MC LC

CHNG 1: K TON LU CHUYN HNG HO TRONG

DOANH NGHIP THNG MI.................................................... 1
1.1. K ton qu trnh mua hng..........................................................................................1
1.1.1. c im nghip v mua hng trong doanh nghip thng mi...............................1
1.1.1.1. Khi nim v nghip v mua hng......................................................................... 1
1.1.1.2. Cc phng thc mua hng trong doanh nghip thng mi................................ 1
1.1.1.3. Phm vi v thi im ghi chp hng mua.............................................................. 3
1.1.1.4. Phng php xc nh gi mua hng ho...............................................................4
1.1.1.5. Cc phng thc thanh ton tin mua hng........................................................... 6
1.1.1.6. Nhim v ca k ton nghip v mua hng........................................................... 7
1.1.2. K ton nghip v mua hng trong nc.................................................................. 7
1.1.2.1. Chng t k ton s dng.......................................................................................7
1.1.2.2. Phng php hch ton nghip v mua hng trong nc...................................... 8
1.1.3. K ton nghip v mua hng nhp khu................................................................. 27
1.1.3.1. Hch ton nghip v mua hng nhp khu theo phng php k khai thng xuyn
1.1.3.2. Hch ton nghip v mua hng nhp khu theo phng php kim k nh k..37
1.2. K ton qu trnh bn hng.........................................................................................38
1.2.1. c im nghip v bn hng trong doanh nghip thng mi..............................38
1.2.1.1. Khi nim v nghip v bn hng........................................................................ 38
1.2.1.2. Cc phng thc bn hng trong doanh nghip thng mi............................... 38
1.2.1.3. Phm vi v thi im xc nh hng bn..............................................................40
1.2.1.4. Gi bn hng ho.................................................................................................. 41
1.2.1.5. Cc phng thc thu tin hng.............................................................................42
1.2.1.6. Nhim v ca k ton nghip v bn hng...........................................................42
1.2.2. K ton nghip v bn hng trong nc..................................................................43
1.2.2.1. Chng t k ton s dng.....................................................................................43
1.2.2.2. K ton nghip v bn hng trong nc cc doanh nghip hch ton hng tn kho
theo phng php k khai thng xuyn....................................................................................43
1.2.2.3. K ton nghip v bn hng trong nc cc doanh nghip hch ton hng tn kho
theo phng php kim k nh k.............................................................................................66
1.2.3. K ton nghip v bn hng xut khu................................................................... 66
1.2.3.1. K ton nghip v bn hng xut khu theo phng php k khai thng xuyn
1.2.3.2. K ton nghip v bn hng xut khu theo phng php kim k nh k........72
1.3. K ton xc nh kt qu hot ng tiu th.............................................................. 73

1.3.1. K ton chi ph ca hot ng tiu th.................................................................... 73

1.3.1.1. c im chi ph ca hot ng tiu th.............................................................. 73
1.3.1.2. Nhim v ca k ton chi ph trong cc doanh nghip thng mi..................... 74
1.3.1.3. K ton chi ph bn hng...................................................................................... 74
1.3.1.4. K ton chi ph qun l doanh nghip.................................................................. 80
1.3.2. K ton xc nh kt qu hot ng tiu th .......................................................... 84
1.3.2.1. Khi nim v ni dung kt qu hot ng tiu th trong doanh nghip thng mi
1.3.2.2. Phng php hch ton....................................................................................... 84

CHNG 2: K TON CHI PH SN XUT V TNH GI

THNH SN PHM TRONG DOANH NGHIP XY LP...... 96
2.1. Tng quan v chi ph sn xut v gi thnh sn phm trong doanh nghip xy lp.. 96
2.1.1. c im sn xut xy lp.......................................................................................96
2.1.1.1. c im t chc thi cng sn phm xy lp:......................................................96
2.1.1.2. c im ngnh xy dng chi phi n vic t chc k ton chi ph sn xut v
tnh gi thnh...............................................................................................................................97
2.1.2. c im chi ph sn xut xy lp...........................................................................98
2.1.2.1. i tng hch ton chi ph................................................................................. 98
2.1.2.2. Ni dung cc khon mc chi ph cu thnh gi thnh sn phm xy lp............. 99
2.1.3. c im gi thnh sn phm xy lp................................................................... 101
2.1.3.1. Cc loi gi thnh trong sn xut xy lp...........................................................101
2.1.3.2. i tng tnh gi thnh v k tnh gi thnh trong sn xut xy lp................102
2.1.3.3. Phng php tnh gi thnh sn phm xy lp................................................... 103
2.1.3.4. Phng php nh gi sn phm d dang trong doanh nghip xy lp............. 103
2.2.1. K ton tp hp chi ph sn xut........................................................................... 104
2.2.1.1. i vi chi ph nguyn vt liu trc tip............................................................104
2.2.1.2. i vi chi ph nhn cng trc tip.................................................................... 105
2.2.1.3. i vi chi ph s dng my thi cng................................................................ 106
2.2.1.4. i vi chi ph sn xut chung...........................................................................109
2.2.2. K ton cc khon thit hi trong sn xut xy lp............................................... 111
2.2.2.1. Thit hi ph i lm li.......................................................................................111
2.2.2.2. Thit hi ngng sn xut.................................................................................... 112
2.2.3. K ton sa cha v bo hnh cng trnh xy lp................................................. 113
2.2.4. K ton tng hp chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm xy lp................ 114
2.2.4.1. Phng php tng hp v phn b chi ph sn xut...........................................114
2.2.4.2. K ton tng hp chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm xy lp............. 116
2.3. K ton xc nh kt qu hot ng xy lp.............................................................119

