TAP CH KHOA HOC, ai hoc Hu, S 43, 2007

MI QUAN H GIA T GI HI OI V CN CN THNG MI VIT NAM THI K 1995 - !!"

Phan Thanh Hon, Nguyn ng Ho Trng i hc Kinh t,i hc Hu

Thc tin cho thy, s bin ng ca t gi hi oi c quan h mt thit v i !t qu" ca n#n !inh t v$ m%& '(y )* mt bin s quan t+,ng "nh h-.ng n s c/nh t+anh ca h*ng ho ngo/i th-0ng v* nh1ng bin s !hc t+ong n#n !inh t& 2 thay 3i t+ong cn c(n th-0ng m/i 4o bin ng ca t gi )* mt vn # quan t+,ng v* c0 b"n t+ong ch5nh sch !inh t v$ m%& 6 hai )7 4o cho vn # n*y )*8 (i) nhng nh hoch nh ch!nh "#ch thng $uan t%& n 'i(c ) &*c + no th, c#n c%n th-ng &i . t/i u cho &+t n0c1 (ii) "2 3in +ng c4a c#n c%n th-ng &i 5nh h)ng tr2c ti6 n thu nh76 $u/c 8%n trong ng9n hn, ', '7y, nghi:n c*u t#c +ng c4a t; gi# h/i o#i n c#n c%n th-ng &i gi<6 cho 'i(c hoch nh &=c ti:u c4a thu nh76 $u/c 8%n & 'i v i 9it :am, vic nghi;n c<u v* th"o )un v# ch5nh sch t gi hi oi t+ong th=i gian qua )* mt vn # nh/y c"m, !h%ng nh1ng v> ch5nh b"n th(n t?m quan t+,ng ca n m* c@n v> "nh h-.ng ) n )ao ca n n n#n !inh t& T+ong nh1ng nAm qua, But !hCu ca 9it :am tAng t+-.ng !h n t-Dng, tuy vy cn c(n th-0ng m/i ca 9it :am )u%n th(m hEt& Fo vy, vn # Gt +a . (y )* quan h gi1a ch5nh sch t gi v i ngo/i th-0ng )* nh- th n*oH Iiu ch5nh sch t gi t+ong th=i gian qua J hK t+D cho ho/t ng But !hCuH Lt qu" t+" )=i nh1ng c(u hMi t+;n sN )* cAn c< cho vic ho/ch Onh ch5nh sch t gi nhPm /t -Dc mt ch5nh sch ngo/i th-0ng hDQ )7, QhEc vE tAng t+-.ng !inh t t+ong bi c"nh to*n c?u ho v* hi nhQ !inh t quc t ng*y c*ng s(u sRc ca 9it :am t+ong th=i gian t i& T+ong b*i vit n*y, chSng t%i sT 4Eng )7 thuyt 'Ung )i;n !t V6ointWg+ation thWo+yX v* 60 ch hiu chYnh sai s VZ6[ \ Z++o+ 6o++Wction [o4W)X nhPm !i]m Onh cc hiu <ng ngRn h/n v* 4*i h/n ca tc ng ca t gi n cn c(n th-0ng m/i nhPm Bc Onh m% h>nh ca mi quan h gi1a hai nh(n t n*y& I7 thuyt 'Ung )i;n !t -Dc Qht t+i]n b.i ^+angW+ V_`a_X v* ho*n thin b.i Zng)W v* ^+angW+ V_`abX& I7 thuyt n*y, tc , -Dc Q 4Eng Qh3 bin t+ong Qh(n t5ch quan h gi1a cc bin s !inh t )* 4Jy s th=i gian& I# C$ %& '( )*+,-) >?>? Ph-ng tr,nh $uan h( gia t; gi# h/i o#i ' c#n c%n th-ng &i duan h gi1a t gi hi oi v* cn c(n th-0ng m/i )* mi quan t(m nghi;n c<u ca nhi#u nh* !inh t h,c tc t+- c n nay& :hi#u nghi;n c<u v# vn # n*y J chY +a e_

+Png8 [i quan h gi1a t gi hi oi v* cn c(n th-0ng m/i thay 3i qua th=i gian, v* c th] chia th*nh hai )o/i )* quan h t+ong ngRn h/n v* quan h t+ong 4*i h/n& T+- c ti;n, mt s gi"m gi ca ni t so v i ngo/i t, t<c t gi tAng, sN c "nh h-.ng t+c tiQ ngay );n gi c" nhQ !hCu& T+ong !hi , gi c" But !hCu ch-a chOu s tc ng n*y& Lt qu" )* cn c(n th-0ng m/i, -Dc o bPng hiu s gi1a !im ng/ch But !hCu v* nhQ !hCu sN suy gi"m& Tuy nhi;n, qua th=i gian, )-Dng nhQ !hCu sN gi"m 4o gi c" nhQ !hCu tAng& 'Ung th=i, gi c" h*ng ho But !hCu t5nh bPng ngo/i t sN gi"m, )*m tAng t5nh c/nh t+anh t+;n thO t+-=ng quc t, 4fn n )-Dng But !hCu tAng& :h- vy, thWo th=i gian Vt+ong 4*i h/nX, cn c(n th-0ng m/i sN chuy]n bin thWo chi#u h- ng t5ch cc VthGng 4-X_& '] !i]m Onh mi quan h gi1a hai bin s n*y, cn c(n th-0ng m/i -Dc bi]u thO )* mt h*m s ca t gi hi oi thc a Qh-0ng& 6E th], ta c Qh-0ng t+>nh sau8
)nV @t X = g + _ )nV$ t X + u t

