Chính sách sử dụng hiệu quả và tiet kiem nang luong o Viet nam

Chnh sch s dng hiu qu v tit kim nng lng Vit Nam
AFD 2009
Li ni u
Cun sch ny tp hp cc ti liu ca Hi tho quc t v chnh sch hiu qu nng lng t chc vo ngy 09 v 10 thng 04 nm 2008 ti thnh ph H Ch Minh (Vit Nam), trong khun kh Tun l Php ti Vit Nam. Hi tho do B Cng thng Vit Nam (MOIT), C quan Pht trin Php (AFD) v C quan Mi trng v Qun l Nng lng (ADEME) cng phi hp t chc. Cc ti liu do lisabeth Bourguinat son tho. Ni dung cuc hi tho do mt Ban khoa hc chun b bao gm : Nguyn nh Hip (MOIT), Brahms Mohanty (ADEME), Laurence Breton-Moyet et Christian de Gromard (AFD Paris), Alain Henry v Sophie Salomon (AFD Hanoi) cng vi s h tr ca ENERTEAM (Nguyn Trn Th, L Hong Vit v Nguyn Th Thu Giang) v Burgap-ICE (Jos Lopez v V Hng Vn Anh)
AFD 2009 Chnh sch s dng hiu qu v tit kim nng lng Vit Nam
Mc lc
Tng hp.............................................................................................................................................................................9 Khai mc hi tho...................................................................................................................................................15 1. Vn nng lng v chnh sch cng.......................................................................................19 1.1. Trin vng v vn nng lng ton cu..........................................................................20 1.2. S dng tit kim nng lng v hiu qu nng lng Vit Nam: thc trng v trin vng......................................................................................................................24 1.3. C ch trin khai chnh sch tit kim nng lng ca Php................................28 1.4. Mt s v d v chnh sch hiu qu nng lng ti cc nc ASEAN ................................................................................................................................32 1.5. Thc y thay i nng lng trong cc nn kinh t ang pht trin.....................................................................................38 1.6. Tham gia kin...........................................................................................................................................44 1.7. Tho lun.........................................................................................................................................................46 1.8. Kt lun phin lm vic........................................................................................................................52 2. Chng trnh th v nh .................................................................................................................55 2.1. V mt qu trnh th ha t pht thi kh cc-bon.....................................................55 2.2. Quy nh v tit kim nng lng trong xy dng cc ta nh Vit Nam..................................................................................59 2.3. Hiu qu nng lng trong cc ta nh: d n ca AFD ti Trung Quc v Thi Lan...........................................................................62 2.4. S dng hiu qu v tit kim nng lng trong cc d n chiu sng cng cng...................................................................................66 2.5. Tham gia kin...........................................................................................................................................67 2.6. Tho lun..........................................................................................................................................................71 3. Qun l v giao thng th..................................................................................................................75 3.1 Giao thng th v hiu qu nng lng: vn ti tr v k hoch ha........................................................................................................76 3.2. S dng nng lng tit kim v hiu qu vi chin lc pht trin v qun l giao thng vn ti..............................................79 3.3. Phc tho mt ci nhn tng th v nng lng- th-mi trng:
kinh nghim ca TP. H Ch Minh.................................................................................................82 3.4. Tng kt u tin v chuyn Giao thng.......................................................................87 3.5. Tham gia kin...........................................................................................................................................88 3.6. Tho lun.........................................................................................................................................................96 4. Nng lng trong cng nghip v dch v.............................................................................99 4.1. Cng c khuyn khch tit kim nng lng trong cng nghip v dch v Vit Nam............................................................................99 4.2. Qun l cu in (MDE): khi nim, tm quan trng i vi cc nc mi ni v nghin cu tnh hung..................................................................103 4.3. Hn mc tn dng dnh cho tit kim nng lng hoc cc bon.................107 4.4. Giy chng nhn tit kim nng lng: Kinh nghim ca in lc Php (EDF)...................................................................................110 4.5. Tham gia kin........................................................................................................................................113 5. Nng lng ti to, c hi v biu ph.......................................................................................121 5.1. Mc tiu v iu kin thc hin chnh sch h tr pht trin nng lng ti to............................................................121 5.2. Tng quan v nng lng ti to Vit Nam..................................................................123 5.3. Biu gi cho cc nh my in nh s dng nng lng ti to theo chi ph trnh c................................................126 5.4. Nng lng gi, iu kin kinh t v biu ph.................................................................129 5.5. Tham gia kin........................................................................................................................................132 5.6. Tho lun......................................................................................................................................................135 6. Hiu qu nng lng, chnh sch cng v phn cp...................................................139 6.1. Cc trung tm c kh nng cnh tranh cao, i mi c ch i mi cng ngh.................................................................................139 6.2. Tc ng ca chnh sch cng ti mt vng...................................................................142 6.3. Vai tr v chc nng ca mt c quan a phng Vit Nam.......................146 6.4. Thc hin chnh sch quc gia v nng lng ti bn tnh min Nam Vit Nam...............................................................................................147 6.5. Tham gia kin........................................................................................................................................150 6.6. Tho lun......................................................................................................................................................154 7. Kt lun v trin vng sau hi tho..............................................................................................167 Danh sch tham d............................................................................................................................................169
Chnh sch s dng hiu qu v tit kim nng lng Vit Nam AFD 2009
Vit tt
ADEME AFD EDF EEC EECO ERAV ESCO EVN GEF GES MDE MOIT OCDE PNUD RESPP C quan Mi trng v Qun l Nng lng C quan Pht trin Php in lc Php Tit kim nng lng v cc bon Vn phng tit kim nng lng Cc iu tit in lc Vit Nam Energy service-company (Cng ty dch v in trong lnh vc nng lng) Tp on in lc Vit Nam Qu mi trng ton cu Kh gy hiu ng nh knh Qun l cu in B Cng Thng Vit Nam T chc hp tc v pht trin kinh t Chng trnh pht trin Lin Hp Quc Renewable Energy Small Power Project (Cc d n nh v sn xut nng lng ti to)
AFD 2009
Tng hp
Cc bi tham lun ti phin b mc cng nh cc xut m cc nh t chc, cc bn tham gia, cc chuyn gia trong v ngoi nc a ra c xp theo 5 ni dung ln.
1.
Ph bin cc thi quen tt, cc cng ngh qua th thch v qun l nng lng
9
V tit kim nng lng, hi tho ny khng nh rng trong thc t c rt nhiu gii php k thut gim tiu th nng lng, d l Vit Nam hay trn th gii. Tuy nhin, nhng ngi quyt nh vn cha quan tm y ti hin trng ny v cc c hi to ra t y lm cho cc h thng nng lng ph hp vi nhng thch thc kinh t, nng lng v mi trng. Vn c t ra ngy hm nay chnh l vic ph bin rng ri cc k thut v thi quen ny. V mt t chc cc chnh sch v chng trnh qun l nng lng, hi tho ny cng ch ra s a dng ca cc hnh thc t chc c th trin khai: cc phng thc tp trung, trin khai cc r le cp tnh v a phng, cc d n cng v t, quan h i tc cng-t, vv
Tp hp cc cng c k thut v th ch c nh r. Thch thc ch yu i vi chnh quyn trung ng v a phng l vt qua thi k cc phng thc th im v trin khai cc phng tin th ch, nhn lc v ti chnh m bo vic nng cao cng tc qun l nng lng.
2.
Trin khai mt khun kh th ch v t chc mang tnh thc thi
Thch thc i vi Vit Nam l thch thc v tng cng hot ng cng v vic t chc hot ng ny sao cho c th khuyn khch v h tr pht trin th trng tit kim nng lng v nng lng ti ch. Hot ng ny s bt u t vic thc hin mt nghin cu c cu a cc gi thit khc nhau v nh gi cc nh hng ca cc gii php ny v tit kim nng lng, v pht trin kinh t x hi, gim tc ng xu v mi trng, sau l lp chng trnh v xc nh k hoch hnh ng. Cui cng, v l hot ng quan trng nht, l tip tc c gng vi mt cng vic chuyn su v cc phng tin cn huy ng trin khai c hiu qu cc k hoch ny. Ti Vit Nam, cc phng tin hin nay dnh cho chnh sch qun l nng lng vn cn cha . c bit Vit Nam phi nhanh chng c mt c quan to ra c tnh hp php cao, c th hng s h tr chnh sch thng xuyn v chng t c nng lc m nhim cng tc iu phi, hng dn v khuyn khch qun l nng lng trong mi lnh vc hot ng v trn ton lnh th. T chc ny cng phi c cc nhm nhn vin cp tnh v a phng m bo vic khuyn khch ny ti gn cc tc nhn kinh t nht v ph hp vi thc t c s. Mong rng AFD c th dnh s tr gip cho Vit Nam h tr tng cng th ch ny. Thi k u tin ca quy trnh thnh lp c quan th ch chuyn trch c th l t C quan Ch o Quc gia hin nay v chnh sch qun l nng lng di s qun l trc tip ca Th tng to cho c quan ny c tnh hp php v phng tin iu phi ton b cc sng kin trong v ngoi nc v vn ny. Cng cn thit rng Ban ny phi c cc c s ti cc tnh.
10
3.
Nhng u tin hnh ng
Trong tnh hnh hin nay ca Vit Nam (tng trng kinh t mnh, th ha vi tc phi m, nhu cu giao thng tng, vv), khng cn nghi ng g na vn qun l nng lng ti cc thnh ph l nh hng hot ng chin lc. Mt
nghin cu kho st cc thch thc v nh r cc chng trnh v phng tin p dng cho trng hp c th ca 1 hay 2 thnh ph th im (khng nht thit phi l nhng thnh ph quan trng nht) phi c cam kt, ng thi lin kt tt c cc tc nhn lin quan ti cc chc nng khc nhau ca thnh ph vn c nh hng ti nhu cu v nng lng v ti cc phng tin p ng cc nhu cu ny (tiu th, quy hoch, sn xut). Trong bi cnh mt cn i ca mng li in v s tng trng khng ngng nhu cu, vic trin khai chng trnh m rng v qun l nhu cu in c t ra. Nhng mc tiu ca mt chng trnh nh vy cng nh nhng p ng v k thut c bit v qun l tt: nhng lnh vc nh , t ai, ni m cc thit b hiu nng cho chiu sng gia nh v cng cng, iu ha khng kh, lm lnh vv phi c t ra; cng nghip ni m cc thit b hiu sut in cao v/hoc thay th (ng c a tc , my nn kh, l, vv). Ti thi im hin nay, vn khng phi l nghin cu cc c hi cho cc cch thc ny na m l xc nh nhng gii hn v k thut v t chc v c bit l theo ch o ca cc cp chnh quyn, kt hp vi Tng cng ty in lc Vit Nam, huy ng ngun nhn lc v ti chnh cn thit cho vic lp cc chng trnh hnh ng v ti tr cc chng trnh ny. Ti khu vc nng thn, ni tp trung ch yu dn c, nhng thch thc v s dng c hiu qu nng lng v ngun nng lng ti ch ti a phng l ht sc quan trng i vi s kt hp kinh t v x hi ca t nc v m bo quy hoch cn i t ai. V l do ny, cn phi c s quan tm c bit. Vic gia tng mc tiu th ti khu vc nng thn phi i i vi gia tng hiu qu s dng nng lng bi nhng c s h tng cung cp nng lng vn ch qui m nh v trung bnh, v nhng l do kinh t bc thang v do vy v l do chi ph, iu ny i hi phi s dng ti u nng lng. Mt khc, khu vc nng thn l ni n cha nhng m nng lng ti ch rt ln: nng lng sinh hc ( c khai thc rng ri nhng hiu qu th cn phi c nng cao hn na), thy in, nng lng mt tri, gi hay a nhit. Gi tr ca nhng ngun ny c th c nng cao nh cc thit b c quy m ph hp vi nhu cu ca cng ng v phi c khai thc trong nhng iu kin k thut v kinh t tt p ng cc nhu cu ca ngi dn v cc doanh nghip ti khu vc nng thn. Nn t chc mt hi tho v vn qun l nng lng vng nng thn ny, nhm rt ra nhng kinh nghim t cc d n/th nghim ang c thc hin v iu chnh nhng c ch tham gia/khuyn khch ca chnh quyn ph hp vi mc tiu ca Chnh ph l ph bin rng ri tit kim nng lng v nng lng ti sinh ti mi vng nng thn Vit Nam.
11
Cn trin khai nhng quy nh chuyn bit mang tnh khuyn khch nng lng ti sinh gp phn ng k vo bng tng kt nng lng ca c nc. Nhng ngun nng lng gi, nc, cng nng lng sinh hc kh di do Vit Nam. Vic trin khai s dng hiu qu nhng ngun nng lng ny c th do cc nh u t t nhn m nhn, hoc di hnh thc hp tc Nh nc t nhn, iu s cho php EVN v Nh nc c thm kh nng, c bit l kh nng vay n. Tuy nhin, s tham gia ca nhng ngun ti tr t nhn i hi phi c nhng quy nh r rng v iu kin sn xut v k hp ng bn in cho mng li in quc gia. Nu Chnh ph Vit Nam mong mun pht trin nhng ngnh ny, Chnh ph phi nhanh chng lp ra nhng quy nh dnh cho cc t chc t nhn. Hot ng cng v qun l nng lng cn m bo s nng cao nng lc ca cc tc nhn kinh t nh vo cc chng trnh o to, tip cn thng tin tt hn v pht trin cc hot ng tuyn truyn qung b. Qun l nng lng l mt u tin cn phi c ph bin ti mi ngnh kinh t v ton x hi (cc chuyn gia, c quan chnh quyn, cc doanh nghip, lnh vc gio dc, nhng ngi c bu). Theo , o to v trin khai cc n v c nng lc a phng v cp quc gia l mt iu kin chnh sch qun l nng lng t c thnh cng.
4.
Nhng cng c ti tr u t cho qun l nng lng
12
Vn ti tr vt ra ngoi khun kh huy ng ngun ti chnh ca cc c quan hp tc quc t. Trc ht cn c s tham gia ca cc nh ch ti chnh trong nc vo s pht trin nhng c ch ti chnh ph hp vi c trng v bn cht ca vic u t cho qun l nng lng. Khi cn, phi cung cp ngun v ti tr cng cho php cc ngn hng cung cp cho cc ch d n (nh nc v t nhn) nhng c ch ti chnh khuyn khch cho php ra quyt nh u t. Do , lnh vc ti chnh k t nay phi tham gia vo vic xc nh cc chng trnh v phng tin trin khai cc chng trnh ny, nh cc tc nhn khc (Chnh ph, cc c quan hnh chnh, cc chuyn gia v i din ca cc h gia nh, cc doanh nghip v chnh quyn a phng). c bit, cn lp ra nhng cng c bo m nng s lng cc d n c th c hng cc ngn hng cp cc khon vay. Nhng nh ch nh AFD c th tham gia vo vic trin khai cc c ch ny cng nh vic lp ra nhng hn mc ti tr li cc d n mt cch ph hp.
D vy, hot ng ca cc nh ti tr vn ph thuc vo nhng tc ng ca Chnh ph, l cp xc nh nhng u tin, cc mc tiu, nhng quy nh mang tnh hn ch t cc nh ti tr c th lp nhng chng trnh v pht trin cc d n thng qua vic cung cp ngun vn v nng lc chuyn mn ca mnh. AFD tuyn b sn sng h tr cho phng thc ny v tho lun vi cc c quan Vit Nam nhm xc nh c trng ca nhng nhu cu ny thng qua cc nghin cu chuyn su s thc hin trong nhng lnh vc c xc nh l u tin qua hi tho ny ( th, tit kim in, nh v khu vc nng thn). Mt s h tr ca MEEDAT v/hoc ADEME v th ch v v k thut cho phng thc ca AFD v cc ch ny c th c xem xt.
5.
Hp tc song phng
S hp tc quc t, v hp tc song phng gia Php v Vit Nam ni ring, c th gp phn y mnh vic trin khai v thnh cng ca cc chng trnh qun l nng lng. Tht vy, Php c gn 40 nm kinh nghim trong vic xc nh v thc hin chnh sch tng th v qun l nng lng c tha nhn chu u v tm quc t. S trao i kinh nghim gia hai nc c th nm trong khun kh mt tha thun hp tc tng th gia cc b c thm quyn, vi vic trin khai mt nhm lm vic Php Vit xc nh nhng u tin v th thc ca s hp tc ny, vi s tham gia ca nhng c quan nh ADEME. S hp tc ny c th c trin khai nhanh chng.
13
AFD 2009
Khai mc hi tho
ng Herv Bolot i s Php ti Vit Nam

Ti rt vui mng c cho mng Ph Th tng Hong Trung Hi. S hin din ca ng ti l khai mc phin hp ca Hi ng ti cao hp tc Php Vit ngy hm qua cng nh trong trin lm a ngnh ngh ca Tun l Php l mt vinh d ln i vi chng ti. Hi tho ny s cho php chng ta cp ti vn nng lng cng nh bn cu hi ln lin quan ti ch ny: lm th no i ph vi tnh trng tng gi nhin liu? Lm th no u tranh chng li tnh trng thay i kh hu? Lm th no bo m an ninh cung cp nng lng? Lm th no to iu kin cho tt c mi ngi c tip cn vi nng lng?
15
Mi e da v mi trng v kinh t
Nh chng ta bit, nhn loi khng th tip tc khai thc mt cch t cc ngun ti nguyn nhin liu nh trc kia c na. Vit Nam l nc c bit chu tc ng ca nguy c mi trng lin quan ti thay i kh hu. Tnh trng nc bin dng cao c th gy ngp cho 8,5% din tch ca Vit Nam v khin 1/5 dn s phi di chuyn ch , tc khong 20 triu dn.
AFD 2009
Ngay trn bnh din kinh t, tip tc tng trng vi tc hin nay s l v ngha, theo kt lun ca bo co Stern: chi ph thay i kh hu c th tng ng vi 5 ti 20 % GDP ton cu vo nm 2050, trong khi vic kim sot kh pht thi gy hiu ng nh knh v vic n nh lng kh ny trong bu kh quyn mc t 500 hoc 550 phn triu s ch tn khong 1 % GDP ton cu. Tnh bt cn i gia cung v cu nng lng hin ang e da trc tip ti nn kinh t, c bit ti cc quc gia mi ni. Ti Vit Nam, tc tng trng tiu th in hin rt cao (15 % vo nm ngoi), v mc d trin khai mt chng trnh ln v xy dng cc nh my in, chnh ph ang gp nhiu kh khn trong vic i ph vi tnh trng thiu in. Tuy nhin, mc tiu th nng lng tnh trn u ngi ca Vit Nam hin cn thp, nu so snh vi cc nc lng ging v nng lng sinh khi truyn thng chim gn 40% lng nng lng tiu th. iu cng c ngha mt phn ln dn s cha c tip cn vi nng lng hin i. Chng trnh u t ca in lc Vit Nam (EVN) d kin s tp trung vo pht trin nng lng ti to, c bit l pht huy tim nng thy in, mt trong nhng d n m AFD xut c ti tr. Chng trnh trn cng d kin vic xy dng mt nh my in ht nhn vo nm 2020. Php c th tham gia vo d n trn thng qua mt tha thun khung hp tc. Tuy nhin, hin gi chng trnh u t trn ch yu mi ch tp trung vo s dng than , iu c nguy c lm tng nhim v lng kh pht thi gy hiu ng nh knh.
Cn thit phi tng cng hiu qu nng lng

Vit Nam khng th ch dng li u t nhm tng cng nng lc sn xut nng lng, m cn cn n lc ci thin hiu qu nng lng ca mnh, nht l khi qun l cu nng lng tt thng c hiu sut cao hn nhiu so vi vic xy dng cc n v sn xut mi. Hin c nhiu gii php k thut tng cng hiu qu nng lng v hi tho ny l dp chng ta tm hiu mt s cc gii php , v d nh trong lnh vc chiu sng th. Tuy nhin, nu ch c gii php k thut khng th s khng . Tng t nh trong kinh nghim x l cht thi hoc nc thi, trc tin cn thay i hnh vi ca ngi s dng, ca cc nh cng nghip, ca lnh vc cng v t. Kh nng tit kim nng lng tn ti trong tt c cc khu vc ca nn kinh t : thit k nh, qun l v quy hoch thnh ph, t chc giao thng, hin i ha cc cng c cng nghip, h thng biu gi cho nng lng ti to, vv... Ch trn c s huy ng ton b cc tc nhn trong mi lnh vc cng tit kim v s dng nng lng hiu qu, di hnh thc ny hoc hnh thc khc, ta mi c th hng ti
16
c s pht trin bn vng cho c cng ng. Chnh v vy, cc chnh sch hiu qu nng lng thnh cng nht chnh l cc chnh sch kt hp pht minh i mi k thut, c cu li t chc v thay i hnh vi.
Mt s xut hp tc c th
Thng qua t chc hi tho ny, cc c quan ca Php hin din ti y mong mun chia s vi cc bn kinh nghim v nghip v ca Php ng thi m ra trin vng hp tc v s dng tit kim v bn vng nng lng. Ti hy vng rng hi tho ny s gip chng ta a ra c cc xut c th, v d nh thc hin kim ton nng lng cho mt thnh ph hoc mt khu vc kinh t c th, hay vic p dng mt phng php qun l theo cu v khuyn khch gim tiu th nng lng. Ti xin cm n tt c cc i tc cng nhau hp tc v s thnh cng ca hi tho ny: v pha Vit Nam, B Cng Thng v B K hoch v u t, v pha Php, C quan pht trin Php (AFD), C quan mi trng v tit kim nng lng (ADEME), cng nh cc doanh nghip ca Php vi nng lc nghin cu v thc thi cao.
Ngi Hong Trung Hi Ph Th tng Chnh ph Vit Nam.

Thay mt Chnh ph, ti xin nhit lit cho mng cc v i biu Php v Vit Nam tham gia Hi tho v chnh sch tit kim nng lng c t chc nhn Tun l Php ti Thnh ph H Ch Minh. Ti xin chia s quan im ca Ngi i s v tnh hnh nng lng ca Vit Nam. Mc tiu th nng lng trn n v GDP Vit Nam rt cao, tc ng n c qu trnh tng trng ca nn kinh t v mi trng. Chng ta phi ng u vi nhiu thch thc nu chng ta mun pht trin bn vng. Trc mt, chng ta phi c gng p ng nhu cu nng lng. V trung v di hn, chng ta phi quan tm n hot ng bo v mi trng v m bo yu t bn vng trong vic cung cp nng lng. Vit Nam ang tin hnh son tho lut s dng nng lng tit kim v hiu qu. Php l nc giu kinh nghim v lnh vc ny cng chia s vi Vit Nam cch lm ca mnh. y l mt hot ng v cng qu gi. Chng ti xin cm n cc i tc ca Php quan tm n tnh hnh nng lng ca Vit Nam.
17
AFD 2009
Chng trnh ca cuc hi tho rt phong ph. Ti mong rng hi tho s gip chng ta a ra c nhng gii php c th c th trin khai c Vit Nam. Chc hi tho thnh cng.
18
AFD 2009
Vn nng lng v chnh sch cng
Ngi Bi Xun Khu Th trng B Cng Thng

Chnh ph Vit Nam nh gi rt cao Chng trnh hi tho ngy hm nay do cc bn i tc ca Php v Vit Nam ng t chc. Chng trnh hi tho ha hn nhiu ni dung hay: hi tho s l dp kt ni kinh nghim v trnh k thut nghip v ca cc c quan Php v Vit Nam trn vn hiu qu nng lng, mt vn c mt tm quan trng c bit, trong bi cnh hin nay Vit Nam ang thiu nng lng. kin tham lun ca cc din gi s cung cp cho chng ta cc thng tin rt b ch v cc gii php nhm a vn hiu qu nng lng tr thnh mt cng c phc v pht trin kinh t x hi ca Vit Nam trong nhng nm ti. Mc d Vit Nam c mc tiu th nng lng rt thp tnh trn u ngi, song chng ta hin nhn thy kh nng tit kim nng lng l rt ln. khai thc cc kh nng tit kim ny, chng ta cn xy dng mt khun kh php l mang tnh rng buc hn, c bit l hot ng nh gi v kim tra vic thc hin cc bin php tit kim nng lng. Thay mt cho B trng b cng thng, ti xin chn thnh cm n S qun Php, c quan pht trin Php AFD v cc c quan lin quan ca Php phi hp t chc Hi tho ngy hm nay, vi s lng ngi tham gia rt ng v ti rt vui mng v iu ny.
19
1.1. Trin vng v vn nng lng ton cu

ng Bernard Laponche, chuyn gia quc t, nguyn c vn B trng B mi trng Khi phn tch tnh hnh nng lng trn th gii, ta nhn thy khng nn coi vn hiu qu nng lng ch l mt b phn ca cc chnh sch nng lng m cn phi xem y l mt u tin hng u.
Tnh hnh tiu th nng lung tng lin tc

T 1976 ti 2006, tng lng nng lng s cp tiu th trn th gii tng t khong 6 t tn qui du (TQD) mt nm ln ti 12 t TQD. Nng lng ha thch chim 80% tng lng nng lng nu trn v nng lng sinh khi ch chim 10 % v ch yu c dng cho cc hot ng mang tnh thng thng. Ngoi ra, cn c 10 % nng lng in s cp. Ngun nng lng ny c sn xut mc 55 % t cc loi nng ti to, c bit l thy in v mc 45 % t nng lng ht nhn. Trc cc c sc du la 1974-1975 v 1979-1980, cc nh lnh o trn th gii thuc cc nc pht trin quyt nh trin khai cc bin php tit kim nng lng, tuy nhin sau khng lu, cc n lc ny b nh tr. K t nhng nm 2000, tnh trng tiu th nng lng ha thch c tc tng trng ngy cng cao vi s xut hin ca cc nc mi ni ln c tc tng trng kinh t cao.
20
Tnh trng tiu th nng lng khng ng u

Tnh trng tiu th nng lng hin rt khng ng u trn th gii. Nm 2006, mc tiu th nng lng s cp tnh trn u ngi l 7,8 TQD ti M, 4,8 TQD ti Nga v 3,8 TQD ti chu u (4,5 TQD ti Php). Ti cc nc mi ni, mc tiu th nng lng tnh trn u ngi hin thp hn cc mc nu trn rt nhiu: Trung Quc (1,5 TQD), Bra-xin (1 TQD), Vit Nam (0,7 TQD), hay n (0,5 TQD). Ti cc nc mi ni, tnh trng tng mc tiu th c mt ngha hon ton khc so vi cc nc cng nghip ha: tnh hnh tng tiu th ny phi c phn tch trn c s c tnh ti nhu cu tng trng kinh t chnh ng ca cc nc ny.
AFD 2009
Cng nng lng

Khi phn tch cng nng lng s cp, c ngha l tng quan gia tiu th nng lng s cp trn GDP (tng thu nhp quc ni), ta s xc nh c nhng nc tiu th nng lng hiu qu nht. T l ni trn, c tnh trn TQD/1000 USD, theo cn bng sc mua, hin nay ang mc 0,15 i vi Lin Minh chu u, 0,20 i vi M v 0,50 i vi Nga, hiu qu ca Nga nh vy l rt thp. i vi Vit Nam, t l ny l 0,12 nu khng tnh nng lng sinh khi v l 0,25 nu tnh nng lng sinh khi. iu cho thy hiu qu thp ca vic s dng nng lng sinh khi di hnh thc truyn thng, ngun nng lng ny hin chim tng tiu th nng lng Vit Nam.
Mt s kch bn thm ha
Nm 2005, C quan nng lng quc t (AEI) cng b cc kch bn khc nhau v din bin ca tnh trng tiu th nng lng s cp trong vng 20 nm ti. Kch bn u tin, di tn gi BUA ( business as usual ), l kch bn theo tnh trng tiu th s pht trin theo hng tip ni cc xu hng tiu th hin ti. Kch bn ny d bo tng mc tiu th s tng ln 12 t TQD vo nm 2010 v 16 t TQD vo nm 2030, trong nng lng ha thch vn lun chim t trng ln v nng lng ti to ch chim mt phn khng ng k. Kch bn trn c coi l mt kch bn rt xu, bi n khng mang tnh hin thc: mc khai thc ngun nng lng nh trn s gy ra tnh trng cn kit nng lng vo nm 2040, l cha ni ti tnh trng kh thi gy hiu ng nh knh s tng 1,5 ln, iu ny chc chn s c tc ng ln i vi mi trng v lm nh hng ti tng trng kinh t. hiu r hn tnh cht khng hin thc ca vic tip tc m hinh tiu th nng lng hin nay, ta c th a ra gi thuyt theo mc tiu th ca cc nc OECD tnh trn u ngi s c duy tr mc n nh, trong khi tiu th ca cc nc mi ni tng bc s tng v ui kp mc tiu th ca cc nc pht trin (y cng l iu chnh ng v l do pht trin kinh t). Trong mt vi thp k ti, vi s dn khng i (6 t ngi), mc tiu th s t ti 30 t TQD mt nm v con s ny s tng ti 50 t TQD khi dn s trn hnh tinh tng ln 9 t ngi. Trong khi , cung cp 50 t TQD mt nm, chng ta phi khai thc mc tng ng vi 5 hnh tinh nh tri t ca chng ta. Gi thuyt ny (theo s tip tc m hnh v cc xu hng tiu th hin nay) l hon ton phi thc t, d xt di gc v ngun nng lng, tc ng ti mi trng hay pht trin kinh t.
21
AFD 2009
Mt vn nng lng mi
Nh vy, cn thay i c bn t duy tng th v vn nng lng. Ngi dn sng trn hnh tinh khng trc tip cn ti nng lng, nhng cn ti cc loi ca ci khc nhau m nng lng chnh l cu ni cho php h tip cn: giao thng, tin nghi, sn xut, y t, gio dc... Trn c s trin khai cc hot ng trn nhiu phng din, h c th vn c kh nng tip cn vi cc loi ca ci vt cht tng t song tiu th t nng lng hn rt nhiu so vi trc y. Yu t u tin c xc nh bi mi trng kinh t v x hi ca t nc, qu trnh quy hoch thnh ph v t chc h thng giao thng. Yu t th hai bao hm tt c cc loi ca ci vt cht, my mc cng c, phng tin i li cho php con ngi c th s dng cc loi dch v khc nhau: nh , in gia dng, xe -t, tu ha, vv....Yu t th ba lin quan ti cc ngun nng lng c s dng : sn phm du la, nng lng mt tri, g, in... Ta c th tit kim c rt nhiu nng lng trn c s qui hoch thnh ph theo mt cch tip cn khc, trin khai qui nh v nhit cho cc ta nh, pht trin giao thng cng cng thay v s dng xe ring, qui nh tiu chun v bng in hoc in my gia dng. Cho ti hin nay, vn nng lng gn nh ch c xem xt trn bnh din th trng cc sn phm du la v cc phng tin sn xut in: nh vy trc y ngi ta ch quan tm ti cung nng lng . T nay, tt c cc lnh vc u c lin quan ti vn ny: qui hoch lnh th, giao thng, xy dng, qui chun ha thit b, vv. Nhiu trch nhim v thm quyn mi s xut hin trong hot ng ca chnh quyn a phng cng nh nhiu hnh thc tinh thn cng dn mi s dn c hnh thnh.
22
Ti Vit Nam, hai lnh vc c tc tiu th nng lng tng cao nht l giao thng (sn phm du la) v khu vc nh -dch v (in). y chnh l hai i tng u tin cn tc ng ti.
AFD 2009
Biu 1: Tnh hnh tiu th nng lng Vit Nam Vit Nam: Tiu th nng lng tinh ch tnh theo sn phm Cc sn phm du la Than in Nng lng sinh khi Vit Nam: Tiu th nng lng tinh ch tnh theo ngnh Cng nghip Giao thng Nh & dch v, nng nghip
Ngun: Enerdata
S dng hiu qu v tit kim nng lng, c bit thng qua vic gim tiu th du la, s em li ba li ch: an ninh nng lng, bo v mi trng trong mi nc v trn th gii v cui cng l pht trin kinh t. Thc vy, nu lm c nh vy, ta khng ch gim c ha n nng lng, m s pht trin cc hot ng nng cao hiu qu nng lng v s dng nng lng ti to cn gip to cng n vic lm.
23
Mt kch bn hi vng
Nu cng nng lng ca cc nc thuc OECD c duy tr mc ca nm 1980, th theo nh gi, mc tiu th nng lng ca cc nc ny c th s l trn 6 t TQD thay v 4 t. Mc nng lng tit kim c gn nh tng ng vi t trng du la trong tiu th hin nay, iu ny cho thy tim nng tit kim thng qua s dng nng lng hiu qu hn l rt ln. Trn c s p dng cc loi cng ngh hin i nht ng thi nng cao tnh hiu qu trong qu trnh qui hoch thnh ph v t chc h thng giao thng, ta c th a ra kch bn theo mc tiu th nng lng ca th gii vn tng ng vi mc hin nay vo nm 2050.
1.2. S dng tit kim v hiu qu nng lng Vit Nam: thc trng v trin vng
ng Nguyn nh Hip, Ph V trng V Khoa hc Cng ngh, Chnh vn phng Tit kim nng lng, B Cng Thng Nm 2005, Vit Nam sn xut c 53,5 t kWh in, 34 triu tn than, 19 triu tn du th v 7 t m3 kh gaz. T 2000 ti 2005, mc tiu th in tng bnh qun 14,6 % mt nm. T 1995 ti 2006, mc tiu th than tng 17,4 % mt nm (11,2 % cho tiu th trong nc v 23 % cho xut khu). T 2000 ti 2005, GDP tnh theo u ngi ca Vit Nam tng t 401 ln ti 645 USD v tiu th nng lng tng t 154 ln ti 250 Kg qui du (KQD) tnh trn u ngi. Cng nng lng tng t 412 ln ti 500 KQD/1000 USD. Mc tiu th nng lng tnh trn u ngi hin cn thp, song cng nng lng l ln, c bit trong cng nghip (600 ti 700 KQD/1000 USD), v h s n hi nng lng hin mc cao (1,46). Tim nng tit kim nng lng trong cc ngnh khc nhau l rt ln: 15 % i vi hot ng cp thot nc v gn 50 % trong cng nghip xi mng v nng nghip.
Quyt nh ca cc c quan Nh nc
24
Trong nhng nm va qua, tnh trng tng trng ca tiu th nng lng trong cc lnh vc nh giao thng, xy dng v nh c bit thu ht s quan tm ca cc c quan chnh quyn Vit Nam. Thng 9/2003, chnh ph Vit Nam thng qua Ngh nh v s dng tit kim v hiu qu nng lng v giao B Cng Thng l c quan u mi trong vic thi hnh Ngh nh ny. Thng 7/2004, B Cng Thng ban hnh Thng t qui nh vic qun l v s dng nng lng tit kim v hiu qu i vi cc Doanh nghip cng nghip. Ngoi ra, cc quy nh v tit kim trong sn xut, truyn ti, phn phi v s dng in c quy nh trong ni dung Lut in lc c Quc hi Vit Nam thng qua ngy 3/12/2004 . Thng 11/2005, Qui chun v tit kim nng lng trong cc ta nh thng mi c ban hnh, vi mc tiu gim thiu tht thot nng lng v nng cao
tin nghi cho iu kin sng v lm vic. Thng 11/2006 B Cng Thng cng ban hnh Thng t qui nh c th trnh t ng k, nh gi v cp giy chng nhn nhn tit kim nng lng. Thng 12/2007, Th tng chnh ph thng qua chin lc quc gia v pht trin nng lng cho giai on ti nm 2020 tm nhn 2050 nhm m bo cc mc tiu an ninh nng lng, s dng nng lng tit kim v hiu qu, khuyn khch s dng nng lng ti to v bo v mi trng. Nh vy, chnh sch s dng nng lng tit kim v hiu qu v khun kh php l c hnh thnh ti Vit Nam.
Cc chng trnh ang c tin hnh

Nhiu chng trnh v s dng tit kim v hiu qu nng lng c trin khai.
Chng trnh u tin

Chng trnh u tin ca Vit nam v s dng tit kim v hiu qu nng lng ra i nm 1995. Chng trnh ny do B Khoa hc, Cng ngh v Mi trng thc hin. Mc tiu l thu thp v x l thng tin nhm nh gi tim nng tit kim nng lng. Trn c s nghin cu, mt k hoch nhm gim tng mc tiu th nng lng t 8 ti 10 % v gim ph ti vo cc gi cao im c xy dng song cha c chnh ph ph duyt.
Chng trnh DSM&EE

Nm 2002, vi s h tr ca Ngn hng th gii v C quan hp tc quc t ca Thy in SIDA, Vit Nam trin khai chng trnh qun l v iu tit cu (DSM&EE, Demand side management & energy efficiency), vi ba mc tiu: khuyn khch s dng hiu qu in, gim ph ti vo gi cao im, to iu kin cho ngi ngho tip cn vi in. D n ny gm 2 hp phn. Hp phn 1, tr gi 3 triu USD, c thc hin vo nm 2000, cho php thnh lp c cc nhm lm vic v tng cng nng lc v DSM&EE v thc hin cc kim ton nng lng. Hp phn 2, tr gi 5 triu USD, din ra t 2003 ti 2007, vi 3 mc tiu: gim 120 MW ph ti vo gi cao im; tit kim 3 000 GWh trong tiu th in; gim 0,6 triu tn kh pht thi CO2.
25
AFD 2009
EVN lp t 5 600 cng t TOU (nhiu gi) cho 4 000 khch hng ln. Ngoi ra, EVN cng t chc cc chin dch khuyn khch s dng n hunh quang tit kim nng lng. V phn mnh, B Cng Thng cng cho th nghim cc c ch nhm khuyn khch s dng nng lng tit kim v hiu qu, c bit thng qua vic h tr v tng cng nng lc cho cc nhm cung cp dch v thng mi.
Chng trnh VEEPL (2005-2010)

Mt d n khc v s dng hiu qu nng lng trong chiu sng cng cng cng c thc hin vi s h tr ti chnh ca UNDP-GEF (United Nations Development Program Global environment facility). Mc tiu ca d n nhm nng cao cht lng chiu sng cng cng ng thi gim tc tng trng ca tiu th in thng qua vic thay bng n, thit b chiu sng v h thng iu khin. Mt hot ng h tr k thut c trin khai. Song song vi , cc bui trnh din cng c t chc.
Khuyn khch s dng hiu qu v tit kim nng lng trong cc doanh nghip va v nh (2005-2010).
D n ny cng c thc hin vi s h tr ti chnh ca UNDP-GEF. Mc tiu l xa b cc ro cn i vi tit kim nng lng trn c s tng cng khung th ch, cc hot ng truyn thng v ti tr. Bn cnh , mc tiu cng l gim kh thi gy hiu ng nh knh ti cc ngnh cng nghip c bit tiu th nhiu nng lng nh dt may, gm v sn xut giy.
26
Chng trnh quc gia v s dng hiu qu v tit kim nng lng (2006-2015)
Nm 2006, Chnh ph Vit nam ph duyt Chng trnh mc tiu quc gia v s dng nng lng tit kim v hiu qu cho giai on 2006-2015, vi mc tiu tit kim t 3 ti 5 % lng nng lng tiu th trong giai on 2006-2010 v t 5 ti 8 % trong giai on 2011-2015. Cc bin php c la chn tin hnh l vic xy dng cc m hnh s dng hiu qu v tit kim nng lng, ph bin cc thit b c hiu qu nng lng cao, p dng cc Tiu chun v hiu qu nng lng cho cc ta nh, gim tiu th nng lng trong giao thng vn ti. C th, chng ti trin khai 11 d n trn khp c nc trong cc lnh vc khc nhau ca nn kinh t. Hot ng ca d n hng vo vic hon thin
khun kh php l v s dng hiu qu v tit kim nng lng; nng cao nhn thc ngi dn; a khi nim ny vo trong chng trnh gio dc quc gia; thc hin cc chin dch thng tin i chng ; p dng cc chun v nhn mc tit kim nng lng cho cc loi thit b; h tr k thut cho cc nh cung cp a phng trong vic p dng tiu chun v nhn mc; xy dng cc m hnh qun l s dng hiu qu v tit kim nng lng trong cc doanh nghip; h tr doanh nghip trong vic gim lng nng lng tiu th; tng cng nng lc nhm a vn tit kim v s dng hiu qu nng lng vo thit k cc ta nh; pht trin cc m hnh qun l nng lng trong cc ta nh v nhn rng cc hot ng th im; gim mc tiu th nng lng v kh pht thi gy hiu ng nh knh trong giao thng. Chng trnh ny c nh gi tch cc do th hin mt phng php tip cn tng th t ci cch th ch cho ti thng tin truyn thng v tin hnh cc bin php k thut. Chng trnh ny nhn c s h tr quc t, c bit l ca an Mch v Thy in. Chng ti cng huy ng ng gp ti chnh t khu vc t nhn v doanh nghip.
Chng trnh tit kim in

Trc kh nng thiu in Vit Nam t nay n 2010, chnh ph trin khai mt chng trnh nhm nng cao nhn thc ca ngi dn v vic cn thit phi s dng hp l in nng cng nh tin hnh cc bin php tit kim trong sn xut, truyn ti v s dng in.
Tr ngi
K t khi cc quyt nh u tin c a ra vo nm 2003, nhn thc ca cng ng v s dng nng lng tit kim v hiu qu c nng cao, th trng cung cp cc dch v, t vn v tit kim nng lng bt u hnh thnh song nhiu tr ngi hin ang cn tr chng ti t c cc mc tiu. Vn bn php l c, song nng lc trin khai cc c ch h tr, gim st v thc hin cc bin php s dng hiu qu v tit kim nng lng cn yu, s phi hp gia cc c quan trung ng v a phng cn cha c tt. Gi nng lng qu thp v vy khng khuyn khch ngi tiu dng tit kim. Cc bin php x pht cn cha tnh rn e v thiu ng b. Cc c ch ti tr cha c tnh hp dn cao. Trong nhn dn cng nh i vi i tng ch doanh nghip, thc v s dng hiu qu v tit kim nng lng cn hn ch. Vit Nam hin ch c khong 10 t chc cung cp cc dch v nng lng dng ESCO (Energy ser AFD 2009 Chnh sch s dng hiu qu v tit kim nng lng Vit Nam
27
vice company). Chng ti cng ang thiu thng tin v thit b c hiu sut nng lng cao thc hin cc d n tit kim nng lng. Cui cng, chng ti thiu nghip v trong nh gi v theo di d n.
Kt lun
T nay ti cui 2008, chng ti s chun b v trnh chnh ph D tho Lut S dng hiu qu v tit kim nng lng nhm hon thin hn na khung php l v cc bin php khuyn khch. Chng ti cng phi xy dng cc c ch ti tr, iu chnh hp l gi bn in, tng cng ph bin thng tin v o to v cui cng l y mnh hp tc quc t v h tr k thut cho cc hot ng chuyn giao cng ngh v chia s kinh nghim.
1.3. C ch trin khai chnh sch tit kim nng lng ca Php
ng Philippe Masset, ADEME, V trng V chng trnh v d n quc t ADEME (C quan mi trng v tit kim nng lng) l mt c quan cng vi tnh cht c quan s nghip thuc ch qun ca B mi trng, nng lng, pht trin bn vng v qui hoch lnh th, cng nh ca B nghin cu v gio dc i hc. C quan c bn nhim v chnh: lm u mi cng nh tham gia ti tr cho cc hot ng nghin cu v pht minh sng ch; thc hin cc chin dch tuyn truyn c qui m ln nhm thay i nhn thc, hnh vi, thi quen mua sm v u t; t vn h tr nhm nh hng cho s la chn ca cc tc nhn kinh t x hi; h tr ti chnh bc thang nhm to iu kin c th ha cc d n.
28
Cc mc tiu ca chu u
K t nhng nm 80, cng nng lng cui cng lin tc gim ti cc nc thuc OECD v Php hin v tr trung bnh trong s cc nc chu u. Tin b nu trn c c l nh cc qui nh rng buc do Lin minh chu u p dng. Gn y, Lin minh chu u t ra 3 mc tiu chnh trong chnh sch nng lng vi tn gi 3 ln 20, vi yu cu l cn phi t c cc mc tiu ny vo nm 2020. Mc tiu th nht l gim t nht 20% lng kh pht thi CO2 (so vi mc nm1990). Mc tiu th hai l gim 20 % tiu th nng lng so vi d bo tiu th xy dng cho nm 2020 (gim 13 % so vi tiu th nm 2005). Mc tiu
cui cng, mang tnh bt buc v khc vi 2 mc tiu u khng mang tnh bt buc, l n lc nng lng ti to chim 20 % tiu th nng lng cui cng. Con s hin nay l 9 %.
Mc tiu v cng c ca Php