2.3.1. K ton doanh thu tiu th sn phm trong doanh nghip xy lp........................119
2.3.1.1. c im doanh thu tiu th trong doanh nghip xy lp..................................119
2.3.1.2. Ti khon k ton s dng..................................................................................121
2.3.1.3. Phng php hch ton...................................................................................... 122
2.3.2. K ton xc nh kt qu trong doanh nghip xy lp.......................................... 123
2.3.2.1. c im k ton xc nh kt qu trong doanh nghip xy lp........................123
2.3.2.2. Ti khon k ton s dng..................................................................................123
2.3.2.3. Phng php hch ton...................................................................................... 123

CHNG 3: K TON CHI PH SN XUT V TNH GI

THNH SN PHM TRONG DOANH NGHIP SN XUT
NNG NGHIP............................................................................... 128
3.1. c im sn xut v qun l ca doanh nghip sn xut nng nghip.................. 128
3.1.1. c im sn xut nng nghip.............................................................................128
3.1.1.1. Rung t l t liu sn xut ch yu v c bit trong sn xut ca doanh nghip
sn ............................................................................................................................................ 128
3.1.1.2. Sn phm nng nghip c kh nng ti sn xut t nhin..................................128
3.1.1.3. i tng sn xut l nhng c th sng........................................................... 129
3.1.2. c im t chc qun l sn xut nng nghip...................................................129
3.2. K ton chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm trong doanh nghip sn xut nng
nghip........................................................................................................................................130
3.2.1. Mt s vn chung.............................................................................................130
3.2.2. K ton chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm ca mt s hot ng sn xut
ph.............................................................................................................................................131
3.2.2.1. i vi hot ng sn xut, ch bin phn hu c............................................ 131
3.2.2.2. i vi cng vic cy ko.................................................................................. 131
3.2.2.3. i vi hot ng vn ti................................................................................... 132
3.2.3. K ton chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm ca ngnh trng trt........... 132
3.2.3.1. c im chi ph sn xut v gi thnh sn phm ca ngnh trng trt............ 132
3.2.3.2. Ni dung cc khon mc chi ph sn xut cu thnh gi thnh sn phm ngnh
trng trt....................................................................................................................................133
3.2.3.3. Hch ton chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm cy ngn ngy............. 133
3.2.3.4. Hch ton chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm cy trng 1 ln thu hoch
nhiu ln....................................................................................................................................136
3.2.3.5. Hch ton chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm cy lu nm................. 137
3.2.4. K ton chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm ca ngnh chn nui.......... 139
3.2.4.1. c im sn xut ca ngnh chn nui............................................................ 139
3.2.4.2. Ni dung cc khon mc chi ph sn xut cu thnh gi thnh sn phm chn nui

3.2.4.3. K ton chn nui sc vt sinh sn.....................................................................139

3.2.4.4. K ton chn nui SV ly sa............................................................................ 141
4.2.4.5. K ton chn nui sc vt ly tht...................................................................... 142
3.2.4.6. K ton chn nui gia cm................................................................................. 143
3.2.4.7. K ton chn nui ong........................................................................................145
3.2.4.8. K ton chn nui c.......................................................................................... 146
3.2.5. K ton chi ph sn xut v tnh gi thnh sn phm ca ngnh ch bin.............147