T+ong 8 ht )* t s th-0ng m/ii .n bi]u thO )oga+it t nhi;n v* u )* nhiu& j (y, cn c(n th-0ng m/i -Dc bi]u thO bPng t s th-0ng m/i gi1a !im ng/ch But !hu v* !im ng/ch nhQ !hCu& I7 4o ch5nh ca vic sT 4Eng n*y )* c th] 4kng )oga+it ca bin t s th-0ng m/i n*y t+ong cc m% h>nh !i]m Onh& '(y )* Qh-0ng t+>nh quan h -Dc sT 4Eng t+ong nghi;n c<u n*y nhPm Bc Onh mi quan h gi1a cn c(n th-0ng m/i v* t gi hi oi& >?A? BC h,nh nh .Dng 9 i m% h>nh bi]u thO mi quan h gi1a t gi hi oi v* cn c(n th-0ng m/i J Bc Onh . t+;n Vbi]u th<c lX, chSng t%i Q 4Eng Qh-0ng QhQ Qh(n t5ch mi quan h n*y bPng )7 thuyt 'Ung )i;n !t V6ointWg+ation thWo+yX v* m% h>nh c0 ch hiu chYnh sai s VZ6[ \ Z++o+ 6o++Wction [o4W)X& Ph%n t!ch 3in +ng 8i hn E BC h,nh Fng .i:n Gt T+ong nghi;n c<u !inh t, chSng ta th-=ng gi" )Q m% h>nh m* . cc bin s !inh t c quan h v i nhau v* th-=ng -Dc m% t" 4- i 4/ng cc c(n bPng, chmng h/n nh-8
y t = g + _ Ht + u t

T+ong 8 yt v* Bt )* cc bin chuKi, )* tham s - c )-Dng,v* ut )* sai s& 'i#u ng quan t(m . (y )* nu Qh-0ng t+>nh c(n bPng t+;n )* tUn t/i th> Gc t5nh ca sai s c(n bPng ut sN )* nh- th n*o& [t Gc t+-ng quan t+,ng ca u t sN )* mt bin chuKi c gi t+O t+ung b>nh nhM v* !h%ng c Bu h- ng ) n 4?n hay nhM 4?n thWo th=i gian& 9> vy, nu bin chuKi sai s n*y )* bin ngfu nhi;n th> gi t+O t+ung b>nh - c t5nh sN bPng g v* c ckng Qh-0ng sai& [t bin chuKi sai s v i Gc t5nh n*y -Dc g,i )* bin chuKi t$nh V2tationa+y TimW 2W+iWsX& hin chuKi t$nh )* !hi nim c0 b"n v* quan t+,ng t+ong )7 thuyt 'Ung )i;n !t& 9> th, t+ong !hi - c )-Dng cc tham s hoGc !i]m Onh gi" thit ca cc m% h>nh, nu !h%ng !i]m Onh thuc t5nh n*y ca bin chuKi th> cc !n thut
_

oau) p& L+ugman, [au+icW qbstrW)4, sntW+nationa) Zconomics8 ThWo+y an4 oo)icy, tth Z4ition, u44isonv wWs)Wy oub)ishing 6omQany, Q& xeevxea&

ey

Qh(n t5ch th%ng th-=ng Vchmng h/n nh- !n thut qI2X sN !h%ng c@n ch5nh Bc v* hDQ )7& Fo , nu sT 4Eng Qh-0ng QhQ Qh(n t5ch hUi quy t-0ng quan nh- t+;n sN 4fn n zt-ng $uan gi5z V^+angW+ v* :W{bo)4, _`bxXy& Lt qu" ca )o/i hUi quy n*y sN 4fn n cc !i]m Onh thng !; nh- t, |, p y sN bO )ch& :i mt cch !hc, hUi quy )ch sN cho !t qu" cc !i]m Onh thng !; t v* p y +t tt nh-ng m% h>nh c th] ho*n to*n !h%ng c 7 ngh$a& 9> vy, t+- c !hi B(y 4ng v* Qh(n t5ch m% h>nh, c?n Qh"i c !i]m Onh thuc t5nh t$nh ca cc bin chuKi t+- c !hi -a v*o sT 4Eng& }ai bin chuKi yt v* Bt -Dc coi )* Ung )i;n !t VcointWg+atW4X nu tUn t/i mt tham s ]8
u t = y t + Ht

