5.

STRATEGIJSKA ANALIZA
5.1. Analiza okoline 5.2. Anliza prezea 5.3. Praktine metode strategijske analize a) SWOT analiza ) !P"ST analiza 5.#. $nterna analiza pred%zea 5.#.1. !&' matri(a 5.#.2. )(*inse+,'" matri(a 5.#.3. Portero- model lan(a -rednosti 5.#.#. Analiza poslo-ni. /%nk(ija 5.5. Analiza okoline 5.5.2. Portero- model pet snaga a) 0lazne arijere ) Prego-araka snaga k%pa(a () Prego-araka snaga do a-ljaa d) S%pstit%ti e) *onk%renti

5.1. ANALIZA OKOLINE Analiza okr%1enja o %.-ata analiz% sledei. najznaajniji. /aktora2 odnosno o lasti3 Tr1i4te 5a%ka i te.nologija "konomska politika zemlje 6akonska reg%kati-a 7inansijske instit%(ije "kologija2 i dr. S-e o-e /aktore okr%1enja tre a detaljno analizirati2 %t-rditi nain i -rst% %ti(aja na pred%zee2 promene koje se %n%tar nji. doga8aj% ili koje izazi-aj% i nji.o-e %ti(aje na pred%zee2 i e-ent%lane naine o-lada-anja o-im %ti(ajima2 ili nji.o-o %smera-anje da poziti-no %ti% na %d%e poslo-anje pred%zea. Prema &ole9%2 gla-ni spolja4nji /aktori koji %ti% na organiza(ij% s%3 Potro4ai *onk%renti $nd%strija Sna de-ai Ak(ionari i kreditori Tr1i4te rada Te.nologija :lada i zakoni 5adna(ionalna tela ;o istike gr%pe Pri-atni pojedin(i 5.2. PRAKTINE METODE STRATEGIJSKE ANALIZE &ilj o-i. metoda je da otkrij% gla-ne pretnje i pro leme koje na-edeni /aktori mog% da st-ore pred%ze% % realiza(iji njego-e strategije raz-oja i takodje da otkrij% %n%tra4nje sla osti pred%zea 2 ali i snage i mog%nosti pred%zea da odgo-ore na na-edene mog%e pro leme. 0 najpoznatije metode koje se koriste % strategijskoj analizi spadaj%3 a) SWOT analiza ) !P"ST analiza a) SWOT analiza SWOT analiza je do ila nazi- po poetnim slo-ima engleski. rei3 Streng.ts9 Snage2 Weaknesses9 Sla osti2 Opport%nities9)og%nosti2 Treats9 Pretnje. O-e rei %jedno pokaz%j% gde je %smeren /ok%s analize i koji se gla-ni segmenti istra1%j% i analiziraj%.

SWOT analiza predsta-lja kom ino-an% analiz% kojom se istra1%j% nterni i eskterni /aktori i %ti(aji na pred%zee2 radi ost-arenja odre8eni. strategijski. (ilje-a. SWOT analiza omog%a-a da se do ije odgo-or na pitanje gde se % sada4njoj sit%a(iji pred%zee nalazi 2 koje s% m% gla-ne prednosti<snage) i sla osti2 i kak-e s% m% 4anse<mog%nosti) i koje s% prepreke<pretnje) da se stigne do planirani. (ilje-a % %d%nosti. To znai da se pomo% SWOT analize mog% identi/iko-ati prednosti i sla osti samog pred%zea radi postizanja strategijski. (ilje-a2 ali i mog%nosti i opasnosti koje postoje % okr%enj% pred%zea i direktno %ti% na ost-arenje planirani. (ilje-a. Prilikom primene SWOT analize smatra se da se snage i sla osti odnose na pred%zee i njego-e poten(ijale % odnos% na okolin%2 pre s-ega konk%ren(ij% i potro4ae2 dok mog%nosti i pretnje se odnose na okolin% i na mog%e poziti-no i negati-no delo-anje razni. okolnosti i /aktora iz okr%1enja na samo pred%zee. Pred%zee % prin(ip% 1eli da minimizira s-oje sla osti i pretnje iz okr%1enja2 a da maksimizira s-oje snage i mog%nosti iz okr%1enja. b) BPEST analiza !P"ST analiza se koristi za strategijsk% analiz% okoline.Ona se zasni-a na analizi nekoliko osno-ni. spolja4nji. /aktora koji znaajno %ti% na %d%e pona4anje pred%zea. To s% poslo-ni2 politiki2 ekonomski2 so(ijalni i te.nolo4ki %ti(aji. !P"ST analiza je do ila nazi- po poetnim slo-ima engleski. rei koje oznaa-aj% naznaene %ti(aje3 !%siness9poslo-ni2 Politi(al9politiki2 "(onomi(al9 ekonomski2 So(ial. So(ijalni2 Te(.nologi(al9 te.nolo4ki. 01e posmatrano mo1e se koristiti i P"ST analiza koja ne %klj%%je poslo-ne %ti(aje2 -ezane pre s-ega za konk%rente2 do a-ljae i potro4ae. 5. . INTERNA ANALIZA PRED!ZE"A 5. .1. B#G $a%&i'a B#G $a%&i'a je jedna od osno-ni. port/olio matri(a koj% je za potre e strategijske analize /ormirala !oston &onsalting 'r%op. O-a matri(a se koristi za strategijsk% analiz%-poslo-anja odre8ene organiza(ije2 ali takodje i za generisanje no-i. strategijski. alternati-a. Strategijska pozi(ija /irme se analizira i odre8%je % odnos% na d-e osno-ne karakteristike3 Stop% rasta tr1i4ta =elati-no %e4e2 odnosno konk%rentska pozi(ija /irme Stopa rasta tr1i4ta :isoka 5iska 6:"6>" *=A:" )06A=" :isok =elati-no tr1i4no %e4e Slika 5.1. !&' matri(a 65A* P$TA5?A PS$ 5isko