CHNG 4: K TON CNG TY C PHN.................... 153

4.1. Tng quan v cng ty c phn..................................................................................153
4.1.1. c im kinh t - php l ca cng ty c phn................................................... 153
4.1.2. Vai tr, nhim v ca k ton cng ty...................................................................154
4.1.2.1. Vai tr.................................................................................................................154
4.1.2.2. Nhim v............................................................................................................ 155
4.2. K ton mt s nghip v c bn trong cng ty c phn......................................... 155
4.2.1. K ton gp vn thnh lp cng ty........................................................................155
4.2.1.1. Cc quy nh chung v thnh lp cng ty...........................................................155
4.2.1.2. Phng php hch ton nghip v gp vn thnh lp cng ty...........................157
4.2.2. K ton tng, gim vn iu l..............................................................................160
4.2.2.1. Cc trng hp tng, gim vn iu l trong cng ty c phn.......................... 160
4.2.2.2. K ton mt s trng hp tng vn iu l...................................................... 162
4.2.2.3. K ton mt s trng hp gim vn iu l..................................................... 164
4.2.3. K ton pht hnh v chuyn i tri phiu.......................................................... 168
4.2.3.1. K ton pht hnh tri phiu...............................................................................168
4.2.3.2. K ton chuyn i tri phiu thnh c phiu.................................................... 174
4.2.4. K ton chi tr c tc cho cc c ng..................................................................174
4.2.4.1. Mt s quy nh v chi tr c tc trong cng ty c phn................................... 174
4.2.4.2. Phng php tnh li trn c phiu.....................................................................175
4.2.4.3. K ton chi tr c tc bng tin..........................................................................176
4.2.4.4. K ton chi tr c tc bng c phiu.................................................................. 177
4.2.4.5. K ton chi tr c tc bng ti sn..................................................................... 177
4.2.5. K ton t chc li v gii th cng ty.................................................................. 178
4.2.5.1. K ton chia cng ty........................................................................................... 178
4.2.5.2. K ton tch cng ty........................................................................................... 180
4.2.5.3. K ton sp nhp cng ty....................................................................................182
4.2.5.4. K ton gii th cng ty......................................................................................183

I HC HU
TRNG I HC KINH T

BI GING

K TON TI CHNH 2

Bin son: NGUYN TH THANH HUYN

HU, 2006

CHNG 1
K TON LU CHUYN HNG HO TRONG
DOANH NGHIP THNG MI
Mc tiu ca chng:
Hc xong chng ny sinh vin phi nm c cc kin thc c bn sau:
- c im hot ng kinh doanh trong cc doanh nghip thng mi.
- im khc nhau gia t chc cng tc k ton trong cc doanh nghip kinh doanh thng
mi v doanh nghip sn xut cng nghip.
- Nm r phng php hch ton nghip v mua hng trong doanh nghip thng mi theo
ch k ton hin hnh, bao gm c hot ng mua hng trong nc v mua hng nhp khu.
- Nm r phng php hch ton nghip v bn hng trong doanh nghip thng mi theo
ch k ton hin hnh, bao gm c hot ng bn hng trong nc v bn hng xut khu.
- Nm r phng php hch ton phn b v kt chuyn doanh thu, chi ph xc nh kt
qu hot ng tiu th trong doanh nghip thng mi, trong c bit ch trng v phng
php hch ton phn b chi ph thu mua hng ho v chi ph bo hnh sn phm hng ho.
S tit: 30 tit
Ni dung ca chng:
1.1. K ton qu trnh mua hng
1.1.1. c im nghip v mua hng trong doanh nghip thng mi
1.1.1.1. Khi nim v nghip v mua hng
Chc nng ch yu ca doanh nghip thng mi l t chc lu thng hng ho, a hng
ho t ni sn xut n ni tiu dng thng qua mua bn. Trong , mua hng l giai on u
tin ca qu trnh lu chuyn hng ho, l quan h trao i gia ngi mua v ngi bn v tr
gi hng ho thng qua quan h thanh ton tin hng, l qu trnh vn doanh nghip chuyn ho
t hnh thi tin t sang hnh thi hng ho - Doanh nghip nm c quyn s hu v hng ho
nhng mt quyn s hu v tin hoc c trch nhim thanh ton tin cho nh cung cp.
i vi hot ng kinh doanh thng mi, hot ng mua hng bao gm: mua hng trong
nc (hay mua hng ni a) v mua hng nhp khu (mua hng ca cc quc gia khc).
1.1.1.2. Cc phng thc mua hng trong doanh nghip thng mi
Tu thuc vo loi hnh doanh nghip thng mi m c th c cc phng thc mua hng
khc nhau. C th:
a. i vi cc doanh nghip thng mi ni a, vic mua hng c th c thc hin theo
hai phng thc: phng thc mua hng trc tip v phng thc chuyn hng.
+ Mua hng theo phng thc trc tip: Cn c vo hp ng kinh t k kt, doanh
nghip c cn b nghip v mang giy u nhim nhn hng n n v bn nhn hng theo
1