c~ng )* mt bin chuKi t$nh Vstationa+y va+iab)WX& Fa v*o )7 thuyt v# 'Ung )i;n !t nh- t+;n, chSng ta c Qh-0ng QhQ !i]m Onh v* Qh(n t5ch m% h>nh sT 4Eng nh- sau8 (i) KiI& tra thu+c t!nh 3in tJnh c4a 8 .i(u1 (ii) Nu c#c 3in "K 8=ng . 3in tJnh .i:n Gt cLng 37c th, tin hnh 6h-ng 6h#6 hFi $uy '0i 6h-ng tr,nhM )nV @t X = g + _ )nV$t X + u t (iii) KiI& tra thu+c t!nh tJnh c4a 6hNn 8 (rO"i8ua.) tP Gt $u5 hFi $uy tr:n? Nu 6hNn 8 . &+t 3in chuQi tJnh th, hai 3in "/ trong &C h,nh . Fng .i:n Gt? TP R 6h%n t!ch Gt $u5 &C h,nh? Ph%n t!ch 3in +ng ng9n hn E BC h,nh STB ( T- ch hi(u chUnh "ai "/) '] t5nh ton m<c tc ng ca t gi thc n ho/t ng th-0ng m/i, Qh?n ) n cc nghi;n c<u quc t sT 4Eng !hi nim h s co giJn th-0ng m/i hay cE th] h0n )* h s co giJn But !hCu v* nhQ !hCu& 6c h s n*y -Dc o bPng t ) gi1a s thay 3i Qh?n t+Am ca But !hCu hay nhQ !hCu v i s thay 3i Qh?n t+Am ca t gi thc& [% h>nh Z6[ v 60 ch i#u chYnh sai s VZ++o+v6o++Wction [WchanismX -Dc sT 4Eng +ng +Ji t+ong cc nghi;n c<u quc t ] - c )-Dng cc h s co giJn t+;n& } s _ )* cc !t qu" ban ?u ca h s co giJn 4*i h/n t s th-0ng m/i ca t gi thc a Qh-0ng Vtc m% h>nh Ung )i;n !tX& h- c tiQ thWo )* - c )-Dng Qh-0ng t+>nh ng, t+ong c cc hiu s !hc bit th< nht Vri+st 4irrW+WncWX ca bin c )Q v* sai s t+ V)ag +Wsi4ua)sX tc Qh-0ng t+>nh ?u ti;n -Dc g,i )* zbin i#u chYnh sai s VW++o+vco++Wction tW+mX& 6E th], m% h>nh Z6[ -Dc sT 4Eng t+ong nghi;n c<u n*y )* m% h>nh !inh t )-Dng chuCn tRc c 4/ng sau8
)nV @t X = g + _ )nV$t X + t _ + u t

T+ong _ )* h s co giJn But !hCu ngRn h/n ca t gi thc a Qh-0ng, )* h s ca bin i#u chYnh sai s chY tc m* h thng tiQ cn n t+/ng thi c(n bPng 4*i h/n& 6E th], m<c t+ t+ung b>nh ca qu t+>nh i#u chYnh n t+/ng thi c(n bPng 4*i h/n )* v_& 'i#u n*y c ngh$a )* gi t+O tuyt i ca c*ng ) n th> qu t+>nh i#u chYnh 4in +a c*ng nhanh&
y

ac! ohnston, ohn Fina+4o VygglX, Scono&Otric BOtho8", Vourth S8ition", [c^puw v }sII sntW+nationa) Z4itions

el

:ghi;n c<u v# tc ng ca t gi thc );n But !hCu ca 9it :am, Io+4 VyggyX J sT 4Eng m% h>nh Z6[ ] t5nh h s co giJn But !hCu mGt h*ng gi*y 4Q ca t gi thc t+ong ngRn h/n v* 4*i h/n& Lt qu" hUi quy ca nghi;n c<u n*y cho thy tc ng ca t gi thc );n But !hCu gi*y 4Q c 7 ngh$a v# mGt thng !; t+;n thO t+-=ng to*n c?u v* t+;n mt s thO t+-=ng !hu vc& } s co giJn But !hCu gi*y 4Q ca t gi thc t+;n thO t+-=ng to*n c?u )* _,a t+ong ngRn h/n v* y,g t+ong 4*i h/n& T+ong ngRn h/n h s n*y )* g,_ i v i thO t+-=ng u2Zu:vt v* g,l i v i thO t+-=ng [n& T+ong 4*i h/n h s n*y )* g,x i v i thO t+-=ng [n v* _,` i v i thO t+-=ng Zl& Io+4 c@n cho +Png chY s o )-=ng m<c c/nh t+anh th5ch hDQ h0n cho tcng thO t+-=ng )* t gi thc so snh Vc+ossv+atWsX gi1a 9it :am v* cc i tc th-0ng m/i quan t+,ng& 2T 4Eng chY s t gi thc so snh tc gi" chY +a +Png t5nh c/nh t+anh ca 9it :am t+ong nh1ng nAm g?n (y tAng );n t+;n thO t+-=ng T+ung duc, [n, t+ong !hi )/i gi"m Bung t+;n nh1ng thO t+-=ng !hc nh- u2Zu:, :ht h"n v* Z& 9ic gi"m t5nh c/nh t+anh t+;n thO t+-=ng Z -Dc gi"i th5ch )* 4o Ung % )a );n gi so v i Ung Wu+o v* mi )i;n quan chGt chN gi1a Ung 9it :am v* % )a& [% h>nh Z6[ -Dc sT 4Eng nhi#u t+ong cc nghi;n c<u quc t v* -Dc nh>n nhn )* mt Qh-0ng QhQ th5ch hDQ ] )-Dng ha tc ng t+ong ngRn h/n v* 4*i h/n ca t gi thc );n !hi )-Dng But !hCu ca nhi#u n- c, v5 4E t+ong cc nghi;n c<u ca hayoumi V_``eX, w+WnvIW{is V_``aX, Io+4 VyggyX&&&& Tuy nhi;n, hin nay ngo*i nghi;n c<u ca Io+4 VyggyX t+ong )$nh vc But !hCu gi*y 4Q vfn ch-a c mt nghi;n c<u n*o sT 4Eng Qh-0ng QhQ t+;n ] nh gi tc ng i v i to*n b But !hCu v* nhQ !hCu ca 9it :am& Fo vy t+ong nghi;n c<u n*y chSng t%i J Q 4Eng Qh-0ng QhQ t+;n v i 4Jy s )iu thWo qu7 tc nAm _``t n nAm yggt& 9ic sT 4Eng s )iu thWo qu7 cho QhQ c mt chuKi s )iu t-0ng i ) n ] c th] -a +a nh1ng !t qu" c tin cy v# mGt thng !;& T/i 9it :am, ng(n h*ng :h* n- c !i]m sot chGt chN bin ng ca t gi, n;n 4ao ng ngRn h/n ca t gi )* +t nhM !h%ng g(y tc ng ng !] n But !hCu& Fo , chSng t%i chY # cQ n tc ng ca nh1ng thay 3i mang t5nh 4*i h/n h0n ca t gi );n But, nhQ !hCu, cE th] . (y )* nh1ng thay 3i thWo qu7& II# K-) .+/ '] sT 4Eng m% h>nh Onh )-Dng, chSng t%i t5nh ton hai bin s n*y v i s )iu qu7 )y tc nguUn s )iu ca Thng !; t*i ch5nh quc t Vs|2X& Th=i ! nghi;n c<u . (y )* tc du7 _ nAm _``t n du7 x nAm yggt v* du7 _v_``t )* ! gc ] Bc )Q t gi thc a Qh-0ng& 6c i tc th-0ng m/i ) n c mGt t+ong t5nh ton t gi gUm8 2ingaQo+W, :ht, [n, T+ung duc, }*n duc, }Ung L%ng, '*i Ioan, c v* '<c& :go*i +a, ] !i]m t+a tc ng ca cuc !hng ho"ng t*i ch5nh ti#n t !hu vc nAm _``b i v i hai bin s Qh(n t5ch n;u t+;n, chSng t%i sT 4Eng bin gi" V4ummyX F `` v i gi t+O _ . cc qu7 nAm _```, th=i gian c@n )/i bin gi" c gi t+O bPng g& I7 4o ca vic )a ch,n mc th=i gian cho bin gi" n*y )* sau !hng ho"ng t*i ch5nh ti#n t,
l

