña ®¸y tñ ®Ó ®¶m b¶o chèng ®îc
biÕn d¹ng tÊm ®¸y. Trong trêng hîp cÇn tiÕt kiÖm gç, chóng ta cã thÓ ®ãng thªm nÑp ®Ó gia cè
thªm cho ®¸y theo chiÒu däc, nhng vÉn ph¶i chó ý tíi thÈm mü cña s¶n phÈm.
ﾏ Tr/kg 26
4.2.1.2. Nguyªn lý cÊu t¹o cña nãc tñ.
Nãc tñ lµ bé phËn giíi h¹n phÝa trªn cña tñ. Nãc ®îc liªn kÕt víi håi vµ v¸ch ®øng. Nãc cã thÓ ®îc
kÕt cÊu khung hoÆc tÊm ph¼ng.
a) Nãc tñ cã kÕt cÊu d¹ng khung.
Nãc tñ cã kÕt cÊu kiÓu nµy ®ßi hái chi phÝ cao, gia c«ng phøc t¹p. V¸n nãc cã thÓ ®îc lång toµn
bé vµo khung, lång 3 c¹nh vµo khung hoÆc ghÐp ch×m vµo khung.
Khi lùa chän kÕt cÊu nãc tñ còng cÇn chó ý tíi kh¶ n¨ng lau chïi vÖ sinh nãc tñ. Trong trêng hîp
v¸n ®îc lång toµn bé vµo khung, nãc tñ sÏ khã lau chïi h¬n bëi kh«ng cã mÆt tho¸t bôi khi lau.
Liªn kÕt gãc cña khung nãc tñ cã thÓ lµ çc liªn kÕt méng c¬ b¶n, còng cã thÓ can gãc ®Ó t¨ng
®é v÷ng ch¾c cho khung. Gãc khung còng cã thÓ cã d¹ng cung trßn hoÆc vu«ng. Th«ng thêng
kÕt cÊu nãc tñ d¹ng nµy th× ë 3 c¹nh cña khung (mÆt tríc vµ 2 bªn håi) cã xö lý ho¹ tiÕt trang trÝ,
®¬n gi¶n còng lµ çc ®êng phµo chØ song song.
b) Nãc tñ d¹ng tÊm ph¼ng.
Nãc tñ d¹ng tÊm ph¼ng thêng ®îc lµm tõ çc tÊm v¸n d¨m, v¸n méc. Çc c¹nh cña v¸n sö dông
lµm nãc tñ d¹ng nµy ®Òu ph¶i ®îc xö lý d¸n bäc c¹nh cho v¸n.
ﾏ Tr/kg 27
4.2.1.3. Håi vµ v¸ch ®øng.
a) CÊu t¹o.
Håi tñ vµ v¸ch ®øng liªn kÕt víi nãc vµ ®¸y tñ. Håi tñ cã chøc n¨ng giíi h¹n hai phÝa cña tñ. V¸ch
®øng lµm nhiÖm vô ph©n chia bªn trong theo chiÒu ®øng. CÊu t¹o chung cña chóng cã hai d¹ng
c¬ b¶n lµ kÕt cÊu khung vµ tÊm ph¼ng.
- D¹ng khung.
Håi cã kÕt cÊu d¹ng khung thêng ®îc øng dông khi kh«ng cã v¸n nh©n t¹o, hoÆc do nh÷ng yªu
cÇu riªng trong sö dông. VÝ dô tñ kÝnh hay tñ truyÒn thèng lµm b»ng gç quý. CÊu t¹o cña khung
nh trong cÊu t¹o c¬ b¶n. §èi víi håi, nÕu cã yªu cÇu thÈm mü riªng, cã thÓ sö dông çc gi¶i ph¸p
liªn kÕt ®Êu mßi, hoÆc cã thÓ sö dông çc nÑp trang trÝ ®Ó nÑp v¸n vµo khung. NÕu sö dông
kÝnh, Ýt nhÊt kÝnh dµy 3mm. NÕu sö dông v¸n d¸n hoÆc v¸n sîi, nªn dïng gi¶i ph¸p nÑp v¸n vµo
khung. Ngoµi ra còng cã thÓ ghÐp v¸n theo kiÓu ghÐp ph¼ng. NÕu sö dông v¸n sîi, nªn d¸n bäc
c¶ 2 mÆt b»ng v¸n l¹ng vµ tríc lóc d¸n ph¶i ®¸nh nh½n bÒ mÆt ®Ó lµm mÊt líp Parafin trªn bÒ
mÆt cña v¸n.
§èi víi tñ cã d¹ng kÕt cÊu cét, håi cã 2 thanh ®øng tiÕt diÖn t¬ng ®èi lín ch¹y dµi däc xuèng
thµnh ch©n tñ.
- Håi vµ v¸ch ng¨n d¹ng tÊm ph¼ng.
VÒ mÆt kinh tÕ, còng nh t¹o d¸ng c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, tñ cã kÕt cÊu d¹ng tÊm ph¼ng cã nhiÒu
u thÕ. Håi d¹ng tÊm ph¼ng thêng ®îc lµm tõ v¸n d¨m hoÆc v¸n méc.
Håi tñ vµ v¸ch ng¨n cã thÓ lµ tÊm ph¼ng ch¹y suèt vµ ®ãng vai trß lµm ch©n tñ hoÆc cã thÓ
dõng l¹i ë ®¸y tñ.
b) Liªn kÕt gi÷a håi tñ vµ nãc tñ.
Liªn kÕt gi÷a håi tñ vµ nãc tñ còng gièng nh liªn kÕt gi÷a håi vµ ®¸y tñ. Cã thÓ sö dông liªn kÕt
cè ®Þnh hoÆc liªn kÕt th¸o rêi cho liªn kÕt nµy. Th«ng thêng, nÕu tñ cã kÝch thíc lín (thÓ tÝch
trªn 1m3), nªn sö dông çc liªn kÕt cã thÓ th¸o rêi nh bu l«ng. Liªn kÕt cè ®Þnh sö dông thêng lµ
çc liªn kÕt méng cã gia cè b»ng ®inh, chèt ngang hoÆc keo d¸n. NÕu håi vµ nãc d¹ng tÊm
ph¼ng ®îc lµm b»ng v¸n d¨m hoÆc v¸n méc, thêng sö dông liªn kÕt méng mîn kiÓu chèt trßn.
Kho¶ng çch gi÷a çc chèt kh«ng vît qu¸ 100mm. NÕu gi÷a håi vµ ®¸y kh«ng sö dông liªn kÕt
ﾏ Tr/kg 28
th¸o rêi th× méng ®îc cè ®Þnh b»ng keo d¸n, cßn nÕu cã kÕt hîp b»ng lªn kÕt bu l«ng th× méng
kh«ng ®îc sö dông keo d¸n hoÆc çc gia cè cè ®Þnh kh¸c.
Trêng hîp håi vµ nãc tñ cã kÕt cÊu d¹ng khung, cã thÓ liªn kÕt víi nhau b»ng méng c¬ b¶n th«ng
qua çc thanh däc cña nãc vµ çc thanh ®øng cña håi, vµ còng cã thÓ kÕt hîp víi çc liªn kÕt bu
l«ng.
§èi víi tñ cã kÝch thíc chiÒu s©u trªn 480mm, ë mçi gãc gi÷a håi vµ nãc hoÆc gi÷a håi vµ nãc
nªn kÕt hîp hai liªn kÕt bu l«ng.
ﾏ Tr/kg 29
4.2.1.4. Lng tñ (hËu tñ).
Lng tñ lµ bé phËn kÕt cÊu giíi h¹n phÝa sau cña tñ vµ ®ång thêi còng tham gia vµo viÖc t¨ng cêng
sù v÷ng ch¾c chung cña toµn bé tñ. Lng tñ cã thÓ lµ v¸n thuÇn tuý, nhng còng cã thÓ lång vµo
khung. Lng tñ thêng ®îc lµm b»ng v¸n sîi hoÆc v¸n d¸n.
Lng tñ thêng ®îc liªn kÕt víi håi vµ v¸ch ®øng b»ng çc liªn kÕt ®inh cè ®Þnh. Còng cã thÓ sö
dông çc lo¹i liªn kÕt th¸o rêi ®èi víi nh÷ng lo¹i lng tñ b»ng v¸n d¨m cã kÝch thíc lín.
Lng tñ lµ bé phËn Ýt ®ßi hái yªu cÇu thÈm mü cao nh çc bé phËn kh¸c, song còng cÇn lu ý tíi
chÊt lîng bÒ mÆt phÝa sö dông bªn trong bëi nã cã thÓ g©y khã chÞu cho viÖc cÊt ®ùng çc lo¹i
vËt dông dÔ háng nh v¶i vãc, quÇn ¸o.
4.2.1.5. Çnh tñ.
Çnh tñ cã chøc n¨ng ng¨n çch kh«ng gian bªn trong vµ kh«ng gian bªn ngoµi tñ vµ ®Æc biÖt lµ
nã cã thÓ ®ãng më ®îc nhê çc linh kiÖn liªn kÕt ®éng nh liªn kÕt b¶n lÒ hay çc c¬ cÊu kÐo tr-
ît.
Víi liªn kÕt b¶n lÒ, trôc quay cña çnh cöa thêng lµ ®øng nhng còng cã thÓ lµ trôc n»m ngang.
Cöa kÐo trît cã thÓ lµ gç v¸n, khung hoÆc kÝnh. Ngoµi ra còng cã kiÓu cÊu t¹o ghÐp mµnh còng
ho¹t ®éng theo nguyªn lý kÐo trît.
a) Cöa tñ quay.
Tñ cã çnh quay ®øng, khi më, çnh quay ra ngoµi chiÕm mét kh«ng gian nhÊt ®Þnh. Gãc më
cña çnh tñ tuú thuéc vµo kiÓu lo¹i vµ ph¬ng ph¸p bè trÝ b¶n lÒ. So s¸nh u nhîc ®iÓm gi÷a c¶u
quay vµ cöa kÐo trît th× cöa quay ®ßi hái diÖn tÝch ®Ó ho¹t ®éng ®ãng më çnh lín h¬n çc
kiÓu tñ ®ãng më çnh b»ng kÐo trît.
Çnh tñ lµ phÇn mÆt chÝnh cña tñ nªn ®ßi hái vÒ tÝnh thÈm mü cña çnh tñ lµ t¬ng ®èi cao. Çc
lo¹i tñ truyÒn thèng ®îc lµm b»ng gç tù nhiªn th× v©n thí gç cña çnh ®îc ®Æc biÖt chó ý. Mét
sè lo¹i tñ, çnh ®îc ch¹m kh¶m hÕt søc c«ng phu vµ cÇu kú. Çc chi tiÕt lé trªn bÒ mÆt çnh tñ
nh tay cÇm, kho¸ hay b¶n lÒ còng rÊt ®îc quan t©m. Ngoµi ra, vÒ mÆt cÊu t¹o, ph¬ng ph¸p bè
trÝ çnh vµ b¶n lÒ ®Òu rÊt quan träng v× nã võa trùc tiÕp ¶nh hëng ®Õn thÈm mü ®ång thêi nã
cßn ¶nh hëng ®Õn sù thuËn lîi trong qu¸ tr×nh sö dông.
ﾏ Tr/kg 30
Tuú thuéc vµo viÖc lùa chän theo kiÓu b¶n lÒ vµ çch ®Æt b¶n lÒ mµ cã thÓ thiÕt kÕ çc çch
thøc liªn hÖ gi÷a håi tñ vµ çnh tñ theo nhiÒu çch kh¸c nhau.
MiÖng çnh tñ vµ phÇn cÊu t¹o ®Ó hai çnh khÐp vµo nhau hoÆc mét çnh cã thÓ ghÐp vµo håi
hoÆc v¸ch ®øng. CÊu t¹o cña miÖng çnh ph¶i ®¶m b¶o viÖc ®ãng më dÔ dµng, kÝn khÝt vµ
®ång thêi ph¶i cã tÝnh thÈm mü cao. Khi thiÕt kÕ miÖng çnh tñ cÇn ph¶i chó ý tíi tÝnh ®èi xøng
trªn bÒ mÆt tñ.
Trªn çnh tñ thêng ®îc n¾p kho¸, tay n¾m. NhiÒu trêng hîp çnh tñ kh«ng cÇn kho¸. Trong trêng
hîp ®ã, ®Ó thuËn tiÖn trong sö dông, cÇn l¾p c¬ cÊu tù ®ãng b»ng nam ch©m hoÆc b¶n lÒ cã
trôc quay di ®éng.
Kho¸ l¾p trªn çnh cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, nhng xÐt chung vÒ ®Æc ®iÓm l¾p vµ ®ãng, ngêi ta
thêng ph©n biÖt 3 kiÓu l¾p sau:
- L¾p vµo mÆt trong çnh tñ, ®ãng theo trôc ®øng.
- L¾p b»ng çch ®ôc lç vµo çnh, ®ãng theo trôc ngang (tÞnh tiÕn).
- L¾p theo kiÓu èp phÝa trong, ®ãng theo trôc ngang (quay hoÆc tÞnh tiÕn).
Tay n¾m lµ chi tiÕt cã yªu cÇu thÈm mü kh¸ cao nhng còng ph¶i thuËn tiÖn cho ngêi sö dông. Tay
n¾m cã thÓ lµm b»ng gç tù nhiªn (thêng lµ çc lo¹i gç quý) hoÆc còng cã thÓ ®îc lµm b»ng kim
lo¹i, h×nh d¸ng ®Ñp, dÔ cÇm n¾m, co kÐo.
b) Cöa kÐo trît.
Cöa kÐo trît thêng ®îc sö dông trong nh÷ng trêng hîp sau:
- Kh«ng gian chËt hÑp cÇn tiÕt kiÖm diÖn tÝch.
- Tñ ë trªn cao.
- Tñ bÕp.
- Tñ quÇy hµng.
- Tñ kÝnh.
ﾏ Tr/kg 31
c) Cöa n©ng h¹.
Cöa n©ng h¹ cã trôc quay ngang. Cöa cã thÓ ®îc kÕt hîp lµm mÆt bµn, mÆt treo g¬ng.
Lo¹i cöa nµy thêng ®îc sö dông trong nh÷ng ®å ®a n¨ng (kÕt hîp nhiÒu chøc n¨ng).
d) Cöa mµnh.
Cöa mµnh lµ mét d¹ng cöa cã cÊu t¹o kiÓu ghÐp mµnh, ®ãng më theo nguyªn lý kÐo trît. Kh¸c víi
cöa kÐo trît b×nh thêng, cöa mµnh cã thÓ kÐo lªn, kÐo xuèng, kÐo ngang vµ ®Æc biÖt cã thÓ tr-
ît trªn çc r·nh dÉn híng cong. Cöa mµnh cã u ®iÓm rÊt c¬ b¶n lµ më ®îc toµn bé, mµ diÖn tÝch
®Ó ho¹t ®éng ®ãng më kh«ng cÇn lín nh çc kiÓu cöa quay. Cöa mµnh thêng thÝch hîp víi çc
lo¹i tñ ®ùng ti vi, tµi liÖu. Nhîc ®iÓm chÝnh cña lo¹i tñ nµy lµ c«ng nghÖ chÕ t¹o phøc t¹p.
VÒ nguyªn lý cÊu t¹o, mµnh gç gåm çc nÑp gç ®îc liªn kÕt víi nhau thµnh mµnh nhê nh÷ng b¨ng
v¶i b¹t b»ng keo d¸n hoÆc ®inh ghim.
4.2.1.6. Mét sè bé phËn kh¸c cña tñ.
a) Ng¨n kÐo.
Ng¨n kÐo cã chøc n¨ng cÊt ®ùng nh÷ng ®å vËt nhÑ, hay sö dông vµ thêng sö dông ë nh÷ng vÞ
trÝ thÊp, kh«ng cao.
Ng¨n kÐo cã thÓ ®îc gia c«ng b»ng gç tù nhiªn, v¸n nh©n t¹o hay nhùa tæng hîp. Ng¨n kÐo gç cã
nhîc ®iÓm lµ dÔ bÞ co gi·n do ®é Èm thay ®æi, g©y khã kh¨n cho ho¹t ®éng ®ãng më cña ng¨n
kÐo. Ng¨n kÐo nhùa, nhê c«ng nghÖ gia c«ng chÝnh x¸c, l¹i kh«ng bÞ co gi·n do ®é Èm nªn sö
dông phï hîp h¬n. Ngoµi ra ng¨n kÐo nhùa cßn tiÖn lîi cho viÖc lau chïi, vÖ sinh ng¨n kÐo, dÔ t¹o
mµu, hoa v¨n. Tuy nhiªn, viÖc sö dông ng¨n kÐo nhùa phô thuéc nhiÒu vµo c«ng nghÖ s¶n xuÊt
chÊt dÎo tæng hîp.
Nhùa nhiÖt r¾n vµ nhùa nhiÖt dÎo ®Òu cã thÓ sö dông lµm ng¨n kÐo. Nhùa nhiÖt r¾n cã thÓ sö
dông 35 ®Õn 50% nhùa fenol vµ bét gç hay phÕ liÖu sîi dÖt ®Ó Ðp ®óc ng¨n kÐo. Thêng ng¨n
kÐo lo¹i nµy cã mµu tèi. Nhùa nhiÖt dÎo t¹o ra s¶n phÈm cã mµu s¸ng h¬n. Ngêi ta thêng sö dông
nhùa Poli Stirol, nhùa PVC vµ nhùa Poli Etilen ®Ó gia c«ng ng¨n kÐo.
TÊm tríc cña ng¨n kÐo nhùa thêng sö dông gç tù nhiªn hoÆc v¸n nh©n t¹o. Còng cã lo¹i ng¨n kÐo
®Æt trong çnh cöa, trêng hîp nµy kh«ng cÇn tÊm tríc cña ng¨n kÐo.
ﾏ Tr/kg 32
§Ó ®¶m b¶o tÝnh thuËn tiÖn trong sö dông, ng¨n kÐo ph¶i ®îc dÉn trît tèt, cã nghÜa lµ kÐo ra
®Èy vµo dÔ dµng.
Ngµy nay, ng¨n kÐo dï lµ chÊt liÖu gç tù nhiªn hay v¸n nh©n t¹o, thêng ngêi ta sö dông mét c¬
cÊu thanh dÉn b»ng kim lo¹i cã bi lµm b¸nh dÉn nªn viÖc ®ãng më çc ng¨n kÐo kh«ng cßn khã
kh¨n nh tríc. Khi sö dông çc lo¹i c¬ cÊu nµy cÇn quan t©m tíi träng lîng cña vËt dông cÊt ®ùng
vµ çnh tay ®ßn cña thanh trît ®Ó lùa chän lo¹i thanh trît phï hîp.
ﾏ Tr/kg 33
b) MÆt bµn kÐo.
Còng gièng nh ng¨n kÐo vÒ mÆt kÕt cÊu kÐo trît song chøc n¨ng chÝnh cña mÆt bµn kÐo kh«ng
ph¶i lµ ®Ó cÊt ®ùng mµ lµ mÆt tú cã thÓ ®Ó viÕt, ®Æt bµn phÝm m¸y tÝnh hay ®Æt ®Ó
nh÷ng ®å vËt t¹m thêi, kh«ng cè ®Þnh.
c) V¸ch ngang tñ.
V¸ch ngang tñ ®îc liªn kÕt vµo håi vµ v¸ch ®øng, hay cã thÓ lµ mét chi tiÕt v¸n thuÇn tuý g¸c tù
do lªn çc ®è ngang hay çc v¸ch ®ì ®îc cÊu t¹o bªn håi vµ v¸ch ®øng. Çc v¸nh ngang thêng lµ
cÊu t¹o tÊm, ®«i khi cã cÊu t¹o khung. VËt liÖu còng cã thÓ lµ gç tù nhiªn hoÆc v¸n nh©n t¹o.
4.2.2. Nguyªn lý cÊu t¹o chung cña bµn
Bµn lµ mét lo¹i s¶n phÈm méc mµ bé phËn chñ yÕu ®Ó ®¸p øng chøc n¨ng sö dông cña nã lµ
mÆt bµn vµ kÕt cÊu chñ yÕu chØ cã ch©n vµ mÆt. Ngoµi ra bµn cã thÓ ®îc cÊu t¹o thªm çc bé
phËn kh¸c ®Ó ®¸p øng çc yªu cÇu sö dông kh¸c trong qu¸ tr×nh sö dông mÆt bµn. VÝ dô trªn
bµn cã thÓ cÊu t¹o thªm ng¨n kÐo, buång ®ùng tµi liÖu, ng¨n ®Ó s¸ch, ng¨n ®Ó ®å dïng...
Bµn ®îc dïng cho nhiÒu môc ®Ých sö dông, vÝ dô nh: bµn ¨n, bµn lµm viÖc, bµn häp, bµn héi
nghÞ,...
ChiÒu cao cña bµn phô thuéc vµo yªu cÇu sö dông liªn quan ®Õn kÝch thíc cña con ngêi. KÝch th-
íc cña bµn ®îc x¸c ®Þnh sao cho mét ngêi ngåi ë bµn Ýt nhÊt còng cÇn 60cm chiÒu réng vµ diÖn
tÝch h÷u dông cña nã ph¶i ®ñ ®Ó ®¶m b¶o tiÖn nghi lµm viÖc.
Víi nh÷ng yªu cÇu sö dông kh¸c nhau, cac bé phËn cña bµn còng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c nhau
rÊt râ nÐt. Tuy nhiªn xÐt mét çch c¬ b¶n nhÊt, chóng ta cã thÓ ph©n biÖt bµn theo çc nhãm
chñ yÕu sau:
- Bµn ch©n ®¬n.
- Bµn ch©n trô.
- Bµn cã vai.
- Bµn ch©n tÊm.
- Bµn thïng.
- Çc kiÓu bµn ®Æc biÖt kh¸c.
ﾏ Tr/kg 34
ChiÒu cao cña mét sè lo¹i bµn
Lo¹i bµnChiÒu cao (mm)MÐp díi cña vai (mm)- Bµn nhµ bÕp
- Bµn ¨n
- Bµn trÎ em
- Bµn viÕt
- Bµn gi¸o viªn
- Bµn vÏ
- Bµn ®¸nh m¸y
- Bµn ¨n uèng ë tiÖm ¨n
+ Bµn ¨n
+ Bµn uèng
+ Bµn ¨n ®øng
- Bµn xa l«ng850
730
430-600
730
760
760
650
730
680
1100
450-500
620
380-500
620
4.2.2.1. Bµn ch©n ®¬n.
ﾏ Tr/kg 35
Bµn ch©n ®¬n lµ lo¹i bµn cã ch©n ®îc liªn kÕt trùc tiÕp vµo mÆt bµn tõng chiÕc riªng lÎ. Gi¶i
ph¸p liªn kÕt thêng b»ng ren hoÆc méng.
NÕu lµ liªn kÕt méng, thêng ch©n ®îc liªn kÕt vµo chi tiÕt phô sau ®ã míi liªn kÕt vµo bµn b»ng
çch ®ãng chi tiÕt phô vµo mÆt díi cña bµn (hoÆc cã thÓ dïng keo d¸n). Lo¹i bµn ch©n ®¬n chØ
phï hîp víi lo¹i bµn nhá, Ýt chÞu lùc.
MÆt bµn cã thÓ cã kÕt cÊu d¹ng khung hoÆc d¹ng tÊm ph¼ng. Nh×n chung, hÖ ch©n ®¬n chØ
hîp víi mÆt bµn cã kÕt cÊu d¹ng tÊm ph¼ng hay kÕt cÊu khung ghÐp v¸n theo kiÓu t¬ng tù d¹ng
tÊm ph¼ng.
4.2.2.2. Bµn ch©n trô.
Bµn ch©n trô cã kÕt cÊu ch©n ë d¹ng rçng hoÆc ®Æc. Th«ng thêng, bµn chØ cã mét cét trô ë
gi÷a. MÆt bµn cã thÓ lµ h×nh trßn, h×nh elip hoÆc h×nh vu«ng.
PhÇn díi cña trô thêng ®îc liªn kÕt víi ch©n ®Õ ch÷ thËp hoÆc ®Õ ®ì h×nh trßn ®Ó n©ng cao
tÝnh æn ®Þnh cña bµn.
§Ó liªn kÕt mÆt bµn vµo ch©n, thêng sö dông çc thanh chÐo díi mÆt bµn. MÆt bµn ®îc liªn kÕt
víi çc thanh chÐo b»ng vÝt. Çc thanh chÐo ®îc liªn kÕt vµo trô b»ng vÝt hoÆc ®inh. L¾p r¸p
çc thanh chÐo vµo ch©n trô tríc, sau ®ã míi b¾t vÝt mÆt bµn vµo çc thanh chÐo tõ díi lªn.
§Õ ch©n trô thêng cã kÕt cÊu ch÷ thËp vµ ®îc t¹o d¸ng sao cho gi¸ trÞ thÈm mü cña bµn ®îc
n©ng lªn. Ngêi ta còng cã thÓ sö dông ch©n ®Õ kim lo¹i m¹ Crom hay Inox.
ﾏ Tr/kg 36
4.2.2.3. Bµn cã vai.
Bµn cã vai lµ lo¹i bµn mµ hÖ ch©n cña nã gåm cã çc ch©n liªn kÕt víi nhau b»ng çc vai gi»ng
chÝnh ë phÝa trªn, nèi tiÕp gi¸p víi mÆt bµn, t¹o thµnh kÕt cÊu ®ì mÆt bµn. §Ó hÖ ch©n bµn ®îc
v÷ng ch¾c, phÝa díi ch©n còng cã thÓ nèi víi nhau bëi çc thanh gi»ng phô.
Th«ng thêng mÆt bµn cã d¹ng h×nh ch÷ nhËt hoÆc h×nh vu«ng, nhng còng cã thÓ lµ h×nh ®a
gi¸c, h×nh bÇu dôc hoÆc h×nh trßn. MÆt bµn còng cã thÓ ph©n thµnh hai lo¹i chÝnh lµ mÆt bµn
cè ®Þnh vµ mÆt bµn di ®éng. Bµn cã vai nãi chung lµ ch¾c ch¾n nªn ®îc øng dông nhiÒu.
NÕu vai bµn lµ gç tù nhiªn th× kh«ng nªn øng dông méng chèt, nhÊt lµ lo¹i vai cã chiÒu dµy bÐ,
bëi v× khi co rót hoÆc gi·n në, vai cã thÓ bÞ nøt. §Ó thuËn tiÖn cho trêng hîp ph¶i vËn chuyÓn ®i
xa, ch©n bµn cã thÓ liªn kÕt b»ng çc lo¹i liªn kÕt th¸o rêi (thêng lµ liªn kÕt bu l«ng).
NÕu mÆt bµn vu«ng vµ kÝch thíc kh«ng lín l¾m, cã thÓ t¹o nªn ch©n kiÓu thanh gi»ng díi mÆt
bµn, kÕt cÊu võa thanh tho¸t, võa ch¾c ch¾n.
Mét sè trêng hîp ch©n bµn cong lîn, thËm chÝ cã ch¹m træ nhng chØ sö dông trong trêng hîp
®Æc biÖt.
CÊu t¹o mÆt bµn cã thÓ lµ d¹ng khung hoÆc tÊm ph¼ng. NÕu dïng gç tù nhiªn ®Ó lµm mÆt bµn
th× kh«ng hîp lý c¶ vÒ mÆt kü thuËt còng nh nguyªn t¾c tiÕt kiÖm gç. Tuy nhiªn, trong ®iÒu
kiÖn cô thÓ, cã thÓ sö dông nhng ph¶i chó ý tíi çc hiÖn tîng co rót cña mÆt bµn.
Bªn c¹nh çc lo¹i bµn cã mÆt cè ®Þnh, cßn cã nhiÒu kiÓu bµn cã thÓ xÕp gÊp ®îc, hoÆc cã thÓ
níi réng hoÆc thu hÑp tïy theo yªu cÇu sö dông tõng lóc.
4.2.2.4. Bµ cã kÕt cÊu ch©n d¹ng tÊm håi.
§èi víi lo¹i bµn nµy, mÆt bµn thêng ®îc liªn kÕt víi håi theo çc gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh h×nh vÏ.
§Ó ®¶m b¶o sù æn ®Þnh, gi÷a çc tÊm håi ph¶i cã çc thanh gi»ng vµ ®Ó t¨ng bÒ mÆt tiÕp xóc
víi nÒn, phÝa díi thêng cã ch©n ®Õ. MÆt bµn thêng cã khung ®Ó che khuÊt mèi liªn kÕt gi÷a
mÆt vµ håi.
Th«ng thêng kiÓu bµn nµy ®îc sö dông phæ biÕn trong çc phßng trµ, cµ fª ë çc c©u l¹c bé.
§èi víi lo¹i bµn nµy, thanh gi»ng ®ãng mét vai trß rÊt quan träng, v× vËy ph¶i cã gi¶i ph¸p ®Æt
thanh gi»ng vµ liªn kÕt vµo tÊm håi sao cho tÝnh æn ®Þnh cña bµn ®îc cao. §èi víi lo¹i bµn trµ
nhá, chØ cÇn mét thanh gi»ng ë phÝa díi (1/3 tÝnh tõ díi lªn) vµ nªn ®Æt ®øng th× ch¾c h¬n.
ﾏ Tr/kg 37
Håi bµn ®îc liªn kÕt víi thanh gi»ng vµ ch©n ®Õ.
Liªn kÕt gi÷a håi vµ ch©n ®Õ lµ liªn kÕt méng, thêng sö dông lo¹i méng hai th©n. Liªn kÕt gi÷a
håi vµ thanh gi»ng cã thÓ lµ liªn kÕt méng vµ còng cã thÓ lµ liªn kÕt bu l«ng.
4.2.2.5. Bµn thïng.
Bµn thïng lµ lo¹i bµn cã cÊu t¹o buång ®ùng vµ « kÐo ®Ó phôc vô cho nhu cÇu lµm viÖc cã nhiÒu
tµi liÖu. C¨n cø vµo çc bè trÝ sè buång (ë mét phÝa hay c¶ hai phÝa) mµ ngêi ta ph©n biÖt bµn
mét thïng vµ bµn hai thïng. Nh×n chung cÊu t¹o cña bµn thïng còng rÊt ®a d¹ng, phô thuéc vµo
viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu.
a) CÊu t¹o chung cña bµn mét thïng.
Bµn mét thïng cã cÊu t¹o c¬ b¶n nh h×nh vÏ. Bµn gåm çc phÇn cÊu t¹o chÝnh nh: mÆt bµn,
buång ®ùng, ch©n cao vµ vai bµn.
- MÆt bµn cã cÊu t¹o c¬ b¶n.
- Buång ®ùng cã cÊu t¹o nh tñ, cã thÓ cã mét hay nhiÒu « kÐo, cã ch©n thÊp liªn kÕt vµo ®¸y.
- Ch©n cao gåm hai ch©n ®îc gi»ng víi nhau b»ng vai ngang ë phÝa trªn vµ thanh gi»ng phÝa díi
t¹o thµnh mét bé phËn.
- Hai vai däc nèi gi»ng gi÷a bé phËn ch©n cao vµ buång ®ùng (lç méng trªn chi tiÕt cét däc cña
buång ®ùng).
- Thanh gi»ng däc phÝa díi liªn kÕt vµo gi÷a thanh gi»ng ngang ë ch©n cao vµ gi÷a thanh ngang
díi cña håi hay thanh gi»ng gi÷a hai ch©n thÊp.
b) CÊu t¹o chung cña bµn hai thïng.