quy nh trong hp ng hay mua hng trc tip ti c s sn xut, ti th trng v chu trch
nhim vn chuyn hng ho v doanh nghip.
+ Mua hng theo phng thc chuyn hng: Bn bn cn c vo hp ng kinh t k kt
hoc n t hng, chuyn hng ti cho bn mua, giao hng ti kho ca bn mua hay ti a im
do bn mua quy nh trc.
b. i vi cc doanh nghip kinh doanh xut - nhp khu hng ho, vic mua hng nhp
khu cng c th c tin hnh theo hai phng thc: nhp khu trc tip v nhp khu u thc.
+ Nhp khu trc tip l phng thc kinh doanh m trong n v tham gia hot ng
nhp khu trc tip m phn, k kt hp ng vi nc ngoi; trc tip nhn hng v thanh ton
tin hng.
+ Nhp khu u thc l phng thc kinh doanh m trong n v tham gia hot ng
nhp khu (c ng k kinh doanh xut - nhp khu, c giy php xut - nhp khu) khng ng
ra trc tip m phn vi nc ngoi m phi nh qua mt n v xut - nhp khu c uy tn thc
hin hot ng nhp khu cho mnh.
Nh vy, i vi phng thc nhp khu u thc, s c hai bn tham gia trong hot ng
nhp khu, gm: bn giao u thc nhp khu (bn u thc) v bn nhn u thc nhp khu (bn
nhn u thc). ng thi, thc hin vic nhp khu hng ho u thc, phi thc hin hai hp
ng:
- Hp ng u thc nhp khu c k kt gia bn giao u thc nhp khu v bn nhn u
thc nhp khu, trong c quy nh cc iu khon c lin quan n ngha v ca mi bn tham
gia hp ng. Hp ng ny chu s iu chnh ca lut kinh doanh trong nc.
- Hp ng mua - bn ngoi thng c thc hin gia bn nhn u thc nhp khu v
bn nc ngoi, trong c iu khon quy nh v nhp khu hng ho. Hp ng ny chu s
iu chnh ca lut kinh doanh trong nc, lut kinh doanh quc t v lut ca nc xut khu.
Theo hp ng u thc nhp khu, trch nhim ca cc bn c quy nh nh sau:
Bn giao u thc nhp khu (bn u thc) c trch nhim:
+ Cn c vo hp ng u thc nhp khu chuyn vn cho bn nhn u thc nhp khu.
+ Qun l s tin giao cho bn nhn u thc nhp khu nhp khu hng ho v np cc
khon thu lin quan n hng nhp khu.
+ T chc nhn v qun l s hng nhp khu do bn nhn u thc chuyn giao.
+ Thanh ton hoa hng u thc nhp khu cn c vo t l % hoa hng quy nh trong
iu khon hp ng cng cc chi ph khc (nu c) cho bn nhn u thc.
Bn nhn nhp khu u thc (bn nhn u thc) c trch nhim:
+ ng ra k kt hp ng mua - bn ngoi thng
+ Nhn tin ca bn giao nhp khu thanh ton vi ngi xut khu hng ho v np h
cc khon thu lin quan n hng nhp khu.
+ ng ra nhp khu hng ho, thanh ton v tham gia cc khiu ni, tranh chp nu xy
ra.
+ Phi tr tin chi ph nu trong iu khon hp ng quy nh do ngi nhn u thc nhp
khu phi chu.
+ Chu trch nhim k khai v np h thu nhp khu hng ho, thu gi tr gia tng v thu
tiu th c bit ca hng ho nhp khu theo tng ln nhp khu vi c quan hi quan.

+ c hng hoa hng theo t l % quy nh trong iu khon hp ng u thc.

