Metode reavanja kola jednosmerne struje

Osnovi elektrotehnike I

Visoka Tehnicka Skola

Omov Zakon Prvi Kirhofov zakon

U IR

I 0
c

Drugi Kirhofov zakon

E IR 0
2

Visoka Tehnicka Skola

Metoda primene I i II Kirhofovog zakona

Elementi topologije elektricnih kola

vorovi Grane Konture

Visoka Tehnicka Skola

Zadato je elektrino kolo! Reiti kolo znai odrediti jainu struje ili napon izmeu prikljuaka svakog elementa Mrea se reava pisanjem odgovarajueg broja jednaina po I i II Kirhofovom zakonu. Broj nepoznatih koje teba odrediti jednak je broju grana mree, ng.

Visoka Tehnicka Skola

Visoka Tehnicka Skola

Visoka Tehnicka Skola

GRAF MREE struktura u kojoj su grane mree prikazane linijama a vorovi takama. STABLO GRAFA ine grane grafa koje povezuju sve vorove ali tako da se ne zatvori nijedna kontura. Stablo grafa se sastoji od n-1 grane. SPOJNICE grane koje ne pripadaju stablu. Broj grana spojnica jednak je nk=ng (n - 1).
Visoka Tehnicka Skola 7

Uz pomo grafa se odreuju opste osobine mreza (kao sto je broj nezavisnih jednaina po I ili II Kirhofovom zakonu) koje ne zavise od toga od kojih elemenata se sastoji mrea. Za svaku mreu se moe napisati (n - 1) nezavisna jednaina po I Kirhofovom zakonu. Za svaku mreu se moe napisati nk=ng (n - 1) nezavisna jednaina po II Kirhofovom zakonu.
Visoka Tehnicka Skola 8

Od ng nepoznatih struja u granama, nezavisno je nk= ng (n 1) struja. Ostale su zavisne od njih i ta se zavisnost iskazuje kroz (n 1) jednainu po I Kirhofovom zakonu. Od ng nepoznatih napona izmei prikljuaka grana, nezavisan je nn=(n 1) napon. Ostali se mogu iskazati preko njih uz pomo jednaina po II Kirhofovom zakonu.

Visoka Tehnicka Skola

Postupak reavanja

Odaberemo ref. smer struja u granama mree i oznaimo ih.

Prebrojimo grane i vorove i odredimo broj nezavisnih vorova i kontura.

Odaberemo (n-1) vor I nk kontura napiemo jednaine po I i II Kirhofovom zakonu.

10

Visoka Tehnicka Skola

Visoka Tehnicka Skola

11

Reavamo sistem jednaina Metoda zamene Metoda suprotnih koeficijenata Determinante

Visoka Tehnicka Skola

12

Kramerova pravila

Visoka Tehnicka Skola

13

Provera rezultata kroz proveru bilansa snage

Visoka Tehnicka Skola

14

Metoda nezavisnih konturnih struja

Metoda omoguava lake reavanje mrea, pisanjem manjeg sistema od samo nk jednaina na jednostavan, ematski nain. Sistem jedanina se dobija tako to se, iz jednaina po I Kirhofovom zakonu, izrazi n-1 struja u granama stabla preko stuja grana spojnica i zameni u nk jednaina po I Kirhofovom zakonu. Tako se dobija sistem od nk jednaina sa nk nepoznatih struja grana spojnica konturnih struja.

Visoka Tehnicka Skola 15

Metoda je dobila ime po tome to (kad se izvri napred opisana transformacija sistema jednaina) formalno izgleda kao da svaka nezavisna kontura ima svojukomponenetu struje, jednaku struji spojnice te konture.

Visoka Tehnicka Skola

16

Visoka Tehnicka Skola

17

Visoka Tehnicka Skola

18

Opti oblik jednaina po metodi konturnih struja za mreu koja ima nk=n nezavisnih kontura.

Visoka Tehnicka Skola

19

Visoka Tehnicka Skola

20

Kada mrea sadri grane sa idealnim strujnim generatorima metoda konturnih struja se primenjuje na sledei nain: a) nezavisne konture se odaberu tako da su grane sa strujnim generatorima obavezno spojnice; b) strije strujnih generatora postaju konturne struje odgovarajuih kontura; c) poto su konturne struje ovih kontura poznate iz gornjeg sistema se izbace njima odgovarajue jednaine i zamene jednainama oblika Iki=ISi.

Visoka Tehnicka Skola 21

Metod potencijala vorova

Metoda omoguava lake reavanje mrea, pisanjem manjeg sistema od samo nn jednaina na jednostavan i ematski nain. Sistem jedanina po metodi potencijala vorova se dobija tako to se u jednainama po I Kirhofovom zakonu struje u granama izraze preko razlike potencijala (napona izmeu) vorova na koje je grana prikljuena. Tako se dobija sistem od nn=n-1 jednaina sa n nepoznatih potencijala vorova.

Visoka Tehnicka Skola 22

Problem vika jedne nepoznate reava se tako to se onaj vor, za koji nije pisana jednaina po I kirhofovom zakonu, proglasi referentnom takom. Potencijal tog (referentnog ) vora postane jednak nuli.

Visoka Tehnicka Skola

23

Visoka Tehnicka Skola

24

Visoka Tehnicka Skola

25

Kada mrea sadri vei broj idealnih naponskih generatora, rasporeenih na proizvoljan nain, metoda potencijala vorova se NE MOE direktno primeniti za reavanje ovakve mree. Od ovog pravila se odstupa u dva sluaja: a) kada u mrei postoji samo jedan idealni naponski generator; b) kada u mrei postoji vie idealnih naponskih generatora koji su svi jednim krajem vezani za isti vor. Usluaju a) jedan od dva vora za koji je prikljuen generator usvoji se za referentni. U sluaju b) zajedniki vor se proglasi referentnim. Poto potencijal drugog vora generatora tada postane jednak njegovoj ems za taj vor ne piemo jednainu.
Visoka Tehnicka Skola 26

PRIMER. Reiti zadatu elektrinu mreu i rezultate proveriti primenom teoreme o odranju snaga. Br. vred.: E1=4V; E4= E6=5V; E7=1V; IS=3A; R2=2; R3= =R6= R7=1; R4=6; R5=3

Visoka Tehnicka Skola

27

Visoka Tehnicka Skola

28

Visoka Tehnicka Skola

29

I1 I 3 I 2
Visoka Tehnicka Skola 30

S1 : R1 I1 E1 R3 I 3 0 S 2 : R3 I 3 E2 R2 I 2 0
Visoka Tehnicka Skola 31