jEmfav

Emfavnisis tou` Kurivou hJmw`n Ij hsou` Cristou`

eijs A
j movrion, Didumoteivcou
th`/ kz v (27h/) Ij ounivou a
/ Ple v (1935)
uJpov
Dr~ Ij wavnnou N. Kallianiwvtou
Kaqhghtou` Panepisthmivou tou` Scranton
Ij anouavrio~ b
/ id v (2014)
<<Ni`yon

ajnomhvmata mhv movnan o[yin.>>

O
J Kuvrio~

a .v Provlogos
Prov e[tou~ mou` ejstavlh e{n mikrovn bibliaravki, eij~ tov oJpoi`on ejdiavbasa diav thvn
ejmfavnisin tou` Kurivou prov ajrketw`n ejtw`n eij~ thvn Qravkhn, o{pou oJ Kuvriov~ ma~ ejkfravzei tav megavla paravponav Tou di j hJma`~ touv~ mhv e[conta~ fovbon Qeou` kai; oJdhgoumevnou~ eij~ thvn ajpwvleian. jApefavsisa, tovte, nav gravyw ojlivga tinav diav tov mevga
tou`to gegonov~. Sunepw`~, eij~ tov mikrovn tou`to a[rqron ejpiceirei`tai hJ parousivasi~
tou` meivzono~ touvtou qauvmato~, tou` th`~ ejmfanivsew~ tou` Kurivou hJmw`n Ij hsou` Cristou`, tov oJpoi`on e[labe cwvran prov oq v (79) ejtw`n: ajllav, tov qei`on tou`to gegonov~
ei\nai a[krw~ ejpivkairon kai; shvmeron kai; pavntote kaq j o{ti thvn ajnodikhvn poreivan
hJmw`n katevsthmen parw/divan kai; movnon katwfevreian, o{la aujtav tav crovnia. H
J ejmfavnisi~ au{th tou` Kurivou e[ginen eij~ e{n tsopanovpaidon eJptakai;deka (17) ejtw`n, tovn
Eujavggelon jAnastasivou Tzitzouvdhn, oJ oJpoi`o~ e[zh makravn th`~ tw`n povlewn plavnh~
kai; mavlista wJ~ poimhvn:1 tou`t j e[stin, wJ~ aJplou`~ kai; tapeinov~ a[nqrwpo~, ajgaqov~
kai; kalov~, o{~ hjkolouvqei thvn O
j rqovdoxon pivstin, thvn oJpoivan tou` metevdwsan oiJ
E
J llhnorqovdoxoi gonei`~ tou. E
j nhvsteuen paidiovqen kai; proshuvceto, ajposcwvn pavsh~ ajsebeiva~, ajswtiva~ kai; aJmartiva~, tav~ oJpoiva~ hJmei`~ shvmeron ajkolouqou`men wJ~
montevrnoi kai; plhvrw~ ejxeurwpai>smevnoi Fragkolebanti`noi: hJ hJmetevra trevcousa
geneav th`~ diastrofh`~, ajpistiva~, ajpostasiva~ kai; sunepw`~ th`~ ajpwleiva~, hJ oJpoiva
e[dwse kai; tov kakovn paravdeigma eij~ thvn eJpomevnhn geneavn. O
J nearov~ Eujavggelo~
kathvgeto ejk tou` cwrivou jAmorivou, plhsivon tou` Souflivou th`~ ejparciva~ Didumoteivcou2 eij~ tovn E
{ bron.3
1

jAllav kai; mhvpw~ oiJ ptwcoiv poimevne~ devn h\san ou|toi, oiJ oJpoi`oi ejpeskevfqhsan tovn neogevnnhton
Cristovn eij~ thvn favtnhn th`~ Bhqleevm w{ste nav tovn proskunhvsoun;
2
jApov tov Didumovteicon kathvgeto kai; oJ Buzantinov~ Aujtokravtwr, {Agio~ Ij wavnnh~ oJ Batavtzh~ oJ
E
j lehvmwn, oJ <<Marmarwmevno~ Basiliav~>>, o{pou katav thvn ajnakomidhvn tou` leiyavnou tou, huJrevqh
tou`to a[qikton kai; eujwdiavzon. Dustucw`~, oiJ yeudo-hJgevtai th`~ shvmeron ou[te ejkklhsiavzontai, ou[te