1.1.1.3. Phm vi v thi im ghi chp hng mua
a. Phm vi ca ch tiu hng mua
Trong cc doanh nghip thng mi ni chung, hng ho c coi l hng mua khi tho
mn ng thi 3 iu kin sau:
- Phi thng qua mt phng thc mua - bn - thanh ton tin hng nht nh.
- Doanh nghip nm c quyn s hu v hng v mt quyn s hu v tin hay mt
loi hng ho khc.
- Hng mua vo nhm mc ch bn hoc qua gia cng, ch bin bn.
Ngoi ra, cc trng hp ngoi l sau cng c coi l hng mua:
- Hng mua v va bn, va tiu dng trong ni b doanh nghip m cha phn bit
r gia cc mc ch th vn coi l hng mua.
- Hng ho hao ht trong qu trnh mua theo hp ng bn mua chu.
Cn nhng trng hp sau y khng c coi l hng mua:
- Hng nhn biu tng
- Hng mu nhn c
- Hng di tha t nhin
- Hng mua v dng trong ni b hoc dng cho xy dng c bn
- Hng nhp t khu gia cng, sn xut ph thuc
- Hng nhn bn h, bo qun h
C th, i vi nhng doanh nghip thng mi kinh doanh xut - nhp khu, nhng hng
ho sau c xc nh l hng nhp khu:
- Hng mua ca nc ngoi dng pht trin kinh t v tho mn nhu cu tiu dng trong
nc theo hp ng mua bn ngoi thng.
- Hng a vo Vit Nam tham gia hi ch, trin lm, sau nc ta mua li v thanh ton
bng ngoi t.
- Hng ti cc khu ch xut (phn chia thu nhp ca bn i tc khng mang v nc) bn
ti th trng Vit Nam, thu ngoi t.
Nhng hng ho sau y khng c xc nh l hng nhp khu:
- Hng tm xut, nay nhp v
- Hng vin tr nhn o
- Hng a qua nc th ba (qu cnh)
b. Thi im ghi chp hng mua
- Thi im chung xc nh v ghi nhn vic mua hng hon thnh: l thi im
doanh nghip nhn c quyn s hu v hng ho v mt quyn s hu v tin t ( thanh ton
tin cho nh cung cp hoc chp nhn thanh ton).
- Thi im c th: Tu thuc vo tng phng thc mua hng m thi im xc nh hng
mua c khc nhau. C th:
3

i vi nhng doanh nghip thng mi ni a:

+ Nu mua hng theo phng thc mua trc tip, thi im xc nh hng mua l khi
hon thnh th tc chng t giao nhn hng, doanh nghip thanh ton tin hay chp nhn
thanh ton cho ngi bn.
+ Nu mua hng theo phng thc chuyn hng, thi im xc nh hng mua l khi doanh
nghip nhn c hng (do bn bn chuyn n), thanh ton tin hoc chp nhn thanh
ton vi ngi bn.
i vi cc doanh nghip thng mi kinh doanh xut - nhp khu: Thi im mua hng
cn ph thuc vo thi im giao hng v chuyn ch. Chng hn, nu nhp khu theo iu kin
CIF:
+ Vn chuyn bng ng bin: Thi im ghi (xc nh) hng nhp khu tnh t ngy hi
quan cng k vo t khai hng ho nhp khu.
+ Vn chuyn bng ng hng khng: Thi im ghi (xc nh) hng nhp khu tnh t
ngy hng ho c chuyn n sn bay u tin ca nc ta theo xc nhn ca hi quan sn bay.
Vic xc nh ng phm vi v thi im xc nh hng mua c ngha rt ln vi
doanh nghip, n m bo cho vic ghi chp ch tiu hng mua mt cch y , kp thi, chnh
xc, gip cho lnh o c c s ch o nghip v mua hng; ng thi qun l cht ch hng
ho thuc quyn s hu ca doanh nghip, gim st cht ch hng mua ang i ng, trnh
nhng tn tht v hng ho trong qu trnh vn chuyn.
1.1.1.4. Phng php xc nh gi mua hng ho
Theo quy nh, khi phn nh trn cc s sch k ton, hng ho c phn nh theo gi
thc t nhm bo m nguyn tc gi ph.
Gi thc t ca hng ho mua vo c xc nh theo cng thc sau:

Trong :
- Gi mua ca hng ho l s tin m doanh nghip phi tr cho ngi bn theo hp ng
hay ho n. Tu thuc vo phng thc tnh thu gi tr gia tng doanh nghip ang p dng,
gi mua hng ho c quy nh khc nhau. C th:
+ i vi doanh nghip tnh thu gi tr gia tng theo phng php khu tr, gi mua ca
hng ho l gi mua cha c thu gi tr gia tng u vo.
+ i vi doanh nghip tnh thu gi tr gia tng theo phng php trc tip trn gi tr gia
tng v i vi nhng hng ho khng thuc i tng chu thu gi tr gia tng th gi mua ca
hng ho bao gm c thu gi tr gia tng u vo.
Ring i vi hot ng nhp khu, do ng tin s dng trong thanh ton vi nh cung
cp (nh xut khu) l ng ngoi t nn khi ghi s phi quy i ra ng Ngn hng Nh nc
Vit Nam theo t gi mua Ngn hng cng b ti thi im pht sinh nghip v.