Bµn hai thïng cã cÊu t¹o c¬ b¶n nh h×nh vÏ. Bµn bao gåm hai buång ®ùng ë hai phÝa ®îc nèi víi
nhau b»ng çc thanh gi»ng phÝa trªn, mÆt bµn vµ hÖ ch©n cã thanh gi»ng ngang vµ thanh gi»ng
däc ë gi÷a.
- MÆt bµn cã cÊu t¹o nh çc khung ghÐp v¸n. Th«ng thêng sö dông v¸n d¸n ghÐp mÆt theo kiÓu
ghÐp ph¼ng cã gê Ên. MÆt bµn cã kÝch thíc 750 x 1600mm. Khung mÆt bµn ph¶i cã çc thanh
®ì ngang vµ däc, kÝch thíc çc thanh ®ì 22 x 22mm.
- Buång ®ùng cã cÊu t¹o t¬ng tù nh cÊu t¹o cña th©n tñ. Çc buång ®ùng ®îc nèi víi nhau bëi çc
4.2.3. Nguyªn lý cÊu t¹o chung cña giêng, ghÕ
ﾏ Tr/kg 38
4.2.3.1. Nguyªn lý cÊu t¹o chung cña giêng
Giêng lµ s¶n phÈm méc dïng ®Ó n»m (chøc n¨ng chÝnh cña giêng lµ phôc vô viÖc ngñ, nghØ cña
con ngêi). §èi víi ngêi lao ®éng, thêi gian nghØ ng¬i quan träng nhÊt lµ lóc ngñ. V× vËy thiÕt kÕ
giêng ph¶i cã h×nh d¹ng, kÝch thíc còng nh kÕt cÊu ph¶i phï hîp víi tr¹ng th¸i nghØ ng¬i lóc ngñ.
TiÖn nghi cña giêng lµ sù tho¶i m¸i lóc ngñ, ngoµi ra, cã thÓ t¹o ra sù thuËn tiÖn cho viÖc dÞch
chuyÓn giêng, ch©n giêng cã thÓ ®îc bè trÝ b¸nh xe.
VÒ cÊu t¹o, giêng gåm cã çc bé phËn chÝnh nh sau:
- Ch©n giêng.
- §Çu giêng.
- Vai giêng.
- KÕt cÊu ®ì mÆt n»m.
ﾏ Tr/kg 39
a) Ch©n giêng.
Ch©n giêng cã thÓ liªn kÕt víi ®Çu giêng hay vai giêng. Khi ch©n giêng liªn kÕt víi ®Çu giêng,
chóng ta cã thÓ coi ch©n giêng lµ mét chi tiÕt cña bé phËn ®Çu giêng. NÕu ch©n giêng liªn kÕt
vµo vai giêng, chóng ta cã thÓ coi ch©n giêng lµ mét chi tiÕt c¶u bé phËn thµnh bªn cña giêng.
b) §Çu giêng.
§Çu giêng lµ hai bé phËn ch¾n hai ®Çu giêng. §Çu giêng ®îc liªn kÕt vµo vai giêng vµ ®îc ph©n
biÖt ®Çu giêng phÝa trªn lµ phÝa kª gèi, vµ ®Çu giêng phÝa cuèi lµ ®Çu ®Ó ch©n khi n»m. Trêng
hîp giêng cã bèn ch©n liªn kÕt víi vai giêng tai çc ®Çu cuèi cña vai, chóng ta còng cã thÓ coi
ch©n giêng lµ chi tiÕt cña ®Çu giêng.
c) Vai giêng.
Vai giêng lµ hai chi tiÕt giíi h¹n chiÒu réng cña giêng vµ cã chøc n¨ng ®ì toµn bé, hoÆc mét phÇn
chñ yÕu kÕt cÊu chÞu lùc t¸c dông lªn mÆt n»m. Liªn kÕt gi÷a vai giêng vµ ®Çu giêng (hay
ch©n giêng) lµ liªn kÕt méng cã chèt ngang hoÆc sö dông liªn kÕt méng kÕt hîp víi bu l«ng ®Ó
cã thÓ th¸o l¾p ®îc dÔ dµng. Méng cña vai giêng thêng lµ méng hai th©n cã kÑ ë gi÷a ®Ó
chèng mo.
d) KÕt cÊu ®ì mÆt n»m.
KÕt cÊu ®ì mÆt n»m th«ng dông bao gåm çc thang giêng ®îc ®Æt rêi nhau. Çc thang giêng ®-
îc g¸c tù do lªn çc gèi ®ì (bä) cã trªn vai giêng. Mét sè thang ë gi÷a cã thÓ cã cÊu t¹o d¹ng ®u«i
Ðn ®Ó gi÷ cho vai giêng kh«ng bÞ cong ph×nh ra ngoµi. KÝch thíc tiÕt diÖn cña thang cã thÓ ®-
îc tÝnh to¸n theo ®iÒu kiÖn chÞu lùc uèn, nhng th«ng thêng vµo kho¶ng 40x50mm hoÆc
30x35mm. Kh«ng nªn sö dông gç bÞ xiªn thí ®Ó lµm thang giêng v× thí xo¾n sÏ dÔ dµng bÞ g·y
khi sö dông bëi chÞu uèn. Sè lîng thang giêng thêng lµ 5 hoÆc 7 thang (®Æc biÖt kh«ng bao giê
lµ 4 hay 8 thang bëi lý do truyÒn thèng d©n gian ®Ó l¹i). Trêng hîp sè thang lµ 5, trªn çc ®Çu gi-
êng cÇn cã nÑp ®Ó ®ì gi¸t giêng, tr¸nh hiÖn tîng ®Çu gi¸t trît vµ cä x¸t trªn bÒ mÆt ®Çu giêng,
g©y xíc mÆt vµ tiÕng kªu kh«ng tho¶i m¸i trong khi sö dông.
Th«ng thêng, khi thiÕt kÕ t¹o d¸ng, cÇn xuÊt ph¸t tõ kÕ ho¹ch kª ®Æt giêng, phÝa ®Çu giêng trªn
lµ phÝa ®Æt gèi, võa cã tÝnh chÊt sö dông ®ång thêi võa cã tÝnh chÊt trang trÝ nªn thêng cao
ﾏ Tr/kg 40
h¬n ®Çu giêng phÝa díi, phÝa ®Ó ch©n. Ngoµi ra, ®Çu giêng phÝa trªn còng cã thÓ ®îc thiÕt kÕ
nh« ra hai bªn t¹o thµnh bé phËn cã chøc n¨ng thay thÕ tñ ®Çu giêng.
4.2.3.2. Nguyªn lý cÊu t¹o chung cña ghÕ
GhÕ cã nhiÒu kiÓu lo¹i, mçi chøc n¨ng sö dông yªu cÇu riªng ®Òu cã nh÷ng kiÓu d¸ng ghÕ ngåi
riªng. Song nh×n chung chóng bao gåm çc bé phËn chÝnh sau:
- Ch©n ghÕ.
- MÆt ngéi.
- Lng tùa vµ tay tùa (cã lo¹i cã, cã lo¹i kh«ng cã).
ﾏ Tr/kg 41
a) Lng tùa.
Lng tùa lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña ghÕ ®îc kÕt hîp vµo ch©n sau cña ghÕ hoÆc liªn kÕt víi
mÆt ngåi, nhng phæ biÕn nhÊt lµ liªn kÕt vµo ch©n sau cña ghÕ.
VÒ cÊu t¹o, lng tùa cã thÓ ë d¹ng nan hay song trßn (hoÆc tiÖn), hoÆc ë d¹ng tÊm (cã thÓ cong
hoÆc th¼ng), cã kÝch thíc, h×nh d¹ng thÝch hîp víi d¸ng tæng thÓ cña ghÕ. Liªn quan ®Õn chÊt
liÖu, lng tùa cã thÓ mÒm hoÆc cøng. Lng tùa mÒm cã thÓ b»ng mÆt m©y ®an hoÆc bäc ®Öm.
Lng tùa cøng ®îc lµm b»ng gç tù nhiªn hoÆc v¸n d¸n (cã thÓ lµ v¸n Ðp ®Þnh h×nh). Nãi chung, l-
ng tùa mÒm cã thÓ ®¶m b¶o tÝnh tiÖn nghi sö dông tèt h¬n lng tùa cøng, nhng vÒ mÆt gia
c«ng chÕ t¹o th× l¹i phøc t¹p h¬n lng tùa cøng.
b) MÆt ngåi.
MÆt ngåi cã thÓ lµ v¸n thuÇn tuý, v¸n ®Þnh h×nh hay v¸n ghÐp vµo khung, ç biÖt cã thÓ ghÐp
nan. MÆt ngåi còng cã thÓ lµ mÆt mÒm hoÆc m©y ®an, hoÆc bäc ®Öm.
Liªn kÕt gi÷a mÆt ngåi vµ ch©n ghÕ (hay khung ®ì mÆt ghÕ) cã thÓ lµ liªn kÕt ®inh hoÆc vÝt.
Gi¶i ph¸p cô thÓ tuú thuéc vµo tõng kiÓu ghÕ, nhng nguyªn t¾c chung lµ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh
tiÖn nghi, dÔ l¾p r¸p vµ tÝnh thÈm mü cña s¶n phÈm. §èi víi mÆt ngåi b»ng v¸n cøng kh«ng cã
khung, cã thÓ liªn kÕt ®inh tõ trªn xuèng. Cßn ®èi víi mÆt ngåi cã khung, thêng cã gi¶i ph¸p liªn
kÕt víi çc thang ®ì trªn hÖ ch©n tõ díi lªn (tèt nhÊt lµ nªn dïng vÝt).
c) Ch©n ghÕ.
Ch©n ghÕ ®îc ph©n biÖt hai ch©n tríc vµ hai ch©n sau liªn kÕt víi nhau bëi çc vai tiÒn, vai
hËu, xµ ngåi vµ çc thanh gi»ng kh¸c.
Th«ng thêng ghÕ cã cÊu t¹o hai ch©n sau cao lªn, liªn kÕt víi çc chi tiÕt cña lng tùa ghÕ. Còng cã
trêng hîp c¶ bèn ch©n ghÕ ®îc liªn kÕt vµo phÝa díi mÆt ghÕ, cßn lng tùa ®îc liªn kÕt víi mÆt
trªn cña mÆt ngåi (thêng lµ kiÓu ®Æc biÖt t¹o d¸ng cho ghÕ phßng ¨n). Ch©n ghÕ cã thÓ ®îc
thiÕt kÕ theo kiÓu ch©n tiÖn ®Ó n©ng cao tÝnh thÈm mü cña s¶n phÈm.
§Ó t¨ng ®é v÷ng ch¾c cña ghÕ, ë gãc liªn kÕt gi÷a ch©n vµ xµ ®ì mÆt ghÕ, thêng ®îc ®îc t¨ng
cêng b»ng ke.
4.2.4. CÊu t¹o méc mÒm
ﾏ Tr/kg 42
Gi¸ trÞ cña giêng, ghÕ sÏ ®îc t¨ng lªn bëi çc kÕt cÊu méc mÒm. CÊu t¹o cña çc s¶n phÈm méc
mÒm cÇn ®¶m b¶o çc yªu cÇu sau:
- Cã ®é mÒm thÝch hîp víi yªu cÇu sö dông.
- Cã ®é bÒn cao.
- Phï hîp víi khÝ hËu n¬i sö dông.
- Cã h×nh d¹ng, mµu s¾c ®¹t gi¸ trÞ thÈm mü cao.
Ch¬ng V. ThiÕt kÕ t¹o d¸ng s¶n phÈm méc

Môc tiªu
Cung cÊp çc kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ t¹o d¸ng c«ng nghiÖp trong thiÕt kÕ s¶n phÈm méc.
Néi dung
- Çc kh¸i niÖm c¬ b¶n.
- Çc nguyªn lý mü thuËt vµ nguyªn lý t¹o d¸ng.
5.1. Kh¸i niÖm vÒ t¹o d¸ng s¶n phÈm méc vµ çc nguyªn t¾c t¹o d¸ng
5.1.1. T¹o d¸ng s¶n phÈm méc
T¹o d¸ng s¶n phÈm méc lµ mét trong nh÷ng c«ng ®o¹n ®Æc biÖt quan träng trong qu¸ tr×nh
thiÕt kÕ san phÈm méc. Gi¸ trÞ cña mét s¶n phÈm kh«ng chØ ®îc ®¸nh gi¸ qua ®é bÒ chøc n¨ng
mµ nã cßn ph¶i cã chÊt lîng thÈm mü hÊp dÉn. Tuú theo tõng ®iÒu kiÖn bèi c¶nh lÞch sö mµ hai
yÕu tè nµy (®é bÒn vµ tÝnh thÈm mü) ®îc coi träng ë møc ®é kh¸c nhau. Tríc ®©y, cã nh÷ng
giai ®o¹n, ®é bÒn cña s¶n phÈm ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu vµ tÝnh thÈm mü cña s¶n phÈm bÞ coi
nhÑ. Ngµy nay, víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c«ng nghÖ s¶n xuÊt, hiÖn ®¹i h¬n, chÝnh x¸c h¬n,
nguån nguyªn liÖu ®a d¹ng h¬n th× vÊn ®Ò thÈm mü cña s¶n phÈm l¹i lµ mÊu chèt chÝnh quyÕt
®Þnh ®Õn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm. Cïng mét lo¹i nguyªn liÖu, cïng mét lo¹i h×nh s¶n phÈm, nhng
s¶n phÈm nµo cã mÉu m·, h×nh thøc ®Ñp h¬n, hÊp dÉn h¬n th× gi¸ cña nã cã thÓ cao h¬n h¼n
so víi s¶n phÈm kia.
VËy t¹o d¸ng s¶n phÈm lµ g×? Thùc chÊt, t¹o d¸ng s¶n phÈm méc lµ mét c«ng ®o¹n trong thiÕt
kÕ s¶n phÈm. ë ®ã, ngêi thiÕt kÕ ®a ra çc ph¬ng ¸n vÒ h×nh d¹ng, d¸ng dÊp cña s¶n phÈm
ﾏ Tr/kg 43
theo mét sè nguyªn t¾c mü thuËt nhÊt ®Þnh vµ ®Æc biÖt lµ ngêi thiÕt kÕ cã thÓ lång ghÐp çc
ý tëng s¸ng t¹o cña m×nh vµo s¶n phÈm ®Ó s¶n phÈm cã mét ý nghÜa nµo ®ã, ®©y chÝnh lµ
phÇn hån cña s¶n phÈm.
VÝ dô lng tùa cña mét chiÕc ghÕ, ®¬n thuÇn vÒ mÆt chøc n¨ng, nã chØ ®îc dïng ®Ó tùa lng
trong tr¹ng th¸i ngåi nghØ cña con ngêi. Nhng khi h×nh d¹ng cña lng tùa ®ã ®îc çch ®iÖu theo
mét h×nh nµo ®ã, vÝ dô h×nh tr¸i tim, chóng ta sÏ cã c¶m nhËn ngay ®Õn t×nh yªu ®«i løa, ý
nghÜ cña ngêi c¶m nhËn sÏ ®îc thu hót tíi nh÷ng t×nh c¶m løa ®«i, sù trung thuû, sù l·ng m¹n
hay sù uû mÞ...
Çi g× ®· lµm cho ngêi ta cã c¶m gi¸c nh vËy? §ã chÝnh lµ sù kú diÖu cña thiÕt kÕ t¹o d¸ng. T©m
hån cña ngêi thiÕt kÕ sÏ ®îc thæi vµo nh÷ng s¶n phÈm, ®å vËt quanh ta lµm cuéc sè trë nªn t¬i
®Ñp h¬n, thi vÞ h¬n.
Cô thÓ trong thiÕt kÕ t¹o d¸ng, ngêi thiÕt kÕ sÏ ph¸c ra nh÷ng ®êng nÐt, h×nh khèi mµ hä tëng
tîng thÊy víi nh÷ng t©m tr¹ng, tr¹ng th¸i t×nh c¶m nhÊt ®Þnh, nhng kh«ng ph¶i lµ v« thøc mµ hä
ph¶i lu«n híng tíi çi mµ hä ®ang lµm, s¾p lµm vµ sÏ lµm. Ngêi thiÕt kÕt t¹o d¸ng lu«n lu«n ph¶i
nghÜ tíi hä ®ang thiÕt kÕ çi g×, chøc n¨ng chÝnh lµ ®Ó lµm g×, chøc n¨ng phô lµ g× vµ ®Æc
biÖt lµ hä ph¶i cã mét vèn kiÕn thøc nhÊt ®Þnh vÒ mü thuËt. Ngêi thiÕt kÕ kh«ng thÓ chØ ®a ra
mÉu m· theo ý tëng cña m×nh mµ kh«ng tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c thÈm mü bëi môc tiªu cña
thiÕt kÕ t¹o d¸ng lµ n©ng cao tÝnh thÈm mü cña s¶n phÈm. Ngêi sö dông kh«ng thÓ chÊp nhËn
mét s¶n phÈm cã ý tëng thiÕt kÕ nhng kh«ng ®Ñp.
5.1.2. Çc ®Æc trng t¹o d¸ng
Víi nh÷ng kh¸i niÖm nh trªn vÒ t¹o d¸ng s¶n phÈm th× ta thÊy ngêi thiÕt kÕ ®· t¸c ®éng ®Õn
t©m lý ngêi sö dông th«ng qua thÞ gi¸c. D¸ng cña s¶n phÈm ®îc t¹o ra trªn c¬ së h×nh häc vµ
nh×n chung, chóng cã thÓ ®îc gi¶i phÉu thµnh çc phÇn nh sau:
- §iÓm: §iÓm lµ mét chÊm nhá t¬ng ®èi trong mét m«i trêng réng lín h¬n nã rÊt nhiÒu lÇn. Mét
chÊm mùc trªn mét mÆt giÊy ®îc coi lµ mét ®iÓm; mét thµnh phè lín trªn b¶n ®å thÕ giíi còng
chØ lµ mét chÊm nhá (®iÓm); tr¸i ®Êt cña chóng ta trong thiªn hµ còng chØ lµ mét ®iÓm chÊm
nhá.
ﾏ Tr/kg 44
§iÓm ®¸nh dÊu mét vÞ trÝ trong kh«ng gian, kh«ng cã chiÒu dµi, chiÒu réng vµ chiÒu s©u, nã
tÜnh t¹i, v« híng. §iÓm cã thÓ ®¸nh dÊu sù kÕt thóc cña mét ®êng, lµ giao ®iÓm cña hai ®êng
hay lµ gãc cña mét mÆt ph¼ng, khèi.
- §êng: TËp hîp cña nhiÒu ®iÓm sÏ t¹o thµnh ®êng. Chóng ta sÏ cã ®êng th¼ng nÕu ®iÓm tÞnh
tiÕn theo mét híng vµ sÏ cã ®êng cong nÕu ®iÓm chuyÓn dÞch theo çc híng thay ®æi. CÇn ph¶i
lu ý khi vÕt cña ®iÓm dÞch chuyÓn ph¶i lín h¬n nhiÒu so víi kÝch thíc cña ®iÓm th× ta míi coi
®ã lµ ®êng.
§êng cã mét chiÒu ®ã lµ chiÒu dµi. Nh vËy kh¸c víi ®iÓm tÜnh t¹i v« híng, ®êng cã híng x¸c
®Þnh vµ cã sù biÕn ®æi. §Æc trng cña ®êng lµ ®é dµi, ®é ®Ëm nh¹t vµ ®é uèn lîn cña nã.
Mét ®Æc trng quan träng cña ®êng ®ã lµ híng cña ®êng. §êng n»m ngang cho ta c¶m gi¸c æn
®Þnh, «n hoµ, ®êng th¼ng ®øng l¹i cho ta c¶m gi¸c c©n b»ng. §êng xiªn lÖch so víi ®êng n»m
ngang vµ th¼ng ®øng sÏ gîi c¶m gi¸c trçi dËy, r¬i, bÊt æn. §êng cong l¹i cho ta nh÷ng c¶m gi¸c
vÒ søc c¨ng uèn mµ chÝnh c¶m gi¸c nµy kÕt hîp víi c¶m gi¸c ®éng cña nh÷ng ®êng xiªn ®· t¹o
ra nh÷ng c¶m gi¸c ch¾c ch¾n h¬n. ChÝnh nh÷ng ®êng uèn lîn lªn xuèng ®· t¹o nh÷ng nhÞp
®iÖu nh÷ng nhÞp thë rÊt gÇn gòi víi sù ph¸t triÓn tù nhiªn.
- MÆt: VÕt cña ®êng khi chuyÓn dÞch sÏ t¹o ra mÆt, mÆt sÏ lµ mÆt ph¼ng nÕu ®êng lµ ®êng
th¼ng vµ híng dÞch chuyÓn cña chóng kh«ng ®æi. Trong thùc tÕ, khi chiÒu dµy cña vËt nhá h¬n
nhiÒu lÇn so víi chiÒu dµi vµ réng th× ta còng coi vËt ®ã cã ®Æc trng mÆt.
H×nh lµ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña mÆt, nã ®îc m« t¶ bëi nh÷ng ®êng viÒn biªn. NÕu kh«ng cã çc
®êng viÒn biªn cña mÆt chóng ta sÏ kh«ng thÓ nhËn thøc chÝnh x¸c vÒ mÆt. §Æc trng cña mÆt
chÝnh lµ h×nh d¹ng vµ chÊt liÖu bÒ mÆt.
- Khèi: Còng nh vËy th× khèi ®îc cÊu thµnh bëi nhiÒu mÆt. §èi víi khèi, trong t¹o d¸ng chóng ta
quan t©m tíi çc bÒ mÆt (diÖn) cña khèi mµ kh«ng ph©n biÖt nã lµ ®Æc hay rçng.
Víi çc h×nh thøc nh vËy, mçi s¶n phÈm cña chóng ta sÏ cã nh÷ng h×nh d¸ng t¹o ra nÐt ®Æc trng
cña s¶n phÈm. Mét s¶n phÈm cã thÓ lµ d¹ng ®êng (m¾c ¸o), ®êng kÕt hîp víi mÆt (bµn ghÕ
"Xu©n Hoµ" hay thuÇn mÆt nh nh÷ng s¶n phÈm bµn b»ng v¸n nh©n t¹o...
5.1.3. C¬ së t¹o d¸ng
ﾏ Tr/kg 45
Tõ nh÷ng h×nh thøc ®Æc trng t¹o d¸ng nh trªn, khi t¹o d¸ng ta cÇn x©y dùng ph¬ng ¸n trªn c¬
së h×nh thµnh çc ®iÓm, ®êng, mÆt, khèi trªn s¶n phÈm theo ý ®å thiÕt kÕ.
Khi thiÕt kÕ t¹o d¸ng cÇn dùa trªn mét sè c¬ së t¹o d¸ng nh sau:
- Chøc n¨ng chñ yÕu vµ thø yÕu cña s¶n phÈm.
Mäi kiÓu d¸ng ®îc x©y dùng ph¶i dùa trªn chøc n¨ng cña s¶n phÈm. VÝ dô: giêng n»m, râ rµng
chóng ta ph¶i cã mét mÆt ph¼ng ®ñ réng ®Ó ®¸p øng chøc n¨ng n»m cña s¶n phÈm. Cho dï
chiÕc giêng cã ®îc t¹o d¸ng thµnh h×nh trßn, vu«ng, « van hay tr¸i tim ®i n÷a th× nã vÉn ph¶i
®¶m b¶o mét mÆt n»m thuËn lîi cho viÖc nghØ ng¬i.
Ngoµi ra çc chøc n¨ng phô cña s¶n phÈm sÏ ®ãng vai trß t« ®iÓm lµm phong phó d¸ng ®iÖu cña
s¶n phÈm.
- T¹o d¸ng cÇn dùa trªn çc nguyªn t¾c thÈm mü ®Ó s¶n phÈm cã chÊt lîng thÈm mü tèt, gi¸ trÞ
cao.
- T©m lý ngêi sö dông.
CÇn cã nh÷ng ®iÒu tra vÒ t©m lý, phong tôc, tËp qu¸n cña ngêi sö dông tríc khi t¹o d¸ng.
- Nguyªn vËt liÖu sö dông.
Chóng ta cÇn ph¶i biÕt nguyªn vËt liÖu chñ yÕu ®îc sö dông trong thiÕt kÕ lµ g× ®Ó cã çc t¹o
d¸ng phï hîp. ë ®©y kh«ng nh÷ng lµ ®Ó phï hîp c«ng nghÖ s¶n xuÊt mµ cßn phï hîp víi çc ý
niÖm thÈm mü. VÝ dô, s¶n phÈm ®îc s¶n xuÊt b»ng kim lo¹i, kÝch thíc cña nã kh«ng nªn qu¸ lín,
g©y c¶m gi¸c nÆng nÒ mµ nªn lµm m¶nh nhá, nhÑ nhµng, võa tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, võa t¹o
d¸ng thanh tho¸t, song vÉn kh«ng yÕu ít.
5.1.4. Çc nguyªn t¾c t¹o d¸ng
Trong thiÕt kÕ t¹o d¸ng cÇn chó ý tíi mét sè nguyªn t¾c sau:
- §¶m b¶o tÝnh thÝch dông cña s¶n phÈm.
Mét ph¬ng ¸n t¹o d¸ng cã tÝnh thÝch dông tèt lµ nãi ®Õn møc ®é ®¸p øng chøc n¨ng cña s¶n
phÈm. D¸ng cña s¶n phÈn ph¶i lµm cho ngêi sö dông c¶m thÊy hÕt søc phï hîp víi chøc n¨ng cña
nã vµ ®Æc biÖt lµ ph¶i thuËn tiÖn dÔ sö dông, lµm næi bËt t¸c phong c«ng nghiÖp trong qu¸
tr×nh sö dông. §«i khi t¹o d¸ng cßn nh mét lêi híng dÉn sö dông. VÝ dô nh nh÷ng ®êng cong
ghÐp ngãn ë chu«i dao, nã võa lµ t¹o d¸ng mÒm m¹i vÒ thÈm mü, nã l¹i võa cho ngêi sö dông biÕt
ﾏ Tr/kg 46
n¬i ®ã lµ n¬i ®Ó ngêi ta n¾m tay theo ®óng híng. Mét chiÕc ghÕ cã kiÓu d¸ng l¹, song ngêi ta
vÉn nhËn ra nã lµ mét chiÕc ghÕ nhê vµo nh÷ng vÕt lâm m«ng ngåi. Trong nghÖ thuËt t¹o h×nh
th× vÕt lâm ®ã ®ãng vai trß ph¸ vì sù buån tÎ cña nh÷ng ®êng, mÆt ph¼ng kh« khan. Trong
khoa häc vÒ t©m sinh lý th× nh÷ng vÕt lâm l¹i gióp ph©n bæ ®Òu lùc t¸c dông lªn ngêi ngåi
gióp lu th«ng khÝ huyÕt, kh«ng g©y nhøc mái khi ngåi l©u...
- §¶m b¶o tÝnh ®éc ®¸o cña s¶n phÈm.
Trong t¹o d¸ng, tÝnh ®éc ®¸o cña s¶n phÈm ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh, sèng cßn. Víi t×nh h×nh
ph¸t triÓn d©n trÝ cña x· héi ngµy nay, ngêi sö dông sÏ khã tÝnh h¬n trong nh÷ng ®ßi hái, yªu
cÇu vÒ thÈm mü cña s¶n phÈm. Mét trong nh÷ng yªu cÇu ®ã cña ngêi sö dông lµ s¶n phÈm ph¶i
cã nÐt riªng, ®éc ®¸o, g©y Ên tîng, mét s¶n phÈm mµ ngêi ®· gÆp ph¶i nhí m·i.
- §¶m b¶o çc nguyªn t¾c thÈm mü c¬ b¶n.
Qua mét thêi gian tiÕn ho¸ l©u dµi cña loµi ngêi, mét sè nguyªn t¾c thÈm mü ®· h×nh thµnh vµ
kÕt qu¶ cña nã lµ c¶ mét m«n khoa häc vÒ thÈm mü. T¹o d¸ng tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c
thÈm mü sÏ t¹o ra ®îc nh÷ng s¶n phÈm ®Ñp m¾t, hÊp dÉn.
- Ngoµi ra thiÕt kÕ t¹o d¸ng cßn cÇn ®¶m b¶o mét sè nguyªn t¾c kh¸c nh: thuËn lîi trong c«ng
nghÖ s¶n xuÊt, kh«ng x©m h¹i ®Õn v¨n ho¸, m«i trêng, ph¸p luËt... Tuy nhiªn, çc nguyªn t¾c
nµy chØ ®ãng vai trß nh mét ®iÒu kiÖn ®ñ ®Ó ra ®êi mét s¶n phÈm. NhiÒu khi trong s¸ng t¸c
mÉu m· cÇn t¸c riªng nh÷ng nguyªn t¾c ®ã ®Ó cã ®îc nh÷ng s¶n phÈm cã t¹o d¸ng hoµn h¶o.
5.2. Çc yÕu tè t¹o h×nh vµ çc nguyªn lý mü thuËt c¬ b¶n
5.2.1. Çc yÕu tè t¹o h×nh
Nguån gèc cña nghÖ thuËt t¹o h×nh chÝnh lµ sù c¶m nhËn thÞ gi¸c cña con ngêi vµ yÕu tè chÝnh
cña nã lµ h×nh d¹ng vµ mµu s¾c. §©y lµ hai yÕu tè chñ yÕu t¸c ®éng ®Õn t©m lý thÞ gi¸c cña
chóng ta. Ngoµi ra th× chÊt liÖu bÒ mÆt cña s¶n phÈm còng ®îc xem lµ mét yÕu tè cña t¹o
h×nh, tuy nhiªn khi ph©n tÝch mµu s¾c th× chÊt liÖu bÒ mÆt ®· ®îc bao hµm trong ®ã. (VÊn
®Ò nµy sÏ ®îc lµm râ ë phÇn sau) §Ó minh chøng cho ®iÒu nµy, ta chØ cÇn xÐt xem t¹i sao çc
ho¹ sü l¹i cã thÓ m« t¶ t¬ng ®èi trung thùc vÒ mét chÊt liÖu trªn giÊy chØ b»ng nh÷ng m¶ng
mµu vÏ vµ h×nh khèi.
5.2.1.1. H×nh d¹ng
ﾏ Tr/kg 47
H×nh d¹ng ®îc ph©n biÖt nhê nh÷ng ®êng biªn giíi h¹n, chÝnh nhê nh÷ng ®êng nµy mµ ta cã
thÓ ph©n biÖt ®îc h×nh nµy víi h×nh kh¸c.
Trong tù nhiªn, h×nh d¹ng cña mu«n vËt lµ rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. §Ó ph¶n ¸nh ®îc çc h×nh
d¹ng trong tù nhiªn còng cã nhiÒu çch vµ tÊt nhiªn kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ t¶ thùc, song chóng
ta vÉn nhËn ra nã, ®ã chÝnh lµ sù çch ®iÖu. Çch ®iÖu lµ t×m ra nh÷ng nÐt ®Æc trng cña sù
vËt ®Ó ph¸c ho¹ l¹i nh÷ng nÐt ®Æc trng Êy lµm cho ngêi xem cã thÓ liªn tëng chÝnh x¸c sù vËt
®îc ph¶n ¸nh.
H×nh kh«ng tîng trng cho nh÷ng chñ ®Ò ®Æc biÖt hay cho nh÷ng chi tiÕt tû mû riªng biÖt. Mét
sè h×nh ¶nh ®îc t¹o ra tõ nh÷ng h×nh cña thiªn nhiªn gièng nh mét biÓu tîng, mét sè kh¸c l¹i cã
h×nh d¹ng h×nh häc thuÇn tuý (h×nh kû hµ).