Ti Php, chnh sch hiu qu nng lng v pht trin nng lng ti to c bn mc tiu chnh: bo m an ninh cung cp nng lng, u tranh chng thay i kh hu, nng cao tnh cnh tranh ca nn kinh t thng qua tit kim nng lng, v cui cng l to cng n vic lm, c bit trong lnh vc xy dng v nng lng ti to. Cc cng c ca chnh sch ny hin c a dng ha: h tr hot ng nghin cu pht trin i vi m hnh nh s dng nng lng tch cc, cc loi xe s dng hiu qu nng lng hay cc loi cng ngh sinh thi; tuyn truyn cho cc c quan chnh quyn a phng, cc doanh nghip v i chng, thng qua cc chin dch thng tin, thnh lp im cung cp Thng tin Nng lng v khuyn khch cc cch lm hay; p dng lut v qui nh, c bit trong lnh vc xy dng v cc phng tin giao thng; khuyn khch ti chnh thng qua iu chnh biu gi mua li in sn xut t nng lng ti to, min gim thu, h tr cho cc hot ng th im; cc cng c mi kt hp c qui nh rng buc v yu t th trng, v d nh giy chng nhn tit kim nng lng v hn ngch pht thi cc-bon. Nm 2007 c nh du bi s ra i ca C ch tho lun nhiu bn v mi trng (Grenelle environnement), mt tin trnh tho lun vi s tham gia kin ca tt c cc tc nhn lin quan ti mi trng Php: Nh nc, chnh quyn a phng, t chc phi chnh ph, ch s dng lao ng v ngi lm cng n lng. Mc tiu l nhm chun b mt lut qui nh cc mc tiu rt tham vng v mi trng, v c bit l v hiu qu nng lng v nng lng ti to.
29
Khu vc ta nh
Ti Php, ta nh l khu vc tiu th nhiu nng lng nht: ring khu vc ny chim 42,5 % nng lng thnh phm c tiu th v thi ra 23 % kh gy hiu ng nh knh tnh trn qui m c nc. Nhn dp Grenelle mi trng, cc mc tiu tit kim 40% nng lng tiu th c a ra i vi khu vc ny cho giai on t nay ti nm 2020. i vi cc cng trnh xy mi, qui nh v nhit qui nh phi gim lng nng lng tiu th 15 % trong thi gian t nm 2000 ti 2005. Mt qui nh
khc lin quan ti hot ng ci to nng cp ln i vi cc ta nh c v vic cm s dng cc thit b c hiu sut thp trong cc ta nh cng c thng qua trong nm 2007. nh gi hin trng hiu sut nng lng gi l mt qui nh bt buc i vi cc hot ng bn v cho thu nh. Nu chn cc thit b c hiu qu nng lng cao, ngi s dng s c khu tr thu mc tng ng vi 25 % ti 40 % chi ph thit b v c khu tr mc 50% nu mua cc thit b chy bng nng lng ti to.
Lnh vc giao thng

Mc tiu th nng lng trong giao thng tng mt cch u n v 80% kh pht thi gy hiu ng nh knh trong lnh vc ny l do giao thng ng b gy ra. Nm 2006, nhin liu sinh hc chim t trng 1,77 % trn tng lng nhin liu c s dng. Theo mt quyt nh ca Lin minh chu u, t trng ny phi t mc 5,75 % vo nm 2008, 7 % vo nm 2010 v 10 % vo nm 2015.
Cng nghip
Cng nghip thi ra khong 20 % lng kh CO2. Lng kh pht thi trn gim 21,6 % trong thi gian t 1990 ti 2004, c bit thng qua mt K hoch quc gia v phn b hn ngch pht thi CO2. Trong giai on 2008-2012, lng hn ngch s gim t 150 xung cn 133 triu tn mi nm. y l hn ngch ca 1145 c s cng nghip chim khong 80 % lng kh pht thi ca khu vc cng nghip. T nay ti 2012, mc tiu t ra l tit kim 2 triu TQD thng qua cc hot ng pht huy tin ch cng nghip hin tng ng vi 7 triu TQD. t c mc tiu ny, cn s dng cc k thut hin i nht v nng lng, trong c c cc loi cng ngh mi nh cng ngh thu gom v tr kh CO2 hay vic s dng cc loi nng lng khng cc-bon, di hnh thc nng lng ti to hay pin nhin liu. Cc cch lm hay c th c nhn rng trong cc doanh nghip hay cc ngnh cng nghip va v nh. Nh vy, ta c th hi vng t c mc tiu nhn t 4 t nay ti nm 2050, c ngha l gim lng kh pht thi gy hiu ng ca Php xung cn so vi mc qui chiu ca nm 1990.
30
AFD 2009
Nng lng ti to
Trong nhiu nm, s pht trin ca nng lng ti to Php gp kh khn do c ch qun l nng lng, vi m hnh c quyn Nh nc. Nh vo m ca th trng nng lng cp chu u, cc loi nng lng ti to tm c v tr ca mnh v ngy cng c iu kin pht trin nhanh. Trong lnh vc nng lng gi, cng sut t tng gp 10 ln trong thi gian t 2002 ti 2006 (t 151 ln ti 1 602 MW). i vi pin quang in mt tri, cng sut t tng 2,6 ln (t 17,2 ln ti 44 MW). Din tch cc tm thu nhit nng lng mt tri c lp t tng 1,8 (t 658 000 m2 ln ti 1 160 000 m2). Cui cng, ngnh sn xut g lm nhin liu cung cp nng lng l ngnh sn xut v tiu th hng u nng lng ti to Php.
Mt chin lc truyn thng nng ng

H thng truyn thng ca chng ti c phn cp ti 26 c quan i din cp vng, vi mc ch truyn ti thng tin ti gn nhng i tng cn tc ng nht c th. Theo chng ti, l cch duy nht to ra thay i trong hnh vi, thng qua tc ng ti ton b cc tc nhn c lin quan, v d nh khng ch i vi chuyn gia nng lng, m cn i vi cc tc nhn kinh t, truyn thng, gio dc v x hi dn s. Chng ti c 200 im Thng tin Nng lng do 350 chuyn gia t vn ph trch, vi hn mt triu lt ngi c thng tin mi nm. Trung tm thng tin in thoi ca chng ti nhn 100 000 cuc gi nm 2007, v web site ca chng ti, www.ademe.fr, thng k c hn 14 triu lt truy cp hng nm. Cc chin dch truyn thng a phng tin ca chng ti c thc hin trong khong thi gian t 2 n 3 nm, nhm li du n su sc i vi cc i tng tip nhn thng tin.
31
Hng hp tc vi Vit Nam

Hin Php c cc mc tiu rt tham vng v vn nng lng. Mc tiu l xy dng mt tm nhn v mt qui trnh qun l tng th cc gii php nng lng, trn c s huy ng s tham gia ca ton b cc tc nhn lin quan v tt c cc cng c ca chnh sch cng, khng ch ca B Nng lng, m cn ca cc B khc nh B xy dng, thit b, giao thng hay nng nghip. ADEME c th gip chnh ph Vit Nam hng ti cch tip cn trn ng thi xy dng quan h i tc i vi rt nhiu khu vc ti Vit Nam. V d nh chng ti pht trin khi nim khch sn xanh vi dy truyn khch sn ca Saigon Tourist, chng ti cng lm vic vi S Khoa hc Cng ngh ca Thnh ph H
Ch Minh nhm xy dng cc c s ban u cho n tng th v nng lng ca thnh ph. Hin chng ti ang xy dng quan h i tc vi B Cng Thng nhm h tr vic thc hin lut v hiu qu nng lng ti bn tnh min Nam Vit Nam.
1.4. Mt s v d v chnh sch hiu qu nng lng ti cc nc ASEAN

ng Brahmanand Mohanty, ADEME, chuyn gia t vn khu vc chu Nu phn tch tng quan gia cng du la trn tng lng nng lng tiu th tnh trn u dn ti cc nc thuc ASEAN (Hip hi cc nc ng Nam ) t 1995 ti 2005, ta s thy tnh trng ph thuc rt ln ca cc nc ny vo du la. Trong trng hp ca Vit Nam hay ca In--n-xi-a, tnh trng ph thuc ny tip tc gia tng trong khi cc nc khc trong khu vc, thnh cng trong vic duy tr mc ph thuc mt ngng n nh: ti Thi Lan, tng trng ca GDP tnh trn u ngi khng ko theo tnh trng tng cng du la nh trc y na.
32
Chng trnh cp pht 30%
Sn xut in t kh sinh hc
Vn lu ng hiu qu nng lng
Nng lng sinh khi nn
Trong a s cc trng hp, chi ph cho cc bin php tc ng ln cu thp hn so vi chi ph tc ng ln cung (1/4 n 1/2), Ngun: ADEME
Biu 2: Ti sao phi t vn hiu qu nng lng (EE)?

Nng lng ha thch
Nng lng mt tri
t rc thi th
Trm phong in
Thy in nh
MDE
Trc thc trng cu in lin tc tng (15% mt nm ti Vit Nam), c hai gii php nhm gim cng du la: pht trin ngun cung nng lng ti to (gi, mt tri, sinh khi, nhit lng t t cht thi...) v tc ng i vi cu nng lng thng qua cc bin php tit kim nng lng. Theo mt nghin cu c thc hin Thi Lan gii php th hai thng thng c chi ph thp hn gii php th nht t 50 ti 75%, iu cho thy tm quan trng ca hng tip cn tp trung vo cc gii php s dng tit kim v hiu qu nng lng, nhm to nn tng pht trin kinh t mt cch bn vng.
Ngh thut nu n
Ngh thut nu n ca Vit Nam v Php c bit n trn khp th gii. Tuy nhin, nguyn liu s dng ca hai ngh thut nu n nu trn khng nht thit phi khc vi nguyn liu c dng trong cch nu n ca cc nc khc. iu ct yu trong ngh thut m thc l bit gia gim liu lng v kt hp cc loi nguyn liu nu c cc mn n em li nim vui cho tt c mi ngi! Nguyn tc nu trn cng tng t vi trng hp s dng hiu qu v tit kim nng lng. p ng nhu cu ca nn kinh t m khng phi tiu th nng lng nhiu hn, chng ta c tng th cc phng php v cng c. Tt c vn nm ch bit s dng v phi hp cc cng c v phng php mt cch linh hot. Ta khng th dng li hot ng h tr k thut, h tr ti chnh, ra qui nh hay qui lut th trng t tc ng. M cn phi ng thi s dng tt c cc bin php nu trn. Nh vy, Nh nc ng vai tr iu phi cho php mi tc nhn hay c quan t chc c th trin khai hot ng ca mnh mt cch thng nht vi hot ng ca cc i tng khc. Thi Lan l mt v d hay v vn ny.
33
C cu t chc
Yu t u tin v quan trng nht l c cu t chc. C cu t chc l c s cho php trin khai v phi hp cc hot ng khc nhau. Vn nng lng khng ch lin quan ti ring B Cng nghip, B Giao thng hay B Nng lng m tt c cc b. tt c mi i tng, c khu vc cng ln t, c nhn v c quan t chc, u thc c tm quan trng ca vn ny, tn hiu a ra phi bt ngun t cp rt cao. Ti Thi Lan, Hi ng quc gia v chnh sch nng lng qui t i din ca y ban qun l chnh sch nng lng, B Nng lng cng nh y ban qun l qu hiu qu nng lng. Hi ng do Th tng ng u. iu cho thy tm quan trng ca chnh sch tit kim nng lng i vi Thi Lan. Mt khc, c quan ph trch s dng tit kim v hiu qu nng lng phi
c mt mc t ch nht nh v kh nng a ra sng kin. C quan ny cng cn c h tr bi cc b phn chuyn trch vi ngun nhn lc v ti chnh ph hp. Trong c cu t chc ca Thi Lan, c 5 n v: Ban th k thng trc, Phng k hoch chnh sch nng lng, V nng lng ha thch, V th trng nng lng, V pht trin nng lng thay th v hiu qu nng lng.
Mt qu ring
Cc ngun lc dnh cho chnh sch hiu qu nng lng phi c b tr y bi khng nu ch ban hnh lut thuyt phc mi i tng gim bt tiu th nng lng: mt s lng ln cc hot ng cn c trin khai lut ni trn thc s c p dng. Nhiu nc qui nh cc mc thu v ph nhm huy ng ti chnh cho cc hot ng bo v mi trng hay khuyn khch nng cao hiu qu nng lng, song cc ngun thu ny thng c rt v ngn sch chung v ln vi cc ngun thu khc, thay v c s dng cho mc ch c th ban u t ra. Thi Lan quan tm thnh lp mt qu ring chuyn ti tr cho cc hot ng nng cao hiu qu nng lng. c t di s ch o ca Ph Th tng, qu (ENCON) c ngun thu t mt loi ph thp nh vo cc sn phm du la khi c bn. Vi ngun thu khong 50 triu USD mt nm. ENCON cho php ti tr nhiu hot ng khc nhau: thng tin, tuyn truyn, tng cng nng lc, trin khai cc d n im, h tr k thut (nh gi hin trng, nghin cu kh thi), h tr ti chnh (khuyn khch, h tr), xy dng qui chun v tiu chun, khuyn khch pht trin cc loi nng lng thay th cho du la, nghin cu pht trin, nghin cu, vv....
34
Cc bin php mang tnh qui nh

Qui nh l yu t khng th thiu: qui nh cho php huy ng cc tc nhn v cho php h trin khai cc hot ng trong mt khun kh c xc lp c th. Ti Thi Lan, hn 4900 ta nh v nh my tiu hao nhiu nng lng c xc nh v chu s iu tit ca mt lot cc qui nh: qui nh bt buc ch nh mt ngi ph trch v nng lng, cng b hng thng lng tiu th nng lng, thng qua cc mc tiu v hiu qu nng lng v k hoch hnh ng, tin hnh u t, qui nh bt buc v theo di kt qu t c.
AFD 2009
Cc chng trnh t nguyn

Tuy nhin, qui nh vn cha . Cc mc pht trong trng hp vi phm thng qu thp nn cha khuyn khch s dng hiu qu v tit kim nng lng. Ngc li, khi cc tc nhn hiu c rng cc bin php nng cao hiu qu nng lng l v li ch ca chnh mnh bi cc bin php ny s cho php h gim chi ph, to thm vic lm v nng cao tnh cnh tranh, lc lut gn nh s khng cn cn thit. Do vy, rt cn kt hp vic ban hnh qui nh vi cc chng trnh t nguyn. Ti Thi Lan, cc chng trnh ny thnh cng hn so vi cc bin php qui nh. Cc hot ng t nguyn c thc hin di hnh thc h tr ca doanh nghip dnh cho cc chng trnh cng v t trong lnh vc hiu qu nng lng, khuyn khch pht trin cc sn phm v dch v gp phn tit kim nng lng, h tr nghin cu pht trin pht trin cng ngh s dng tit kim nng lng.
Thng tin v tuyn truyn

Nu ta mun huy ng s tham gia ca tt c ngi dn, cung cp thng tin h yu cu s l khng . Bn cnh , ta cng cn tuyn truyn cho nhng ngi quan tm ti vn nng lng. Ti Thi Lan, mt trong nhng chng trnh tuyn truyn c tn gi Gim mc tiu th xung cn . Chong trnh ny khng ch tp trung vo ch nng lng m cn v cc ngun ti nguyn khc, v d nh nc. Mc tiu l khuyn khch thay i hnh vi trn c s bo m mt cht lng sng tng ng, ng thi lm cho cng chng nhn thc c tm quan trng ca vic tham gia vo n lc chung ca quc gia. Mt chin dch truyn thng cng nh vy trc y cha tng c. Chng trnh s dng nhiu cng c truyn thng (quan h cng chng, qung co, hot ng biu din) v c din ra trong mt thi gian di (1996-2007), vi ba giai on c nh gi tng bc. Hin nay, Thi Lan, ai cng thuc v nh cc khu hiu v bi ht ca chin dch ny cng nh cc ni dung t vn nhm t c mc tiu ra. Mi ngi u bit phi lm th no gim tiu th nng lng ca mnh.
35
AFD 2009
Khuyn khch cc cch lm hay

Mt cng c khc l khuyn khch cc cch lm hay, v d nh trong lnh vc xy dng. Ti Thi Lan, cc chuyn gia thit k cc kiu nh t nhn c hiu nng s dng nng lng cao, vi cc qui m v mc gi khc nhau. Nhng ngi chn kiu thit k nh nh trn s c cp giy php xy dng trong thi gian rt ngn: trong vng mt tun. Mt khc, h bit chnh xc chi ph xy dng nh v khng cn phi nh ti chuyn gia hay t vn thc hin cc bin php hiu qu nng lng: hiu qu tit kim nng lng hon ton c bo m cho h khi h chn kiu nh. Ngoi ra cn c mt cng c tng t dnh cho cc ngi nh c, vi hot ng tin nh gi thc trng, t vn v hiu qu nng lng do chuyn gia c ch nh thc hin v h tr ti chnh ln ti 30 % chi ph ca hot ng ci to nng cp.
Pht trin cc cng ty ESCO

Cc c quan qun l nh , doanh nghip v vn phng nghin cu cn c bo m rng u t cho hiu qu nng lng s cho php tit kim c nng lng nh mong i. i li, h sn sng chia s mt phn li nhun thu c. chnh l nguyn tc c bn ca cc cng ty ESCO. Chnh ph Thi Lan khuyn khch cc cng ty ESCO pht trin qua vic min thu thu nhp cho h trong 8 nm. Cc cng ty ny cn c tip cn vi cc ngun tn dng u i.
36
Cui cng, Thi Lan trin khai cc cng c nhm khuyn khch s pht trin ca cc cng ty: web site, hi tho, nhm lm vic, n phm, danh sch cc cng ty v nghin cu tnh hung in hnh.
Mt qu lu ng dnh cho cc d n hiu qu nng lng

Qu ENCON rt vn cho mt qu lu ng c tn gi Energy conservation promotion fund. Qu ny c dnh vo mc ch khuyn khch cc ngn hng cp tn dng u i cho cc d n hiu qu nng lng. Cc khon cho vay, do ngn hng chp thun, c th ln ti 1,2 triu USD cho mt d n. Li sut phi di 4 % v thi hn hon vn l 7 nm. V pht trin cc loi nng lng thay th v hiu qu nng lng l n v h tr v mt k thut. Trong giai on 1 ca chng trnh, 82 d n c chp thun, tng ng
vi mt khon u t cho hiu qu nng lng ln ti 80 triu USD. Mc u t trung bnh 1 triu USD c thi gian thu hi vn l di 3 nm. Lng nng lng tit kim c hng nm thng qua tt c cc d n trn c c tnh l 250 GWh v 91 triu lt sn phm du la. Hin c 11 ngn hng thng mi tham gia vo giai on 2 ca d n vi s vn lu ng c cp ln ti 300 triu USD.
Theo di v nh gi cc hot ng
Cui cng, mt yu t khng th thiu l hot ng theo di v nh gi. Mt trong nhng chng trnh c tin hnh Thi Lan l chng trnh thay bng n 40 W bng bng n hunh quang 36 W. Tit kim c 4 W trn mt bng, chng trnh ny cho php gim c 401,5 MW vo gi cao im, gn 2 000 GWh ni chung v 1,45 triu tn kh pht thi CO2. Nu tng hp tt c kt qu t cc chng trnh lin quan ti n hunh quang tiu hao nng lng thp, t lnh, my iu ha, chiu sng th, chn lu, m t, ta nh sinh thi, ta s gim c 1 304,8 MW vo gi cao im, 7172,5 GWh ni chung v 5,18 triu tn kh pht thi CO2. Cc con s trn cho thy u t thc hin tit kim nng lng c chi ph thp hn rt nhiu vic xy dng cc nh my in mi cung cp lng nng lng tng ng. Ngoi ra, cc ch s cng cho php o c gin nng lng, c ngha l din bin hiu qu nng lng trong mt giai on nht nh. Trong giai on 1985-2000, gin rt cao (1,4), v mc tiu l a gin v 1 trong giai on t 2000 ti 2008. Mc tiu ny hon ton t c v hin nay Thi Lan hng ti gin 0,85. Trong giai on 2004-2008, gi tr tit kim nng lng nh nng cao hiu qu nng lng ln ti 1,5 t USD. Song t c cc kt qu vn cha : cn c th ha kt qu bng cc con s. Ch khi c kh nng chng minh kt qu ca mt chnh sch ta mi c th thuyt phc tin xa hn na.
37
Nh nc vi vai tr l tc nhn to iu kin v iu phi

Thi Lan, lut nng lng c thng qua nm 1992. Hin chnh ph ang i theo mt cch tip cn mi: trc y ch ng vai tr iu tit v thc thi, th t nay Nh nc s c thm vai tr to iu kin v iu phi nhm lin kt mi n lc v mc tiu qun l nng lng mt cch bn vng ng thi to thm gi tr cho cc i tng c th hng. i vi Nh nc, vic thuyt phc cc tc nhn quan trng trong x hi v trong nn kinh t thc hnh tit kim nng lng
s d v hiu qu hn vic Nh nc t mnh thc hin cc hot ng ny. Cch tip cn mi ny hin ang c thc hin th im ti hn 800 doanh nghip vn tit kim c t 5 n 10% nng lng v hn 30 triu USD, vi thi gian hi vn l 2,5 nm.
Kt lun
t c cc mc tiu tham vng v s dng hiu qu v tit kim nng lng, ta khng ch cn xy dng mt chnh sch quc gia v hiu qu nng lng, m cng cn c mt c quan th ch v mt chin lc ph hp i lin vi vic tin hnh cc hot ng c th nhm trin khai chin lc . Ngoi ra, cng cn huy ng cc ngun lc ti chnh cn thit ng thi ch ti pht trin ngun nhn lc. Ngi dn chu phn ln trch nhim v tnh hnh tiu th nng lng hin nay. Do vy, tuyn truyn tt hn cho cng chng v s dng hiu qu v tit kim nng lng l vic lm khng th thiu bo m t c kt qu v di hn. Cui cng, phi hp tt vi khu vc t nhn c th em li hiu ng n by cho cc n lc ca cc c quan Nh nc trong vn s dng tit kim v hiu qu nng lng, vi cc kt qu c th nh tnh cnh tranh ca nn kinh t, to cng n vic lm v mt cht lng cuc sng tt hn.
1.5. Thc y thay i nng lng trong cc nn kinh t ang pht trin
ng Christian de Gromard, AFD, chuyn gia nng lng
38
Hin tt c cc nc, d pht trin hay ang pht trin, u phi i mt vi ba thch thc. Thch thc th nht l tnh trng gi nng lng lin tc tng: gi du tng 15 la /1 thng cch y 10 nm ln ti hn 100 hin nay, gi than cng tng gp 3. Thch thc th hai l yu cu phi bo m an ninh nng lng, trong khi tng tiu th nng lng tng gp 10 ln trong th k qua. Thch thc th ba l tnh trng kh hu bin i m khng mt chuyn gia no c th ph nhn vi cc tc ng ngy mt tng ti mi nc. Trc ba thch thc ny, bin php i ph s l kt hp gia tit kim nng lng, hiu qu nng lng v s dng nng lng ti to.
Mt hot ng ng thi trong tt c cc khu vc

Vi tng khu vc tiu th nhiu nng lng, hin c cc s tng trng mi cho php tit kim nng lng v t pht thi kh cc-bon.
Khu vc tiu th nhiu nng lng s cp nht l khu vc sn xut nng lng v c bit l hot ng phn phi in. Trong khu vc ny, cc bin php tit kim s l s dng nng lng ti to, ng pht nhit in, in sinh hc hoc thc hin cc gii php qun l cu in (Demand Side Management hay DSM trong ting Anh). Tip sau l ba khu vc ng dng: l giao thng, cc ta nh v cng nghip. V giao thng, s dng tit kim v hiu qu nng lng cn xy dng mt chnh sch pht trin thnh ph, pht trin cc phng tin giao thng cng cng v cc loi hnh giao thng tit kim nng lng, cng nh s dng hp l nhin liu sinh hc. Trong khu vc cc ta nh, cn tng cng qui chun v nh c hiu nng nhit cao ng thi khuyn khch ci to nng cp nhit v s dng gia dng hiu qu. Trong cng nghip, tha thun lin ngnh cng nh vic hnh thnh cc hn mc tn dng ring s cho php trin khai cc gii php v hiu qu nng lng. Hin c hai lnh vc cn c c bit quan tm ti cc nc ang pht trin, l nng nghip v rng. Kh nng hp thu kh cc bon v duy tr mu m ca t ph thuc vo vic xy dng mt nn nng nghip bn vng da trn vic lm giu cho t bng cc cht hu c. Cuc u tranh chng li tnh trng ph rng v vic tn thu ph phm t rng s tng thm gi tr cho di sn thin nhin v hn ch kh pht thi CO2. Cui cng, cn khuyn khch tn thu nng lng t cc loi cht thi, d l cht thi hu c, th hay cng nghip. Cc hng hnh ng trn cho thy mi khu vc i hi mt phng thc tc ng c th v nu nh qui m ca tng khu vc c th thay i ty theo mi nc, th tt c cc khu vc trn u lin quan.
39
AFD 2009
Bng 1: Cc cch thc lm gim tiu th nng lng v gim lng kh cc bon IU TIT CU CNG NGHIP Thng bo/kim ton mc tiu th Thit b/quy trnh hiu qu Thu hi nhit nh gi mc tiu th HIU QU NNG LNG M t tn sut dao ng HUY NG NNG LNG TI SINH Cht thi cng nghip thc phm
Xy dng hiu qu cao Nh kh Bnh nc nng s dng hu sinh hc in dn dng nng lng mt tri H thng si m bng nhin hiu qu liu hu c Si m bng a nhit Phng tin tit kim in ha Giao thng xe p/i b VN TI K hoch vn ti th Chuyn Xe chy bng nhin liu giao thng ng st Vn ti giao phng thc (ng st, sinh hc hng ha kt hp ng st/ ng b) Thay th xe hi ng b NNG LNG nh gi tit kim Thu nng Sn xut in/nhit kt hp in ti sinh Nhin liu lng Gim tn hao vn ti ng c sinh hc Cht t sinh hc NNG NGHIP iu tit cht t sinh hot th Ti tiu tit kim nc Phn Trng trt to ngun nng - LM NGHIP bn hu c lng Thu gom cht thi t cy Ngun: AFD NH
Bi ton mi v nng lng

Cch tip cn truyn thng v nng lng l cch tip cn theo cn tip tc tng cng sn xut nng lng s cp tha mn cu ngy cng tng ca cc i tng tiu dng. Bi ton mi v nng lng hin a thm ba yu t n by vo phng php tip cn nu trn. Yu t th nht l qun l cu trong cc khu vc tiu th nng lng ha thch nh cng nghip, giao thng, ta nh v nng nghip. Yu t th hai l ci thin hiu qu nng lng trong sn xut, chuyn tip, truyn ti v s dng nng lng. n by th ba l a nng lng ti to vo s dng trong din cc loi nng lng s cp. Kinh nghim cho thy cch tip cn tt nht l kt hp c ba yu t n by nu trn trong tng khu vc lin quan. V d, trong cng nghip, cn ng thi thc hin kim ton v thc trng tiu th nng lng iu tit cu, la chn thit b v qui trnh hiu qu hn ci thin hiu qu nng lng v tn thu ph phm nng-cng nghip trong sn xut nng lng ti to. Ta cng c th lm nh vy
40
trong khu vc nh : ta phi kt hp vic theo di tnh hnh tiu th nng lng ca cc h gia nh, p dng qui chun v cht lng nhit trong xy dng v qui chun v hiu qu nng lng i vi gia dng, ng thi a vo s dng bnh un nc nng bng nng lng mt tri, ni hi chy bng nng lng sinh khi v iu ha nhit a nhit.
u t hu hnh v v hnh
u t vo mc ch s dng tit kim v hiu qu nng lng bao gm u t v hnh (nh gi thc trng, qun l nng lng, hnh vi ca c nhn v tp th) v u t hu hnh (ci to, nng cp, thit b v qui trnh mi). Giai on u t u tin thng kh ti tr bi giai on ny khng em li ngay nhng kt qu c th v tit kim nng lng. l hot ng nh gi thc trng tiu th nng lng ca mt doanh nghip, mt thnh ph, mt vng hoc mt nc. Tuy nhin, vic nh gi trn li c vai tr then cht v khng th thiu trong mt chnh sch tit kim nng lng. Hnh thc u t th hai, cng thuc hng mc u t v hnh, lin quan ti hot ng qun l cc tc nhn hoc cc n v ph trch v vn nng lng: ch nh mt ngi chu trch nhim v nng lng trong doanh nghip, thnh lp mt y ban chu trch nhim thc thi chnh sch ca chnh ph v nng lng, vv.... u t hu hnh c chia thnh hai nhm chnh: u t vo thit b, cng trnh ang s dng v u t thit b mi. Ta thng c xu hng u tin s dng thit b mi, v d nh s dng cng ngh mi hoc cc h thng giao thng mi, tuy nhin h thng cc ta nh hoc cc phng tin ang c s dng cng c nhiu tim nng tit kim nng lng v cc i tng ny i hi ta phi c cc cch tip cn c th. AFD hin c mt tng th cc gii php ti tr ph hp vi c th ca tng loi hnh u t, di hnh thc vin tr khng hon li dnh cho h tr k thut hay cc cng c tn dng dnh cho u t di hn.
41
Nng lng v ch s pht trin con ngi

Cc hot ng nhm s dng tit kim v hiu qu nng lng c thc hin di nhiu hnh thc khc nhau ty thuc l nc km pht trin, mi ni hay pht trin. Mt s khu vc hin ang di ngng tiu th nng lng ti thiu cho php bo m mt mc tt v pht trin con ngi. Tri li, nu
ta xem xt k tng quan gia mc tiu th nng lng trn u ngi v ch s pht trin con ngi, ta nhn thy k t mt ngng nht nh, tiu th nng lng nhiu hn khng c ngha l nng cao cht lng cuc sng v ch s pht trin con ngi. Ti cc nc ngho v khu vc nng thn, cn ci thin kh nng tip cn vi nng lng, iu ny s dn ti vic tng mc tiu th nng lng. Ti cc nc v cc khu vc trung bnh, cn tp trung vo hiu qu nng lng, c bit thng qua vic hin i ha thit b. Ti cc nc hoc cc khu vc pht trin, s dng hiu qu nng lng trc tin l n lc tiu th nng lng t i.
Chin lc nng lng - kh hu ca AFD

Thng 12/2007, AFD xy dng mt chin lc nng lng - kh hu p ng ba yu cu ln: bo v cng sn ca th gii, h tr tng trng kinh t v xa i gim ngho. Bo v cng sn ca th gii c thc hin thng qua vic u tranh chng li tnh trng xung cp ca kh hu v ca a dng sinh hc thng qua ci thin hiu qu nng lng v pht trin nng lng ti to. H tr tng trng kinh t s c th hin bng vic tng cng an ninh nng lng thng qua iu tit v k hoch ha, xy dng cc p thy in hay kt ni cc mng li. Cuc chin chng i ngho nhm gim h su v cng ngh s thng qua vic in kh ha rng khp v nng cao kh nng tip cn vi nng lng ti khu vc nng thn v cn th. S lng cc d n v tit kim nng lng do AFD ti tr hin ang tng mnh. Cam kt ca AFD trong lnh vc ny tng 5 ln trong 4 nm va qua v xu hng ny s tip tc trong thi gian ti. Trong tng lai, hng mc nng lngkh hu c th chim t 40 n 50 % cam kt ca AFD.
42
Mt s v d v cc d n do AFD ti tr
Trong lnh vc cng nghip, phng thc hot ng ca chng ti l xy dng cc hn mc tn dng dnh cho hiu qu nng lng. Chng ti da trn mng li cc ngn hng nhm ti tr cho cc d n cng nghip v hiu qu nng lng, c bit trong khu vc cc doanh nghip va v nh, vn kh khn trong tip cn trc tip vi mt t chc ti tr nh t chc ca chng ti. Ngoi ra, chng ti cn xut hot ng h tr k thut dnh cho cc c quan ph trch tit kim nng lng cc a phng. Ti Th Nh K, nm 2003, chng ti thnh lp mt hn mc tn dng vi tn
gi Tit kim nng lng/cc bon. Hn mc ny c c th ha bng mt khon cho vay khng c bo lnh ca chnh ph tr gi 50 triu dnh cho ngn hng TSKB. Cc lnh vc c th c cho vay li l lnh vc pht trin nng lng ti to, phn phi kh gaz t nhin ti cc khu vc b chia ct v hiu qu nng lng cng nghip. Chng trnh hin c tip tc trin khai thng qua mt khon cho vay mi vi s tham gia ca nhiu ngn hng, v tp trung cho cc d n c trng tm hn (ng pht nhit in, nng-cng nghip, doanh nghip va v nh). Trong lnh vc nh , chng ti c b dy kinh nghim t cc hot ng trin khai ti Trung Quc t khong 10 nm nay. Sau khi h tr ph bin qui chun, chng ti xc tin lp cc hn mc tn dng nhm ti tr cho chi ph u t b sung t 4 n 5 % vi mc tiu tit kim c t 30 n 40 % lng nng lng. Ti Thi Lan, cng vi Ngn hng Nh ca chnh ph GHB (Government Housing Bank), chng ti ang trin khai mt khon cho vay tr gi 40 triu . Khon vay ny s cho php ti tr vic xy cc cn h s dng nng lng hiu qu. i li vic nh kinh doanh bt ng sn cam kt s thc hin cc bin php v hiu qu nng lng, ngi mua cui cng s c hng mt khon cho vay vi cc iu kin u i hn. Ti thnh ph V Hn Trung Quc, chng ti thm cu mt d n tam pht. y l mt d n kt hp nng cao hiu qu nng lng vi sn xut nng lng. Nng lng c sn xut ra bi mt nh my in 200 MW, chy bng kh ga, c gi thnh bng 76% mc thng thng, thng qua vic ng thi sn xut in, nc nng v nc dnh cung cp cho cc mng li th. Rt tic, ch d n rt lui do khng chc chn v biu gi in c sn xut t qui trnh ng pht nhit in. Nh vy, cui cng d n khng c thc hin song c th c nghin cu li cho cc nc khc. Ti V Tch, Trung Quc, ti mt huyn thuc vng su ni GDP tnh trn u ngi ch vo khong 200 $ nhng c tim nng thy in ln cha c khai thc, chng ti h tr mt chng trnh xy dng cc nh my thy in nh nm dc theo sng. AFD tham gia di hnh thc cho vay 32 triu trn tng u t tr gi 40 triu , do mt doanh nghip a phng thc hin. Mt v d khc trong lnh vc nng lng ti to, chng ti tham gia vo d n u tin v nng lng gi ti Ma rc, ti vng Tanger. l mt nh my 50 MW c ng ti tr bi chi nhnh ca chng ti l Proparco, vi 1 khon cho vay 15 triu trn gi tr tng u t 50 triu . Ma-rc hin mong mun t cng sut 1 000 MW in gi t ny ti 2012.
43
Ngoi ra, chng ti cng h tr mt d n xy dng mt t hp sn xut nng lng t gi ti Nam Phi vi cng sut 200 MW c tr gi 200 triu . D n ny c thc hin bi ESKOM, cng ty quc gia v sn xut v phn phi in, v chng ti tham gia vi hnh thc cho vay trc tip 100 triu . Ty theo tng trng hp, chng ti c th h tr cho cc c quan cng, hoc s dng cc c ch huy ng s tham gia ca khu vc t nhn.
1.6. Tham gia kin 1.6.1. Vn khuyn khch s dng nng lng hiu qu Vit Nam
Nguyn Thng, Gim c Trung tm pht trin nng lng bn vng Vit Nam bt u hnh ng v hiu qu nng lng t nm 1995. T 1995 ti 1999, nh s h tr ca Php v Nht Bn, mt nghin cu tng th c tin hnh vi cc chuyn gia quc t. Nghin cu ny cho php nh gi thc trng nng lng trong cc lnh vc khc nhau v xy dng cc cng c php quy v th ch. T 1999 ti 2005, chnh ph trin khai mt lot chng trnh, c bit v chuyn giao cng ngh. V d nh, ti cc cng ty sn xut gm v gch tiu th nhiu nng lng, chng ti thay th cc l gch dng ci hoc than bng l nung gm dng LPG, cch nhit bng bng gm.
44
K t nm 2006, nhiu d n ln do Ngn hng th gii v UNDP ti tr c thc hin trong khun kh chng trnh quc gia. Cc n lc trn bc u em li kt qu. Cc tc nhn kinh t ngy cng nhn thc tt hn v cc vn ca s dng hiu qu v tit kim nng lng. Theo mt cuc iu tra thc hin nm 2007, 96 % cc doanh nghip hin nay cho rng s dng hiu qu v tit kim nng lng l mt vn quan trng. Tri li, cc doanh nghip hin vn cn lng tng trong trin khai cc gii php k thut mi. Nhiu vn bn lut cng nh cc qui chun c ban hnh, c bit trong lnh vc xy dng. Nhiu chng trnh tr cp cng c d kin nhm khuyn khch vic s dng cc thit b c hiu sut nng lng cao. Chng ti cng t chc cc cuc thi v cc ta nh s dng hiu qu nng lng nhm thng tin
tuyn truyn cho cng chng v vn s dng tit kim v hiu qu nng lng. Cc y khong 3 hoc 4 nm, bng n hunh quang gn nh vng bng trn th trng. Hin nay, ta c th mua bng n hunh quang trong bt k ca hng no, cc bng n ny cn c dn mc ch r hiu sut nng lng. Tng t nh vy, cch y vi nm, khi ti tham gia vo cc cuc hi tho t chc ti cc khch sn ln, ti thng phi mc o m mi chu ni iu ha trong phng. Nhng hin nay, th ti khng cn phi lm nh vy na. Cui cng, trnh chuyn mn ca cn b lm vic trong d n c nng cao rt nhiu, thng qua hot ng hp tc vi cc t chc v chuyn gia nc ngoi. Tuy nhin, Vit Nam cn phi n lc nhiu trong lnh vc s dng hiu qu v tit kim nng lng. Cng nng lng Vit Nam hin rt cao v cha thc s c phn nh thng qua cc s liu thng k ca chng ti. Mt s cc ngnh cng nghip c nhiu tin b nh ngnh gm v sn xut gch, song trong cc ngnh khc nh cng nghip ch bin thc phm hay dt may, thit b ch yu vn cn lc hu v tiu hao nhiu nng lng. Cc c ch ti chnh khng sc hp dn. Cui cng, cc trung tm tit kim nng lng cp tnh v thnh ph hin cha c thm quyn cn thit, iu ny gii thch vic s lng cc doanh nghip tham gia tit kim nng lng cn thp.
1.6.2. Mt s v d v gii php cng ngh nhm gim thiu h ngn cch nng lng cho ngi s dng cui cng
ng Olivier Jacquet, Gim c ph trch Cam-pu-chia v Vit Nam, Schneider Electric Schneider Electric ca Php hin l tp on hng u th gii v phn phi in v thit b t ng cng nghip. Nm 2007, doanh s ca tp on vt 25 t la. Hin din ti 106 nc, Schneider Electric hin s dng 120 000 ngi. Chng ti hin din ti Vit Nam t nm 1991. Vo thi im , chng ti ginh c hp ng cung cp v lp t ng dy 500 kV ni H Ni vi thnh ph H Ch Minh. K t , chng ti pht trin cc hot ng ti Vit Nam trong lnh vc nh , cc ta nh, c s h tng, nng lng v cng nghip. Trong cc lnh vc nu trn, chng ti cung cp thit b cho php khch hng c th thc hin phn phi in v kim sot qui trnh cng trnh cng nghip mc chnh xc cao ng thi gim thiu c tiu th in. Trong 5 nm tr li y, tiu th in hng nm tng trung bnh 15 % Vit Nam trong khi sn xut ch tng 13 %. Tnh trng mt cn i ni trn l nguyn nhn ch yu dn ti vic ct in thng xuyn trn c nc. Trong vng 5 nm
45
ti, tnh hnh trn vn cha th c khc phc bng vic tng cng nng lc sn xut bi thi gian t khi quyt nh u t xy dng mt nh my in mi n khi pht kWh in u tin trn mng li ca EVN phi mt t 3 n 4 nm. Nh vy, xy dng thm cc nh my in s l khng . ng thi, cn lm th no gim tiu th in song vn khng nh hng ti tng trng kinh t. Thit b chng ti cung cp cho php khch hng gim c chi ph ha n in. Cch y vi thng, chng ti t chc mt cuc hi tho ti 3 thnh ph ln ca Vit Nam. Ti hi tho, 1 200 khch hng tham d l i tng chng ti tin hnh tuyn truyn v o to v hiu qu nng lng v thc hin cc gii php ca chng ti. Kt qu cc hot ng kim ton nng lng ca chng ti cho thy trong bn lnh vc chng ti trin khai hot ng, tim nng tit kim nng lng l t 10 n 30 %, vi tim nng tit kim tc th l 20%. Thc hin kim ton nng lng v xy dng gii php tit kim nng lng ph hp ch mt c 3 thng. Chng ti chu trch nhim thc hin cc gii php nu trn. Tuy nhin, chng ti gp kh khn trong vic thuyt phc cc doanh nghip Vit Nam v li ch ca cc hot ng tit kim nng lng. Mi khi chng ti xut cho doanh nghip u t nng cao hiu qu nng lng vi thi gian thu hi vn l 2 nm, h thng tr li rng h ch mua nu thit b ca chng ti r hn thit b ca Trung Quc. Nh vy, ta c th thy vic tuyn truyn cha lm c nhiu: phn ln cc tc nhn ln trn th trng ch tnh ti li ch rt ngn hn. Lm th no vt qua kh khn ny?
1.7. Tho lun

46
Chnh sch quyt tm v nng lng ti to

Mt din gi: Cc mc tiu do Lin minh chu u ra v nng lng ti to, c th l tng lng tiu th nng lng thnh phm t 9 % ln 20 % vo nm 2020, l rt tham vng. Liu cc mc tiu ny c mang tnh hin thc ? ng Philippe Masset: Mc tiu s dng 20 % nng lng ti to vo nm 2020 l mt mc tiu rng buc i vi 27 nc thnh vin ca Lin minh chu u. Tuy nhin, cc nghin cu do ADEME v cc c quan khc thc hin kt lun rng ch c th t mc tiu trn nu t c mc tiu tng 20% hiu qu nng lng. Nu khng lm c iu ny, trong bi cnh tiu th nng lng truyn thng lin tc tng, t trng nng lng ti to c l s khng vt qua ngng t 13 n 14%. Rt tic, mc tiu v hiu qu nng lng li khng mang tnh bt buc
v do hai mc tiu trn gn b cht ch vi nhau, nn t c kh nng t c mc tiu tng tiu th nng lng ti to ln 20%. ng Henri Baguenier: Khi c mt chnh sch th hin tnh quyt tm cao, vic trin khai cc gii php v nng lng ti to c th c thc hin rt nhanh. Trong vng cha ti 10 nm, B o Nha, mt nc c din tch 90 000 km2 vi dn s 10 triu ngi, thnh cng trong trin khai mt h thng sn xut nng lng t gi vi cng sut t hn 2 500 MW. Vo cui nm nay, con s ny s ln ti 3 500 MW v 5 500 MW vo nm 2010. Sau khi trin khai xong chng trnh pht trin nng lng gi, ngun nng lng ti to trn s chim 30% cng sut t v hn 22 % sn lng. Nh vy, trong mt thi gian rt ngn, mt s ngun nng lng b coi l th yu c th ng mt vai tr quan trng trong t hp cc ngun nng lng.
Vai tr khng th thiu ca Nh nc

ng Jos Lopez: Gi nng lng thp thng c coi l tr ngi chnh trong vic pht trin hiu qu nng lng. Tuy nhin, ngay c khi gi nng lng cao cng khng xy dng mt qui trnh tit kim nng lng. Cn c mt tng th cc yu t trong s c trnh k thut nghip v, cc bin php tng cng nng lc, vic s dng cng ngh mi, vic thng qua cc qui nh mi, vv.... Vai tr ca Nh nc v cc c quan cng l c bit quan trng trong cc bc u tin ca vic trin khai chnh sch s dng tit kim v hiu qu nng lng. chu u, vo thi im c sc du la u tin, khi c ch th trng v cc tc nhn t nhn c kh nng ng vai tr thc y hiu qu nng lng cha nh hnh th vai tr can thip ca Nh nc mang tnh quyt nh cao nht. C ch th trng sau tip ni n lc t pha khu vc cng v to ra s thay i v qui m. Vit Nam hin ang trong giai on u, thi im cc c quan cng quyn phi i mt vi mt thch thc to ln. l xy dng cng c ti chnh, cng c khuyn khch v iu phi nhm to iu kin gip th trng nh hnh.
47
xut cc gii php ti chnh

ng Alain Henry: Bi tham lun ca Olivier Jacquet cho thy nu c cc gii php k thut thi trong c tnh c thi gian hi vn mt cch c th v nhanh chng th cng l cha khuyn khch u t. Song song vi vic h tr cc chnh sch cng nhm tuyn truyn cho cc tc nhn hot ng trong cng nghip v li ch ca hiu qu nng lng, cn xut vi h cc gii php ti
chnh. Mt doanh nhn ngay c khi thc c li ch kinh t ca tit kim nng lng cng cn ti cc khon cho vay trin khai hot ng. Tuy nhin, doanh nghip thng vp phi thi hoi nghi ca ngn hng. Chnh v vy, AFD la chn mt phng php tip cn. l xy dng cc hn mc tn dng u i, va mang tnh khuyn khch i vi doanh nghip va mang tnh nh hng cho ngn hng. Mt khi ngn hng hiu c li ch ca u t cho tit kim nng lng, ta c th mong i mt hiu ng dy chuyn.
Thng xuyn nh gi li tim nng

Mt tham lun vin: Brahmanand Mohanty nu vai tr ca chnh ph Thi Lan trong nhng bc i u tin v nh gi tim nng tit kim nng lng. Mt khi d n c trin khai, vic theo di nh gi s do Chnh ph tip tc thc hin hay c giao cho cc i tng th hng d n ? ng Brahmanand Mohanty: Cng tc nh gi phi c thc hin thng xuyn bi lun c kh nng nng cao hn na hiu qu, trn c bnh din k thut v bnh din hnh vi ca ngi s dng nng lng. V d nh, mt s hot ng u t lc u cha, song s c nh gi l c sc ht khng lu sau , khi gi nng lng tng cao. Chnh v vy, Chnh ph Thi Lan xy dng c ch bt buc cc doanh nghip thng xuyn tin hnh kim ton nng lng 3 nm 1 ln v mi ln kim ton cn a ra mt k hoch mi v hiu qu nng lng vi cc mc tiu tham vng hn v mt lot cc cng c nhm t c cc mc tiu .
48
Mt qu ring
Mt tham lun vin: Trong v d ca Thi Lan, ti nhn thy c mt qu ring c thnh lp. Xin ng Brahmanand Mohanty cho bit qu c th ti tr cho cc d n no? ng Brahmanand Mohanty: y ban ch o qu hiu qu nng lng ENCON do mt Ph th tng iu hnh. i din ca cc lnh vc kinh t, ca gii khoa hc v x hi dn s cng c mt trong y ban. Cc thnh vin ca y ban cng nhau xc nh u tin v quyt nh phn b ngn sch : thng tin v tuyn truyn, tng cng nng lc, thc hin cc d n mu, h tr k thut, h tr ti chnh nhm khuyn khch cc ngn hng cho vay, pht trin qui chun v chun mc, gim st cng ngh, nghin cu pht trin, nghin cu chuyn ngnh, vv.... ng Christian de Gromard: Thut ng qu y cn c lm r. h tr
cho cc chnh sch tit kim nng lng, c hai loi qu. Loi th nht l cc qu h tr ti chnh nhm ti tr cho cc bin php h tr a ra quyt nh (tin nh gi hin trng, kim ton, nghin cu kh thi...). Cc qu ny c huy ng trong giai on nghin cu ban u nh gi hin trng, vi s tin h tr t 5 ti 20 000 euro, thm ch l 100 000 i vi cc d n ln. Loi th hai l cc qu h tr u t. Cc qu ny cung cp cc khon cho vay, i khi mang tnh u i. a phn cc nc pht trin h tr ti chnh cho giai on nh gi hin trng v nghin cu ban u trc khi thc hin cc hot ng hiu qu nng lng. Ngc li, cc qu h tr u t thng him hn. Hin cc nc trn phn nhiu thng i theo hng h tr thng qua min thu. Tuy nhin, ti cc nc mi ni, cng c thu thng t c s dng hn v thng thng cn xut cc gii php ti tr cho hot ng u t cho tit kim nng lng. Chnh v vy chng ti trin khai cc hn mc tn dng. Mt tham lun vin: Ti sao chng ta khng thnh lp mt qu dnh cho Vit Nam? ng Nguyn nh Hip: Hin nay, chng ti ang thiu mt cng c v cha c mt chnh sch c th v ti chnh. Ch c cc d n im mi c ti tr, i khi mc 100 % i vi hot ng kim ton nng lng v thng thng l mc 30 % khi cc i tng th hng l cc doanh nghip thuc mi thnh phn kinh t. Trong khun kh lut sp ti v hiu qu nng lng, C quan son tho d kin thnh lp mt qu vi ngun ngn sch t Chnh ph v t cc ngun thu khc. Cng c ti chnh mi ny s cho php chng ti trin khai cc hot ng tit kim nng lng trn quy m rng hn.
Thnh lp mt c quan cp trung ng

Mt tham lun vin: Vit Nam, hin trong B Cng thng c Vn phng v hiu qu nng lng. Vn phng ny c vai tr rt hu ch song vn cha p ng ht c yu cu ra. Nn chng nn hc hi kinh nghim c quan ADEME ca Php hoc cc m hnh c quan tng t ti cc nc pht trin t thnh lp mt c quan ph trch trch ton b cc hot ng hiu qu nng lng, v c bit c quan ny c th h tr doanh nghip mt cch c th hn trong vic thc hin cc gii php hiu qu nng lng. Mt tham lun vin: Ti l ph ch tch Hip hi doanh nghip va v nh ca Vit Nam, ti chia s kin trn. Cc b c xu hng cnh tranh vi nhau trong vn nng lng. iu chng ti cn l mt c quan c lp ph trch vic thc hin chnh sch s dng tit kim v hiu qu nng lng mt cch hiu qu.
49
ng Nguyn nh Hip: Trong khun kh lut v hiu qu nng lng hin ang giai on d tho, mt c quan mi s c thnh lp. C quan ny s trc thuc chnh ph hoc mt b vi nhim v bao qut ton b cc hot ng v s dng hiu qu v tit kim nng lng.
V d ca An-gi-ri
ng Fouzi Benkhelifa: Cch y vi nm, chnh ph An-gi-ri ku gi cc chuyn gia quc t ti h tr An-gi-ri nhm nghin cu v phng thc trin khai chnh sch hiu qu nng lng : thnh lp mt c quan chuyn trch, lp qu, cung cp cc cng c, vv... Mt cuc hi tho Php-An-gi-ri cho php B Nng lng thc v khng nh tm quan trng ca tit kim nng lng trong chnh sch ca chnh ph v trn c s huy ng c s tham gia rng ri ca mi i tng. Nhiu phin tho lun lin ngnh (ch khng phi lin b) c t chc, vi s tham gia ca i din x hi dn s. Cc cuc tho lun ny cho php nng cao nhn thc v tm quan trng ca tit kim nng lng trong vic bo v ngun ti nguyn rt quan trng i vi An-gi-ri, v d nh kh t dnh xut khu, cng nh trong vic hin i ha nn kinh t. Sau , chng ti i vo tho lun v phng thc ti tr. Mt qu c thnh lp nhm phc v cc mc tiu c hoch nh v vn s dng hiu qu v tit kim nng lng. Qu ny ly ngun thu t mt khon ph nh trn ha n tiu th nng lng ca cc doanh nghip ln. Sau khi hi t cc yu t cn thit, mt chng trnh quc gia c xy dng cho 1 giai on 5 nm. Cch tip cn trn, vi hng tp trung vo xy dng mt khun kh thng nht v ton din s em li kt qu tt hn so vi phng php tip cn nh l, tp trung tun t vo tng mng cng vic ca tit kim nng lng.
50
Lm th no tc ng ti cc doanh nghip va v nh?