Ako je stopa rasta tr1i4ta poziti-na2 onda je to tr1i4te rast%e. Ako je szopa rasta tr1i4ta negati-na onda je to opadaj%e tr1i4te. >a i ost-arili rast tr1i4ta neop.odno je iz-r4iti odre4eno in-estiranje. *ra-e m%zare % matri(i s% proiz-odi ili poslo-i koje imaj% -eliko relati-no tr1i4no %e4e2 i niskom stopom ratsa tr1i4ta. Oni imaj% do r% tr1i4n% pozi(ij% i nalaze se % zreloj /azi 1i-otnog (ikl%sa2 te z og toga omog%a-aj% -isoke pro/ite. *oriste se ost-arenje pro/ita koji se mo1e in-estirati % dr%ge proiz-ode ili poslo-e. 6-ezde s% polso-i ili proiz-odi koji imaj% -isoko reltai-no tr1i4no %e4e i -isok% stop% rasta tr1i4ta. To s% -eoma perspekti-ni poslo-i ili proiz-odi2 koji % o-om tren%tk% daj% manje pro/ite2 i za.te-aj% -isoka %laganja. To s% proiz-odi ili oislo-i koji imaj% do re raz-ojne mog%nosti2 i ako se pra-ilno in-estira mog% postati tr1i4ni lideri. @to se tie 1i-otnog (ikl%sa2 oni se nalaze % /azi rasta2 i % perspekti-i prelaze % kra-e m%zare. 5. .2. M'Kin()*+GE $a%&i'a *ons%ltantska k%a )(*inse+ i 'eneral "le(tri( raz-ili s% pose n% port/olio matri(%2 koja tako8e sl%1i za strategijsk% analiz% i generisanje startegijski. alternati-a. Po4to je !&' matri(a o(enjena kao dosta jednosta-na2 o-de je %injen pok%4aj da se napra-i jedna slo1enija port/olio matri(a. *od )(*inse+,'" matri(e koriste se d-e dimenzije 3 konk%rentska sposo ost pred%zea <snaga pred%zea) i atrakti-nost ind%strije<grana). S-aka dimenzija se deli dalje na tri zone i tako se /ormira matri(a. 5. .,. P-&%)&-. $-/)l lan'a .&)/n-(%i Analiza okr%1enja /irme naje41e poinje identi/ika(ijom njeni. snaga i sla osti2 radi %t-r4i-anja poten(ijala i res%rsa pred%zea2 a tako8e i sla osti koje tre a ispra-iti. Portero- model lan(a -rednosti je metod koji sl%1i za analiz% internog okr%1enja /irme2 odnosno analiz% prednosti i sla osti samog pred%zea. Analiza lan(a -rednosti predsta-lja organiza(ion% analiz% sk%pa akti-nosti i pro(esa jedne /irme2 sa (iljem da se po olj4a e/ikasnosti smanje tro4ko-i2 i na taj nain stekne konk%rentska prednost. *od o-e metode akti-nosti s-e se posmatraj% % pro(es% ili lan(% st-aranja -rednosti koja je namjnjena k%p(ima. S-e akti-nosti % jednoj /irmi podeljene s% % d-e osno-ne gr%pe3 Primarne akti-nosti i akti-nosti za podr4k%. A0%i.n-(%i 1-/&20)3 $n/rastr%kt%ra A= menad1ment Te.nolo4ki raz-oj 5a a-ka P&i$a&n) a0%i.n-(%i3 0lazna logistika Proiz-odnja $zlazna logistika )arketing i prodaja