O
J tovpo~, o{pou hJ Qeiva E
j mfavnisi~ tou` Cristou` e[labe cwvran, ojnomavzetai
Tagkavlh h[ Ntoulasmavde~ kai; katovpin tou` qauvmato~ touvtou, ejktivsqh ejntau`qa
mikrav ejkklhsiva ajfierwmevnh eij~ thvn Metamovrfwsin tou` Swth`ro~: tov dev iJerovn th~
ei\nai eij~ tov shmei`on o{pou ejpavthsan tov e[dafo~ oiJ qei`oi povde~ tou` Kurivou. E
j kei`
shvmeron uJpavrcei megavlh tru`pa, thvn oJpoivan ejdhmiouvrghsan oiJ eujlabei`~ proskunhtaiv, oiJ oJpoi`oi paivrnoun ojlivgon kaqhgiasmevnon cw`ma wJ~ fulaktovn diav tav~ oijkiva~
twn. Tav mevn qauvmata, prov~ touv~ prostrevconta~ ejkei`qen O
j rqodovxou~ Cristianouv~, ei\nai ajnamfibovlw~ pavra pollav kai; hJ Qeiva Cavri~ ijatreuvei tav~ ajsqeneiva~
tw`n pistw`n ajnqrwvpwn. Plhsivon dev tou` naou` touvtou e[coun kataskeuasqh` kelliav
diav thvn diamonhvn tw`n proskunhtw`n, oiJ oJpoi`oi katakluvzoun tovn iJerovn aujtovn tovpon.
Tov mevga tou`to gegonov~ e[gine gnwstovn eij~ a{pasan thvn ejpikravteian kai; pavra polloiv pistoiv kai; a[pistoi ejpeskevfqhsan tov jAmovrion i{na mavqoun diav thvn
qeivan tauvthn parousivan. O
J eujlabhv~ ou|to~ Cristianov~, oJ Eujavggelo~, ei\pen, eij~
thvn jAnastasivan Kasdopouvlou, hJ oJpoiva tovn ejpeskevfqh ejx jAqhnw`n, trei`~ mh`na~
metav tou` gegonovto~ touvtou, diav nav mavqh/ periv th`~ Qeiva~ jEmfanivsew~, tav eJxh`~:
<< O
J Cristov~ ei\nai poluv balantwmevno~ diav tov hJmerolovgion o{pou devn tov ajllavzoun
kai; katapatou`n tav~ aJgiva~ Tou eJortav~ kai; nhsteiva~ kai; touv~ novmou~ th`~ O
j rqodoxiva~. Kai; levgontav~ me aujtav oJ Kuvrio~ stenocwrhvqhke poluv kai; e[klaye kai; ejpanelqwvn eij~ tov galhvniovn Tou u{fo~ parethvrhsa eij~ tov sth`qov~ Tou e{na mau`ro
stroggulov savn suvnefo pouv guvrize ki ajmevsw~ dieluvqhke.>>4 JUph`rce metav tov hJmerologiakovn scivsma tou` a
/ Pkd v (1924) hJ ejlpiv~ o{ti oiJ ajpostathvsante~ Neohmerologi`tai poimevne~ th`~ E
j kklhsiva~, metav tav tovsa shmei`a kai; qauvmata, tav oJpoi`a
ma`~ e[deixen oJ Kuvrio~, o{ti qav ejpistrevyoun eij~ thvn ajlhvqeian th`~ paradosiakh`~
O
j rqodoxiva~, ajllav dustucw`~, paramevnoun eij~ thvn plavnhn.5

b .v Lovgoi Kurivou provs tovn Kalokavgaqon Aijgopoimevna

Th`/ kd v (24h/) Ij ounivou a
/ Ple v (1935), hJmevra/ Pevmpth/, a[ggelo~ Kurivou ejparousiavsqh eij~ tovn tapeinovn nearovn aijgoboskovn, tovn Eujavggelon, kai; tou` levgei: <<Paidiv
pisteuvoun eij~ tovn Qeovn, ou[te ejndiafevronai diav tav E
j qnikav ma~ qevmata. Sunepw`~, mev toiouvtou~ hJgevta~ devn uJpavrcei mevllon diav thvn patrivda ma~. O
J hJgevth~ qav prevpei nav ei\nai oJ a[risto~ ejk tw`n
politw`n kai; a{gio~ wJ~ prov~ thvn pivstin, wJ~ h\san oiJ provgonoiv ma~ ejn tw`/ Buzantivw./ Shvmeron, oiJ xevnoi laoiv (hJ ajnqellhnikhv duvsi~) ajmfisbhtei` kai; thvn E
J llhnikovthtav ma~, blevpousa thvn katavptwsin tw`n hJgetw`n ma~ kai; tovn ajpoprosanatolismovn tou` laou` ma~.
3
O
{ ra, <<QEIA EMFANISIS s j e{na Tsopanovpaido tou` jAmorivou>>, IJ erovn H
J sucasthvrion Metamorfwvsew~ tou` Swth`ro~, Mourterh`~ jOktwnia`~, Aujlwnavrion, Eujboiva~ (a[neu cronologiva~).
4
O
{ ra, <<QEIA EMFANISIS ...>>, s. 25.
5
Aujtov tov gegonov~ tou` hJmerologivou, th`~ ajpostasiva~, tou` oijkoumenismou` kai; a{panta tav ajrnhtikav
ejpakovlouqav twn e[coun dhmiourghvsei poluv megavlhn dusarevskeian kai; e[lleiyin sebasmou` tw`n loipw`n O
j rqodovxwn prov~ thvn E
J llhnikhvn O
j rqodoxivan. Dustucw`~, hJ krivsi~ hJmw`n tw`n Neoellhvnwn ei\nai eij~ o{lou~ touv~ tomei`~, o[ci movnon eij~ thvn oijkonomivan, ajllav kurivw~ eij~ thvn pivstin ma~ kai; paideivan ma~.