Mt tham lun vin: Cc chuyn gia ca ADEME c th cho chng ti bit thm v cc hot ng c tin hnh ti Php i vi cc doanh nghip va v nh trong lnh vc hiu qu nng lng? ng Philippe Masset: Cc hnh thc h tr dnh cho cc doanh nghip va v nh thay i rt nhiu k t khi c quan ADEME c thnh lp. Trc y, nhiu hot ng h tr ti chnh c thc hin dnh cho cc hot ng kim ton nng lng, u t cho cc hot ng kiu mu, c bit trong chu trnh sn xut, phng thc cung cp kh si cho cc c s cng nghip hay s dng cc cng c sn xut tit kim hn. Nhng nm gn y, trng tm c tp trung vo cc cng c h tr qu trnh ra quyt nh tin hnh u t cho hiu qu nng lng. Cc hot ng u t ny gi c nh gi l mt b phn cu thnh
ca c cu u t thng thng trong doanh nghip. Doanh nghip, ngn hng, cc i tng tham gia v cc cng ty ESCO cng nhau hp li v xy dng mt d n vi tnh hiu qu c nghin cu thng qua cng c h tr ra quyt nh do ADEME ti tr.
Khu vc ta nh
Mt tham lun vin: ng Philippe Masset nu rng Php, khu vc ta nh hin chim 42,5% lng tiu th nng lng thnh phm. S liu trn ch lin quan ti khu vc nh hay bao gm c lng nng lng tiu th ca cc ta nh trong lnh vc dch v? ng Christian de Gromard: Con s trn bao gm nng lng tiu th trong khu vc nh v dch v. Mt khc, con s trn bao gm c nng lng tiu th trong xy dng cc ta nh v nng lng dng vn hnh thit b trong ta nh, hai loi nng lng trn thng c mi lin h qua li vi nhau, c bit trong vn si v iu ha nhit . Ti thy vic lin kt hai kha cnh nng lng nu trn l hng hay. Trong v d ca Thi Lan m ti va k n, chng trnh v nh , c xy dng vi s tham gia ca GHB, bao gm c hot ng cch nhit cho h thng mi v lp h thng knh c bit, song song vi vic la chn cc thit b iu ha khng kh tit kim nng lng.
Nh my thy in nh
Mt tham lun vin: ng Christian de Gromard ni v vic xy dng cc nh my thy in nh Trung Quc. Gii php ny cng c nghin cu Vit Nam, nhng theo ti cc nh my ny gy mt cn bng nghim trng v mt sinh thi. ng ngh g v iu ny? ng Christian de Gromard: Tc ng ca cc nh my thy in nh i vi mi trng thp hn nhiu so vi tc ng ca cc p ln bi cc p ln c th gy ra tnh trng ngp ng i vi t nng nghip, lm a dng sinh thi b xung cp v khin nhiu ngi dn phi di di. Tuy nhin, tt c cc d n thy in trnh AFD, d ln hay nh, u bao gm nghin cu v mi trng v x hi. Trong trng hp cn thit, chng ti s tm kim gii php nhm gim bt tc ng. V d nh ta c th qui hoch cc thang c ti cc p nh xui theo dng nc, hay qui hoch phn lu vc dc ng thi tin hnh cc bin php bo v rng. Khng c hot ng sn xut nng lng ti sinh trn din rng no li khng gy tc ng ti mi trng, ngay c khi l nng lng gi. Do vy cn thn trng mi khi trin khai bt k hot ng no.
51
1.8. Kt lun phin lm vic, ng Bernard Laponche, chuyn gia quc t, nguyn c vn B trng B Mi trng
Ti khng c nh tm tt tt c nhng g c trnh by trong phin lm vic u tin ny, song ti xin c tp trung vo mt s im chnh. y l cc im thc s thu ht s ch ca ti khi nghe cc bi tham lun v tho lun.
R b ro cn
Tt c cc nc, d l pht trin hay ang pht trin, u vp phi rt nhiu tr ngi khi thc hin chnh sch hiu qu nng lng. Khi cc chuyn gia quc t khuyn ngh mt bin php no , cc bn i tc ti cc nc mi ni thng tr li h rng : tng th rt hay, song khng th thc hin c v l do ny, l do khc lin quan ti chnh quyn, c ch tp trung hay l do kh hu. Nhng tr ngi trn l c thc song u cng c tr ngi c. Ti vng no ca Php, ta cng c th bt gp cc tr ngi v hnh chnh, th tc nng n, hay thi chng i. Vic chia s kinh nghim nh vy cho php nhn thc c rng ta c th vt qua nhiu tr ngi vi iu kin c quyt tm chnh tr mnh m.
Thay i nn vn minh
52
Mt yu t th hai rt thu ht s ch l nhn thc v mt cuc khng hong ang rt gn, c bit nghim trng v su sc, lin quan ti c vn an ninh cung cp nng lng, xung t pht sinh v hiu ng i vi thay i kh hu. thc v iu ny c bit c cao ti cc nc mi ni, nhng nc s cn rt nhiu nng lng trong cc nm ti v thng c t ngun ti nguyn nng lng. Cn lu rng i khi th l nc ngho v tit kim cn hn l nc giu v hoang ph, v d nc Nga hin tiu th rt hoang ph ngun ti nguyn ca mnh. Vi mc trm trng ca cuc khng hong ny, gii php khng th ch l gii php ngoi l, nh nhng g c tin hnh t 30 nm nay ti mt nc nh nc Php. Thch thc hin nay l thc s thay i v vn minh: cn chuyn t mt nn vn minh tiu th nhiu nng lng sang mt nn vn minh tit kim nng lng.
Liu iu c th thc hin c ? Cu tr li l c, nu ta thc c rng nn vn minh m chng ta bit ti k t sau i chin th gii ln th 2 v c th hin bng vic tng s lng -t, my bay v nh khng cch nhit, s ch l mt qung ngn trong sut chiu di lch s nhn loi. Trong nn vn minh c i, loi ngi bit xy nh theo cch gim thiu vic tht thot nng lng. Nhng thiu st m chng ta phm phi trong 50 nm va qua chng ta c th khc phc trong vi thp k. Ni tm li, chng ta khng c s la chn: nhiu nht, chng ta c t 20 n 30 nm xy dng mt nn vn minh tiu th tit kim nng lng.
Mt phng php tip cn v vn ha v t chc

Nn vn minh mi s da trn vic thay i c bn cc thi quen ca chng ta, v giao thng, nh hay qui trnh cng nghip. Cc gii php k thut th c, song cuc cch mng ln cn trin khai l v mt vn ha v t chc. Cn u tin ph bin thng tin ti cc nh lnh o chnh tr, tt c h u trng thnh t mt nn vn ha chy theo nng sut, d theo m hnh t bn hay m hnh cao vai tr Nh nc. Trong nhiu nm, ngi ta cn cho rng c th xc nh mc vn minh thng qua mc tiu th in trn u dn. Ngy nay, chng ta bit rng mi vic khng phi l nh vy nhng tt c cc nh lnh o u cha cm thy thuyt phc v iu . Tuy nhin, s l khng nu ta ch tuyn truyn ti cc nh lnh o. Chng ta ch c th thay i c nn vn minh khi tc ng c ti tt c cc tng lp trong x hi. iu i hi phi n lc rt ln v thng tin trong cc trng hc v trong tt c cc khu vc ca nn kinh t, thng nht v trao i kinh nghim gia tt c cc tc nhn trong x hi cng nh gia cc nc, nh nhng g chng ta ang lm ngy hm nay. Vic chuyn i cng cn mang tnh t chc, c bit v th ch. Do vn s dng hiu qu v tit kim nng lng l mt phm tr xuyn sut nhiu hot ng (nghin cu, gio dc, hot ng sn xut, thit b...), c quan ch o chnh sch cng v tit kim nng lng nn c t di s iu hnh ca Vn phng Th tng Chnh ph. D nhin, mi b u c th c b phn nng lng ring ca mnh, song mt c quan trung ng c trang b ngun lc l yu t khng th thiu iu phi tt c cc hot ng. y l cch tip cn ca Hn Quc trong nhng nm 80, khi nc ny trin khai chnh sch hiu qu nng lng ca mnh.
53
Kt thc phin lm vic

ng ng Tng, V trng V Khoa hc Cng ngh, B Cng Thng Phin lm vic th nht ca hi tho n y l kt thc vi cc ni dung tho lun v cng phong ph. Chng ti ch lng nghe cc bi tham lun khc nhau v thu thp c nhiu thng tin b ch v st ng. Chng ti thc rng cc gii php tit kim nng lng s ch mang li li ch nu c nhn rng ra ton b nn kinh t, iu ny i hi mt s thay i v qui m trin khai v mt s phi hp cht ch gia cc tc nhn khc nhau. Hiu qu nng lng ng thi cng phi ch trng ti vn mi trng v nhu cu tng trng kinh t ca mt nc nh t nc chng ta. Thay mt B Cng Thng, ti xin chn thnh cm n cc din gi. Xin chc tun l Php thnh cng tt p. Chc cho quan h Vit Php ngy cng c cng c v tng cng.
54
AFD 2009
Chng trnh th v nh
ng Trn Ngc Chnh, Th trng B Xy dng Tc pht trin th Vit Nam tng rt nhanh. Hng nm, khu vc th tip nhn thm 1,2 triu dn. Tnh hnh ny thc s ng lo ngi bi tiu th nng lng ti thnh ph hin mc rt cao. Mc d chng ta c n lc xy dng cc nh my in mi, song chng ta vn phi i mt vi tnh trng thiu in. H ni, vo u ma h, hng tun u xy ra ct in. y l mt vn quan trng i vi chnh ph Vit Nam. Ti xin c cm n cc chuyn gia trong nc v quc t tham gia hi tho ny v xin chc hi tho thnh cng tt p.
55
2.1. V mt qu trnh th ha t pht thi kh cc-bon

ng Serge Salat, Gim c Phng th nghim hnh thi th (CSTB) Hnh tinh ca chng ta ang phi i mt vi tc th ha ngy cng nhanh, cc vng th l cc khu vc c cng nng lng cao nht : cc thnh ph tiu th 75 % nng lng tiu th ton cu trong khi ch chim 2 % din tch b mt tri t. Nh vy, th ha c xem l yu t ch yu gy ra hin tng thay i kh hu.
AFD 2009
Phng php tip cn do Phng th nghim cc Hnh thi th trin khai tp trung vo nm cp trong mt mi quan h tng th : trung tm th ln, thnh ph, mng li th, khu th v ta nh. Mc tiu l phn tch xem mt v hnh thi th c tc ng th no i vi tiu th nng lng.
Mt th v tiu th nng lng

Mt l yu t quyt nh i vi tiu th nng lng: mt ca mt thnh ph cng thp, khong cch i li cng xa th mc tiu th nng lng cng tng. Xy nh cao tng cha chc l gii php tt tng mt : cc thnh ph c nhiu nh hnh thp v c bao quanh bi ng cao tc c mt thp hn hai ln so vi cc thnh ph c nhiu nh 5 tng v c tuyn ph c qui hoch theo bn c. Nh vy, Paris ni l mt thnh ph c mt cao, vi 25 000 dn/km2 v 40 000 dn/km trong gn phn na cc qun. Ngc li, vng Ile-de-France c mt dui 1 000 dn/km2. Thnh ph H Ch Minh c mt tng i thp, vi 7 943 dn/km2 tnh chung v khong 10 000 dn/km2 trong khu vc trung tm thnh ph. H ni, mt trong trung tm thnh ph cao hn (19 163 dn/km2), song thnh ph ny ang trong qu trnh m rng v mt tnh chung (3 490 dn/km2) ang tim tin dn ti mt ca cc thnh ph M. Ti tt c cc thnh ph c, mt gim dn khi i t khu trung tm ra khu ngoi vi. Ti thnh ph H Ch Minh, ta thy r s khc bit gia khu ph c chu u xy theo kiu thuc a, vi cc i l, ph ln, cng vin; khu ph kiu M ni i l nhng ch cho ng cao tc v cc im trung chuyn v cui cng l khu pha Nam gm cc cng trnh pht trin trong thi gian gn y vi cc ta nh ln v cc khu cng nghip c mt thp.
56
Hng pht trin ca cc thnh ph chu

Theo nghin cu ca Newman v Kenworthy, trong nhng nm 80, cc thnh ph nh Tokyo, Singapo hay Hong Kong l nhng thnh ph rt mu mc v tiu th nng lng. Cc thnh ph chu u lc c xp hng v tr tng i tt trong khi cc thnh ph ca M vo thi im c mc tiu th nng lng rt ln. Kt qu phn tch tc ng ti mi trng theo tng khu vc cho thy khu vc chu -Thi Bnh Dng hin l khu vc s dng tng i t ti nguyn nng
lng tnh trn u ngi, song trong thi gian ti, khu vc ny s c mc tiu th nng lng tng gp 3 hoc 4 ln so vi tng mc tiu th hin nay ca ton th gii, nu i theo phng thc th ha kiu M. Qu thc, ta nhn thy cc thnh ph chu ngy cng c xu hng xa di m hnh th truyn thng vi mt cao i theo m hnh ca M. Mt ngi dn Thng Hi hin c mc tiu th nng lng cao hn 2 ln so vi 1 ngi dn sng trong ni Paris v c mc tiu th tng ng vi 1 ngi dn vng Ile-de-France. Hn na, ngi dn Thng Hi thi vo mi trng 1 lng kh CO2 cao gp t 3 ti 4 ln trong khi gi tr kinh t sn xut ra ch bng 1/8 so vi ngi dn Paris.
H thng si ti Paris
APUR tin hnh mt nghin cu v hiu qu nng lng ca h thng si ti Paris, ni h thng ny pht thi 76 % lng kh CO2 ca khu vc nh . tin hnh nghin cu, APUR phn loi nh theo thi gian xy dng v t tnh nhu cu si v mt l thuyt i vi tng loi nh. Chng ti pht hin ra rng hiu sut v bc cng trnh nh ti Paris tng bc b xung cp tnh t th k XVIII cho ti nhng nm 70, c ngha l cho ti cuc khng hong du la u tin, trc khi c ci thin nh cc qui nh v nhit. Tnh cht nn ca ta nh, vn cng l mt yu t tit kim nng lng, cng thng xuyn gim theo thi gian. Xt ti v tr xy dng cc ta nh trong thnh ph, ta cng cch xa trung tm bao nhiu, th hiu sut nhit cng gim by nhiu. Tng nhu cu si v mt l thuyt ca Paris l 9 TWh/ nm v nhu cu thc t l 11 TWh. chnh lch trn y l ch yu do cch thc s dng nng lng. Ngoi vn hiu sut nhit ca ta nh, cn c vn cht lng ca thit b, c bit l ni hi, loi nhin liu, thi quen ca ngi s dng, mt s ngi t nhit si mc 23C trong khi nhng ngi khc ch cn mc 19C, hay phng thc si: phng thc si in c nhn v h thng cung cp kh si tp th c chnh v tiu th nng lng l 2,5. Cc ta nh c nht, nm trung tm thnh ph, thng him khi c trang b thit b cung cp kh si tp th hoc h thng si c nhn chy bng du diesel hoc gaz. Cc ta nh ny thng c si bng in vi cc thit b c nhn, kt qu l mc tiu th nng lng y thp hn 2 ln so vi nhu cu c nh gi trn l thuyt. Cc ta nh c nht nh vy l cc ta nh mu mc nht
57
v mt hiu sut nhit, nh vo s kt hp ca cht lng v bc, tnh cht nn v phng thc si. Ngoi ra cn phi tnh ti yu t Php in ch yu c ngun gc t nng lng ht nhn v t l kh pht thi kh gy hiu ng nh knh ca loi nng lng ny l rt thp. Do vy khi h thng si chy bng du diesel, th mc kh pht thi cao gp 3 ln. Sau khi nghin cu c tin hnh, nhiu bin php c a ra: cch nhit cho cc cn h xy dng trc nm 1974; nng cp thit b v d nh thay th ni hi; s dng cc ngun nng lng khng pht thi CO2 khi iu kin cho php (a nhit, sinh khi) thay th cho nng lng ha thch, thng qua h thng nhit, hay s dng kt hp cc loi nng lng t pht thi nh kt hp gaz/in; phn tch ha n nng lng ti tng h s dng nhm nng cao thc s dng v khuyn khch h thay i hnh vi.
th ha ti ng bng sng Cu Long

Chng ti cng tin hnh nghin cu ti ng bng sng Cu Long, mt khu vc c c trng bi s an xen cc loi hnh xy dng v tnh trng th ha tri di dc cc tuyn ng. Ti khu vc ny, chng ti khuyn khch vic duy tr tnh an xen ca nhiu loi hnh xy dng ng thi nng cao mt ca thnh ph nm dc theo h thng knh, iu ny i hi trong tng lai cn phi thay i cch tip cn: vn khng phi l ma ma, m l ma kh. Trong thi gian ny, giao thng ng thy kh khn hn. Gii php y l lin kt h thng ng b vi h thng ng sng nhm xy dng mt h thng giao thng tng th trong h thng ng thy pht huy tr li v tr quan trng ca mnh. Thc vy, khng ch do lng kh pht thi gy hiu ng nh knh ca h thng giao thng ng thy thp hn rt nhiu so vi h thng ng b, m cn bi vic duy tu nng cp knh rch tu b c th i li quanh nm t tn km hn rt nhiu so vi vic lm ng vn thng xuyn b ngp. Nh chng ta thy, cc gii php thng rt khc nhau gia thnh ph ny vi thnh ph khc: khng c mt gii php chun ha c th p dng c khp mi ni. Tri li, ta cn tin hnh phn tch tng th v chi tit v hnh thi th t xc nh cc bin php gip chng ta t c kt qu ph hp nht trong tng trng hp c th. ng thi cng phi l cc bin php c u tin p dng.
58
AFD 2009
2.2. Qui nh v tit kim nng lng trong xy dng cc ta nh Vit Nam
ng Nguyn Trung Ha, V trng v khoa hc cng ngh, B xy dng S dng nng lng hiu qu v tit kim trong cc ta nh l mt vn c chnh ph chng ti quan tm. Thc vy, chnh ph ban hnh nhiu ngh nh v quyt nh trong lnh vc ny.
Ngh nh v s dng nng lng tit kim v hiu qu

Nm 2003, mt ngh nh v s dng nng lng tit kim v hiu qu trong cc c s sn xut, ta nh v thit b c thng qua. Ngh nh ny cng cp ti cc bin php khuyn khch cc h gia nh s dng tit kim v hiu qu nng lng, cng nh vn qun l cng trong lnh vc s dng hiu qu v tit kim nng lng. Theo ngh nh ny, bn thit k nh phi a ra c cc gii php kin trc nhm pht huy iu kin t nhin v gim tiu th nng lng trong cc hot ng chiu sng, thng kh, qut gi v si. Cc ch th ny phi tn trng cc qui tc v qui chun v s dng tit kim v hiu qu nng lng. Vic s dng cc vt liu cch nhit phi cho php gim c hin tng truyn nhit qua tng, ca v ca s. Cn s dng cc thit b t tiu hao nng lng v cc thit b ny cn phi c lp t ng theo qui chun nhm bo m tnh hiu qu nng lng. Cui cng, bn thit k phi tnh ti cc bin php s dng tit kim v hiu qu nng lng trong h s xin giy cp php xy dng ca mnh.
Chng trnh mc tiu quc gia v s dng nng lng tit kim v hiu qu
Thng 4/2006, chnh ph chng ti cng thng qua mt chng trnh quc gia vi mc tiu gim tiu th nng lng t 3 ti 5 % trong giai on 2006-2010, v t 5 ti 8 % trong giai on 2011-2015. Chng trnh s c thc hin thng qua vic ph bin m hnh qun l s dng nng lng tit kim v hiu qu, khuyn khch s dng v lp t cc thit b c hiu sut cao, gim vic s dng nhin liu v s dng cc loi nhin liu thay th. Chng trnh ny c 11 ni dung. y, ti ch xin k ra 6 ni dung. y l cc ni dung c s tham gia ch yu ca cc B nh B cng thng, B xy dng, B giao thng, B khoa hc cng ngh, B gio dc v o to. y ban nhn dn cc tnh v thnh ph cng tham gia vo cc ni dung ny.
59
Ni dung th nht l tng cng qun l Nh nc v s dng nng lng tit kim v hiu qu thng qua khung php l (lut, qui chun v tiu ch...) v hot ng phn cp h thng qun l. Ni dung th hai lin quan ti tuyn truyn gio dc, nng cao nhn thc v ph bin thng tin thng qua cc phng tin thng tin i chng, o to, ph bin cc gii php k thut, gio dc ph bin cho hc sinh t lp b cho ti i hc, pht trin th im mt m hnh tit kim nng lng h gia nh. Ni dung th ba l pht trin, ph bin cc trang thit b hiu sut cao, tit kim nng lng. Ni dung ny s c thc hin thng qua vic p qui chun v nhn mc trn cc sn phm s dng hiu qu nng lng, cng nh h tr k thut i vi cc nh sn xut mong mun p ng c yu cu qui chun v hiu sut nng lng. Ni dung th t lin quan ti s dng hiu qu v tit kim nng lng trong cc doanh nghip, vi vic pht trin mt m hnh qun l v h tr cho cc n lc ca doanh nghip trong vic i mi v hp l ha qui trnh k thut nhm s dng nng lng tit kim v hiu qu. Ni dung th nm lin quan trc tip ti B xy dng, bi y l ni dung v s dng nng lng tit kim v hiu qu trong cc ta nh. Chng ta cn nng cao nng lc trin khai cc qui chun c thng qua trong lnh vc ny, ng thi ph bin rng ri m hnh s dng hiu qu v tit kim nng lng trong cc ta nh.
60
Ni dung th su lin quan ti lnh vc giao thng vn ti vi vic ti u ha cc phng tin giao thng, gim tiu th nhin liu v hn ch pht thi kh gy hiu ng nh knh.
Mt chng trnh c bit cho lnh vc xy dng

Mt chng trnh c bit c thng qua cho lnh vc xy dng, hin chim 20 ti 24 % lng tiu th nng lng quc gia. B xy dng mong mun nng cao hiu qu nng lng trong lnh vc ny nhm tit kim t 5 ti 7 % lng nng lng tiu th, iu ny s c thc hin thng qua nhiu bin php trong c vic gim t l tht thot nc xung cn di 25 %. B xy dng c trch nhim xy dng mt h thng qui chun v tiu ch k thut v s dng nng lng hiu qu v tit kim cng nh s dng ti nguyn
trong xy dng, trin khai cc nghin cu mi v cng ngh hin i v vt liu xy dng mi, xy dng m hnh qun l nng lng hiu qu v tit kim cng nh cc yu t khc trong cc ta nh. Theo d kin, chng trnh s thnh lp hai Trung tm v tit kim nng lng t ti H Ni v Thnh ph H Ch Minh. Cc trung tm ny cung cp cho mi i tng cc dch v t vn v nghip v cng nh thc hin chuyn giao cng ngh. Mt ni dung v ph bin cc quy nh mi v tuyn truyn gio dc cho cc tc nhn c lin quan cng c d kin. Ni dung ny s c thc hin i vi cc c quan hnh chnh v cc i tng nh ch d n v nh u t trong lnh vc xy dng. Chng ti cng trin khai mt chin dch tuyn truyn v cng trng xanh v tit kim nng lng i vi cc doanh nghip. Mt cuc thi thit k cc cng trnh tit kim nng lng cng c t chc dnh cho khi cc trng kin trc v xy dng. Chng ti cng xut bn mt cun sch hng dn trong qui hoch th nhm gip cc nh thit k ti u ha vic s dng mt bng v pht huy cc iu kin t nhin tit kim nng lng. Chng ti cng cung cp cho h thng tin v cc gii php kin trc, h thng k thut v vt liu cho php tit kim nng lng v ti nguyn thin nhin. Chng trnh ny cng bao gm mt ni dung v ng pht nhit in v ti ch tn thu cht ph thi. V d nh tn thu nhit t cc nh my xi mng sn xut in hoc ti ch rc thi lm cht t cho cc doanh nghip sn xut vt liu xy dng. Ni dung cui cng lin quan ti cc gii php thit k v ci to h thng dn nc sch trong khu vc th, nhm hn ch tnh trng tht thot cng nh cung cp trn th trng cc thit b v sinh hn ch tiu hao nc.
61
Tin thc hin chng trnh trong lnh vc xy dng

Hin mt phn ca chng trnh c thc hin, mt phn trn c s quan h i tc v d nh vi Deringer Group (Hoa K), nhm xy dng cc qui nh v s dng nng lng hiu qu v tit kim trong xy dng, hoc vi Onduline (Php), nhm t chc mt cuc thi v thit k cc cng trnh tit kim nng lng dnh cho sinh vin cc trng i hc kin trc ca H Ni. Chng ti cng ban hnh cc qui chun v xut bn sch hng dn k thut v s dng nng lng tit kim v hiu qu trong qui hoch th, v bc ca cc cng trnh, my un nc nng bng nng lng mt tri v h thng iu ha
nhit nhm tit kim nng lng, s dng thng gi t nhin, cc loi vt liu sinh thi v chng nng dnh cho phn mi, vv.... Mt v d khc: Tng cng ty xi mng Vit Nam tin hnh mt nghin cu v tn thu nhit v kh thi t cc nh my sn xut xi mng. Trong qu trnh thc hin chng trnh ny, chng ti nhn c s h tr rt tch cc ca B Cng Thng. B cng gip m trch chc nng th k ca Ban iu hnh, cng nh s h tr ca B xy dng v cc t chc quc t. Tuy nhin, ngn sch dnh cho chng trnh cn qu thp v nng lc ca chuyn gia trong nuc v s dng hiu qu v tit kim nng lng cn hn ch. Chng ta cn m rng hp tc quc t v nhn rng hot ng o to k thut v tit kim nng lng hng ti cc cn b qun l, cp trung ng v a phng trong cc lnh vc thm nh, nh gi v cp chng nhn.
2.3. Hiu qu nng lng trong cc ta nh: d n ca AFD ti Trung Quc v Thi Lan
ng Christian de Gromard, AFD, chuyn gia nng lng Hai d n ca AFD m chng ti sp gii thiu vi cc bn hin ang c trin khai ti Thi Lan v Trung Quc. Giai on u tp trung vo la chn kiu nh lm i tng ca d n. Ti Thi Lan, i tc ca chng ti l Ngn hng Nh ca chnh ph (Government Housing Bank). Chng ti tp trung vo khu vc nh xy mi. H thng nh ni trn ch yu bao gm nh cho cc h gia nh, song cc cn h ny ch yu c xy di hnh thc cc ta nh cao vi tng, thm ch i lc trn 15 tng. Ti Trung Quc, d n ca chng ti tp trung vo h thng nh trong khu vc dch v (vn phng, khch sn, trung tm thng mi, bnh vin), nhng ni c tim nng tit kim nng lng rt ln. Bc th hai, chng ti m hnh ha lng tiu th nng lng ca mi kiu nh da trn c s d liu kh hu hng nm. Trong c hai trng hp, cc hot ng ca d n v hot ng nghin cu u do cc k s v chuyn gia nhit s ti ca Thi Lan v Trung Quc m nhim, vi s h tr mc va phi ca chuyn gia quc t v cc cng c m phng hin c ti a phng vi chi ph t tn km. Cc kt qu m phng sau c so snh vi kt qu thu c t vic phn tch ha n nng lng hoc t kim ton nng lng trong cc ta nh thc.
62
AFD 2009
Bc tip theo l chng ti xy dng mt gii php nng lng tt nht cho tng kiu nh, di hnh thc cc chng trnh sa cha nng cp thng thng cho php tit kim hn 30 % nng lng, vi thi gian hi vn ngn (phn ln l di 10 nm). Cui cng, trn c s cc gii php nng lng, chng ti xc nh cc cng c ti chnh nhm thu ht cc i tng kinh doanh bt ng sn, khi l cc cng trnh xy mi, hoc cc nh u t, nu l cc ta nh ang trong qu trnh s dng.
D n ti Thi Lan
Mc tiu ca d n ti Thi Lan l a ra mt hn mc tn dng ti tr cho vic xy dng cc cn h dnh cho tng lp trung bnh, vi mc hiu qu nng lng cao. Ta nh mu m chng ti la chn l mt ta nh 7 tng vi din tch xy dng b mt l 2 000 m2 v cc cn h bn trong vi din tch 60 m2. C cu nh lm bng b tng ct thp, khng c cch nhit phn mi. Tng ngoi, bng gch, c ph mt lp trt thch cao, sn trng. Ca s bng nhm ph hp vi t l WWR 30 % (window-to-wall area ratio). Bng n dy tc thng thng c hiu qu nng lng thp (di 10 Watt/m2). Cc h gia nh c cc loi my gia dng khc nhau nh (tivi, ni cm in, t lnh v h thng iu ha c nhn) khng my hiu qu. Tng lng tiu th ca ta nh l 137,5 kWh/m2/nm. Do kh hu nhit i m ca Bangkok, ring iu ha nhit chim 71 % ha n nng lng; chiu sng 11 % ; thit b in (k c thang my v my bm nc trung tm) 18 %. Nghin cu cho thy bn bin php rt n gin cng cho php tit kim c 30 % nng lng: cch nhit 6 mm trn mi, la chn gii php chiu sng hiu qu, s dng knh phn chiu sn c ti a phng, s dng h thng iu ha c nhn mc ng k t cht lng cao cng sn c ti Thi Lan, tt c vi chi ph ph tri di 5 %.
63
AFD 2009
TIT KIM NNG LNG Ci thin v tit kim nng lng 1. Trng hp c s 2. Knh phn chiu + 6mm cch nhit mi 3. Chiu sng c bit hiu qu 4. iu ha c bit hiu qu 5. 6mm cch nhit mi + knh phn chiu + chiu sng v iu ha c bit hiu qu Tiu th nng Chi ph ph tri, tnh bng % lng, tnh bng kWh / m2.nm 137 118 2,8% 128 124 97 0,1% 1,7% 4,5% Tit kim nng lng, tnh bng % 14% 7% 10% 29% Thi gian thu hi vn u t, tnh bng nm 7,3 0,4 6,2 5,6
Bng 2: Li ch u t tit kim nng lng trong vn Nh Ngun: AFD
i li vic cc i tng kinh doanh nh chp nhn cc yu cu rt n gin nu trn, khch hng s c xut c vay u i. Kt hp c vic tit kim nng lng v khon vay u i, th vic mua mt cn h c tnh hiu qu cao v nng lng khng t hn so vi mt cn h thng thng. D n ny ang trong giai on m phn quan h i tc vi cc i tng kinh doanh bt ng sn. Mc tiu l trin khai hot ng trn qui m tng i ln (khong 5 000 cn h) v chng minh kh nng p dng ca phng php ny.
64
D n ti Trung Quc
D n ti Trung Quc c mc tiu xy dng cc c ch ti tr cho hot ng ci to thit b nhit ca cc ta nh hnh chnh v t nhn. Chng ti quyt nh nghin cu Ta nh ca S gio dc ti V Hn thuc tnh H Bc. Tng lng tiu th nng lng ca ta nh l 89 kWh/m2/nm. Do kh hu rt lnh vo ma ng v rt nng vo h, nn hot ng si v iu ha nhit chim phn ln ha n nng lng (20,5 % v 33 %). Phn nng lng cn li dnh cho chiu sng (18 %) v cc ng dng khc (28,5 %) trong vic s dng my vi tnh. Cc hot ng m phng cho php tnh c thi gian hi vn u t i
vi tng bin php hiu qu nng lng c trin khai: 3,7 nm i vi h thng kim sot chiu sng; 2,2 nm i vi h thng vn tc thay i; 12,1 nm i vi h thng cch nhit trong nh; 22,7 nm i vi vic to bng mt bn ngoi. Tt c cc bin php tc ng ti phn xy dng cn thi gian quay vng vn di trong khi cc bin php tc ng i vi cc thit b in th ch cn thi gian quay vng ngn hn. Tuy nhin, cn khc phc tnh trng ch mong mun trin khai cc bin php tc ng ti phn thit b, bi iu ny s c kh nng lm cn kit tim nng tit kim nng lng v di hn. Cn trin khai cc bin php tc ng tng th trong thi gian hi vn vi di khc nhau s mang tnh b sung ln nhau. Trong trng hp nghin cu, thi gian hi vn trung bnh ca tng th cc bin php l 9,8 nm, thi gian trn c nh gi l chp nhn c. Nhn chung, vi chi ph u t l 169 Nhn dn t/m2, mc tit kim nng lng hng nm l 18,5 kWh/m2, nh vy tit kim c 31,2 % so vi mc tiu th hin ti v v chi ph s tit kim c 17,2 t/m2. p dng cc bin php nng cp i vi ton b cc khu nh ti V Hn thuc kiu nh nu trn s phi u t 507 triu nhn dn t (khong 50 triu euro), vi thi gian hi vn di 10 nm. Con s trn l qu ln i vi mt nh u t t nhn song khng nhiu i vi chnh quyn. Chng ti hi vng sp ti s c th ha c d n ny vi thnh ph V Hn. Ti thnh ph ny, chng ti cn c mt d n khc dnh cho khu vc t nhn. y l d n trin khai vi khch sn Shangri La. Mc tiu th ca khch sn ny l 294 kWh/m2/nm, trong 28 % dnh cho git l, 17 % iu ha nhit , 11 % chiu sng, 9 % nc nng, 7 % si, 5 % nu nng. C cu ha n nng lng ca khch sn nh vy khc vi khu vc nh v nh vy cc bin php cn trin khai cng nh cng c ti chnh cng s khc so vi khu vc nh .
65
Kt lun
Cc nghin cu cho php xc nh tim nng tit kim nng lng v phng thc ti u ha cc tim nng ny c th c tin hnh tng i nhanh. Hin c y cc cng c v cc cng c ny c th c cc -kp ti a phng s dng thnh tho. Chin lc hnh ng phi tnh ti thi gian hi vn u t ca cc gii php k thut khc nhau ng thi s dng phi hp cc gii php vi nhau. Cn c bit lu ti vn ti chnh. Vn ny t nht cng quan trng nh vn k thut. Mc tiu l chng minh cho cc tc nhn thy hiu qu nng lng l mt hot ng mang li li ch v t khuyn khch h thc hin cc gii php hiu qu nng lng trn din rng.
2.4. S dng hiu qu v tit kim nng lng trong cc d n chiu sng cng cng
ng Michel Rateau, Gim c ph trch pht trin ca CITELUM T trng ca chiu sng cng cng trong tiu th in ca mt thnh ph thng khng c nh gi ng mc. Ti chu u, t trng ny trung bnh chim 52% ha n tin in ca chnh quyn cc thnh ph. Con s trn qu l ln, trong khi chiu sng cng cng li c tim nng tit kim rt ln. Thc vy, nhn chung, ta c thi quen vn hnh h thng chiu sng cc th theo cng mt phng thc vo gi cao im cng nh vo lc thp im ban m, ngay c khi gn nh khng c ngi trn ph. y l iu khng c cn c. Giai on u ca mt hot ng s dng tit kim nng lng trong chiu sng cng cng l giai on nh gi hin trng. l vic thng k ton b h thng chiu sng, nh gi ph hp ca h thng i vi qui chun, xc nh tim nng tit kim nng lng, tnh ton s tin u t v thi gian hi vn v cui cng xc nh cc u tin thng qua S qui hoch tng th v chiu sng. Bc tip theo, ta c th trin khai 3 bin php chnh v hiu qu nng lng trong chiu sng. Bin php th nht l chn cc loi bng n v cha c hiu sut cao hn. Mt bng n 400 W c t trong cha n khng phn chiu s c chiu sng thp hn mt bng 150 W c t trong mt cha n hin i. Tim nng tit kim nng lng trung bnh l 40%. Bin php th hai l thay i hot ng chiu sng cho ph hp vi nhu cu ca ngi dn (Chiu sng khi cn thit v hp l). Mt k thut mi, qun l im chiu sng t xa, cho php tit kim ti 48%. H thng ny, hin c trin khai ti thnh ph H Ch Minh, cho php qun l vic thp sng, tt n v gim cng sut t xa, qun l tnh trng thp sng v thng tin theo thi gian thc v c k v trc trc t ngun v cui cng l ng dng mt s thnh tu mi trn ng dy h th nh wifi v camara gim st trn c s s dng mng li dnh cho chiu sng cng cng. Bin php th 3 l s dng cc loi nng lng ti to, c bit l di hnh thc cc tm quang in nng lng mt tri. iu ny em li hai li ch: va cho php gim ha n tin in va tuyn truyn c cho ngi dn.
66
AFD 2009
D nhin, tt nht l kt hp cc bin php trn. Ta c th trin khai lp t cc thit b c hiu sut cao, qun l cc thit b ny t xa nhm ti u ha qu trnh vn hnh ng thi s dng mt phn hoc ton b nng lng ti to cung cp cho h thng thit b. Vic trin khai mt cch ti u ba bin php k trn c th c thc hin thng qua mt hp ng qun l trn gi i vi hot ng chiu sng cng cng. Hp ng bao gm hot ng qun l nng lng, k thut, thi cng, khai thc v bo dng. Vi thi gian t 10 n 25 nm, loi hp ng k trn bao gm c hng mc bo lnh u t, trin khai ti tr v cam kt hp ng v hiu sut ca h thng. Di y l hai v d v cc gii php k thut c gii thiu trn: Ti khu vc ngoi vi ca Helsinki, 1 500 im chiu sng c trang b mt h thng qun l t xa, kt hp vi mt mng li cc u d c lp trn mt ng nhm xc nh nhu cu chiu sng. Dung lng chiu sng s c xc nh thng qua vic phn tch nhu cu chiu sng ty theo iu kin thi tit, tnh trng giao thng v thi im trong m. Ti thnh ph San Fost de Campsentelles, gn Barcelona, mt nh my in mt tri vi cng sut 1 GWh/nm cung cp ton b nng lng cho mng li chiu sng cng cng ca thnh ph, tc l 1 650 im chiu sng vi h thng iu khin t xa Luxicom. H thng ny cho php gim 35 % lng nng lng tiu th v 45 % chi ph ha n tin in. Theo kt qu tnh ton kinh t tnh trn thi gian 25 nm, sn lng ca nh my quang in cho php ti tr cho 70 % d n, trong tnh c vic xy dng nh my v nng cp ci to cho h thng chiu sng.
67
2.5. Tham gia kin 2.5.1. Bnh lun v cc vn qui hoch thnh ph
Gio s Nguyn Sn Hi, nguyn Ph gim c Vin qui hoch, B xy dng Dn s th ca Vit nam tng t 12 triu nm 1986 ln ti 22 triu hin nay v chim 26 % dn s c nc. Vit Nam hin c 729 th trong c hai th loi c bit. Vi s lng ln th, cn trin khai mt chin lc tng th v qui hoch v pht trin th.
AFD 2009
Tc th ha tng nhanh cng vi nhu cu tin nghi ca ngi dn th ko theo tnh trng bng n v tiu th in ti cc thnh ph. Cc thnh ph chim khong 48 % tng tiu th vo nm 2005. Nh vy, yu cu s dng in tit kim v hiu qu c bit ang c t ra ti cc thnh ph. Hin c nhiu gii php ca chnh ph trong vn qui hoch song mt s ni dung rt quan trng li cha c quan tm, v d nh vn chiu sng cng cng. Mt hi tho quc gia gn y c t chc v vn ny, sau nhiu bin php c thc hin nhm gip hot ng chiu sng cng cng tit kim hn v hiu qu hn. Vi s h tr ca Php, chng ti ang xy dng mt trung tm iu khin gim st h thng chiu sng ng ph vi cc cng ngh rt hin i cho php tit kim 50 ti 60% tiu th in nng. Ngoi ra, c th s dng nng lng mt tri nhiu hn na trong chiu sng th hoc dng cho h thng si. i vi vn cung cp nc, c bit cng tiu hao nhiu nng lng, nn chng s l hp l hn nu xy dng cc b cha nc trong tng khu ph thay v dn nc trc tip t cc nh my v cc h.
2.5.2. Sng kin s dng hiu qu v tit kim nng lng trong lnh vc xy dng Vit Nam
Gio s Nguyn Hu Dng, Trng i hc kin trc H Ni
68
Trong lnh vc cc ta nh, cc bin php u tin v tit kim nng lng c tin hnh t nm 1996. Ngay t thi k ny, di s ch o ca B khoa hc v cng ngh, chng ti thc hin kim ton nng lng trong nhiu ngi nh cao tng. T 2000 ti 2002, B Cng Thng trin khai mt chng trnh khc, trong bao hm c ni dung qun l cu in DSM. Chng trnh ny cho php tin hnh kho st thc trng trong 31 ta nh thng mi ca H Ni v Thnh ph H Ch Minh. Tim nng tit kim nng lng trong cc khu nh ny trung bnh l 24%. Tim nng trn cng ln hn khi cc trung tm thng mi ang xut hin ngy cng nhiu Vit Nam, di tc ng ca u t nc ngoi. Nu Vit Nam t mc tiu tr thnh nc cng nghip vo nm 2020, t trng dch v trong GDP s tng mnh v tiu th nng lng trong cc ta nh thng mi s tng tng
ng. Nhn tng th, d kin lnh vc dch v s chim t 35 ti 40 % tng tiu th nng lng ca c nc. Chng ti nhn thy cc khu nh cao tng s dng vo mc ch thng mi xut hin ti rt nhiu thnh ph ca Vit Nam. Mt s khu nh trong s tiu th hn 2 triu kWh v hin gi cha c bt k chng trnh no nhm kim tra cc i tng tiu th in nng ln ny. Mt phn khng nh cc ta nh ny c xy dng theo phong cch phung Ty, m khng tnh ti iu kin kh hu ca Vit Nam, dn ti hiu sut nhit ca v bc ta nh thng thp. Thm vo l tnh trng qun l nng lng thiu tnh hiu qu v tit kim. Chnh v vy, tim nng tit kim nng lng trong cc ta nh thng mi hin c nh gi mc 25 hoc 30%. Ti Vit Nam, chng ti thiu vt liu cch nhit c cht lng cao. Chng ti cng khng c m hnh qun l trong khai thc cc ta nh cao tng. Khi cp giy php, tnh ph hp vi cc qui chun do B ra cha thc s c ch . Trong tng lai, cn tin ti gim cng nng lng trn c s bo m tin nghi cho nhng ngi sng v lm vic trong cc ta nh ny, v d nh s dng cc h thng thng gi t nhin. Trong cc vn bn mi do B Cng Thng v B Xy dng thng qua, vn hiu sut nhit ca v bc cng nh cc thit b nh iu ha, thang my, my un nc nng, c ch trng. V nguyn tc, cc qui chun ban hnh nm 2005 c tnh bt buc song vic p dng trn thc t li cha thc s c nh trong qui nh. Chng ti hin mi trong giai on thng tin v tuyn truyn i vi cc i tng s dng. Cn trao cho cc trung tm tit kim nng lng nhiu thm quyn hn na trong vic thc thi lut v p dng qui chun. Mt khc, mt s nh u t c mong mun nng cao cht lng nhit ca cng trnh li vp phi kh khn v ti chnh. Nm 2008, chng ti thnh lp mt Hi ng cc cng trnh xanh, trong khun kh quan h i tc vi Trng i hc kin trc H Ni. Hi ng xy dng cc tiu ch nh gi nhm xp hng cc cng trnh thn thin vi mi trng, trong c c tiu ch v hiu sut nhit. Tuy nhin, theo kt lun mi y ca Hi ng, hiu sut nng lng ca cc ta nh trong khu vc dch v hin cn rt thp.
69
AFD 2009
2.5.3. Thay i v s dng nng lng trong ngnh dch v khch sn, v d ca mt tp on khch sn
B o Hong Lin, Ph Ch tch Cu lc b Xanh Saigontourist, Ph tng gim c Khch sn Continental thuc Tng Cty Du Lch Saigon (Saigontourist) Saigontourist c thnh lp nm 1975. y l mt trong nhng n v u tin trong lnh vc l hnh, khch sn v nh hng Vit Nam. K t nm 1998, nh vo s h tr ca cc i tc nc ngoi nh ADEME, 13 khch sn thuc tp on chng ti tham gia vo cc hot ng nng cao hiu qu nng lng v c cp chng ch ISO 14001. Cu lc b khch sn xanh, thnh lp nm 2004 vi mc ch trao i kin thc, kinh nghim trong vic QLMT & QLNL, ng mt vai tr quan trng trong vic nng cao hiu qu nng lng ca khu vc khch sn. Cu lc b l ni to c hi chng ti tip cn vi cc chuyn gia quc t nhm gip cc n v thnh vin duy tr v ci tin h thng QLMT&QLNL . Sau y l mt s cc bin php m chng ti trin khai trong cc khch sn ca chng ti: s dng kha t t ngt in, thay bng n dy tc bng bng n hunh quang, s dng my un nc bng nng lng mt tri, lp t cng t ph v s dng ti a thng gi t nhin, trnh s dng cc thit b tiu hao nhiu in nng vo gi cao im, la chn cc thit b vn phng v iu ha thn thin vi mi trng, tin hnh bo dng thng xuyn i vi thit b ; vn ng khch hng, v d nh ku gi s hp tc ca khch s dng li khn tm, drap ging... T 2003 ti 2007, chng ti tit kim tng cng l 20% lng nng lng tiu th, tng ng vi 7,7 t ng VN. Tuy nhin, hin chng ti cn rt nhiu vic phi lm, bi thay i hnh vi v thi quen l mt vic kh khn v lu di. Cng ngh mi th sn c, song phi tm c cc c ch huy ng ti chnh ph hp. Mt khc, mt s khch sn ca chng ti rt c v lp t cc thit b hin i l iu khng phi l d. Chnh v vy, chng ti hy vng chnh ph s c cc bin php nhm h tr chng ti p dng ISO 14001, c bit thng qua vic to dng mt mi trng cnh tranh bnh ng gia cc doanh nghip p dng v doanh nghip khng p dng cc qui chun cht lng nu trn. Vit Nam ang nh hnh v tr ca mnh trong nn kinh t th gii, c bit thng qua hot ng du lch. Pht trin du lch xanh v bn vng l mt i hi ang t ra hin nay.
70
AFD 2009
2.6. Tho lun Tun th cc qui chun xy dng