 0sl%ge 5. . . Analiza 1-(l-.ni4 56n0'i7a 0 literat%ri se ona nazi-a /%nk(ionalna analiza. O-a organiza(iona metoda omog%a-a da se detaljno istra1e i analiziraj% osno-ne posle-ne /%nk(ije % organiza(iji <istra1i-anje i raz-oj2 proiz-odnja2 marketing2 itd) i time %t-rde mog%nosti organiza(ije da de/ini4e i realiz%je odre8ene strategije koje do-ode do 1eljenog rasta i raz-oja organiza(ije. 'eneralno gledano2 mo1e se rei da postoji pet poslo-ni. /%nk(ija3 1. $stra1i-anje i raz-oj 2. Proiz-odnja 3. )arketing #. 7inansije 5. *adro-i 7%nk(ija istra1i-anja i raz-oja o %.-ata sk%p poslo-a -ezani. za3 Pred-i8anje2 planiranje i realiza(ij% raz-oja pred%zea $stra1i-anje2 raz-oj i %-o8enje no-i. proiz-oda i proiz-odni. programa $stra1i-anje i raz-oj te.nike i te.nologije $stra1i-anje i raz-oj organiza(ije i %pra-ljanja $stra1i-anje i raz-oj kadro-a Proiz-odna /%nk(ija o %.-ata sk%p poslo-a i zadataka -ezani. za te.nolo4k% priprem%2 operati-n% priprem%2 neposredn% proiz-odnj%2 kontrol% k-aliteta2 odr1a-anje i transport. )arketing /%nk(ija o %.-ata sk%p poslo-a i zadataka koji s% -ezani za istra1i-anje i %t-r8i-anje potre a i 1elja k%pa(a . Poslo-i marketinga -ezani s% za proiz-od2 njego-e karakteristike2 k-alitet2 mark%2 dizajn i pako-anje. Poslo-i marketing /%nk(ije % o lasti (ena -ezani s% za %t-r8i-anje osno-ne (ene proiz-oda2 %slo-e kreditiranja2 sni1a-anja (ene2 itd. Poslo-i marketing /%nk(ije -ezani za promo(ij% odnose se na reklam% i propagande2 lin% prodaj%2 promo(ij% prodaje2 p% li(itet2 itd. Poslo-i marketing /%nk(ije -ezani za distri %(ij% odnose se na kanale distri %(ije2 pokri-enost2 transport itd. 7inansijska /%nk(ija o %.-ata sledee poslo-e3 $zrad% potre ni. /inansijski. plano-a O ez e8enje /inansijski. sredsta-a O eze e8enje ra(ionalnog kori4enja i (irk%la(ije /inansijski. sredsta-a Prikazi-anje i analiziranje rez%ltata poslo-anja :o8enje potre ne dok%menta(ije % sklad% sa zakonom *ontrola /inansijskog poslo-anja pred%zea "-iden(ija stanja siro-ina2 materijala i goto-i. proiz-oda "-idetiranje stanja i promena stanja imo-ine pred%zea $zrad% godi4nji. ilansa i dr. Poslo-i kadro-ske /%nk(ije o %.-ataj% sledee osno-ne poslo-e i zadatke3

Planiranje potre a za kadro-ima Prijem2 selek(ija2 iz or i zapo4lja-anje kadro-a O %ka kadro-a :redno-anje %inka 5apredo-anje i raz-oj 6a4tit% i dr.

5.5. ANALIZA OKOLINE 5.5.1. P-&%)&-. $-/)l 1)% (na8a Porter je raz-io model konk%rentske strategije tj. Analize konk%rentskog okr%1enja2 koji se nazi-a )odel pet sila ili )odel pet snaga. 0 o-om model% se konk%rentska prednost opis%je i analizira kroz pet osno-ni. /aktora2 koji znaajno %ti% na pred%zee i njego-% konk%rentnost na odre8enom tr1i4t%. To s% sledei /aktori3 a) 0lazne arijere ) Prego-araka snaga k%pa(a () Prego-araka snaga do a-ljaa d) S%pstit%ti e) *onk%renti