:guyn 9An Tin VygglX, T; gi# th2c ' t#c +ng c4a nR n c#n c%n th-ng &i, T/Q ch5 nghi;n c<u Linh t, s _y

ex

nAm _``` cc n- c t+ong !hu vc J i#u chYnh )/i t gi hi oi ca n- c m>nh cho Qhk hDQ v i i#u !in m i& 6c b- c Qh(n t5ch mi quan h gi1a t gi v* cn c(n th-0ng m/i -Dc thc hin nh- sau8 quan st bi]u U, ch/y m% h>nh hUi quy Ung )i;n !t, hUi quy hiu chYnh sai s v* !t )un&
0/12 13 T; gi# 8anh nghJa, th2c t "ong 6h-ng ' a 6h-ng c4a Wi(t Na& thi GX >YYZ [ A\\]

N45 199! 1991 199 199@ 199" 1995 199D 199E 199F 1999 !!! !!1 !! !!@ !!"

T6 278 9:1* 12*;:1 a&_yt __&tgg _g&tet _g&axy __&gt_ __&g_t __&_x` _y&y`y _l&a`g _x&gya _x&t_x _t&gax _t&xgl _t&exe _t&bbb

T6 278 )*<= )_l&a`a _a&_ab _t&tgt _x&a`x _x&ge` _y&xlt _y&_`a _l&gyx _l&lye _l&glb _x&t_x _x&age _x&b_a _t&ybe _t&_by

N>>?@ _gg,gg _xl,xx _y`,ya _l_,xt _l`,_l _x_,bt _xl,`b _xl,ax _e_,ex _e_,ty _e_,_t _eg,_e _b_,`x _al,ey _`_,xa

?>>?" _gg,gg _xg,e` _yy,yg _yg,yb _yl,ll __x,xg __y,aa ___,yy __a,yx __x,xa __e,x` __x,xg _yy,b` _y`,la _y`,xa

T6 %A )*B$12 5C75 ab,lt a`,ye _g_,tl be,gb e`,ta ee,ay et,__ ba,ea a_,y_ ``,ya `y,xy `x,la ae,lt b`,`a ay,xy

^hi ch<M >M T; gi# 8anh nghJa _`abWNa (`/ WNac>_`a) AM T; gi# th2c t _`abWNa (`/ WNac> _`a) dM ThU "/ t; gi# hi(u .2c 8anh nghJa a 6h-ng (e, n& >YY\c>\\) ]M ThU "/ t; gi# hi(u .2c th2c t a 6h-ng (e, n& >YY\c>\\) ZM T; "/ Huft Ghgubnh76 Ghgu (e) NguFnM Ni:n gi#& th/ng G: A\\], Th/ng G: ti ch!nh $u/c t [ hV` (hntOrnationa. Vinancia. `tati"tic"), A\\Z, Ng%n hng th gi0i, A\\Z, Kinh t Wi(t Na& ' Th gi0i A\\][A\\Z?