Mt tham lun vin: Cc cng trnh xy dng hin nay Vit Nam c tun theo cc quy chun do B ra khng? C nhng phng tin g kim tra iu ? ng Nguyn Trung Ha: Cc quy chun v hiu qu nng lng trong cc cng trnh xy dng l bt buc. Khi cp giy php xy dng, c quan chc nng phi kim tra xem d n c tun th ng cc quy chun ny hay khng. Nhng trn thc t, iu li ph thuc vo nng lc phn tch cc ti liu v hiu qu nng lng v cng kh khn hn khi m cc quy chun ny cha c quy nh c th. Chnh v vy, B ang son tho cc tiu chun mt cch chi tit hn kim tra tnh ng dng ca cc quy chun. Chng ti cng mong vi s gip ca cc i tc quc t trong vic t chc cc chng trnh nng cao kin thc cho nhn vin ca chng ti. n nay, vi s h tr ca Phn Lan, chng ti t chc mt chng trnh nng cao nng lc kim ton v thm tra k thut cho cc nhn vin qun l hnh chnh c php cp giy php xy dng. Xt tnh hnh hin nay, c th cn phi mt nhiu nm na trc khi vic kim tra cc quy chun v hiu qu nng lng ca cng trnh c hiu lc ng Trn Ngc Chinh: Chng ti cng ang cho bt u cc cng trnh kiu mu. Va qua chng ti c khong 20 cng trnh, trong c Petro Vietnam H Ni c xy dng theo m hnh tit kim nng lng. ng Fouzi Benkhelifa: Vic xy dng mt qui nh v nhit i hi phi u t nhiu cng sc v mt khoa hc vi s cng tc ca cc chuyn gia trong nc v quc t. Vic trin khai qui nh trn thc t bi cc k thut vin khng chuyn v nng lng thng t ra nhiu vn . Bn thn Php cng vp phi kh khn ny. Ngc li, hng gii php thng l pht trin cc cng c c n gin ha nhm cho php ph bin rng ri vn ha nh gi hin trng v thit k t trc, hn l i theo hng tuyn truyn cc ni dung qu k thut v chi tit. Song song vi vic tng cng nng lc, mt khu d nhin khng th thiu, l ta cn d tr mt giai on qu v o to. Trong giai on ny, ta c th xut vi cc ch d n v ch thu cc phng php ph hp vi kh nng ca h. V d nh cc cng c tnh ton thng thng v mc tiu th nng lng ca mt cn h hay cc phn mm tin nh gi hin trng v hiu sut nng lng. Cn kin nhn v khng nn d kin ph cp ngay lp tc nn vn ha khoa hc v k thut v hiu qu nng lng.
71
ng Christian de Gromard: Thc vy, vic p dng cc chun mc lun lun t ra nhiu vn . Trung Quc thng qua cc chun mc rt cao i vi cc cng trnh xy dng. Tuy nhin 10 nm sau, cha ti 10% cc cng trnh tun th theo cc chun mc trn. Phn ln cc nc mi ni u c t l p dng chun mc rt thp. a ra qui chun l vic lm cn thit, song cng cn t chc hot ng tuyn truyn nh cc hot ng c trin khai ti Trung Quc v Thi Lan m chng ti gii thiu trn y: nh vo cc c ch ti chnh ph hp, ta bt u bng vic p dng cc qui nh c n gin ha cho cc chng trnh c trin khai trn din rng, iu cho php tuyn truyn vi cc i tng khc nhau v li ch ca hiu qu nng lng. C hai phng php tip cn ny u c th b sung cho nhau.
Khuyn khch ti chnh

ng Hong Minh V: Hin ti l ging vin ti trng i hc kin trc Thnh ph H Ch Minh v t nhiu nm nay ti lm vic vi B xy dng v vn chnh sch s dng hiu qu v tit kim nng lng trong cc ta nh. Chnh ph hin rt quyt tm trong vic xy dng qui chun, song cn thiu cc vn bn di lut. Bn cnh , cc cng ty t vn, cc nh u t bt ng sn v cc nh cung cp vt liu cha c nhiu nng lc v s dng hiu qu v tit kim nng lng. Ti Thnh ph H Ch Minh, hin ch c vi cng ty c kh nng t vn v hiu qu nng lng trn phng din kin trc. Cc cn b ph trch th l h s xin cp php xy dng cng khng c nng lc v vn ny. Vn quan trng nht hin nay l vn huy ng ngun ti chnh. Cc nh u t hin gn nh khng c khuyn khch thc hin gii php tit kim nng lng v chng ti cn thiu c ch huy ng ti chnh hiu qu thc hin cc hot ng tit kim nng lng mt qui m ln hn. Ti c nhiu dp lm vic cho nhiu d n ln vi t cch l chuyn gia t vn. Khi ti xut cc gii php tit kim nng lng, cc nh u t xy dng u tn thnh nhng khng p dng do cc bin php ny ko theo chi ph ph tri v thi gian thu hi vn i vi h s lu hn. Ngay c hot ng kim ton nng lng i vi h xem ra cng l qu tn km. Ti hi vng trong cc nm ti vi s quyt tm ca B xy dng v s h tr ca cc i tc nc ngoi, chng ti s hon thin c t chc, xy dng c cc c ch khuyn khch ti chnh v cc h thng x pht. Tt c nhng yu t trn s to thun li cho vic p dng qui chun v hiu qu nng lng mt cch hiu qu.
72
AFD 2009
Mt th v kt cu th
Mt tham lun vin: Theo ng Serge Salat, hiu qu nng lng ca cc thnh ph t l thun vi mt ca cc thnh ph . Tuy nhin, chng ti li c xu hng nh gi rng nng cao iu kin tin nghi ng thi gim tiu th nng lng, cn gim mt cho cc thnh ph. Thc vy, ti cc trung tm thnh ph, nhit thng cao hn so vi khu vc ngoi (cao hn trung bnh 3 ), iu dn ti vic tiu th nng lng nhiu hn cho iu ha nhit . ng c th pht trin thm quan im ca mnh? ng Serge Salat: Vic nhit chnh nhiu gia khu vc trung tm v ngoi thng do bt cp trong khu thit k kt cu th v tnh trng b tng ha qu cao. Tnh trng chnh lch nu trn c bit thp hn rt nhiu ti cc thnh ph c thong kh cao v nhiu cy xanh. Ti cc thnh ph c thuc vng Andalousia, vng c kh hu cc k nng. Ti y, mt rt cao khng gy ra tnh trng nng cc b m ngc li li to ra khng khi mt m ng ngc nhin, nh vo cht lng ca h thng thng gi v thnh ph c nhiu cy xanh v h nc. Tng t nh vy, thnh ph Nice ca Php tht mt m nh gi bin c lu thng tt trong thnh ph. Song mt s lng ln cc thnh ph thng gp bt cp v thit k v c mc b tng ha cao. Tri li, chc chn l vic pht trin thnh ph di hnh thc tri di s khng phi l mt gii php do thi gian hnh trnh ca cc loi xe c gii tng ln s lm tng rt nhiu tiu th nng lng. Cc thnh ph c nn cao thng c hiu qu nng lng cao hn rt nhiu song cc thnh ph ny cn c thit k trn c s tnh ti cc yu t sinh kh hu.
73
AFD 2009
Qun l v giao thng th
ng Nguyn Vn Nhn, V trng v khoa hc cng ngh, B Giao thng

Vit Nam hin c tc th ha rt nhanh, cc khu vc th ngy cng pht trin. Tnh trng giao thng bng phng tin c gii ngy cng tng, gy ch tc giao thng th v dn ti vic tiu th mt lng ln nng lng. Giao thng chim 30 % tng lng nng lng tiu th v c tc ng ln i vi mi trng v lng kh pht thi gy hiu ng nh knh. Chnh v vy, chnh ph v cc b c bit quan tm ti vn qun l nng lng trong hot ng giao thng. Ti Thnh ph H Ch Minh v H Ni, nhiu nhm cng vic c xut nhm tm ra cc gii php cho vn tc nghn giao thng. Hin gi, cc gii php xut cha p ng c mong i. Chng ti rt mong hi tho ny s l dp chng ti hc hi cc kinh nghim ca Php v nc ngoi trong t chc giao thng th, c bit thng qua vic xy dng s qui hoch giao thng th. Thay mt B Giao thng, ti xin chn thnh cm n S qun Php, Chnh ph Php v C quan AFD c sng kin t chc bui hi tho ngy hm nay.
75
3.1. Giao thng th v hiu qu nng lng: vn ti tr v k hoch ha

ng Herv Breton, AFD Bangkok, chuyn gia nng lng v giao thng th Theo C quan nng lng quc t, t trng nhu cu nng lng ha thch dnh cho giao thng s tng 2,1% hng nm trn th gii v 4,3% ti chu trong giai on 2002 ti 2030. Khu vc giao thng, c bit l giao thng th cng s pht thi mt lng ln kh gy hiu ng nh knh. Tnh trng tng tiu th nng lng do giao thng c gii thch bng mt lot cc nhn t c s tc ng qua li vi nhau.
Cc yu t gn lin vi giao thng th lm tng tiu th nng lng

Yu t u tin l tc pht trin th rt mnh di tc ng ca tng trng kinh t v dn s. Do s pht trin ca cc thnh ph thng t c qui hoch hp l v dch v th v c s h tng, nn s pht trin ny thng i cng vi hai hin tng sau : tnh trng gim mt ti cc trung tm thnh ph v s hnh thnh ca cc vnh ai th. Dn s, hot ng v vic lm c xu hng dch chuyn v pha khu vc ngoi vi. Tnh trng dn tri trong pht trin ca thnh ph cng l mt nguyn nhn lm tng tng i nhu cu giao thng. iu ny s dn ti vic xy dng cc c s h tng ng x mi. Qui trnh ny lm gim tnh hiu qu nng lng tng th ca th : khi mt th gim, tiu th nng lng trn u ngi s tng. Hin tng th hai l s xut hin cc vng vnh ai th : tnh trng th ha pht trin dc theo cc trc ng chnh lm tng khong cch di chuyn, tng mc ph thuc vo cc phng tin c gii v cui cng gy ra tnh trng an xen gia hot ng giao thng th vi khong cch ngn v giao thng lin th vi khong cch di, iu ny lm gim tc ca lung giao thng. Tnh trng pht trin dn tri ca thnh ph gn lin vi din bin ca gi t, vic tm kim cc khong khng mi cn trng cng nh gn lin vi s pht trin ngy cng tng ca cc phng tin c gii c nhn. Nhn chung, tc c gii ha hin cn thp chu song tc ny tng rt mnh Vit Nam, ni s lng xe hai bnh c gii tng t bin t 10 nm nay. Hin tng ny c gii thch bng vic thu nhp ca ngi dn tng, hnh vi giao thng ca h cng
76
thay i, hnh thi th bin i v cui cng l khng gian dnh cho giao thng cng cng cn thiu. Nhn chung, t l khng gian dnh cho giao thng cng cng ang gim trong hu ht cc thnh ph chu , ngoi tr mt s trng hp c bit nh H Ni v thnh ph H Ch Minh, ni t l ny tng tr li t nhng nm 90. Trong s cc yu t gn lin vi giao thng th lm tng tiu th nng lng, cn phi ni ti tnh trng tc nghn giao thng: chy xe vi tc rt thp lm tng tiu th nhin liu. C th gim mnh tnh trng tc nghn nu s dng phng tin giao thng cng cng nhiu hn. chng minh iu ny, ch cn so snh khng gian lng ng dnh cho 100 ngi tham gia giao thng khi h i xe but vi vic khi mi ngi trong s h ngi trc v lng xe ring ca mnh.
La chn n by no ?
Qun l tt cc yu t nu trn l mt vic lm phc tp bi nhiu yu t trong s thuc phm tr ca l gch th trng v hnh vi. Ngay c trong lnh vc thuc thm quyn ca cc c quan chnh quyn, c rt nhiu c quan hot ng cc cp khc nhau vi cc cng c rt khc nhau. Trong s cc bin php gii quyt, trc tin c gii php cng ngh nh nng cp ci tin phng tin, nhin liu hay trin khai h thng qun l giao thng cp thnh ph. Mt s bin php mang tnh khuyn khch hoc qui nh c th c thng qua, cp quc gia (thu ph, giy php, khuyn khch thu), hoc cp thnh ph v d nh thu ph cu ng trong khu vc th. Mt chnh sch pht trin giao thng cng cng mang tnh quyt tm cao c th gip loi hnh giao thng ny c tnh hiu qu cao hn, tin cy ln hn v tin nghi hn. Ngay t u, chnh quyn c th xy dng cc chnh sch qui hoch v s dng khng gian bao hm giao thng th, tiu th nng lng v bo v mi trng. Rt tic, n lc qui hoch nhn chung u khng theo kp tc pht trin ca lu lng giao thng trn thc a. Nh vy, cc nh chc trch v qui hoch v t chc giao thng cn quan tm phi hp vi cc chnh sch t chc khng gian. Cc cch lm hay trong t chc giao thng thng l gii php trin khai cung cp cho ngi s dng nhiu loi phng tin a dng, kt hp cc phng thc
77
di chuyn mm, nh i b v xe p, xe but (xe but trung chuyn nhanh hoc xe but c s dng ln ng dnh ring, tu in v tu in ngm. Ngun cung ny phi c tnh hp dn v mt cht lng v gi v v nh vy cn c mc ha nhp cao c trn bnh din qui hoch v thng mi. Bn cnh , cn trin khai cc bin php qui nh v thu i vi phng tin c nhn, nhin liu, lu lng giao thng, bi im dng, nhm thay i xu hng hnh vi hin nay ca ngi tham gia giao thng. Cn lu rng vn bi im dng thng khng uc nh gi ng mc, trong khi vic c hay khng mt bi xe ti im cui ca hnh trnh d kin l mt tiu ch quyt nh i vi di chuyn bng phng tin c nhn hay khng. Pht trin mt chnh sch bi im dng v qun l bi xe, vi gi xe c iu chnh nhm khuyn khch s dng im xe ti nh v khng khuyn khch s dng xe ring hng ngy gia ni v ni lm vic, c th l mt bin php n by quan trng trong chnh sch giao thng th.
Mt lnh vc hnh ng u tin ca AFD

Cc phng php tip cn ny mang li nhiu li ch v cc li ch ny khng ch dng li vn nng lng: li ch kinh t nh vo vic xc nh tt hn nhu cu u t v tng kh nng thu ht ca cc thnh ph, li ch mi trng do gim tnh trng nhim ti ch v nng cao cht lng khng kh, li ch x hi xt v kh nng tip cn vi giao thng ca cc i tng thit thi vn khng c phng tin giao thng c gii c nhn. Ni cch khc, c mt s tng ng rt ln gia vic nng cao hiu qu nng lng v cc chin lc ti a ha li ch kinh t, x hi hoc mi trng.
78
Chnh v vy, theo AFD, cch tip cn theo hiu qu nng lng l mt gc nhn phn tch rt hp l nh gi nhu cu xin ti tr ca d n. Phng php ny c p dng cho d n tu in ngm ca H Ni. Ngoi ra, AFD c th ti tr cho nghin cu v hot ng h tr k thut vo thi im trc khi xy dng mt d n, trong khun kh h tr xy dng cc chnh sch th v qui hoch t chc giao thng, hoc vo thi im giai on cui ca d n, v d nh cc hot ng nh gi v iu chnh d n trn kha cnh nng lng. V d nh chng ti trin khai h tr k thut cho thnh ph Qu Dng Trung Quc v ni dung xy dng cc ti liu qui hoch th giao thng trong c tnh ti vn nng lng. Trong d n, chng ti s dng mt cng c m phng cu nng lng nhm nghin cu cc kch bn qui hoch khc nhau
v xy dng cc ch s tiu th nng lng cho cc phng thc giao thng khc nhau. D n cng bao gm vic p dng ni dung SEA (Strategic environnemntal assessment) tc l nh gi tc ng mi trng ca n qui hoch tng th th v vic thc thi S t chc giao thng, nhm to thun li cho qu trnh phi hp gia cc s ban ngnh ca thnh ph, vn trc y khng c thi quen lm vic cng nhau. Thc vy, cn tin ti qui hoch thc s tng th trn c s tnh ti tt c cc kha cnh: qui hoch th, giao thng v mi trng.
3.2. S dng nng lng tit kim v hiu qu vi chin lc pht trin v qun l giao thng vn ti
ng Nguyn Hu Tin, V Khoa hc v Cng ngh, B Cng Thng Qun l s dng nng lng tit kim v hiu qu v ang tr thnh vn mang tnh ton cu. Nhu cu v nng lng cho pht trin kinh t v phc v i sng x hi lin tc pht trin vi tc nhanh, trong khi cc ngun nng lng truyn thng (du m, kh t, than ...) khng phi l v tn, i hi mi quc gia cn c nhng hnh ng c th nhm bo tn v nng cao hiu qu s dng cc ngun nng lng, hng ti mc tiu pht trin bn vng. Giao thng vn ti l hot ng tiu th ng k lng nhin liu, do vic nghin cu v thc hin cc bin php qun l, s dng hiu qu nng lng c ngha quan trng.
Chin lc pht trin giao thng vn ti vi vic s dng nng lng tit kim v hiu qu
Chin lc pht trin giao thng vn ti Vit Nam n nm 2020 c Th tng Chnh ph ph duyt ti Quyt nh s 206/2004/Q-TTg ngy 10/02/2004 cp ti vn s dng nng lng tit kim v hiu qu. C th l: - V vn ti: Pht trin vn ti theo hng hin i vi chi ph hp l, an ton, gim thiu tc ng mi trng v tit kim nng lng; ng dng cng ngh vn ti tin tin, c bit l vn ti a phng thc; nhanh chng i mi phng tin vn ti; nng cao cht lng dch v vn ti, ng thi pht trin nhanh h thng dch v vn ti i ngoi, trc ht l vn ti hng khng v hng hi nhm tng cng kh nng cnh tranh v to iu kin y nhanh qu trnh hi nhp quc t.
79
- V giao thng th: Pht trin giao thng vn ti cc th theo hng s dng vn ti cng cng l chnh, m bo hin i, an ton, tin li v bo v mi trng. i vi cc th ln (trc mt l H Ni v thnh ph H Ch Minh) nhanh chng pht trin phng thc vn ti khi lng ln (vn ti bnh st); kim sot s gia tng phng tin vn ti c nhn; gii quyt n tc giao thng v an ton giao thng th. Theo c tnh ca cc nh qun l, nu tnh cho mt cung chng vn chuyn nh nhau th mt hnh khch i bng phng tin cng cng (xe but), vi h s li dng trng ti trung bnh nhin liu cn cho i li ch bng 1/2 n 1/3 ngi i xe my v 1/5 n 1/8 i vi ngi i xe con. Nh vy, vic y mnh vn ti hnh khch cng cng, c bit l vn ti khi lng ln; kim sot s pht trin phng tin c nhn, gim n tc giao thng, ngoi cc mc tiu gii quyt vn giao thng th cn c tc dng nng cao hiu qu s dng nng lng. - V xy dng kt cu h tng giao thng: Pht trin kt cu h tng giao thng mt cch ng b, hp l, tng bc i vo hin i, to nn mng li hon chnh, lin hon, lin kt gia cc phng thc vn ti, gia cc vng lnh th, gia th v nng thn trn phm vi ton quc. Thc t ch ra rng, cng tc quy hoch pht trin h thng h tng giao thng hp l s gim c qung ng xe chy, gim ch tc giao thng v cng dn n vic tit kim nng lng trong giao thng vn ti.
Qun l giao thng vn ti vi vn s dng nng lng tit kim v hiu qu

80
Thc hin Lut Giao thng ng b, Lut Bo v mi trng ngnh Giao thng vn ti tng cng cng tc kim tra cht lng an ton k thut v bo v mi trng i vi cc loi phng tin c gii ng b. Vic kim tra kh thi ti cc Trung tm ng kim xe c gii hn ch c phn ln phng tin c pht thi cao. c bit sau khi chnh ph ban hnh Ngh nh s 23/2004/N-CP ngy 13/01/2004 v quy nh nin hn s dng i vi t ti v t ch ngi, hng lot cc xe t th h c, lc hu c mc tiu tn nhin liu cao b loi b v thay th vo l cc loi phng tin vn ti i mi c hiu sut s dng nhin liu tit kim hn gp phn khng nh vo vic nng cao hiu qu s dng nng lng trong giao thng vn ti. p ng nhu cu ca th trng v nng cao tnh cnh tranh, cc doanh nghip vn ti lin tc u t i mi v t chc khai thc phng tin theo hng chuyn dng cao, vi c cu hp l. C th nh: Ngnh ng st Vit Nam ch trng u t i mi sc ko v sc ch theo hng hin i gim chi ph h gi thnh; Ngnh Hng hi ch trng tr ha i tu bin vi c cu
trng ti hp l; Ngnh Hng khng ch trng s dng cc loi my bay trng ti ln hn cho cc c ly tm trung v tm xa... tt c cc gii php tu trung u hng n mc tiu tit kim nhin liu, nng cao tnh cnh tranh v h gi thnh sn phm.
ng dng cng ngh trong giao thng vn ti nng cao hiu qu s dng nng lng
Thc hin Quyt nh s 79/2006/Q-TTg ngy 14/04/2006 ca Th tng Chnh ph ph duyt Chng trnh mc tiu quc gia v s dng nng lng tit kim v hiu qu, ngnh Giao thng vn ti ngoi vic ph bin, tuyn truyn cn khuyn khch cc c quan, n v, doanh nghip trong ngnh y mnh nghin cu, ng dng cng ngh mi nhm nng cao hiu qu s dng nng lng trong. C th nh: ng dng Logictic trong hot ng vn ti; ng dng cabin in t trong o to li xe; nghin cu, ng dng thit b t ng iu chnh cng sut nhm tit kim nng lng trong vn ti ng st, ng thy; nghin cu, ng dng ni hi tn dng nhit kh x ng c Diesel tu thy; nghin cu xut cc gii php y mnh vn ti hnh khch cng cng ti cc thnh ph... Vi c th l ngnh hot ng trong mi trng c tnh x hi cao, vic qun l v s dng hiu qu nng lng trong Giao thng vn ti cng ht sc a dng, ph thuc vo nhiu yu t: iu kin h tng, cht lng phng tin, phng php t chc khai thc vn ti, iu tit giao thng, thm ch c iu kin thi tit kh hu v thc ca ngi tham gia giao thng. Nhu cu c mt h thng giao thng vn ti vn minh, thun tin, an ton vi chi ph thp nht lun l mong mun ca cc quc gia v bng cc n lc t c iu ny khng th khng k n cc gii php nhm nng cao hiu qu s dng nng lng. Vn s dng nng lng tit kim, hiu qu v pht trin h thng giao thng vn ti lun c s gn kt hu c vi nhau trong chin lc pht trin v qun l giao thng vn ti ca cc quc gia ni chung v ca Vit Nam ni ring. Tuy nhin, vic s dng hiu qu nng lng trong giao thng vn ti cn ph thuc rt ln vo tp qun, thi quen ca ngi s dng phng tin trong i li, ph thuc vo thc ca ngi tham gia giao thng. Bn cnh chin lc pht trin v qun l giao thng vn ti, cn thit xy dng gii php, c ch chnh sch nhm nng cao nhn thc, to thi quen tit kim nng lng trong i li ca cng ng dn c v c th coi l mc
81
tiu chnh ca chng trnh nng cao hiu qu s dng nng lng trong Giao thng vn ti...
3.3. Phc tho mt ci nhn tng th v nng lng th-mi trng: kinh nghim ca thnh ph H Ch Minh
ng Fouzi Benkhelifa, vn phng Explicit, ng Gim c Giao thng pht thi mt lng rt ln cc loi kh gy nhim ti khu vc th (gn 80 % i vi xt ni t). Nu t chc giao thng v cc hot ng th tt hn, ta s gim c mc ph thuc i vi cc sn phm du la. Php, lut khng kh v s dng hp l nng lng qui nh cc x trn 100.000 dn phi xy dng S giao thng th. Cng chnh trn tinh thn ny, S mi trng thnh ph H Ch Minh hin ang n lc t chc giao thng th. Hot ng m ti sp gii thiu l hot ng c trin khai bi chnh quyn thnh ph H Ch Minh, ADEME, c bit l ng Brahmanand Mohanty, ngi xng d n cng nh vn phng Enerteam, hin c mt ti thnh ph ny. Ngoi ra, d n cng nhn c s h tr kinh nghim ca C quan i din ca ADEME ti vng Picardie v vn nng lng- nhim ti khu vc th.
Din mo ca thnh ph H Ch Minh v giao thng

82
Thnh ph H Ch Minh c din tch 2 000 km2 vi dn s khong 7 triu ngi, chim 10% dn s c nc. Thnh ph, vi tc tng trng kinh t 9,5% mt nm t 1995, ng gp gn GDP ca c nc. Mc sng ca ngi dn tng ln r rt, iu ny c th hin qua tc tng trng cao ca t l ngi c xe hai bnh gn ng c. Trong thi gian 1990 n 2000, t l cc h gia nh c t nht mt xe gn my tng 6,5 % mt nm. Hin nay, con s ny l 80 % trong s nhiu h gia nh c ti 2 thm ch 3 xe gn my. Cng thi gian , s lng phng tin c nhn v xe ti hng nng tng ba ln trong thi gian t 1995 ti 2000, trong khi s gh trong h thng giao thng cng cng khng i. Nm 1996, vo gi cao im, 68 % hot ng giao thng c gii c thc hin bng xe hai bnh gn my, 28 % bng xe p, 2 % bng giao thng cng cng v 1 % bng t. Thng k cp nht nm 2002 cho thy hin
Giao thng cng cng 2%
Phng tin khc 1%
Xe p 28% Vo gi cao im, 68% giao thng i li c gii ha c thc hin bng xe my (thi gian gn y l 80%) Xe my 68% t 1%
Biu 3: Phn chia cc phng tin giao thng thnh ph H Ch Minh Ngun: Nghin cu v giao thng TP.HCM T vn MVA- Thng 01/1999
nay 85 % cc hot ng giao thng vo gi cao im c thc hin bng xe hai bnh gn ng c, nh vy l c 7 hot ng th c ti 6 c thc hin bng xe gn my.
Vai tr ca vic phn loi cc hot ng giao thng theo phng thc di chuyn
Trong lnh vc giao thng, c 6 hng hnh ng nhm gim tiu th nng lng v nh vy l gim nhim : qui nh, chng loi v cht lng nng lng, phn loi hot ng giao thng theo phng thc di chuyn, t chc th v sp xp cc hot ng, qun l giao thng thng qua nh gi tt hn cu v cui cng l hiu qu giao thng c bit l t l ngi s dng trn 1 phng tin giao thng v t l ti trng trong chuyn ch hng ha. Vic phn loi hot ng giao thng theo cc phng thc giao thng c tc ng rt ln i vi tiu th nng lng. Hiu qu nng lng c xc nh bng tng quan s lng hnh khch/km trn 1 kg qui du: i vi xe -t, tng quan ny l 18; xe hai bnh c gii 31,4; xe but 47,1; tu in 193,3.
83
Tu in Xe bus Xe my t
0 18 50 100 150 31,4 47,1
193,3
200
Hnh khch.km/kep: nm 2000 - Php

Biu 4: Hiu qu nng lng ca cc phng thc giao thng th khc nhau
Php, yu cu lp S giao thng th dn ti vic xe in chim v tr v cng quan trng. Trong thi gian 1980 ti 1990, ch c khong 100 km ng xe in. T 1995, 500 km ng xe in c xy dng v Grenelle mi trng xc nh mc tiu tin ti 2 000 km trong nhng nm ti.
Chng trnh ETAP

Nhm p ng nhu cu ca chnh quyn thnh ph H Ch Minh, ADEME xut v ti tr chng trinh ETAP (nng lng, giao thng, khng kh v nhim). Mc tiu l nghin cu lm th no gim tc ng ca giao thng i vi mi trng.
84
Chng trnh bao gm 3 giai on: nh gi tng kt v nng lng - nhim ca khu vc giao thng; d bo tc ng ca giao thng i vi mi trng ti 2010-2020; h tr k thut cng tc qun l giao thng th cho Trung tm qun l giao thng cng cng ca thnh ph.
nh gi tng kt v nng lng- nhim

nh gi tng kt v nng lng- nhim c thc hin da trn d liu thc t ca a phng do vn phng Enerteam thu thp, vi phng php tip cn a ngnh. Phng php ny cho php so snh t trng tng i ca giao thng vi cc hot ng pht thi kh gy hiu ng nh knh khc, v d nh cng nghip, nh hay khu vc dch v. Mt h thng thng tin a l c xy dng vi cc ngun lc ti a phng. H thng ny cho php xc nh cc khu vc cn tc ng. Phng php tip cn ny c tc ng tuyn truyn rt tt gip nh gi ng tc
ng ca cc khu vc khc vn b nh gi l pht thi nhiu hn, c bit l khu vc cng nghip. Trn c s , mt s hot ng iu chnh c d kin. i vi tng khu vc a l, mt bn tng kt a ngnh c thc hin, trong c nh gi v kh pht thi gy nhim i vi kh quyn trn c s cc ngun pht thi tnh. vi cc ngun pht thi ng, mt bng phn tch hot ng giao thng c xy dng vi s h tr ca mt vn phng ti thnh ph, vi s liu c ly t cc nghin cu trc. Mt bn chnh xc v kh pht thi gy nhim t c ngun tnh v ngun ng nh vy c xy dng. Mt s ti liu khc cng c xy dng, v d nh bn v vn tc ca xe gn my hai bnh trong ni . Theo bn ny, ti cc qun c t l th ha cao nht, vn tc trung bnh l t 15 ti 20km/h v vn tc t gn 30km/h ti khu vc ngoi vi. Trong iu kin nu trn, hiu qu nng lng rt thp bi phng tin tham gia giao thng thng xuyn trong tnh trng pht thi qu cao v cng sut c s dng mc thp. Chng ti cng o lng nng tp cht hu c bay trong kh thi. Kt qu cho thy c s tng tc rt ln gia tnh trng tc nghn giao thng v lng kh pht thi gy nhim.
D bo
Cng tc d bo dn ti hai kch bn tri ngc nhau. Kch bn u tin, xut pht t gi thit u t khng cho giao thng cng cng, d bo giao thng cng cng s c t trng tng t 2% ln ti 8% vo nm 2020. Kch bn th hai, da trn gi thit quyt tm tng cng giao thng cng cng, d bo thnh ph s i theo cc chun mc ca cc thnh ph ln ca chu u, vi 20% hot ng giao thng c thc hin bng giao thng cng cng vo nm 2010, v 1/3 vo 2020. Hai hng hnh ng chnh c d kin: t chc li hot ng giao thng v p dng qui chun chu u v cht lng khng kh. Bn trng hp c nghin cu, trn c s kch bn khng lm g v kch bn quyt tm hnh ng, cng nh vic la chn tiu chun chu u hay chn qui chun quc gia v pht thi kh gy hiu ng nh knh v cc kh nhim ti a phng. Kt qu phn tch cho thy vic p dng tiu chun chu u ch yu c tc ng i vi cc kh gy nhim ti a phng v chnh sch t chc giao thng, hay vic tng cng giao thng cng cng vn l tc nhn quan trng nht nng cao hiu qu nng lng.
85
Kt qu nghin cu c gii thiu nm 2002, trong khun kh mt cuc hi tho Php Vit v giao thng. V sau hi tho, cc nh chc trch thuc S giao thng v S mi trng quyt nh cng phi hp hnh ng trn mt s vn . Mt nhm tham kho kin lin b ngnh v nng cp giao thng cng cng c thnh lp v xc nh bn mc tiu c th: trin khai xe but mini a n hc sinh, bn v xe but thng, tng cng nng lc cho C quan t chc giao thng, xy dng d n tu in.
H tr k thut cho cng tc qun l giao thng th

Hot ng tng cng nng lc cho C quan t chc giao thng c thc hin thng quan vic trin khai mt cng c qun l cc tuyn giao thng cng cng. Thc vy, ti u ha h thng giao thng hin nay xem ra l vic lm v cng cn thit v cn tin hnh ngay trong khi ch d n pht trin cc tuyn tu in ngm hoc tu in. Phn mm UTAM, mt cng c qun l v ti u ha t chc giao thng th, c xy dng vi s h tr ca ADEME v vn phng Enerteam. Cc bui lm vic v cc kha o to c t chc vi Trung tm qun l nhm to iu kin cho cc bn cng tham gia vo qu trnh xy dng cng c. Phn mm ny cho php theo di hot ng ca mng li khng phi theo thi gian thc m theo nguyn tc J+1, y l mt tin b ng k: ta c th kim tra liu lu lng giao thng vo gi cao im v thp im c tng ng vi kt qu m ta mong i, trn c s tng ngy xut cc kch bn d bo nh gi v s c c th xy ra cng nh nhng bin php khc phc. i vi mi tuyn, cng c cho bit s lng hnh khch c chuyn ch mi gi theo c hai chiu, thng tin trn cho php xc nh li tn sut cng nh kch c ca phng tin cho ph hp hn vi lu lng giao thng. Cc n lc ca chnh quyn thnh ph nhm ci thin h thng giao thng cng cng pht huy kt qu. S lng hnh khch tng t 28 triu nm 2002 ln ti 90 triu nm 2003 v 200 triu nm 2005; nm 2007, con s ny ln ti 371 triu lt khch. Nh vy, tc tng trng l 40% mt nm. Theo B giao thng, th phn hin nay ca giao thng cng cng l 6% v con s ny t 10 ti 15% nm 2010. Con s ny cn xa so vi kch bn l tng ra trong cng tc d bo, nhng cc con s trn ang tim tin dn ti mc tiu ra. Chnh sch quyt tm ca thnh ph cho php vn ha giao thng cng cng vn b mai mt vo u nhng nm 90, nay c iu kiu quay tr li trong bi cnh bng n cc phng tin giao thng c nhn.
86
AFD 2009
Kt lun
Ti xin chn thnh cm n tt c cc i tc Vit Nam cng chng ti trin khai d n v hin y ang l mt m hnh qui chiu cho nhiu nc khc. Chng ti p dng phng php tip cn trn y cho quc o Maldives, v cc nc khc cng by t vi ADEME mong mun c pht trin cc d n tng t. D n vi thnh ph H Ch Minh cho thy tm quan trng v tnh cn thit phi phi hp vi cc i tc s ti, trn c s cc d liu ti a phng v thng qua vic xc nh cc phng tin hnh ng cho php ci thin ng k tnh hnh hin trng nh vo vic qun l tt hn c s vt cht hin c, trong khi ch i trin khai cc d n rt ln.
3.4. Tng kt u tin v chuyn Giao thng

ng Jos Lopez, ICE, Gim c pht trin Chuyn ny cho thy trong lnh vc giao thng, cng nh trong tt c cc lnh vc tiu th nhiu nng lng khc, c mt s tng tc rt ln gia hiu qu nng lng, pht trin kinh t bn vng v bo v mi trng. Mt bi hc khc l tnh b sung ln nhau gia phng php tip cn cng ngh v phng php tip cn phi cng ngh, v d nh phng php t chc. Cn cnh gic vi vic cc gii php bc ngot cng ngh c th khin ta lin tc tr hon cc quyt nh ngn hn khng thuc phm tr cng ngh, trong khi cc quyt nh ny li c kh nng cho php ci thin ng k hin trng. Ti cc thnh ph Cair v An-gi, trin vng ca vic thc hin cc d n giao thng ln vi cng ngh hin i, c bit l d n xy dng tu in ngm, lm cho nhiu quyt nh trong thi gian qu lin tc b tr hon. Hin nay, cc thnh ph ny ri vo tnh trng rt kh c th thay i, bi cc phng tin cng cng mi rt kh c th ha nhp vo kt cu chung. C cc cp hnh ng khc nhau, ngay c trong vn chuyn i phng thc giao thng. Ngay c khi vi cc ngun lc hn ch, ta c th duy tr v thm ch pht trin t trng ca cc phng thc di chuyn mm, trong khi ch i cc d n sp ti qui m ln hn. Trong lnh vc giao thng th, vn hiu qu kinh t ch c th c phn tch trn mt bnh din tng th, ch khng th ch c phn tch theo tng phn khu, v d nh nghin cu tnh hiu qu kinh t ca mt h thng tu in hoc tu in ngm ring bit chng hn. Mt h thng giao thng nu xt ring c th l c chi ph rt cao song li c li ch cao xt trn gc cng ng v ngi s dng. Tnh trng khng c cc phng tin giao thng cng cng c
87
hiu sut cao ko theo 1 ch ph, v chi ph phi tr ny thng ri vo b phn dn c thit thi nht trong x hi. V vn u t, khng nn xem nh cc bc cn tin hnh trc khi khi ng d n: hiu v nm r vn l cha kha v cng quan trng la chn ng mc v a ra cc quyt nh hp l v c ngn, trung v di hn. Cui cng, la chn u t vo giao thng khng th tch ri vi phn tch chin lc v qui hoch v pht trin th, iu phi c th hin qua vai tr h tr v th ch v chnh sch. V d nh ti thnh ph Nantes ca Php, lng kh pht thi trung bnh ca mi h gia nh l 5,2 tn CO2/nm ti trung tm thnh ph v 8 tn ti khu vc ngoi vi: cc quyt nh trong qui hoch th c tc ng v cng ln i vi tiu th nng lng v bo v mi trng.
3.5. Tham gia kin 3.5.1. Vn cng ngh trong giao thng
ng Hu c, Ph Cc trng Cc ng Kim Vit Nam T l xe c gii c nhn Vit Nam rt cao. t nc chng ti hin c 1 triu xe -t v 23 triu xe my. Trong nm va qua, chng ti sn xut hn 100 000 -t v mi nm chng ti sn xut trn 3 triu xe hai bnh gn ng c. Cc phng tin giao thng ny tiu th 2/3 lng nhp khu du ca Vit Nam. Nu gim c lng xe trn, chng ta c th gim nhp khu du v bo m tt hn c lp nng lng ca Vit Nam. Trc tin, ta c th tc ng ti cht lng k thut ca m t, bnh xe, qut gi v nhin liu; i vi cc loi xe hin nay, gn 1/3 nng lng ca m t c truyn cho bnh. Ngoi ra, hin cng c cc h thng dng m t t ng khi xe ti ng ba ng t c n cng nh cc thit b tn thu nng lng khi phanh. Ngoi ra, ta cng c th thit k li v xe nhm tng lt ca xe trn ng. Cc hng sn xut xe cam nhng thng s dng cc vt liu v cng nng. Nu s dng cc vt liu nh hn, nh nhm chng hn, ta c th gim mc tiu th rt nhiu. Chng ta cng c th s dng cc cng ngh cho php sn xut cc loi xe s dng c hai ng c nhit v in nhm nng cao hiu qu nng lng. Cn nhiu hng khc, v d nh s dng cc loi nng lng thay th (nng lng sinh hc v hidrogen), tuy nhin ngnh cng nghip -t ca Vit Nam hin cha kh nng p dng cc loi cng ngh trn. Phn ln cc doanh nghip
88
ca Vit Nam trong lnh vc ch to xe ti hng nng thng s dng cng ngh ca Trung Quc, vn tiu hao rt nhiu nng lng. Chng ti cng d kin s p dng qui chun v tiu th nng lng cho cc loi xe, nhm hng cc nh sn xut xe t ci thin hiu sut ca cng ngh mnh s dng. Tuy nhin, vic p dng cc qui chun trn khng c qu nhanh, khng gy thit hi qu ln i vi cc nh sn xut trong nc. Tuy nhin, chng ti phi hnh ng v di hn nu nh mong mun p ng mc tiu v an ninh cung cp nng lng v gp phn gim kh pht thi gy hiu ng nh knh.
3.5.2. Giao thng thng sut v tit kim nng lng