V thu GTGT ca hng nhp khu c tnh theo cng thc sau:

- Cc khon thu khng c hon li y bao gm: thu nhp khu v thu tiu th c
bit (TTB) ca hng mua. C th:
+ Cn c vo s lng tng mt hng thc t nhp khu ghi trong T khai hi quan, tr gi
tnh thu v thu sut tng mt hng xc nh s thu nhp khu phi np theo cng thc sau:

Trong , tr gi tnh thu nhp khu l gi thc t phi tr tnh n ca khu nhp u tin.
V t gi gia ng Vit Nam vi ng tin nc ngoi dng xc nh tr gi tnh thu l t
gi giao dch bnh qun trn th trng ngoi t lin Ngn hng do Ngn hng Nh nc Vit
Nam cng b ti thi im tnh thu.
+ Trng hp doanh nghip nhp khu nhng mt hng chu thu tiu th c bit th tr
gi ca hng ho nhp khu bao gm c s thu tiu th c bit c tnh theo cng thc sau:

Ring i vi bia hp nhp khu, gi tnh thu TTB c tr gi tr v hp theo mc n

nh 3.800 ng/1lt bia hp.
- Khon gim gi hng mua l s tin m ngi bn gim tr cho ngi mua do hng ho
km phm cht, sai quy cch hoc lc hu th hiu....
- Khon chit khu thng mi l khon doanh nghip bn gim gi nim yt cho khch
hng mua hng vi s lng ln.
- Chi ph pht sinh trong qu trnh mua hng bao gm: chi ph vn chuyn, bc xp hng
ho, chi ph bo him, chi ph lu kho, lu bi, chi ph hao ht t nhin trong khu mua.... i
vi hng ho nhp khu, chi ph pht sinh trong qu trnh mua hng cn bao gm: cc khon l
ph thanh ton, l ph chuyn ngn, l ph sa i L/C (nu thanh ton bng th tn dng) hay hoa
hng tr cho bn nhn u thc nhp khu (i vi hng nhp khu u thc).
Ngoi ra, trong trng hp hng mua vo trc khi bn ra cn phi s ch, phi o, phn
loi, chn lc, ng gi... th ton b chi ph pht sinh trong qu trnh cng c hch ton
vo gi thc t ca hng mua.

Nh vy, v thc cht, gi thc t ca hng mua ch bao gm 2 b phn: gi mua hng ho
v chi ph thu mua hng ho.
- Gi mua hng ho: Gm gi mua phi tr theo ho n hay hp ng (c hoc khng c
thu gi tr gia tng u vo) cng (+) vi s thu nhp khu, thu tiu th c bit cng cc
khon chi ph hon thin, s ch... tr (-) khon gim gi hng mua v chit khu thng mi
c hng.
- Chi ph thu mua hng ho: Gm cc khon chi ph pht sinh lin quan n vic thu mua
hng ho nh: vn chuyn, bc d, hao ht trong nh mc, cng tc ph ca b phn thu mua....
1.1.1.5. Cc phng thc thanh ton tin mua hng
a. Cc phng thc thanh ton tin mua hng trong nc
Thng thng, vic thanh ton tin mua hng trong nc c thc hin theo hai phng
thc:
- Phng thc thanh ton trc tip: Sau khi nhn c hng mua, doanh nghip thng mi
thanh ton ngay tin cho ngi bn, c th bng tin mt, bng tin cn b tm ng, bng chuyn
khon, c th thanh ton bng hng (hng i hng)...
- Phng thc thanh ton chm tr: Doanh nghip nhn hng nhng cha thanh ton tin
cho ngi bn. Vic thanh ton chm tr c th thc hin theo iu kin tn dng u i theo tho
thun. Chng hn, iu kin "1/10, n/20" c ngha l trong 10 ngy u k t ngy chp nhn n,
nu ngi mua thanh ton cng n s c hng chit khu thanh ton l 1%. T ngy th 11
n ht ngy th 20, ngi mua phi thanh ton ton b cng n l "n". Nu ht 20 ngy m
ngi mua cha thanh ton n th h s phi chu li sut tn dng.
b. Cc phng thc thanh ton tin mua hng nhp khu
Trong nhp khu hng ho, ngi ta thng dng mt trong cc phng thc thanh ton
quc t sau thanh ton tin hng:
+ Phng thc chuyn tin (Remittance)
Phng thc chuyn tin l phng thc m trong khch hng (ngi tr tin) yu cu
ngn hng ca mnh chuyn mt s tin nht nh cho mt ngi khc (ngi hng li) mt
a im nht nh bng phng tin chuyn tin do khch hng yu cu.
+ Phng thc ghi s (Open account)
Phng thc ghi s l mt phng thc thanh ton m trong ngi bn m mt ti
khon (hoc mt quyn s ) ghi n ngi mua sau khi ngi bn hon thnh giao hng hay
dch v, n tng nh k (thng, qu, na nm) ngi mua tr tin cho ngi bn.
+ Phng thc nh thu (Collection of payment)
Phng thc nh thu l mt phng thc thanh ton trong ngi bn sau khi hon thnh
ngha v giao hng hoc cung ng mt dch v cho khch hng u thc cho ngn hng ca mnh
thu h s tin ngi mua trn c s hi phiu ca ngi bn lp ra.
Trong phng thc thanh ton nh thu bao gm: nh thu phiu trn v nh thu km chng
t.