mou e[cei~ Cavri tou` Qeou` ajpov duvo hJmerovnucta k j u{stera: ejgwv ei\mai a[ggelo~ Kurivou, m j e[steile oJ Qeov~ nav sou` fevrw tav sugcarhthvria.>>6 O
J nearov~ ajpanta`,/
<<doxasmevne a[ggele, a[~ givnh/ tov qevlhmav sou o{pw~ ei\pe~>> kai; oJ a[ggelo~ ejxhfanivsqh. Pravgmati, thvn Kuriakhvn, th`~ kz v (27h~) Ij ounivou a
/ Ple v (1935), miva megavlh bohv hjkouvsqh kai; e{n suvnefon eJwravqh nav trevch/ ajpov tovn oujranovn prov~ thvn
gh`n kai; ejntov~ aujtou` huJrivsketo oJ Kuvrio~ hJmw`n Ij hsou`~ Cristov~, ajkolouqouvmeno~
ajpov e{na iJscurovn fw`~ kai; sunecw`~ nav plhsiavzh/ prov~ tov paidivon eujlogw`n tou`to.
Caireta`/ tovte oJ Kuvrio~ tovn nevon levgwn, <<Kalhv sou mevra paidavki mou>>7 kai; sunecivzei, <<paidiv mou mev xeuvrei~ ejmevna poiov~ ei\mai;>> jApanta`/ oJ nearov~, <<pou` tov
xeuvrw xevne; devn xeuvrw, ajllav e[cw kavpoia ei[dhsi ajpov duvo mevre~ mprostav, kai; e[cw
thvn uJpoyiva mou, mhvpw~ ei\sai oJ Kuvrio~ hJmw`n Ij hsou`~ Cristov~ patevra~ mou ejpouravnio~;>> jApanta`/ oJ qei`o~ ou|to~ ejpiskevpth~: <<Naiv paidiv mou oJ i[dio~ ei\mai.>>
Tov prw`ton gegonov~ kai; paravponon, tov oJpoi`on ajnhvnegken oJ Kuvrio~, prov~
tovn nevon kai; sunepw`~ prov~ a{panta~ hJma`~, h\to hJ a[rnhsiv~ Tou ajpov touv~ ajnqrwvpou~, oiJ oJpoi`oi levgoun o{ti devn uJpavrcei Qeov~. <<Mavlista paidiv mou, uJpavrcei Qeov~
...>>8 OiJ provgonoi ma~ ejpivsteuon kai; ajnevmenon tovn << [Agnwston Qeovn>> kai; h\san
oiJ prw`toi, oiJ oJpoi`oi ejdevcqhsan Tou`ton mev thvn ejmfavnisivn Tou eij~ thvn Palaistivnhn.9 Katovpin, oJ Kuvrio~ ajnefevrqh eij~ thvn Kuriakhvn ajrgivan: <<divnw e{x hJmevra~
kaqhmerinev~ divnw kai; miav mevra thvn aJgivan Kuriakhvn nav kavqesqe nav ajnapauvesqe...
kai; nav shkwqh`te tov prwi? mev thvn kampavna, nav bavlete tav kaqarav forevmatav sa~,
nav pa`te sthvn E
j kklhsivan, hJ oJpoiva ei\nai tov sph`ti mou. O
{ mw~ sei`~ devn kavnete
10
aujtov, ...>> Shvmeron, tav pravgmata katevsthsan ceivrona, hJ ajnqellhnikhv kai; ajntiorqovdoxo~ kubevrnhsi~ (oiJ douloprepei`~ kotzampavshde~ tw`n nevwn katakthtw`n, th`~
Trovi>ka~ kai; th`~ Neva~ E
j poch`~) kathvrghse kai; aujthvn tauvthn thvn Kuriakhvn ajrgivan diav novmou, novmou paranovmou, wJ~ levgei oJ I[ dio~ oJ Kuvrio~. Metav ajpov ojlivgon,
qav ma`~ ejpibavloun thvn ajrgivan tou` Sabbavtou kai; thvn katavrghsin aJpavntwn tw`n eJortw`n ( E
j qnikw`n kai; qrhskeutikw`n).
Sunecivzei oJ Kuvrio~ levgwn, <<Nav ei\sqe o{loi ajgaphmevnoi, nav sevbeste tov
Qeov, nav tima`te tev~ Tetavrte~, Paraskeuev~ kai; Sarakostev~11 kai; nav eJortavzetai
6