ng Jean-Pierre Loubinoux, Ch tch SNCF quc t Hin nay chng ta nhn thy nhu cu giao thng lin th c tc tng trng rt mnh, trong c vn ti hnh khch v hng ha. Nhu cu tng cng nng lc chuyn ch, xt di gc thit b v c s h tng, u tng mnh khp ni trn th gii: cc nc pht trin thng phi i ph vi tnh trng c s h tng hin ri vo tnh trng bo ho trong khi cc nc mi ni li khng c c s h tng. iu ny dn ti vic k t nm 2000, ta c th nhn thy s pht trin ca rt nhiu d n ng st, trong lnh vc th, vi tu in ngm, tu in, tu in hn hp ni ngoi , cc tuyn tu ni sn bay vi trung tm thnh ph; trong lnh vc vn ti lin th, vi vic tng vn tc trung bnh ca cc tuyn ng st, thnh lp cc tuyn mi, cc d n tuyn tu cao tc, t chc li hoc hin i ha ton b mng li ng st. Hin ang c hng trm d n nh vy c bit l ti chu . Phng thc vn ti ng st ngy cng c nh gi l mt gii php ph hp gii quyt vn tc , an ton, tnh trng bo ha ca c s h tng, tnh b sung ln nhau gia cc phng thc giao thng, vic pht trin cc trung tm th xung quanh cc nh ga v cui cng l vn hiu qu nng lng. Vi vn tc tng ng, mt ln ng st i s dng 15 mt chiu rng, trong khi mt ng cao tc su ln xe phi s dng ti 35 mt. Nu ly n v 100 km/hnh khch, th phng thc vn ti ng st tiu th 0,7 l qui du trong khi con s ny l 3,3 i vi t v 7 i vi my bay. Lng kh pht thi CO2 tnh trn hnh khch/km l 2,7 g i vi tu siu tc TGV, 111 i vi -t v 180 i vi my bay.
89
AFD 2009
SNCF pht trin mt chnh sch hiu qu nng lng rt tham vng. Vic xy dng cc tuyn ng mi v tng cng nng lc vn ti ca tu ha s dn ti vic ngi tiu dng s chuyn sang s dng ng st nhiu hn, v iu ny c tc ng trc tip i vi tng mc hiu qu nng lng ca c nc. T nm 1981, trong lnh vc tu siu tc, SNCF vn chuyn c 1,2 t lt hnh khch, m khng h gy mt tai nn no cho ngi. Mc tiu hng nm ca chng ti l hng nm vn chuyn t 80 ti 100 triu lt hnh khch. Chng ta c th d dng hnh dung c nu lng hnh khch trn di chuyn bng t, th tc ng s ln nh th no v tiu th nng lng, nhim v s v tai nn. Vic 1 t lt hnh khch/km chuyn t t sang tu ha cho php tit kim c 100 000 tn kh CO2 pht thi. Nhm tng cng hiu qu nng lng, SNCF u t nhiu vo hot ng nghin cu pht trin. Chng ti ang a vo u ko v on tu t hnh mt s ng c hn hp t 1500 ti 25 000 V, chy c bng in v bng du. Vi cc m t ny, u tu c th chy sut tuyn m khng cn phi chuyn hnh khc sang tu khc. Tng t nh vy, cc tu in hn hp ni ngoi c th chy trn cc tuyn ng st cng nh chy trn ph cho ti tn trung tm thnh ph v cng khng phi chuyn hnh khch sang tu khc. Ngoi ra, chng ti cng pht ng mt chng trnh o to k nng li tu ti u nhm tuyn truyn cho i tng li ti v tit kim nng lng. Nhn mnh ti tc ng ca hot ng o to i vi thay i hnh vi l vic lm khng bao gi l : nh thay i hnh vi, chng ta c th tit kim c t 10% ti 15% nng lng. H thng phanh bin tr trn cc tuyn chy bng in (chim 77% h thng tuyn ca chng ti) cho php thu hi v chuyn nng lng vo cn tip in. Ngoi ra, chng ti cng nghin cu v nhin liu sinh hc v hin ang th nghim B30 v B100, hai loi nhin liu sinh hc c sn xut t cy ci du. Bn cnh , chng ti cng iu chnh k hoch khai thc. Vic thay i k hoch vn chuyn cho ph hp cho php trnh tnh trng ang chy phi chuyn hnh khch sang tu khc, gim thi gian ch i ca khch v tng mc thng sut cho tuyn, iu ny s cho php tit kim nng lng t 5 n 10 %. Bo tr duy tu c s h tng v cht lng ng ray cng l nhng hot ng rt hu ch. Nhn dp Grenelle mi trng, SNCF by t mong mun n lc hn na. S hin din ca b ch tch ADEME, Michle Pappalardo, trong hi ng qun tr mi ca SNCF ni ln iu . Chnh trn tinh thn ny, chng ti ang phi hp cht ch vi AFD nhm gp phn nng cao hn na hiu qu nng lng trong hot ng vn ti, c bit l ti cc quc gia chu .
90
3.5.3 Pht trin mt mng li ng st ni ti H Ni

ng Lu Xun Hng, Ph gim c Ban d n ng st th H Ni Qui hoch giao thng cng cng Vit Nam, v c bit H Ni, da trn s pht trin mt mng li giao thng cng cng c kh nng chuyn ch ln, trong bao gm mt h thng tu in ngm v tu in. Qua , chng ti hi vng c th gim vic s dng ngun nng lng ha thch v thng qua kh nng chuyn ch ln, c th tin ti gim lng nng lng tiu th tnh trn u ngi s dng. S qui hoch giao thng ca H Ni c chnh ph ph duyt. S ny p ng c cc yu cu v pht trin bn vng v hiu qu nng lng v di hn. S pht trin mng li ng st th hin cn phi c kt hp vi qui hoch th, nhm bo m tnh cn bng gia cc li ch thng mi, du lch, thm ch l vn ha. Qui hoch mt mng li giao thng c nng lc vn ti ln vn cha . Ngoi ra, chng ta cng phi pht trin cc bin php khc, nh qun l lung giao thng, qun l cu, nng cao iu kin giao thng cho ngi i b v ngi i xe p. Chng ta cng cn quan tm vic s dng in trong cc mng lui sp ti s thc s hiu qu v thn thin vi mi trng, nht l khi cc phng tin mi nu trn s c sn xut trong iu kin thiu in. Do vy, cn xc nh v d nh tn sut ti u ca tu in ngm nhm gip khai thc tuyn c hiu qu nht, hay bo dng tt thit b nhm tit kim nng lng. Chng ti hy vng, vn giao thng ca H Ni s sm c gii quyt, vi cc d n nu trn.
91
3.5.4. Ton cnh chnh sch giao thng th ti cc nc ang pht trin
ng Alexis de Pommerol, SYSTRA Trong hai nm 2006-2007, tp on SYSTRA tin hnh mt nghin cu cho B sinh thi, pht trin v qui hoch bn vng ca Php, nhm pht trin cc chin lc giao thng th bn vng ti cc thnh ph ang pht trin. Vi s h tr ca CERTU v Ngn hng th gii, nghin cu ny c thc hin trn c s d liu thng k ca Lin minh vn ti cng cng quc t. Chng ti la chn 5 thnh ph qui chiu vn ni ting bi cht lng dch v giao thng cng cng ca mnh: Soul, Tokyo, Madrid, Paris v Curitiba. Chng
ti cng phn tch phng thc t chc h thng giao thng ca cc thnh ph ny
M hnh ca M
Phn Giao thng t nhn c huy ng
M hnh ca Chu u
M hnh l tng
Thu nhp u ngi Biu 5: Cc phng tin giao thng th: M v Chu u Ngun: Systra/UITP
92
Trn c s , chng ti pht trin mt cng c h tr qu trnh a ra quyt nh dnh cho cc thnh ph ang pht trin, hin phn ln ang ng gia nga ba ng v phn vn gia hai m hnh: m hnh ca M vi mt thp v mc tiu th nng lng cao hay m hnh mang tnh chu u hn, vi mt cao hn v mc tiu th nng lng thp hn. 15 thnh ph ca cc nc ang pht trin trong c Bogota, Rio de Janeiro, Caracas, Conakry, Dakar, Casablanca, Cair, Thran, New Delhi, H Ni, Manila v Bangkok l i tng nghin cu ca chng ti. Mc tiu l hoch nh cho tng thnh ph nu trn mt chin lc cho php t v duy tr t l giao thng cng cng cao (trn 60 % cc phng thc giao thng c gii), vi mng li bao trm 80 % khu vc th ha ca thnh ph thng qua mt h thng giao thng cng cng hiu qu c s dng ln ng dnh ring. Chng ti cng t ra cho mnh bn nguyn tc: d tr trong mt khun kh ngn sch hp l, la chn cc h thng giao thng c hiu qu kinh t cao nht, tn dng mng li sn c ng thi to iu kin cho h thng c kh nng pht trin vi yu cu mi, v d nh qui hoch 1 tuyn xe but c s
dng ln ng dnh ring ti v tr s xy tu in ngm, v cui cng l kt hp vi hot ng vn ti khng chnh thc. Mt cng c m phng kinh t v m cho php th nghim cc chin lc pht trin giao thng th khc nhau, v cc phung din nh gii php p ng nhu cu giao thng, kh nng tip cn i vi tt c ngi dn, vn tc ng kinh t trc tip v gin tip, li ch v hnh nh v v tnh thu ht i vi thnh ph v cui cng l cc kh nng th ha cc khu vc mi. H Ni, nghin cu lu tnh trng thiu s phi hp gia chnh sch th v chnh sch giao thng. Nghin cu kin ngh mt gii php hn hp tu in ngm/Xe but nhanh c s dng ln ng dnh ring(BRT), vi mt h thng giao thng ngm trong trung tm thnh ph v cc BRT khi iu kin ng cho php, c bit ti cc khu vc th mi. Vic thc hin d n kiu ny i hi phi c s h tr mnh v th ch v mt qu trnh qui hoch vi s tham gia thng nht kin ca tt c cc tc nhn thuc cc lnh vc nng lng, giao thng v qui hoch kin trc ca thnh ph, d cc tc nhn ny l cng hay t.
3.5.5. D n xy dng mt tuyn tu in ti Grenoble

ng Olivier Bouvard, Ph tng gim c Egis Rail Egis Rail l mt cng ty thit k k thut chuyn trong lnh vc giao thng th v ng st. Trong vng trn 30 nm, chng ti thit k v thi cng hn 500 km ng xe in ngm v xe in.
B mc hay quyt tm hnh ng

Cc thnh ph ln ca Vit Nam hin ang phi i mt vi nhiu s la chn quan trng v chnh sch trong lnh vc qui hoch th v giao thng. Ngy nay, cc phng thc giao thng c s dng nhiu nht l xe hai bnh gn my v xe but, song tng trng dn s, tnh trng di dn ra thnh ph v nhu cu i li ca c nhn s dn ti s pht trin nhanh chng ca cc phng thc giao thng mi. Nh vy, cc thnh ph trn s phi i mt vi hai s la chn: hoc thc hin chnh sch khng can thip, iu ny s dn ti xu hng s dng hon ton t, hoc chnh sch quyt tm pht trin cc phng tin giao thng cng cng. Sau chin tranh th gii th hai, Php ch yu thc hin chnh sch khng can thip. Trong nhng nm 80, chnh sch trn dn ti tnh trng rt nghim
93
trng v mt th v mi trng. Trc tnh trng , cc i biu dn c v Nh nc buc phi thay i phng php tip cn mt cch c bn.
V d ca thnh ph Grenoble
chng minh v ni dung ca chnh sch quyt tm cao trong pht trin giao thng cng cng, ti xin n c v d ca thnh ph Grenoble. Cng ng vng dn c th thnh ph Grenoble c trn 600 000 dn, sng ri rc trn mt a hnh bt li, do khu th nm trong vng lng cho c bao xung quanh bi ba dy ni. Ni y chu tc ng ca hai ngun nhim chnh l giao thng v hot ng cng nghip, vi s vn hnh ca mt trung tm cng nghip ha hc ln. Trc tnh hnh ny, cc i biu dn c ca Grenoble thc hin mt chnh sch pht trin bn vng v c B sinh thi v pht trin bn vng khen thng vo nm 2007. Chnh sch ny c th hin bng vic xy dng cc ti liu qui hoch v s qui hoch tng th trong nhn mnh ti vai tr ca chnh sch giao thng. Giao thng chim 28% tng lng kh pht thi gy hiu ng nh knh v tiu th nng lng ca khu vc ny tng hn 20% trong vng 15 nm va qua, mc tiu th ny tng cao hn mc tiu th nng lng ca khu vc cng nghip, nng nghip v nh . Ngoi ra, hn lng nng lng c s dng trong giao thng ng b b tiu th trong khu vc th. Mc d cc hng ch to t c nhiu ci tin nhm nng cao h thng dn ng nhit, song cc ci tin trn khng b li c xu hng tng m lc ca xe, tnh trng s km cc xe chy u tng v vic ph bin lp iu ha nhit trong xe.
94
Gii php la chn xe in

Trn c s , thnh ph Grenoble quyt nh u tin u tranh chng li xu hng s dng hon ton t trong giao thng v quyt nh xy dng mt tuyn tu in. Tuyn tu in ny s b sung cho mng li hin c gm hai tuyn tu in v mt mng li xe but-tu in, vi hai tuyn xe in bnh hi v 18 tuyn xe but. Quyt nh la chn tu in thay v la chn phng n tu in ngm c gii thch bng 3 l do chnh sau: chi ph xy dng tuyn tu in r hn so vi tu in ngm (thp hn 5 ln); khng gian s dng cho tuyn tu in trong tng th khng gian cng cng l im nhn quan trng c vai tr n by trong qui hoch th. Tuyn tu in mi d kin, theo hng ng-Ty, s gm 33 bn trn chiu di 16 km.
AFD 2009
Kt qu
La chn phng thc m t in cho php gim thiu nhim khng kh trong sut chiu di ca tuyn. Vic lng ng c thu hp li nhng ch cho xe in s lm gim lu lng t v dn ti mt cch phn lung mi gia cc phng thc giao thng trn mng li, v iu ny dn ti s hnh thnh nhng iu kin tham gia giao thng mi. Vic m rng mng li tu in v xy dng cc bi xe trung chuyn ti khu vc ngoi vi s to iu kin cho ngi s dng chuyn t t ring sang phng tin giao thng cng cng trong hot ng i li ca mnh, iu ny ng nhin gp phn lm gim kh pht thi gy nhim. Lng khi pht thi hng nm gim c l vo 10,3 tn -xt ni t; 33,4 tn mnxt cc bon, 2,23 tn cht ha du chy d v 0,69 tn phn t. Ngoi ra, vic pht trin mng li tu in to iu kin cho vic s dng cc phng thc di chuyn nh xe p v i b, vn t tiu tn nng lng, ng thi to c hi cho vic c cu li khng gian th. Gii php pht trin xe in gip ly li mt phn khng gian cng cng cho ngi i b v to nhng iu kin tham gia giao thng tt nht cho ngi i xe p. Tnh hnh giao thng ni chung ca thnh ph c ci thin, vi vic gim thi gian i li v kh nng tip cn vi trung tm thnh ph c ci thin so vi trc y. iu ny em li s nng ng cho hot ng trong trung tm thnh ph. Nu tnh tng mc tiu th nng lng theo d liu chun, qui i lng tiu th ca xe but, xe in v phng tin c nhn theo tn qui du, th vic xy dng tuyn tu in mi dn ti lng tiu th ph tri l 1 600 tn qui du, trong khi gim c 2400 tn qui du do tiu th cho t t i. Nh vy, tng cng gim c 1169 tn qui du. Con s trn c ngha l vi lng nng lng t hn, ta vn c th p ng nhu cu i li ca thnh ph Grenoble.
95
Trnh sai lm ca cc nc phng Ty

Vit nam hin ang ng trc mt c hi lch s: l trnh mc phi sai lm trong nh gi m Php phm phi sau chin tranh th gii th hai v ngay t by gi cn la chn chnh sch pht trin cn bng phng tin giao thng cng cng, c bit l dnh khng gian cho cc phng tin ny bn cnh vic pht trin khng gian dnh cho -t.
AFD 2009
3.6. Tho lun

Xe t tiu hao t nng lng hn
Mt tham lun vin: Trong s cc bin php v hiu qu nng lng trong giao thng, ng Nguyn Hu Tin gn nh cha nhc ti vic pht trin cng ngh mi p dng trong lnh vc xe t. Hin mt s loi xe ca chng ta tiu th t 10 ti 15 lt trn 100 km trong khi cc xe c trang b cng ngh hin i ch tiu th 4 lt/100 km. Xin cho bit v sao ta cha u tin cho vic pht trin bin php trn? ng Hu c: Cc gii php k thut gn nh khng ph thuc vo pha chnh ph. iu chng ti c th lm, ging nh kinh nghim ca cc nc khc, l p thu i vi cc loi phng tin t l thun vi dung tch xi lanh. ng Nguyn Hu Tin: Ti nu vn v cc loi xe t tiu th qu nhiu nng lng. D nh chng ti s loi b tng bc cc loi xe qu c song vic ny khng th lm ngy mt ngy hai. Bn cnh , chng ti cng mong mun trin khai cc bin php nhm khuyn khch ngi dn mua cc loi xe tiu th tit kim nng lng hn.
Xe p in
Mt tham lun vin: Hin in c sn xut vo ban m khng c s dng trit , nn chng pht trin hng triu xe p in vi h thng pin c sc vo ban m?
96
ng H c: Kh nh gi xem liu xe p in c tit kim hn v nng lng v t gy kh pht thi nh knh hn so vi xe my. in, ngay c c sn xut vo ban m, cng ch yu c lm ra t cc ngun nng lng ha thch. Vn ny cn c nghin cu su hn.
Hiu qu kinh t ca tu in ngm

Mt tham lun vin: Tha ng Jean-Pierre Loubinoux, ng c th cho bit SNCF nh gi hiu qu kinh t ca mt tuyn mi nh th no? Gi s chng ti xy dng mt h thng tu in ngm ti Thnh ph H Ch Minh vi chi ph mt t euro vy mi ngy cn bao nhiu hnh khch vic khai thc l hiu qu? ng Nguyn Hu Tin: Tnh hiu qu ca tu in ngm khng ch c nh gi trn bnh din kinh t m cn trn c phng din x hi v mi
trng. Vic tnh gi v phi c nghin cu k song cng khng nn xem nh cc yu t khc v d nh tc ng ca d n i vi hnh nh v tnh thu ht ca thnh ph. ng Alain Henry: Hin ta thy rt r c mt s nht tr cao Vit Nam v li ch ca vic xy dng tu in ngm v mt s d n c khi ng. Ngc li, cn y nhanh qu trnh thi cng nu ta mun gii quyt vn nng lng v tm ra gii php cho vn tc nghn giao thng ti hai thnh ph ln. ng Jean-Pierre Loubinoux: vic qui nh biu ph gi v c vai tr rt quan trng trong vic thu ht v tha mn nhu cu ca khch hng. Bn cnh , ta c th nng cao hiu qu kinh t ca h thng giao thng thng qua tng cng kh nng chuyn ch, c ngha l tng lng hnh khch c chuyn ch vi s lng phng tin t hn. Php, cng sut chuyn ch ca ton b h thng t khong t 80 ti 85%. y l mt hiu sut rt tt. Trong giao thng ng st, vic tng kh nng chuyn ch ph thuc vo vic nng cp h thng tn hiu bin bo nhm cho php thc hin c nhiu chuyn tu hn trong thi gian ngn hn, hoc thng qua vic lp t cc toa tu hai tng, cho php tng gp i s lng gh ngi trong toa, hoc nng cao tnh thng sut ca k hoch chy tu.
97
AFD 2009
Nng lng trong cng nghip v dch v
4.1 Cng c khuyn khch tit kim nng lng trong cng nghip v dch v Vit Nam
ng Trn Mnh Hng, trng phng Kinh t D bo v Qun l nhu cu nng lng, Vin nng lng Nn kinh t Vit Nam ang tng trng mnh v an ninh nng lng hin ang l quan tm u tin ca Vit Nam. Nhu cu nng lng, c bit l nhu cu in cho sn xut v s dng hng ngy, ngy cng tng. Tiu th in trn u ngi tng t 288 kWh/ nm vo nm 2000 ln ti 540 kWh/ nm vo nm 2005. Theo d bo ca Tng s VI, tc tng trng ca nhu cu in trong giai on 2006-2010 s l t 17 ti 20 % mt nm. Qun l nhu cu in v gim cng nng lng l nhng vn then cht nhm p ng nhu cu tng trng ca nn kinh t Vit Nam.
99
D bo nhu cu nng lng Nm Ngnh\Kch bn Cng nghip Nng nghip GTVT Dch v Gia dng Tng 4,363 815 4,337 896 1,766 12,177 2000 2010 C s/Cao 15,77/16,29 0,65/0,74 9,7/10,13 2,93/3,1 18,57/19,39 47,63/49,62 2015 C s/Cao 21,68/23,74 0,85/0.89 14,69/16,41 4,55/5,19 23,46/26,11 65,22/72,34 2020 C s/Cao 29,1/33,12 0.93/0,99 19,84/26,44 6,33/7,64 27,81/33,11 83,99/101,31 2025 C s/Cao 36,7/42,312 0.88/0,966 22,57/33,988 7,77/9,662 29,36/36,871 97,3/123,8
Bng 3: Tnh hnh nng lng Vit Nam Ngun: Vin nng lng, H Ni
D n th im ca B Cng Thng
Mt trong nhng mc tiu ca chng trnh qun l nhu cu in v s dng nng lng hiu qu DSM&EE (Demand side management & energy efficiency), do ng Nguyn nh Hip trnh by trn y, l tng cng nng lc cho cc n v qun l nhu cu in. lm vic ny, chng ti trin khai mt s cc d n th im nhm tng kt kinh nghim v p dng cc cch lm hay cho cc d n khc. Mt d n th im c B Cng Thng trin khai vi s ti tr ca Ngn hng th gii trong giai on 2005-2008; d n ny c mc tiu xy dng v th nghim cc m hnh nhm pht trin th trng cc dch v tit kim nng lng ti Vit Nam. D n cng tp trung vo vic tng cng nng lc cho cc i din d n (projects agents) v cc bn cung cp dch v ti chnh bi y chnh l cc i tng s thc hin mt s lng ln cng vic trong khun kh d n th im. Cc khon h tr ti chnh di hnh thc gim dn c d kin cho cc nghin cu kh thi v cho mt s hot ng u t cho giai on u ca cc d n tit kim nng lng.
100
Chng trnh khuyn khch tit kim nng lng trong cc doanh nghip va v nh
Chng trnh khuyn khch tit kim nng lng trong cc doanh nghip va v nh bt u c thc hin vo nm 2006 v s tip tc c trin khai ti 2010. Chng trnh ny c mc tiu gim kh pht thi gy hiu ng nh knh
trong 5 ngnh cng nghip (sn xut gch, gm s, giy, dt, cng nghip thc phm), thng qua cc bin php nng cao hiu qu nng lng. C th, chng trnh ny s cho php gim t 10 ti 15 % chi ph nng lng trong hot ng sn xut ca cc doanh nghip va v nh hin l i tng ca d n, tit kim 136 KTOE v 962 000 tn CO2. 10 d n th im s c thc hin trc khi c nhn rng ra vi 500 doanh nghip va v nh. Thng qua chng trnh ny, chng ti hy vng tng cng nng lc xy dng v thc hin d n v hiu qu nng lng trong cc doanh nghip va v nh. Cc kha o to min ph s c t chc nhm nng cao nng lc thc thi i vi cc hot ng nng cao hiu qu nng lng. Chng trnh cng d kin t vn v gii php hiu qu nng lng v cung cp thng tin v p dng cng ngh mi trong sn xut, dch v cng nh h tr ti chnh mt phn cho thc hin kim ton nng lng. Mt khc, cc gii php to thun li tip cn vi ngun vn vay ngn hng cng s c xut. Chng trnh s cho php cao hnh nh, ng thi gim chi ph nng lng ca cc doanh nghip va v nh, iu ny s gp phn nng cao uy tn v kh nng cnh tranh ca doanh nghip.
Khun kh php quy

Nhiu vn bn lut, c bit l Chng trnh quc gia v tit kim nng lng do Th tng chnh ph ph duyt nm 2006, cp ti vn hiu qu nng lng, song cc iu khon trong cc lut nu trn cn qu chung chung. V d nh chng trnh quc gia tit kim nng lng c nu Cn ra nhng yu cu c th v hiu qu nng lng i vi cc ngnh tiu th nhiu nng lng ng thi khuyn khch p dng cng ngh mi v s dng thit b tiu hao t nng lng, song li khng nu ra cc bin php c th ny l g. Lut in, c hiu lc ngy 1 thng 7 nm 2005, c qui nh v cc bin php tit kim nng lng trong qu trnh sn xut, truyn ti, phn phi v tiu th in. Ngh nh 102, lin quan ti s dng hiu qu v tit kim nng lng, c hiu lc vo thng 9/2003. Ngh nh phn nh r trch nhim ca cc tc nhn lin quan, ng thi xc nh cc bin php cn trin khai trong cc c s sn xut, cc c s tiu th nhiu in v cc ta nh cng cng. Ngh nh cn nu cc bin php khuyn khch tit kim nng lng di hnh thc hot ng thng tin tuyn truyn, khuyn khch ti chnh hay khuyn khch p dng cng ngh hin i. Song ngay c im ny, vn bn trn vn cn qu chung chung v v vy khng d p dng c th trn thc tin.
101
Thng t ca B Cng nghip, c hiu lc t thng 7/2004, qui nh c th cc th thc trin khai kim ton nng lng v cc bin php s dng tit kim v hiu qu nng lng trong cc c s sn xut. Qui nh v cc cng trnh xy dng t tiu hao nng lng, do B xy dng ban hnh thng 11/2005, ra cc qui chun v s dng tit kim v hiu qu nng lng trong cc ta nh thng mi. Mt vn bn khc cng quan trng, l chng trnh mc tiu quc gia v s dng tit kim v hiu qu nng lng do Th tng chnh ph ph duyt vo thng 4/2006. Ngoi ra, c th k ra y chng trnh tit kim in giai on 2006-2010, do th tng chnh ph ph duyt v cui cng l vic thnh lp Vn phng tit kim nng lng thuc B Cng nghip cng vo thng 4/2006, song song vi vic thc hin d n EAEF (European Community and Association of Southeast Asian Nations Energy facility) v trin khai c ch qun l hiu qu nng lng Vit Nam. Tm li, hin chng ti c mt khung php l tng i y nhm khuyn khch hot ng nng cao hiu qu nng lng Vit Nam trong cng nghip v dch v. Song cc vn bn trn bao gm ch yu iu khon v cc qui nh chung, kh p dng. Chnh v vy, cc doanh nghip gp nhiu kh khn trong vic tham gia vo chng trnh quc gia.
Khuyn ngh
102
Ti xin trnh by y mt s khuyn ngh. Trong khu vc cng nghip, cn u tin pht trin cc ngnh c cng nng lng thp. i vi cc ngnh ang hot ng, cn khuyn khch thay th cc thit b c hiu sut nng lng thp, s dng cng ngh mi v sn xut cc thit b c hiu sut nng lng cao. Cn u i v thu cho cc doanh nghip thc hin cc gii php v hiu qu nng lng. u i y c th c thc hin di hnh thc min gim thu i vi thu nhp pht sinh t hot ng s dng hiu qu v tit kim nng lng hoc i vi hng ha v thit b t tiu hao nng lng. Cc khon tr cp c th c dnh cho cc hot ng u t vo cc dy
truyn sn xut cc sn phm tiu th t nng lng hoc cho cc d n s dng hiu qu v tit kim nng lng. Cui cng, cn pht trin cc qui chun v hiu qu nng lng i vi thit b v cc ta nh cng nghip.
Kt lun
Chng ti hin ang giai on u ca qu trnh xy dng v thc thi khun kh qui nh v s dng nng lng tit kim v hiu qu. Cc hot ng v s dng nng lng tit kim v hiu qu trong cng nghip v dch v hin mi c trin khai bc u. cc chng trnh v hiu qu nng lng thnh cng, cn c s phi hp cht ch gia cc c quan c thm quyn v cc tc nhn, cng nh cn phi c mt khun kh php l c qui nh mt cch r rng hn: khuyn khch thu, h tr ti chnh, iu chnh gi in, qui chun i vi kim tra cht lng thit b, bin php h tr v o to ngun nhn lc v h tr cng ngh. cc chng trnh hiu qu nng lng thnh cng, cn c s hng ng rng ri ca khch hng. t c cc mc tiu trn, Vit Nam nn tn dng kinh nghim ca cc c quan tit kim nng lng thuc nhiu nc nh Php, Thy in, Nht Bn, Hn Quc, Thi Lan, trong lnh vc o to v tng cng nng lc cho ngun nhn lc tham gia vo cc d n v hiu qu nng lng.
4.2. Qun l cu in (MDE): khi nim, tm quan trng i vi cc nc mi ni v nghin cu tnh hung
ng Jos Lopez, ICE, Gim c pht trin Mc tiu th in thng c nh gi l ch s pht trin kinh t v x hi. Trn thc t, tng quan gia tiu th in v tha mn nhu cu kinh t v x hi khng bao gi l mt hng s. Nm 2005, cng in tnh theo kWh/USD95 cn bng sc mua c xc lp mc 0,21 i vi Vit Nam, 0,25 i vi Lin Minh chu u, 0,28 i vi Trung Quc, 0,29 i vi Bra-xin v Nht Bn, 0,36 i vi M v 0,50 i vi Nga. S thay i ca ch s ny hin ang l vn trng tm ca vic iu chnh h thng nng lng cho ph hp vi yu cu kinh t, x hi v mi trng, d cc nc cng nghip ha, mi ni hay ang pht trin.
103
AFD 2009
Khi nim NegaWatt

Tuy nhin, qun l cu trong iu hnh h thng nng lng l mt ch mi gn y mi c ch . Vn ny ni ln trong nhng nm 80 ti M, trong bi cnh khng hong tm thi ca cc cng ty in. Nm 1987, ti bang Michigan, le Lawrence Berkeley Laboratory a ra u thu mt gi thu mi song song vi gi thu xy dng mt nh my in mi. Gi thu ny l mt chung trnh tit kim in. Khi nim NegaWatt do Vin nghin cu Rocky Mountain a ra v cc cng ty in thc c rng khuyn khch ngi tiu dng tit kim nng lng l mt hot ng u t c li hn v ngn v trung hn so vi tng kh nng cung thng qua xy dng cc nh my in mi.
Mt cch tip cn kh thi i vi cc nc mi ni ?

Cch tip cn MDE (qun l cu in) liu c th p dng c i vi cc nc mi ni? Phng php ny liu c ph hp vi Vit Nam hin ang trong thi k tng trng kinh t rt nhanh? Nn chng dnh cch tip cn ny cho cc nc giu vn trong tnh trng tiu th qu nhiu nng lng? D c mc tiu th nng lng tnh trn u dn tng i thp, nhng cc nc mi ni c cc phng thc tiu th nng lng rt tri ngc nhau. Ti cc trung tm th v cc vng c ha mng li in, phng thc tiu th gn ging vi phng thc ti cc nc cng nghip, vi tnh trng lng ph cao v nh vy th tim nng tit kim nng lng l rt ln.
104
Ti cc khu vc nng thn v khng uc ha li in, mc tiu th thp v kh nng tip cn vi nng lng thng phm cn rt hn ch. Ti cc khu vc ny, cn tng cng kh nng tip cn vi nng lng u tranh xa i gim ngho v to iu kin pht trin kinh t v gn kt x hi. i vi mt nc nh Vit Nam, gim cu v trnh u t vo mt s mng in li s cho php dnh ra c kinh ph p ng nhu cu c bn ca ngi dn v cc vng dn c hin ang c mc tip cn rt thp vi nng lng, c bit l vi in.
V d v phng php tip cn MDE ti o Corse

Nm 2004, o Corse ca Php ri vo tnh trng mt cn i gia cung v cu. o Corse yu cu ICE, phi hp cng ADEME, xy dng mt chng trnh tit
kim in nhm hon hoc trnh cc khon u t khng th thc hin c trong mt thi hn ti u do cc l do v kinh t v mi trng. Hai khu vc c la chn. l khu vc nh v dch v, hin ln lt chim 52 % v 37 % tiu th in ca o Corse. i vi tng khu vc, chng ti xc nh tt c cc bin php kh thi v kinh t v k thut v c th chp nhn c i vi ngui s dng, cng ng v cng ty in. Trn c s nh gi tim nng tit kim nng lng i vi tng bin php d kin trin khai, chng ti so snh c chi ph bin ca mt kWh do nh my in cung cp vi chi ph thc hin tng bin php d kin tnh trn KWh tit kim c. Tim nng tit kim nng lng mc hiu qu l 800 GWh/nm cho ti 2020, tng ng vi 35 % tiu th. Tim nng tit kim nng lng hiu qu v c kh nng thc hin c v mt k thut v x hi l 490 GWh/nm cho ti 2020, tc 20 % tiu th. Hot ng nh gi c thc hin trong hai nm 2004 v 2005, vo thi im m gi du ch mc 50 la/thng du. Do 75 % nhu cu in ca o Corse c cung cp bi cc nh my nhit in chy bng du diesel, nn nu nh ta tip tc hot ng nghin cu trn trong bi cnh hin nay, th ta s thy tim nng tit kim s cn ln hn v s lng cc bin php tit kim mang li hiu qu kinh t s cn ln hn na.
Thc hin
Chng ti quyt nh trin khai tng cng 21 hot ng. V d nh trong lnh vc nh , chng ti lp t h thng si trung tm chy bng nc nng thay cho h thng si in i i vi ci to h thng nhit cho cc cn h, hoc thay cc bnh un nc nng ln hnh tr chy in bng cc h thng un nc nng khng dng in (c bit l bnh un nc nng bng nng lng mt tri). Trong khu vc dch v, cc hot ng chnh tp trung vo vic nng cao hiu sut nng lng ca cc im chiu sng cng cng, hin i ha thit b lm lnh ti cc siu th, s dng my vn phng v h thng chiu sng c hiu sut cao hn, hay thay bnh un nc nng ln chy in bng h thng un nc nng dng cho sinh hot khng dng in. Sau khi cc nghin cu trn y c tin hnh, EDF (in lc Php) quyt nh tin hnh u t trc tin l trong khu vc dch v, c bit dnh cho cc hot ng ci to v nng cp nhit cho v bc ta nh.
105
AFD 2009
Cc bin php h tr
Vic thc hin nhng chng trnh nh th ny i hi phi trin khai mt lot cc bin php h tr. Sau khi xc nh tiu ch k thut ca cc bin php qun l cu in, cn bo m c vt t v thit b cn thit, chun b cho cc nh cung cp v cc c s lp t ti a phng thng qua cc hot ng o to cn thit, a yu cu v hiu sut vo trong h s mi thu, h tr ti chnh, nh gi hot ng trin khai ng thi theo di v iu phi k hoch thc hin.
Kt qu
Trong giai on 2005-2010, mc tit kim d kin tng ng vi 10 % nng lc sn xut c thit k ti o Corse, iu ny s cho php lp li cn bng gia cung v cu. Trn tng s tin u t khong t 60 n 70 triu euro trong thi gian 5 nm, EDF ch ti tr 10 n 15 triu euro tng ng vi mc h tr cn thit khuyn khch ngi tiu dng quyt nh u t, nh vy s tin h tr thp hn 20 % so vi tng phi ph u t. i vi EDF, s tin tit kim c so vi vic ng l phi u t sn xut in l 40 n 50 triu euro, sau khi tr khon h tr dnh cho ngi tiu dng. i vi khch hng ca EDF, sau khi tr chi ph u t ban u v khai thc thit b tit kim nng lng mi, kt qu cng rt ln. Tng s tin tit kim c hng nm l vo khong t 10 n 30 triu euro trong thi gian tui th ca thit b mi.
106
Tiu th t hn song vn p ng c nhu cu mc tng ng

Nm 1973, t trng nng lng ti to trong tiu th nng lng s cp ton cu l 13,1 %. Nm 2004, t trng ny l 13,2 %. Ni cch khc, t trng trn hin khng th c tc tng trng nhanh hn tc tng ca tiu th nng lng ton cu. Nu nh chng ta mong mun nng lng ti to chim 20 ti 25 % tiu th ton cu, th chng ta phi thay i cch tip cn ng thi khuyn khch s dng hp l nng lng v qun l tt cu in sao cho c th tiu th nng lng t hn song vn p ng c nhu cu mc tng ng.
AFD 2009
4.3. Hn mc tn dng dnh cho tit kim nng lng hoc cc bon
ng Alain Henry, Gim c AFD Vietnam Trong bt k chnh sch hiu qu nng lng no cng cn thit phi huy ng ngn hng, v hai l do sau y. Cc ngn hng l mt mng li rng khp c tc ng lan ta i vi ton b nn kinh t v cho php ta hng ti c hng nghn cc tc nhn vi qui m ln nh khc nhau. i vi mt nh ch nh c quan ca chng ti, cc d n EEC (tit kim nng lng hoc cc bon) dnh cho cc doanh nghip va v nh thng rt kh trin khai. Ngc li, cc ngn hng hon ton c y iu kin tip cn vi i tng doanh nghip ny. mt chnh sch hiu qu nng lng t c ht mc ch ca mnh v thnh cng trong vic huy ng s tham gia ca mi i tng lin quan, cn ch ti vai tr ca ngn hng bi y l mt mt xch khng th thay th. Hn na, xy dng quan h i tc vi ngn hng s cho php tuyn truyn vi ngn hng v vn hiu qu nng lng. Mi y mt chuyn gia c gii thch vi ti rng tr ngi u tin cho vic ph bin s dng kh gaz sinh hc ti nng thn, l v cc ngn hng khng c bit ti cng ngh ny. Khi mt nh nng ti xin vay vn ca ngn hng mua cy hoc my ko, thng thng ngn hng chp thun; nhng khi xin vay vn trang b mt hm kh sinh hc hoc mt h thng si bng kh m tan, ngi nng dn thng khng nhn c cu tr li. Mc tiu th hai ca chng ti, khi ku gi s tham gia ca mng lui ngn hng, l thng tin tuyn truyn cho h v hot ng u t tit kim nng lng hoc cc bon v lm cho h hiu rng y l mt lnh vc rt hp dn i vi h.
107
Tng cng nng lc ti tr

i vi mt nh ti tr nh AFD hoc Ngn hng th gii, hp l nht v hiu qu nht l tc ng vo mt thi im rt c bit ca cc chng trnh EEC, tc l khi phi chuyn tip t d n th im sang m rng p dng ra ton b th trng. Hn mc tn dng s ng vai tr l cht xc tc thc hin bc u ca vic m rng ny. Sau , mt khi cc ngn hng tham gia ti tr, chng ti c th rt lui. Mt cch c th, chu trnh tham gia ca chng ti c trin khai nh sau. Qu mi trng th gii ca Php (FFEM) hoc Qu nghin cu v tng cng nng lc (FERC) h tr kinh ph trong giai on thng tin tuyn truyn v ng AFD 2009 Chnh sch s dng hiu qu v tit kim nng lng Vit Nam
hin cu pht trin. AFD cho vay i vi giai on trnh din, sau cp hn mc tn dng cho vic xy dng qui trnh cng nghip ha v chun b ph bin rng ri. Proparco s c bin php can thip i vi cc th trng mi ang trong qu trnh hnh thnh. Chu trnh chnh sch cng nh vy l kt thc. Vai tr tip theo c chuyn cho h thng ngn hng khi th trng pht trin tt. T 2003, chng ti trin khai khong 10 hn mc tn dng, ti chu (Trung Quc, Thi Lan, In--n-xi-a), a Trung Hi (Th Nh K, Tuy-ni-di, Gic-a-ni) v chu Phi (Nam Phi, S-n-gan), trn c s quan h i tc vi khong 15 ngn hng t ngn hoc cng lp. Chng ti xut h tr trc tip cho cc ngn hng ny s tin t 20 ti 60 triu : S tin trn thay i ty thuc vo mng li ngn hng, trnh pht trin ca th trng EEC v cc ng dng d kin. Cc chi nhnh ti a phng ca cc ngn hng ng vai tr ph bin nhn rng trn c s cp tn dng t 0,3 ti 5 triu .
Trin khai mt hn mc tn dng

Vic trin khai mt hn mc tn dng c thc hin theo nhiu giai on. Giai on u tin l lp nh gi hin trng v tim nng u t vo EEC (tit kim nng lng hoc cc bon), trn c s phi hp vi cc i tc th ch. Sau l bc trao i vi cc ngn hng chnh nhm gii thiu cho h v cc hot ng u t khc nhau m cc hn mc tn dng c th hng ti: lp t ni hi ng pht nhit in trong cc doanh nghip va v nh, ph bin hm kh m tan ti nng thn, cch nhit cho cc ta nh, sn xut nng lng ti to qui m nh, vv... Cng vi cc ngn hng, chng ti ngoi ra cn phi xc nh cc tiu ch la chn d n v tin hnh m phn v iu kin cho vay li. Sau , chng ti trin khai cc hot ng h tr thng qua trin khai h tr k thut ti a phng, theo knh th ch hoc khng. Cui cng, chng ti tin hnh theo di hot ng c trin khai. AFD quan tm ti xy dng quan h i tc ng thi vi nhiu ngn hng, nht l cc ngn hng c kh nng hng ti cc lnh vc khc nhau vi mc tiu ti tr cho cc hot ng tit kim nng lng a dng nht. Ch c th trin khai cc hn mc tn dng k trn khi th trng c nh hnh y xt trn gc qui nh. c bit, cc tiu chun cht lng phi c tnh kh thi cao khng lm mt lng tin ca khch hng. Ngoi ra, qui nh biu gi v ph cng phi mang tnh khuyn khch mc cn thit.
108
AFD 2009
Mt s v d
Hn mc tn dng u tin ca chng ti l mt khon cho vay khng c bo lnh ca chnh ph tr gi 50 triu dnh cho ngn hng Th Nh K TSKB. Khon tn dng ny c dng trong mt phm vi rt rng: pht trin nng lng ti to, phn phi kh gaz t nhin, hiu qu nng lng trong cng nghip. Nh vo ngn hng tin phong ny, chng ti trin khai c h thng giy chng nhn hiu qu nng lng. Hin chng ti ang xut cc khon h tr mi cho cc ngn hng khc, v ln ny vi cc tiu ch la chn khu vc u t c th hn (ng pht nhit in, cng ngh ch bin nng sn...). c bit, chng ti xy dng qui chun cho php ngn hng c th nh gi liu hot ng u t c mang li hiu qu kinh t hay khng. Ti Tuy-ni-di, chng ti ti ti tr cho ba ngn hng khc nhau vi cng mt hn mc tn dng. S cnh tranh gia cc ngn hng thu ht khch hng to ra mt mi trng nng ng v cho php chng ti c th hng ti cc lnh vc a dng, v tit kim nng lng v khc phc nhim. Cc i tc th ch ca chng ti cng h tr k thut tp trung vo vic xc nh, nh gi v theo di d n. Thi Lan, chng ti trin khai mt hn mc tn dng v nh c hiu sut nhit cao (HPE), trn c s quan h i tc vi Ngn hng Nh ca Chnh ph. Mc tiu l chng minh rng vi chi ph u t ph tri t 5 % n 15 %, ta c th tit kim c 30 ti 40 % nng lng. Do tng u t ban u ch chim chi ph vn hnh ca ta nh trong sut thi gian s dng, nn mc thu hi vn l rt hp dn. Trong d n ny, ng gp ca AFD c thc hin di hnh thc khon cho vay 40 triu nhm khuyn khch v ti tr cho 10 000 ta nh c hiu sut nhit cao u tin, cng vi khon vin tr khng hon li 0,5 triu dnh cho h tr k thut (o to, thng tin v theo di). Hin chng ti ang xc tin cc hn mc tn dng dnh cho vic khuyn khch s pht trin ca nn vn ha s dng nhin liu sinh hc khi m cc loi nhin liu ny ang tng bc tm c th trng v mang li hiu qu kinh t. Cc cng c trn s cho php khuyn khch nh nng la chn cc loi cy c hiu sut nng lng cao v c hiu sut cao v cc bon. Kch bn v quan h hp ng hin nay l chng ti s lin kt nng dn vi cc i tng kinh doanh sn xut nng lng sinh hc. Khon cho vay s c cp cho ngn hng nng nghip v c cho vay li i vi nng dn hoc cc hp tc x. Bn cnh , chng ti cng s xut hot ng h tr k thut.
109
AFD 2009
4.4. Giy chng nhn tit kim nng lng: Kinh nghim ca in lc Php (EDF)
ng ric Gourmelon, Ph v trng V Nam ca EDF EDF l nh u t hng u Php trong lnh vc nng lng, tp on sn xut nng lng hng u chu u v tp on sn xut nng lng ht nhn hng u trn th gii. ng thi cng l tp on nng lng pht thi kh CO2 mc thp nht: phn ln hot ng sn xut in (97 %) khng pht thi kh gy hiu ng nh knh. Cui cng, EDF l nh sn xut nng lng ti to hng u chu u. Tp on hin c 160 000 nhn vin trn th gii v gn 40 triu khch hng, trong 28 triu ti Php. Tng cng sut thit k ca tp on l 128 GW. Ti chu , chng ti ch yu hin din ti Trung Quc v ng Nam . Chng ti tham gia xy dng nh my in ht nhn Daya Bay (2 000 MW) v Ling Ao (4 000 MW) trong nhng nm 80. Gn y, chng ti k mt tha thun vi CGNPC u t vo vic ch to hai l phn ng EPR ti Taishan (3 400 MW) v tham gia vo d n ny. Hin chng ti ang l c ng nm 100% vn ca nh my nhit in chy bng than Laibin (700 MW) v chng ti tham gia gp 20 % vn trong t hp cc nh my in (3 200 MW) nm ti tnh Sn ng. Vit Nam, chng ti xy dng vi cc i tc Nht Bn mt nh my in vi chu trnh hn hp (gaz v hi) nm ti Ph M (715 MW) v chng ti hin ang u t vo mt d n thy in ln Nam Theun 2 (1 070 MW), trong 95 % sn lng in s c xut sang Thi Lan.
110
Lut xy dng chng trnh v nh hng chnh sch nng lng (POP)
Lut POP, c thng qua Php nm 2005, nhm thc hin cam kt ca Php trong khun kh Ngh nh th Kyoto c k nm 1997 v cc ch th ca chu u nm 2003 v giy php thi kh CO2 trong lnh vc hiu sut nng lng ca cc ta nh v hiu qu nng lng. Lut c bn mc tiu ln: bo m c lp nng lng quc gia v an ninh cung cp nng lng, bo m gi cnh tranh i vi nng lng, u tranh chng hiu ng nh knh ngy cng trm trng, bo m tnh gn kt x hi v lnh th trn c s to iu kin cho tt c mi ngi c tip cn vi nng lng. Lut cng qui nh bn hng hnh ng nhm t cc mc tiu trn: qun l v kim
sot cu nng lng, a dng ha gii php nng lng, pht trin nghin cu v pht minh trong lnh vc nng lng, bo m cc phng tin vn chuyn v tch tr nng lng ph hp vi nhu cu. V nh lng, mc tiu t ra l gim cng nng lng cui cng 2% mt nm trong thi gian t 2005 ti 2015, v sau l 2,5 % mt nm cho ti 2030.
Giy chng nhn tit kim nng lng

t c mc tiu nu trn, lut POP c qui nh bt buc i vi tt c cc i tng cung cp nng lng (in, gaz, diesel, kh ha lng...), di tn gi cc i tng bt buc, phi tham gia gim mt lng tiu th nng lng cui cng l 54 TWh cumac trong thi gian t 2006 n 2009. Thut ng cumac l mt thut ng vit tt c ngha l cng dn v c cp nht: l cc kWh tit kim c trong sut thi gian tui th ca thit b v c nhn vi t l 4 % nhm xc nh gi tr hin ti ca lng nng lng tit kim c nh u t cho hiu qu nng lng. Cc kWh cumac tit kim c s c ghi cn thn vo s thng k quc gia v c qui ra thnh cc giy chng nhn tit kim nng lng. Cc giy chng nhn ny c th c trao i mua bn gia cc tc nhn khc nhau. Tt c cc hot ng tit kim nng lng do cc i tng bt buc v cc c quan thc hin u c th c cp giy chng nhn tit kim nng lng. Mc tiu tit kim nng lng c xc nh i vi mi nh cung cp ty theo t l bn hng ca i tng trn th trng nh v dch v. i vi EDF, mc tiu ny l 30 TWh cumac, tc 55 % ca mc tiu tng. thc hin cc ngha v ca mnh, cc nh cung cp nng lng c th la chn 3 kh nng: khuyn khch khch hng ca mnh thc hin tit kim nng lng, tit kim nng lng trong h thng thit b ni b ca mnh, mua giy chng nhn tit kim nng lng ca cc php nhn c tit kim nng lng. Sau thi gian 3 nm, mi nh cung cp nng lng phi gii trnh v s lng giy chng nhn tng ng vi mc tiu c t ra cho mnh. Nu khng lm c, i tng phi np pht vi mc 2 xen euro cho tng kWh khng tit kim c.
111
S tham gia ca EDF