Tc nAm _``y n nAm _``b, ch5nh sch t gi hi oi -Dc i#u chYnh ] chng )/m Qht v* thu hSt ?u t- n- c ngo*i& '] thc hin mEc ti;u chng )/m Qht, ch5nh sch t gi -Dc i#u h*nh c gRng 4uy t+> s 3n Onh ca t gi hi oi 4anh ngh$a& 9> vy, th=i ! n*y t gi hiu )c thc t a Qh-0ng VpZZpX J gi"m t i __& 2 3n Onh t gi hi oi 4anh ngh$a nh1ng nAm n*y J t/m th=i gQ Qh?n t5ch cc v*o vic !i#m ch )/m Qht, thu hSt ?u t- n- c ngo*i, thSc Cy tAng t+-.ng !inh t et

v i tc cao t+;n a nAm& :h-ng vic 4uy t+> t gi hi oi 4anh ngh$a g?n nh- c Onh t+ong i#u !in )/m Qht J -Dc !i#m ch song vfn cao h0n )/m Qht ca [n Vn- c c Ung ti#n chim t t+,ng ch yu t+ong giM ngo/i t ] Bc Onh t gi ca 9it :amX v* cc n- c c quan h th-0ng m/i ch yu ca 9it :am, Ung th=i Ung 2F c Bu h- ng tAng gi tc nAm _``t J )*m cho 9:' c Bu h- ng ng*y c*ng bO nh gi cao h0n thc t& 'i#u n*y J c nh1ng "nh h-.ng ti;u cc n ho/t ng But !hCu m* bi]u hin . t s th-0ng m/i J gi"m tc _g_,tl Bung c@n ba,ea&
07G+ HI 13 T; gi# hi(u .2c a 6h-ng ' t; "/ th-ng &i c4a Wi(t Na& '0i c#c 3n hng ch4 yu thi GX >YYZ [ A\\Z
1.6 1.4 1.2 1.0 0.8 0.6 0.4 0.2 0.0
19 95 19 95 Q 1 19 9 Q 3 6 19 96 Q 1 19 9 Q 3 7 19 97 Q 1 19 9 Q 3 8 19 98 Q 1 19 9 Q 3 9 19 99 Q 1 20 00 Q 3 20 0 Q 1 0 20 01 Q 3 20 0 Q 1 1 20 02 Q 3 20 0 Q 1 2 20 03 Q 3 20 0 Q 1 3 20 04 Q 3 20 0 Q 1 4 20 05 Q 3 20 05 Q 3 1 Q

T s thng mi

REER

hi]u U t+;n (y cho thy bin ng ca t gi hiu )c a Qh-0ng v* t s th-0ng m/i ca 9it :am v i cc b/n h*ng ch yu th=i ! _``tvyggt& :h>n chung, Bu h- ng bin ng ca hai bin s n*y )* tAng );n thWo th=i gian& j mt v*i th=i ! nh- _``tv _``e, _``bv_```, _```vygg_, !hi t gi hiu )c tAng hay gi"m th> t s th-0ng m/i c~ng bin ng thWo chi#u h- ng t-0ng t& 'i#u n*y ch<ng tM J c mi )i;n h nht Onh gi1a t gi thc v i cn c(n th-0ng m/i ca 9it :am t+ong th=i gian qua, c ngh$a )* s Bung gi thc ca Ung 9it :am so v i Ung ti#n ca cc i tc th-0ng m/i ch yu J )*m tAng s<c c/nh t+anh ca h*ng ho But !hCu ca 9it :am t+;n cc thO t+-=ng , tc But !hCu gia tAng, )*m tAng t s th-0ng m/ii hay ni cch !hc )* c"i thin cn c(n th-0ng m/i& Lt qu" m% h>nh hUi quy Ung )i;n !t v* c0 ch hiu chYnh sai s ca cc bin t gi hiu )c a Qh-0ng v* cn c(n th-0ng m/i nh- sau8
0/12 3 Kim nh nghim n v cc bin trong m hnh ng lin kt

hin s InVT s T[X ee

Li]m Onh uF| Vt statisticsX v_&tt_

InV6hY s pZpX VInVT s T[XX VInV6hY s pZpXX

_&yba vy&yex vy&e__

^hi ch<M i cR j nghJa th/ng G: ) &*c Ze

0/12 @3 Kt $u5 &C h,nh hFi $uy Fng .i:n Gt

hin s } s - c )-Dng ^i t+O !i]m Onh }Png s vg,lbg v_e,l`b InVpZZpX g,bgx e,t`y F`` g,gb__ _,x__ pvsqua+W8 g,tyt& | tWst8 |Vy,x_X yy,by Vg,gggX& Fu+binvwatson tWst y,gel Li]m Onh nghim 0n vO uF| i v i Qh?n 4- tc hUi quy t+;n8 t vy&`bg
^hi ch<M i cR j nghJa th/ng G: ) &*c Ze

:h- vy, h*m hUi quy th] hin mi quan h gi1a T gi hiu )c a Qh-0ng v* T s th-0ng m/i sN )*8 J1KT6 %A TML M -!N@E!D O !NE!" P J1K?>>?L Lt qu" !i]m Onh Qh?n 4- VpWsi4ua)X cho thy hai bin s n*y )* Ung )i;n !t bc s& 6c tham s !i]m Onh s Qhk hDQ ca m% h>nh !hmng Onh m% h>nh )* c 7 ngh$a&
0/12 "3 Kt qu m hnh hiu chnh s i s! } s - c )-Dng ^i t+O !i]m Onh }Png s g,g_g g,tle InVpZZpX vg,_tb vg,ylx InVpZZpXv_ g,tt` g,ag_ InVpZZpXvy vg,ebl vg,`ee InVpZZpXvl _,xg` y,_`` InVpZZpXvx vg,tlt vg,`g_ V2ai s t+Xv_ v_,g_e ve,xly pvsqua+W8 g,e_a, | tWst8 |Ve,lyX a,et Vg,gggX, Fu+binvwatson tWst y,_ye hin s [<c 7 ngh$a g,t`y g,a_t g,xyl g,llx g,gyb g,leb g,ggg