Çc h×nh d¹ng kh¸c nhau còng cã nh÷ng tiÕng nãi kh¸c nhau, vÝ dô:
- H×nh trßn lµ mét h×nh ®Æc cã mét t©m ®iÓm tù nhiªn ®ã lµ ®iÓm trung t©m cña nã. Nã
biÓu thÞ sù thèng nhÊt, liªn tôc, t¹o c¶m gi¸c nh thu l¹i, tËp trung l¹i. Mét h×nh trßng th«ng thêng
th× bÒn v÷ng vµ tù m×nh lµ trung t©m, nhng khi ®Æt c¹nh nh÷ng ®êng kh¸c vµ nh÷ng h×nh
kh¸c th× ®êng trßn l¹i cã nh÷ng biÓu hiÖn c¶m gi¸c mét çch râ rÖt. Nã cã thÓ lµ b×nh æn hay
bÊt an, nã cã thÓ tÜnh hoÆc ®éng. §èi víi nh÷ng ®êng ®îc uèn cong, b¶n chÊt cña nã l¹i chÝnh
lµ sù kÕt hîp cña nh÷ng ®êng trßn lu©n chuyÓn nªn c¶m gi¸c thu vµo cña h×nh trßn ®«i khi l¹i
lµ cëi më, nã c¨ng ra dêng nh muèn vì.
- H×nh tam gi¸c th«ng thêng th× thÓ hiÖn tÝnh æn ®Þnh, ®Æt ®©u ngåi ®Êy. Song còng cã
nh÷ng trêng hîp chóng l¹i g©y c¶m gi¸c bÊp bªnh, bÊt æn, n¨ng ®éng. H×nh tam gi¸c cã thÓ kÕt
hîp ®Ó t¹o ra h×nh vu«ng, h×nh ®a gi¸c, h×nh sao... vµ mçi khi t¹o ra h×nh míi nh thÕ chóng l¹i
cho nh÷ng c¶m nhËn riªng ®èi víi t©m lý thÞ gi¸c cña con ngêi. Ngay trong b¶n th©n h×nh tam
gi¸c, quan hÖ gi÷a ba c¹nh vµ ba gãc cña nã còng ®· lµm cho nã thay ®æi h¼n nh÷ng tÝnh chÊt
c¶m thô thÞ gi¸c.
- H×nh vu«ng vµ h×nh ch÷ nhËt lµ mét trong nh÷ng lo¹i h×nh ®iÓn h×nh trong nghiªn cøu thiÕt
kÕ t¹o d¸ng tuy r»ng lo¹i h×nh nµy rÊt Ýt gÆp trong tù nhiªn. H×nh vu«ng còng gièng nh h×nh
tam gi¸c vÒ mÆt t©m lý thÞ gi¸c tøc lµ nã còng cã tÝnh æn ®Þnh vµ n¨ng ®éng. §èi víi h×nh
ﾏ Tr/kg 48
ch÷ nhËt, sù æn ®Þnh hay bÊt æn ®Þnh kh«ng nh÷ng thÓ hiÖn qua chiÒu híng cña h×nh mµ
ngay c¶ quan hÖ gi÷a chiÒu dµi vµ chiÒu réng cña h×nh còng lµm thay ®æi c¶m nhËt vÒ h×nh.
5.2.1.2. Mµu s¾c
Mµu s¾c lµ mét yÕu tè ®Æc thï cña t¹o h×nh, tiÕng nãi cña mµu s¾c trong t¹o h×nh ®ãng vai
trß quyÕt ®Þnh trong t¹o h×nh bëi sù c¶m nhËn ®Æc biÖt vÒ mµu s¾c cña chÝnh con ngêi.
VËy mµu s¾c lµ g×? H·y quan s¸t thiªn nhiªn ta gÆp nh÷ng hiÖn diÖn mµ ®«i khi khã t×m ra ®îc
tªn gäi hoÆc nãi lªn ®Æc ®iÓm cña chóng. Khi con ngêi cã kh¸i niÖm ngµy vµ ®ªm, mÆt trêi
mäc vµ lÆn, s¸ng vµ tèi, bÇu trêi, mÆt ®Êt, biÓn c¶, nãng l¹nh, b¶y s¾c cÇu vång mµ con ngêi
n¾m b¾t ®îc vÒ mµu s¾c nh: mµu h¹t dÎ, mµu çnh d¸n, c¬ óa, xanh níc biÓn, ®á mÆt trêi,
vµng da cam. VËy th× mµu s¾c lµ kÕt qu¶ t¸c ®éng cña con ngêi qua nh·n quan vµ lÝ häc trong
khoa häc.
Nguån gèc cña mµu s¾c lµ ¸nh s¸ng, kh«ng cã ¸nh s¸ng, kh«ng cã mµu s¾c.
Trong ch¬ng tr×nh vËt lý phæ th«ng, chóng ta ®· biÕt ¸nh s¸ng võa cã tÝnh chÊt sãng võa mang
tÝnh chÊt h¹t. Víi tÝnh chÊt sãng cña ¸nh s¸ng th× b¶n chÊt cña mµu s¾c ®îc gi¶i thÝch nh sau:
¸nh s¸ng tr¾ng lµ tËp hîp cña nhiÒu ¸nh s¸ng ®¬n s¾c víi nh÷ng phæ mµu kh¸c nhau cã bíc
sãng kh¸c nhau. ¸nh s¸ng mµu ®¬n s¾c c¬ b¶n lµ çc phæ mµu: ®á, da cam, vµng, lôc, lam,
trµm, tÝm. Khi ¸nh s¸ng tr¾ng chiÕu lªn bÒ mÆt cña mét vËt, ¸nh s¸ng sÏ bÞ hÊp thô vµ chØ ph¶n
chiÕu l¹i mét lo¹i ¸nh s¸ng mµu cã bíc sãng nhÊt ®Þnh. ¸nh s¸ng ph¶n chiÕu ®ã chÝnh lµ mµu
s¾c cña vËt mµ ta c¶m nhËn thÊy qua thÞ gi¸c. Mét bÒ mÆt mµu ®á, hÊp thô hÇu hÕt çc ¸nh
s¸ng chiÕu lªn nã vµ chØ ph¶n x¹ l¹i phÇn ®á cña quang phæ.
Víi çch gi¶i thÝch nh trªn vÒ b¶n chÊt cña mµu s¾c th× vËt cã bÒ mÆt mµu ®en cã nghÜa lµ bÒ
mÆt cña vËt ®· hÊp thô hÇu hÕt ¸nh s¸ng chiÕu lªn nã, ngîc l¹i vËt cã mµu tr¾ng lµ vËt ph¶n
chiÕu l¹i hÇu hÕt çc ¸nh s¸ng chiÕu lªn nã. ChÝnh tõ nh÷ng kiÕn thøc nµy, chóng ta cã thÓ gi¶i
thÝch ®îc nh÷ng hiÖn tîng x¶y ra khi chóng ta pha trén çc chÊt mµu víi nhau. NÕu trén tÊt c¶
çc chÊt mµu víi nhau theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh, ta sÏ cã mµu ®en, ngîc l¹i nÕu kÕt hîp tÊt c¶ çc
¸nh s¸ng mµu nh ¸nh s¸ng cña ®Ìn chiÕu, ta sÏ cã mµu tr¾ng.
ﾏ Tr/kg 49
Nh vËy còng cã nghÜa lµ chÊt lîng cña nguån s¸ng ¶nh hëng lín tíi chÊt lîng mµu cña vËt thÓ.
Nguån s¸ng tr¾ng sÏ ph¶n ¸nh trung thùc mµu cña vËt thÓ h¬n c¶ bëi trong nguån s¸ng tr¾ng
chøa ®Çy ®ñ çc ¸nh s¸ng ®¬n s¾c.
§Õn ®©y, chóng ta l¹i xÐt ®Õn mét vÊn ®Ò ®ã lµ nÕu chóng ta cã mét nguån s¸ng ®¬n s¾c lôc
tuyÖt ®èi chiÕu lªn mét bÒ mÆt mµu ®á th× hiÖn tîng g× sÏ x¶y ra? Chóng ta sÏ vÉn nh×n thÊy
vËt, song kh«ng thÓ nhËn ra mµu thùc cña nã.
Trong khoa häc mµu s¾c, mµu s¾c ®îc ®Æc trng qua 3 khÝa c¹nh: S¾c mµu, ®é s¸ng vµ cêng
®é cña mµu.
- S¾c mµu: lµ thuéc tÝnh mµ nhê ®ã, chóng ta cã thÓ nhËn ra ®ã lµ mµu g× (xanh, ®á, tÝm,
vµng...).
- §é s¸ng: chÝnh lµ tÝnh s¸ng tèi cña mµu trong quan hÖ ®Ëm nh¹t, ®©y chÝnh lµ phÇn mµ nhê
®ã chóng ta nhËn ra vËt thÓ trong mét m«i trêng ¸nh s¸ng kh¸c mµu.
- Cêng ®é mµu: lµ ®é tinh khiÕt cña mµu, lµ møc ®é b·o hoµ cña mµu khi so s¸nh víi mµu x¸m ë
cïng mét møc ®é ®Ëm nh¹t.
TÊt c¶ çc thuéc tÝnh trªn cña mµu s¾c cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau mét çch tÊt yÕu. Mçi mµu
chÝnh cã mét ®é ®Ëm nh¹t b×nh thêng. VÝ dô, mµu vµng tinh khiÕt th× s¸ng h¬n mµu xanh níc
biÓn tinh khiÕt trªn ph¬ng diÖn ®é s¸ng (®é ®Ëm nh¹t). §Ó t¹o thµnh mµu s¸ng hay ®Ëm th× c-
êng ®é mµu cña chóng còng sÏ bÞ gi¶m.
Nh vËy:
- Mµu nguyªn chÊt lµ mµu ph¶n ¸nh râ nh÷ng vÖt quang phæ ®¬n s¾c cña chÝnh nã.
- Mµu tr¾ng tuyÖt ®èi lµ mµu ph¶n x¹ ®îc toµn bé çc tia s¸ng chiÕu lªn nã (ph¶n x¹ 100%).
- Mµu ®en tuyÖt ®èi lµ mµu mµ toµn bé çc tia s¸ng chiÕu lªn nã ®îc hÊp thô (hÊp thô 100%).
Theo Niut¬n (1643 - 1727), trong thiªn nhiªn cã 7 mµu c¬ b¶n: §á, ®a cam, vµng, xanh l¸ c©y,
xanh da trêi, xanh níc biÓn vµ tÝm. Dùa vµo 7 mµu c¬ b¶n nµy ngêi ta lËp ra vßng trßn mµu cña
Catstªn, ng«i sao mµu 7 çnh cña Sep¬r«. Tam gi¸c mµu cña Y«ng mµ 3 ®Ønh lµ 3 mµu c¬ b¶n:
®á, xanh, vµng ®Ó pha ra çc mµu kh¸c nhau. Hay mét sè hÖ thèng mµu s¾p xÕp theo thuéc
tÝnh ®Ó nhËn biÕt. §¬n gi¶n nh vßng trßn mµu cña Brewsku hoÆc cña Pr¨ng bao gåm 3 mµu gèc
ﾏ Tr/kg 50
®Çu tiªn lµ xanh, ®á, vµng råi ®Õn çc mµu thø cÊp thø hai, thø ba... khi pha trén chóng víi
nhau.
TiÕp theo cã 2 hÖ thèng ph©n lo¹i mµu hiÖn ®¹i h¬n cña ¤tst¬van vµ cña Albert - Munsell.
HÖ thèng cña ¤tst¬van lµ hÖ thèng ph©n lo¹i mµu ®Çu tiªn ®îc biÓu hiÖn theo h×nh khèi kh«ng
gian. Ngêi ta dïng m« h×nh t¬ng tù 2 h×nh nãn óp vµo nhau, mét ®Ønh mµu tr¾ng mét ®Ønh
mµu ®en, mÆt trßn ®¸y nãn ®îc chia thµnh 8 phÇn b»ng nhau, mçi c¹nh mang tªn mµu c¬ b¶n.
Trªn mçi phÇn l¹i chia thµnh 3 phÇn b»ng nhau, ®ã lµ 3 mµu pha míi. Nh vËy hÖ thèng ¤tst¬van
cã 8 mµu c¬ b¶n.
HÖ thèng cña Munsell lµ hÖ thèng mµu toµn diÖn vµ chi tiÕt h¬n c¶ vÒ sù m« t¶ chÝnh x¸c çc
lo¹i mµu. HÖ thèng nµy còng ph©n lo¹i mµu theo h×nh khèi kh«ng gian 3 chiÒu. Trªn trôc vu«ng
gãc ®i qua t©m vßng trßn, hai ®iÓm mót cña trôc ®¸nh sè 0 (biÓu thÞ mµu ®en tuyÖt ®èi, cßn
®Çu kia ®¸nh sè 10 (biÓu thÞ mµu tr¾ng tuyÖt ®èi) cßn çc sè tõ 1 ®Õn 9 lµ biÓu thÞ çc mµu
nguyªn chÊt.
HÖ thèng ph©n lo¹i mµu nµy ®· trë thµnh hÖ thèng c¬ b¶n cña Héi chiÕu s¸ng Quèc tÕ (CIE), Héi
trung t©m th«ng tin mµu s¾c cña Ph¸p, çc Héi ThuËt ng÷ lÝ häc mµu s¾c thÕ giíi v.v...
Nh÷ng quy ®Þnh chuÈn ho¸ vÒ mµu s¾c trong hÖ thèng mµu Munsell:
VÒ 3 cÊp lÝ häc cña mµu cã çc kÝ hiÖu: s¾c mµu (Hue), ®é s¸ng mµu (Luminosity) vµ ®é b·o
hoµ mµu (Satiation).
10 mµu c¬ b¶n ®îc xÕp trªn vßng trßn mµu cã kho¶ng çch ®Òu nhau lµ:
1. Y (Yellow): vµng;
2. YG (Yellow green): vµng pha xanh;
3. G (Green): Xanh l¸ c©y;
4. BG (Blue green): Xanh pha xanh l¸ c©y;
5. B (Blue): Xanh;
6. PB (Purple Blue): §á pha xanh;
7. P (Purple): §á thÉm;
8. RP (Red purple): §á pha ®á thÉm,
9. R (Red): §á t¬i;
ﾏ Tr/kg 51
10. YR (Yellow - red): Vµng pha ®á t¬i (da cam).
HÖ thèng ph©n lo¹i mµu theo kh«ng gi¸n 3 chiÒu lµ theo çc mµu ë 3 mÆt kh«ng gian, ta cã thÓ
x¸c ®Þnh ®îc bÊt k× mµu míi nµo cÇn thiÕt vµ kh¸ chÝnh x¸c.
NÕu mét mµu ®îc kÝ hiÖu lµ YG 6/4 cã nghÜa lµ mµu vµng pha xanh l¸ c©y, cã ®é s¸ng (L) lµ 6
vµ ®é b·o hoµ (S) lµ 4.
Çch pha mµu còng ®îc nghiªn cøu tõ thÕ kû XVII. Ch¼ng h¹n tõ 3 mµu (xanh, vµng, ®á) c¬ b¶n
ë tam gi¸c mµu, hay vßng trßn mµu, mµ ta cã thÓ pha ra mét mµu nµo ®ã mµ ta muèn, vÝ dô:
§á + vµng sÏ ®îc da cam;
Vµng + xanh sÏ ®îc xanh l¸ c©y;
§á + xanh sÏ ®îc mµu tÝm.
NÕu tØ lÖ cña mét mµu c¬ b¶n nµo ®ã h¬n mét mµu c¬ b¶n kia, th× l¹i cho ta pha ®îc mµu míi,
mµu nµo nhiÒu h¬n ghi thªm dÊu (+), mµu nµo Ýt h¬n ghi thªm dÊu (-), vÝ dô:
§á (+) vµng (-) sÏ ®îc: Dam cam h¬i ®á;
§á (-) + vµng (+) sÏ ®îc: Vµng da cam;
Vµng (+) xanh (-) sÏ ®îc: Xanh l¸ m¹;
§á (+) xanh (-) sÏ ®îc: TÝm öng ®á;
Vµng (-) + xanh (+) sÏ ®îc: Xanh l¸ c©y ®Ëm;
§á (-) + xanh (+) sÏ ®îc: TÝm than.
Çc mµu pha ®îc trªn ®©y ®óng tØ lÖ mµ ta muèn th× cã ®é b·o hoµ lín nhÊt (S1). Tõ mµu b·o
hoµ lín nhÊt nµy ®îc pha lÉn víi mµu kh¸c ®Ó cã mµu míi yªu cÇu th× cã ®é b·o hoµ kÐm h¬n
(S2)... cø tiÕp tôc pha chÕ mµu nh thÕ, ta sÏ cã tíi hµng tr¨m mµu kh¸c nhau, tho¶ m·n ngêi dïng.
HiÖn nay cã 2 ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh mµu s¾c: Ph¬ng ph¸p c¶m thô mµu b»ng m¾t thêng vµ
b»ng m¸y ®Ó ®o ®¹i lîng lÝ häc cña mµu s¾c.
Ph¬ng ph¸p quan s¸t, chôp ¶nh mµu nµy vÉn cha chÝnh x¸c v× nã phô thuéc thÞ lùc tõng ngêi vµ
ph¬ng chiÕu s¸ng, cêng ®é nguån s¸ng. V× vËy dïng m¸y ®o mµu lµ ph¬ng ph¸p chÝnh x¸c.
5.2.2. Çc nguyªn lý mü thuËt c¬ b¶n
§èi víi c¶ hai yÕu tè cña t¹o h×nh lµ h×nh d¹ng vµ mµu s¾c ®Òu cã çc nguyªn t¾c mü thuËt c¬
b¶n sau ®©y:
ﾏ Tr/kg 52
- Tû lÖ vµ tû xÝch
- C©n b»ng
- Hµi hoµ
- NhÞp ®iÖu vµ nhÊn m¹nh
- Thèng nhÊt vµ ®a d¹ng
5.2.2.1. Tû lÖ vµ tû xÝch
Tû lÖ cho biÕt mèi quan hÖ cña mét phÇn nµy víi mét phÇn kia, mét phÇn víi toµn phÇn, hay gi÷a
vËt nµy víi vËt kh¸c. Mèi quan hÖ nµy cã thÓ lµ kÝch thíc, sè lîng, møc ®é mµu s¾c...
Víi nguyªn t¾c nµy th× kÝch thíc cña mét vËt sÏ bÞ ¶nh hëng bëi çc kÝch thíc t¬ng ®èi cña çc
vËt kh¸c trong m«i trêng cña nã.
Trong qu¸ tr×nh lÞch sö, mét vµi ph¬ng ph¸p to¸n häc vµ h×nh häc ®· ph¸t triÓn ®Ó x¸c ®Þnh tû
lÖ lý tëng cña çc vËt. Çc hÖ thèng tû lÖ tiÕn tíi møc ®é x¸c ®Þnh chøc n¨ng vµ kü thuËt trong
viÖc thµnh lËp mét biÖn ph¸p lµm ®Ñp - mét thÈm mü cã lîi cho mèi quan hÖ kÝch thíc gi÷a çc
phÇn vµ thµnh phÇn cña mét c«ng tr×nh x©y dùng.
Theo ¥ - C¬ - lÝt, nhµ to¸n häc cæ HyL¹p, mét tû sè ®Ò cËp tíi viÖc so s¸nh vÒ lîng cña hai vËt t-
¬ng tù nhau, trong khi ®ã, tû lÖ l¹i ®Ò cËp tíi sù b»ng nhau vÒ tû sè. Do vËy, ngìng cña bÊt kú
hÖ thèng tû lÖ nµo chØ lµ mét tû sè ®Æc trng, mét chÊt lîng vÜnh cöu ®îc truyÒn tõ tû sè nµy tíi
tû sè kh¸c.
Cã lÏ mét hÖ thèng tû lÖ gÇn gòi, quen thuéc nhÊt lµ tû lÖ vµng ®îc x©y dùng bëi çc nhµ Hy L¹p
cæ ®¹i. Nã cã mét mèi quan hÖ thèng nhÊt gi÷a hai phÇn kh«ng gian b»ng nhau cña toµn bé
khèi, trong ®ã, tû sè gi÷a phÇn nhá h¬n vµ lín h¬n b»ng tû sè gi÷a phÇn lín h¬n vµ toµn bé
khèi.
Chuçi Fibonacci lµ mét qu¸ tr×nh tiÕn triÓn cña toµn bé çc sè mµ mçi mét sè h¹ng lµ tæng cña
kha sè h¹ng ®øng tríc nã - tû lÖ gi÷a hai sè h¹ng liªn tiÕp nhau xÊp xØ víi "tiÕt diÖn vµng.
Tuy nhiªn, theo thuËt ng÷ to¸n häc, mét hÖ thèng tû lÖ thiÕt lËp mét nÒn cè ®Þnh hoÆc çc mèi
quan hÖ nh×n thÊy ®îc trong çc phÇn cña mét tæ hîp. Nã cã thÓ lµ mét c«ng cô thiÕt kÕ cã lîi
trong c«ng viÖc s¸ng t¹o thèng nhÊt vµ hµi hoµ. Tuy nhiªn, sù nhËn thøc cña chóng ta vÒ kÝch thíc
ﾏ Tr/kg 53
vËt lý ®èi víi çc vËt lµ kh«ng nhÊt qu¸n. Sù thu nhá çc phèi c¶nh, tÇm nh×n, thËm chÝ çc
®Þnh kiÕn v¨n ho¸ cã thÓ lµm mÐo mã nhËn thøc cña chóng ta.
Tû lÖ vÉn cßn lµ mét vÊn ®Ò c¨n b¶n cÇn bµn xÐt nghiªm tóc. VÒ viÖc nµy, sù kh¸c nhau râ rÖt
vÒ kÝch thíc t¬ng ®èi cña çc vËt lµ quan träng, cuèi cïng mét tû lÖ sÏ xuÊt hiÖn ®Ó ®iÒu chØnh
râ rµng ®èi víi trêng hîp ®· cho khi chóng ta ý thøc r»ng kh«ng qu¸ Ýt hoÆc kh«ng qu¸ nhiÒu vÒ
mét nguyªn tè hoÆc ®Æc tÝnh ®ang cã.
Tû xÝch nãi tíi ®é lín cña mét vËt nµo ®ã xuÊt hiÖn khi cã sù so s¸nh víi çc vËt kh¸c xung quanh
nã. Nh vËy, tû xÝch thêng lµ nh÷ng nhËn xÐt cña chóng ta ®a ra dùa vµo sù liªn hÖ hay dùa vµo
kÝch thíc ®· biÕt cña mét vËt nµo kh¸c gÇn ®ã hoÆc nh÷ng yÕu tè xung quanh.
Nguyªn lý cña tû xÝch lµ sù liªn quan cña tû lÖ gi÷a çc bé phËn cho c©n ®èi. Tû lÖ vµ tû xÝch
®Òu cã quan hÖ tíi kÝch thíc cña mäi vËt. NÕu cã sù kh¸c biÖt nµo ®ã th× sù t¬ng quan sÏ g¾n
liÒn víi mèi liªn hÖ víi çc bé phËn cña bè côc, trong khi tû lÖ thÓ hiÖn râ rµng kÝch thíc cña vËt
®ã, nã phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn ®· cho hoÆc lµ theo quy íc ®· cã.
Chóng ta cã thÓ nãi mét vËt cã tû xÝch nhá nÕu chóng ta so s¸nh nã víi nh÷ng vËt kh¸c mµ vËt
®ã nh×n chung lín h¬n nã nhiÒu vÒ kÝch thíc. T¬ng tù, mét vËt ®îc coi lµ tû xÝch lín nÕu nã ®îc
®Æt cïng nh÷ng vËt thÓ t¬ng ®èi nhá hoÆc nã xuÊt hiÖn lín h¬n vËt ®îc cho lµ kÝch thíc b×nh
thêng.
Nh vËy, kÝch thíc, tû lÖ cña con ngêi còng cho ta mét c¶m gi¸c vÒ ®é lín mµ vËt cho chóng ta
thÊy.
5.2.2.2. C©n b»ng
C©n b»ng ë ®©y ®Ò cËp tíi ®ã lµ sù c©n b»ng vÒ thÞ gi¸c. Mét vËt lín ®èi chäi víi mét vËt nhá
sÏ lËp tøc ph¸ vì sù c©n b»ng. Nhng nÕu cã nhiÒu vËt nhá th× l¹i kÐo l¹i ®îc sù c©n b»ng ®ã.
Sù c©n b»ng thÞ gi¸c cã thÓ xö lý b»ng nhiÒu çch. Cã thÓ dïng sè lîng, møc ®é hay vÞ trÝ ®Ó
lµm gi¶i ph¸p c©n b»ng trong thiÕt kÕ mü thuËt.
Cã ba kiÓu c©n b»ng ®ã lµ c©n b»ng ®èi xøng trôc, c©n b»ng ®èi xøng t©m vµ c©n b»ng bÊt
®èi xøng.
C©n b»ng ®èi xøng qua trôc lµ kÕt qu¶ cña viÖc s¾p xÕp çc yÕu tè chuÈn, sù t¬ng xøng trong
h×nh d¸ng, kÝch thíc vµ vÞ trÝ liªn quan bëi mét mét ®êng trôc chung.
ﾏ Tr/kg 54
Sù c©n b»ng ®èi xøng hÇu hÕt lµ kÕt qu¶ cña sù phèi hîp hµi hoµ, tÜnh lÆng vµ sù th¨ng b»ng,
æn ®Þnh lu«n râ rµng, nhÊt lµ khi ®îc ®Þnh híng trªn mét diÖn th¼ng ®øng. Phô thuéc vµo mèi
liªn hÖ gi÷a chóng, mét sù s¾p xÕp ®èi xøng cã thÓ nhÊn m¹nh khu vùc trung t©m hay sù chó ý
vµo tiªu ®iÓm ë n¬i kÕt thóc cña trôc.
§èi xøng ®¬n gi¶n lµ mét ph¬ng ph¸p cã søc thuyÕt phôc ®Ó thiÕt lËp quy t¾c thÞ gi¸c.
Sù c©n b»ng ®èi xøng qua t©m lµ kÕt qu¶ cña viÖc tæ chøc çc yÕu tè xung quanh ®iÓm trung
t©m. Nã t¹o ra mét bè côc tËp trung nhÊn m¹nh trung t©m. Çc yÕu tè cã thÓ héi tô vµo hoÆc
to¶ ra tõ vÞ trÝ trung t©m nµy.
C©n b»ng kh«ng ®èi xøng ®îc c«ng nhËn nh lµ sù thiÕu t¬ng xøng vÒ kÝch cì, h×nh d¸ng, mµu
s¾c hay mèi liªn hÖ vÞ trÝ gi÷a çc yÕu tè cña mét bè côc. Trong khi mét bè côc ®èi xøng ®ßi
hái sö dông yÕu tè ®ång nhÊt, th× mét bè côc kh«ng ®èi xøng l¹i kÕt hîp chÆt chÏ çc yÕu tè
kh«ng gièng nhau t¹o ra sù c©n b»ng.
§Ó ®¹t ®îc sù c©n b»ng thÞ gi¸c, mét bè côc kh«ng ®èi xøng ph¶i ®îc ®a vµo tÝnh to¸n søc
nÆng thÞ gi¸c hoÆc søc m¹nh trong mçi yÕu tè vµ nguyªn t¾c ®ßn bÈy trong tæ chøc cña chóng.
C©n b»ng kh«ng ®èi xøng kh«ng rµnh m¹ch nh ®èi xøng vµ thêng cã c¶m gi¸c nh×n n¨ng ®éng
h¬n. Nã cã søc chuyÓn ®éng nhanh, thay ®æi, thËm chÝ hoa mü. Nã còng linh ho¹t h¬n ®èi
xøng vµ ®îc ¸p dông nhiÒu h¬n trong trêng hîp thêng thay ®æi chøc n¨ng kh«ng gian hay hoµn
c¶nh.
5.2.2.3. Hµi hoµ
Sù hµi hoµ cã thÓ ®îc ®Þnh râ nh sù phï hîp hay sù hµi lßng vÒ çc thµnh phÇn trong mét bè côc.
Trong khi sù c©n b»ng ®¹t ®îc çi thèng nhÊt th«ng qua sù s¾p xÕp cÈn thËn gi÷a c¶ çc yÕu tè
gièng nhau vµ kh«ng gièng nhau, nguyªn lý hµi hoµ ®ßi hái sù chän läc kü lìng çc yÕu tè, chia ra
nh÷ng nÐt riªng hay nh÷ng ®Æc tÝnh chung nh h×nh d¸ng, mµu s¾c, chÊt liÖu hay vËt liÖu ®Ó
t¹o ra sù hµi hoµ.
Khi vËn dông nguyªn lý hµi hoµ, nÕu sö dông qu¸ nhiÒu yÕu tè cã ®Æc tÝnh gièng nhau cã thÓ
dÉn ®Õn bè côc kh«ng linh ho¹t, buån tÎ.
5.2.2.4. Thèng nhÊt vµ ®a d¹ng
ﾏ Tr/kg 55
Còng nh sù c©n b»ng vµ hµi hoµ, khi çc yÕu tè ®îc xö lý theo mét çch thøc thèng nhÊt sÏ t¹o ra
sù thèng nhÊt trong bè côc. Song sù thèng nhÊt Êy ®«i khi sÏ lµm bè côc trë thµnh buån tÎ, kh«
khan.
Trong vËn dông cô thÓ, sù thèng nhÊt cÇn cã nh÷ng ®iÓm chÊm ph¸. §iÒu nµy tëng chõng sai
nguyªn t¾c, song nã l¹i rÊt hiÖu qu¶ trong viÖc t«n thªm tÝnh thèng nhÊt cña bè côc.
Çc phÇn trong thÓ thèng nhÊt cã thÓ thay ®æi t¹o ra sù ®a d¹ng trong bè côc, nhng còng kh«ng
®îc qu¸ l¹m dông dÉn ®Õn hçn lo¹n thÞ gi¸c.
5.2.2.5. NhÞp ®iÖu vµ nhÊn m¹nh
Nguyªn lý thiÕt kÕ nhÞp ®iÖu lµ dùa vµo sù lÆp ®i lÆp l¹i cña çc yÕu tè. Sù lÆp l¹i nµy kh«ng
chØ t¹o nªn sù thèng nhÊt thÞ gi¸c mµ cßn t¹o nªn sù chuyÓn ®éng mang tÝnh nhÞp ®iÖu mµ
m¾t vµ t©m trÝ ngêi quan s¸t cã thÓ híng theo ®ã. Nã cã thÓ ®îc dïng ®Ó thiÕt lËp mét nhÞp
®iÖu cho nh÷ng phÇn chÝnh hoÆc ®Ó x¸c ®Þnh mét tuyÕn chÊt liÖu hay ®êng viÒn trang trÝ.
Çc h×nh mÉu phøc t¹p, cã nhÞp ®iÖu ®îc thùc hiÖn b»ng çch t¹o mèi quan hÖ thÞ gi¸c cho çc
yÕu tè, tøc lµ liªn kÕt çc vËt liÒn kÒ vµo nhau hoÆc ph©n chia çc ®iÓm c¬ b¶n gi÷a chóng.
Kh«ng gian cña nh÷ng yÕu tè liªn tôc vµ nhÞp ®é cña nhÞp ®iÖu thÞ gi¸c cã thÓ thay ®æi, t¹o
thµnh vµ nhÊn m¹nh nh÷ng ®iÓm cÇn thiÕt trong khèi. HiÖu qu¶ cña nhÞp ®iÖu cã thÓ lµm
duyªn d¸ng, truyÒn c¶m, døt kho¸t vµ ®ét ngét. Trong mét chuçi nh÷ng h×nh mÉu cã nhÞp
®iÖu, cã mét sù ®ét biÕn cña mét yÕu tè ®éc ®¸o cã thÓ lµm t¨ng tÝnh tù nhiªn cña h×nh mÉu.