OiJ lovgoi ou|toi ei\nai o{pw~ ajkribw`~ touv~ ei\pen oJ nevo~ aujtov~ kai; deiknuvoun thvn topikhvn kai; aJplh`n glw`ssan th`~ perioch`~ tou. E
[ nq. ajnwt. s. 28.
7
E
[ nq. ajnwt. ss. 29-30.
8
E
[ nq. ajnwt. s. 31.
9
Dij aujtov kai; oJ Kuvrio~ ei\pen tov, << E
j lhvluqen hJ w{ra i{na doxasqh`/ oJ uiJo~v tou` ajnqrwvpou [uJpov tw`n
E
J llhvnwn]>>. ( Ij wavn. ib v 23).
10
E
[ nq. ajnwt. s. 31.
11
Miva qeosebhv~ giagiav (hJ makaristhv Eujaggeliva Eujaggevlou Kallianiwvtou), hJ oJpoiva ei\ce decqh`
ejpivskeyin th`~ Mhtrov~ tou` Kurivou, th`~ Panagiva~ ma~, o{tan h\to mikrovn koritsavki id v (14wn) ejtw`n, bovskousa kai; au{th tav provbata kai; tiv~ katsivke~ tw`n gonevwn th~, ma`~ e[legen o{ti hJ Panagiva
thvn hujlovghse kai; th`~ ejtovnise thvn ajnavgkhn th`~ nhsteiva~ kaq j o{la~ tav~ Sarakostav~ kai; tav~ Tetavrta~ kai; Paraskeuav~. Thvn dev Kaqaravn Deutevran, Trivthn kai; Tetavrthn, th`~ ei\pen hJ Kuriva Qe-