^hi ch<M i cR j nghJa th/ng G: ) &*c Ze [>1[A??? 3iIu th &*c + tr thOo $uj Lt qu" m% h>nh th] hin . cc b"ng t+;n cho thy t gi hi oi v* cn c(n th-0ng m/i c quan h v i nhau t+ong 4*i h/n v* ngRn h/n& 6c tham s thng !; ca cc m% h>nh #u ch<ng tM cc m% h>nh )* Qhk hDQ v* c 7 ngh$a& [% h>nh hUi quy Ung )i;n !t chY + c mi )i;n !t gi1a hai bin s Qh(n t5ch& } s - c )-Dng ca t gi hiu )c a Qh-0ng mang 4u 4-0ng Vg,bgxX v* c 7 ngh$a thng !;, t<c )* t+ong 4*i h/n, mt s tAng );n ca t gi hiu )c a Qh-0ng c tc ng t5ch cc n cn c(n th-0ng m/i m* . (y ch5nh )* t s th-0ng m/i& 'i#u n*y ho*n to*n Qhk hDQ v i gi" eb

thit nghi;n c<u ban ?u& hin s QU99 !h%ng c 7 ngh$a thng !;, i#u c ngh$a )* s bin ng m/nh ca cc Ung ti#n )i;n quan t+ong cuc !hng ho"ng t*i ch5nhvti#n t !hu vc nAm _``b !h%ng c tc ng n ho/t ng ngo/i th-0ng ca 9it :am& [i quan h gi1a hai nh(n t n*y t+ong 4*i h/n c@n -Dc !hmng Onh qua !t qu" ca m% h>nh c0 ch hiu chYnh sai s, cE th] )* bin s KR:7 %A )STL-1 c 7 ngh$a thng !; v* mang 4u th5ch hDQ& Tuy nhi;n, m<c gi"i th5ch ca m% h>nh !h%ng cao, th] hin . h s !i]m Onh Qhk hDQ ca m% h>nh )* g,tyt& 'i#u n*y c~ng ho*n to*n Qhk hDQ b.i t+;n thc t, ho/t ng ngo/i th-0ng ca 9it :am t+ong th=i ! n*y c@n chOu tc ng b.i nhi#u nh(n t !hc& 9# mi quan h gi1a hai bin s t+ong ngRn h/n, !t qu" m% h>nh c0 ch hiu chYnh sai s cho thy c mi quan h gi1a chSng& [<c t+ t+ong tc ng ca t gi hiu )c a Qh-0ng n cn c(n th-0ng m/i )* !h ) n, th] hin . bin s J1K?>>?L@& 6 ngh$a )*, bin ng ca t gi . qu7 th< l v# t+- c sN c tc ng n ho/t ng But, nhQ !hCu . th=i i]m hin t/i& 'i#u n*y Qhk hDQ v i )7 thuyt th-0ng m/i c~ng nh- thc t ngo/i th-0ng 9it :am, cE th] )* nh1ng mGt h*ng But !hCu ch )c ca 9it :am Qh?n ) n )* n%ng s"n& 9> th, (y )* Qh"n <ng t+ t+ong s"n But i v i thay 3i ca t gi hi oi& [Gt !hc nhQ !hCu ca 9it :am chOu nhi#u tc ng ca cc ch5nh sch !hc h0n )* t gi& Lt qu" nghi;n c<u t+;n c~ng v i nh1ng nghi;n c<u t+- c (y v# vn # n*y mt )?n n1a !hmng Onh tc ng t5ch cc ca vic tAng t gi thc VUng 9it :am Bung giX i v i ho/t ng But !hCu ca 9it :am& 'i#u n*y cho thy vic ch ng Qh gi ni t t+ong nh1ng nAm qua J c hiu qu" nht Onh t+ong vic tAng c-=ng But !hCu& 9n # Gt +a . (y )* )iu 9it :am c n;n Qh gi Ung ti#n t+ong th=i gian t i ] thSc Cy But !hCu, tc c"i thin cn c(n th-0ng m/i hay !h%ngH '(y )* mt vn # Qh<c t/Q b.i ] thSc Cy But !hCu @i hMi mt h thng bin QhQ !hc nhau, !h%ng 0n thu?n )* ch5nh sch t gi& [Gt !hc, t gi )* mt bin s v$ m% +t nh/y c"m tc ng n nhi#u bin s v$ m% !hc nh- th-0ng m/i, cn c(n thanh ton, ng(n sch ch5nh Qh, nD n- c ngo*i&&& Fo , vic BWm Bt ch5nh sch t gi Qh"i -Dc Gt t+ong mt t3ng th] ch5nh sch ca 6h5nh Qh& 6 mt s )7 4o cho thy c?n Qh"i thn t+,ng !hi BWm Bt quyt Onh c n;n Qh gi hay !h%ng nh- sau8 Th< nht, t+ong m% h>nh c(n bPng 4*i h/n V6ointWg+ation [o4W)X v* m% h>nh bin ng ngRn h/n VZ6[X gi1a t gi thc v* cn c(n th-0ng m/i ca nghi;n c<u n*y m i # cQ n tc ng ca t gi thc );n But, nhQ !hCu ch< ch-a BWm Bt tc ng n cc bin s v$ m% !hc& h;n c/nh , vic Qh gi Ung 9it :am sN )*m cho nhQ !hCu sN t+. n;n Rt M h0n i v i cc nh* s"n But t+ong n- c& }in t/i, nhi#u ng*nh !inh t ca 9it :am c@n QhE thuc nGng n# v*o ?u v*o nhQ !hCu nh- n%ng nghiQ, 4t may, c%ng nghiQ ha cht, in tT&&& Fo , Qh gi sN Cy chi Qh5 s"n But ca nh1ng ng*nh n*y );n cao c th] g(y n;n )/m Qht 4o chi Qh5 VcostvQushX i v i to*n n#n !inh t& Tc , gi c" h*ng ho But !hCu c~ng gia tAng t5nh bPng ni t, 4fn n hiu <ng t5ch cc ea