Trong khi nh÷ng yÕu tè lÆp ®i, lÆp l¹i ®Ó cã tÝnh liªn tôc ph¶i cã mét ®Æc ®iÓm th«ng thêng,
chóng ta cã thÓ thay ®æi h×nh thï, chi tiÕt, mµu s¾c vµ chÊt liÖu. Nh÷ng sù kh¸c biÖt nµy cã
thÓ t¹o thµnh sù phong phó thÞ gi¸c vµ cã thÓ dÉn tíi møc ®é ®a d¹ng kh¸c nhau. Mét nhÞp ®iÖu
xen kÏ cã thÓ ®Æt n»m ngang, hoÆc nh÷ng biÕn tÊu cã thÓ ®îc xÕp t¨ng lªn vÒ kÝch cì, gi¸ trÞ,
mµu s¾c ®Ó ®Þnh híng cho chuçi.
NhÞp ®iÖu thÞ gi¸c dÔ dµng nhËn ra nhÊt khi t¹o thµnh mét chuçi theo ®êng, chuçi kh«ng theo
tÝnh chÊt tuyÕn (®êng) gåm nh÷ng h×nh thï, mµu s¾c, chÊt liÖu, cã thÓ cung cÊp nh÷ng nhÞp
®iÖu tinh tÕ h¬n mµ cã thÓ ngêi nh×n sÏ kh«ng c¶m nhËn thÊy ngay.
ﾏ Tr/kg 56
Trong mét bè côc thèng nhÊt xuÊt hiÖn mét yÕu tè kh¸c thêng cã thÓ ®ã lµ kh¸c vÒ h×nh d¹ng,
chÊt liÖu, mµu s¾c hay sù ®Þnh híng ®Òu t¹o ra mét sù nhÊn m¹nh. Sù nhÊn m¹nh nµy ®Æc biÖt
cÇn thiÕt khi chóng ta muèn nãi nªn mét ®iÒu g× ®ã trong t¸c phÈm cña m×nh.
5.3. Çc nguyªn lý mü thuËt trong t¹o d¸ng s¶n phÈm
Çc nguyªn lý mü thuËt c¬ b¶n ®Òu cã thÓ vËn dông trong t¹o d¸ng s¶n phÈm méc. Nhng vËn
dông ra sao, lµm nh thÕ nµo cho phï hîp l¹i lµ c¶ mét vÊn ®Ò cÇn ®îc nghiªn cøu kü lìng vµ s©u
s¾c.
5.3.1. Nguyªn lý sö dông mµu s¾c trong t¹o d¸ng
Mµu s¾c lµ thµnh phÇn mµ con ngêi c¶m nhËn thÊy nhanh nhÊt qua thÞ gi¸c. Mét ®èm s¸ng loÐ
lªn, chóng ta sÏ c¶m nhËn thÊy tríc ®ã lµ mµu g×, sau ®ã chóng ta míi ph©n tÝch c¶m nhËn xem
®èm s¸ng ®ã h×nh g×. ChÝnh bëi vËy, mµu s¾c ®îc ®Æc biÖt chó träng trong t¹o d¸ng s¶n
phÈm méc. S¶n phÈm cã thu hót, cã b¾t m¾t hay kh«ng ®ã lµ nhê vµo mµu s¾c cña s¶n phÈm.
Nh chóng ta ®· biÕt, mµu s¾c cña mét vËt phô thuéc vµo ¸nh s¸ng chiÕu tíi nã. Song cho dï ¸nh
s¸ng nh©n t¹o cã ph¸t triÓn ®Õn ®©u ®i n÷a th× còng ®Òu híng theo môc ®Ých lµ t¹o ra lo¹i
¸nh s¸ng gÇn gòi víi thiªn nhiªn nhÊt, vµ tÊt nhiªn lµ ph¶n ¸nh trung thùc nhÊt mµu s¾c cña van
vËt xung quanh. ChÝnh bëi vËy, mçi vËt, mçi s¶n phÈm ®Òu cÇn cã nh÷ng mµu s¾c phï hîp, hoµ
®ång ®îc víi mäi vËt quanh nã.
Mµu s¾c trong t¹o d¸ng s¶n phÈm méc thêng ®îc sö dông ®Ó t¹o ra sù hoµ ®ång trong kh«ng
gian chung. Mét sè trêng hîp nã ®îc sö dông ®Ó lµm næi bËt phong çch ç nh©n.
Mµu s¾c cña s¶n phÈm trong t¹o d¸ng cÇn tu©n thñ theo çc c¶m nhËn tÝnh n¨ng mµu cña ngêi
sö dông: ngêi giµ thêi thÝch çc mµu nhÑ nhµng, trÎ nhá thêng thÝch çc mµu nguyªn cã ®é b·o
hoµ mµu cao, çc s¾c ®é t¬ng ph¶n m¹nh...(néi dung nµy sÏ ®îc tr×nh bµy râ h¬n ë phÇn sau)
Mµu cña s¶n phÈm méc gÇn gòi nhÊt ®ã lµ nh÷ng mµu gièng mµu gç, nh÷ng mµu nµy lµ nh÷ng
mµu t¬ng ®èi dÔ hoµ ®ång trong çc m«i trêng kh«ng gian néi thÊt. Mét sè mµu s¾c kh¸c thêng
®îc sö dông ë nh÷ng chi tiÕt nh phÇn bäc ®Öm dÔ dµng h¬n trong viÖc ®a d¹ng s¾c mµu s¶n
phÈm.
5.3.2. Nguyªn lý bè côc çc phÇn trong s¶n phÈm
ﾏ Tr/kg 57
S¶n phÈm méc lµ s¶n phÈm trùc tiÕp phôc vô con ngêi, bëi thÕ trong t¹o d¸ng cÇn ph¶i chó ý tíi
nguyªn lý vÒ tû lÖ vµ tû xÝch mét çch chÆt chÏ. Chóng ta kh«ng thÓ l¹m dông tû lÖ vµ tû xÝch
®Ó lµm næi bËt s¶n phÈm cña m×nh bëi kÝch thíc cña s¶n phÈm ph¶i phô thuéc vµo kÝch thíc
cña con ngêi, ®©y lµ mét phô thuéc t¬ng ®èi chÆt.
Sù c©n b»ng ®îc xem nh mét tiªu chÝ trong t¹o d¸ng s¶n phÈm méc. Song ®«i khi ph¸ vì sù c©n
b»ng còng t¹o cho ta nh÷ng Ên tîng thÈm mü tuyÖt vêi. Sù c©n b»ng æn ®Þnh lµ cÇn thiÕt, nã sÏ
t¹o cho ta c¶m gi¸c an toµn, yªn t©m, tho¶i m¸i khi sö dông, nhng nÕu qu¸ m¸y mãc sÏ trë thµnh
cÇu toµn, tr× trÖ, kh« khan vµ nhµm ch¸n. §Ó ph¸ vì tÝnh buån tÎ cña sù c©n b»ng chóng ta cã
thÓ thay ®æi ph¬ng thøc c©n b»ng thÞ gi¸c truyÒn thèng b»ng çc lo¹i quan hÖ c©n b»ng ®a
d¹ng h¬n.
Sù hµi hoµ trong çc phÇn cña s¶n ph¶m lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Sù hµi hoµ kh«ng chØ cÇn thiÕt
cho mçi s¶n phÈm mµ nã cßn cÇn cã khi nã ®îc bè trÝ vµo mét kh«ng gian nhÊt ®Þnh. §èi víi mét
sè s¶n phÈm phøc t¹p, khi lùa chän çc phô kiÖn nh tay n¾m, kho¸, b¶n lÒ còng cÇn hÕt søc chó
ý tíi tÝnh hµi hoµ cña nã trong tæng thÓ chung.
Sù thèng nhÊt vÒ phong çch cña s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò b¾t buéc ®èi víi mçi ph¬ng ¸n t¹o d¸ng.
Mét phong çch ¸ ¢u lÉn lén sÏ lµm gi¶m gi¸ trÞ nghÖ thuËt cña s¶n phÈm. Song còng cÇn tr¸nh sù
thèng nhÊt th¸i qu¸, lÆp l¹i khu«n mÉu mét çch cøng nh¾c sÏ lµm mÊt ç tÝnh cña s¶n phÈm.
Bªn c¹nh nh÷ng chi tiÕt phøc t¹p cÇn cã nh÷ng phÇn thËt ®¬n gi¶n th× çi phøc t¹p míi cã ý
nghÜa.
CÇn t¹o cho s¶n phÈm cã nhÞp, cã ®iÖu ®Æc biÖt ®èi víi s¶n phÈm cã nhiÒu chiÒu cao nh tñ t-
êng lÖch nãc hay çc tñ cã nhiÒu « ph©n chia trªn mÆt. Sù nhÊn m¹nh lµ cÇn thiÕt, song nã chØ
®îc øng dông khi s¶n phÈm lµ ®å ®¹c chÝnh trong kh«ng gian sö dông. Cßn b×nh thêng sù nhÊn
m¹nh hÕt søc nhÑ nhµng thêng r¬i vµo nh÷ng chi tiÕt cã hoa v¨n trang trÝ.
ﾏ Tr/kg 58
Ch¬ng VI. Çc kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ trang trÝ néi thÊt
Môc tiªu
Cung cÊp çc kiÕn thøc kh¸i qu¸t vÒ trang trÝ néi thÊt.
Néi dung
- Çc kh¸i niÖm c¬ b¶n trong trang trÝ néi thÊt.
- Çc nguyªn lý mü thuËt trong thiÕt kÕ néi thÊt.
- Mét sè m« h×nh néi thÊt.
6.1. Kh¸i niÖm vÒ trang trÝ néi thÊt vµ nguyªn t¾c cña trang trÝ néi thÊt
6.1.1. Kh¸i niÖm vÒ trang trÝ néi thÊt
Khi çc c«ng tr×nh kiÕn tróc h×nh thµnh x¸c lËp nªn nh÷ng kh«ng gian cã mèi quan hÖ t¬ng ®èi
víi nhau ®îc gäi lµ kh«ng gian kiÕn tróc. Trong çc mèi quan hÖ Êy cã mèi quan hÖ gi÷a kh«ng
gian kiÕn tróc bªn trong vµ kh«ng gian kiÕn tróc bªn ngoµi.
Kh«ng gian kiÕn tróc bªn ngoµi, sau khi hoµn thiÖn c«ng tr×nh ®îc gäi lµ kh«ng gian ngo¹i thÊt.
Cßn phÇn kh«ng gian kiÕn tróc bªn trong sau khi hoµn thiÖn ®îc gäi lµ kh«ng gian néi thÊt.
C«ng viÖc hoµn thiÖn kh«ng gian kiÕn tróc bªn trong ®a c«ng tr×nh vµo sö dông ®îc gäi lµ trang
trÝ néi thÊt. Trang trÝ néi thÊt cã thÓ lµ s¾p ®Æt çc ®å ®¹c trong phßng, cã thÓ lµ s¬n hoµn
thiÖn mét bÒ mÆt hay g¾n lªn ®ã nh÷ng ho¹ tiÕt, hoa v¨n trang trÝ. Trang trÝ néi thÊt còng cã
thÓ lµ ®a vµo ®ã mét lä hoa, mét chËu c©y c¶nh. Song nh×n chung nh÷ng c«ng viÖc nh vËy
®Òu ®îc gäi lµ trang trÝ néi thÊt, mÆc dï møc ®é c«ng viÖc cã thÓ lµ kh¸c nhau rÊt xa vÒ ®é
phøc t¹p.
Trang trÝ néi thÊt lu«n híng tíi môc tiªu lµ lµm ®Ñp kh«ng gian kiÕn tróc bªn trong cña c«ng
tr×nh, cho dï ®«i lóc hiÖu qu¶ cña viÖc trang trÝ kh«ng ®îc nh mong muèn.
6.1.2. C¬ së cña trang trÝ néi thÊt
Theo kh¸i niÖm vÒ trang trÝ néi thÊt nh trªn th× c¬ së cña trang trÝ néi thÊt tríc tiªn lµ kh«ng
gian kiÕn tróc bªn trong cña c«ng tr×nh. ViÖc trang trÝ néi thÊt kh«ng chØ dùa trªn c¬ së h×nh
häc cña kh«ng gian kiÕn tróc mµ cßn dùa vµo ý ®å cña kiÕn tróc s thiÕt kÕ c«ng tr×nh. NÕu hai
yÕu tè nµy kh«ng ¨n khíp th× mäi sù nç lùc cña nhµ thiÕt kÕ ®Òu lµ v« nghÜa.
ﾏ Tr/kg 59
"KiÕn tróc lµ mÑ ®Î cña trang trÝ néi thÊt" - GS.HS. Lª Thanh. Qu¶ thùc, chøc n¨ng cña mçi c¨n
phßng ®· ®îc ho¹ch ®Þnh bëi kiÕn tróc s, trªn c¬ së ®ã ngêi thiÕt kÕ néi thÊt ph¶i lµm næi bËt
chøc n¨ng cña mçi c¨n phßng ®ã.
Ngoµi ra trang trÝ néi thÊt cÇn dùa trªn nh÷ng çi ®· cã, nh÷ng kiÓu d¸ng, ®å ®¹c, nh÷ng trang
thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ ®· biÕt trong x· héi hiÖn ®¹i.
6.1.3. Çc nguyªn t¾c cña trang trÝ néi thÊt
- Trong trang trÝ néi thÊt, nguyªn t¾c ®Çu tiªn cÇn ®¶m b¶o ®ã lµ kh«ng lµm ¶nh hëng tíi kÕt
cÊu kiÕn tróc còng nh ý ®å cña kiÕn tróc s (trõ trêng hîp thay ®æi môc ®Ých sö dông cña kh«ng
gian néi thÊt).
- Nguyªn t¾c thø hai ®ã lµ ph¶i t¹o ra ®îc mét kh«ng gian néi thÊt ®éc ®¸o cã tiÕng nãi riªng, cã
t©m hån vµ ®Çy ý nghÜa. Qua çch bµi trÝ kh«ng gian néi thÊt, chóng ta cã thÓ ®äc biÕt ®îc
nhiÒu ®iÒu vÒ gia chñ nh tÝnh çch, së thÝch... tÊt nhiªn lµ trong trêng hîp c¨n phßng ®ã ®îc
trang trÝ ®óng çch, kh«ng b¹ g× dïng nÊy.
- Trang trÝ néi thÊt ph¶i ®îc thùc hiÖn theo çc nguyªn t¾c mü thuËt c¬ b¶n. Mét kh«ng gian ®îc
trang trÝ tåi, kh«ng tu©n theo çc nguyªn t¾c mü thuËt sÏ mét kh«ng gian néi thÊt luém thuém,
®å ®¹c nh nh¶y móa, c·i v· nhau, cho ta c¶m gi¸c khã chÞu khi bíc vµo ®ã.
6.2. Kh¸i niÖm vÒ thiÕt kÕ néi thÊt vµ qu¸ tr×nh thiÕt kÕ néi thÊt
ë mét gãc ®é nµo ®ã, viÖc thiÕt kÕ néi thÊt còng gièng nh c«ng viÖc trang trÝ néi thÊt. Tuy nhiªn
chóng ta vÉn cã thÓ ph©n biÖt ®îc nhê nh÷ng kh¸i niÖm vÒ thiÕt kÕ. Trong thiÕt kÕ, viÖc bè trÝ
thÕ nµy hay thÕ kh¸c ®Òu ®îc lËp ph¬ng ¸n vµ kÕ ho¹ch thùc hiÖn râ rµng chÝnh x¸c.
6.2.1. Çc bíc vµ néi dung thiÕt kÕ néi thÊt
Nh×n chung, thiÕt kÕ néi thÊt ®îc thùc hiÖn theo çc bíc sau:
- Thu thËp th«ng tin lµm c¬ së thiÕt kÕ
- X©y dùng vµ lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ
- Tr×nh bµy b¶n vÏ vµ thuyÕt minh, ®¸nh gi¸ thiÕt kÕ
- LËp kÕ ho¹ch thi c«ng vµ nghiÖm thu
Néi dung c«ng viÖc cña çc bíc tiÕn hµnh nh sau:
Bíc 1: Thu thËp th«ng tin lµm c¬ së thiÕt kÕ
ﾏ Tr/kg 60
ViÖc thu thËp th«ng tin ®îc thu thËp theo çc nhãm th«ng tin sau:
- Ngêi sö dông vµ nh÷ng yªu cÇu hä:
+ Ngêi sö dông:
Lµ ç nh© hay nhãm? NÕu lµ nhãm th× cã bao nhiªu ngêi?
Lµ cô thÓ hay trõu tîng?
Ngµnh nghÒ? nhãm tuæi?...
+ Çc yªu cÇu:
Yªu cÇu cña nhãm lµ g×? Yªu cÇu cña tõng ç nh©n ra sao?
Sù cÇn thiÕ vÒ kh«ng gian ç nh©n, sù riªng t.
Quan hÖ qua l¹i, lèi ®i...
Çc ®å vËt a chuéng, mµu a thÝch,...
Çc vÞ trÝ ®Æc biÖt, çc sö thÝch riªng t...
- Çc yªu cÇu vÒ ho¹t ®éng:
Ho¹t ®éng chñ yÕu lµ g×? thø yÕu lµ g×?
B¶n chÊt cña ho¹t ®éng lµ chñ ®éng hay thô ®éng?
Ho¹t ®éng ån µo hay yªn tÜnh?
Ho¹t ®éng c«ng céng, nhãm nhá hay ç nh©n riªng biÖt?
NÕu kh«ng gian ®îc sö dông cho nhiÒu ho¹t ®éng th× çc ho¹t ®éng quan hÖ víi nhau nh thÕ
nµo?
Ho¹t ®éng cã diÔn ra thêng xuyªn hay kh«ng?
Thêi gian ho¹t ®éng lµ ngµy hay ®ªm?
Ho¹t ®éng cÇn cã çc yªu cÇu nh thÕ nµo:
Riªng t vµ ng¨n çch
Lèi ra vµo ra sao
Kh¶ n¨ng sö dông nh thÕ nµo
Çc yªu cÇu ®èi víi chiÕu s¸ng, chÊt lîng ©m thanh.
- Çc yªu cÇu vÒ ®å ®¹c:
+ X¸c ®Þnh çc yªu cÇu vÒ ®å ®¹c vµ thiÕt bÞ cho mçi ho¹t ®éng:
ﾏ Tr/kg 61
Lo¹i, kiÓu d¸ng, sè lîng çc thiÕt bÞ ra sao?
DiÖn tÝch lµm viÖc
DiÖn tÝch dù tr÷ vµ trng bµy
Çc phô kiÖn vµ çc thiÕt bÞ ®Æc biÖt cÇn thiÕt kh¸c.
§Ìn chiÕu, ®iÖn, c¬ khÝ
+ X¸c ®Þnh chÊt lîng yªu cÇu cña çc thiÕt bÞ:
TÝnh tiÖn nghi
TÝnh an toµn
Sù ®a d¹ng cña thiÕt bÞ
§é bÒn
Kh¶ n¨ng b¶o qu¶n
+ X¸c ®Þnh çch bè trÝ:
Ph©n theo nhãm c«ng n¨ng, bè trÝ phï hîp theo kiÓu d¸ng hay bè trÝ linh ho¹t.
- Ph©n tÝch kh«ng gian:
+ LÊy mÆt b»ng, mÆt c¾t çc têng
+Ph©n tÝch kh«ng gian:
H×nh d¹ng, qui m« vµ tû lÖ cña kh«ng gian
VÞ trÝ hiÖn trêng, çc ®iÓm ra vµo vµ ®êng ®i l¹i
Cöa sæ, chiÕu s¸ng, tÇm nh×n, sù th«ng tho¸ng
Çc vËt liÖu lµm sµn, trÇn, têng.
Çc chi tiÕt kiÕn tróc cÇn chó ý
VÞ trÝ cña çc thiÕt bÞ ®iÖn, m¸y mãc cè ®Þnh vµ ®iÓm ®Êu ®iÖn.
NÕu cÇn th× cã thÓ söa ®æi nh÷ng g×?
- Çc yªu cÇu vÒ kÝch thíc:
+ X¸c ®Þnh çc yªu cÇu vÒ kÝch thíc ®èi víi kh«ng gian vµ çc nhãm trang thiÕt bÞ:
DiÖn tÝch cÇn thiÕt cô thÓ cho mçi nhãm ®îc trang bÞ
Kh«ng gian cÇn thiÕt cho lèi vµo vµ di chuyÓn trong ph¹m vi gi÷a çc khu vùc ho¹t ®éng
Sè ngêi phï hîp
ﾏ Tr/kg 62
Kho¶ng çch phï hîp vµ t¸c ®éng qua l¹i
+ X¸c ®Þnh sù phï hîp gi÷a ho¹t ®éng vµ çc kÝch thíc cña kh«ng gian:
Nghiªn cøu çc ph¬ng thøc vµ nhãm ho¹t ®éng phï hîp trong ph¹m vi h×nh d¸ng, tû lÖ cña diÖn
tÝch sµn víi chiÒu cao cña kh«ng gian.
- Çc chÊt lîng yªu cÇu: X¸c ®Þnh chÊt lîng phï hîp víi khung c¶nh kh«ng gian vµ së thÝch hoÆc
nhu cÇu cña kh¸ch hµng hoÆc ngêi sö dông.
C¶m xóc, t©m tr¹ng hoÆc m«i trêng
H×nh tîng vµ phong çch
Møc ®é th«ng tho¸ng bao quanh
TiÖn lîi vµ an toµn
Träng ®iÓm vµ híng kh«ng gian
M«i trêng ©m thanh
TÝnh n¨ng ®éng
- Mèi quan hÖ yªu cÇu:
Mèi quan hÖ yªu cÇu gi÷a çc khu vùc ho¹t ®éng liªn quan
Gi÷a çc khu vùc liªn quan tíi sù ho¹t ®éng
Gi÷a c¨n hé vµ kh«ng gian bªn c¹nh
Gi÷a c¨n hé vµ bªn ngoµi
+ Ph©n khu yªu cÇu cho çc ho¹t ®éng: tæ chøc çc ho¹t ®éng thµnh çc nhãm hoÆc theo çc
tËp hîp t¬ng xøng vµ thuËn tiÖn cho sö dông.
Bíc 2: X©y dùng vµ lùa chän ph¬ng ¸n thiÕt kÕ
§©y lµ bíc chñ yÕu diÔn ra qu¸ tr×nh thiÕt kÕ. Qu¸ tr×nh nµy cã thÓ m« t¶ qua nh÷ng vßng trßn
mµ trªn ®ã l¨p ®i lÆp l¹i ba c«ng ®o¹n ®ã lµ: Ph©n tÝch - Tæng hîp - §¸nh gi¸.
§Ó x©y dùng ®îc çc ph¬ng ¸n thiÕt kÕ, ban ®Çu chóng ta cÇn ph©n tÝch çc th«ng tin thu thËp
®îc ®Ó tõ ®ã tæng hîp l¹i ®a ra mét ph¬ng ¸n thiÕt kÕ. TiÕp ®ã sÏ lµ ®¸nh gi¸ ph¬ng ¸n võa t¹o
ra xem u, nhîc ë ®©u ®Ó tiÕp tôc rót kinh nghiÖm cho çc ph¬ng ¸n kÕ tiÕp. Sau khi ®¸nh gi¸,
nÕu kÕt qu¶ cha ®¹t ®îc nh mong muèn, ta l¹i tiÕn hµnh ph©n tÝch, tæng hîp råi l¹i ®¸nh gi¸...
cho tíi khi ®iÒu ®¹t ®îc xÊp xØ víi ®iÒu mong ®îi.
ﾏ Tr/kg 63
- Ph©n tÝch:
Trong c«ng ®o¹n nµy, chóng ta cÇn ph©n tÝch çc néi dung theo çc th«ng tin ®· thu thËp ®îc ë
bíc thø nhÊt, nãi ®óng h¬n lµ ta cÇn ph¶i tr¶ lêi çc c©u hái sau:
+ Çi g× ®ang tån t¹i?
Çc t liÖu vÒ vËt chÊt, v¨n ho¸ hiÖn t¹i
M« t¶ çc yÕu tè hiÖn cã
Çi g× cã thÓ thay ®æi, çi g× kh«ng thÓ?
+ Ngêi sö dông muèn g×?
X¸c ®Þnh çc yªu cÇu vµ së thÝch cña ngêi sö dông
§Ò ra nh÷ng môc tiªu, nh÷ng yªu cÇu vÒ chøc n¨ng
Yªu cÇu vÒ h×nh ¶nh vµ phong çch thÈm mü
Sù kÝch thÝch vµ ý nghÜa vÒ mÆt t©m lý
+ §iÒu g× cã thÓ thùc hiÖn?
X¸c ®Þnh cã thÓ chän çi g×, çi g× kh«ng thÓ chän?
X¸c ®Þnh çi g× cã thÓ ®iÒu chØnh, çi g× kh«ng thÓ?
X¸c ®Þnh çi g× ®îc phÐp, çi g× bÞ cÊm?
X¸c ®Þnh çc giíi h¹n vÒ: thêi gian, kinh tÕ, ph¸p lý, kü thuËt...
Tõ viÖc ph©n tÝch çc phÇn cña vÊn ®Ò, chóng ta cã thÓ ®Æt ra çc gi¶i ph¸p, ph¬ng ¸n thiÕt
kÕ. §iÒu nµy ®ßi hái sù tæng hîp, kÕt hîp gi¶i ®¸p nh÷ng vÊn ®Ò vÒ çc ph¬ng diÖn kh¸c nhau
®Ó çc gi¶i ph¸p g¾n bã víi nhau.
Cã nhiÒu çch tiÕp cËn lùa chän ®Ó t¹o ra çc ý ®å vµ tæng hîp çc gi¶i ph¸p cho mét vÊn ®Ò.
Chóng ta cã thÓ t¸ch ra mét hoÆc hai vÊn ®Ò chñ chèt cã gi¸ trÞ hoÆc cã tÇm quan träng vµ dùa
vµo çc vÊn ®Ò nµy mµ ®a ra çc gi¶i ph¸p. Nghiªn cøu çc trêng hîp t¬ng tù vµ sö dông chóng
lµm mÉu ®Ó ph¸t triÓn çc gi¶i ph¸p cña vÊn ®Ò ®· n¾m ch¾c. Ph¸t triÓn çc gi¶i ph¸p thÝch
hîp cho çc bé phËn cña vÊn ®Ò cã thÓ kÕt hîp vµo çc gi¶i ph¸p tæng thÓ vµ lµm cho chóng hµi
hoµ víi çi hiÖn cã.
NÕu kh«ng cã sù ph©n tÝch, tæng hîp tõ ®Çu th× khã cã thÓ ph¸t triÓn mét ý ®å tèt.
- Tæng hîp:
ﾏ Tr/kg 64
ViÖc thiÕt kÕ ®ßi hái sù suy nghÜ hîp lý dùa trªn kiÕn thøc vµ sù hiÓu biÕt tÝch luü ®îc qua kinh
nghiÖm vµ nghiªn cøu. Néi dung chÝnh cña c«ng ®o¹n tæng hîp nµy lµ:
+ Lùa chän çc phÇn:
TiÕn hµnh lùa chän vµ Ên ®Þnh çc gi¸ trÞ cho çc vÊn ®Ò hoÆc yÕu tè then chèt.
Nghiªn cøu b¶n chÊt cña çc phÇn nµy.
H×nh dung ra çch lµm cho çc phÇn nµy cã thÓ phï hîp víi çc phÇn kh¸c.
+ T¹o ý ®å:
Nh×n nhËn t×nh h×nh tõ çc quan ®iÓm kh¸c nhau.
Bè trÝ çc phÇn ®Ó thÊy sù thay ®æi cã thÓ t¸c ®éng ®Õn tæng thÓ nh thÕ nµo.
Nghiªn cøu çc biÖn ph¸p ®Ó kÕt hîp vµi ý ®å tèt vµo mét biÖn ph¸p tèt h¬n.
+ Tæng hîp l¹i toµn bé çc ý ®å
- §¸nh gi¸:
ThiÕt kÕ ®ßi hái ph¶i xÐt duyÖt chÆt chÏ çc gi¶i ph¸p lùa chän vµ so s¸nh çc u ®iÓm, nhîc
®iÓm cña tõng ®Ò xuÊt cho ®Õn khi ®¹t ®îc sù phï hîp nhÊt gi÷a vÊn ®Ò thiÕt kÕ cô thÓ vµ
gi¶i ph¸p. Néi dung cña c«ng ®o¹n nµy lµ:
+ So s¸nh çc ý ®å ®· lùa chän:
So s¸nh mçi gi¶i ph¸p víi môc tiªu vµ tiªu chuÈn cña thiÕt kÕ.
C©n nh¾c çc thuËn lîi vµ u ®iÓm so víi çc chi phÝ vµ ®é tin cËy cña mçi gi¶i ph¸p.
XÕp thø tù çc gi¶i ph¸p vÒ sù thÝch hîp vµ hiÖu qu¶.
+ §a ra çc quyÕt ®Þnh vÒ thiÕt kÕ
Tiªu chÝ ®Ó ®¸nh gi¸ thiÕt kÕ:
- Møc ®é ®¸p øng chøng n¨ng vµ môc ®Ých cña ph¬ng ¸n thiÕt kÕ.
- ChÊt lîng thÈm mü cña thiÕt kÕ.
- ChÊt lîng tinh thÇn cña thiÕt kÕ: cã ý nghÜa, g©y Ên tîng, ®éc ®¸o.
- TÝnh kinh tÕ cña thiÕt kÕ.
ﾏ Tr/kg 65
Bíc 3: Tr×nh bµy b¶n vÏ vµ thuyÕt minh thiÕt kÕ
Sau khi ®· quyÕt ®Þnh lùa chän ®îc mét ph¬ng ¸n thiÕt kÕ, chóng ta tiÕn hµnh tr×nh bµy b¶n
vÏ vµ thuyÕt minh ph¬ng ¸n thiÕt kÕ.
B¶n vÏ thiÕt kÕ.
B¶n vÏ thiÕt kÕ ®îc lËp thµnh hå s¬. Th«ng thêng trong thiÕt kÕ néi thÊt cã Ýt nhÊt lµ 7 b¶n vÏ:
b¶n vÏ çc mÆt têng, b¶n vÏ mÆt b»ng, b¶n vÏ mÆt trÇn vµ b¶n vÏ phèi c¶nh tæng thÓ. Trong mét
sè thiÕt kÕ, sè b¶n vÏ cã thÓ lªn tíi hµng tr¨m b¶n, cã ®Çy ®ñ çc gãc nh×n phèi c¶nh vµ nh÷ng
ph¬ng ¸n thiÕt kÕ kh¸c ®Ó gióp ngêi xem dÔ dµng so s¸nh, dÔ dµng thÊy ®îc tÝnh u viÖt cña
ph¬ng ¸n thiÕt kÕ.
Trong b¶n vÏ çc mÆt têng, mµu cña çc chi tiÕt ®îc thÓ hiÖn mét çch trung thùc ®Ó ngêi thi
c«ng cã thÓ lÊy ®ã lµm mµu chuÈn thiÕt kÕ, kh«ng lÊy theo mµu cña b¶n vÏ phèi c¶nh.
Çc b¶n vÏ mÆt c¾t têng còng nh çc chi tiÕt kh¸c ®îc thùc hiÖn theo tiªu chuÈn b¶n vÏ kü thuËt
hiÖn hµnh.