Nhm khuyn khch khch hng ca chng ti tit kim nng lng, chng ti xut vi h hai bin php sau: Cc gii php c chun ha, v d nh lp ca s vi h thng cch nhit hoc thay th ni hi, l cc bin php c tnh ton v gi tr tit kim nng lng di hnh thc khon v mc tnh ny c qui nh bng mt thng t.
V d nh 1 TWh cumac tng ng vi vic lp t mt bm nhit trong 7 000 cn h, hay cch nhit cho phn p mi ca 12 000 ngi nh dng si in, hay lp t ni hi tn thu nhit lng t hi nc ca kh thi (condensing boiler) trong 8 000 cn h, hay vic 2 triu khch hng mua t lnh loi A+. Ngoi ra, cng c cc gii php tit kim nng lng c thit k theo yu cu v thng c thc hin ti cc c s dch v hoc cng nghip. Cc gii php ny cn ti nhng nghin cu k thut chuyn su. Mc tit kim nng lng nh vy s c nh gi theo tng trng hp. Hot ng tit kim nng lng c trin khai nh sau. Chng ti h tr khch hng trong vic thc hin gii php tit kim nng lng ca h v gii thiu h vi cc i tc trong ngnh xy dng v nng lng m h c th quan tm. Sau , khch hng cho trin khai lp t thit b hoc sa cha nng cp. Doanh nghip lp t hoc cng ty ci to nng cp thi cng sau lp h s chng nhn thc hin ni dung cng vic. Chng ti tp hp chng t xc thc s tham gia ca chng ti vo hot ng tit kim nng lng (phiu xc nhn hon tt thi cng, vv.) v sau gi cho DRIRE (S cng nghip, nghin cu v mi trng cp vng). S s th l h s v cp giy chng nhn. Cui cng, bn qun l s thng k quc gia s cp nht ti khon ca chng ti t d liu ca DRIRE v cng b gi trung bnh trong chuyn nhng giy php.
Li ch thng mi i vi EDF
Chng ti hon ton ng h cch tip cn trn bi theo chng ti cch tip cn ny hon ton c c s, xt v mt kinh t, k thut v mi trng. Gim tiu th l gii php n gin nht gii quyt cc vn lin quan ti an ninh cung cp nng lng v mi trng. Tuy nhin, chng ti cng nhn thc c rng cch tip cn ny mang li li ch thng mi cho tp on chng ti. Hin nay, th trng nng lng ca Php l th trng hon ton m : tt c khch hng, d l c nhn, doanh nghip hoc c s cng nghip va v nh hoc cng ty ln, u c quyn la chn nh cung cp nng lng cho mnh. H tr khch hng ca mnh gip h tit kim nng lng l mt gii php hu ch duy tr quan h lu di vi h. Chnh v vy, chng ti pht trin mt lot cc dch v: t vn min ph gip la chn hnh vi tit kim nng lng hoc tin hnh sa cha lp t thit b cho php tit kim nng lng; t vn theo yu cu sp xp cc gii php theo th t u tin; theo di v hng dn tiu th nng lng (vi s tin 2,40
112
hng thng); h tr t khi bt u ti khi kt thc hot ng lp t hoc sa cha (vi s tin 290 ); h tr kinh ph cho cc hot ng sa cha hoc lp t thit b phc v mc tiu tit kim nng lng trong cc cn h c; h tr kinh ph lp t h thng si hoc bnh un nc nng bng nng lng mt tri ti cc cn h mi. Chng ti cng pht trin cc dch v dnh cho doanh nghip nhm cho php h c th gim chi cho nng lng thng qua nng cao hiu sut ca mnh: cng c h tr qu trnh ra quyt nh cho php lp nh gi tng kt chung hoc tp trung vo mng tiu th nng lng ng thi nu bt cc hng ci tin c th thc hin; cng c nhm h tr doanh nghip trong ngnh cng nghip trong vic thc hin c ch trao i hn ngch pht thi CO2 v trong cc hot ng nhm gim kh thi CO2; dch v cho php cc cng ty a ra c cc gii php nhm gim chi ph khng c cht lng ca kWh in.
4.5. Tham gia kin 4.5.1. Chng trnh Tit kim nng lng thng mi th im (CEEP) do Qu Mi trng ton cu (GEF) - Ngn hng Th gii (WB) ti tr, p dng th im ti cc doanh nghip thuc khu vc cng nghip v thng mi.
ng Nguyn V Quang, Ph Cc trng Cc iu tit in lc Vit Nam (ERAV) Ti xin c b sung thm mt s chi tit lin quan ti Chng trnh Tit kim nng lng thng mi th im (CEEP) hin do Cc iu tit in lc - B Cng Thng ang t chc thc hin s dng vn ti tr ca Qu Mi trng ton cu (GEF) u thc qua Ngn hng Th gii (WB), thc hin trong giai on t 2004 ti 2009. Mc tiu c bn ca Chng trnh CEEP l khuyn khch thc hin kim ton nng lng v u t vo tit kim nng lng nhm thc y s dng nng lng tit kim v hiu qu trong hot ng sn xut, kinh doanh ca cc doanh nghip cng nghip, thng mi v dch v trong nc; khuyn khch cc nh cung cp dch v ti chnh tham gia vo cc hot ng u t tit kim nng lng, qua dn pht trin bn vng loi hnh dch v tit kim nng lng ti Vit Nam. Nh vy, chng trnh hng ti cc nh u t, n v ch qun d n v cc nh cung cp dch v. Chng trnh ny hin ang trong giai on th
113
nghim v tp trung vo mt s lnh vc chnh nh chiu sng, ng c v my bm, iu ho khng kh, thng gi, un nc bng nng lng mt tri v h thng cung cp in. Chng trnh CEEP c thit k trn c s 3 i tc chnh ca dch v Tit kim nng lng (TKNL) bao gm: (i) cc i din d n (PAs) - nh cung cp sn phm v dch v tit kim nng lng; (ii) cc Ch d n (PPs) - cc n v s dng nng lng trong lnh vc thng mi, dch v v cng nghip; v (iii) cc n v cung cp dch v ti chnh (FSP) - cung cp ti chnh cho cc d n TKNL thng qua vic cho vay hoc cho thu ti chnh. Cc i tng mc tiu ca chng trnh l khch sn, ta nh vn phng, ngnh dch v v cc x nghip cng nghip. Tng chi ph h tr khng hon li cho chng trnh l 3,25 triu USD thc hin 3 hng mc chnh l: (i) h tr o to tng th v dch v tit kim nng lng cho cc n v tham gia chng trnh (1,16 triu USD); (ii) h tr kim ton nng lng v u t tit kim nng lng trong nc (1,15 triu USD); v (iii) h tr cho cho cng tc marketing, iu hnh, thc hin chng trnh (0,94 triu USD). Ngoi ngun vn ti tr ca chng trnh, d kin s huy ng c trn 7 triu USD t cc ch u t thc hin cc d n d n tit kim nng lng tham gia chng trnh. V hng mc o to: Vin Nghin cu quc t v Bo tn nng lng - IIEC (Hoa K) c la chn l t vn thc hin xy dng chng trnh o to tng th v t chc o to cho cc n v tham gia chng trnh trong vng 3 nm 2005 n 2007. Cho n nay, hn 40 kha o to c bn v hon ton min ph dnh cho cc i din d n (PAs), cc ch d n tit kim nng lng tim nng (PPs), cc n v cung cp dch v ti chnh (FSPs) c thc hin. Cc kha o to ny cho php cc i tng nu trn tip cn mt cch tng th i vi mt hot ng tit kim nng lng di tt c cc gc : thc hin kim ton, lp nghin cu kh thi, lp hp ng v tit kim nng lng, qun l d n, theo di v kim tra d n. Trong nm 2008, theo nh gi thc t thc hin Chng trnh CEEP, hai kho o to b sung, nng cao v s dng thit b kim ton nng lng cho kim ton chi tit, kim tra v xc nhn mc tit kim nng lng c thc hin nhm h tr cc n v thc hin hiu qu v cht lng cc d n tham gia Chng trnh. V hng mc h tr kim ton v u t d n tit kim nng lng: D kin hn 200 doanh nghip dch v, cng nghip u tin tham gia vo chng trnh CEEP s c c hi nhn c mt khon h tr t 25-40% tng kinh ph u t tit kim
114
nng lng (s vn h tr ti a ln n 38.000USD). S tin cn li, doanh nghip c th t huy ng vn hoc tip cn vay vn t n v cung cp dch v ti chnh tham gia chng trnh CEEP. Mc h tr u t v kim ton nng lng c khuyn khch cao nht trong nm u tin thc hin v gim dn cho n khi kt thc chng trnh nhm mc ch khuyn khch th trng pht trin mang tnh thng mi cng nh nh gi tnh bn vng ca dch v TKNL. Hin nay, c khong 100 cng ty np h s xin tham gia, trong 86 cng ty c la chn v 64 d n c ti tr (50 H Ni, 13 Thnh ph H Ch Minh v 1 Nng), vi s tin h tr l 300.000 USD. V hng mc h tr marketing, c s d liu, iu hnh v thc hin chng trnh: h tr cng tc iu hnh d n, cng ty t vn quc t KEMA (Hoa K) c chn l c vn thc hin Chng trnh, mt ngn hng thng mi (TechcomBank) c chn l n v hnh chnh gip tip nhn v thm nh cc d n tit kim nng lng tham gia chng trnh. Ngoi ra mt nhm t vn c nhn trong nc cng c chn h tr thc hin cc cng vic hng ngy ca d n bao gm mt nhm chuyn gia k thut, k s d n, k ton, th k tng hp. Cng tc marketing v xy dng c s d liu chng trnh c trin khai t hiu qu rt cao vi h tr ca cc t vn trong nc. Cho n nay, mt c s d liu hon chnh v tch hp ca Chng trnh ang c hot ng hiu qu v mt Website ang c vn hnh v l din n trao i thng tin hu ch v thc hin Chng trnh v cc gii php tit kim nng lng. Cc hot ng trn c Ngn hng Th gii nh gi cao.
4.5.2. Hin i ha cc doanh nghip va v nh, qui chun nng lng v huy ng ti chnh cho u t
Gio s Trn Vn Nhn, Gim c VNCPC, Vin khoa hc v cng ngh mi trng, IPH Vin khoa hc cng ngh mi trng c thnh lp trong khun kh mt chng trnh ca Thu S v hiu qu nng lng vi thi gian 5 nm. Vin tin hnh cc d n th im trong lnh vc sn xut sch, trn gc hiu qu nng lng v mi trng ca cc c s lin quan, y cng l yu t cho php nng cao kh nng cnh tranh ca doanh nghip. Mt s d n hin c xy dng trong 19 doanh nghip, c bit trong ngnh sn xut giy, xi mng v vt liu xy dng. Phn ln cc doanh nghip mong mun thc hin cc hot ng v s dng nng lng hiu qu v tit kim u khng bit bt u t u. Chng ti t vn
115
v cung cp cho h cc hot ng o to trin khai cc chng trnh. Nhng iu vn cha : khi chuyn gia ri cng ty, cc cng ty mt ln na li ri vo tnh trng thiu kin thc v kinh nghim. Chnh v vy, chng ti phi t chc cho h cc kha o to nhm cho php h c th thc hin c kim ton nng lng v t mnh xy dng d n, c th t mnh t c kt qu m khng c s h tr trc tip ca chng ti. Tnh hnh ca cc doanh nghip va v nh li khc. Cc doanh nghip ny rt nng ng song khng c nhn lc quan tm ti vn s dng hiu qu v tit kim nng lng. Trong khi , ti cc cng ty ln, ni c iu kin cn thit th qu trnh a ra quyt nh v iu chnh c cu li chm. Tuy vy, tt c cc doanh nghip u gp phi kh khn v huy ng ti chnh. Chng ti thnh lp mt qu xanh cho php cp cho cc doanh nghip cc khon vay. Ngn sch ca chng trnh l 2 triu USD. Chnh ph Thu S chn ba ngn hng ca Vit Nam trin khai qu cng nh cc vn phng kim ton nng lng c nng lc theo di d n v xc nh mc h tr cn thit. V d nh nu nh mt doanh nghip d nh tit kim 30% lng nng lng s dng, qu ca chng ti s cho vay 15% s tin u t. Ba d n c chp thun v s c thc hin trong nm nay.
4.5.3. Cc hot ng do UNDP trin khai trong lnh vc u tranh chng thay i kh hu thng qua vic nng cao hiu qu nng lng
116
M. Louis-Philippe Lavoie, Chuyn gia t vn k thut quc t cao cp, Chng trnh bo ton nng lng GEF/UNDP UNDP trin khai nhiu chng trnh trong lnh vc hiu qu nng lng. Cc bi tham lun ca ng Hip v ng Hng nhc ti mt s chng trnh trong s . Mi chng trnh u c ba cu phn c bn: o to ngun nhn lc, h tr kim ton nng lng v ti tr cho cc hot ng trnh din. y l ba cu phn chnh trong vic nng cao nng lc cho tt c cc i tng, c bit l ca bn cung cp dch v v ngi tiu dng cui cng. Cc ch ny bt u c cp ng mc t 5 nm nay Vit Nam. V d nh, t nht c khong 100 chuyn gia v kim ton nng lng c o to trong ba nm va qua. Bn cnh , mt s lng ln cc d n trnh din cng c trin khai trong lnh vc cng nghip, thng mi cng nh trong lnh vc cng, v d nh cc hot ng trong chiu sng cng cng.
AFD 2009
Nhiu n lc cng c thc hin xt trn phng din qui nh, v d nh trong lnh vc cc ta nh v in t gia dng. Ti xin nhn xt v lut nng lng mi mt im: theo ti vic gii quyt vn cung cp nng lng v vn cu nng lng trong cng mt vn bn lut l cha hp l. Mt xch cn thiu hin nay l vn huy ng ti chnh. Chng trnh u t ca UNDP cho php chng ti ng ra bo lnh cho cc khon cho vay ca ngn hng mc 75 % gi tr u t i vi cc d n c tr gi t 200 n 300 000 $. Cc nh ti tr khc c th a ra cc sn phm khc. Theo ti, nn chng thit lp mt s phi hp tt hn gia cc nh ti tr. Trn c s kt hp phn h tr ca UNDP vi cc ngun h tr khc di dng cho vay hoc vin tr, ta c th tin ti huy ng c 100% kinh ph u t cho cc hot ng hiu qu nng lng. Tuy nhin, nu khng c mt k hoch huy ng ti chnh tng th, mt s hot ng s khng th trin khai c.
4.5.4. Kinh nghim ca B Ra Vng Tu, kh khn v thun li trong trin khai cc hot ng tit kim nng lng ca chng trnh quc gia
ng Nguyn Hu Hin, Ph gim c S Cng nghip v thng mi tnh B Ra Vng Tu Ti tnh Vng Tu, cng nghip chim 64 % lng nng lng tiu th trong ngnh nh bt c chim t 15 ti 20 %, sn xut vt liu xy dng t 15 ti 20 %, xy dng 10 n 20 %. Vic thc hin chng trnh quc gia v s dng tit kim v hiu qu nng lng hin gp phi nhiu kh khn: tnh trng thiu nng lc v c bit l nng lc qun l ca cc c quan a phng, vn phi hp gia cc c quan chc nng v doanh nghip, tnh trng thiu ngun lc ti chnh. Mt khc, cc bin php c trin khai tt, cn y mnh hot ng thng tin tuyn truyn cho cc doanh nghip, v d nh t chc hi tho. Song y l hot ng tn km v doanh nghip khng th chu ni khon chi ny: phn kinh ph ny phi c ly t Ngn sch Nh nc hoc ca tnh. Nhn chung, cn thit k nhiu c ch ti tr dnh cho cc hot ng v nng cao hiu qu nng lng, trong c bit l cc hot ng ti tr dnh cho t vn. Hot ng ny tuy chim mt phn khng ln trong ngn sch nhng c vai tr quyt nh.
117
4.5.5. Kinh nghim t trin khai sn xut sch hn

B Nguyn Th Truyn, Ph gim c Trung tm sn xut sch hn ca Thnh ph H Ch Minh Trung tm sn xut sch hn ca Thnh ph H Ch Minh c thnh lp vo cui nm 2005. Trung tm c Ngn sch Thnh ph ti tr v c nhim v thng tin tuyn truyn cng nh o to nhn lc cho cc doanh nghip v cc nh t vn v sn xut sch hn. Ngoi ra, Trung tm cn trin khai rng ri vic p dng sn xut sch hn n cc doanh nghip trn a bn Thnh ph v mt s tnh thnh khc. Vic ph bin p dng sn xut sch hn hin vp phi mt s bt cp ca khun kh qui nh: Hin nay, cn thiu mt khung chnh sch chung, tng th v ng b trin khai cc chng trnh p dng SXSH. Thng t s 8 ca B Cng Thng cha r rng l khuyn khch hay p buc cc doanh nghip p dng sn xut sch hn nn rt kh trin khai. Mc d nhn c ti tr v c quyt tm hnh ng, song chng ti vn cm thy cha tht s thu ht c s quan tm ca cc doanh nghip. Chng ti nhn thy cn phi c mt chnh sch vi mc tiu, hnh ng c th v kh thi cng nh cn c mt l trnh thc hin Cc gii php tit kim nng lng l mt cu phn trong cc gii php sn xut sch hn, chng ti trin khai nhiu nh my v nhn thy tim nng tit kim nng lng trong cc nh my cng nghip ca Vit Nam cn rt ln. Cha tnh n nhng gii php cn u t c chi ph ln, m bng nhng gii php qun l tt, bit cch kim sot tt cc qu trnh sn xut cng nh trang b nhng kin thc v kim sot nng lng c bn cho mt s cn b ch cht nh my cng c th tit kim t 5 - 10% nng lng tiu th. Bng cch ny, chng ti thnh cng trong mt s doanh nghip ch bin thy sn c th tit kim ln n hn 10% nng lng tiu th. iu quan trng l hiu cho ng ngha ca vic qun l nng lng hiu qu trong mt nh my. thc hin tt cn phi c chuyn gia kinh nghim h tr, nh my phi hnh thnh c mt nhm lm vic hiu qu c th tuyn truyn ti mi i tng v c nhng ch s quan trc nht nh theo nh k nhm duy tr vic qun l nng lng
118
4.5.6. Chng trnh khuyn khch s dng bng n tiu hao t nng lng
AFD 2009
ng L Vn Chuyn, Ph Ban Kinh doanh, EVN Chng trnh khuyn khch s dng bng n t tiu hao nng lng nhm lm thay i thi quen s dng in tit kim ca cng ng do Tp on in lc Vit Nam (EVN) thi gian qua bao gm cc hot ng. 1. Hot ng u tin l chng trnh 1 triu n Compact (2005 - 2006) ca EVN cung cp cho ngi dn bng n vi gi bng gi trn th trng. Hot ng ny, tin hnh song song cng cc chng trnh thng tin tuyn truyn, c tc ng tch cc ti vic khch thch th trng: cc hng bn ra th trng trong nm 2006 khong 10,5 triu n, tng vt bc so vi nm 2005 - ch tiu th khong 3 triu n, gp phn ct gim c 280 MW cng sut nh v tit kim 275 triu kWh nm 2006. 2. Hot ng th hai hng ti cc doanh nghip v c thc hin di hnh thc mt chin dch truyn thng. thc hin chin dch ny, chng ti mi cc ngh s rt ni ting cng nh cc hng rt ni ting nh Osram, Philips, .... Chung trnh ny c chiu trn truyn hnh, i pht thanh v trn cc phng tin khc nhau v p phch. 3. Hot ng th ba l mt d n th im v chiu sng trong trng hc. D n ny c thc hin ti 405 phng hc 135 trng tiu hc ti 27 tnh. Thc t trin khai, cht lng nh sng c ci thin: mu sc nh sng v ri trung bnh tng ln 4 ln, trong khi in nng tiu th sau ci to gim 1,33 ln; gi c chiu sng cn thit cho tr em. Chng trnh t chc Hi ngh ti cc tnh tham gia d n nhm bo co kt qu vi S gio dc, S Y t, Ban gim hiu cc trng hc v Hi ph huynh hc sinh ti cc a phng trong d n. in lc ti cc tnh c d n tch cc tham gia ch tr Hi ngh qung b kt qu nhm nhn rng m hnh ny. 4. Trong giai on 2007-2010, chng ti c tip tc thc hin chng trnh qung b s dng n Compact, vi mc ch kch thch thc y th trng, c bit nhng ni cn yu nh khu vc nng thn. EVN phn u thc hin bn t 3 triu n tr ln cng cc nh sn xut/phn phi n Compact khc a ra th trng trong nc tiu th t 18 n 20 triu bng n Compact. Theo tnh ton lng n tiu th trong giai on 2007-2010 tc ng h thng in n nm 2013 (ht tui th n). Mc ct gim cng sut nh ca h thng v tit kim in nng l khc nhau, t cao nht vo nm 2011 vi 95MW gim cng sut nh v 156 triu kWh in nng tit kim. Tng in nng tit kim 2007-2013 d kin 600 triu kWh.
119
t mc tiu ny, tt c n Compact qua mng phn phi EVN phi l loi n cht lng cao, c kim sot v bo hnh v cht lng; nh sn xut phi cam kt ch bo hnh 15 thng t ngy sn xut (t nht 12 thng k t ngy bn n) c in sn trn mi sn phm; mng phn phi n Compact EVN hot ng khng v mc ch li nhun, vi mc tiu trn ht l thc y qung b vic s dng n Compact trong cng ng, do vy gi bn n trong mng phn phi ca EVN r hn t 10% tr ln so vi gi bn l m cc nh sn xut trn th trng cng thi im; EVN h tr ti chnh trang b cc bin hiu, pa-n gii thch tin ch ca cc sn phm ny ti 1.000 im bn.
120
AFD 2009
Nng lng ti to, c hi v biu ph
5.1. Mc tiu v iu kin thc hin chnh sch h tr pht trin nng lng ti to
ng Henri Baguenier, ph trch chng trnh o to master v Kinh t v chnh sch nng lng, trng o hc Paris X-Nanterre, qun l chng trnh NOVENERGIA II Ngh nh th Kyoto l bc i u trong n lc quc t nhm gim kh thi gy hiu ng nh knh mt cch bn vng. Tuy nhin, khng c mt mc tiu nh lng mang tnh rng buc c qui nh i vi nhng nc thuc Ph lc II, trong s c Vit Nam.
121
Mt s la chn chnh tr
i vi nhng nc thuc Ph lc II, quyt nh khuyn khch pht trin nng lng ti to nh vy l mt s la chn mang tnh chnh tr. lm iu ny, cc nc ny cn nh gi mt cch khch quan nht c th chi ph lin quan so vi cc ngun nng lng sn c khc v cc li ch d kin t c trn c s tnh ti 3 mc tiu i khi mu thun vi nhau l: an ninh cung cp nng lng, tnh cnh tranh ca nn kinh t v bo v mi trng.
V d v mc tiu tnh cnh tranh, ta c th sn xut in t than , song iu li i ngc li vi mc tiu bo v mi trng v nu nh phi nhp khu than , th iu cn i ngc li vi mc tiu an ninh cung cp nng lng. Mt khi mt nc quyt nh pht trin mt loi nng lng ti to no , th vn th hai c t ra s l vn phng php. Ta c th u tin la chn u t cng v/hoc sng kin t khu vc t nhn; cc bin php n by trong nc v/hoc u t nc ngoi. Huy ng u t nc ngoi khng phi l iu bt kh khng nhng ch huy ng nu nh c s ng gp v vn v c bit v cng ngh hin ang thiu trong nc.
em li s m bo cho cc nh u t
Sau khi quyt nh la chn, cn dnh ngun lc c th ha cc mc tiu la chn. Nhiu chnh ph by t s quan tm i vi nng lng ti to song iu cha c th em li cc d n c th. Khi quyt nh khuyn khch s pht trin nng lng ti to thng qua u t t nhn, d l t ngun trong nc hay nc ngoi, Nh nc cn trin khai mt khung th ch v php l nhm bo m cho cc tc nhn t nhn c y iu kin kinh t v ti chnh cn thit cng nh c s an ton v php l v trin vng lm n v di hn. Thc vy, khai thc nng lng ti to cn u t ban u rt ln: a ra quyt nh, cc nh u t cn Nh nc bo m cho h c cc iu kin tha ng vo thi im t, song h cng mong mun cc iu kin ny n nh vi thi gian tng i di.
122
Hai h thng ca chu u

Trong Lin minh chu u, c nhiu h thng khuyn khch sn xut in t nng lng ti to. H thng th nht l h thng bo m mua li in ti to vi gi n nh trong mt khong thi gian nht nh. H thng ny, vi tn gi l feed-in, hin c mt s lng ln cc nc thuc Lin minh chu u la chn. V d nh B o Nha bo m gi mua li in ti to trong thi gian 20 nm, gi mua c iu chnh theo lm pht hng thng. H thng khuyn khch th hai da trn c ch hn ngch bt buc: mi n v sn xut hoc phn phi in c ngha v phi cung cp trn th trng mt t l in c sn xut t nng lng ti to, nu khng t hn ngch, i tng s phi np pht. Mt s nc kt hp c ch hn ngch vi h thng giy chng nhn: cc nh sn xut hoc phn phi in khng c in ti to c th mua
li giy chng nhn t nhng n v c tha in c sn xut t ngun ti to. Ngoi ra, c th b sung thm cc bin php min thu hoc cc iu kin khu hao nhanh. Cho ti nay, h thng th nht, c ngha l h thng gi c bo m, xem ra hiu qu hn trong vic thuyt phc cc nh u t vi mt chi ph c th chp nhn c i vi cng ng.
Mt gii php hn hp i vi Vit Nam

i vi nhng nc thuc Ph lc II, nh Vit Nam, bt buc cc nh sn xut v phn phi in phi mua in ti to s lm pht sinh chi ph ph tri, i vi nhng ngi np thu hoc i vi ngi tiu dng. La chn mt gii php hn hp s cho php khc phc c bt cp trn. Ta c th hnh dung l c mt c quan c ch nh l bn mua in ti to duy nht. C quan ny mt mt s mua in c ngun gc nng lng ti to vi mc gi c bo m v cao hn gi th trng v mt khc s lm u mi tp hp v bn giy chng nhn trn th trng quc t. Thng th h thng giy chng nhn vn hnh khng c tt i vi nhng n v sn xut in ti to c qui m nh. Do s lng cc giy chng nhn m cc nh sn xut ny c th bn l rt thp, nn h thng b ph thuc vo cc i tng trung gian. Nhng ngi ny s mua giy chng nhn vi gi r. Nu nh n v mua in ti to vi gi bo m li c coi l n v s hu cc giy chng nhn, th n v ny c th m phn vic bn giy chng nhn trn th trng quc t trong nhng iu kin tt hn nhiu. Gii php trn, nu c p dng Vit Nam, s cho php tn dng c li ch t th trng quc t v quyn pht thi v li ch ca h thng gi in ti to c bo m tm quc gia trong vic khuyn khch pht trin nng lng ti to. Chi ph ph tri do ngha v bt buc mua in ti to s c b bng tin bn giy chng nhn.
123
5.2. Tng quan v nng lng ti to Vit Nam

ng Phm Khnh Ton, Vin trng Vin Nng lng Vi iu kin a l v kh hu thun li, Vit Nam c tim nng ln v rt a dng v cc ngun nng lng ti to, nh: thu in nh, sinh khi/nng lng sinh
hc, nng lng gi, mt tri, a nhit v k c nng lng bin. Nhng tim nng ny n nay cn t c khai thc. Song trc vic nhu cu nng lng ngy cng tng v ngun nhin liu ha thch ang b cn kit, Chnh ph Vit Nam mong mun pht trin vic s dng cc loi nng lng ti to ny. V vn ny, Chnh ph a ra mt khung php l to nhiu thun li c bit cho pht trin nng lng ti to, l Lut in lc. Lut ny cho php h tr pht trin cc ngun nng lng ti to dng khuyn khch u t, gi in u i v thu u i; Tng s pht trin in lc Vit Nam, giai on VI (20062015, tm nhn n 2025) cng coi nng lng ti to l phn trong c cu pht trin ngun in; Chin lc pht trin nng lng Quc gia ca Vit Nam c Chnh ph ph duyt thng 12/2007 cng d kin tng c cu nng lng ti to ln 3 % trong tng tiu th nng lng thng mi s cp vo nm 2010, 5% vo nm 2020 v 11% vo nm 2050; Ngoi ra, Chnh ph ph duyt n pht trin nhin liu sinh hc, vi mc tiu n 2015 thay th 1% nhu cu xng du v t 5% vo nm 2025.
Thu in nh
Nm 2005, tng cng sut ca 500 trm thu in nh a vo hot ng ti Vit Nam l 97 MW. Cc trm ny ch yu c lp t ti cc tnh min ni pha Bc, min Trung v Ty Nguyn. Ngoi ra, cn c cc t my cc nh v cc my pht in nh vi cng sut t 0,2 kW ti 5kW, c lp t ti cc vng su hin cha c ni vo mng li in quc gia. Tng s cc t my hin vo khong t 110 ti 130 000, vi cng sut tng t 55 ti 65 MW.
124
Sinh khi
Ti Vit Nam, sinh khi c s dng sn xut nng lng bao gm g, v tru, rm, b ma v cc loi cht t khc. Sinh khi c cc h gia nh s dng trong nu n, trong l nung vt liu xy dng hay ch bin cc sn phm nng sn cng nh trong h thng ng pht nhit in. Tng lng sinh khi c tiu th Vit Nam vo khong gn 14 triu TOE (tn du tng ng), trong 76 % l do cc h gia nh s dng. T trng sinh khi trong sn xut nng lng Vit Nam gim t 60 % nm 1996 xung cn 38% nm 2005. Khong 40% sinh khi ly t ph phm hoc ph thi c s dng cho mc ch nng lng. 60 % cn li cha c tn thu. Hn na, sn xut nng lng t
sinh khi c hiu sut rt thp (t 8% n 15%). Cn nng cao hiu sut ca nhin liu v tn thu ph thi sinh khi cha c s dng.
Kh sinh hc
Ti Vit Nam hin c 60.000 hm kh sinh hc, vi 60.000 hm xy kin c v 20.000 hm bng vt liu ti ny lng. Cc hm kh sinh hc ny sn xut tng cng 110 triu m3 gaz mt nm. Nhiu d n ang trong qu trnh thc hin, c bit vi mt chng trnh do Chnh ph H Lan ti tr. Chng trnh s din ra trong hai giai on v s cho php lp t 140.000 hm kh sinh hc ti 58 tnh, vi tng chi ph l 44,8 triu Euro.
Nng lng mt tri

Tim nng nng lng mt tri hin rt ln min Trung v min Nam ca Vit Nam. C rt nhiu loi thit b: cc h thng vi cng sut di 75 Wp, dnh cho cc h gia nh; cc h thng vi cng sut t 200 n 1.000 Wp, dnh cho trung tm cc x; cc h thng pin mt tri dnh cho cc ngnh chuyn dng ; v cui cng l cc h thng pin mt tri ni li c lp. Nm 2005, cng sut pin quang in lp t Vit Nam l 1.2 MWp. Min Nam Vit Nam i u vi 800 tm pin mt tri c lp t. Min Trung c 165 tm. Ti Qung Ninh, hin c nhiu d n ln nhm s dng nng lng mt tri cho cc thit b ca Bu in v Vin thng cng nh cho hot ng bo m hng hi. Thit b un nc bng nng lng mt tri cng bt u c lp t nhiu ti cc tnh khc nhau. Hin ti c khong trn 60 nghn thit b c lp t v vn hnh, ch yu l cc thnh ph ln. Do cha c khun kh php l mnh v ng b nn vic trin khai lp t cc thit b ny ti cc ta nh thng mi hoc vn phng cn rt kim tn.
125
Nng lng gi
Nhiu c quan trong nc v quc t hin ang gip chng ti nh gi tt hn tim nng ca nng lng gi v n nay chng ti vn cha c d liu v vn ny. C th tim nng ny l rt ln, tuy nhin trn tng s 168 trm kh tng cho php o tc ca gi, ch c vi trm ghi c tc gi trn 4 m/s. Hin lp t c khong 1000 tuc bin gi vi gam cng sut di 200W/ tuabin v 120 ng c gi bm nc cc loi. H thng gi sn xut in bao gm 3 cnh mng bng g hoc vt liu cng-p-dt, mt my pht in t hoc mt
my pht in a cc. H thng gi bm nc bao gm 4 n 6 cnh bng vi hoc tn mng. H thng ny dng bm nc nng hoc nc ging.
Nng lng a nhit

Hin nay, nng lng a nhit hon ton cha c khai thc Vit Nam, song c 12 im c xc nh cho cc d n sp ti. Tim nng vo khong 200340 MW.
Khai thc rc thi sinh hot

Tng khi lng cht thi ca cc h gia inh nm 2005 l 12,8 triu tn, trong khi chn lp hin ang l phng thc x l chnh. Hin ti, Vit Nam mi ch c mt d n in t rc vi cng sut lp t l 2.4MW ti G Ct-Thnh ph H Ch Minh. Mt s d n khc ang trong giai on trin khai sn xut in t vic thu kh hoc t rc ti nhiu thnh ph ca Vit nam vi cng sut d kin trn 100 MW.
5.3. Biu gi cho cc nh my in nh s dng nng lng ti to theo chi ph trnh c

ng Nguyn Vn Vy, Trng ban Gi v Ph, Cc iu tit in lc (ERAV) Nm 2000, nng lng ti to chim khong 13 % sn lng nng lng s cp ca th gii v 19 % sn lng in ca th gii. Mc d phn ln cc nc c chnh sch khuyn khch nng lng ti to, song t trng nng lng ti to gn nh khng tng do mc tiu th cc loi nng lng khng ti to lin tc tng. Vit Nam trin khai mt s chnh sch nhm pht trin nng lng ti to, song cc chnh sch ny c p dng thc s, cn b sung thm mt s bin php c th. Mt trong nhng bin php m chng ti xin c xut y l vic xy dng mt biu gi c bit cho cc nh my nng lng ti to nh. Hin ti, chi ph u t ban u ca nng lng ti to thng qu ln so vi gi mua in, c bit l i vi nng lng mt tri v gi. Song song vi qu trnh cn kit ca nng lng ha thch, chi ph u t cho nng lng ti to s gim dn v nng lng ti to s thc s mang tnh cnh
126
tranh. T nay ti thi im , B Cng Thng giao cho Cc iu tit in lc (ERAV) xy dng c ch nhm khuyn khch sn xut nng lng ti to. Vi s gip ca cc chuyn gia t vn quc t v da trn kinh nghim ca cc nc, chng ti xy dng cc biu gi mi v cc mu hp ng mua bn in ca cc nh sn xut nh v nng lng ti to. Nghin cu bt u c thc hin vo nm 2007, cc qui nh mi s c hon tt v cng b trong nm 2008. Cc qui nh ny s c hiu lc t nm 2009. Biu gi mi s c p dng trong thi gian t 12 n 15 nm, thi gian tnh trng tng gi ca cc loi nng lng ha thch s lm tng li th cho nng lng ti to trn gc kinh t.
Tnh ti chi ph trnh c

Nguyn tc m chng ti la chn cho biu gi mi l nguyn tc chi ph trnh c. Mt nh my nh chy bng nng lng ti to RESPP (Renewable Energy Small Power Project) c chi ph u t cao, khin kWh in sn xut ra s c chi ph cao hn so vi KWh in c sn xut t nh my nhit in. Khi tnh chi ph m mt RESPP cho php trnh c, ta hon ton c th bn kWh sn xut t nng lng ti to vi gi tng ng vi gi in trn th trng cnh tranh. Cc chi ph trnh c l: chi ph sn xut in t cc nh my nhit in, chi ph u t b sung cho sn xut in t nhit in, chi ph u t cho cc ng dy truyn ti in ti cc vng c nh my thu in nh, chi ph cng sut pht in t nh my nhit in, chi ph mi trng a phng v ton quc do sn xut in t nhin liu ha thch. Cn lu rng hin nay chi ph mi trng tng quan hin nay cha thc s c tnh ti Vit Nam. Vit Nam khng c ngha v phi gim kh cc bon. Chnh v vy, EVN khng phu chu nhng chi ph lin quan, khch hng cng khng phi chu cc chi ph ny khi s dng in ca cc nh my nh chy bng nng lng ti to. Trong k hoch pht trin nng lng ti to, Ngn hng th gii cng h tr cho vic p dng c ch pht trin sch. C ch ny cho php cc doanh nghip bn quyn pht thi kh cc bon. Cc d n sn xut nng lng ti to c th nng cao doanh s ca doanh nghip thng qua vic bn quyn pht thi kh ny.
127
Li ch ca biu gi mi
Biu gi da trn nguyn tc chi ph trnh c c rt nhiu li ch. Biu gi s gip nng cao tnh minh bch v cng bng cho tt c cc bn tham gia. Chi ph
giao dch thp, hiu qu kinh t li cao. Biu gi ny cho php thu ht cc nh u t nc ngoi tham gia vo cc d n nng lng ti to. Kh nng lng trc c din bin gi bn l cao, vi iu kin xc nh c cc cng thc tnh gi n gin. Cui cng, khch hng c th c hng li t vic chi ph sn xut in t cc loi nng lng ti to s thp, nh u thu t do, nhm khuyn khch cnh tranh gia cc nh u t d n, trnh c tnh trng h thng bo chi ph cao song hiu sut li thp.
C cu biu gi
Mt biu gi chung c th c p dng cho tt c cc RESPP (thu in nh, sinh khi, kh gaz sinh hc...). Tuy nhin, biu gi c cc mc gi khc nhau ty thuc vo gi s dng: gi cao im (18h 20h), gi bnh thng (4h 18h), gi thp im (22h 4h), v ty thuc theo ma (ma kh v ma ma). Biu gi c xy dng di dng bng, cc ct th hin thi gian trong ngy (gi cao im, gi bnh thng, gi thp im) v ma (ma kh v ma ma). Ngoi ra, cn c mt ct th hin mc sn xut ph tri. Cc hng th hin cc chi ph khc nhau c th trnh c. Gi tr ca cng sut ng gp c th da vo t l ng gp cng sut vo ma kh ca ngi mua (Thng 2 Thng 5). Gi in p dng l gi in Vit Nam nhp khu. Gi trung bnh l 4.3UScents/ kWh (709 VND/kWh), gi ny c th l gii hn trn ca biu gi tnh theo chi ph trnh c.
128
Hi ha vi th trng pht in cnh tranh

Ngng cng sut ca mt RESPP c min tham gia th trng pht in cnh tranh l 30MW. Trong trng hp thy in bc thang, c ngha l c nhiu nh my thy in trn cng mt dng chy, tng cng sut c th ln ti 60 MW, vi iu kin khng c nh my no vt qu ngng 30 MW. Cc mu hp ng mua bn in c th c cc iu khon cho php cc RESPP khng phi p dng biu gi chi ph trnh c vi s chp thun ca bn cho vay v c tham gia vo th trng pht in cnh tranh nu mong mun. Trong trng hp , bn mua in khng c ngha v phi chp nhn biu gi chi ph trnh c.
AFD 2009
Cng b biu gi
ERAV v B Cng thng c trch nhim thc hin biu gi mi v c th iu chnh phng php tnh ton khi cn thit. Vic thc hin biu gi c trin khai theo nhiu bc. Da vo nm qua, n v iu h thng in quc gia trnh Cc iu tit in lc d tho biu gi chi ph trnh c vo ngy 15 thng 8 hng nm. Cc iu tit in lc thm nh d tho biu gi, v ng ti d tho biu gi trn trang thng tin in t ca Cc vo 30 thng 8 cc bn lin quan ng gp kin. Cc bn lin quan ng gp kin bng vn bn v gi v Cc iu tit in lc trc ngy 30 thng 9 hng nm. ERAV c th triu tp hp trong trng hp c thay i i vi biu gi, sau trnh biu gi mi ln B. B s cng b biu gi mi trc ngy 15 thng 12 hng nm v biu gi ny c p dng cho nm sau.
5.4. Nng lng gi, iu kin kinh t v biu ph

ng Emmanuel Bole, ph trch kinh doanh cng ty VERGNET Hiu qu kinh t ca nng lng gi ph thuc vo hai tiu ch: vn tc gi v gi du. Vi mt vn tc gi trn 7m/s, nh trong trng hp ca Vit Nam, v gi du trn 100 la mt thng, th nng lng gi c tnh cnh tranh cao. Php, pht trin nng lng gi c y mnh, t khi gi du leo thang nm 2007.
Farwind v Northwind
Cng ty VERGNET l doanh nghip cng nghip duy nht ca Php hot ng trong lnh vc nng lng gi. Cng ty chuyn hot ng ti cc nc farwind, c ngha l nng lng gi dnh cho th trng ca cc nc ang pht trin, khc vi northwind, nng lng gi thuc cc nc phng Bc. Ti cc nc northwind, khong 20 nc, mng in li trong in gi c kt ni l nhng mng li rng khp v chnh ph cc nc ny, quan tm ti bo v mi trng v u tranh chng thay i kh hu, trin khai cc bin php khuyn khch pht trin nng lng ti to. iu kin bi cnh nh vy l rt thun li i vi nng lng gi: c s vt cht v hu cn sn c, kh hu n ha, tc gi t thp ti trung bnh (5 ti 8 m/s). Cc c s sn xut vn hnh di hnh thc trang tri nng lng gi vi cng sut t 50 n 100 MW, vi r to ba cnh moay c nh, phn ui li gi v ct gi nng, phn nn rng v su v vi tuc bin gi t 2 n 5 MW. y l thit b thng c lp t ti chu u, Bc M, Trung Quc v min Bc n . Th trng nng lng gi, vi tnh tp trung cao, hin c tc tng trng cao. Tnh trng bo
129
ha nng lc sn xut ca cc cng ty ch to tuc bin nng lng gi l mt minh chng. Farwind lin quan ti khong 125 nc, l cc nc c mng in li b c lp hoc c cng sut hn ch. Pht trin nng lng gi xut pht nhiu t tnh ton kinh t nhiu hn l t l gch bo v mi trng. Nng lng gi cho php tit kim ti 50 % chi ph nng lng truyn thng (thng l du diesel). Ngoi ra, pht trin nng lng gi cn nhm p ng yu cu nng cao tnh c lp nng lng. iu kin bi cnh y c nhiu rng buc hn: c s h tng v hu cn thng thiu, gi thng c tc t trung bnh ti cao (t 6,5 ti 10 m/s) v y li l nhng khu vc thng c nguy c b bo. Cc n v sn xut thng c hnh thc l tri nng lng gi nh hn (t 2 n 50 MW). y l mt th trng c tim nng rt ln v ang pht trin mnh bi bn thn th trng tiu th in ca cc nc ny cng ang tng trng mnh. Theo nh gi ca chng ti, th trng ny s tng ng vi 7 000 MW trong 5 nm ti, trong 2 000 MW c VERGNET xc nh tim nng sn xut. Cc th trng northwind, hin rt pht trin Bc u, ang mc chm trn v khng lu na iu tng t s xy ra i vi th trng M. Ngc li, th trng farwind ang chun b bng n.
Cng ty VERGNET
Cng ty VERGNET bt u hot ng ca mnh trong lnh vc bm cp nc, trc khi m rng sang nng lng gi. Cc tuc bin gi u tin, c sn xut nm 1976, c dng sn xut nng lng cho hot ng bm nc. K t 1989, cc tuc bin gi ch yu c dng vo mc ch sn xut in. Chng ti c hai sn phm ch o. Sn phm th nht c cng sut 275 kW hin ang rt c a chung vi 300 tuc bin c lp t trn th gii. Sn phm th hai, vi cng sut 1 MW, c thit k nhm p ng nhu cu mi ca th trng. Cc tuc bin gi ca chng ti c chy bng cc r to hai cnh. Ct gi c no bng dy cp v nn t tuc bin khng su. Ct gi c th gp c, iu ny cho php bo v tuc bin khi c bo, cng nh tin hnh bo dng trn mt t m khng cn thu cn cu. i vi loi tuc bin mi chc chn hn, phn trc ca ui li gi v cnh qut c th trt theo chiu di ca ct gi theo theo ng dy cp trc khi c nh v trn mt t. iu kin hu cn v vn chuyn l hon ton bnh thng v c thc hin bng cng te n 20 chn hoc 40 chn, c chuyn tr bng xe cam nhng thng dng, khng cn ti loi xe chuyn dng hng nng. Vic lp rp ct gi cng nh ui li gi
130
c thc hin trn mt t, gip trnh khng phi dng cn cu ln vn thng kh huy ng ti cc nc farwind.
Th trng Vit Nam