ca Qh gi i v i But !hCu t+. n;n bPng !h%ng& Th< hai, Qh gi sN )*m nD n - c ngo*i ca ch5nh Qh v* nh1ng t3 ch<c !inh t !hc gia tAng t5nh thWo Ung 9it :am !hin cho ng(n sch 6h5nh Qh th;m !h !hAn, nh1ng 4oanh nghiQ vay ngo/i t ca ng(n h*ng ] tin h*nh !inh 4oanh t+;n thO t+-=ng ni Oa c~ng sN bO thit h/i 4o ngo/i t );n gi so v i Ung 9it :am& 9> nh1ng )7 4o t+;n, c?n Qh"i t5nh ton +t cCn thn nh1ng )Di 5ch v* chi Qh5 ca vic Qh gi Ung 9it :am t+- c !hi +a nh1ng quyt Onh quan t+,ng v# vn # n*y& III# K-) '+U1 '# cQ n ch5nh sch t gi . 9it :am )* mt vn # ht s<c nh/y c"m, )i;n quan n h*ng )o/t cc yu t cu t+Sc !inh t v* c" cc vn # ch5nh t+O, BJ hi& :hi#u nghi;n c<u cho +Png, vic c?n )*m t+- c mRt )* Qh gi Ung 9it :am ] )*m tAng t5nh c/nh t+anh ca h*ng ha 9it :am t+;n thO t+-=ng th gi i& duan i]m n*y c@n cho +Png Ung 9it :am hin nay c t gi thc c hiu )c V+Wa) WrrWctivW WBchangW +atW v pZZpX cao, ngh$a )* t gi J i#u chYnh thWo )/m Qht ca mt +3 ti#n t ca cc n- c m* 9it :am c quan h mu 4Ochx& Lt qu" nghi;n c<u n*y cho thy, t+ong th=i ! _``t \ yggx, t gi hi oi 4anh ngh$a gi1a Ung 9it :am v i cc Ung ti#n ca cc b/n h*ng ch yu th] hin Bu h- ng tAng, Ung ngh$a v i vic Ung 9it :am mt gi& Tuy nhi;n, 4a t+;n !t qu" t5nh ton -Dc, t gi hi oi thc t J bO gi"m t i h0n yg& T+ong giai o/n _``yv _``b, vic 4uy t+> t gi hi oi 4anh ngh$a g?n nh- c Onh t+ong i#u !in )/m Qht J -Dc !i#m ch song vfn cao h0n )/m Qht ca [n Vn- c c Ung ti#n chim t t+,ng ch yu t+ong giM ngo/i t ] Bc Onh t gi ca 9it :amX v* cc n- c c quan h th-0ng m/i ch yu ca 9it :am, Ung th=i Ung 2F c Bu h- ng tAng gi tc nAm _``t J )*m cho 9:' c Bu h- ng ng*y c*ng bO nh gi cao h0n thc t& 'i#u n*y J t/o +a v* t5ch )~y nh1ng nh(n t g(y mt 3n Onh v* !>m hJm s Qht t+i]n !inh t& Lt qu" nghi;n c<u c~ng J !hmng Onh -Dc s tUn t/i ca quan h gi1a hai bin s v$ m% n*y t+ong ngRn h/n v* 4*i h/n& T+ong ngRn h/n, s tc ng ca t gi c t5nh cht t+, v* t+ong 4*i h/n hai bin s n*y tin t i mt quan h c(n bPng VUng )i;n !tX& Tc nh1ng Qh(n t5ch t+;n, !huyn nghO i v i vic ho/ch Onh ch5nh sch t gi QhEc vE ho/t ng But nhQ !hCu ca 9it :am )*8 Th* nhft, t gi )* mt t+ong nh1ng nh(n t quan t+,ng "nh h-.ng nhanh v* m/nh n t+/ng thi cn c(n th-0ng m/i, ch5nh v> vy !hi Qh(n t5ch 4in bin v* Bu h- ng vn ng ca cn c(n th-0ng m/i, !h%ng th] !h%ng # cQ n nh(n t t gi& Tuy nhi;n, nu cAn c< v*o 4in bin ca t gi 4anh ngh$a Vsong Qh-0ng hay a Qh-0ngX ] Qh(n t5ch "nh h-.ng );n cn c(n th-0ng m/i )* !h%ng chuCn Bc, m* Qh"i sT 4Eng n t gi thc v* ch yu )* t gi thc a Qh-0ng&
x