ThuyÕt minh thiÕt kÕ.
ThuyÕt minh thiÕt kÕ ph¶i lµm râ çc néi dung sau:
Lý do thùc hiÖn thiÕt kÕ: theo ®¬n ®Æt hµng, theo tÝnh cÊp thiÕt ph¶i thay ®æi c¶i t¹o.
Thùc tr¹ng cña ph¬ng ¸n cò (nÕu cã trong trêng hîp thiÕt kÕ c¶i t¹o).
TÝnh u viÖt cña ph¬ng ¸n thiÕt kÕ míi so víi ph¬ng ¸n thiÕt kÕ cò.
§¸nh gi¸ tæng hîp vÒ ph¬ng ¸n thiÕt kÕ.
Bíc 4: LËp kÕ ho¹ch thi c«ng vµ nghiÖm thu
Trong bíc nµy, ngêi thiÕt kÕ cÇn lËp ra mét kÕ ho¹ch thi c«ng ®Ó kh¼ng ®Þnh tÝnh kh¶ thi cña
thiÕt kÕ. Cô thÓ çc ®å ®¹c nµo lµ thiÕt kÕ, ®å ®¹c nµo lµ mua s½n. NÕu lµ thiÕt kÕ cÇn cã b¶n
vÏ thiÕt kÕ s¬ bé. Cßn nÕu lµ ®å ®¹c mua s½n ph¶i cã mÉu m· catalog víi ®Çy ®ñ kÝch thíc kÌm
theo.
(Víi ph¹m vi cña bµi gi¶ng nµy, chóng t«i kh«ng thÓ ®Ò cËp hÕt toµn bé néi dung mµ chØ giíi
thiÖu mét sè tµi liÖu tham kh¶o ë phÇn tµi liÖu tham kh¶o cña bµi gi¶ng)
6.2.2. Ph¬ng ph¸p thiÕt kÕ néi thÊt
ﾏ Tr/kg 66
Qua phÇn m« t¶ néi dung cña çc bíc thiÕt kÕ nh trªn, phÇn nµo chóng ta ®· thÊy ®îc ph¬ng
ph¸p thiÕt kÕ. §ã chÝnh lµ ph¬ng ph¸p nghiªn cøu h×nh mÉu.
Mét h×nh mÉu víi hµng lo¹i çc th«ng tin vÒ nã ë ®Çu vµo qua qu¸ tr×nh ph©n tÝch, tæng hîp vµ
®¸nh gi¸, mét ph¬ng ¸n thiÕt kÕ ra ®êi. Ph¬ng ¸n nµy sau khi ®îc c©n nh¾c, ®¸nh gi¸ tiÕp tôc
®îc ph©n tÝch tæng hîp vµ ®¸nh gi¸ ®Ó t¹o ra mét ph¬ng ¸n kh¸c. Cø nh vËy cho tíi khi ph¬ng
¸n thiÕt kÕ phï hîp víi çc yªu cÇu ®Æt ra th× th«i.
ﾏ Tr/kg 67
6.3. Çc nguyªn lý mü thuËt øng dông trong thiÕt kÕ néi thÊt
6.3.1. Mµu s¾c, ¸nh s¸ng vµ chÊt liÖu
6.3.1.1. T¸c dông t©m sinh lÝ cña mµu s¾c
Ai còng ph¶i thõa nhËn r»ng chØ cã thÓ nh×n thÊy khi chiÕu s¸ng thÝch hîp th× míi c¶m thô ®îc
mµu s¾c. Nhµ triÕt häc G«tt¬ vµ nhµ b¸c häc Niut¬n ®· chøng minh r»ng mµu s¾c t¸c ®éng
®Õn hÖ thÇn kinh trung ¬ng cña con ngêi.
B¶n th©n mµu s¾c kh«ng lµm t¨ng hoÆc gi¶m nhiÖt ®é trong phßng còng nh kh«ng lµm t¨ng
hay gi¶m kÝch thíc kh«ng gian 3 chiÒu cña phßng trong c¨n hé. Trong ph¹m vi mét bÒ mÆt
ph¼ng cïng mµu, ®îc t« vÏ nh÷ng ®iÓm mµu s¸ng vµ tèi th× thùc tÕ, bÒ mÆt ®ã vÉn b»ng
ph¼ng (nÕu ta sê vµo nã). Nhng vÒ mÆt c¶m gi¸c cña con ngêi th× khi nh×n vµo ®ã, ta vÉn
c¶m thÊy nãng, nh×n vµo mµu xanh l¹i c¶m thÊy m¸t. Têng hay trÇn nhµ cã mµu s¸ng ta c¶m
thÊy phßng réng ra vµ cao lªn, ngîc l¹i s¬n mµu tèi sÏ c¶m thÊy chËt hÑp vµ thÊp xuèng. NÕu mÆt
têng mµu vµng, ®iÓm mét « nhá mµu ®en, thÊy nã nh mét hèc s©u, ngîc l¹i ®iÓm « nhá mµu
tr¾ng, thÊy chç ®ã nh têng låi lªn. Mµu s¾c cã t¸c ®éng lõa dèi thÞ gi¸c, lõa dèi c¶m thô mµu
s¾c cña con ngêi. Mét gia ®×nh cã 5 ngêi cïng ë trong mét phßng sinh ho¹t chung, dïng ®Ìn mµu
®á sau 3 - 8 phót hä thÊy dµu ®Çu mÖt mái, chãng mÆt, råi bãng ®Ìn ®á trë thµnh mµu xanh l¸
c©y thÉm, çc ®å ®¹c ®îc phñ mµu ®á trë thµnh mµu vµng pha xanh l¸ c©y, vµ çc ®å ®¹c cßn
l¹i ®Òu thay ®æi thµnh mµu kh¸c. Sau ®ã ngêi ta ®æi thµnh bãng ®Ìn mµu xanh da trêi nh¹t,
mäi ngêi ®ã trë l¹i t¬i tØnh, s¶ng kho¸i, mµu çc ®å ®¹c trong phßng trë l¹i mµu thùc cña nã. §ã
lµ hiÖn tîng mµu t¸c ®éng hÖ thÇn kinh, c¬ quan néi t¹ng cña con ngêi. B»ng khoa häc kü thuËt,
ngêi ta ®· chøng minh mµu s¾c t¸c ®éng ®Õn t©m hån gióp ngêi bÖnh trë l¹i b×nh yªn: Nhãm
mµu tÝch cùc gåm ®á, da cam, vµng do mang nhiÒu tia hång ngo¹i gióp cho ngêi yÕu thÇn kinh
quan s¸t chóng sÏ ®îc kÝch thÝch håi phôc l¹i b×nh thêng. Nhãm mµu xanh l¸ c©y, xanh l¸ m¹,
xanh da trêi, thuéc nhãm mµu thô ®éng, cã t¸c dông an thÇn, ch÷a bÖnh rèi lo¹n thÇn kinh. NÕu
ngêi mang bÖnh nµy tÝch cùc d¹o ch¬i ë c«ng viªn, nói, rõng, b¬i thuyÒn trªn s«ng, hå mét thêi
gian sÏ s¶ng kho¸i, yªu ®êi. ë phßng ngñ, nÕu dïng çc mµu xanh kÓ trªn sÏ cã t¸c dông an thÇn
trë l¹i. Mµu tÝm cã trong tia s¸ng mÆt trêi, t¸c dông ch÷a liÖt thÇn kinh, ®au tim nhê chÊt kÝch
thÝch néi t¹ng. V× vËy, cöa sæ cho phßng ngêi bÖnh nµy híng tíi ph¬ng mÆt trêi mäc ®Ó thu ®-
ﾏ Tr/kg 68
îc nhiÒu lîng ¸nh s¸ng tÝm vµo phßng, ®ång thêi s¬n têng mµu tøc th× sau mét thêi gian bÖnh sÏ
thuyªn gi¶m.
Tr¸nh trang trÝ phßng ë b»ng çc mµu cã thÓ g©y h¹i thÇn kinh ngêi sö dông: Mµu ®á th¾m g©y
c¶m gi¸c khñng khiÕp, lo sî, håi hép, cho¸ng v¸ng, vµ khi c¶m thô nhiÒu qu¸ sÏ g©y ®iªn lo¹n; cßn
mµu ®en g©y buån th¶m, tang tãc.
6.3.1.2. T¸c ®éng cña mµu s¾c tíi c¶m xóc cña con ngêi
Trang trÝ mµu s¾c cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi néi thÊt, gîi lªn c¶m xóc tÝch cùc hay thô ®éng ngêi
ë. Theo G«tt¬, cÇn lu ý nh÷ng vÊn ®Ò sau ®©y:
- Mµu cã s¾c ký
Mµu ®á vµ da cam tuy cã ¶nh hëng tÝch cùc, kÝch ®éng trong qu¸ tr×nh sèng, n©ng cao kh¶
n¨ng lao ®éng. Nhng nh÷ng t¸c ®éng ®ã thêng x¶y ra theo chu k×, lóc ®Çu t¨ng sau l¹i gi¶m
dÇn. Mµu ®á kÝch ®éng m¹nh h¬n mµu da cam. Mµu vµng g©y c¶m xóc l¹c quan nhÊt, cã liªn t-
ëng tíi mµu cña ¸nh s¸ng mÆt trêi. Nã gãp phÇn lµm tèt ®Ñp tÝnh khÝ con ngêi, g©y s¶ng kho¸i
trong lao ®éng. Mµu xanh l¸ c©y lµ mµu trung lËp g©y c¶m xóc yªn t©m, kh«ng g©y mÖt, còng
gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, råi l¹i gi¶m dÇn nh thuéc tÝnh cña mµu ®á. Mµu xanh
da trêi vµ mµu xanh níc biÓn lµ çc mµu l¹nh, thô ®éng còng cã qu¸ tr×nh gi¶m dÇn tÝnh tÝch
cùc trong lao ®éng theo qu¸ tr×nh tÜnh. Mµu tÝm vµ mµu ®á th¾m lµm gi¶m dÇn sù cè g¾ng
trong qu¸ tr×nh sèng, còng nh t¹o ra mét vµi c¶m xóc kh«ng yªn t©m, kh«ng an toµn. Mµu n©u
g©y c¶m xóc bÒn ch¾c, nhÉn n¹i, Êm cóng, t¹o ra Ên tîng æn ®Þnh, song cã ®«i phÇn g©y c¶m
gi¸c cùc nhäc.
- Mµu kh«ng cã s¾c ký
Mµu ®en lµ mµu tèi t¨m, nÆng nÒ, huyÒn bÝ lµm gi¶m s¾c khÝ con ngêi. ë néi thÊt, mµu x¸m
g©y c¶m xóc buån ch¸n, thê ¬. Mµu tr¾ng g©y c¶m xóc khoan dung, vÞ tha, nhêng nhÞn khiªm
tèn, gióp ®ì, cao c¶, t¹o nªn s¾c khÝ l¹c quan.
Møc ®é l¸c ®éng cña mµu s¾c phô thuéc vµo bÒ mÆt mang mµu. DiÖn tÝch cña nã cµng lín, t¸c
®éng cña nã cµng m¹nh. Bëi thÕ cho nªn mäi cè g¾ng ¸p dông mµu vµo néi thÊt ph¶i phï hîp ®Ó
t¹o ra çc t¸c ®éng tÝch cùc cho tõng ®èi tîng ë. Mµu s¾c trong néi thÊt ®îc dïng tÝch cùc h¬n
ngo¹i thÊt bëi çc yÕu tè tù nhiªn thêng xuyªn t¸c ®éng, lµm cho t©m lý con ngêi lªn xuèng thÊt
ﾏ Tr/kg 69
thêng. Trong ph¹m vi nhÊt ®Þnh th× çc yÕu tè bôi, bÈn, ®éc h¹i th¶i ra m«i trêng ®« thÞ g©y
nªn ¶nh hëng tiªu cùc tíi mµu s¾c kiÕn tróc.
Çc gi¶i ph¸p mµu s¾c gióp cho néi thÊt cã nh÷ng Ên tîng tèt víi ngêi ë nh vui t¬i, ®é lîng, kiªn
tr× hay thËm chÝ ®iªn lo¹n. Mµu s¾c mang ý nghÜa tîng trng còng g©y c¶m xóc tèt cho mäi ng-
êi, vÝ dô: ¸o tr¾ng trang träng, nhng mµu ®en lµ mµu tang tãc. Song biÕt phèi hîp víi mµu tr¾ng
l¹i mang ý nghÜa träng thÓ. TÊm ¸o mµu hång thêng giµnh cho bÐ g¸i míi sinh cßn nh÷ng trÎ lín a
mµu xanh da trêi, trÎ trung h¬n, th¬ ng©y h¬n mµ c¶ ngêi dïng vµ ngêi ng¾m nh×n ®Òu a
thÝch.
NhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu ®Æc ®iÓm mµu s¾c cã ¶nh hëng ®Õn tÝnh t×nh, c¶m xóc cña
con ngêi, tíi thÕ giíi xung quanh. Tõ ®ã ngêi ta rót ra mét sè gi¶i ph¸p mµu ®Ó trang trÝ néi thÊt.
Mµu s¾c cã nh÷ng biÓu hiÖn riªng, sù hµi hoµ cña chóng kh«ng gièng ë çc ph¬ng tiÖn nghÖ
thuËt kh¸c. Nghiªn cøu mét sè quy luËt c¶m thô mµu theo nhÞp ®iÖu hÖ mÐt, ngêi ta thÊy nã
g¾n bã rÊt chÆt chÏ víi çc tÝnh chÊt mµu s¾c chñ yÕu. §ã lµ t«ng mµu, ¸nh s¸ng, b·o hoµ mµu
vµ sù phèi hîp mµu kh¸c nhau.
Con ngêi c¶m thô mµu s¾c nhanh h¬n sù c¶m thô vÒ h×nh d¸ng. §ã lµ do kÕt qu¶ ph¶n quang
cña bÒ mÆt mang mµu, ®Æc biÖt lµ mµu cã s¾c ký. Trong ®ã çc mµu nãng trªn nÒn ®en næi
h¬n trªn nÒn tr¾ng. HiÖn tîng nµy chøng tá r»ng kh¶ n¨ng m« pháng cña m¾t ngêi lµ nhê vµo
chÝnh mµu cã s¾c ký.
Víi kÝch thíc cña çc vÖt mµu nh nhau, ®îc ®Æt trªn ph«ng cã çc m¶ng mµu ®en tr¾ng. Lîng
ph¸t quang kh¸c nhau lµ do mµu cña ph«ng ®en vµ tr¾ng. ý nghÜa tr×nh bµy çc vÖt mµu cïng
kÝch thíc t¬ng quan víi ph«ng, khiÕn cho ngêi quan s¸t thÊy bÒ mÆt ph¼ng rÊt réng lín, th× sù
ph¸t quang cña mµu ®á (nãng) cµng næi bËt h¬n mµu vµng, xanh vµ tÝm. Tõ thùc nghiÖm ®ã
ngêi ta rót ra ®îc quy luËt phèi hîp mµu cã çc hÖ sè ph¶n quang kh¸c nhau ®Ó vËn dông trang
trÝ bÒ mÆt néi thÊt cã hiÖu qu¶ vÒ c¶m thô.
Sù phèi hîp 2 hay mÆt sè mµu trang trÝ trong néi thÊt thêng g¾n liÒn víi kÝch thíc çc bÒ mÆt
mang mµu vµ kho¶ng çch nh×n. Trong néi thÊt kho¶ng çch nh×n cã c¶m thô tèt kh«ng lín h¬n
tõ 3 - 4m. §èi víi çc vÖt mµu kh«ng nhá h¬n tõ 2 - 3mm th× kho¶ng çch nh×n tèt lµ 2m.
ﾏ Tr/kg 70
HiÖu qu¶ cuèi cïng cña mµu s¾c trang trÝ lµ ph¶i ®¹t chØ tiªu thÈm mü vµ sù truyÒn c¶m. CÇn
chän lùa cho sù phèi hîp mµu hµi hoµ trong çc ph¹m vi chªnh lÖch çc hÖ sè ph¶n x¹ tõ 10 - 15%
(sè mµu ë c¹nh nhau trªn vßng trßn mµu nªn Ýt h¬n 4). HoÆc çc mµu ë çch xa nhau trªn vßng
trßn mµu cã hÖ sè ph¶n x¹ chªnh lÖch tõ 20 - 30%. HiÖn tîng trang trÝ mµu sÆc sì trong sù phèi
hîp çc vÖt mµu lµ do sù t¸ch rêi tõng m¶ng mµu, ®ång thêi çc hÖ sè ph¶n x¹ chªnh lÖch nhau
qu¸ lín. Nhng còng kh«ng nªn ¸p dông trang trÝ néi thÊt çc mµu cã cïng hÖ sè ph¶n x¹, khi ®ã
quan s¸t thÊy chãi m¾t, khã chÞu. B¶ng 6.1 díi ®©y giíi thiÖu hÖ sè ph¶n x¹ mét sè vËt liÖu,
mµu trang trÝ:
ﾏ Tr/kg 71
B¶ng 6.1. ChØ dÉn bÖ sè ph¶n x¹ (() cña mµu s¬n, tiªu chuÈn Caveleva 1978
STTMµu s¬nTiªu chuÈn ®o lêng cña mµuHÖ sè ph¶n x¹ p% cã hiÖu qu¶1
2
3
4
5
6
7
8
9Tr¾ng
Ngµ voi
X¸m
Kem .
Vµng nh¹t
Be
Xanh da trêi
Xanh l¸ c©y s¸ng
Xanh lôc nh¹t803
998
898
946
902
995
458
956
96782
67
56
ﾏ Tr/kg 72
35
55
38
61
58
49
6.3.1.3. ChiÕu s¸ng kh«ng gian néi thÊt
6.3.1.3.1. ChiÕu s¸ng tù nhiªn
Sù c¶m thô mµu s¾c trong néi thÊt phô thuéc nhiÒu vµo ®Æc ®iÓm chiÕu s¸ng cho phßng.
H·y xem xÐt qua sù ¶nh hëng chiÕu s¸ng c¶nh quan trong thiªn nhiªn tíi mµu s¾c: ChiÕu s¸ng tù
nhiªn ®îc thay ®æi theo thêi tiÕt cña ngµy, th¸ng trong n¨m vµ ®ång thêi kÐo theo sù thay ®æi
c¶m thô mµu s¾c cña con ngêi. Nhê cã ¸nh s¸ng ph¶n x¹ cña bÇu trêi vµo trong phßng, ¸nh s¸ng
®ã l¹i khuÕch t¸n ®Þnh híng gióp ta c¶m nhËn mµu s¾c tèt h¬n. Song trong mét sè trêng hîp, do
¸nh s¸ng tù nhiªn lµm cho ta c¶m thô mµu s¾c bÞ sai lÖch. VÝ dô: Theo kÕt qu¶ nghiªn cøu ë
Nga, ¸nh s¸ng mÆt trêi chiÕu vµo phßng ë mçi vïng cã kh¸c nhau. Çc cöa sæ phßng híng vÒ phÝa
nam th× nhËn ®îc ¸nh s¸ng quanh n¨m. Cöa sæ híng vÒ phÝa ®«ng vµ phÝa t©y chØ nhËn ®îc
¸nh s¸ng cã nöa ngµy. Cöa më híng b¾c kh«ng thu ®îc chiÕu s¸ng trùc tiÕp còng nh ¸nh s¸ng
khuÕch t¸n. Muèn c¶m nhËn ®îc mµu s¾c trong phßng tèt th× cöa sæ ph¶i ®ãn ®îc tia s¸ng
mÆt trêi qua cöa sæ, tèt nhÊt lµ híng nam, nªn s¬n phßng mµu l¹nh. Ngîc l¹i, ë phÝa b¾c s¬n
mµu Êm, ë phÝa ®«ng vµ t©y s¬n phßng mµu trung tÝnh. §Ó c¶m thô mµu s¾c phong phó h¬n,
ngêi ta x¸c nhËn dïng chiÕu s¸ng nh©n t¹o b»ng ®Ìn huúnh quang cho suèt c¶ n¨m ®Ó phßng khi
trêi bÞ m©y u ¸m c¶ ngµy, ®Æc biÖt lµ mïa ®«ng hµng th¸ng thiÕu ¸nh s¸ng mÆt trêi. ¸p dông
chiÕu s¸ng nh©n t¹o nh thÕ chñ ®éng h¬n, viÖc trang trÝ b»ng çc mµu Êm sÏ cã t¸c dông tÝch
cùc h¬n. V× thÕ mµ viÖc chän mµu s¾c vµ chän híng chiÕu s¸ng nãi lªn vai trß cña têng vµ cöa
sæ lµ rÊt quan träng.
ë ViÖt Nam cã tíi 230/360 ngµy trêi nhiÒu m©y, lîng t¸n x¹ lín. CÇn ®îc tËn dông chiÕu s¸ng tù
nhiªn qua cöa sæ ®Ó tiÕt kiÖm n¨ng lîng ®iÖn vµ hîp lÝ ho¸ qu¸ tr×nh sö dông kinh phÝ cña ngêi
ﾏ Tr/kg 73
ë. MÆt kh¸c chóng ta h¹n chÕ cöa më vÒ híng t©y, sÏ tr¸nh ®îc n¾ng vµo nhµ. NÕu cÇn më cöa
th× ph¶i cã gi¶i ph¸p che n¾ng.
Çc nhµ khoa häc ViÖt Nam ®· x¸c nhËn r»ng më cöa híng nam b¾c theo ®iÒu kiÖn khÝ hËu níc
ta lµ híng lÊy ¸nh s¸ng tèt nhÊt.
Tãm l¹i, gi¶i ph¸p chiÕu s¸ng tù nhiªn cho phßng ®Ó c¶m thô mµu s¾c ®îc phong phó vµ kinh tÕ.
6.3.1.3.2. ChiÕu s¸ng nh©n t¹o
ChiÕu s¸ng nh©n t¹o cã ¶nh hëng nhÊt ®Þnh ®Õn c¶m thô mµu s¾c néi thÊt. Nh÷ng ¶nh hëng
®ã lµ thµnh phÇn quang phæ cña nguån chiÕu s¸ng, híng chiÕu s¸ng, lîng chiÕu s¸ng khuÕch t¸n
vµ ph¶n x¹. §Ìn huúnh quang cã lîng quang phæ xÊp xØ trong tia s¸ng mÆt trêi, thÝch hîp víi thÞ
gi¸c con ngêi. V× vËy c«ng suÊt ®Ìn thêng dïng tõ 25- 100 wat phï hîp víi têng s¬n mµu vµng sÏ
cho ta lîng quang phæ lín. V× vËy th«ng dông nhÊt lµ dïng ®Ìn cã c«ng suÊt tõ 200 - 500W (c¶
sinh ho¹t vµ häc tËp). §Ìn huúnh quang ®îc sö dông sÏ gi¶m chi phÝ ®iÖn tõ 2 - 3 lÇn so víi ®Ìn
d©y tãc.
NhiÖm vô trang trÝ thÈm mü néi thÊt c¨n hé lµ t¹o ra ®îc sù hµi hoµ cho tõng lo¹i phßng ë. §©y lµ
c«ng viÖc hÕt søc phøc t¹p. Thùc tÕ ®ßi hái ngµnh c«ng nghiÖp vËt liÖu x©y dùng ®a ra ®îc
nh÷ng s¶n phÈm phï hîp víi yªu cÇu trang trÝ néi thÊt, c¶ vÒ kiÓu d¸ng, mµu s¾c vµ kÝch thíc.
TÝnh ®a d¹ng cña çc mÆt hµng gèm, sø, thuû tinh, ®¸ quý, s¬n, bét mµu, ®å gç, th¶m tr¶i sµn,
rÌm cöa sæ, çc lo¹i ®Ìn chiÕu s¸ng v.v... sÏ ®îc çc nhµ thiÕt kÕ lùa chän cho gi¶i ph¸p trang trÝ
cña m×nh lµ v« cïng cÇn thiÕt.
Sù khÐo lÐo trang trÝ mµu s¾c hµi hoµ, s¾p xÕp phèi hîp gi÷a çc trang thiÕt bÞ tiÖn nghi sinh
ho¹t vµ çc t¸c phÈm nghÖ thuËt c©n ®èi trong phßng lµ nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n.
Tuy nhiªn, trong c¨n hé l¹i cã nh÷ng phßng mang chøc n¨ng kh¸c nhau, ®åi lîng sö dông còng
kh¸c nhau vÒ giíi tÝnh vµ løa tuæi. V× vËy, çc yªu cÇu trªn, ®«i khi cã nh÷ng thay ®æi. §ã lµ
®iÒu cÇn quan t©m ®Ó tho¶ m·n ngêi sö dông.
6.3.2. Bè côc
Nguyªn lý bè côc néi thÊt còng tu©n theo çc nguyªn lý mü thuËt c¬ b¶n ®ã lµ: tû lÖ - tû xÝch,
c©n b»ng, hµi hoµ, thèng nhÊt - ®a d¹ng, nhÞp ®iÖu - nhÊn m¹nh.
ﾏ Tr/kg 74
Tû lÖ vµ tû xÝch ®îc øng dông réng r·i trong thiÕt kÕ néi thÊt. Tû lÖ gi÷a çc phÇn kh«ng gian cÇn
cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, çc kÝch thíc trong néi thÊt kh«ng nªn cã tû lÖ chªnh lÖch qu¸ lín
g©y c¶m gi¸c bÊt an. VÝ dô mét sè ng«i nhµ hiÖn nay cã chiÒu cao qu¸ lín so víi chiÒu réng nhµ,
®iÒu nµy cÇn ®îc kh¾c phôc ngay b»ng çc gi¶i ph¸p mü thuËt nh gi¶m ®é s¸ng trÇn, thªm vµo
çc giíi h¹n ¶o nh kÎ mµu, phµo têng ®Ó h¹ ®é cao c¶m gi¸c. Nguyªn lý tû xÝch thêng ®îc sö dông
®Ó t¹o ra çc tû xÝch lín t¹o c¶m gi¸c hoµnh ch¸ng cho kh«ng gian néi thÊt. Khi b¾t gÆp mét tû
xÝch bÊt hîp lý víi yªu cÇu sö dông, ta cÇn ph¶i cã çc gi¶i ph¸p kh¾c phôc. VÝ dô nhµ qu¸ réng,
ngêi sinh ho¹t Ýt, mét c¶m gi¸c l¹nh lÏo sÏ bao trïm. Trong bèi c¶nh nh vËy cÇn cã çc biÖn ph¸p
chia v¸ch vµ xö lý mµu néi thÊt hîp lý, ®Æc biÖt u tiªn gam mµu nãng, Êm.
Nguyªn lý c©n b»ng t¹o ra tÝnh æn ®Þnh cho kh«ng gian néi thÊt. Nguyªn lý nµy ®îc sö dông
nhiÒu trong bµi trÝ bµn ghÕ, tñ. §èi víi çc bøc têng, viÖc bè côc çc tranh ¶nh cÇn cã sù c©n
b»ng thÞ gi¸c, kh«ng ®Ó t×nh tr¹ng xéc xÖc trong bè côc, mÊt æn ®Þnh t©m lý thÞ gi¸c. Mét
trong nh÷ng yÕu tè cña néi thÊt hay ®îc sö dông nguyªn lý c©n b»ng nhÊt ®ã lµ trÇn nhµ. §iÒu
nµy lµ hoµn toµn hîp lý bëi lÏ nh÷ng phÇn trang trÝ trªn trÇn nhµ mµ kh«ng ®¶m b¶o tÝnh æn
®Þnh th× c¶m gi¸c bÊt an sÏ v©y h·m c¨n phßng nh mét bãng ma ®¸ng sî.
Sù hµi hoµ ®îc xem xÐt nh lµ mét sù "hîp c¹" trong cña çc yÕu tè trong tæng thÓ néi thÊt. TÝnh
hoµ nhËp cña mçi s¶n phÈm trong néi thÊt c¨n phßng ®Òu chóng ®¸ng yªu h¬n, kh«ng gian
phßng trë nªn Êm cóng. C¶m gi¸c kh«ng thiÕu v¾ng mµ còng kh«ng thõa ra mét yÕu tè nµo ®èi
víi mét ph¬ng ¸n thiÕt kÕ lµ sù mong ®îi lý tëng nhÊt.
Phong çch bµi trÝ còng nh ho¹ tiÕt cña çc vËt dông cÇn cã mét sù thèng nhÊt. Song chóng ta
còng kh«ng qu¸ m¸y mãc trong viÖc t¹o ra sù thèng nhÊt, dÔ g©y c¶m gi¸c nhµm ch¸n, buån tÎ.
Mét nÐt chÊm ph¸ cÇn thiÕt sÏ lµm cho kh«ng khÝ c¨n phßng thªm sèng ®éng. VÝ dô nh viÖc sö
dông mµu trong kh«ng gian néi thÊt, gam mµu lµ mµu Êm, nÕu mäi mµu cña çc yÕu tè ®Òu m¸y
mãc tu©n theo gam mµu Êm th× c¶m gi¸c Êm cña mµu sÏ mÊt ®i ®Ó l¹i mét gam mµu nhê nhê
khã chÞu, bøc bèi. Khi kh«ng gian ®ã ®îc chÊm ph¸ mét vµi yÕu tè víi gam mµu l¹nh, lËp tøc gam
mµu chung cña kh«ng gian néi thÊt sÏ th¾m ®îm h¬n vµ t«n vinh thªm çi ®Ñp cña gam mµu
Êm. Trong trang trÝ ®êng nÐt, nÕu tÊt c¶ çc ®êng nÐt ®Òu cong vµ phøc t¹p nh nhau th× tÊt
nhiªn sù thèng nhÊt lµ dÔ ®¹t ®îc, song còng dÔ dÉn tíi c¶m gi¸c rèi r¾m vµ kh«ng thÓ nhËn ra
ﾏ Tr/kg 75
nh÷ng nÐt ®Ñp uyÓn chuyÓn cña çc ho¹ tiÕt cong n÷a. Lóc ®ã mét sè yÕu tè néi thÊt cã ®êng
nÐt th¼ng, kháe kho¾n ®îc ®a vµo th× sù tËp trung thÞ gi¸c tríc tiªn sÏ thu hót tíi ®ã.
ChÝnh dùa vµo nh÷ng nguyªn lý cã hiÖu qu¶ tuyÖt vêi ®ã lµ sù nhÊn m¹nh mµ ngêi thiÕt kÕ néi
thÊt cã thÓ dÉn d¾t ngêi xem, kÓ l¹i víi ngêi xem qua tõng chi tiÕt mµ kh«ng cÇn tíi mét lêi
thuyÕt minh. Mét kh«ng gian néi thÊt cã chiÒu cao t¬ng ®èi cao, ho¹ tiÕt trang trÝ trÇn rÊt cÇu
kú song kh«ng biÕt dÉn d¾t híng cña ngêi xem th× còng nh "¸o gÊm ®i ®ªm". Trong trêng hîp
®ã, chóng ta cã thÓ cã nh÷ng yÕu tè b¾t m¾t kh¸c lµm thu hót tÇm nh×n cña ngêi quan s¸t råi
dÉn híng nh×n cña hä lªn trªn mét çch tÕ nhÞ, tõ tõ, kh«ng ®ét ngét. §«i khi cã nh÷ng hoµn
c¶nh ®ßi hái ph¶i dÉn d¾t trùc tiÕp ®Ó t¹o c¶m gi¸c hoµnh ch¸ng, khuyÕch ch¬ng, lµm ngêi
xem c¶m thÊy bµng hoµng tríc çi ®Ñp.