tav~ Kuriakav~, tav~ eJortav~, tav~ hJmevra~ tw`n JAgivwn mou. O

{ mw~ ejsei`~ tovn Qeovn
sa~ devn tovn pisteuvetai, tovn brivzete, tev~ hJmevre~ tw`n JAgivwn mou devn tev~ tima`te,
tev~ Tetavrte~ kai; Paraskeuev~ kai; Sarakostev~ devn tev~ tima`te, kai; aujtev~ tev~ katapata`te: ajnametaxuv sa~ kammiav ajgavph devn e[cete wJ~ a[nqrwpoi pouv ei\sqe o{loi
ajdelfoiv... devn sa`~ ajxivzei poiav ou[te ajgavph ou[te ejlpivda... Sa`~ parakalw` ajgaphtav
mou paidiav, ajdevlfia, metanohvsate kai; pa`rte tov drovmo tov dikov mou, kai; ajfivsete
tov drovmo tou` diabovlou: pravxete tav e[rga mou kai; prostavgmatav mou, a[n poqh`te
nav swqh`te.>>12 O
J Kuvrio~ ejsunevcise nav levgh/ kai; plei`sta a[lla eij~ tovn nearovn boskovn, ajll j ejpanelavmbane sunecw`~ thvn metavnoian. <<Kai; pavli levgw, metanohvsate
paidiav mou, pistevyte eij~ tovn pantoduvnamo Qeov th`~ ajlhqeiva~, pravttete tav ajgaqav
pravgmatav mou kai; miav mevra pouv qarqh`/ tov tevlo~ tou` kovsmou, qav dh`te thvn ejpouravnion basileivan tou` Patrov~ mou.>>13 Kaiv pavlin eijpwvn diav trivthn foravn: <<metanohvsate tevkna mou ajgaphtav, plavsmatav mou>>, ejdavkrusen ajpov paravponon oJ Panavgaqo~, e[bgale tov manthvli Tou kai; ejsfouggivsqh, kai; levgei eij~ tovn Eujavggelon
thvn ajkovlouqon provtasin: <<Ni`yon ajnomhvmata mhv movnan o[yin.>> Tou`t j e[sti, metavnoia kai; ejxomolovghsi~, w{ste nav uJpavrxh/ kavqarsi~ th`~ yuch`~ ejk tw`n aJmartiw`n
ma~ kai; o[ci movnon farisai>khv ejxwterikhv ejmfavnisi~, wJ~ hJmei`~ shvmeron. Katovpin,
levgei pavlin oJ Cristov~, << ...ei\sqe dhmiouvrghmav mou, o{pou sa`~ e[plasa ejgwv kai;
sa`~ e[dwsa tovsa ajgaqav, kai; o{mw~ devn ajgapa`te ejmevna, kai; devn ejktelei`tai tav e[rga
mou, parav ejktelei`tai e[rga tou` diabovlou! E
j gwv nav sa`~ plavsw kai; nav sa`~ kerdiv14
sh/ oJ daivmona~;>> Pravgmati, aiJ pravxei~ ma~ kai; oJ trovpo~ zwh`~ ma~ ei\nai ajdianovhto~, ajkatanovhto~ kai; katadikastevo~. Pw`~ ei\nai dunatovn nav ejnantiwqw`men katav tou` Patrov~ ma~ tou` ejpouranivou; Tiv foberov~ ejgwismov~ kai; eJwsforikhv plavnh
ei\nai aujtav, tav oJpoi`a zw`men kai; diavgomen, poiouvmenoi touv~ prowdeumevnou~, touv~
memorfwmevnou~ kai; touv~ ajphleuqerwmevnou~;
E
j pivsh~, oJ Kuvrio~ ajnevferen o{ti hJ Qeiva Leitourgiva qav prevpei nav givnetai
eij~ thvn kaqareuvousan, thvn glw`ssan tou` Eujaggelivou, thvn tw`n E
J llhnistikw`n crovotovko~, ajpovluton ajsitivan, ou[te nerov diav trei`~ hJmevra~: kai; tav ejthvrei a{panta tau`ta, hJ pammhvtwr
au{th gunhv. Ma`~ e[legen, wJ~ paidiav, pouv ei[meqa, nav tov kavnwmen aujtov (thvn aujsthravn nhsteivan) toujlavciston diav g v (3) e[th ajpov trei`~ hJmevra~ h[ diav q v (9) e[th ejpiv mivan hJmevran ajsitivan, thvn Kaqaravn Deutevran, diovti ei\nai poluv kalovn kai; ajnagkai`on di j hJma`~ hJ thvrhsi~ tou` kanovno~ touvtou katav
thvn diavrkeian th`~ zwh`~ ma~. H
J hujloghmevnh au{th ajpov thvn Panagivan giagiav e[kane ig v (13) paidiav, wJ~ th`~ ei\cen ei[pei hJ Qeotovko~ kai; ejzhse mev tovn kalovn suvzugovn th~ (noikokuvrhn th~, wJ~ e[legen) mivan aJplh`n kai; qeivan zwhvn plhsivon tou` Qeou` ma~. Eij~ tov tevlo~ th`~ zwh`~ th~, a[ggeloi Kurivou ejphvgainan eij~ tov dwmatiavki th~ kai; th`~ e[kamnon Qeivan Leitourgivan, kavqe bravdu, wJ~ ajnevferen au{th eij~ thvn nuvmfhn th~ kai; thvn ejggonhvn th~. Au{th ejstivn hJ O
j rqodoxiva ma~ kai; oJ aJplou`~
E
J llhnorqovdoxo~ laov~ ma~, oJ gignwvskwn thvn ajlhvqeian kai; diav tou`to paramevnei makravn th`~ ajqevou
<<proovdou>> kai; tw`n yucoktovnwn ejxelivxewvn th~ tw`n ejpibeblhmevnwn uJpov tw`n yeudo-poimevnwn kai;
diefqarmevnwn politikw`n.
12
E
[ nq. ajnwt. s. 32.
13
E
[ nq. ajnwt. s. 33.
14
E
[ nq. ajnwt. s. 34.

nwn (tw`n ejpigovnwn tou` Megavlou jAlexavndrou) kai; o[ci eij~ thvn metavfrasin (tav
tw`n sosialistw`n), thvn oJpoivan wJrismevnoi <<monternistaiv>> (oijkoumenistaiv) kavmnoun shvmeron. O
J nearov~ poimhvn levgei tovte eij~ tovn Kuvrion: <<Pavter {Agie, kai; sthvn ejkklhsiva pouv phgaivnome, devn katalabaivnome tav lovgia tou`
Eujaggelivou, giativ ei\nai ajrcai`a gravmmata>>. O
J Cristov~ tovte tou` ajpanta`:/ <<Paidiv mou, e[cei kai; aujtov cavri kai; eujkoliva [eujlogiva]. Tov mevn prw`ton, e{na~ iJereuv~
pouv ei\ne mev sthvn ejkklhsiva, e[cei thvn uJpocrevwsi nav divnh/ tov lovgo tou` Eujaggelivou
kavqe Kuriakhv eij~ tov poivmniovn tou h[ e{na~ IJ erokhvruka~ pouv qav breqh`/ mev sthvn
ejkklhsiva, mporei` aujtov~ nav ejxhghvsh/ tav lovgia aujtav giav qevsh tou` iJerevw~.>>15 Dustucw`~, e[cw proswpikw`~ i[dei metafravsei~ iJerw`n ajkolouqiw`n eij~ thvn glw`ssan tou`
pezodromivou kai; ei\nai ajduvnaton oJ pistov~ nav katanohvsh/ tiv levgoun ejkei` oiJ kahmevnoi oiJ newteristaiv. Thvn discilieth` glw`ssan tw`n IJ erw`n jAkolouqiw`n, tav Tropavria tw`n JAgivwn (tav oJpoi`a e[coun ajposthqivsei) kai; tou` Eujaggelivou thvn gnwrivzoun
a{pante~ oiJ E
J llhnorqovdoxoi, ajnexairevtw~ tw`n grammatikw`n gnwvsewvn twn.