T+?n :g,c Th0, Tikn Fng Dc nh gi# cao hay thf6l, Th=i bo !inh t 2*i ^@n, s lgvygge Va_xX

e`

Th* hai, ] thSc Cy But !hCu tAng t+-.ng m/nh h0n th> t gi thc !h%ng th] qu thQ nh- . 9it :am t+ong sut th=i gian qua& 9n # i#u chYnh t gi )* ] t gi thc /t m<c bao nhi;u )* hDQ )7& Tm )/i, t+ong nh1ng nh(n t tc ng n ho/t ng ngo/i th-0ng ca 9it :am t+ong th=i gian qua, t gi hi oi c mt vai t+@ ht s<c quan t+,ng& 6c nghi;n c<u t+ong v* ngo*i n- c t+ong th=i gian qua J !hmng Onh mi quan h v* tc ng gi1a t gi hi oi v* cn c(n th-0ng m/i . 9it :am v i cc m<c !hc nhau& :ghi;n c<u n*y nhPm Qh(n t5ch mt cch s(u h0n mi quan h gi1a hai bin s v* J cho mt !t qu" t-0ng t& 'i#u n*y gQ Qh?n )*m v1ng chRc c0 s. cho vic ho/ch Onh ch5nh sch t gi nhPm QhEc vE tt h0n ho/t ng ngo/i th-0ng ca 9it :am t+ong th=i gian t i& TI JIU THAM KHVO
_& ac! ohnston, ohn Fina+4o& Scono&Otric BOtho8", Vourth S8ition", [c^puw v }sII sntW+nationa) Z4itions VygglX y& LWnichi qhno& SHchangO matO BanagO&Ont on WiOtna&, mO[OHa&ination on Po.icy ^oa." an8 Bo8a.ity, pWsWa+ch QaQW+, ThW :ationa) ^+a4uatW snstitutW ro+ oo)icy 2tu4iWs, aQan VygglX l& :guyn 9An Tin& T; gi# th2c ' t#c +ng c4a nR n c#n c%n th-ng &i, T/Q ch5 :ghi;n c<u Linh t, s _y VygglX x& oau) p& L+ugman, [au+icW qbstrW)4, hntOrnationa. Scono&ic"M ThOory an8 Po.icy, tth Z4ition, u44isonvwWs)Wy oub)ishing 6omQany t& ohan Thanh }o*n& T; gi# '0i c#n c%n th-ng &iM Kinh nghi(& c4a Hn ou/c & Iun vAn cao h,c, '/i h,c Lyung}WW, }*n duc VygglX e& dun ti#n t duc t, Th/ng G: ti ch!nh $u/c t [ hV` (hntOrnationa. Vinancia. `tati"tic") VyggtX b& T+?n :g,c Th0, Tikn Fng Dc nh gi# cao hay thf6l, Th=i bo Linh t 2*i ^@n, s lg VyggeX a_x a& 9in Linh t h,c, T+ung t(m Lhoa h,c J hi :h(n vAn duc gia, T6 ch! Nghi:n c*u Kinh t, cc s y`y,y`l, y`` Vyggl, yggxX

TH> ?>JATIONRHIW 0>TX>>N >YCHANG> ?AT> ANQ T?AQ> 0AJANC> OZ VI>TNAM IN TH> W>?IOQ OZ 1995- !!"
Phan Thanh Hoan, NguyOn aang Hao To..OgO on Scono&ic", HuO _ni'Or"ity

RUMMA?[
Thi" "tu8y 6rO"Ont" an O&6irica. a""O""&Ont on thO rO.ation"hi6 3OtpOOn thO OHchangO ratO an8 thO 3a.ancO on tra8O in WiOtna& 8uring thO 6Orio8 on >YYZ[A\\]? _"ing cointOgration

bg

thOory, thi" "tu8y tO"t" thO rO.ation"hi6 3OtpOOn OHchangO ratO an8 tra8O 3a.ancO on WiOtna&? `6Ocinica..y, thO "tu8y tO"t nor thO "tati"tica. "igninicancO, 8irOction, an8 "6OO8 on thO tra8O 3a.ancO rO"6on"O to thO changO" in OHchangO ratO? ThO "tu8y a."o tO"t" nor "hort[run an8 .ong[ run OnnOct" to 8OtOr&inO thO 6attOrn on thO OHchangO ratO an8 tra8O 3a.ancO rO.ation"hi6 in gOnOra.? ThO rO"u.t "hop" thO thOorOtica. nra&OporG on thO "tu8y a" pO.. a" &aqor nin8ing" on 6rO'iou" "tu8iO" rO.atO8 to that? ThO "tati"tica. rO"u.t" 6ro'i8O O'i8OncO on thO r[cur'O OnnOct, phich in8icatO" that thO tra8O 3a.ancO initia..y 8OtOrioratO" in rO"6on"O to 8O'a.uation"? BorO "6Ocinica..y, thO rO"u.t "hop" thO tra8O 3a.ancO a8qu"t" gra8ua..y to thO OHchangO ratO changO, rO$uiring a 6Orio8 on a3out tpo $uartOr"? hn thO .ong[run, pO nin8 that 8O'a.uation i&6ro'O" thO tra8O 3a.ancO? sur rO"u.t" thu" connir& thO 6otOncy on thO OHchangO ratO a" a .ong[run too. on tra8O 6o.icy?

b_