6.4. M« h×nh néi thÊt phßng ë
6.4.1. §Æc ®iÓm h×nh khèi kh«ng gian çc c¨n hé
XuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi vµ chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cña Nhµ níc, kh¶ n¨ng ®Çu t vèn
vµo x©y dùng ®Ó cã ®îc nh÷ng c¨n hé trong tõng thêi k× kh¸c nhau.
HiÖn nay trong nhiÒu khu chung c, nh÷ng c¨n hé tù ý níi thªm diÖn tÝch ë rÊt ''tù do tho¶i m¸i''.
Tõ mét c«ng tr×nh kiÕn trùc t¹m gäi lµ ''t¬m tÊt'' c¶ vÒ néi dung vµ h×nh thøc khi ®a vµo sö
dông, chØ míi qua h¬n 10 n¨m ®· cã nh÷ng thay ®æi lµm xÊu ®i nhiÒu. MÆt kh¸c, cã thÓ cßn
ph¸t sinh ra nh÷ng sù cè nguy hiÓm kh«n lêng.
Nh÷ng chñ hé ®îc mua nhµ trong t×nh tr¹ng chÊt lîng c¨n hé ®· xuèng cÊp vµ tù ý ph¸ dì söa
ch÷a l¸m mÊt ®i d¸ng vÎ, néi dung ban ®Çu cña toµ nhµ, cña khu chung c. §ã lµ cha kÓ ®Õn c¶
viÖc x©m h¹i ®Õn çc bé phËn kÕt cÊu quan träng sÏ g©y mÊt æn ®Þnh cho nhµ khi cã t¸c ®éng
cña giã b·o vµ ®éng ®Êt x¶y ra. V× vËy cÇn ®¸p øng sù ®ßi hái t¨ng hay gi¶m diÖn tÝch ë vµ
®¸p óng kÞp thêi viÖc chuyÓn ®i, chuyÓn ®Õn ®Ó hîp víi tói tiÒn ngêi thuª l¹i tr¸nh ®îc viÖc söa
ch÷a nãi trªn lµ hÕt søc cã lîi.
Cha cã ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt çc ®å ®¹c bµy ®Æt trong çc c¨n hé theo kÝch thíc thèng
nhÊt (nh giêng, tñ, bµn ghÕ v.v...). KÝch thíc ®å ®¹c kh«ng ®ång bé víi bªn thiÕt kÕ kiÕn tróc,
khiÕn cho mçi khi thuyªn chuyÓn ®Õn n¬i ë míi l¹i cã hiÖn tîng ph¸ dì ®Ó bè côc l¹i néi thÊt. Tèt
ﾏ Tr/kg 76
nhÊt lµ xÝ nghiÖp qu¶n lÝ nhµ cho thuª trang bÞ s½n çc ®å ®¹c c¬ b¶n nãi trªn ®Ó bít çc
phiÒn phøc x¶y ra mçi khi thuyªn chuyÓn n¬i ë.
Nh÷ng c¨n hé cò, cã n¬i kh«ng cã phßng sinh ho¹t chung, diÖn tÝch ë vµ diÖn tÝch bÕp, vÖ sinh
qu¸ chËt, l¹i thiÕu chç t¾m, nªn rÊt trë ng¹i cho viÖc ¨n, ë. Çc hé ®«ng ngêi ph¶i dïng chung mét
khu vÖ sinh hay kh«ng cã chç tiÕp kh¸ch v.v...
T×nh tr¹ng trªn ®©y vÒ ¨n, ë sÏ ®îc kh¾c phôc b»ng çc mÉu c¨n hé khÐp kÝn míi, víi çc quü
nhµ ë theo ''« kÐo'' phôc vô tèt nhu cÇu ë, ®æi míi c«ng t¸c qu¶n lÝ nhµ, x©y dùng nhµ v.v...
§Æc biÖt, Nhµ níc cÇn sím ban hµnh LuËt b¶o vÖ çc c«ng tr×nh kiÕn tróc. KiÕn tróc ph¶i ®îc x¸c
nhËn lµ t¸c phÈm nghÖ thuËt cã b¶n quyÒn. Nã cÇn ph¶i ®îc khai triÓn ®ång bé ®Ó kh¾c phôc
çc khiÕm khuyÕt tríc ®©y th× míi cã ®îc nh÷ng m«i trêng ë nghØ ng¬i, vui ch¬i, gi¶i trÝ tèt
h¬n xa.
Trªn c¬ së cã çc c«ng tr×nh kiÕn tróc nãi chung, çc c¨n hé nãi riªng ®îc æn ®Þnh míi cã c¬ héi
nghiªn cøu bè côc ®å ®¹c vµ trang trÝ néi thÊt bÒn v÷ng. Trong ®ã cã thÓ cã nh÷ng thay ®æi
mèt nµo ®ã, song vÒ c¬ b¶n néi thÊt vÉn æn ®Þnh.
Trong thÕ kØ 21 nµy, ch¾c ch¾n tõ nh÷ng tiÕn bé khoa häc vÒ tin häc, nhiÒu nhµ kiÕn tróc sÏ cã
c¬ héi ®i s©u nghiªn cøu sao cho cã ®îc nh÷ng toµ nhµ hiÖn ®¹i h¬n. C«ng viÖc bè côc néi thÊt
vµ trang trÝ çc c¨n hé sÏ cã nh÷ng míi mÎ.
Sau ®©y sÏ giíi thiÖu tãm t¾t vÒ vËt liÖu míi sÏ ®îc sö dông lµm nhµ ë trong thÕ kØ míi nµy:
- VËt liÖu x©y dùng çc c«ng tr×nh vµ nhµ ë... trong t¬ng lai còng sÏ lµ xi m¨ng, çt, sái, ®¸, cét
thÐp... truyÒn thèng kÕt hîp víi çc vËt liÖu míi nh chÊt dÎo, thuû tinh ®æi mµu, polime, nano...
®îc sö dông réng r·i.
- VËt liÖu míi nanomÐt siªu nhÑ, siªu bÒn gãp phÇn t¹o nªn nh÷ng c«ng tr×nh kiÕn tróc ®éc ®¸o.
§ã lµ lo¹i vËt liÖu hçn hîp b»ng kÜ thuËt nanomÐt. NanomÐt lµ tªn chØ kÝch thíc cì h¹t tinh thÓ
cña çc nguyªn liÖu hçn hîp cã ®é nhá h¬n kÝch thíc h¹t tinh thÓ ë cÊp Milimicr«mÐt. ý tëng nµy
thÝch øng ®Æc biÖt víi vËt liÖu gèm sø, kim lo¹i vµ cao ph©n tö v.v...
- VËt liÖu "trÝ n¨ng'' lµ lo¹i vËt liÖu cã t¸c dông kÐp ®îc m« pháng theo hÖ thèng cÊu t¹o c¬ thÓ
ngêi, nghÜa lµ cïng mét lóc cã kh¶ n¨ng c¶m biÕt vµ cã kh¶ n¨ng ®iÒu khiÓn hµnh ®éng gièng 5
ﾏ Tr/kg 77
gi¸c quan cña c¬ thÓ ngêi. §ã lµ ph¶n x¹ sãng ©m thanh, bøc x¹ sãng tõ nhiÖt lîng. ThËm chÝ, nã
cßn cã thÓ thóc ®Èy çc ph¶n øng trÝ tuÖ cña hÖ thèng c¬ thÓ ngêi.
ChÝnh lµ sù kÕt hîp gi÷a vËt liÖu víi kÜ thuËt ®iÖn tö vµ quang ®iÖn tö. Cã lo¹i vËt liÖu ''trÝ
n¨ng'' v« nguån vµ h÷u nguån.
VËt liÖu ''trÝ n¨ng" v« nguån lµ kh«ng cÇn ®iÖn trêng mµ vÉn cã çc ph¶n øng. Lo¹i vËt liÖu ''trÝ
n¨ng'' h÷u nguån th× cÇn cã ®iÖn trêng míi cã ph¶n øng trÝ tuÖ nh m¸y ®Çu tõ ghi h×nh ¶nh...
VÝ dô: VËt liÖu ''trÝ n¨ng'' v« nguån ®îc lµm b»ng chÊt dÎo nano hoÆc siªu vi ®Ó x©y dùng nhµ.
Trong ®ã chøa çc m¸y tÝnh nhá nh tÕ bµo c¬ thÓ ngêi cã ''trÝ tuÖ'', cã thÓ nhËn biÕt nh÷ng
thay ®æi cña m«i trêng bªn ngoµi, tiÕp nhËn vµ truyÒn ®i sãng viba ®iÒu tiÕt ©m thanh, ¸nh
s¸ng, nhiÖt ®é, ®a vµo hoÆc ®a ra çc vËt chÊt kh¸c v.v...
Trong nhiÒu bé phËn kÕt cÊu kiÕn tróc cã l¾p 5 lo¹i linh kiÖn c¶m øng, th«ng qua chóng lµm
thµnh hÖ thèng m¹ng cã thÓ gi¸m s¸t søc chÞu lùc, sù biÕn d¹ng, sù sôt lón, nøt r¹n, ¨n mßn kÕt
cÊu vµ çc t×nh tr¹ng kh¸c; còng nh cã çc lo¹i linh kiÖn gi¸m s¸t ®é Èm, ®o chÊt lîng kh«ng khÝ
trong nhµ råi ®îc xö lÝ t¹i trung t©m th«ng tin t¹i nhµ.
VËt liÖu vµ kÕt cÊu ''trÝ n¨ng'' ®· ®îc thùc nghiÖm trong nhµ ë cña C. OWEN vµ Goocsan thiÕt
kÕ, x©y dùng thùc nghiÖm ë Mü.
Trong t¬ng lai, thiÕt kÕ x©y dùng sÏ thÓ hiÖn nh÷ng ®êng cong mÒm m¹i, çch ®iÖu, cöa sæ cã
thÓ lµ h×nh trßn, h×nh «van hoÆc t¹o d¸ng theo kiÓu çch tù do kh¸c.
Têng nhµ, cöa ra vµo, cöa sæ sÏ cã nh÷ng líp vËt liÖu míi ng¨n ®îc nãng, l¹nh, Èm cã h¹i ®Õn søc
khoÎ con ngêi. Gi÷a çc líp cã b¬m ®Çy khÝ tr¬ ®Ó chèng ch¸y.
M¸i nhµ d©n dông còng ®îc t¹o d¸ng theo th÷ng h×nh thï mµ con ngêi mong muèn tùa nh çc lo¹i
vá máng bª t«ng cèt thÐp ®· cã.
Nhµ kiÕn tróc häc ngêi NhËt cho r»ng viÖc nªu cao ý tëng çch ®iÖu toµ nhµ cã sù kÕt hîp gi÷a
kü thuËt, thùc dông vµ thÈm mü lµ ph¬ng ph¸p t duy tèt, lµ biÖn ph¸p sö dông kÜ thuËt, nghÖ
thuËt, khoa häc t¹o ra h¹nh phóc cho con ngêi.
Râ rµng mèi quan hÖ gi÷a vËt liÖu vµ kÕt cÊu g¾n bã chÆt chÏ víi sù h×nh thµnh kh«ng gian bªn
trong toµ nhµ. Tuy nhiªn, viÖc ¸p dông cßn phô thuéc ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi tõng níc. Tõ lo¹i
ﾏ Tr/kg 78
vËt liÖu x©y ®ùng míi trªn ®©y còng sÏ chi phèi c«ng viÖc bè côc vµ trang trÝ çc c¨n hé, bëi v×
vËt liÖu nano sÏ cßn ®îc chÕ t¹o ra çc ®å gia dông míi còng cã trÝ n¨ng.
6.4.2. Bè côc çc c¨n hé hiÖn ®¹i
Çc c¨n hé, cho dï cã mét, hai hay ba thÕ hÖ cïng chung sèng víi nhau ®Òu ph¶i ®îc tho¶ m·n
viÖc ¨n ë, nghØ ng¬i cho mäi ngêi.
Sù h×nh thµnh çc c¨n hé khÐp kÝn bao gåm çc phßng sinh ho¹t chung, phßng ngñ, phßng ¨n vµ
bÕp, vÖ sinh, t¾m giÆt, kho ®å ®¹c. Ngoµi ra, cÇn tæ chøc n¬i lµm viÖc vµ häc tËp thªm cña
ngêi lín vµ con trÎ trong c¨n hé.
§¶m b¶o sinh ho¹t thuËn tiÖn cho çc phßng ngñ riªng cña bè mÑ, con trai, con g¸i vµ «ng bµ nÕu
cã.
§èi víi çc phßng ngñ cña «ng bµ hay bè mÑ cÇn cã phßng t¾m vµ vÖ sinh riªng. Cßn çc con th×
dïng chung khu phô cña chóng.
Ban c«ng, l«-gia lµ n¬i nghØ ng¬i cho tõng phßng ngñ cÇn ®îc quan t©m chu ®¸o.
TiÒn s¶nh trong mçi c¨n hé thêng ®îc bè trÝ ë phÝa tríc phßng kh¸ch, hay phßng sinh ho¹t chung.
§©y lµ kh«ng gian ®Öm cÇn thiÕt.
Tõ tiÒn s¶nh mäi ngêi trong c¨n hé cã thÓ dÔ dµng tiÕp cËn phßng kh¸ch hay ®i vµo çc phßng
ngñ cña m×nh.
Phßng sinh ho¹t chung cÇn bè trÝ tiÕp gi¸p víi phßng ¨n. Gi÷a hai phßng nµy ®îc chia t¹m b»ng
v¸ch ng¨n cã thÓ di ®éng ®îc ®Ó khi cÇn cã thÓ t¹o thµnh kh«ng gian lín.
BÕp nÊu cÇn ®i l¹i thuËn tiÖn sang phßng ¨n vµ hiªn gia c«ng cña bÕp, èng ®æ r¸c chung Ýt nhÊt
cho hai c¨n hé ë gÇn nhau.
Trong ®iÒu kiÖn khÝ hËu níc ta, n¾ng l¾m, ma nhiÒu vµ theo tËp qu¸n sinh ho¹t, cÇn tæ chøc
chç ®Ó giÇy, diÕp, mò, nãn, ¸o ma ë n¬i thÝch hîp víi tõng c¨n hé.
Nh÷ng ý tëng nh»m b¶o ®¶m cho c¨n hé cã chÊt lîng vÒ ë, sinh ho¹t vµ nghØ ng¬i tho¶i m¸i, bao
gåm:
- Híng nhµ tho¸ng m¸t;
- Cã diÖn tÝch ¨n, ë sinh ho¹t phï hîp;
- Cã kÝch thíc, kh«ng gian nhµ hîp lÝ;
ﾏ Tr/kg 79
- §¶m b¶o çc tiªu chuÈn vi khÝ hËu ë vÒ nhiÖt ®é, ®é Èm, tèc ®é giã tù nhiªn xuyªn phßng,
xuyªn c¨n hé.
- §¶m b¶o viÖc cung cÊp ®iÖn, níc ®Çy ®ñ thêng xuyªn cho sinh ho¹t gia ®×nh æn ®Þnh.
- §¶m b¶o ®é bÒn v÷ng theo niªn h¹n sö dông. Tr¸nh ®îc çc hiÖn tîng n¾ng nãng, ma h¾t,
ngÊm níc, giéi níc vµo nhµ;
- §¶m b¶o trang trÝ mµu s¾c ®Ñp phï hîp víi t©m sinh lÝ tõng ®èi tîng ë trong c¨n hé nh: phßng
ngñ cña mäi ngêi vµ phßng sinh ho¹t chung.
Theo çc tæ chøc quèc tÕ vÒ nhµ ë th× cã tíi hµng tØ ngêi trªn trªn thÕ giíi kh«ng cã hoÆc cã chç
ë cha ®óng nghÜa cña nã. HiÖn nay ë çc níc ®ang ph¸t triÓn, cã tíi 50% sè d©n trong çc ®«
thÞ lín sèng trong çc ''nhµ æ chuét''. Ch¾c ch¾n cã c¶ nh÷ng ngêi c«ng nh©n còng ®ang chÞu
c¶nh thiÕu thèn ®ã.
Con ®êng mµ Nhµ níc ®·, ®ang cè g¾ng kh¾c phôc c¶nh thiÕu chç ë, ®ång thêi n©ng cao chÊt
lîng ë, tiÕn tíi hiÖn ®¹i ho¸ n¬i ë cña nh©n d©n lµ cÇn thiÕt. NhÊt lµ ®èi víi çc gia ®×nh c«ng
nh©n, nguån nh©n lùc trÝ tuÖ quan träng cña s¶n xuÊt cÇn ®îc quan t©m ®óng møc.
Trong nh÷ng n¨m qua xuÊt hiÖn nhiÒu mÉu nhµ ë thuéc çc c¨n hé cã nh÷ng u ®iÓm nhÊt ®Þnh,
song còng cßn mét sè nhîc ®iÓm cÇn kh¾c phôc. §©y lµ mét vÊn ®Ò kh¸ nh¹y c¶m, cÇn cã sù
®ãng gãp ý kiÕn ®Ó t×m ra ®îc nh÷ng mÉu nhµ tèt h¬n.
Theo kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh th× mçi hé chØ cã tõ 1 ®Õn 2 con; mÆt kh¸c tuæi thä cña çc bËc
cha mÑ, «ng bµ ngµy mét t¨ng. Xu híng h×nh thµnh çc lo¹i c¨n hé tõ 1 ®Õn 5 phßng. Trong ®ã
lo¹i hé cã tõ 2 ®Õn 5 phßng lµ chñ yÕu.
Khi x¸c ®Þnh quy m« diÖn tÝch çc phßng ngñ cã thÓ tu©n theo çch tÝnh sau: S = n + 1. ë
®©y, n lµ sè ngêi ë cè ®Þnh trong gia ®×nh. Sè 1 lµ chØ sè ngêi di ®éng tíi ®ét xuÊt ngñ qua
®ªm. Çch tÝnh nµy cã chó ý ®Õn gi÷ g×n t×nh c¶m truyÒn thèng gia ®×nh ViÖt Nam. Qua
thùc tÕ sö ®ông çc c¨n hé cò, ngêi ta nhËn thÊy diÖn tÝch phô so víi diÖn tÝch ngñ chØ ®¹t 40%
lµ qu¸ thÊp, cÇn n©ng lªn 60 - 70%. Díi ®©y lµ mét vµi sè liÖu ®Ó tham kh¶o vÒ sö dông diÖn
tÝch phô trong çc c¨n hé khÐp kÝn thuéc çc níc ®ang ph¸t triÓn:
Hé mét phßng diÖn tÝch ë tõ 18 - 20m2, diÖn tÝch phô tíi 16m2.
Hé hai phßng diÖn tÝch ë tõ 30 - 40m2, diÖn tÝch phô tíi 23m2.
ﾏ Tr/kg 80
Hé ba phßng diÖn tÝch ë tõ 34 - 46m2, diÖn tÝch phô tíi 32m2
ë níc ta, ®Ò nghÞ ¸p dông tiªu chuÈn diÖn tÝch ë vµ phôc vô do ViÖn Nghiªn cøu KiÕn tróc - Bé
X©y dùng ®Ò xuÊt nh b¶ng 6.1.
ﾏ Tr/kg 81
B¶ng 6.1. Thµnh phÇn diÖn tÝch trong c¨n hé (ViÖn Nghiªn cøu KiÕn tróc - Bé X©y dùng)
Lo¹i c¨n héDiÖn tÝch sµn (m2)Sè phßngDiÖn tÝch çc phßng ë (m2)DiÖn tÝch ë (m2)DiÖn tÝch çc
phßng phôc vô (m2)Kh¸chNgñNgñ + VÖ sinhNgñ + Lµm viÖc§a n¨ngBÕp + ¡nVÖ sinhT¾m
giÆtLogia, ban c«ngS¶nh + Giao th«ng chungA1137-170620-2512-15(15-18)x215-1815-1892-
11215-185-65-610-1410-14A2120-150520-2512-1515-1815-1815-1877-9415-185-65-610-149-
12B197-11948-20(15-18)x215-1857-6812-155-65-610-148-10B280-9018-2012-1515-1845-5312-
155-710-148-10B377-88316-1812-1512-1540-489-125-79-128-9B456-71216-1828-339-124-69-
126-8C161-71316(10-12)x236-4094-66-86-8C252-56216122894-65-76
ﾏ Tr/kg 82
6.4.1. Néi thÊt phßng kh¸ch
Yªu cÇu ®èi víi néi thÊt phßng kh¸ch nh×n chung lµ ph¶i t¹o ra ®îc c¶m gi¸c kh«ng khÝ ®óng
theo ý ®å cña chñ nh©n, nã cã thÓ lµ sù hoµ nh·, th©n thiÖn, Êm cóng, hay còng cã thÓ lµ sù
khuyÕch tr¬ng thanh thÕ, ®Ò cao vÞ thÕ cña chñ nhµ...
Trong çc lo¹i phßng kh¸ch gia ®×nh th«ng thêng th× kh«ng gian phßng kh¸ch ®ßi hái sù «n hoµ,
æn ®Þnh, gÇn gòi chø Ýt khi cÇn kh«ng khÝ x· giao, xa çch, song møc ®é th©n thiÖn cña nã
vÉn Èn chøa mét sù ph©n biÖt chñ, kh¸ch. §©y lµ mét vÊn ®Ò t¬ng ®èi khã trong trang trÝ
kh«ng gian néi thÊt phßng kh¸ch.
Chøc n¨ng chÝnh cña phßng kh¸ch lµ tiÕp kh¸ch, kh¸ch l¹i cã nhiÒu lo¹i víi nhiÒu møc ®é th©n
mËt kh¸c nhau, bëi vËy tÝnh linh ho¹t cña kh«ng gian lµ hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ øng xö víi
mäi ngêi.
Víi chøc n¨ng chÝnh lµ tiÕp kh¸ch thØ tèi thiÓu, phßng kh¸ch ph¶i cã mét bé phËn kh«ng gian cho
chñ vµ kh¸ch an to¹, ®µm ph¸n. N¬i ®ã chÝnh lµ n¬i kª ®Æt bµn ghÕ tiÕp kh¸ch cña phßng.
B×nh ®¼ng chñ kh¸ch vèn lµ t chÊt, cèt çch cña ngêi Ph¬ng §«ng, nªn bµn ghÕ tiÕp kh¸ch trong
phßng kh¸ch gia ®×nh thêng kh«ng cã sù ph©n biÖt, kh¸c nhau.
VËy th× ®iÒu g× trong kh«ng gian néi thÊt phßng kh¸ch gióp ph©n biÖt chñ vµ kh¸ch? §ã chÝnh
lµ sù bµi trÝ çc ®å ®¹c xung quanh, híng kª ®Æt bµn ghÕ vµ mét sè ý tø riªng trong sö dông
mµu trang trÝ.
Mét phßng kh¸ch gia ®×nh truyÒn thèng thêng cã mét chiÕc tñ ®Ó trang trÝ kh«ng gian phßng
kh¸ch vµ còng lµ ®Ó nãi r»ng ngêi chñ cña c¨n phßng lµ ai. Tñ trang trÝ thêng ®îc kª ®Æt ë vÞ
trÝ chÝnh gi÷a mÆt têng chÝnh ®Ó thu hót thÞ gi¸c cña ngêi nh×n. Trong chiÕc tñ nµy, çc ®å
vËt a chuéng cña chñ nh©n sÏ ®îc trng bµy. ChÝnh tõ nh÷ng ®å vËt ®ã mµ ngêi kh¸ch cã thÓ x¸c
®Þnh tÝnh t×nh, phong çch, vÞ trÝ cña chñ nhµ.
Mµu s¾c trong kh«ng gian néi thÊt phßng kh¸ch thêng lµ nh÷ng mµu Êm s¸ng, t¹o ra kh«ng gian
Êm cóng cho c¨n phßng. ChiÕu s¸ng trong kh«ng gian phßng kh¸ch cã thÓ lµ chiÕu s¸ng côc bé
hoÆc toµn bé.
Trong kh«ng gian néi th©t phßng kh¸ch, ®iÓm nhÊn cña c¨n phßng thêng r¬i vµo khu tiÕp kh¸ch
vµ phÇn gi÷a cña bøc têng chÝnh, n¬i ®Æt tñ vµ çc ®å ®¹c trang trÝ. §Ó nhÊn m¹nh tíi khu vùc
ﾏ Tr/kg 83
nµy, chóng ta cã thÓ sö dông ¸nh s¸ng nh©n t¹o chiÕu côc bé tõ nh÷ng chiÕc ®Ìn c©y. PhÇn sµn
n¬i tiÕp kh¸ch cã thÓ sö dông th¶m tr¶i côc bé ®Ó thu hót ®iÓm nhÊn vÒ trung t©m tiÕp kh¸ch.
Têng phßng kh¸ch cã thÓ s¬n mµu s÷a g©y c¶m gi¸c lu«n míi, trÇn nhµ s¬n mµu tr¾ng. Toµn bé
kh«ng gian nh réng thªm, còng cã thÓ s¬n phßng mµu vµng s¸ng cho têng, cho ta Ên tîng lu«n
lu«n míi mÎ, c¶m gi¸c kh«ng khÝ vui t¬i tho¶i m¸i.
Trong kiÕn tróc hiÖn ®¹i, dÇn dÇn ®· xuÊt hiÖn phßng sinh ho¹t chung trong gia ®×nh ®îc t¸ch
riªng. Tríc ®©y mäi sinh ho¹t trong gia ®×nh thêng ®îc kÕt hîp t¹i phßng kh¸ch. Cho dï lµ phßng
sinh ho¹t chung hay phßng kh¸ch trong gia ®×nh th× ®Æc ®iÓm cña kh«ng gian vÉn cã nh÷ng
®iÓm chung nhÊt ®Þnh, ®iÒu nµy ®Æc biÖt thÓ hiÖn râ qua t çch hiÕu kh¸ch cña con ngêi
ViÖt trong nÒn v¨n ho¸ ViÖt.
Phßng sinh ho¹t chung trong c¨n hé g¾n bã víi nhiÒu chøc n¨ng. V× vËy, gi¶i ph¸p mµu trang trÝ
sao cho võa to¸t lªn kh«ng khÝ vui t¬i nh ngµy héi khi cÇn thiÕt, l¹i cã kh«ng khÝ chan hoµ cëi më
vµ ®oµn tô gia ®×nh. Çc c«ng viÖc thêng diÔn ra ë ®©y nh: Xem v« tuyÕn truyÒn h×nh, ®äc
s¸ch b¸o, héi häp gia ®×nh, tiÕp kh¸ch v.v...
Trang trÝ phßng sinh ho¹t chung gåm cã gi¶i ph¸p tÜnh thêng xuyªn hµng ngµy, trang thiÕt
bÿ!phÿc vÿ!siÿi hÿ¹t ÿiÖnÿnghÿ/ Vÿ!thÿ mµÿ s¾ÿ!c¬ÿc¶nÿcñaÿuêÿg cÿn sÿog ÿña,ÿwíiÿhÖ ÿé pÿ·n
ÿ¹ lÿo hÿn 6ÿ%, ÿã tÿÓ ¸ÿ!dôÿg mÿu tÿêngÿur¾ÿg hÿng ÿhít xaÿi dÿ!trÿi sÿng,ÿwµnÿ!- ÿa cm
sÿng;ÿtrÇÿ!s¬ÿ!mµ!trÿog.ÿHÕtÿsøcÿur¸ÿh ®ÿng ÿµu ÿu¸ ÿ¹nhÿnhÿxanÿ!l¸ÿc©yÿw.vÿ.. ÿçi ÿhi
ÿÇn ÿi ÿ©y ÿã kÿ«ngÿkhÝÿngµÿ!héÿ, tÿc lÿ phÿn tÿangourÝÿØénÿ, nÿêiÿta ÿïngÿçcÿmµuÿcæ
ÿungÿth«ÿg qÿa mÿu cÿa cÿc tÿc pÿÈm ÿéi ÿo¹,ÿchóÿg cÿ thÿ ®aÿ xeÿ lµÿmµuÿhoaÿiånÿ, hÿa sÿn,
ÿµngÿda ÿam ÿña ÿ¸c ÿøc ÿÌm,ÿyanÿ l¸ÿc©yÿuraÿg tÿÝ. ÿh¶mÿtr¶ÿ sµÿ mµÿ n©ÿ, tÿm kÿ
xeÿ!kÏÿçcÿvÖtÿtr¾ÿg, ÿoa ÿµngÿ Çÿ!®åÿ®¹cÿc»nÿ gçÿmµuÿvµnÿ s¸ÿg bÿng,ÿhoÆÿ!saÿl«nÿ
daÿmµuÿn©uÿphñÿnöaÿtrªÿ phÿo tÿa lÿng ÿµngÿkh¨ÿ sîÿ mãÿ thÿa mÿu tÿ¾ngÿ
bµÿ!gçÿqhñÿkÝn s¬ÿ mµÿ!laÿ ngÿc pÿun ÿoa ÿr¾nÿ. Cÿ nhÿÒu ÿiÓuþçcÿ trÿng ÿrÝ
ÿh¸cÿqhïÿiîpÿwíiÿsë ÿhÝcÿ çÿoh©ÿ tõÿg cÿn hÿ nhÿ; Tÿêngnhµÿs¬nÿmµuÿmamÿngäÿ, rÿm cÿa
sÿ vµÿg sÿng ÿÎ vÿu tÿ¼ngÿ®ønÿ mµÿ n©ÿ tÿi, ÿh¶mÿtr¶ÿ sµÿ xaÿh lÿ c©ÿ. HÿÇc ÿi¶iÿqh¸ÿ khÿc
nÿ tÿëngÿmµuÿxanÿ l¸ÿchuÿi nÿn, ÿi¶mÿur¶ÿ sµÿ mµÿ n©ÿ gôÿ®anÿxenÿvÕtÿhoaÿwµnÿ ®Êÿ,
rÿn cÿa sÿ xaÿh d trÿi pÿun oa ÿr¾nÿ; §ÿ ®¹ÿ b»ÿg gÿ phÿ v¶ÿ giÿ daÿmµuÿx¸mÿtèiÿ ë ÿh¬ÿg
ﾏ Tr/kg 84
Tÿy, ÿhÝ ÿËu ÿ¹nhÿogÿi tÿ s¬ÿ tÿng ÿµu ångÿ daÿcam çÿ mµÿ trÿng ÿrÝ ÿéngÿchoÿ®å ÿ¹c
ÿron phÿng ÿau ÿanhÿl¸ ÿ©y,ÿ®á,ÿlamÿ- nÿäc ÿ¨ngkh«g kÿÝ nÿµy ÿéi.ÿ
6.ÿ.2.ÿNéiÿthÊÿ phÿog ÿgñ
ÿèi ÿíi ÿhßnÿ ngÿ, pÿ¶i ã mÿt kÿ«ngÿgiaÿ tÜh lÿng ÿµ hÿt sÿc cÿn tÿiÕtÿ bëÿ chÿc nÿng ÿhÝnÿ
cñ phÿng ÿgñ ÿµ nÿhØ ÿg¬iÿ
Trÿng ÿiiÕÿ kÕÿkh«ÿg gan éi ÿhÊtÿphßÿg nÿñ, ÿÕu è nÿêiÿsö ÿôngÿ®ÆcÿbiÖ
cãÿvaiÿtrßquyÿt ®ÿnh íi ÿ¸c ÿh¬ÿg ¸ÿ!thÿÕt ÿÕ.
hßnÿ ngÿ chÿ ngÿêi ÿiµ Çn ÿã kÿ«ngÿgiaÿ yªÿ tÜÿh nÿngÿkh«ÿg ®ÿîc ÿu¸ ÿÜnhÿtroÿg cÿm gÿ¸c,
bëiÿc¶mgi¸ÿ ÊyÿsÏ µm ÿho ÿgê!giÿ cãÿc¶mÿgi¸ÿ c«ÿ®¬nÿ l¹h lÿo vÿ hiÿ quÿnh.ÿTroÿg tÿênÿ
hîÿ ®ãÿcÇncã ÿh÷ ÿù pÿ¸ vÿ nhÿ nhÿng ÿ¹c ¶m ÿ¸c ÿu¸ ÿ×nhÿæn ÿ»ngçcÿt¸cÿphÈÿ ngÿÖ
tÿuËtÿnhÿtraÿh ¶ÿh cÿ néÿ duÿg tÿiªnÿnhiÿn, ÿu«nÿthóÿhayÿlµ ÿh÷nÿ!kûÿniÖÿ vÒmétÿthê s«ÿ
næ cñ häÿ®Ó ÿh¬iÿl¹inh÷ÿg nÿÞp ÿèngÿvuit¬, nÿ÷ngÿoiÒ tùhµoÿvÒ ÿhêiÿt¬ÿ trÿ.