<<korakivstika>>

Eij~ tov tevlo~, oJ Kuvrio~ ajnefevrqh kai; eij~ tov hJmerolovgion kai; tov scivsma,
tov oJpoi`on ei\ce lavbei cwvran prov e{ndeka (11) ejtw`n kai; dustucw`~, ajkovmh devn ejpevstreyan eij~ tov palaiovn ( Ij oulianovn) toiou`ton oiJ O
j rqovdoxoi, levgwn tav eJxh`~.
<<Paidiav, ajgaphtav! sa`~ parakalw` ajkovma e{na, pouv ei\ne tov spoudaiovtero. Nav siavxete tiv~ eJortev~, tiv~ hJmevre~ tw`n aJgivwn mou, o{pw~ sa`~ tiv~ w{risa ejgwv sthvn ajrchv
th`~ zwh`~ sa~: o{mw~ sei`~ devn a[reste tovn oJrismov tov dikov mou, kai; giautov katwrqwvsate nav bavlete dikov sa~ novmo nevon hJmerolovgion. Aujtov pouv kavnete ajcavristoi,
ei\ne ajpavth tw`n aJgivwn mou jApostovlwn, Profhtw`n, tiv~ hJmevre~ pouv prevpei nav eJortavshte douleuvete.>>16 Dustucw`~, tav~ hJmevra~, katav tav~ oJpoiva~ oiJ Neohmerologi`tai eJortavzoun devn uJpavrcei eJorthv kai; tav~ hJmevra~ tw`n eJortw`n ejrgavzontai, mhv timw`nte~ thvn eJorthvn ajrgivan.
Katovpin tw`n suzhthvsewn aujtw`n, tw`n oJpoivwn mikrovn movnon mevro~ ajnafevretai
eij~ tov parovn a[rqron, oJ Panavgaqo~ Ij hsou`~ ejguvrise prov~ ajnatolav~ kai; e[kame tovn
staurovn Tou: h[noixe tav~ cei`rav~ Tou koitavzwn prov~ tovn oujranovn kai; ei\pe kavti
mev tav qei`a ceivlh Tou. Metav tau`ta, e[fugen oJ Kuvrio~ prov~ tovn oujranovn kai; oJ
Eujavggelo~ e[case tovn qei`on ejpiskevpthn ajpov tav mavtia tou. Kaq j o{lon tovn crovnon,
katav tovn oJpoi`on oJ kalokavgaqo~ mikrov~ boskov~ wJmivlei mev tovn Kuvrion, aiJ ai\ge~
kai; tav katsivkia tou ei\con o{la kaqhvsei kavtw, cwriv~ nav kinhqh`/ ou[te e{na, wJ~ nav
h[kouon kai; nav ajntelambavnonto tav lovgia tou` Kurivou. O
J lovklhro~ hJ dhmiourgiva
sevbetai kai; tima`/ tovn dhmiourgovn th~, ejktov~ ajpov hJma`~, touv~ ejn ajgnoiva/ kai; ajpostasiva/ ajnqrwvpou~. Aujtav, ejn ojlivgoi~, ei\nai tau`ta, tav oJpoi`a ei\ce dihghqh` oJ kalokavgaqo~ nearov~ boskov~, oJ oJpoi`o~ hu|re cavrin parav tou` Kurivou hJmw`n Ij hsou` Cristou`. Kai; bebaivw~ oJ Kuvrio~ ei\pen tau`ta o[ci diav tovn nevon aujtovn a[nqrwpon, ajllav
15
16

E
[ nq. ajnwt. s. 35.
E
[ nq. ajnwt. ss. 35-36.

di j a{panta~ hJma`~ kai; di j o{la~ tav~ mellontikav~ geneav~ tw`n E

J llhnorqodovxwn, aiJ
oJpoi`ai kinduneuvoun mev ajfellhnismovn ajpov touv~ trevconta~ ajnqevllhna~ kai; ajnticrivstou~ yeudo-hJgevta~ ma~.