Th trng Vit Nam l mt th trng tim nng i vi nng lng gi. Nm 2005, trn 11 000 MW cng sut in lp t, 61 % c sn xut bng cc nh my nhit in v 39 % bng cc nh my thy in; t trng ca nng lng ti to ch chim 0,7 %. Theo phn tch d bo, t trng ca nng lng ti to s tng ln mc 3 % nm 2010, 4 % nm 2020 v 10 % nm 2050. Thy in s vn chim v tr u tin, song nng lng gi s pht trin mnh. Theo d bo, in gi s t 200 MW vo nm 2015 v 250 MW vo nm 2020. Tuy nhin, kt qu nh gi tim nng nng lng gi ca Vit nam hin rt khc bit ty theo cc ngun khc nhau. Theo Vin nng lng, tim nng gi c c tnh l 600 MW. Con s ny l 22 400 MW theo Ngn hng th gii v 2 200 MW theo EVN-PECC3. Hin ti, mi ch c mt s lng rt nh cc tuc bin gi c lp t. D n ln nht v lp t mt tuc bin sn xut in thng phm t 800 kW, phi tm thi ngng trin khai. Mt s sng kin c trc tip a ra ti cp a phng, song cha chc c thng k cp quc gia. Cc tnh c tim nng gi ln nht nm min Trung v min Nam. Mt s nghin cu tin kh thi c thc hin v qu trnh m phn v gi mua li in, mt vn ct yu, ang c tin hnh.
131
Tr ngi i vi pht trin nng lng gi

Tr ngi chnh trong pht trin nng lng gi Vit Nam l d liu v gi thiu tin cy. Bn gi do Ngn hng th gii cng b cch y vi nm rt thiu tnh chnh xc v phn ln da trn suy lun ngoi suy. Cn t chc cc t kho st o gi nhm khng nh s tn ti ca tim nng gi. Tr ngi th hai l gi mua li in (di 4,5 xen la M/kWh). Gi ny qu thp bo m cn i kinh t ca mt d n nng lng gi, ngay c khi mt s d n c th nhn c h tr kinh ph t cp a phng. Hn na, EVN khng c bt k ngha v bt buc no v vic phi mua li mt phn in c sn xut t nng lng ti to v h thng c ch phc tp s
khng to iu kin cho qu trnh ra quyt nh trong lnh vc ny. Hin gn nh EVN khng quan tm ti vic mua li in gi: ngun nng lng ny b nh gi l khng n nh, nng lc sn xut ca mt tuc bin gi li thp v chi ph u ni vo li in i vi n v sn xut ln hay nh u tng ng nhau. Chnh v vy, EVN thch tp trung pht trin cc nh my in ln hn.
Trin vng mi vi quyn pht thi kh cc bon

Chi ph u t cho nng lng gi ti cc vng farwind ang gim v ngy cng tim tin ti gn mc chi ph ca cc vng northwind. Ngay c trong mi trng c nhiu tr ngi v mt vn ti, thi cng xy dng v hu cn, chi ph pht trin mt kW nng lng gi lp t l t 1 600 n 1 800 ti cc vng farwind ty theo iu kin a phng, so vi mc chi ph Php l 1 450 . Hin c mt kh nng ti chnh mi. l huy ng ti chnh pht trin nng lng gi mt phn nh vo bn quyn pht thi kh cc bon. Ti Philippines, mt tri nng lng gi 8,25 MW vi tc gi 7 m/s v mt khng kh thng thng c lp t v c ti tr mt phn t quyn pht thi. Mc thi kh c phn b cho Philippine l tng i thp (0,479). Tri nng lng gi cho php tit kim c 11 424 tn CO2. Xt gi tr mt tn cc-bon trn th trng, tri nng lng gi trn cho php tit kim 3,5 triu la trong sut thi gian hot ng ca mnh, c ngha l trong khong 15 nm.
5.5. Tham gia kin 5.5.1. C hi cho nng lng a nhit Vit Nam
132
ng Marcus Wijnen, BRGM a nhit, c ngha l nhit di lng t, c th c khai thc mt cch trc tip hoc gin tip. Trong trng hp u tin, nc nng c s dng cung cp nng lng cho h thng si, iu ha nhit hay mt s ng dng cng nghip nh sy thc phm, nh knh, nui c, khong tr liu, vv. Trong trng hp th hai, a nhit, di tn gi l nng lng cao, cn c dng sn xut in. Vic s dng trc tip a nhit hin pht trin rt mnh trn th gii. Nm 2004, c 71 nc s dng, so vi 58 nc nm 2000 v 28 nc nm 1995. Cng sut t khai thc trc tip theo nh gi l 28000 MWth (MegaWatt nhit) cui 2004, c ngha l gn nh cao gp hai ln so vi nm 2000, vi mt tc tng trng l 12,9 % mt nm. V phn mnh, nng lng cao hin
c khai thc ti 24 nc nm 2003, vi tng cng sut lp t 8 900 MWe (MegaWatt in). BRGM (Vn phng nghin cu a cht v m), mt c quan cng ca Php, tin hnh nghin cu v a nhit Vit Nam trong nhng nm 80 v 90. Vn phng nhn thy tim nng a nhit rt ln Vit Nam. iu ny c th hin qua cc ch s a cht cng nh qua vic Vit Nam c nhiu ngun sui khong gn nh trn khp c nc. C nhiu ng dng c th d kin trin khai c Vit Nam, c bit ti min Bc do l do kh hu. Hin a nhit c s dng Vit Nam sn xut mui hoc un nc b bi. Song cn nhiu ng dng khc c th c d kin, c bit trong lnh vc cng ngh thc phm. Theo thng k, hin mc s dng trc tip l vo khong 30 MWth. Tuy nhin, tim nng cn ln hn nhiu. Ti mt s nc, nng lc lp t hin trn 1 000 MWth. V nng lng cao, chi ph gi thnh ca in sn xut t a nhit theo nh gi hin mc 0,04 la M/kWh, mc gi ny s ph hp vi gi in Vit Nam.
5.5.2. Trin vng i vi nng lng gi

ng Nguyn Hong Dng, PECC3 Cng ty PECC3 l mt doanh nghip k thut in ca Vit Nam. Cng ty tham gia vo mt s d n nng lng gi. Tiu th in tng khong 15% mt nm Vit Nam. Theo d bo, tc ny s ln ti 24% vo cc nm ti. Trong khi , cc ngun nng lng truyn thng bt u suy gim v nhiu nc hin nay ang hng sang cc loi nng lng thay th. Pht trin cc loi nng lng bn vng l mt u tin ca Vit Nam, vi mc tiu bo m an ninh cung cp nng lng v hn ch tc ng i vi mi trng. Trong s cc loi nng lng ti to, nng lng gi c l l loi nng lng c chi ph r nht v chim din tch khai thc thp nht v b mt. Nng lng gi ha hn mt nng lc sn xut in ln v chnh v l do , nhiu nc trong c Vit Nam chn nng lng gi l mt trong nhng ngun nng lng thay th ca tng lai.
133
AFD 2009
Nng lng gi pht trin rt nhanh trn th gii. Ti Vit Nam, ni c ng b bin rt di (hn 3 000 km), tim nng v nng lng gi l rt ln, mc d ngun nng lng ny ti nay vn cha c quan tm y . Nhiu nghin cu hin ang trong qu trnh thc hin hoc c hon tt. V d nh nm 2007, chng ti thc hin mt nghin cu nh gi tim nng nng lng gi, do Ngn hng th gii ti tr. Kt qu nghin cu cho thy lnh th Vit Nam c 28 000 km2 c tim nng khai thc nng lng gi cao, c bit l khu vc duyn hi v cao nguyn. Tuy vy, vn c nhiu tr ngi i vi vic khai thc tim nng ny. Khun kh qui nh cha c th v gi mua in sn xut t loi nng lng ny cn qu thp, nu xt ti cc khon u t cn thc hin. Tt c cc nc mong mun pht trin nng lng gi u xy dng cc biu gi ph hp. Ti Vit Nam, gi mua in ch l 4,3 UScents/kWh, trong khi gi thnh ca in sn xut t nng lng gi l 6 UScents/kWh. Tuy nhin, nhiu nh cung cp ln v thit b cng quan tm ti th trng Vit Nam v ang chun b cho nhiu d n trong tng lai. Mt lot cc d n ang c tin hnh vi tng cng sut d tnh l 152 MW.
5.5.3. Mt v d d n ti Cn Th
ng Trng nh Hi, Gim c nh my ng pht nhit in nh Hi Cn Th nm trung tm ng bng Sng Cu Long ni rt di do v nng lng sinh khi. Cng ty C phn Nhit in nh Hi lp d n xy dng mt Nh my Nhit - in t tru khu Cng nghip Tr Nc, Cn Th. Cng ngh s dng l ca n vi cng sut d kin l 7 MW. Tuy nhin, hin chng ti vp phi rt nhiu kh khn. Cc vn bn php qui khuyn khch sn xut nng lng ti to li khng qui nh cc hnh thc h tr c th i vi d n. Ngoi ra, chng ti thiu kinh nghim v phng thc vay vn ngn hng. Cui cng, chng ti phi thu mt bng t 5 n 10 ha cho nh my, trong khi chng ti khng nhn c s h tr t trung ng v cc khon h tr ca tnh hin nay khng . Chng ti hy vng th tc hnh chnh s c n gin ha, c bit v vic xy dng cc mng li in. Cc doanh nghip cng phi c kh nng c php kt ni vo cc mng in khc nhau. Cui cng, chng ti mong mun Vit Nam s thng qua nguyn tc v cp giy chng nhn khng pht thi kh gy hiu
134
ng nh knh. Thng qua vic bn quyn pht thi ny cho cc doanh nghip khc, chng ti c th c thm ngun ti chnh mua cc thit b mi. Chng ti mong mun c mt nhiu khu cng nghip nhm khai thc tim nng nng lng ti to.
5.6. Tho lun Thu in ln v nh

Mt tham lun vin: ng Phm Khnh Ton cho bit nc ta t mc tiu tng lng nng lng ti to s dng ln 3% tng nng lng tiu th vo nm 2010. Xin ng cho bit cc cng trnh thy in ln c c tnh trong mc tiu ny khng, hay ch c cc cng trnh thy in nh? Mt khc, u l tiu ch phn bit gia thy in ln v nh? Theo mt s chuyn gia c, trn 15 MW l thy in ln. ng Phm Khnh Ton: Ngng phn bit thay i ty theo tim nng thy in ca tng nc. Ti Vit Nam, chng ti la chn ngng 30 MW. ng Henri Baguenier: Theo ti, thy in d mc no cng phi c tnh l nng lng ti to. Tuy nhin, Lin minh chu u c nhng iu kin v cng thun li khuyn khch s pht trin thy in nh. c hng u i, ngng cng sut l 10 MW. Ti Trung Quc, con s ny l 50 MW, Bra-xin l 30 MW. y ch l mt tiu ch mang tnh hnh chnh. ng Bernard Laponche: Con s 3 % cho thy nng lng ti to vn cn chim v tr rt nh Vit Nam trong khi vai tr ca loi nng lng ny l rt ln. Theo ti khng nn phn bit gia nng lng ti to c gi l c v nng lng ti to c gi l mi. C th vic s dng sinh khi cn t hiu qu ti Vit Nam, nhng ngun nng lng ny chim ti 40 % tng tiu th nng lng. Con s ny qu l rt ln, nht l khi ta cn c kh nng s dng hiu qu hn na ngun nng lng ny. ng Christian de Gromard: Ti nht tr vi quan im theo trong c cu nng lng ca mt quc gia, cn c gng xem xt ti tt c cc ngun nng lng ti to, ngay c khi cc cng c ca chng ta khng phi lc no cng ph hp xc nh t trng ca cc loi nng lng truyn thng. Nu tt c nhng ngi dn s dng sinh khi ngy hm nay quay sang s dng gaz, tc ng i vi c cu nng lng ca t nc s rt ln. Nh vy, ta cn ch ti iu ny v c mt cch tip cn tng th. iu cng tng t i vi thy in. D ln hay nh, cc nh my thy in u cung cp in ti to,
135
ngay c khi ta cn c cc cch tip cn khc nhau v mt tnh ton biu gi bn in chng hn.
Xem xt li qui trnh

Mt tham lun vin: Ti lm vic trong lnh vc pht trin cc d n nng lng ti to, c bit l cc nh my thy in. Tt c cc d n ny u phi tun th theo qui trnh c qui nh theo Quyt nh s 30 ca B Cng nghip vi hai bc. Bc u l lp mt bo co kh thi ca d n v trong bo co phi bao gm tha thun mua li in vi EVN. Trong khi , th tc m phn gi mua in ca EVN li i hi phi cung cp trc bo co kh thi. Vi yu cu mu thun ny, cc nh u t khng th trin khai tt d n ca mnh. Cn thit phi xy dng cc th tc theo trnh t thng nht hn. ng Phm Khnh Ton: Cc iu tit in lc s trnh B mt d tho biu gi mua in mi vi cc hp ng mu. Nh vy, s khng cn phi m phn gi mua in vi EVN na. Biu gi mi s c p dng t nm 2009 v kh khn ng va nu s c gii quyt.
Tnh gi mua li in
Mt tham lun vin: Xin ng lm r cch tnh gi mua li in ca EVN vi mc gi 4,3 UScents/kWh? R rng l gi trn khng tnh ti chi ph sn xut nng lng ti to bi chi ph sn xut in t nng lng gi l 6 UScents/ kWh v i vi nng lng sn xut t sinh khi th chi ph thng thng cn cao hn. ng Nguyn Vn Vy: Gi in mi s c tnh trn c s chi ph sn xut bin. Hin ti, gi 4,3 UScents/kWh c n nh trn c s chi ph sn xut bin trong nhng nm 2005-2006, thi im Vit Nam thiu in v phi nhp in t Trung Quc. Gi in mi s tnh ti cc chi ph trnh c v s c thay i theo tng nm. Nh vy, nh u t s phi da trn biu gi hng nm v nu c nm, gi thnh nng lng m nh u t sn xut ra cao hn gi mua li in, th nh u t phi xin h tr b p. Chng ti s xut cc c ch khc nhau cho vn ny v d nh vic thnh lp mt qu h tr dnh cho nng lng ti to, trn c s hc hi kinh nghim ca cc nc khc. V d nh Trung Quc a vo gi in mt mc thu l 2 xen ca ng nhn dn t trn 1 kWh to ngun thu cho qu pht trin nng lng ti to.
136
AFD 2009
Gi c nh hay tr gi ?
ng Henri Baguenier: Chi ph 6 xen US/kWh trong sn xut in gi theo ti l cn thp so vi thc t. Ti tng ng ph trch vic trin khai cc tri tuc bin gi vi tng cng sut 1 500 MW. Theo kinh nghim ca ti, chi ph u t trung bnh l t 1 500 ti 1 600 /kW. Vi mt d n sn xut 2 500 MWh/1nm, ta c th d dng tnh c rng chi ph ca 1 kWh l trn 7 xen euro/kWh. Chi ph cao mt phn cng l do gi trn th trng nng lng gi ch yu c xc nh ti chu u, ni c cc nh sn xut tuc bin chnh. i vi mt nh u t t nhn, ti e rng c ch do ng Nguyn Vn V gii thiu khng em li mt s an ton mc cn thit. H thng c cc nh u t a thch l h thng gi bo m trong nhiu nc. Theo ti, s l kh khi yu cu h phi thch nghi vi mt mc gi bin ng. iu c th s khng khuyn khch h u t. ng Phm Khnh Ton: Gi thnh ca nng lng gi ph thuc vo chi ph tuc bin vn c sn xut ti chu u v rt t cng nh ph thuc vo tim nng v gi vn di do v d khai thc chu u hn l Vit Nam. Do vy, chng ti rt kh p dng cc iu kin mua li in tng t nh chu u v chng ti buc phi s dng h thng tr gi.
iu chnh h thng bng biu ph

ng Christian de Gromard: Vn biu gi thc s l mt vn trng tm. C l, l tng s l thit lp mt mc gi c nh, c xc nh trn c s cn i biu gi gia cc loi nng lng bi ng nhin s khng c mt tc nhn kinh t no u t vo thy in nh, a nhit hay nng lng gi, nu khng thy c mt tm nhn di hn 15 hay 20 nm. Php bi b nguyn tc h tr ti chnh trc tip cho cc nh sn xut nng lng ti to. Tt c nhng ngi s dng phi thanh ton thm mt khon tin trong ha n tin in ca mnh nhm trang tri phn chi ph khc bit gia sn xut nng lng ti to v sn xut nng lng truyn thng, c bit l nng lng ht nhn. Ti cng xin c b sung rng ti nhiu nc mi ni, gi nng lng thng c nh gi thp hn so vi chi ph thc v Nh nc tr gi mt cch gin tip in c sn xut t than v cc sn phm du la. Nu ta thc s mong mun pht trin nng lng ti to, cn chp nhn vic iu tit thng qua qui nh biu gi: l cch tt nht thc s thay i c cu nng lng. chu u, ti tt c cc nc la chn nguyn tc cn i biu gi, nng lng ti to pht trin mnh, trong khi ti cc nc khc ngun nng lng ny khng my pht trin.
137
Kt lun
ng Phm Khnh Ton: Ti xin chn thnh cm n AFD t chc hi tho ny. y l dp cho php cc c quan ca Vit Nam, cc nh hoch nh chnh sch, i din ca cc tnh, cc nh ti tr v cc chuyn gia trao i kin thc v quan im v s dng hiu qu v tit kim nng lng. Tt c cc ni dung c tho lun s rt hu ch trong vic xy dng chnh sch nng lng ca chng ti.
138
AFD 2009
Hiu qu nng lng, chnh sch cng v phn cp
6.1. Cc trung tm c kh nng cnh tranh cao, i mi c ch i mi cng ngh

ng Bernard Besnainou, Ph gim c CAPENERGIES Tiu th nng lng trn th gii ch yu da vo nng lng ha thch: 31 % i vi than , 34 % i vi du la, 22 % i vi gaz, so vi 6 % i vi ht nhn v 7 % i vi thy in v cc loi nng lng ti to khc. Tm gii php thay th cho nng lng ha thch hin l mt vn cp bch, trc tnh trng cn kit ca ngun nng lng trn v hin tng thay i kh hu. Tuy nhin, sn xut 1 triu tn qui du/nm bng cc ngun nng lng phi ha thch, chng ta cn la chn gia cc gii php sau: 1 l phn ng ht nhn th h mi nht vi cng sut 1600 MW; hay 2 300 tuc bin gi vi cng sut 2 MW v mt khng gian rng 45 000 ha; hay 10 000 ha tm in quang nng lng mt tri; hay 18 triu tn g, tc mt cnh rng 400 000 ha; hay 1,2 triu ha din tch cy trng sn xut nng lng sinh hc; hay 60 triu tn pin sc Li-ion. Khng mt ngun nng lng no mt mnh c th p ng c nhu cu nng lng hin nay. Trn ton hnh tinh, chng ta cn trin khai cc gii php a dng ha ngun nng lng trn c s pht trin a dng nhiu ngun nng lng ng thi kt
139
hp h thng sn xut mang tnh tp trung vi cc h thng sn xut c trin khai ti mt khu ph hoc mt khu vc sn xut. Nh vy, thay th nng lng ha thch l mt thch thc ln v mt cng ngh, cng nghip v t chc.
Cc trung tm c kh nng cnh tranh cao

Nm 2005, chnh ph Php thnh lp mt th ch mi, l cc trung tm c kh nng cnh tranh cao. Mc tiu l nhm khuyn khch i mi pht minh cng ngh c xem nh n by rt quan trng pht trin kinh t v to vic lm. Mt t mi tham gia d n c t chc nhm xut vi cc tc nhn cng nghip, cc phng th nghim v t chc o to tp hp nhau li vi mc ch thnh lp mt t hp ti a phng chuyn hot ng v mt ch pht minh hoc i mi cng ngh nht nh. Hin nay, 71 trung tm c kh nng cnh tranh cao chnh thc c chnh ph Php cng nhn vi thi gian hot ng l 3 nm v c th c tip tc gia hn, c ch trn cho php cc trung tm ny c th xin h tr kinh ph t Nh nc v cc chnh quyn a phng nhm pht trin cc d n hp tc. Ch v lnh vc kinh t c cc trung tm ni trn la chn cng rt a dng; 4 trung tm hin tp trung vo cc vn lin quan ti nng lng. Trung tm Capenergies hin tp trung vo pht trin nng lng khng pht thi kh gy hiu ng nh knh.
140
Trung tm Capenergies
Capenergies tp hp 300 tc nhn ti t cc ngnh khc nhau ca lnh vc nng lng v thuc 3 cu phn chnh ca hot ng pht minh sng ch (nghin cu, o to, cng nghip). Tt c cc tc nhn trn u tham gia vo pht trin cng ngh, hp phn v cc h thng. Capenergies c nhim v to iu kin thun li v khuyn khch cc d n nghin cu, pht trin v trin khai cng nghip i vi cc h thng nng lng khng pht thi kh gy hiu ng nh knh: k thut qun l nng lng gi, mt tri, thy in, sinh khi, nng lng ht nhn hp hch hoc phn hch. Trung tm gip cc thnh vin trong vic tm kinh nghim nghip v, i tc, ngun ti tr, kh nng phn tch th trng, hay s h tr pht trin trn th trng quc t. Trong hai nm ri, Capenergies phn tch 141 d n v quyt nh chn 109 d n thuc cc lnh vc khc nhau v nng lng. Tng cng c hn 100 i tc
tham gia vi ngn sch ln ti 560 triu . Trong s 109 d n c la chn, 62 d n huy ng c ton b kinh ph, vi s tin 172 triu . Nh nc h tr 44,6 triu qua cc qu ti tr khc nhau ty thuc loi hnh d n (nghin cu c bn, nghin cu ng dng hay trin khai cng nghip). Cc c quan chnh quyn a phng h tr 3,9 triu v y ban chu u 15,6 triu .
Mt s v d v d n
Cc d n c h tr kinh ph l cc d n nh sn xut cc tuc bin gi nh t vi trm watts ti cc tuc bin t ngoi bin vi cng sut 5 MW; hay pin nhin liu s dng trn tu hay dnh cho cc trm cu h; xe p in 25 kg c th gp c; h thng ngt in c iu khin t xa khi my c bt ch ch; nhin liu tng hp t qu trnh kh ha sinh khi; sn xut kh hydro bng bin php sinh hc; cc tuc bin nh trn dng nc; cc chng trnh o to v nng lng ti to hoc v phn ng tng hp nhit hch; qu trnh lc mui khi nc bin nh nng lng ti to hoc ht nhn. Mt trong nhng d n ln nht l d n xy dng mt nh my sn xut si lch quang in. Ngn sch l 730 triu vi sn lng 8 000 tn/nm, tc 10 % sn lng trn th gii v d n ny to c 450 vic lm. Mt d n khc lin quan ti thit k h thng sn xut nng lng cp 1 khu ph hoc 1 khu vc sn xut, vi cc h thng sn xut, lu tr v u ni ngun nng lng ti to vo mng li ty theo nhu cu. Mc tiu l tin hnh hot ng trnh din v tnh kh thi k thut v kinh t ca loi d n ny. Nhiu lnh th ca Php hin bt u quan tm ti m hnh thc hin th im cc h thng ny.
141
Pht trin ra quc t

Mt trong nhng nhim v ca cc trung tm c kh nng cnh tranh cao l h tr cc doanh nghip va v nh trong cc n lc pht trin hot ng ra quc t. Chng ti xut vi cc doanh nghip ny cc chuyn i kho st ti nc ngoi vi chi ph gim nhm thit lp quan h v xy dng mng li. Chng ti cng h tr cc doanh nghip trn trang b h thng cnh bo cng ngh, bo m tnh an ton v kinh t v s hu tr tu, tng cng nng lc v cng ngh thng tin v truyn thng hay trong qun l nhn s. Tnh nng ng do trung tm Capenergies to ra em li kt qu: ban u, Capenergies ch c 60 thnh vin. Hin nay, con s ny hin ln ti trn 300.
6.2. Tc ng ca chnh sch cng ti mt vng

ng Christian Fabry, Gim c c quan i din ca ADEME ti vng Picardie Picardie l mt vng nm min Bc nc Php. Vng va c hot ng cng nghip pht trin mnh va c mt din tch ln dnh cho nng nghip. Dn s ca vng l 1,87 triu ngi. Hi ng vng Picardie quyt nh xy dng v thc hin mt K hoch cp vng v nng lng v kh hu, vi s h tr ca ADEME. Mc tiu chnh ca d n l lm sao lin kt c K hoch ny vi cc chnh sch cng khc do cc c quan chnh quyn a phng trin khai, d trong lnh vc qui hoch lnh th, pht trin kinh t hay o to.
c im ca vng
Mc tiu th nng lng ca vng Picardie ln ti 5,77 triu tn qui du(TQD)/ nm, tc 3,1 TQD/ngi/nm. Trc tin, xc nh c im ca tnh hnh tiu th nng lng ca vng, chng ti so snh con s trn vi cc con s v tiu th nng lng trn ton b lnh th nc Php. T trng giao thng v nh trong c cu tiu th nng lng ca vng Picardie thp hn so vi mc trung bnh ca c nc. T trng cng nghip, trong c rt nhiu doanh nghip tiu th nhiu nng lng, v d nh trong ngnh ch bin nng thc phm, cng nghip giy, dt, luyn kim v ha hc, li cao hn nhiu so vi mt bng ca Php. Chng ti cng phn tch tnh hnh tiu th nng lng ca 16 khu vc a l thuc vng Picardie v sau i chiu d liu thu c vi cc yu t quyt nh ti cu nng lng, v d nh hnh thi nh .
142
Yu t quyt nh ti cu nng lng: nh

V d nh ti khu vc Creil, h thng nh bao gm c nh t nhn v nh tp th, c si bng cc loi nhin liu khc nhau. Cc ta nh cng c xy dng vo cc thi k khc nhau: trc 1974, c ngha l trc khng hong du la; trc 1982, thi im ra i ca qui nh u tin v nhit; hay sau 1990, thi im ra i ca qui nh th hai v nhit. Vic phn loi v phn tch h thng nh
gip cc i biu dn c sp xp cc mc tiu hnh ng v tit kim nng lng trong lnh vc nh theo th t u tin. Cc ta nh tp th c xy trc 1975 v c si bng du diesel, in, kh ga ha lng hay than thuc din i tng u tin. Sau l n cc cn h c xy trc 1975 v c trang b h thng si th, hay h thng si bng kh ga t nhin hoc bng ci, cng nh cc cn h c xy t 1975 ti 1990. Cc cn h c xy sau 1990 khng c u tin bng cc i tng k trn. Kt qu phn tch h thng nh cho thy s lng nh t nhn trong vng cao hn mc trung bnh quc gia, iu ny dn ti vic ta cn c cc cng c huy ng ti chnh ph hp.
Cng nghip
Trong cng nghip, chng ti cng da trn vic khuyn ngh cc doanh nghip i theo hng qun l mi trng theo qui chun ISO 14000 nhm cao vn nng lng. Trn c s da vo cc phng thng mi, chng ti thnh lp cc nhm lm vic bao gm t 10 n 15 doanh nghip. y l cc doanh nghip mong mun thc hin ISO, c kh nng o to ln nhau v so sch hiu sut nng lng vi nhau. Sau khi hp, mt s doanh nghip tin hnh nh gi tnh hnh pht thi cc bon ca mnh. Chng ti cng bin son ti liu gii thiu mt s v d c th, v d nh trng hp ca cng ty dt Cosserat. Ni hi ca cng ty, vi chc nng sn xut ra hi nc, trong trng thi c nt, hin c thay th. H thng ni hi mi cho php tit kim c nhiu nng lng, khng phi ch bi cng ngh tt hn m cn bi cc ni hi mi ph hp hn vi s thay i v nhu cu hi nc v c th chy t 25 ti 94 % cng sut. Song song vi vic thay mi thit b l vic tc ng vo qui trnh sn xut nhm gim lng nc, nng lng v thuc nhum c s dng cho cc b nhum. Tng mc nng lng tit kim l 612 TQD/nm, tc 20 % v mc ny cao gp hai ln mc d kin ban u. S tin u t l 320 000 , vi thi gian hi vn l 3,5 nm. Cc hot ng khc nhau c tin hnh trong lnh vc cng nghip cho php chng ti nh lng c mc tit kim nng lng c th d kin t mi loi bin php c trin khai. V d nh, thng qua vic nng cp qun l nng lng, thng tin tuyn truyn cho nhn vin, lp t cc h thng tng cp, hin i ha h thng si v ni hi, hay tn thu nhit, ta c th tit kim c t 10 n 20 %. Thng qua kim sot vic s dng kh nn hoc lnh, ta c th tit kim ti 30 %. Thng qua vic lau ra h thng ngng t hi nc, r bng cho h thng bay hi, hay qun l cc u my vn ti tt hn, mc tit kim c th ln ti 20 n 50 %. Thng qua cch nhit hoc lp t cc m t vi vn tc thay
143
i cho h thng si, thng hi v iu ha nhit , mc tit kim c th t 10 n 40 %. Cui cng, hin i ha h thng chiu sng c th cho php tit kim t 30 n 40 %.
Ta nh, qui hoch v th

Chng ti trin khai mt s bin php i vi cc ta nh ang trong qu trnh s dng nh trng trung hc, bnh vin, tr s hnh chnh ca cc x. Ti Amiens, chng ti tit kim c 30 % in, thng qua iu chnh in p vo ban m i vi h thng chiu sng cng cng. i vi cc ta nh mi nh trng hc hoc trng i hc, chng ti pht ng t ku gi cc d n xy nh kiu mu nhm ph bin khi nim hiu sut nhit cao: 8 d n nm 2007 v 14 d n nm 2008 c la chn. Cc ta nh tit kim nng lng u tin ang tng bc c xy dng. Mt trung tm chuyn giao cng ngh c trin khai v trung tm s ng vai tr chnh cho chng trnh v mt k thut. Ngoi ra, chng ti cng t chc hot ng o to: 80 ging vin tin hnh o to, ti cc trng trung hc chuyn nghip, cho cc hc sinh hc ngh xy dng v s dng tit kim v hiu qu nng lng; 700 hc sinh c o to trong nm 2008.
Giao thng
144
Ngi dn ti vng Picardie thng phi di chuyn t nh ti ni lm vic, vi mt hnh trnh di hn so vi mc trung bnh quc gia. y l l do khin chng ti phi xem xt c th vn tiu th nng lng trong giao thng. Chng ti tin hnh nghin cu vic hin i ha mng li ng st hnh sao xung quanh cc thnh ph nh Amiens v chng ti xut thc hin cc chng trnh qui hoch, c bit l xy dng, xung quanh cc nh ga nh ti khu vc nng thn, nhm cho php ngi dn c th i ln thnh ph m khng cn s dng t ring. Ngoi ra, chng ti cn pht trin cc k hoch t chc hot ng a n cho doanh nghip v thanh nin. Chng ti cn h tr vic trin khai s dng chung t hay t chc hot ng vn ti theo yu cu, trn c s lin kt vi h thng vn ti th v thng qua C quan i din hn hp trong t chc vn ti cng cng vng Oise.
AFD 2009
Nng lng ti to
Cch y 5 nm, ni ti nng lng mt tri ti Picardie l mt iu khng th: vng nm min Bc nc Php v mi ngi u ngh rng vng c t l mt tri chiu sng khng pht trin loi nng lng ny. Tuy nhin, nh vo vic trin khai K hoch mt tri , s lng thit b nng lng mt tri c nhn v tp th tng mnh trong nm 2006 v 2007. Tri li , Picardie li l vng nhiu gi. Mt s k hoch pht trin nng lng gi ti a phng ang c trin khai. Ti Php, cng sut lp t ca nng lng gi l 2 500 MW. Ring cng sut ca vng l 200 MW v vng c php lp t thm 600 MW.
Pht huy tinh thn ngi tiu dng cng dn

Chng ti h tr kinh ph cho cc hip hi. Nhng hip hi ny lm c rt nhiu vic trong thng tin, ph bin v nng cao thc ca ngi tiu dng cng dn , v d nh trong mi trng hc ng hoc lao ng. Mt cuc trin lm Hnh tinh qu gi c t chc lun phin trong cc trng cp 2 v cp 3, ni dung trin lm do cc gio vin thuc cc mn khoa hc t nhin, kinh t v vt l gii thiu. Trong mi trng lao ng, chng ti tip cn theo cch kt hp cc vn v sinh, an ton v mi trng. Trc tnh hnh t l t vng do tai nn giao thng ca vng cao hn so vi cc vng khc, chng ti nhn mnh ti mi lin h gia vic s dng t qu nhiu, nguy c tai nn, chi ph v sc khe cng ng v chi ph nng lng.
145
Thc hin
K hoch Nng lng v Kh hu ca vng c ti tr kinh ph t ADEME v Hi ng Vng, mi bn 22 triu , cng vi 30 triu xin c ca Lin minh chu u. S tin trn c a vo mt qu c tn gi FREME, Qu tit kim nng lng v mi trng vng. Thng qua qu, vng v ADEME ti tr cho cc d n do cc doanh nghip, cng ng, hip hi, c s o to v t chc ngh nghip xut. Mt y ban mi trng v tit kim nng lng ca vng (CREME) tin hnh hp hng thng nhm thng qua quyt nh phn b ngun kinh ph h tr.
Ton b chng trnh c iu hnh bi mt y ban nhm hp 6 thng 1 ln, di s ng ch ta ca i din Nh nc v Hi ng vng, cng tc th k cuc hp do ADEME m nhim. i din ca cc c quan chnh quyn a phng cc cp v ca x hi dn s (hip hi, doanh nghip) cng tham gia vo y ban. V pha ADEME, d n c iu hnh bi mt kp nh 16 ngi thuc cc tui khc nhau (t 22 ti 60 ti) vi t l nam-n cn bng. Tt c u c chung nim say m cng vic vi khu hiu: khng hnh ng mt mnh m cng nhau hnh ng.
6.3. Vai tr v chc nng ca mt c quan a phng Vit Nam

ng Hunh Kim Tc, Gim c Trung tm tit kim nng lng Trong lnh vc nng lng, h thng php l ca Vit Nam hin tng i y , c bit t khi chng trnh mc tiu c thng qua. H thng trn cho php cc t chc lin quan c th da trn mt khun kh qui nh thc hin cc hot ng ca mnh. Ti cc a phng ca Vit Nam, c 5 i tng tham gia vo cc hot ng s dng hiu qu v tit kim nng lng: cc c quan qun l Nh nc, c quan qun l, n v chu trch nhim thc thi chnh sch, nh t vn v nh cung cp thit b, cng ngh v dch v ti chnh, v cui cng l cc cng ty cung cp dch v ESCO. i khi ta nhn thy s chng cho v chc nng ca cc c quan i tng k trn. i khi, cc c quan qun l Nh nc phi tham gia vo cc hot ng c th, trong khi vai tr ca cc c quan ny dng li vic p dng qui nh. Nh vy, cn phn bit r cc c quan hoch nh chnh sch vi cc c quan thc thi cc chnh sch . Cc c quan qun l v kim tra c trch nhim gim st cc n v tiu th nhiu nng lng nht v cc hot ng u t cng ngh sao cho ph hp vi MEPS (qui chun v hiu sut nng lng ti thiu). Cc c quan ny cng phi gim nh thit k k thut ca cc d n xy dng v thm nh cht lng ca cc loi vt liu c s dng. Tuy nhin, phi tha nhn rng hin nay, trnh nghip v v ngun lc thc hin chc nng trn ca cc c quan ny cn thiu. Ngoi ra, cc c quan ny cn c ngha v kim tra cc i tng tiu th nng lng nhiu nht trong lnh vc vn ti. V nguyn tc, cc c quan ny phi phn cp cc chnh sch s dng tit kim v hiu qu nng lng
146
xung tn cp a phng v gim st qu trnh thc thi cc chnh sch ny. Tuy vy, hin nay, vic thc thi chnh sch ni trn ch thc s hiu qu trong khong 10 tnh trn tng s khong 60 tnh thnh ph. Cc c quan chu trch nhim thc thi chnh sch phi lm tt cng tc tuyn truyn, o to v tng cng nng lc. y l mt nhim v quan trng, song vic thc hin cn nhiu bt cp. Thng trc, ch c mt t chc ph trch thm nh thit b in c B Cng thng cp php hot ng. Hin c cc n v chuyn v thc hin cc gii php s dng tit kim v hiu qu nng lng nh cc trung tm tit kim nng lng (Energy conservation center) ca thnh ph H Ch Minh, Tin Giang v H Ni cng nh cc n v khng chuyn nh Vin Nng Lng hoc cc Trung tm ng dng khoa hc cng ngh ca H Ni, Nng, Hi Phng v Cn Th. Trong s cc nh t vn v cung cp thit b, ta c th k ra y Enerteam, cc Trung tm tit kim nng lng H Ni, i Kim, Rng ng, in Quang. Ngoi ra, cng c cc cng ty ESCO cung cp cc dch v v hiu qu nng lng. Mt s trong s n t nc ngoi (Thi Lan, Xing-ga-po, Trung Quc), iu s cho php chng ti t c mc tiu nhanh hn. Hin gi, chc nng v nhim v cha c phn nh hp l, quan h cng vic gia cc c quan khc nhau a phng cn cha c xc lp c th, v d nh quan h gia cc Trung tm tit kim nng lng ECC v cc S cng nghip, xy dng v giao thng, hay quan h gia cc S v cc B. Hin chng ti ang thiu h thng cp giy chng nhn cho cng ngh v phng php nghip v. Hin vn cha thng nht c v cc mc tiu cn hng ti. Cui cng v c bit l chng ti thiu phng tin v ngun nhn lc.
6.4. Thc hin chnh sch quc gia v nng lng ti bn tnh min Nam Vit Nam
ng L Hong Vit, Gim c Enerteam (Trung tm nghin cu v pht trin v tit kim nng lng) D n ANEP (Tng cng nng lc qun l tit kim nng lng cho cc S cng nghip) l mt d n v tng cng nng lc tit kim nng lng c thc hin ti bn tnh min Nam l An Giang, Cn Th, B Ra-Vng Tu v Bnh Phc. Sng kin thc hin d n khng bt ngun t mt vn phng nghin cu m chnh cc tnh l bn ra sng kin. D n c xy dng trn c s 3 xut ca cc tnh nu trn: cc tnh mong mun cc S cng nghip c h tr k thut pht trin cc hot ng tit kim nng lng; cc S xy dng
147
quan h vi cc nh my v vn tit kim nng lng v cc nh my cng c h tr k thut nhm hoch nh v trin khai cc cng c qun l v hiu qu nng lng.
Mt phng php tip cn hai bc

Qu trnh thc hin c chia thnh hai giai on chnh. Giai on thit k v t vn c cc c quan Nh nc ti tr. Giai on pht trin th trng thng qua hot ng thng tin, trnh din v ma-kt-ting cng nh giai on huy ng ti chnh l thuc khu vc t nhn thc hin. Trc tin, chng ti tin hnh thu thp d liu thng k tng th v theo tng lnh vc nhm nh gi tim nng tit kim c th thc hin c trong tng lnh vc. Cc d liu ny rt hu ch trong vic nng cao nhn thc ca i tng ch doanh nghip. Chng ti cng xy dng, cho cc ngnh cng nghip ca cc tnh ni trn, cc kch bn din bin nu xu hng tiu th nng lng hin ti c duy tr v cc kch bn tch cc, trn c s tnh ti iu kin ca a phng trong tng trng hp c th. Trn c s , ti tnh An Giang, chng ti xc nh c tim nng tit kim nng lng l 16,3 % trong lm lnh hi sn, 11,4 % trong xt la, 12,3 % trong sn xut gng knh; ti tnh Bnh Phc, tim nng tit kim l 27,4% trong ng gi cao su th, 23,6 % trong ch bin ht iu, 13,19 % trong ch bin sn. Vic so snh cc kch bn khc nhau cho php vn ng cc nh chc trch trn c s cc mc tiu c th: khng cn chuyn t duy phi thc t nh trc kia na.
148
Theo ngh nh 102 v s dng tit kim v hiu qu nng lng, chng ti c gng c th ha cc mc tiu quc gia cp a phng v ch r ch li ca tng bin php c tin hnh. Vic ci thin h thng chiu sng s cho php tit kim c 15% ; kim tra vn tc m t 30 % ; qun l nng lng 51 %. Trn c s , chng ti cng ch ra i vi cc nh chc trch u l nhng lnh vc c tim nng tit kim ln nht. Nguyn tc ca d n l tuyn truyn thng tin tng bc i vi cc nh chc trch, trn c s kt qu c th t c.
AFD 2009
Biu 6: Phn chia tit kim nng lng tim nng theo bin php p dng Ci thin h thng chiu sng Nng cao nghip v Kim sot vn tc ca motor Qun l nng lng
15 %
51 %
30 %
4%
Gii php S dng h thng chiu sng hiu qu S dng b VSD iu khin tc motor Thu hi nhit Qun l ph ti Qun l nng lng tt hn Ngun: Enerteam
Hiu qu tit kim/u t 1,02 1,45 1,28 Tc thi Tc thi
Cc v d mang tnh thuyt phc cao