§ÿi vÿi lÿa tæi ÿrÎ ÿh¬,ÿai ÿòngÿbiÕÿ trÿ thÿ thÿch ÿhiÒÿ mµÿ s¸ÿg sÿa, ÿùc ÿì nÿay ÿõ cÿi nÿ×n
ÿÇu ÿiªn khÿ chÿng ÿín ÿ¹i ÿµngÿthÝÿh mÿu nÿiÒuh¬nÿso íi ÿgêÿ trÿëngthµÿh.
ÿranÿ trÿ mÇÿ s¾ÿ chÿ phÿng ÿrÎ ÿm k«ngÿchØÿb»nÿ çÿ mÇÿ tÝÿh cÿc n dÿ caÿ, ®ÿ mµÿc¶
Çu ÿiªuÿcùcÿnhÿxanÿ nÿc bÿÓn ÿµ tÿm. ÿrÎ ÿiá hêg tÝchÿphu mµ bæÿsunÿ lªÿ
bÒmÆtmµuÿc¬ ÿ¶n ÿh»mgîiÿlªnÿkh«g kÿÝ vi tÿ¬i ÿån hiª. Nêiøta ÿay ÿp dÿng ÿµu
ÿ¸ngÿcã ÿÖ s phÿn xÿ trÿng ÿh¹mÿvi ÿõ 6 - ÿ0%.Çcmµuÿvµn dacam xaÿh lÿ c©ÿ, xÿnh ÿa
tÿêi ÿîcÿphèÿ hîÿ ví nhu tongÿtraÿg tÿÝ. ÿÕu ÿïng®å ÿ¶i ÿh Ìm ÿreoÿcöahoÆÿ thÿm tÿ¶i µn
ÿµ ®ÿ gçÿtrg bÿy tongÿphßÿg nÿn bÿ suÿg tÿªm ÿµu þr¾nÿ. Nÿ÷ngÿmµuÿbæ ÿung®ã ÿhêÿg
ëd¹n vÖ mµÿ kÎÿth¼ÿg hÿy ®n lÿng ÿhµn çÿ h×ÿh kÿ hµ nhÿng ÿµu æ sng ÿã tÿên ë
ÿ¹ngÿh×nÿ sih ®ÿng ÿrªnÿmÆtc¬ ÿ¶n.Tænÿ diÿn tÿch ÿµu ÿæ sÿng ÿhêÿg cÿiÕmÿ15
20ÿ!diÿn tÿch ÿµu ÿ¬ bÿn. ÿVÝ ÿô: « hÿnh ÿranÿ trÿ tÿng ÿµu ÿµngÿkÎ µu ÿ©u ÿ¬iÿthµÿh
3ÿvÖtÿsonÿ sog kÿ nhu, ôm ÿÖt ÿµu ÿµy ÿ¸chÿ®Òuÿnha mé khÿ¶ngÿvõaÿm¾tÿ RÌÿ chÿ cöÿ
sæÿmµutr¾ÿg kÿ mµÿ xaÿh lÿ thÿo tÿng ÿ¶ngÿlÆpÿ®i ÿÆp ÿ¹i ÿõ tÿa ÿÕn
au.ÿNÒnÿmµuÿn©ugô ÿr¶iÿth¶ vµÿg ®ÿt kÿ säÿ vµÿg nÿ¹t,ÿ®iÓÿ chÿl mÿu xnh ÿa têi,vµn
nhÿu. ÿ« hÿnh ÿranÿ trÿ khÿc, h ÿênÿ s¬ÿ mµ laÿ ngÿc kÿ säÿ trÿng,ÿrÌmÿcöaÿsæ ÿr¾nÿ
kÎÿsäcn©u nÒÿ nhÿ xaÿh d trÿi, r¶iÿth¶ÿ xah lÿ c©, kÿ viÿn bÿ 3 ÿÖt ÿµu ÿ¸m ÿr¾nÿ. Tÿ¶m
ﾏ Tr/kg 85
r¶iÿsµnÿnhµÿbaoÿgiêcònÿ cã®é ÿín,ÿphÇÿ sµÿ cßÿ l¹ÿ lµÿ phÿng ¬n phÿn. ÿ¸c ÿå ®ÿc bÿng
ÿç nÿn dÿng ÿµu ÿ©u ÿô, Æt hÕ ÿÒm ÿäc ÿ¶i ÿhùaÿmµuÿx¸mtr¾g, ÿan Öt ÿµu ÿanhÿl¬ ÿã
hÿnh ÿa rÿ.
§ÿi vÿi nÿêiÿcaoÿtuæÿ moÿg mÿèn ÿã nÿi nhØ ÿªn ÿÜnh võ trÿnh ÿîcÿtiÕÿg åÿ l¹ÿ
cãmµus¾cÿªm ÿÞu,ÿtr¸ÿ ngÿîc ÿíi ÿ¸c ran trÿ phÿng ÿ tuÿi tÿÎ eÿ. Tÿêngÿnhµÿs¬nmµuÿxan
l¸c©ys¸nÿ haÿ xah dÿ trÿi pÿï hÿp vÿi sÿ thÿnh h¶nÿ giÿi bÿy tÿm tÿnh uètÿc¶ ÿuécø®êi Çÿ
mµ xaÿh nÿu tÿªn ÿ©y ho ÿa cÿm g¸c ÿ×nhyªnÿ t¹ÿ ratin thÿn sÿng ÿho¸ÿ. Sng Çn ÿæ
sng ÿ«i ÿhótÿmµut¬g pÿ¶n ÿµ ®ÿ hoÿc d caÿ. T¸nhÿbæ ÿungmµuÿtÝmtrª nÒ xah lÿ c©
vµní biÿn nÿi tªn ©y ÿh¸nchÿng.Bè rÝ ÿhiÕ bÞÿtiÖÿ!ngi cÿo sÿnh ÿo¹tÿcã ÿµu ÿm nÿ gÿ,
vÿog ÿËt,ÿda ÿam ÿã tÿng ÿµu ÿ¸ngÿ Tæÿg d×n ÿÝchÿmµuÿbæ ÿungnµyÿchiÿm cõngÿ10 ÿ!20ÿ
tæÿg dÿ×n ÿÝchÿtêÿg. h¶mÿqhñÿlµmÿnÒnÿcã ÿµu ÿ©u ÿ¸ngÿ(phÿ ®áÿ!xeÿ kÏÿçcÿvÖttr¾ÿg.
ÿÌm ÿrªnÿcöasæ ÿïngÿmµuÿvµnÿ haÿ mµÿ cµÿphªÿs÷aÿb·oÿhoµÿ hÖÿsè ÿh¶nÿx¹ ÿhunÿ
cñÿ!phÿng ÿiá n ÿ0% ÿio ÿgêï caÿ tuÿi, ÿèi íi ÿhanÿ niÿn tÿ× lÿo hÿo 6ÿ%. ÿét ÿè mÿu sÿc bÿ
suÿg tÿangÿtrÝÿphßÿg, ÿíp ÿrÎ ÿay ÿïngÿmµuÿtêÿg tÿøngÿhånÿ, dÿ caÿ s¸ÿg, ÿµu ÿá ëÿmøcÿ®é ÿñ
gÿy hÿng ÿhÊnÿkhiÿcÇnÿuhiÿt. ÿÌm ÿrªnÿcöaÿsæ µu ÿr¾nÿ ha trÿng ÿångÿxenÿkÏ ÿ¸c ÿênÿ
kÎmµuÿn©uÿt¬ÿ. Tÿ¶m ÿr¶iÿsµnÿxanÿ l¸ÿc©yÿthÉÿ kÎx¸mÿtr¾ÿg, ÿoÆcÿmµuÿn©uÿtÝmkÎ ÿ¸m
ÿr¾nÿ haÿ vµÿg nÿ¹t.ÿÇcÿ®å ÿ¹c ÿ»ngÿgç ÿã mÿu nÿu tÿÉm ÿhiªÿ vÒÿ®enÿ
Çÿ t¸ÿ phÿm hÿi hÿ¹ ®ªu ÿh¾cÿthiÿn vÿ g©ÿ c¶ÿ giÿc vi vÿ, tÿo tÿªm ÿ×nhÿc¶mÿtÝc cùÿ, yÿu
®ÿi.
.4.ÿ. Nÿi tÊt ÿhßnÿ ¨nÿ- bÿp
Kÿ«ngÿgiaÿ phÿng ÿo hÿy nÿµ bÿp tÿ× yÿu cÿu tÿªn Õt ÿµ sÿch Ï, ÿho¸ÿg ®ÿng.ÿTroÿg
k«ngÿgiaÿ nµ, vÿÖc ÿ¹o a nÿ÷ngh×nÿ ¶nÿ, mÿu sÿc bÿ trÿ, kÿch ÿhÝcÿ quÿ trÿnh ÿn uÿng,
tiªÿ hoÿ thÿc ¨ÿ lµÿ®iÒÿ quÿo tÿängÿ
Riÿng ÿèi ÿíi ÿhßn bÕÿ, hÿ¹t ÿéngdiÔ raÿtroÿg ®ÿ khÿng h¶ilµ o¹tÿ®énÿ ®¬ thÿÇn h
ghØÿng¬ÿ, g¶i rÝ ay ÿµm iÖcÿë t¹ngÿth¸ÿ tÜÿh, ÿµ nÿ lµho¹ÿ ®éÿg mÿng ÿÝnhÿchÊ la
®éÿg "ÿ¶n ÿuÊtÿ, cÿc hÿ¹t ÿéngÿnµyÿcÇnÿ®îÿ bèÿtrÝÿsaoÿchoÿiîpÿmý.ÿCô ÿhÓ µ cÿóngÿta ÿÇn
h©nÿ®Þnÿ râÿçckhuvùclµmÿviÖÿ trÿng ÿÕp,ÿs¾pÿxÕpchóÿg tµnhÿchuÿi nÿ mÿt dÿy
cÿuyÒÿ s¶ÿ xuÿu (hÕ iÕnthø ¨nÿ.
ﾏ Tr/kg 86
Cÿc vÿt dÿng ÿòngÿnhçcÿgi¶ phÿp tangÿtrÝnéithÊ phÿng ÿn vÿ!nhÿ bÕ, ki lÿa
cÿän,ÿcÇnÿchóý tÿi kÿ¶ nÿng Ö sÿnh.ÿVÒ ÿµu ÿ¾c,môcÿ®Ýcÿ trÿng rÝ ÿµu ÿ¾c ÿho ¸c ÿhßn
nµ phÿi ®ÿt yÿu cÿu gÿy cÿm gÿ¸c ÿhÌmÿ¨n,ÿ¨n ÿgonmiÖg, ÿênÿ nhÿ nªÿ s¬ mµÿ
daÿcamÿnh¹ÿ ha xah lÿ m¹ÿ xaÿh lÿ chÿèi ÿon ÿÏ ®ÿt mÿc ®ÿch ÿongmuè. NÿngÿcÇnÿcã ¸c
ÿµu ÿæ sÿng ÿh ÿµu ÿá, ÿµngÿ xaÿh lÿ c©ÿ, vÿv..ÿ §ãÿlµ ÿµu ÿña ÿ¸c ÿÜa oa u¶ ÿh ÿa ÿÊu,ÿít,
khÕ dÿ bëÿ caÿ, qÿýt .v.ÿ. CÿóngÿkÝc thÿch iÕtdÞcÿ vÞthÌÿ ¨nÿ CÇ!®ÿc vÿ l¹ÿ chÿog
ÿheogi¶ phÿp bÿ côÿ cñ bøÿ trÿnh ÿµ tÿeo ÿrªntêÿg cÿa pÿßngÿ¨n.ÿBµnghÕtr¾g pÿßng¨n
ÿã mÿu tÿ¬ngÿph¶ víÿ tÿng,ÿnªnÿdïnÿ mµÿ xaÿh lÿm näc,ÿxanÿ nÿc bÿÓn hÉmÿ Mµÿ nµÿ cß
tÿng ÿh¶nvíiÿmµub¸tÿ®Üaÿchøÿ thÿc ¨ lµ ®Ñÿ chÿ phÿng.6.4ÿ4. ÿéi hÊtçcÿphßÿg kÿ¸c
ÿi©nthe chÿc nÿng ña hßnÿ thÿ cßÿ!rÊÿ nhÒu ¸c ÿo¹iphßg kÿ¸c.ÿVÝ ÿô: ronÿ gi ®×h cÿ:
pÿßngÿtrµÿ phÿng ÿäc;ÿTrog cÿc cÿng r×n!c«g cÿng ÿã: hµ ÿa, ÿhµ ¸t,r¹pÿxiÕ, sÿn vÿn
®ÿng..Khÿch ¹n:ÿs¶n, pßng¨n,phßÿg nñ..? N¬ c«g sÿ, vÖn ¶o ÿµngcã:ÿphßg k¸ch
phÿng ÿh¸n tiÿt, hßn ®äÿ, pÿßngÿtrÿg bÿy; ÿriÓ l·...ÿTrÿng äc:phßg hÿc, h iÖnÿ phÿng
ÿéi ÿh¶oÿ héÿ trÿêng..
ÿChÿng II.Çc~yÕutè éi hÊtMôcÿtiª
Cuÿg cÿp cÿc kÕn høcc¬ ¶n ÿÒ cÿc yÿu tÿ cñ né thÿt.
éi ung- K¸i iÖm
- ¸c ÿÕu è nÿi tÿÊt.7.1 Khÿi nÿÖm ÿÒ cÿc yÿu tÿ néÿ thÿt
Cÿc bÿ phÿn cÿu tÿµnhnªnÿkh«g gÿan éi ÿhÊtÿ®îÿ gä lµÿçcyÕuÿtè éi hÊt Ç yÕÿ
tèÿnµyÿcã ÿ¸c ôngÿgiíÿ h¹ khÿng ian t«®iÓÿ bµÿ trÿ khÿng ÿianhayÿthùÿ hiÿn mÿt cÿøc
¨ngsö ÿôngÿnµo®ã ÿña h«nÿ giÿn nÿi tÿÊt.TÊtc¶ ÿ¸c ÿÕu ÿè nÿ: µn,trÇ, tÿêng cÇ
thÿng,ÿcöaÿ®i ÿ¹i ÿµ cÿa sÿ, cÿc ®ÿ ®¹, vÿt dÿng ÿranÿ trÿ...ÿronÿ phÿng ÿÒu ÿîcÿcoiÿlµ ÿ¸c Õu
è cÿa nÿi tÊt.ÿConngÿi cÿng µ mÿt yÿu tÿ né thÿt ®ÿc bÖt ÿronÿ khÿng ianÿnéiÿthÊ. Yÿu
tÿ co ngÿêi hi hèiÿmäiyÕuÿtè ÿh¸cÿtrog k«ngÿgia néÿ thÿt.
ÿ.2.ÿSµn- TÿÇn Tÿng
ÿ.2.. Sÿn
Sÿn lÿ mé mÆÿ phÿng ÿ»m ÿgan cñÿ khÿng ianÿnéithÊÿ, lÿ nhÿng ÿÒ mÿt cÿÞu ÿ¶i rän cñ
co ngÿêi µ n÷ng®å ÿ¹c ÿh¸cbµybiÖÿ trÿn ®ÿ.
ﾏ Tr/kg 87
ÿrí tiÿn, ÿªu Çu ÿèi íi µn µ pÿ¶i ã kÿt cÿu cÞu ÿîcnh÷g tÿi tÿängcÇnthiÿt mÿt cÿch ÿn
tµn ÿµ bÿ mÆ cñ chÿng h¶iÿ®ñ Òn ÿÓ k«ngnh÷g cèngchÞÿ l¹ ç vaÿch¹ c¬häcÿmµ
ÿßn ÿhènÿ chÿu ®ÿîc ¸c ¸c ÿéngÿvËtÿlý h ÿm, hiÖÿ.
Mÿt tÿongÿnh÷ÿg l¹i µn ÿiÓnÿh×n lµsµncã Çm ÿgan chÿu lÿc hÆc ÿênÿ chÿu lÿc.
o¹isµnÿcÊutró n» ngÿng µy ÿîc®Ætÿlªntrªÿ méÿ líÿ sµ phÿ - ét o¹ivËtÿliÖ cÊ t¹ nhÿ
v¸ d¸ hoÿc pÿñ tÿÐp,cã hÓ îtquacacdÇm Lí sµ phÿ vµçcdÇmÿ®¶mb¶oÿchotoµÿ
béhÖ ÿhènÿ lµÿ viÿc n mÿt cÿu tóc ®ång bé, chÞu ®îc nh÷ng t¶i träng tÜnh vµ ®éng.
Sµn còng cã thÓ lµ mét tÊm bª t«ng cèt thÐp chÞu lùc vµ cã thÓ më réng theo mét phÝa hoÆc hai
phÝa. H×nh thøc ®ì díi tÊm sµn thêng ph¶n ¸nh çch thøc më réng kh«ng gian vµ ph©n bè ®Òu
lùc t¸c dông. Sµn bª t«ng cã thÓ ®îc ®æ liÒn khèi hoÆc ®óc thµnh çc tÊm l¾p ghÐp nh gç.
Khi sö dông sµn bª t«ng l¾p ghÐp, kh«ng thÓ cã sµn nh½n ph¼ng bëi çc mèi l¾p ghÐp vµ liªn
kÕt gi÷a sµn víi dÇm, bëi vËy cÇn ph¶i cã vËt liÖu hoµn thiÖn bÒ mÆt sµn. §Ó lµm ph¼ng bÒ
mÆt xï x× vµ kh«ng ph¼ng ®ã, cÇn ph¶i cã mét yªu cÇu cô thÓ ®èi víi viÖc lµm sµn, cã thÓ lµ
phñ mÆt sµn b»ng mét lo¹i vËt liÖu nh v¸n, hoÆc l¸ng xi.
Líp sµn hoµn thiÖn lµ líp trªn cïng cña cÊu t¹o sµn. Tõ ®ã, mÆt sµn trùc tiÕp bÞ mµi mßn vµ thÓ
hiÖn lµ mét bÒ mÆt chÝnh cña c¨n phßng, cÇn ph¶i ®a tiªu chÝ thÈm mü khi lùa chän, c©n nh¾c
gi¶i ph¸p trang trÝ mÆt sµn.
Sù bÒn ch¾c cña bÒ mÆt sµn vÉn lµ yÕu tè quan träng nhÊt ®èi víi sµn. Çc ho¹t ®éng ®i l¹i, di
chuyÓn ®å ®¹c, thiÕt bÞ ®Òu t¸c ®éng lªn bÒ mÆt sµn nh÷ng lùc va ®Ëp, mµi mßn t¬ng ®èi
lín. Do ®ã vËt liÖu lµm sµn ph¶i cã ®é v÷ng ch¾c kÕt cÊu cao, chÞu ®îc mµi mßn vµ va ®Ëp.
Mét trong nh÷ng yªu cÇu ®èi víi ®é bÒn cña sµn ®ã lµ kh¶ n¨ng b¶o tr× ®é bÒn ®ã, tøc lµ viÖc
b¶o dìng sµn ph¶i dÔ thùc hiÖn, ®¬n gi¶n, kh«ng qu¸ phøc t¹p. §Ó duy tr× ®é bÒn còng nh dÔ
dµng b¶o dìng, vËt liÖu lµm sµn ph¶i tr¸nh ®îc sù b¸m bÈn, ®äng Èm, Ýt biÕn mµu.
Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p mü thuËt cã thÓ h¹n chÕ ®îc sù bÈn, cò cña bÒ mÆt ®ã lµ sö dông
çc mµu trung tÝnh cã s¾c ®é trung b×nh, sö dông çc hoa v¨n ®Ó lµ nhoµ, lÉn çc vÕt bÈn.
ChÊt liÖu bÒ mÆt tù nhiªn sÏ lµm næi tréi sù hÊp dÉn cña nã mµ xo¸ nhoµ çc vÕt bÈn.
§é ®µn håi cña vËt liÖu lµm sµn còng nh tÝnh çch nhiÖt cña sµn còng cã nh÷ng t¸c ®éng trùc
tiÕp tíi bíc ch©n cña ngêi sö dông. Sù Êm ¸p cña sµn cã thÓ lµ thùc hoÆc ¶o gi¸c do mµu s¾c t¹o
ﾏ Tr/kg 88
nªn, song ®©y lµ ®iÒu hÕt søc ý nghÜa ®èi víi kh«ng gian néi thÊt. VËt liÖu mÆt sµn cã thÓ sëi
Êm b»ng nhiÖt bøc x¹ vµ gi÷ Êm b»ng tÝnh çch nhiÖt cña sµn. MÆt sµn còng cã thÓ trë nªn Êm
h¬n nÕu bÒ mÆt mÒm, ªm, mµu s¾c tõ trung b×nh tíi Êm, nãng. Tuy nhiªn ®èi víi tõng vïng khÝ
hËu mµ cã nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ ph¬ng ¸n xö lý mÆt sµn.
§èi víi vïng khÝ hËu nãng Èm, mét mÆt sµn m¸t dÞu, s¸ng bãng lµ phï hîp h¬n c¶.
CÇn ®Æc biÖt chó ý tíi vÊn ®Ò an toµn khi lùa chän gi¶i ph¸p xö lý sµn trong çc c¨n phßng Èm -
ít, lóc nµy, mÆt sµn tr¬n, bãng cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng tai n¹n kh«n lêng.
MÆt sµn cøng lµ mÆt ph¶n x¹ ©m thanh, khuyÕch ®¹i tiÕng ån. MÆt sµn ®µn håi cã thÓ gi¶m
bít ®îc çc tiÕng ån vµ va ch¹m trong qu¸ tr×nh sö dông. VËt liÖu mÆt sµn mÞn, mÒm, hoÆc xèp
sÏ triÖt tiªu ©m, cã tÝnh n¨ng çch ©m rÊt tèt.
Mµu mÆt sµn nh¹t cã thÓ ph¶n x¹ l¹i ¸nh s¸ng chiÕu vµo nã, tõ ®ã sÏ lµm c¨n phßng s¸ng sña vµ
tho¸ng ®·ng h¬n çc mÆt sµn cã mµu tèi. S¾c mµu nh¹t sÏ lµm t¨ng ¸nh s¸ng ë trong phßng, s¾c
mµu sÉm sÏ hÊp thô ¸nh s¸ng lµm gi¶m ¸nh s¸ng trong phßng. Mµu s¸ng Êm sÏ n©ng cao tÝnh
kÝch ®éng cña c¨n phßng, cßn mµu Êm trÇm th× l¹i cho ta c¶m gi¸c æn ®Þnh, an toµn. Mµu s¸ng
l¹nh gîi sù réng r·i vµ nhÊn m¹nh sù b»ng ph¼ng cña bÒ mÆt sµn. Mµu l¹nh thÉm l¹i t¹o ra chiÒu
s©u, ch¾c cña c¨n phßng.
Kh¸c víi çc mÆt têng vµ trÇn cña c¨n phßng, mÆt sµn ®ãng vai trß truyÒn çc chÊt lîng trung
gian, chÊt liÖu vµ sù v÷ng ch¾c cña sµn tiÕp xóc trùc tiÕp víi ta khi ®i l¹i trªn bÒ mÆt cña nã.
ChÊt liÖu cña sµn vµ çch bè trÝ sÏ t¹o ra nh÷ng hoa v¨n ho¹ tiÕt cña mÆt sµn. §ã chÝnh lµ chÊt
liÖu ®· hiÓn thÞ th«ng tin vÒ b¶n chÊt cña vËt liÖu va tÝnh chÊt cña kh«ng gian néi thÊt.
Mét mÆt sµn trung tÝnh kh«ng cã hoa v¨n ®îc dïng nh mét nÒn ®¬n gi¶n th× cha nãi ®îc ®iÒu
g×, song khi sµn ®ã ®îc sö dông hoa v¨n, ho¹ tiÕt trang trÝ th× nã mang ®Çy ý nghÜa. §©y
chÝnh lµ mét yÕu tè næi tréi cña sµn trong kh«ng gian néi thÊt.
Hoa v¨n cña sµn cã thÓ ®îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh mét khu vùc, x¸c ®Þnh mét giíi h¹n hay x¸c
®Þnh mét lèi ®i l¹i hoÆc cã thÓ chØ lµ ®Ó trang trÝ cho sinh ®éng, tr¸nh sù nhµm ch¸n bëi nhÞp
lÆp ®i lÆp l¹i cña çc modul trªn nÒn.
Hoa v¨n cña sµn khi ®îc quan s¸t trªn diÖn réng, nã trë nªn nhá bÐ vµ t¹o thµnh mét chÊt liÖu.
Lóc nµy chóng ta cÇn ®Æc biÖt quan t©m tíi nhÞp ®iÖu cña hoa v¨n bëi chÝnh nh÷ng hoa v¨n
ﾏ Tr/kg 89
riªng rÏ Êy sÏ giao hoµ víi nhau ®Ó t¹o ra çc hµng, lèi. Çc hµng, lèi nµy sÏ g©y hiÖu øng ¶o trong
sù c¶m nhËn kÝch thíc cña con ngêi.
Mét sè chÊt liÖu lµm sµn th«ng dông:
- Sµn gç
Sµn gç ®îc a chuéng bëi tÝnh chÊt Êm ¸p vµ tù nhiªn cña vËt liÖu. Nã dÔ dµng t¹o ra sù sang
träng trong c¶m nhËn cña ngêi nh×n. Gç lµ lo¹i vËt liÖu cã tÝnh ®µn håi vµ ®é bÒn c¬ häc t¬ng
®èi phï hîp cho mÆt sµn, sµn gç dÔ b¶o qu¶n, söa ch÷a vµ thay thÕ.
Gç ®îc sö dông lµm sµn cã thÓ lµ çc lo¹i gç cøng nh: Såi tr¾ng, Såi ®á, ThÝch, Hå ®µo, Lim;
còng cã thÓ lµ çc lo¹i gç mÒm h¬n nh: Th«ng, P¬ mu. Gç lµm sµn hiÖn nay rÊt chó träng tíi sù
®ång nhÊt vÒ mµu s¾c vµ v©n thí. Çc khuyÕt tËt nh m¾t chÕt, nÊm mèc, s©u, mät ®Òu ®îc
lo¹i trõ.
Gç lµm sµn cã thÓ sö dông çc tÊm gia c«ng s½n theo d¹ng thanh, tÊm. TÊm v¸n sµn thêng cã
kÝch thíc réng tõ 60-150mm vµ dµy tõ 8-15mm. ChiÒu dµi cña tÊm tuú theo çc gi¶i ph¸p ghÐp
trªn mÆt sµn. §Ó ®¶m b¶o tiÕp xóc gi÷a çc tÊm v¸n sµn, çc tÊm nµy ®îc soi r·nh nh h×nh vÏ.
Sµn gç còng cã thÓ ghÐp ®îc nh÷ng ho¹ tiÕt trang trÝ b»ng nh÷ng thay ®æi vÒ mµu s¾c cña
çc tÊm gç vµ kÝch thíc çc tÊm gç kh¸c nhau.
BÒ mÆt gç lµm sµn thêng ®îc s¬n phñ b»ng mµng trang søc trong suèt ®Ó gi÷ l¹i nÐt ®Ñp tù
nhiªn vèn cã cña gç.
Gç lµm sµn ph¶i ®îc xö lý chÕ ®é Èm rÊt chÆt chÏ bëi sù thay ®æi ®é Èm sÏ lµ h háng çc mèi
ghÐp liªn kÕt gi÷a çc tÊm gç. §èi víi mét sè lo¹i gç dÔ bÞ s©u h¹i, mèi mät, cÇn cã çc gi¶i ph¸p
b¶o qu¶n phï hîp.
Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi sµn gç ®ã lµ gi¶i ph¸p che çc phÇn tiÕp gi¸p
gi÷a ch©n têng víi sµn b»ng çc phµo ch©n têng. Gi¶i ph¸p nµy kh«ng nh÷ng ®ã vai trß thÈm
mü trong viÖc che khuÊt çc phÇn, çc khe gia c«ng, t¹o mét giíi h¹n phÇn sµn mét çch râ rµng
mµ nã cßn gióp viÖc vÖ sinh ®îc dÔ dµng h¬n.
ﾏ Tr/kg 90
- Sµn l¸t g¹ch vµ ®¸.
G¹ch nung, ®¸ lµ nh÷ng vËt liÖu r¾n, bÒn. Tuú theo h×nh d¸ng vµ hoa v¨n cña çc viªn g¹ch, cã
thÓ s¾p xÕp chóng theo mét ý ®å nhÊt ®Þnh. Nh÷ng vËt liÖu lµm sµn nµy cã thÓ lµm cho c¨n
phßng m¸t mÎ, dÔ dµng t¹o çc c¶m xóc theo ý muèn.
Gèm dïng l¸t sµn lµ lo¹i m«-za-Ých nhiÒu m¶nh nhá, ®Êt sÐt tù nhiªn hoÆc ghÐp sø d¹ng ®Êt sÐt
tù nhiªn kh«ng cã th¹ch anh vµ kh«ng lÉn çc mµu ®Êt. Sø cã thÓ t¹o nhiÒu mµu ãng ¸nh, cã kÕ
cÊu r¾n ch¾c, kh«ng thÊm níc.
G¹ch l¸t nung vµ g¹ch b«ng lµ vËt liÖu l¸t sµn cã kÝch thíc lín h¬n. G¹ch l¸t nung vµ g¹ch b«ng ®îc
lµm nh gèm m«-za-Ých ®Òu hay ®æ må h«i, dÔ bÈn vµ hay biÕn mµu.
§¸ l¸t sµn lµ mét lo¹i vËt liÖu r¾n, mÆt sµn cã ®é bÒn cao, nhiÒu mµu s¾c. Nh÷ng m¹ch ®¸
ngÉu nhiªn truyÒn ®¹t ®îc nh÷ng c¶m xóc nhÊt ®Þnh. §¸ ®îc gia c«ng thµnh h×nh vu«ng hoÆc
h×nh d¹ng bÊt kú nµo ®ã cã quy çch hoÆc kh«ng cã quy çch. Nh÷ng lo¹i ®¸ nh ®¸ hoa cÈm
th¹ch th× tù nã ®· cã nh÷ng h×nh thøc sang träng, quý ph¸i.
Ngoµi ra, còng cã thÓ dïng sµn bª t«ng nh mét mÆt sµn hoµn thiÖn. NÕu mÆt sµn ph¼ng vµ
nh½n, cÇn gi÷ g×n chèng bÈn. Cã thÓ trén mµu trong khi ®æ bª t«ng ®Ó t¹o ra mµu s¾c theo ý
muèn nh d¹ng granito. Hoµn thiÖn b»ng çch s¾p xÕp, tæ hîp çc viªn ®¸ theo mét ý tëng nhÊt
®Þnh còng t¹o ra ®îc mét chÊt liÖu bÒ mÆt sµn hÊp dÉn. §èi víi s©n trêi th× viÖc t¹o ra çc g©n
m¹ch gièng nh m«-za-Ých lµ mét gi¶i ph¸p hîp lý bëi nã g©y ®îc c¶m gi¸c phong trÇn, bÒn ch¾c,
hoµn toµn phï hîp víi mét kh«ng gian gÇn gòi víi thiªn nhiªn.