gv E
j pivlogos
JW~ sunavgetai ejk tw`n lovgwn tou` qeosebou`~ touvtou ajnqrwvpou, oJ oJpoi`o~ hjxiwvqh nav
i[dh/ kai; nav eujloghqh`/ uJpov tou` Qeou` ma~, katovpin tou` dialovgou tou mev tovn Kuvrion: tov hJmerologiakovn scivsma ei\nai mevga kakovn diav thvn Mivan JAgivan Kaqolikhvn
kai; jApostolikhvn jOrqovdoxon E
j kklhsivan17 kai; ejavn oiJ newteristaiv devn metanohvsoun kai; devn ejpistrevyoun eij~ thvn paravdosivn th~, kinduneuvoun mev thvn ajpwvleian
th`~ eJautw`n yuch`~. OiJ dev hJgevtai, oiJ oJpoi`oi ejdhmiouvrghsan tov scivsma tou`to, tov oJpoi`on katevlhxen eij~ thvn panaivresin tou` oijkoumenismou` kai; eij~ a{panta th`~ shvmeron deinav, e[coun ajperiovriston eujquvnhn, diav tav~ yucav~ tw`n Cristianw`n, e[nanti tou`
Kurivou hJmw`n Ij hsou` Cristou`. H
J mei`~, o{mw~, ojfeivlomen nav ajpoteicizwvmeqa tw`n
yeudo-hJgetw`n touvtwn. O
J laov~ tou` Kurivou qav prevpei nav katasth`/ kai; qematofuvlax tw`n iJerw`n kai; oJsivwn th`~ pivstewv~ ma~ kai; th`~ patrivdo~ hJmw`n, hJ oJpoiva prosevfere tovn politismovn eij~ o{lon tovn planhvthn kai; shvmeron thvn katevsthsan tovn
perigevlwta th`~ ajnqrwpovthto~. H
J
E
J llhnorqodoxiva qav prevpei nav ejpaneuvrh/ thvn
protevran iJstorikhvn th~ qevsin eij~ tov pagkovsmion givgnesqai.
E
{ n e{teron kai; mavlista tov mevgiston paravponon tou` Kurivou h\to hJ a[rnhsiv~
Tou uJpov hJmw`n tw`n ajcarivstwn dhmiourghmavtwn Tou. Shvmeron, eij~ tov a[llote livknon
th`~ O
j rqodoxiva~, thvn E
J llavda, hJ ajqei?a euJrivsketai eij~ e[xarsin kai; uJpavrcoun ajkovmh kai; politikav kovmmata, tav oJpoi`a thvn diakhruvssoun kai; ejavn ejklegou`n qav
thvn ejpibavloun kai; eij~ thvn ejn ajgnoiva/ cwvran ma~. Katevsthsan, oiJ a[qeoi politikoiv
ma~, thvn paideivan ma~ polupolitismikhvn (ajnqellhnikhvn), a[qeon, ajqeolovghton, ajntivcriston, ajll j ejxeurwpai>smevnhn kai; sunepw`~, metav bebaiovthto~ peplanhmevnhn
kai; diefqarmevnhn. Mev thvn ajnexevlegkton eijsrohvn Mousoulmavnwn laqrometanastw`n, qav katasthvsoun aiJ skoteinaiv dunavmei~ thvn O
j rqovdoxon JEllavda Mousoulmanikovn protektora`ton (tov E
J lladestavn). O
J povlemo~ katav th`~ O
j rqodoxiva~ givnetai shvmeron ajpov tov i[dion tov JUpourgei`on Paideiva~ kai; Qrhskeumavtwn, w{ste nav
kavmnoun o{la tav paidiav ma~ a[qea, a[boula o[rgana th`~ polupolitismikovthto~ kai;
panqrhskeiva~. E
j avn kavpoio~ tolmhvsh/ nav ajnafevrh/ oijkogevneian, pivstin, patrivda,
J
E
J llav~ creiavzetai
qewrei`tai ejpikivnduno~ <<ejqnikisthv~>> kai; <<qrhskovlhpto~>>. H
nevou~ h{rwa~ kai; neomavrtura~ diav nav ajnakavmyh/ ajpov thvn krivsivn th~.

17

Dustucw`~ di j hJma`~, tov scivsma tou`to tov ejdhmiouvrghse tov E

J llhnorqovdoxon Patriarcei`on Kwnstantinoupovlew~, hJ mhvthr tw`n aJpantacou` jOrqodovxwn. E
j avn hJ mhvthr ajpostathvsh/, tiv hjmporou`men
nav ajnamevnwmen diav tav~ eJauth`~ qugatevra~; Di j aujtovn tovn lovgon, blevpomen, shvmeron, thvn dusforivan
kai; ajdiaforivan tw`n loipw`n O
j rqodovxwn E
j kklhsiw`n prov~ tov Patriarcei`on Kwnstantinoupovlew~
kai; thvn E
j kklhsivan th`~ E
J llavdo~.