Nh kim tra vn tc bm ca h thng iu ha khng kh ca cng ty Hi Vit, cng ty chuyn sn xut hi sn, mc tiu th nng lng ca cng ty gim c 51 %, tng ng vi 27 700 kWh/an. Ti mt nh my xi mng ca Cn Th, vic nng cp h thng chiu sng cho php tit kim c 26 400 kWh/nm. Chng ti cng tp trung cho cc hot ng u t t tn km, vi tng s tin di 100 triu ng, nhm to hiu ng dy chuyn. Mt doanh nghip trong s cc doanh nghip c chng ti xut lm kim ton nng lng, tin hnh hng lot cc bin php tit kim nng lng trong khi hot ng kim ton nng lng vn cha kt thc. Vic p dng cc bin php trn cng c cc doanh nghip khc thc hin mt tun sau khi bng tng kt thc trng s dng nng lng c cng b.
149
AFD 2009
Kh khn
c xy dng trn xut ca cc S cng nghip, chng trnh ny c chnh quyn cc tnh h tr v quan h vi chnh quyn tnh l rt tt. Tuy nhin, mt s c quan chnh quyn ca mt s tnh cha hiu r tm quan trng ca hiu qu nng lng v cha thc s c mt s ng h tch cc v c ch i vi d n. Mt khc, cc mc tiu li c ra cp c quan trung ng. Trung ng khuyn khch vic thnh lp cc n v a phng chu trch nhim v cc hot ng tit kim nng lng, song s vn hnh trn thc t ca cc n v trn cha c thc s xc nh mt cch c th v mt s chuyn gia khng bit phi lm vic theo hng no. Mt s a phng hon ton khng bit ti chng trnh quc gia. Cc a phng ny c khuyn khch xy dng mt k hoch hnh ng v s dng hiu qu v tit kim nng lng trong khi h khng c d liu v thc trng tiu th nng lng, khng c nghin cu d bo v tim nng tit kim, hay ti liu hng dn thc hin qun l, iu phi v theo di. . Mt kh khn khc l nhiu nh chc trch a phng gp nhiu kh khn trong vic phn bit hot ng iu phi thc hin chnh sch tit kim nng lng vi hot ng thng mi ca cc doanh nghip dng ESCO.
Khuyn ngh
150
nng cao hiu qu hot ng ca c ch trn, cn phn bit r v minh bch gia vai tr iu phi chnh sch tit kim nng lng v vai tr ca cc ESCO. H tr ti chnh ca Nh nc phi c s dng cho cc hot ng phi thng mi (t vn v thit k) ch khng phi tr cp cho hot ng ca cc ESCO. Cui cng, cn thnh lp cc c quan th ch v tit kim nng lng cp a phng ng thi tng cng nng lc qun l cc hot ng ny ca c quan chnh quyn cp tnh.
6.5. Tham gia kin 6.5.1.Kinh nghim ca Hi Phng

ng L Vn Khi, Ph Gim c Trung tm nghin cu ng dng Khoa hc v Cng Ngh ca Hi Phng
AFD 2009
Hi Phng l mt thnh ph cng nghip ln nm bn b bin. Thnh ph c nhiu doanh nghip ng tu, luyn kim v sn xut vt liu xy dng hin tiu th rt nhiu nng lng do c thit b lc hu. Chng ti xut vi y ban nhn dn thnh ph xy dng mt chng trnh s dng hp l nng lng. Hin nay, hng nm y ban dnh mt khon kinh ph h tr ti chnh cho cc doanh nghip gip h thc hin cc gii php tit kim nng lng. Khon kinh ph u tin c s dng cho hot ng p dng qui chun v cch nhit v i mi h thng cng ngh. Sau khi chng trnh kt thc, chng ti c cn b ln H Ni tp hun. ng thi, chng ti cng c chin dch truyn thng trn phng tin i chng. Kh khn ln nht l xc nh cc i tng cn hng ti. Hi Phng hin c 10 000 doanh nghip song phn ln trong s cha thc c r rng v li ch ca cc hot ng tit kim nng lng. Nhiu doanh nghip cn nghi ng v khng my ho hng vi cc hot ng tit kim nng lng. chnh l l do, trong thi gian u, chng ti tp trung vo i tng cc ngnh cng nghip tiu th nhiu nng lng nht. Cc kha o to chng ti t chc hng vo cc i tng l cn b qun l cng nh chuyn gia v k thut vin chu trch nhim tin hnh kim ton nng lng. Cc kha o to ny c hc vin nh gi cao. Sau , chng ti tin hnh iu tra nhu cu v mong mun tit kim nng lng ca cc doanh nghip t xut vi h cc gii php trn c s c tnh n c th ca h v hon cnh chung. Nh cc bin php c xut, mt s doanh nghip tit kim c n 2 t ng trn ha n nng lng ca mnh. c th tin xa hn, cn h tr thm v ti chnh mc cao hn i vi cc c quan ph trch vn tit kim nng lng. Ta c th ngh ti kh nng thnh lp mt qu dnh cho hot ng nng cao hiu qu nng lng. Ngoi ra, cng cn bo m mt s lin kt hiu qu hn na gia chng trnh quc gia v hot ng c trin khai ti a phng. Cha kha ca s thnh cng l cc chng trnh phi ph hp vi c th ca a phng.
151
6.5.2. Kinh nghim ca thnh ph Nng

ng Hunh Phc, Gim c S Khoa hc v Cng ngh Nng
AFD 2009
Thnh ph Nng l mt trong nhng a phng u tin ca Vit Nam nhn thc c t rt sm tm quan trng ca vic s dng hiu qu v tit kim nng lng. Cc hot ng u tin c thc hin ngay t nm 2000. Chng ti xut vi thnh ph Nng khuyn khch cc doanh nghip va v nh xy dng cc d n v hiu qu nng lng ng thi t chc cc chin dch truyn thng trn cc phng tin thng tin i chng v cung cp cho cc doanh nghip dch v kim ton v t vn. Cc hot ng trn c trin khai rt thnh cng: khi chng ti mi 100 doanh nghip, th c 100DN tham d Hi tho v nng cao hiu qu s dng nng lng trong cc DN u c mt. H hiu rng qua chng ti h c th c nh gi v ch dn v cc bin php m h c th p dng. Mt khc, chng ti thng qua v h tr ti chnh cho nhiu nghin cu c tin hnh ti doanh nghip v tit kim nng lng v bo v mi trng. V d nh chng ti nghin cu cc phng thc sn xut tit kim nng lng trong dy chuyn sn xut ph tng xe 2 bnh c ng c, hay vic thit k ng c s dng kh gaz sinh hc. Ngoi ra, chng ti cn c hp tc vi Hi Nng dn TP pht trin cc m hnh bo v mi trng ti nng thn. Chng ti phi hp vi S in Lc ca thnh ph Nng nhm ci thin cht lng chiu sng cng cng. Lin kt vi S gio dc o to, chng ti tin hnh kim ton nng lng ti cc phng hc v xut vic thay bng n dy tc bng cc bng n tiu hao t in hn. Cui cng, chng ti la chn khong 20 doanh nghip ti Nng h tr ti chnh gip h i mi c s cng ngh ca mnh.
152
Tuy nhin, chng ti cng vp phi mt s kh khn. Vic p dng ngh nh ca Chnh ph v s dng hiu qu v tit kim nng lng cn nhiu bt cp. Ngun nhn lc v c s h tng cn thit cn thiu. Tnh trng truyn ti in hin nay vn ht sc lng ph bi h thng dy b xung cp v tht thot l rt ln. Phn ln cc doanh nghip khng cng tc vi cc c quan Nh nc ph trch v tit kim nng lng do c t thng tin v li ch ca cc chng trnh hiu qu nng lng. Cc doanh nghip c quan tm thng phn nn v kh khn trong vic tip cn vi cc ngun ti chnh cn thit cho vic thc hin cc d n tit kim nng lng. Chng ti xut nn thc y hn na cc hot ng trin khai ngh nh nu trn, ph bin tt hn thng tin v ch nh mt c quan ng vai tr iu phi cp trung ng c y quyn hn. i vi ngi dn nng thn cha c tip cn vi li in, cn xut cho h s dng cc ngun nng lng khc ng thi h tr nng dn ci thin c s h tng truyn ti in.
6.5.3. Kinh nghim ca thnh ph Cn Th

ng Nguyn Minh Thng, Gim c S Khoa hc v Cng ngh-Cn Th Thnh ph Cn Th xy dng t rt sm mt K hoch nng lng tng hp th. Giai on u tin, chng ti xy dng mt c s d liu thng k v tnh trng s dng nng lng ca thnh ph trong tt c cc lnh vc. Sau , chng ti xy dng 5 chng trnh hiu qu nng lng. Vi d nh chng ti thit k v xy dng mt s nh my ti ch rc thi v pht trin vic s dng nng lng ti to. Chng ti cng trin khai mt chng trnh tuyn truyn thng tin cho ngi dn. Ti mt hi tho ti Bng Kc, chng ti tng kt mt s bi hc t kinh nghim ny. Vic xy dng mt K hoch nng lng tng hp th to iu kin cho cc S an ngnh ca thnh ph trao i v tham kho kin ln nhau v K hoch ng vai tr xc tc. Nh , chng ti thu ht c s ch ca nhiu nh ti tr v thu thp c cc thng tin mi cng nh d liu lin quan ti cc vn khc nhau ca nng lng. Phng php tip cn ny c th trin khai c nh vo quyt tm chnh tr ca cc c quan chnh quyn a phng. Vn nng lng thng b lng qun trong qui hoch lnh th. Chnh quyn thnh ph Cn Th nm bt c tm quan trng ca vn nng lng, ngay c i vi s pht trin kinh t ca thnh ph. Tuy nhin, rt tic l khng c mt s phi hp nhp nhng hn gia chng trnh quc gia v chng trnh ca tnh v chng ti thiu ngun ti chnh n nh cho cc d n ca mnh. Khi mt ngh nh v s dng hiu qu v tit kim nng lng c thng qua, cn th hin s quyt tm v chun b tt cc cc iu kin cn thit ngh nh c p dng v trin khai tt.
153
6.5.4. S tham gia ca cc doanh nghip va v nh

ng L nh Sn, Hip hi doanh nghip va v nh Trong nhng nm va qua, chng ta chng kin s pht trin vt bc ca cc doanh nghip va v nh Vit Nam. S lng doanh nghip va v nh tng t 40 000 nm 1990 ln ti 300 000 hin nay ; nm 2010, con s ny c th s ln ti 1 triu. Hip hi ca chng ti ra i cch y 3 nm. Chng ti thnh lp cc chi nhnh ti 28 tnh v sp ti s hin din trn c nc.
AFD 2009
Mc d c bc pht trin t ph, nhng cc doanh nghip va v nh vn tip tc s dng cng ngh lc hu. Trnh tri thc v cc vn tit kim nng lng hin rt yu. Chng ta cn quan tm ti vn ny ngay t by gi bi trong tung lai, mt s trong s cc doanh nghip ny s tr thnh nhng cng ty ln. Khung php l v hiu qu nng lng c nh gi l y , song chng ti nhn thy mt s lng ln cc ch doanh nghip vn khng h bit ti s tn ti ca cc vn bn ny. Nh vy, B Cng Thng cn t chc mt chin dch thng tin ln dnh cho cc doanh nghip va v nh v ch ny. Nhn chung, hin cha c i thoi thc s gia khu vc cng v khu vc t. Mt s cuc hp c t chc, song sau khi nhng ngi tham gia ri bn hp th khng c g bin php c th no sau c trin khai. Cui cng, cc vn bn lut do chnh ph ban hnh cn phi c i km vi cc khon h tr ti chnh dnh cho cc doanh nghip va v nh. Nu khng c h tr ti chnh, cc doanh nghip nh khng th tip cn vi cc chng trnh hiu qu nng lng mc d y l cc chng trnh rt tham vng v quyt nh ti tng lai. Cc doanh nghip va v nh ch yu l cc doanh nghip t nhn. to thun li cho qu trnh i thoi v p dng cc vn bn php qui, cn hnh thnh cc t chc trung gian nh cc cng ty cung cp dch v nng lng. Cc cng ty trn s l cu ni gia Chnh ph v cc doanh nghip va v nh. Cng cn thnh lp mt c quan iu phi c quyn hn cn thit.
154
6.6. Tho lun Khuyn khch pht trin cc cng ty ESCO

ng Louis-Philippe Lavoie: Phng php tip cn ca UNDP l lm vic trn c s quan h i tc vi cc S khoa hc v cng ngh, cc Trung tm nng lng (Energy centers) v cc i tc khc cp vng hoc cp tnh, cng nh vi mt s doanh nghip t nhn, nhm tuyn truyn, o to v h tr kinh ph cho h vi mc tiu sau h c th tc ng trc tip ti nhng ngi s dng cui cng nng lng. Do thiu ngun lc, chng ti cha d tr c chng trnh chuyn bit dnh cho nhng ngi s dng cui cng nng lng, ngoi tr vic t chc chin dch tuyn truyn qua phng tin thng tin i chng. Chng ti gi thit rng th trng s tng bc c chuyn i di tc ng ca cc tc
nhn trung gian. Hin ti, cc kt qu thu c vn cha ng u, song chng ti s tip tc n lc. Nm nay, chng ti s trin khai 150 d n cng nghip, v tip tc thc hin chng trnh o to vi B Khoa hc Cng ngh, song song vi hot ng o to do B Cng Thng ch tr. Mt trong nhng nt c th ca phng php tip cn ca chng ti l xut bo lnh ti chnh khng ch i vi nhng ngi s dng cui cng nng lng, khi h trin khai cc bin php hiu qu nng lng, m cn i vi c cc cng ty ESCO (Doanh nghip cung cp dch v trong lnh vc nng lng), di hnh thc bo lnh vay, khi cc doanh nghip ny tin hnh d n tit kim nng lng. Tuy nhin, kh nng h tr trn ti nay vn cha c c th ha trn thc t do chng ti cha nhn c bt k yu cu no. ng Hunh Phc: Theo ti, mi tnh nn xy dng cc d n th im trn c s quan h i tc gia UNDP v cc chnh quyn a phng hay cc doanh nghip t nhn, nhm khuyn khch s pht trin ca cc cng ty ESCO. Hin ta cha c nhiu cc cng ty ny. Ti cng xut vi B Cng nghip khuyn khch thnh lp mt s cng ty ESCO ln, t nht ti cc thnh ph chnh ca Vit Nam. ng Nguyn nh Hip: Trong chng trnh mc tiu quc gia, chnh ph ph duyt n thnh lp 7 c quan cp vng ph trch v s dng hiu qu v tit kim nng lng ti cc thnh ph nh H Ni, Hi Phng, Nng hay Thnh ph H Ch Minh. Ti y chng ti cng s trin khai cc cng ty ESCO. Ti cng xin c lm r thm v vn h tr m cc doanh nghip c th c th hng. Chnh ph xc nh 1 000 doanh nghip Vit Nam tiu th nng lng nhiu nht v cc ngun ti tr ca Chnh ph s uc u tin dnh cho cc doanh nghip ny. Ngc li, UNDP, AFD v cc nh ti tr quc t khc li ch yu hng h tr ca mnh cho cc doanh nghip va v nh. y l iu quan trng cc bn cn phi nm r gi h s xin h tr cho ng ch.
155
Kt lun v trin vng sau hi tho

ng Bernard Laponche, chuyn gia quc t, nguyn c vn cho B trng mi trng Thay v tng kt ni dung ca cuc hi tho ngy hm nay, vn rt kh tng hp c tt c cc thng tin v kin trnh by trong cc bi tham lun khc nhau, ti xin c nu li mt s im quan trng.
Hiu qu nng lng c cao

Nhn nh u tin v khin chng ta c th lc quan, l cch y 20 hoc 30 nm, cc hi tho v nng lng gn nh ch cp ti sn xut nng lng v khng ni n hiu qu nng lng. Mt s lng ln cc bi tham lun trong hi tho li cp ti vn hiu qu nng lng.
K thut gi cho php

Nhiu tin b k thut vt bc c thc hin trong lnh vc ny, y l iu m nhiu nh chc trch cha thc s thc c ht. Trong chiu sng cng cng, ta c th tit kim ti 50 % nng lng, v tim nng cn rt ln trong vic cch nhit cho cc ta nh hay trong cc qui trnh cng nghip. Mt trong nhng li th ca hiu qu nng lng l nhiu vt t v thit b cn thit c th c sn xut ti ch, v thng ph hp hn vi iu kin kh hu ca a phng, vi hnh thi nh hay cc cng nng d kin, so vi vt t v thit b nhp khu.
Thay i qui m
Tuy nhin, khng phi ta c k thut v k thut hin i l c th ph bin k thut c ngay. Kh khn rt ln trong s dng tit kim v hiu qu nng lng, i vi hiu qu nng lng cng nh i vi nng lng ti to, l chuyn t cc d n th im sang giai on ph cp cc bin php tit kim. Hp tc quc t ti tr kinh ph cho hng nghn hot ng kim ton v d n th im, n lc phi tin xa hn na. thay i qui m, cn trang b cho mnh y cc phng tin v mt qui nh, nghip v t chc, xy dng chng trnh, kim sot v cng c ti chnh. Nhiu din gi nhn mnh ti yu km v nng lc ca nhn vin ph trch kim tra thc hin cc bin php tit kim hoc s tun th qui chun. Cc cng ty du la trin khai ngun nhn lc rt ln cho hot ng khai thc du la. Song ngun nhn lc phc v hiu qu nng lng li thng rt mng trong khi tim nng tit kim nng lng l rt ln v ti mt s nc tim nng ny c th c xem l ngun nng lng hng u. Lm th no mt kp a phng gm 2 hoc 3 cn b c th thc hin tt cng vic cho c mt tnh? Ngoi ra, cng cn quan tm ti vn ngun lc ti chnh. Nh nc v hp tc quc t c th h tr nhm khi ng cc chng trnh, song vic thay i qui m ch c th thc hin c thng qua quan h i tc vi nhng tc nhn m
156
ti chnh l ngh ca h: l ngn hng. Ch khi huy ng c ngn hng tham gia vo qu trnh lp k hoch, ta mi c th xy dng c cc cng c ti chnh cho php ph cp cc hot ng hiu qu nng lng.
Qun l th
Trong s cc ch c cp ti hi tho ngy hm nay, mt trong nhng ch quan trng nht l ch qun l th, bi cc thnh ph ca Vit Nam ang c tc pht trin rt nhanh. Ch ny bao trm nhiu vn khc nhau: qui hoch thnh ph, t chc giao thng, s dng tit kim v hiu qu nng lng trong khu vc nh v dch v, chiu sng cng cng, vv... La chn mt thnh ph, khng nht thit phi nm trong s nhng thnh ph ln nht, trin khai mt d n th im trong c tnh ti tt c cc yu t k trn, c th l mt hng i hay. Thnh ph ny sau c th tr thnh mt m hnh, khng ch v cng ngh c s dng m cn v t chc v ti chnh.
Tit kim in
Ch ln th hai l ch tit kim in. Mc tng trng cu 15% mt nm ca Vit Nam hin nay s bc l tnh thiu bn vng trong mt thi gian khng xa. Tnh trng ct in s xy ra ngy cng nhiu hn v nhng i tng thit thi nht s chu tc ng nhiu nht ca tnh hnh thiu in. Tim nng tit kim in trong khu vc ta nh l rt ln, trong lnh vc chiu sng, gia dng hoc iu ha nhit . Cn c bit pht trin kin trc sinh thi kh hu, c bit thng qua vic pht huy kin thc v kinh nghim c truyn.
157
Nng thn
Mt vn khc rt quan trng c th khng c quan tm ng mc trong hi tho : l kh nng tip cn in ca khu vc nng thn, hin vn l ni sinh sng ca phn ln ngi dn Vit Nam. Nu khng ci thin iu kin sng ca ngi dn nng thn, tnh trng di dn ra thnh ph s ngy cng nghim trng v cng tc qun l th s cn kh khn hn. Ngoi ra, cng cn quan tm ti hiu qu nng lng ti khu vc nng thn. Ti tt c cc khu vc v ti cc nc ngho nht, ta nhn thy tuy c rt t nng lng s dng nhng lng nng lng ny phn nhiu b lng ph. Nh vy, cn khuyn khch s dng hp l nng lng ngay c ti cc vng su.
Khu vc nng thn c nhiu ngun nng lng ti to (sinh khi, kh sinh hc, cht thi, nng lng gi qui m nh...) hin cha c pht huy ng mc. Vi tt c l do trn, trin khai mt chng trnh s dng hiu qu v tit kim nng lng ti khu vc nng thn s l mt hng i ng n. Chng ta vn cha c dp cp y n vn ny trong hi tho ngy hm nay, c l bi ta cn chu qu nhiu nh hng t m hnh chu u, ni s chnh lch v trnh kinh t gia nng thn v thnh th khng ging vi trng hp ca Vit Nam v ni c t l dn sng ti nng thn thp hn nhiu so vi Vit Nam.
Nng lng ti to
R rng l Vit Nam c tim nng rt ln v nng lng ti to, khng ch ng trn gc ti nguyn thin nhin, m cn trn gc nng lc ca Vit Nam trong sn xut ti ch h thng un nc nng bng nng lng mt tri, hm kh sinh hc hay tuc bin gi. Khu vc kinh t ny c th ng gp nhiu cho s pht trin ca t nc. Cc ro cn i vi s pht trin ca khu vc ny ch yu mang tnh hnh chnh (tnh phc tp ca mt s th tc v c bit l gi mua li in) v iu ny xem ra c th khc phc c.
Cc mng ni dung chung

Nhiu bi tham lun cp ti tnh cn thit phi tng cng cc chng trnh thng tin tuyn truyn, gio dc v o to v hiu qu nng lc. Cn c bit nng cao nghip v cho cn b ca cc s ban ngnh ph trch vic kim tra qu trnh trin khai cc chnh sch quc gia v nng lng. y l thch thc t ra i vi tt c nhng nc trin khai chnh sch s dng hiu qu v tit kim nng lng. Tit kim nng lng phi tr thnh mt b phn trong hnh trang vn ha c bn ca ngi Vit Nam, t khi cn ngi trn gh nh trng ti khi tham gia vo th trng lao ng. Mt mng ni dung chung khc l kh nng xy dng chng trnh. Trong tt c cc lnh vc t cp a phng ti cp quc gia, cc tc nhn cn c mt tm nhn r rng v tt c nhng g s xy ra trong 5 hoc 10 nm ti, c th nh hng cho cc quyt nh ca mnh.
158
C ch ch o
Ti xin trnh by vn theo ti l quan trng nht, l vn c ch ch o. S dng tit kim v hiu qu nng lng l ni dung lin quan ti tt c cc tc
nhn trong x hi v tt c cc lnh vc ca nn kinh t. trin khai cc hot ng tit kim nng lng, cn d kin thit lp mt c quan iu hnh v iu phi cp cao nht trong b my Nh nc, c trang b y ngun lc nhm p ng uc yu cu nhim v t ra. Ngoi ra, cng cn trin khai mt mng li cc c quan i din cp vng vi ngun lc ph hp. Ta khng th tin hnh chin dch tuyn truyn v hiu qu nng lng trong cc lng nh thuc vng su t th : iu l tn km v khng hiu qu. Vic trin khai mt c quan ni trn i hi phi suy tnh cn nhc k lng, trn c s hc hi kinh nghim ca cc nc khc song cng cn tnh ti iu kin c th v chnh tr, a l v hnh chnh ca Vit Nam. Vic trao ton b cc nhim v cho c quan qun l cha hn l mt quyt nh ng n: c quan qun l thng m nhim cc chc nng iu tit v kim sot tt hn l chc nng iu phi trn thc a. Ngoi ra, cn huy ng s tham gia ca cc tc nhn khc. Vn ny phi c gii quyt cng nhanh cng tt, bi nu qui ch v vai tr ca tng tc nhn khng c xc nh r rng ngay t u, chnh sch s dng tit kim v hiu qu nng lng s kh p dng v iu ny s lm mt rt nhiu thi gian.
Trin vng hot ng

Trong s tt c cc bi tham lun m chng ta nghe, nhiu bi cn phi dnh thm mt na ngy lm vic pht trin v tranh lun thm, d l bi gii thiu v hot ng do cc c quan Nh nc tin hnh hay kinh nghim ti cc a phng. Ti ch xin k ra y mt v d.. l vn gi mua li in gi. Chng ta nghe kin tho lun gia i din ca EVN, quan tm ti cn i ngn sch ca tng cng ty, vi i din ca mt nh u t t nhn, bn ch c th tham gia xy dng cc tuc bin gi Vit Nam nu nh gi mua li in c bo m trong thi gian t 5 n 10 nm. Vn ny cn c o su hn trn c s xem xt cc gii php c th thc hin c nhm khuyn khch s pht trin nng lng gi Vit Nam ng thi vn b p c l cho EVN. Song song vi cc hot ng c th trin khai trong tng lnh vc lin quan ti tit kim nng lng, cn hoch nh mt chin lc tng th v thng nht : xy dng kch bn d bo, nh gi tim nng, thng qua chng trnh v huy ng cc ngun lc ti chnh v con ngi cn thit. ng Fouzi Benkhelifa nhc ti cch tip cn rt thng nht v c h thng ca An-gi-ri v ta cn c th hc hi thm t cc v d khc nhng ni khc.
159
V d, s l v ch nu xy dng mt chng trnh tit kim nng lng ln cho ngnh cng nghip v tin hnh v s cc hot ng kim ton nng lng, trong khi cha bit cc nh cng nghip s huy ng ngun lc ti chnh u cho cc hot ng ci to v nng cp. Mt s ngi trong s h c th t ti tr, song phn ln nhng ngi khc cn vay tin v c th l cn c bo lnh khi i vay. Tt c cc vn ny cn c tho lun c th ngay t u sao cho tt c cc bc i u thng nht v em li kt qu mong i.
Tng cng nng lc

Nu nh phi chn 1 hot ng cho hp tc quc t, th s l tng cng nng lc thng qua o to chuyn gia v cn b k thut s ti h c th t mnh iu hnh d n. Hi tho ny cho thy kinh nghim trn th gii v hiu qu nng lng hin rt phong ph v vic chia s kinh nghim c th gip cc nc mi ni tit kim c rt nhiu thi gian. Mt trong nhng li th quan trng ca tit kim nng lng l hot ng ny ch yu da vo cht xm v kh nng t chc, v khng ph thuc vo cc ngun ti nguyn hay vic chuyn giao cc cng ngh qu hin i. Hot ng ny c th tin trin rt nhanh thng qua t chc c h thng hot ng trao i kinh nghim theo hng Bc-Nam v Nam-Nam.
Tho lun
160
S dng tit kim v hiu qu nng lng khu vc nng thn

ng Nguyn nh Hip: Ti xin c b sung thm mt im. Vn s dng hiu qu v tit kim nng lng ti khu vc nng thn l mt trong nhng u tin ca chnh ph chng ti. Mt s hot ng th im v tit kim nng lng c thc hin trong 6 tnh v t nay ti 2010, chng ti s t chc cc hot ng trnh din ti nhiu khu vc nng thn, c bit l hot ng sn xut in t nng lng sinh khi. V d nh chng ti pht ng mt chng trnh ph bin s dng l dng ph phm nng nghip nhm tit kim g v hn ch ph rng. Chng ti cng d kin xy dng cc c ch h tr cho cc h gia nh: mi h gia nh khi dng ni hm hoc bnh nc nng chy bng nng lng mt tri s nhn c mt khon h tr di hnh thc khon. Nn chng nn t chc mt cuc hi tho mi xem xt cc vn lin quan ti nng thn ni phn ln dn s ca Vit Nam hin ang sinh sng.
AFD 2009
Mt tham lun vin: Ngoi ra, chng ti cng mong mun AFD h tr chng ti nhm nng cao kh nng tip cn in ca nng thn v cc vng su. Hin cn ti 300 x ca Vit Nam cha c in. Cn xy dng cho cc x ny cc mng in nh bn cnh li in quc gia. Chng ti tin hnh mt s bin php nhm khuyn khch u t trong xy dng cc n v sn xut in ti cc x ni trn. Mt nh ti tr h tr chng ti trin khai c 4 d n th im, song chng ti vn cn thm cc ngun lc b sung nhm tip tc thc hin chng trnh trn.
Thnh lp mt c quan lin b

ng Louis-Philippe Lavoie: Trong tm nm ti sng Vit Nam, ti nhn thy bt cp ln nht, l s phi hp gia nhiu b hu quan trong vn s dng hiu qu v tit kim nng lng. Sau hi tho ny, ti mong mun trong s cc khuyn ngh a ra, chng ta s xut vic thnh lp mt c quan lin b. Mt c quan t trong mt B s khng trng lng cng nh phng tin nhm iu phi tt c cc hot ng. L tng nht, c quan lin b ny s trc thuc Th tng chnh ph. Mt tham lun vin: Ti chia s kin trn bi khi ta xem xt cc chng trnh v tit kim nng lng do Ngn hng th gii hoc UNDP ti tr, ta thy c quan ch qun khng phi lc no cng l B cng nghip v i khi li l mt b khc. Nh vy, y ban ch o cc chng trnh v s dng hiu qu v tit kim nng lng cn trc thuc chnh ph. Do cc bn tham gia l t nhn khng th thng xuyn bay ra H ni vi chi ph v my bay t , nn chng nn thnh lp mt chi nhnh ti thnh ph H Ch Minh. Mt khc, cn cung cp thm thng tin cho cc doanh nghip. Ti tham gia u thu d n do B cng nghip t chc. Ti khng c chn song ti mong mun c bit d n ca 5 n v ot gii c th gii thiu h s tt hn trong cc ln tham gia sau. Ti cng mong c cc thng tin c th v qu trnh trin khai cc d n ot gii, v cc kt lun rt ra t vic thc hin cc d n ng thi thng xuyn c thng bo v cc t la chn d n sp ti. i vi hot ng ny, ti ngh nht thit nn trin khai mt chi nhnh ti thnh ph H Ch Minh bi chng ti cn gp g chuyn gia v tip cn thng tin. ng Nguyn nh Hip: Tt c cc chng trnh mc tiu quc gia ca Vit nam u do cc Ban ch o trc thuc cc b iu hnh v chng trnh hiu qu nng lng cng khng phi l mt ngoi l. Vn phng ca chng ti trc thuc B Cng Thng, song chng ti c mt mc t ch nht nh do nhim
161
v ca chng ti l iu phi chng trnh tm quc gia v nu chng ti hon ton ph thuc vo B, th chng ti khng th thc hin tt c nhim v ny.
Pht trin cc hn mc tn dng ring

Mt tham lun vin: Ti i din cho Ngn hng nh ng bng sng Cu Long. Ti xin c nhn mnh ti vn ti chnh: chng ti cn cc ngun ti tr nhm trin khai cc chin dch truyn thng cho i chng v cc i tng c lin quan, pht trin nghin cu pht trin v tin ti sn xut Vit Nam cc thit b s dng tit kim nng lng. Vin tr ca cc nh ti tr thng khng v cc nh u t t nhn s khng ti Vit Nam chng no gi in cha c qui nh mc cao hn. Cc ngn hng trong nc c th cho vay, song vi iu kin cc khon vay c bo lnh bi bn th ba. C ch do AFD xut theo ti l rt hay trong vn ny.
162
AFD 2009
Kt lun
ng Philippe Masset ADEME, V trng V chng trnh v d n quc t

Vit Nam thng qua nhiu vn bn php lut v php quy, song nhiu din gi nhn mnh ti kh khn trong vic p dng cc vn bn ny trn thc t. Chnh v vy, nhiu ngi trong s h mong mun c mt c quan mi ra i vi nhim v iu phi chnh sch s dng hiu qu v tit kim nng lng Vit Nam. C quan ny c th tham kho m hnh hot ng ca ADEME, hin ng vai tr iu phi chnh sch nng lng trn ton lnh th ca Php. Vi 800 nhn vin, trong hai phn ba lm vic ti cc chi nhnh cp vng thuc lnh th chnh quc v hi ngoi, ADEME c y nng lc ch o tt c cc tc nhn lin quan v trin khai chnh sch quc gia cp vng v cp a phng. ng Nguyn nh Hip va thng bo 7 trung tm tit kim nng lng cp vng s c thnh lp, y l bc i u tin trong vic phn cp thc hin chnh sch tit kim nng lng cng nh iu hnh chnh sch ny ti cp a phng. Nu chnh ph Vit Nam c yu cu, chng ti sn sng chia s kinh nghim ca mnh v tham gia vo qu trnh nghin cu v phng thc t chc c quan ph trch tit kim nng lng ca Vit Nam trn c s tnh ti bi cnh chnh tr, a l v hnh chnh ca Vit Nam.
163
Nh ng Bernard Laponche nhn mnh, mt trong nhng vn quan trng ca chnh sch tit kim nng lng l chuyn t giai on d n th im sang giai on p dng trn din rng. C trong lnh vc ny, ADEME c th chia s kinh nghim vi Vit Nam khng ch nhng gii php m chng ti c dp th nghim Php, m cn trong cc quan h i tc ca chng ti vi cc nc khc, v d nh trong lnh vc thng tin tuyn truyn cho i chng hay tc ng ti cc tc nhn cng nghip lin quan ti tit kim nng lng. Chng ti c quan h i tc rt tt vi Enerteam cng nh vi Trung tm hiu qu nng lng ca Thnh ph H Ch Minh. Chng ti cng d nh s thnh lp ti Php cc im Thng tin Nng lng dnh cho i chng nhm thc y thc hin chnh sch tit kim nng lng trn thc a. Song song vi phn cp thc hin chnh sch tit kim nng lng, cn trnh nguy c phn tn v xa vo mt lot cc chng trnh nh l v tit kim nng lng trong cc lnh vc. Cn trin khai vi mt tm nhn tng th v nng lng Vit Nam. iu ny i hi ta phi xy dng c chng trnh c cp quc gia v cp a phng, song song vi suy ngh v c ch ti chnh cn trin khai vi tt c cc i tc (ADB, UNDP, AFD...). Ti nh gi rt cao hnh nh danh sch nguyn liu do ng Brahmanand Mohanty nu ra. Tuy nhin, khng th huy ng tt c cc nguyn liu ny trong cng mt thi gian: cn xc nh u tin, t chc hot ng theo trnh t v thng nht. Chng ti cng c th tham gia vo mng hot ng ny. Cui cng, cn rt nhiu hnh thc hp tc khc ang c ng trong quan h vi tt c cc i tc. V vn ny, ti xin c thay mt cho tt c cc vn phng nghin cu v cc i tc khc ca Php by t mong mun c chia s kinh nghim v nghip v ca mnh cng nh h tr pha Vit Nam. Ti c bit mt on i biu Vit Nam s sang lm vic ti chu u trong t thi gian na. Chng ti mong c n on ti Php v s a on tham quan mt s v d c trnh by trong cc bi tham lun.
164
ng Alain Henry Gim c AFD Vietnam

Ti phin khai mc hi tho, ng Herv Bolot, i s Php v ng Hong Trung Hi, Ph th tng, nhn mnh ti tnh cp thit phi hnh ng trong lnh vc s dng hiu qu v tit kim nng lng. Vn y khng ch dng li nhng bin php iu chnh v khc phc m cn thay i thc s vn minh s dng nng lng, thng qua o chiu ng th nng lng theo hng phc v tt tng trng kinh t bn vng. y l mt nhim v rt kh khn v cn
phi c tin hnh nhanh, khi chng ta khng cn nhiu thi gian i ph vi nhng vn ln v thay i kh hu. iu kin u tin thnh cng l c quyt tm chnh tr cao. Cc nh ti tr ch c th hnh ng hiu qu khi c hu thun t cp cao nht ca Chnh ph v iu ny c th hin qua vic thc thi vn bn lut, qui nh mang tnh rng buc cao v qui chun. Ngoi ra, chng ta phi cng nhau thay i phng thc hnh ng v chuyn t mt nn vn ha d n sang mt nn vn ha chng trnh. Thc vy, ti tr cho cc d n c qui m nh v khng c s phi hp gia cc nh ti tr, s khng cho php gii quyt hiu qu cc vn t ra. iu ny i hi phi c s thay i v c ch, mt s phi hp tt hn t trung ng ti a phng v vic tng cng ngun nhn lc cng nh hot ng o to. Ch c nh vy chng ta mi c th trin khai cc hot ng c tc ng thc s i vi ton b nn kinh t. Vn th 3 l tin hnh thnh cng vic a cc gii php k thut mi vo cc ngnh kinh t, iu ny i hi cn c cc chnh sch chuyn bit cho tng lnh vc. chnh l chuyn mn ca mt c quan nh ADEME, ca mt nh ti tr nh AFD v rng hn l ca cc ngn hng, song y l mt nhim v lu di, kh khn v cn ti s tham gia ca cc tc nhn rt khc nhau, xt trn phng din a l, ngnh hay th ch. Khi ta ngh ti nhng vic cn phi lm t chc mt cuc hi tho nh hi tho ngy hm nay, ta s thc c phi n lc th no iu phi cc hot ng v chiu sng cng cng, v cc ta nh hay v giao thng cng cng. Song khng c gii php no khc ngoi vic phi cng nhau hnh ng, ngay c khi iu ny khng bao gi l d dng v thoi mi. Trc tt c cc vn trn, vi t cch l mt nh ti tr, quan tm ca chng ti l p ng tt nht yu cu ca Vit Nam, trong tng lnh vc. Chng ti phi tm hiu vn trn c t ra th no a phng c gng tm ra cc gii php ph hp, v h tr k thut, h tr kinh ph, tn dng u i hoc khng u i. Nh vy, chng ti sn sng hp tc vi cc c quan chnh quyn ca Vit Nam nhm nghin cu mc chuyn su v cc hot ng c th trin khai sau hi tho ny, v cc xut c a ra, c bit l xut ca hai ng Bernard Laponche v Philippe Masset. V d nh, chng ti c th thc hin mt nghin cu tng th v hai thnh ph ca Vit Nam, sau chng ti so snh tnh hnh s dng nng lng ca hai thnh ph trong cc lnh vc khc nhau (giao thng, nh , cng nghip, dch v, nng lng ti to), vi mc ch l gip hai thnh
165
ph trin khai cc c ch khuyn khch v qui chun nhm nng cao hiu sut nng lng ca mnh. Ngoi ra, chng ti cng xy dng cc hn mc tn dng v nh vy p ng mong mun ca v i din Ngn hng nh ng bng Sng Cu Long: thit lp quan h i tc vi cc ngn hng trong nc mang li mt hiu ng n by rt ln trong vic ph bin hm kh ga sinh hc ti nng thn cng nh trang tri trn qui m ln chi ph u t ph tri cho cc cn h hiu qu hn trong s dng nng lng. Ngoi ra, chng ti c th tham gia vo cc chng trnh o to v tuyn truyn ph bin theo yu cu c a ra. Tt c cc hng trn u c th c trin khai. kt lun, ti xin c nhn mnh cuc hi tho ca chng ta tht s c cht lng hiu qu rt cao, c t pha ngi nghe v ngi tham gia tho lun. T y lng mnh, ti xin c cm n tt c cc i biu tham gia hi ngh dnh thi gian v tm huyt cho s thnh cng ca hi tho ngy hm nay. Trc tin, xin c cm n B K hoch v u t vi nh gi vn hiu qu nng lng c mt tm quan trng c bit i vi Vit Nam v B khch l chng ti trong vic trin khai hot ng ny. Ti cng xin c cm n B Cng Thng, v c bit l ng Nguyn nh Hip, Gim c EECO, phi hp cng chng ti trong cng tc t chc hi tho. Trc y, chng ta cha c dp cng tc v nh vy ln hp tc ny l mt t tp dt. Ti hy vng hp tc gia hai bn s c tip tc, c bit nu nh vic thay i c cu th ch s c thng qua nhm gp phn thc hin chnh sch tit kim nng lng trn din rng.
166
Chng ti cng nhn c s h tr nghip v ca -kp thuc vn phng nghin cu BURGEAP, cng nh ca -kp Enerteam, bn tham gia c cp v m v vi m cng nh tham gia iu phi rt nhiu cng vic v t chc v hu cn. Ti cng xin c c bit gi li cm n ti ng L Hong Vit v ng Brahmanand Mohanty, nhng ngi huy ng mng li ca mnh phc v cng tc t chc hi tho ny. Ti cng xin c cm n i tc ca chng ti, ADEME, c quan u ngnh i din cho kinh nghim ca Php trong lnh vc nng lng, ng thi h tr chng ti v mt nghip v v ti chnh. Xin c cm n tt c cc ng nghip ca ti ti Paris v H Ni, nhng ngi dnh nhiu tm huyt v s tn tm cho s thnh cng ca hi tho ny ngy hm nay. Li cm n cui cng xin dnh cho cc phin dch, nhng ngi gip chng ta trao i kin vi cht lng cao trong dch thut.
ng Nguyn nh Hip Ph v trng V Khoa hc Cng ngh, Chnh vn phng Tit kim nng lng, B Cng Thng
Nhn thc v tm quan trng ca vn s dng tit kim v hiu qu nng lng l tng i mi Vit Nam. Song t nm 2003, cc chng trnh v hiu qu nng lng ngy cng c quan tm. Hai thch thc ln hin nay ca chng ta l p dng cc qui nh v quy chun m chng ta thng qua v tip tc hon thin v mt th ch. Huy ng ti chnh thc s khng phi l mt ro cn. Cc nh ti tr v chnh ph Vit Nam sn sng gii ngn nhng khon u t ln. iu ct li l phi lp c chng trnh, c bit v mng o to ngun nhn lc. Chng ti thit tha mong mun c tip tc quan h i tc vi ADEME, nht l khi ADEME c 30 nm kinh nghim v ch ny v chng ti hy vng xy dng cc d n hp tc vi AFD, c cp quc gia v a phng. Cui cng, cho php ti xin c chn thnh cm n tt c cc v i biu c mt ngy hm nay, cc nh t chc, cc din gi v s tn tm v nhit tnh. Xin c cm n cc n v ti tr gip chng ti t chc cuc hi tho ngy hm nay. Xin chc cc v sc khe v thnh cng trong cc d nh cng vic ca mnh v trong cuc sng.
167
AFD 2009
Danh sch tham d
ng Hong Trung Hi ng Herv Bolot ng Trn Ngc Chinh ng Bi Xun Khu ng Henri Baguenier
Ph Th tng Vit Nam i s Php ti Vit Nam Th trng B Xy dng Th trng B Cng Thng Ph trch chng trnh o to master v Kinh t v chnh sch nng lng, trng o hc Paris X-Nanterre, qun l chng trnh NOVENERGIA II Vn phng Explicit, ng Gim c Ph Gim c CAPENERGIES Ph trch kinh doanh cng ty VERGNET Ph tng Gim c Egis Rail Chuyn gia nng lng v giao thng th, AFD Bangkok,
169
ng Fouzi Benkhelifa ng Bernard Besnainou ng Emmanuel Bole ng Olivier Bouvard ng Herv Breton
AFD 2009
ng L Vn Chuyn ng Hu c ng Nguyn Hong Dng ng Nguyn Hu Dng ng Christian Fabry
Ph Ban Kinh doanh, EVN Ph Cc trng Cc ng kim Vit Nam PECC3 i hc Kin trc H Ni Gim c c quan i din ca ADEME ti vng Picardie Ph v trng V Nam ca EDF Chuyn gia nng lng, AFD Gim c nh my ng pht nhit in nh Hi Nguyn Ph Gim c Vin qui hoch, B xy dng Gim c AFD Vietnam Ph Gim c S Cng thng tnh B Ra Vng Tu Ph v trng V Khoa hc Cng ngh, Chnh vn phng Tit kim nng lng, B Cng Thng V trng v khoa hc cng ngh, B xy dng Trng phng Kinh t D bo v Qun l nhu cu nng lng, Vin nng lng Ph Gim c, HRB Gim c ph trch Cam-pu-chia v Vit Nam, Schneider Electric Ph Gim c Trung tm nghin cu ng dng Khoa hc v Cng Ngh ca Hi Phng
ng ric Gourmelon ng Christian de Gromard ng Trng nh Hi ng Nguyn Sn Hi ng Alain Henry ng Nguyn Hu Hin
ng Nguyn nh Hip
170
ng Nguyn Trung Ha ng Trn Mnh Hng
ng Lu Xun Hng ng Olivier Jacquet
ng L Vn Khi
AFD 2009
ng Bernard Laponche
Chuyn gia quc t, nguyn c vn B trng B mi trng Chuyn gia t vn k thut quc t cao cp, Chng trnh bo ton nng lng GEF/UNDP Ph Ch tch Cu lc b Xanh Saigontourist, Ph tng gim c Khch sn Continental thuc Tng Cty Du Lch Saigon (Saigontourist) Gim c pht trin, ICE
ng Louis-Philippe Lavoie
B o Hong Lin
ng Jos Lopez
ng Jean-Pierre Loubinoux Ch tch SNCF quc t ng Philippe Masset V trng V chng trnh v d n quc t, ADEME
ng Brahmanand Mohanty Chuyn gia t vn khu vc chu , ADEME ng Nguyn Vn Nhn V trng V Khoa hc Cng ngh, B Giao thng Gim c VNCPC, Vin Khoa hc v Cng ngh mi trng, IPH Gim c S Khoa hc v Cng ngh Nng SYSTRA Ph Cc trng Cc iu tit in lc Vit Nam (ERAV) Gim c ph trch pht trin ca CITELUM Gim c Phng th nghim hnh thi th (CSTB) Hip hi doanh nghip va v nh Gim c S Khoa hc v Cng ngh-Cn Th
ng Trn Vn Nhn
ng Hunh Phc ng Alexis de Pommerol ng Nguyn V Quang
171
ng Michel Rateau ng Serge Salat
ng L nh Sn ng Nguyn Minh Thng

AFD 2009
ng Nguyn Thng ng Nguyn Hu Tin ng Phm Khnh Ton B Nguyn Th Truyn
Gim c Trung tm Pht trin nng lng bn vng
V Khoa hc v Cng ngh, B Cng thng Vin trng Vin Nng lng Ph gim c Trung tm sn xut sch hn ca Thnh ph H Ch Minh V trng V Khoa hc Cng ngh B Cng Thng Gim c Trung tm tit kim nng lng Gim c Enerteam (Trung tm nghin cu v pht trin v tit kim nng lng) Trng ban Gi v Ph, Cc iu tit in lc (ERAV) BRGM
ng ng Tng
ng Hunh Kim Tc ng L Hong Vit
ng Nguyn Vn Vy
ng Marcus Wijnen
172
AFD 2009

Chính sách sử dụng hiệu quả và tiet kiem nang luong o Viet nam

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chính sách sử dụng hiệu quả và tiet kiem nang luong o Viet nam

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Chnh sch s dng hiu qu v tit kim nng lng Vit Nam

Trin khai mt khun kh th ch v t chc mang tnh thc thi

Nhng u tin hnh ng

Nhng cng c ti tr u t cho qun l nng lng

ng Herv Bolot i s Php ti Vit Nam

Cn thit phi tng cng hiu qu nng lng

Ngi Hong Trung Hi Ph Th tng Chnh ph Vit Nam.

Vn nng lng v chnh sch cng

Ngi Bi Xun Khu Th trng B Cng Thng

1.1. Trin vng v vn nng lng ton cu

Tnh hnh tiu th nng lung tng lin tc

Tnh trng tiu th nng lng khng ng u

Cng nng lng

Cc chng trnh ang c tin hnh

Chng trnh u tin

Chng trnh DSM&EE

Chng trnh VEEPL (2005-2010)

Chng trnh tit kim in

Mc tiu v cng c ca Php

Lnh vc giao thng

Mt chin lc truyn thng nng ng

Hng hp tc vi Vit Nam

1.4. Mt s v d v chnh sch hiu qu nng lng ti cc nc ASEAN

Chng trnh cp pht 30%

Vn lu ng hiu qu nng lng

Nng lng sinh khi nn

Biu 2: Ti sao phi t vn hiu qu nng lng (EE)?

Nng lng ha thch

Nng lng mt tri

Cc bin php mang tnh qui nh

Cc chng trnh t nguyn

Thng tin v tuyn truyn

Khuyn khch cc cch lm hay

Pht trin cc cng ty ESCO

Mt qu lu ng dnh cho cc d n hiu qu nng lng

Nh nc vi vai tr l tc nhn to iu kin v iu phi

Mt hot ng ng thi trong tt c cc khu vc

Bi ton mi v nng lng

Nng lng v ch s pht trin con ngi

Chin lc nng lng - kh hu ca AFD

1.7. Tho lun

Chnh sch quyt tm v nng lng ti to

Vai tr khng th thiu ca Nh nc

xut cc gii php ti chnh

Thng xuyn nh gi li tim nng

Thnh lp mt c quan cp trung ng

Lm th no tc ng ti cc doanh nghip va v nh?

Mt phng php tip cn v vn ha v t chc

Kt thc phin lm vic

2.1. V mt qu trnh th ha t pht thi kh cc-bon

Mt th v tiu th nng lng

Hng pht trin ca cc thnh ph chu

th ha ti ng bng sng Cu Long

Ngh nh v s dng nng lng tit kim v hiu qu

Mt chng trnh c bit cho lnh vc xy dng

Tin thc hin chng trnh trong lnh vc xy dng

Bng 2: Li ch u t tit kim nng lng trong vn Nh Ngun: AFD

2.6. Tho lun Tun th cc qui chun xy dng

Khuyn khch ti chnh

Qun l v giao thng th

ng Nguyn Vn Nhn, V trng v khoa hc cng ngh, B Giao thng

3.1. Giao thng th v hiu qu nng lng: vn ti tr v k hoch ha

Cc yu t gn lin vi giao thng th lm tng tiu th nng lng

Mt lnh vc hnh ng u tin ca AFD