Çc vËt liÖu lµm sµn ®µn håi cung cÊp cho sµn mét bÒ mÆt kinh tÕ, ch¾c ®Æc, kh«ng hÊp thô,
víi ®é bÒn t¬ng ®èi tèt vµ dÔ b¶o qu¶n. §é ®µn håi cña chóng cã thÓ ®¶m b¶o theo yªu cÇu vÒ
yªn tÜnh vµ tiÖn nghi cho viÖc ®i l¹i trªn ®ã. Møc ®é tiÖn nghi cña sµn kh«ng chØ phô thuéc vµo
vËt liÖu ®µn håi mµ cßn phô thuéc vµo lo¹i lãt nÒn vµ ®é cøng cña líp nÒn ®ì díi.
- Sµn tr¶i th¶m.
Th¶m sµn lµ lo¹i vËt liÖu mÒm nªn nã cã thÓ t¹o ra mét mÆt sµn cã nhiÒu tÝnh n¨ng kh¸c nhau
nh: ®µn håi, Êm ¸p, hÊp thô ©m gi¶m ån, an toµn vµ tiÖn nghi cho viÖc ®i l¹i, mét sè lo¹i th¶m
dÔ b¶o qu¶n vµ vÖ sinh.
ﾏ Tr/kg 91
Th¶m cã rÊt nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, trong ph¹m vi bµi gi¶ng, chóng ta chØ quan t©m tíi t¸c dônÿ
thÿi mÿ cñÿ thÿm tmngÿkh«ÿg gan ÿéi ÿhÊtÿ Trÿng ÿaiÕÿ kÕÿnéiÿthÊÿ, tÿ²m ÿã tÿÓ ®ÿêc
ÿr¶iÿtoµÿ!béÿhoÆÿ cô béÿ Thÿm tÿ¶i ÿoµnÿbé ÿã tÿÓ tÿo r chÿu lÿîngÿuhÈÿ müÿquaho¹ÿuiÕÿ,
hÿa vÿn tÿangurÝÿtrªÿ!nãÿ!Trÿi tÿ¶m ÿôc é ®ÿïc ÿö dÿng ÿÓ nÿÊn ÿ¹nhÿmétÿkhuvùcÿkh«ÿg
gÿan ÿµo ÿã.
ÿ*2.ÿ/ TÿêngÿPêÿg lÿ!béÿqhËÿ!kiÿj tóc iñ Õu ña ÿ«ngÿur×ÿh. ÿênÿ t¹ÿ raÿçcÿmÆtÿngoÿi cÿa
nÿ«i ÿhµ ÿångÿthêÿ lµÿsù ÿ¶o ÿÖ vÿ!giÿi hÿn cÿc k«nggia bªÿ trÿng.Pêÿg ®ÿng ÿai ÿrß
ÿg¨nÿçcÿ, pÿ©n ÿhiaÿkh«ÿg gÿan.ÿTêÿg cÿ nhÿÓu n¹iÿ®î!phÿn r thÿo kÿt cÿu, ÿÝchÿthÿc
(ÿhiÒ dµÿ), ÿheoÿchøÿ n¨c cÿÜu ÿùc ÿµ cÿc cøc ¨ngÿ®ÆcÿbiÖÿ khÿa..ÿSonÿ nhÿo cÿungÿ
trÿng ÿh«nÿ giÿl nÿi tÊt ÿh× ¬ênÿ lµÿmétÿmÆtqh¼ÿg tÿ©ngÿ®èiÿrén* Mÿu sÿc vÿ chÿt lÖu
ÿña ÿênÿ thÿêngÿ®îÿ söÿdônÿ ®ÓÿjãiÿvÒ ét ÿ ®åÿoµoÿ®ã ÿëi ÿã lÿ m¶ÿc mÿu
cÿiÕmÿeiÖÿ!tÝÿh gÿn nÿ© lÿn nÿËt sonÿ c¨ÿ phÿng.ÿ Chÿ dïÿnhÿvËyÿ soÿg tÿêngÿcònÿ chÿ
lµÿphÇÿ nÒÿ lµÿ næÿ!bËÿ h¬ÿ ç ®åÿ®¹cÿbªnÿtroÿg kÿ«ngÿgiaÿ né thÿt, ëi ÿhÕ ÿµu ¾c ÿña
ÿiónÿ!thÿêngÿØîÿ xömý hÑ hµnÿ, Nÿu cÿ!méÿ m¶ÿg tÿênglµoÿØã ÿÇn ÿsanÿ trÿ chÿp lÿÖu
ÿ¹nhÿh¬nÿth×ÿm¶nÿ tÿlg ÿã p¶i hiÕÿ tûlÖ ÿiÖntÝc khÿng ÿu¸ /4 ÿængÿdiÖ tÝh tÿêngÿ
tÿng hêg ®ÿîc ÿ÷ lÿ mµÿ b»ÿc vÿi, e hÿÆc ÿuÐts¬nÿ Trÿng ÿét é tÿênÿ hîÿ, tÿêng¬îÿ
èpÿbëiÿçcÿlo¹ÿ vËÿ liÿu nÿ gÿ, nÿùa ÿængÿhîphaygraÿitoÿmétÿphÇÿ. Tÿongÿtrÿng ÿîp µy
ÿhónÿ taÿbÇnÿhÕtsøcchóÿý tÿi pÃn hÕpÿgi¸ÿ giÿ` tÿêngÿríiÿtrÇÿ vµÿtêg vÿi sÿo.
ÿèi ÿíi ÿh÷n m¶g tÿêngcon, bÿn t©n ×nhÿd¹nÿ cñ chÿng ÿ· tÿo co cóngmétÿsøcc¨nÿ
nhÿt ®ÿnh ÿÓ tÿÞ gÿ¸c,bëiÿthÕÿlÕucÇnÿnhÊ m¹ÿh mÿt mÿng ÿên nµÿ ®ãÿth×ÿnªnÿchäÿ
nhÿng ·ngtêÿg n vÿy lÿ trÿng ÿ©m ÿiÓmjhÊÿ.
Tÿªn ênÿ thÿêngcã ÿ¸c ç mÿ( hÿc. ÿ©y ÿò lÿ méÿ ®Æÿ thÿ mµchØcã ÿênÿ mí cãÿthÓÿdÔ
ÿµngÿaã ÿ©îc? Ç lçÿmë Õt èi ÿh«nÿ giÿn nÿx vÿi kÿ«ngÿgiaÿ khÿc dÿëngÿnhÿp¹oÿchoÿta ÿ¶m
i¸cÿthÊÿ sùliªÿ tôÿ, sÿ!vËÿ ®éÿg cÿa kÿ«ngeiaÿ.
72.3ÿ Trÿn
TÿÇn ÿµ yu tÿ giÿi hÿn pÿÇn ÿªn rªnÿcñakh«ÿg gÿan ÿéi ÿhÊt Trÿn lÿ méÿ yÕÿ tèÿ¨ÆcÿbiÖÿ cñ
khÿng ianoéithÊ- tÿªn ÿrÇnÿthÿng ÿµ nÿi ®ÿt cÿc hÿ thÿng ÿhiÕÿ s¸c vÿ nhÿn cÿqnglµ
ÿho¸ÿg, h«nÿ cãÿ®å ÿ¹c he Êp.ÿTrog mÿt kÿ«ngÿgiaÿ lí, tÇn ÿéngqÏ ÿÔ dÿng Én ÿéi ÿ¶m
ﾏ Tr/kg 92
i¸ctrèÿg tÿµi,ÿbuåÿ tÎ Chÿnh ÿ× nÿ÷ngÿ®ÆcthïÊy,ÿviÖ thÕt ÿÕ tÿm rÿ ç hÖÿthèg hÿ¸
tÿÕt ranÿ trÿ vµÿhÖ ÿhènÿ ®Ìÿ trÿng rÝ ÿrªnÿªã ÿµ hÿt sÿc cÿn tÿiÕtÿ Trÿn cÿ thÿ ®ÿc gÿn tùc
ÿiÕpÿvµoÿkhug kÿ cÊÿ hoÿc tÿeo ÿíim¸i
Còÿe nÿ sÿn, ÿrÇn?còn cãÿthÓ®î s¬ khÿc mÿu vÿi tÿênghayÿèp Æt »ngchÊÿ liÿu gÿ hoÿc
nùa.ÿSon ®iÿu ®ÿc bÖt Çn ÿió ÿ ®è ví trÿn lÿ ®écaocñatrÇÿ. Tÿ ®éÿcaoÿÊy,ta ÿ¸c
ÿÞnhÿa¸cgi¶ÿ phÿp vÿ mµ s¾ vµh×n thÿa cÿa tÆn.ÿChiÿu co cÿa tÇn ÿã mÿt ¶ÿh
hÿëngchÝ~h yÿu vÿ tûlÖ ña h«nÿ giÿn. ¸c rÇncaoaã ÿu hÿíngÿt¹oÿa¶mÿgi¸ khÿng
ianbëiÿmë,th«ÿg to¸nÿ, sÿng rän. Cÿñngcònÿ cãthÓÿg©yÿmétkh«ÿg kÿÝ tangträÿf. ÿ¸c
ÿrÇnÿthÊ nhÿn mÿnh ÿhÊtlîc cÿe cÿë cÿa cóng?vµ ÿho ÿa cÿm g¸c ÿl cÿng,riªg bÔt.TrÇÿ
s¸e mÿu sÿ lµÿt¨nÿ chÿÒu ÿao ÿrÇn ngÿîc ¹i ÿrÇnÿtèimµusÏ ÿµ gÿ¶m ÿhiÒ ca cñ trÿn
xÿèng
Cÿc hÿ thÿng ÿÌn ÿreotrª trÿn cÿng Ãn ÿã ®ÿ ca phÿ hî ví ®écaocñaÿtrÇ,
CÿiÒurénÿ cñ phÿng ÿòngcÇn®Ò Ëp íi ÿronÿ thÕt Ô tÿÅn.ÿTrÇÿ rég cÿ thÿ t¹ thÿm
nÿiÒuÿhoaÿv¨n hoÿ tiÿt, ÿ¬n öa ÿá tÑ p©n ÿhµn çÿ moÿul heosù è tÿÙ k«ngÿgiaÿ trÿn
mÿt bÿng.§èiÿvíiÿnh÷ÿg tÇn Ñp h× ¸c o¹ ÿiÕttra?g tÝ tªn ÿá cÿn ®ÿn g¶n.§èivíinh÷ÿg
k«nggiaÿ hÑ, cÿiÒuÿcaoÿl¹ilínÿnhçcÿlo¹ nhø "tÿjg ¨ìiÿ hiÿn ny t× cÿn xÿ lýprÇÿ b»g
cÿch hªmvµonh÷g gíi ¹n i¶.ÿTøcÿlµ ÿhón taÿsÏ µm ÿÉn ÿµu ÿrÇnÿvíiÿmétphÇ cñ tÿng
ÿÓ tÿo r ¶ogi¸ lµÿ`Ò Æt rÇnÿrén h¬ÿ, ciÒuÿcaotrÇ thÿp xèng? Mé sèÿtrÿng îp h× fî
l¹, cÿn cÿ ®éÿcao¥o ín ÿ¬n hiÒ caÿ thÿa. ÿhi ÿá lÿi p¶i ÿã g¶i h¸pnhoÿ mé phÿn
tÿêngÿvµotrÇ, lÿm pÿÇn ±u ÿrÇnlháÿl¹i
Trng ¸c h«n gil cÿa cÿng r×n thÿ¬ngl¹i méÿ hÖthèg tÇn reoÿmodl hÿ¸ tên ®ÿc sÿ
dôg ®ÿ thÿlg hÊtho¸ÿvµ ÿµm inhøho¹ trng è cÿc cÿc tÿiÕt`Þ hiÕÿ s¸g vÿ phÿn bÿ nhÿng
ÿÞ tÝ p¸t ¸ng HÖthèÿe ®Ón ×nhgåmÿçcm¶n ë rÇnmodl h¸ ®ÿîc ÿì bÿi mÿt mÿng
ÿim ÿo¹iÿureÿ#vµÿ#kÕÿ!cÊÿ#bªÿ#trÿk. ÿk÷nÿ!m¶ÿg nÿ{ tÿØênÿ#cãÿwhÓÿcãcÿsa ÿÓ tÿay
ÿíi.ÿUrÇÿ!cãÿwhÓÿcã ÿkiÒÿ!kiÿw dÿog ÿi¸cÿoJaÿ- cÿ#thÿ!lµÿi×nÿ!vuÿog,ÿi×nÿ#trÿo, ÿmngÿ!cÇÿ-
tÿ÷..ÿ!Trÿog ÿét ÿé tÿênÿ!hîÿ- tÿÇn ÿØîcÿuraÿg tÿß bÿog ÿ»c ÿùc ÿk¹ ÿîcÿwÏ ÿsùcÿwiÕÿ!lªÿ#®ãÿ
ﾏ Tr/kg 93
Trÿo cÿ!m¸ÿ#dèÿ#thÿngÿianÿ!l¹ÿ#méÿ#sùÿ«Þnÿ#hÿog ÿko ÿgêÿ#quÿo sÿw.
ÿ«ínÿ#nµÿ#thÿëngÿØîÿ#b.ÿ!®Çÿ#gõÿØØnÿ#nãÿ#cñÿ!m¸ÿ#råÿ!meÿ!thÿo cÿc sÿën ÿéc
ÿqènÿ!çÿ!phÿo tÿëngÿ
Trÿo vÿm dÿog ÿën ÿongÿmétÿmÆtÿsh¼ÿg ®ÿ#lµÿ#dÞÿ#chÿ#tiÿs gÿ¹p ÿïi ÿ»X ÿÃt ÿênÿ#xuÿg
qÿanhÿ#hîÿ#nhÿu gÿ÷a ÿÇt ÿk¼nÿ!thÿog ÿùngÿwµ ÿÇt ÿganÿ!lµÿ#chÿ!khÿog ÿianÿcaoÿsuaÿk
cÿ#h×ÿk dÿkg ÿÓm ÿÕo.ÿUrÇÿ!cãÿi×nÿ!tùÿeo ÿi¸cÿciÖÿ#víÿ#phÿi cÿËt ÿi¼nÿ!cñÿ!tÿkg ÿµ sÿo,
ÿk ®ÿ#cuÿo hÿu sÿ!chÿ!ý ÿña ÿaêÿ!nhÿo.
ÿ/3.ÿCöaÿwµ ÿ÷a ÿç
ÿ»c ÿ÷a ÿã vÿ!cöÿ!®iÿm¹iÿoµmÿgi¸ÿ#®oÿo cÿc mÿu tÿëngÿ#Chÿc nÿog ÿóa ÿ÷a ÿµ cÿa sÿ!lµÿm-
uÿqh«ÿg kÿ©ngÿgiaÿ!nµÿ!víÿ"khÿog ÿianÿkh¸ÿ/ tÿo rÿ!méÿ!mèÿ#quÿo hÿ#nhÿw ®ÿoh
ÿi÷aÿçcÿkh«ÿg gÿan.ÿKÝcÿ!thÿïc ÿµ tÿ!lÖÿcñaÿaöaÿsæ ÿi«nÿ!chÿ!liÿm qÿan ÿÕn ÿÇt ÿ-
ênÿ#mµÿoã ÿßn ÿkªnÿquaÿ!trÿc tÿÕp ÿíi ÿ¹c ÿßchÿwhÿc rÿ«ngÿcñaÿconÿogÿi. ÿiónÿ#taÿ«·
ÿuenÿuhuÿc vÿi cÿa sÿ!caÿ!quÿ!®Çÿ!vµÿcã ÿËu ÿco ÿeanÿ"thÿu lÿng.ÿKhiÿiétÿcöaÿqæ
ÿëngÿeïnÿ!®Óÿmë ÿëngÿiiÓÿ!thÿ!méÿ!khÿig ÿianÿ!lµÿ!chÿ!quÿog ÿ³nhÿañaÿoã
ÿëngÿra.ÿCöaÿqæ ÿw¸ ÿïn ÿã tÿÓ kÿ«ngÿqhïÿiîpÿuíiÿuû ÿ× cÿa cÿo nÿØêiÿ khÿ!®ãÿ!cöÿ!sæÿcã
ÿiÓ ÿîcÿchiÿ!nhÿ!thÿkh ÿiiÒÿ!« ÿio ÿiï ÿïp ÿíi ÿû lÿ!ngÿëi.ÿA¶nÿ!saÿ!cöÿ#sæÿurëÿuhµÿi mÿu pÿÇn
ÿçngÿioµÿwíiÿkh«ÿc gÿan ÿéi ÿiÊtÿ!Chÿkg ÿk«nÿ!chÿ!t¹ÿ!raÿmétÿØiÓÿ#nhÿo tÿ!trÿog
ÿißnÿ#raÿogoÿk, ÿ± cÿo tÿuyÒÿ!®¹ÿ!thÿog ÿin ÿiÓnÿuhÞÿsÒ ÿÛ tÿÝ hÿÖn ÿ¹i ÿña ÿkónÿ!taÿuroÿg
kÿ«ngÿgiaÿ/ cÿñngÿi×nÿ#thÿoh ÿét ÿéi ÿuanÿhÖ ÿi÷aÿcªnÿogoÿi vÿ!bªÿ#trÿog.ÿUroÿg kÿi xÿc
®ÿmh ÿuy ÿ¹chÿ!h×ÿi dÿog ÿ· vÿ#trÿ ®Æÿ!çÿ#cöÿ!sæÿchoÿmétÿc¨nÿshßÿg cÿo cÿk nÿ»c ÿÓ
cÿ!nhÿog ÿiç ÿi×nÿquaÿØîÿ- nÿ÷ngÿkhuÿg cÿnh ÿÜnhÿiayÿØénÿ!mµÿchóÿg tÿ!sÏÿkhËÿ#®ÿc sÿu
kÿungÿcöaÿ
Cöÿ"sæÿkh«ÿg pÿ·i ÿn ÿiuÇÿ!lµÿei¶ÿ#quÿÕt ÿiÖcÿmÊyÿs¸nÿ- tÿ«ngÿh¬iÿ mµÿcöaÿsæ ÿßn
ÿãngÿsaiÿqrßÿohÿmétÿbøcÿuraÿi sÿog ÿa cÿiÒuÿ!Khÿ!®ãÿcÇnÿchóÿù tÿi cÿc gÿ³i
ÿi¸pÿsh©ÿ!chÿa cÿc cÿa sÿ!saÿ!chÿ!bèÿcôcÿcñaÿcøcÿuraÿk sÿog ÿµy ÿsänÿwÑnÿwµ ÿá ýÿjghÿc.
ÿiunÿ c¶ÿi bÿo nÿoµiÿcònÿ!cãÿuhÓÿeióÿ!chÿ!khÿËt ÿét ÿ±nhÿkh«ÿg mÿén ÿã cÿc
kÿ«ngÿgiaÿ!bªÿ!trÿog ÿcy ÿ¹o ÿc mÿu qÿangÿc¶nÿ!gÇÿ!gòÿ!víÿ!thÿ«n ÿhiªÿ/
ﾏ Tr/kg 94
Kÿch ÿí vÿ!hÿog ÿ÷a ÿç ®ÿkg ÿai ÿsß ÿiÒuÿuiÕÿ#sèÿmîÿg, ÿiÊtÿmîÿg ¸ÿi sÿog ÿû nÿiªnÿuroÿg
pÿßngÿ!Lÿog ÿkh ÿ»ngÿiiÓÿ!nhÿªn ÿµ pÿõ tÿwécÿwµoÿkÝcÿ thÿíc ÿ÷a ÿç vÿ#hÿog ÿña ÿã. ÿét ÿËn
ÿÓ tÿênÿ#xuÿªn ÿ¾n ÿÕt ÿíi ÿoh ÿ»ngÿaanÿogµÿ#lµÿØé ÿhãiÿ!nãÿg©yÿsa ÿù tÿ-
ngÿqh¶ÿ!quÿ!møÿ#giÿa ®ÿ#s¸ÿg cÿa lÿ!mëÿcöaÿsæ ÿµ ®ÿ#tèÿ!cñÿ!phÿo tÿéngÿkÒ
ÿ©n.ÿQhÇÿ!xöÿmý ÿéi ÿkÊtÿchoÿaöaÿsæ ÿiêÿg lÿ!çÿ khÿog ÿõa,ÿçcÿci¶ÿ!phÿq cÿha
ÿ!cöÿ!vµÿçnÿ!cöÿ. Vÿ!trÿ!cöÿ!sæÿuhÿog ÿîcÿkiÕÿ!trÿc sÿ!thÕt ÿÕ qÿy hÿ¹nhÿ!soÿg vÿ×c ÿñ
lÿ!¸nÿ!s¸ÿg, ÿh¾cÿqhôÿ!nhÿkg ÿhîÿ!®iÿm kÿ«ngÿuhÓÿur¸ÿi kÿái ÿña ÿ«ngÿur×ÿk kÿÕn
ÿsócÿm¹iÿlµ ÿiÖcÿcñaÿogÿi tÿiÕtÿkÕ ÿéi ÿiÊtÿ
Cöÿ!sæÿhÞªÿ!naÿ!cãÿthÓÿ®îÿ!lµÿ!tõÿohiÿu lÿ¹i ÿeuyÿn lÿ×u ÿi:ÿeç,ÿiÝnÿ!khÿog ÿi«mÿ!kÝÿi
kÿungÿohùÿ- Cÿc gÿ³i ÿi¸pÿcöaÿchíÿ vµÿkÝnÿ!mµÿ!lµÿlo¹ÿ!cãÿwhÓÿkh¾ÿ#phÿc vÿ!®iÿu tÿÕt ÿ-
înÿ!s¸ÿg tÿngÿØèiÿhiÖÿ!quÿ/ Mÿu gÿµi ÿi¸pÿhiÖÿ!quÿ!n÷ÿ!®ãÿlµ ÿÕm ÿ·i,ÿmµnÿ!trÿ!trÿc hÿÇc
ÿiùaÿuænÿ!hîÿ.
ÿöa ÿa vÿo tÿongÿih«ÿg gÿan ÿéi ÿkÊtÿØãnÿ!vaÿ trÿ!nhÿ méÿ!mÆÿ!trÿog ÿsÝ ÿrªnÿmÆtÿtêÿe, ÿéi
ÿËy,ÿcÇnÿaã ÿùa ÿhänÿcÈnÿthËÿ çÿ!hoÿ tiÿu, ÿ»c ÿi¶iÿqh¸ÿ!phÿo cÿia ÿÓ mÿu cÿog ÿh ÿùa
ÿiänÿnguÿªn ÿËt ÿiÖuÿmµmÿaöaÿ"
Cÿa vÿ cöÿ sæÿiµ ÿÕu ÿé vÿ` cÿ quÿo hÿ!víÿ khÿog ÿianÿngoÿi tÿÉt,ÿwõaÿcã ÿuanÿhÖ ÿíi
ÿh«nÿ!giÿo nÿi tÿËt,ÿoã ÿµ yÿu tÿ kÕÿ!nèÿ!phÿog ÿ¹chÿkiÕÿ!trÿa nÿo¹iÿuhÊÿ!víÿ!phÿog
ÿ¹chÿcµiÿurÝÿoéiÿuhÊÿ/ Cÿa vÿ!cöÿ!sæÿih«ÿg cÿØ gÿ·i ÿuyÕÿ!lèÿ ®iÿm¹iÿhayÿahiÿu sÿng ÿ¬n
ÿhuÇÿ mµÿoã ÿÞn ÿii ÿièiÿkiÓÿ d¸ÿg cÿa cÿc ®ÿ!®¹ÿ!bªÿ trÿog ÿh«nÿ giÿl nÿi tÿËt.ÿBöaÿra ÿµo
ÿhêÿf ®ÿïc ÿµm ÿ»ngÿgç,ÿmétÿsè ÿo¹iÿcöaÿqö ÿõngÿkhuÿd nÿ«m ÿÝnhÿhoÆÿ!nhÿa
kÿnh.ÿNguÿ©n ÿËt ÿiÖuÿmµmÿcöaÿvµ ÿ÷a ÿç cÿo ®ÿïc ÿem ÿÑt ÿùa ÿhänÿ`ÈnÿthËÿ!phÿ!hîÿ
víÿ!®iÿu kÿÕn ÿhÝ ÿËu ÿña ÿ«i ÿsêÿg sÿ!dôÿf.
ÿöa ÿç dÿ t¹ÿ nÐÿ!®Ñÿ!thÿm mÿ- sÿog ÿsänÿ- Êÿ cóÿe, ÿnngÿchóÿg lÿi cÿ!méÿ sèÿmhÿc ®ÿÓm
ÿÒ ®ÿ!bÒÿqö ÿõngÿcëiÿuÝnÿ!coÿrótÿwµ ÿs¬ÿg nÿ cñÿ!gçÿ!Sùÿchªÿi lÿch ÿiiÖÿ!®éÿuµ ÿé È&giÿa
k«ng?fiaÿ bª tr?og ¥ koªng?gia!bªo"ngo¥i ?µ t?b no©n ¡y ?àng?cöa?nhiw nÊt,?®iÒ nµ
®Æ?!bit t?c ®ong o¸nhotro?g ®?Óu ?hÖn?khÝ/iËu/oãnø- Èo"vµ?urog n± c? sö/fôn thïÑt ?ß
®Óu nµ hiÖÿ ®é? Tr?og ?h÷n/"®i_u ko×n j hÕ ÿ`× ÿ¹c ?o¹i?böa/kÝn? kh?kg h«m?ioÆ nhb
lÿk ciÕmøu hÕ.CÝn trog Õt Ëu ÷a · cÿb s? ®ãg vi t?ß r_t l?n. ?Ûnhbã hÓ ?g¨nØçc
ﾏ Tr/kg 95
m«?"trøêng/Èm ?µ naÖt?gi÷ bª? trng · bøo noµi?#so?g l?i k?ªng?og¨ çi tÞ g?»c ña on
ogêo/ K_oh /Þn Õ dng ranï tr_"b»g cc m?og ·u øc sono s¸g. ßèt ?è t?ên?!hî kÝh
ë/cöa?sæ /¬îcc©n/ gi?#tr thm m#nh/ mé!t¸/!ph_l n?aÖ iuË? th?c t?÷ (?san?!kÝi).Uraj kÙkh
hê?g ®?ïc san!trÙ trØn ca s?#trong ?¸c ?g«iØohµ/#bi_t tù qý toc song sän!hoßc
tong/çc>nhµ?uhê?mín?!Trÿog ?hÕn?tró? hin ®?i, san? kÝïj clg ?anh?oha?®î/!söØeôn nh?
mé?"t¸/!ph_m nhÖ huË!nh/ng Ø!vÞ?urÝ/pua#trog n,?chøøkh«g p·i !tr?o c?c ca sØ!kÝoi.
?.2./CÇuvhag gø
CÇ th/fg /µ yu t!gi?p cf nêi?di ?juy_o teo k¬g t/½ng/Øøn?!gia c?b t_ng ÿiµ åi
hau/!CÇ#thÿog ron khøbg ian?néi/uhÊ!cã/ý nokÜa/sÊt/mín/wÒ /Æt ?iÈm?mü,oã óng?cã ?
iÕn/oãi?riªg t?fng?m«i/uroog oéi jÊtØ
§iÙm mu cØét ña Çu iano!lµohíe cu t?ang/!®éødèc?!ph/n ®o»n /¹c ohiÕ?!ng/Û v ®Æ!bi_w lÿ
tûølÖ ohiÒ cao vµ?s©u/cñaoaËc/whaog. OhiÒ ca/!vµ/chi_u s/w cÿa bOc tïang/quy_t ®nh
ÝnhØtiÖ!ngi cßa cßu tang/ sùovËn?Øén cñ/ coo!ng/ëi ïii «n uèno cÇÿ!thng ?h¶i?©n
ïiíp/#Tu? nhoªn ÿû lß nµ!l¹/!ph théc ³o Øé doc c?a cOu t/ango
Khï!®éoeècocñaøcÇu?uhaog qÿ¸ loo (õ 5?0 ®_n 6ø0 të lØo),/ØÓ oung?ioµouû oÖ gïóa hiÒ ca/
vµ/chi_u s/u bOc, /Åu han/!th/êng/«î/!lµo ë /»ng/ië.ØUro/g tÿêno!hî? ®éØ`èc/ohá/ chïÒu ?«u ?ña
/Ëc u¸ /ån o vÿk coiÒu/cao?cËcocã kÓ oµm oì noßp oi©n/bíø cñ!coo ng?ëi./Khi/Øã /Ãn oâ gï¶i
i¸p/vhª ch/Õu oghØØcho/qhï/kîp/!T¸o dôog c/Ýnh/cña/chi_u noiØ oµ t?k noÞp /ghØ/khi/chiw di
c?a toang/pu¸?lín/ cÇØ"cã?nh÷ïg noßp ïºngØØÓ /gê!®iocã øiÓ oghØ/ch©o!tr/lg ØiècØg¸t/
H/jg ïña øÇu ?iano!tr/og oi«nO!gion nïi toÊt ïóng/uhÓ?iiÖ/ râ/ý n?iÜa?w©m/oý /k oêi oiµo/!
PoÇn rano tr_ ch_oh oóa oÃu ?hano lµ/iÆt/bËcØwhaog vø!lao cao"ta"vÞ/!cñg!não Trong Øh÷n/
khøng oian/chË? hÑø) loo cOn toênO#xuOu h×n o#mé?!ph_a ca cÏu t/ang/!®èo!vío!nhog oi«no
giÿj loo h/o cï th cãØhan/can/ë c?!ha/#ph_a cÏu toang/
MÆ cÇ thong ÿhêïc ®Øîc /µm ï»ngØbª ?«ng?urªo cãØèp ï¸, /¹ch/hoÆo!gçØtra/c t?Ý, ïét è tÿ-
ên/!hî cÇÿ!thïmg Øîc/hµm/b»n/!kio!lo?i.
Oan /an oÇu ÿian/!cã/uhÓ/«î!lµ/!b»og kØm l/»i,Øconïsø /kÆcØconøtiÖØ!gç?
Ta?!vÞo!th/êng/®îo!lµ/ b»/g go#hoOc kïm lï»i.ﾏ KÝc/!th/éc oña OÃu hanØ!cã/uhÓ/thaï!kh?o q?a
hÙoh Ï.
ﾏ Tr/kg 96

Bai Giang TKSPM&TTNT

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai Giang TKSPM&TTNT

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Oý TËn rêïg -/Bé o«n ¤O XO Mé/

B¿i go¶ngom«n/häc.Uhi_u k_ SP/Méc/' T_ Né¯!ThOu

Ch¬ng V. ThiÕt kÕ t¹o d¸ng s¶n phÈm méc

You might also like

Bai Giang TKSPM&TTNT

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai Giang TKSPM&TTNT

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Oý TËn rêïg -/Bé o«n ¤O XO Mé/

B¿i go¶ngom«n/häc.Uhi_u k_ SP/Méc/' T_ Né¯!ThOu

Ch¬ng V. ThiÕt kÕ t¹o d¸ng s¶n phÈm méc

You might also like

Oý TËn rêïg -/Bé o«n ¤O XO Mé/