H
J nhsteiva ejtonivsqh, ijdiaitevrw~, uJpov tou` Kurivou kai; ei\nai kurivw~ ajnavgkh
yucikhv ajllav kai; swmatikhv tw`n ajnqrwvpwn. Shvmeron, oJmilou`n ajkovmh kai; oiJ ejpisthvmone~ diav tav qetikav th~ ajpotelevsmata eij~ thvn swmatikhvn uJgeivan tou` ajnqrwvpou: movnon pouv aujtoiv thvn ajpokalou`n <<divaitan>> kai; o[ci nhsteivan, w{ste nav ei\nai
kai; <<politikw`~ ojrqoiv>> (sic). jAntelhvfqhsan ou|toi metav ajpov 2000 e[th aujtov, tov
oJpoi`on hjxeuvromen ajpov tovn I[ dion tovn Kuvrion mev thvn tessarakonqhvmeron nhsteivan
Tou kai; ajpov thvn IJ eravn Paravdosivn ma~. E
j pivsh~, oJ Kuvrio~ ejxh`re thvn ajnavgkhn
metanoiva~ kai; pivstew~ hJmw`n, diovti a[llw~ hJ swthriva ma~ ei\nai ajduvnato~. H
J
glw`ssa mevn th`~ Qeiva~ Leitourgiva~ prevpei nav diathrhqh`/ eij~ thvn kaqareuvousan
(thvn toiauvthn tou` IJ erou` Eujaggelivou) kai; oujciv nav metafrasqh`/ eij~ thvn ptwcotavthn dhmotikhvn. H
J metavfrasi~ dev tw`n qeivwn ajkolouqiw`n ei\nai lanqasmevno~ kai;
ajkatanovhto~ monternismov~ kai; katav th`~ paradovsew~ th`~ E
j kklhsiva~ ma~. O
J iJereuv~ ojfeivlei nav khruvtth/ tovn Lovgon tou` Qeou`, tov Eujaggevlion, eij~ thvn koinhvn
glw`ssan tou` laou`.
Peraitevrw, hJ ajrgiva th`~ Kuriakh`~ kai; aiJ toiau`tai tw`n eJortw`n tw`n JAgivwn
ojfeivlontai nav kratw`ntai kai; nav timw`ntai ajpov touv~ O
j rqodovxou~ Cristianouv~ mev
eJortasmovn kai; ejkklhsiasmovn. Shvmeron, hJ a[qeo~ kai; ajnqellhnikhv, douvlh tw`n skoteinw`n dunavmewn politeiva kathvrghse thvn Kuriakhvn ajrgivan. H
J mei`~, o{mw~, ojfeivlomen a{pante~ nav mhvn ejrgazovmeqa, ajllav ou[te kai; nav ywnivzwmen tov paramikrovn katav tav~ Kuriakav~ kai; eJortav~. Tov E
[ qno~ hJmw`n kinduneuvei mev toiouvtou~ yeudo-hJgevta~, politikouv~ kai; pneumatikouv~. Qav prevpei oJ qeosebhv~ laov~ ma~ nav touv~ ajpomakruvnh/ ajpov thvn par j ajxivan ejxousivan twn di j ejxostrakismou` h[ di j ajpoteicivsew~. [Allw~, hJ Cavri~ tou` Kurivou qav ajrqh`/ kai; hJ swthriva hJmw`n, hJ ajtomikhv kai; hJ
ejqnikhv devn qav ei\nai dunatovn nav ejpiteucqou`n. Tevlo~, oJ Cristov~ ei\pen eij~ tov nearovn pistovn <<paidiv Tou>> nav ei[ph/ eij~ hJma`~ o{la tau`ta, tav oJpoi`a tou` ejparousivasen oJ [Idio~. Eu[comai, ejk bavqou~ kardiva~, oiJ lovgoi ou|toi tou` Kurivou hJmw`n Ij hsou` Cristou` nav kaqistou`n hJ ajrchv th`~ hJmw`n (kai; prov pantov~ ejmou` tou` ejscatwtavtou pavntwn) metanoiva~ kai; swthriva~, ajllav kai; tou` E
[ qnou~ hJmw`n, tou` douvlou ejn
ejleuqeriva/ kai; ejn <<prwtogenei` pleonavsmati>> (sic) hJ ejpibeblhmevnh ajnavnhyi~ kai;
ajfuvpnisi~. H
J Qeiva Provnoia a[~ katasth`/ kai; pavlin hJ kaqodhgov~ th`~ hJmetevra~
poreiva~ ejn th`/ IJ storiva./