Nh thu phiu trn (clean collection) l phng thc trong ngi bn u thc cho ngn
hng thu h tin ngi mua cn c vo hi phiu do mnh lp ra, cn chng t gi hng th gi
thng cho ngi mua khng qua ngn hng.
Nh thu km chng t ( documentary collection) l phng thc trong ngi bn u
thc cho ngn hng thu h tin ngi mua khng nhng cn c vo hi phiu m cn cn c
vo b chng t gi hng gi km theo vi iu kin l nu ngi mua tr tin hoc chp nhn
tr tin hi phiu th ngn hng mi trao b chng t gi hng cho ngi mua nhn hng.
+ Phng thc tn dng chng t (documentary credit)
Phng thc tn dng chng t l mt s tho thun, trong mt ngn hng (ngn hng
m th tn dng) theo yu cu ca khch hng (ngi yu cu m th tn dng) s tr mt s tin
nht nh cho mt ngi khc (ngi hng li s tin ca th tn dng) hoc chp nhn hi
phiu do ngi ny k pht trong phm vi s tin khi ngi ny xut trnh cho ngn hng mt
b chng t thanh ton ph hp vi nhng quy nh ra trong th tn dng.
1.1.1.6. Nhim v ca k ton nghip v mua hng
thc hin tt chc nng ca mnh, k ton nghip v mua hng trong doanh nghip
thng mi cn thc hin nhng nhim v ch yu sau:
- Theo di, ghi chp, phn nh kp thi, y , chnh xc tnh hnh mua hng v s lng,
kt cu, chng loi, quy cch, cht lng, gi c hng mua v thi im mua hng.
- Theo di, kim tra, gim st tnh hnh thc hin k hoch mua hng theo tng ngun
hng, tng ngi cung cp v theo tng hp ng hoc n t hng, tnh hnh thanh ton vi
nh cung cp.
- Cung cp thng tin kp thi v tnh hnh mua hng v thanh ton tin hng cho ch doanh
nghip v cn b qun l, lm cn c cho vic xut nhng quyt nh trong ch o, tin hnh
hot ng kinh doanh ca doanh nghip.
1.1.2. K ton nghip v mua hng trong nc
1.1.2.1. Chng t k ton s dng
Cc ho n, chng t c s dng hch ton nghip v mua hng trong nc bao
gm:
- Ho n gi tr gia tng (do bn bn lp): Trng hp doanh nghip mua hng ca nhng
doanh nghip thuc i tng np thu gi tr gia tng theo phng php khu tr thu, doanh
nghip s c ngi bn cung cp ho n gi tr gia tng (lin 2).
Trn ho n gi tr gia tng phi ghi r:
+ Gi hng ho, dch v (cha thu)
+ Cc khon ph thu v ph tnh thm ngoi gi hng ha, dch v (nu c)
+ Thu sut gi tr gia tng v s th gi tr gia tng
+ Tng gi thanh ton
- Ho n bn hng hoc ho n kim phiu xut kho (do bn bn lp): Trng hp doanh
nghip mua hng ca nhng doanh nghip thuc i tng np thu gi tr gia tng theo phng
php trc tip trn gi tr gia tng hoc khng thuc i tng chu thu gi tr gia tng, doanh
nghip s c bn bn cung cp ho n bn hng hoc ho n kim phiu xut kho (lin 2).
7

- Ho n c th: l ho n s dng cho mt s hng ho, dch v c bit theo quy nh

ca Nh nc (v d: Ho n tin in, Ho n tin nc, tem bu in, v cc vn ti...)
* Lu : Gi hng ho, dch v ghi trn ho n c th l gi c thu GTGT. Do ,
nu doanh nghip tnh thu GTGT theo phng php khu tr th k ton phi tnh ra gi mua
cha thu v thu GTGT u vo c khu tr ca hng mua theo cng thc:

- Ho n thu mua hng nng, lm, thu, hi sn (do cn b ngip v lp): Trng hp
doanh nghip mua cc mt hng nng, lm, thu, hi sn th trng t do hay mua trc tip ti
cc h sn xut, cn b thu mua phi lp Ho n thu mua hng nng, lm, thu, hi sn theo
mu s 06/TMH- 3LL ban hnh theo thng t 120/2002/TT-BTC ngy 30/12/2002 ca B Ti
chnh hng dn thi hnh ngh nh s 89/2002/N-CP ngy 7/11/2002 ca Chnh ph v vic
in, pht hnh, s dng, qun l ho n.
- Phiu nhp kho: Phn nh s lng v tr gi hng ho thc t nhp kho.
- Bin bn kim nhn hng ho: c lp v s dng trong trng hp pht sinh hng tha,
thiu trong qu trnh mua hng hay mt s trng hp khc xt thy cn thit phi lp Bin bn
kim nhn hng ho thu mua.
- Phiu chi, Giy bo n, Phiu thanh ton tm ng...: Phn nh vic thanh ton tin mua
hng.
- ...
Cc chng t k ton bt buc phi lp kp thi, ng mu quy nh v y cc yu t
nhm bo m tnh php l khi ghi s k ton. Vic lun chuyn chng t cn c k hoch c th,
m bo ghi chp kp thi, y .
1.1.2.2. Phng php hch ton nghip v mua hng trong nc
a. Theo phng php k khai thng xuyn
Phng php k khai thng xuyn l phng php theo di lin tc, c h thng tnh hnh
nhp, xut, tn kho vt t, hng ho theo tng loi vo cc ti khon phn nh hng tn kho
tng ng trn s k ton.
Hch ton hng ho theo phng php k khai thng xuyn c chnh xc cao v cung
cp thng tin v hng ho thu mua mt cch kp thi, cp nht. Theo phng php ny, ti bt k
thi im no, k ton cng c th xc nh c lng hng ho thu mua, nhp, xut v tn kho
theo tng loi. Tuy nhin, vi nhng doanh nghip kinh doanh nhiu chng loi hng ho c gi
tr n v thp, thng xuyn xut bn vi quy m nh m p dng phng php ny s tn rt
nhiu cng sc.
Ti khon k ton s dng
hch ton tng hp nghip v mua hng, k ton s dng cc ti khon sau:
+ Ti khon156 "Hng ho"

Ti khon ny dng phn nh gi tr hin c v tnh hnh bin ng theo gi thc t ca

cc loi hng ho ca doanh nghip, bao gm hng ho ti cc kho hng, quy hng.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon156 "Hng ho" nh sau:
Bn N:
- Tr gi mua vo ca hng ho nhp kho theo ho n mua hng (k c thu nhp khu,
thu hng ho phi np - nu c)
- Chi ph thu mua hng ho thc t pht sinh
- Tr gi hng ho thu ngoi gia cng, ch bin hon thnh, nhp kho (gm gi mua vo v
chi ph gia cng)
- Tr gi hng ho b ngi mua tr li nhp kho
- Tr gi hng ho pht hin tha qua kim k ti kho
Bn C:
- Tr gi mua thc t ca hng ho xut kho
- Chi ph thu mua phn b cho hng ho tiu th trong k
- Cc khon gim gi hng mua c hng
- Tr gi hng ho pht hin thiu, h hng, mt phm cht ti kho, ti quy
S d N:
- Tr gi mua vo ca hng ho tn kho
- Chi ph thu mua ca hng ho tn kho, hng gi bn
Ti khon 156 "Hng ho" c hai ti khon cp 2:
- TK1561 "Gi mua hng ho": Phn nh tr gi mua thc t ca hng ho ti kho, ti quy.
- TK1562 "Chi ph thu mua hng ho": Phn nh chi ph thu mua hng ho thc t pht
sinh
+ Ti khon 151 "Hng mua ang i trn ng"
Ti khon ny dng phn nh tr gi ca cc loi hng ho, vt t mua vo xc nh l
hng mua nhng cha c nhp kho.
Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 151 "Hng mua ang i trn ng" nh sau:
Bn N: Phn nh tr gi ca hng ho, vt t ang i trn ng.
Bn C: Phn nh tr gi hng ho, vt t ang i ng v nhp kho hoc chuyn bn
thng... bn giao trong k.
S d N: Tr gi hng ho, vt t ang i ng cui k.
*) Mt s lu khi hch ton i vi ti khon 151 "Hng mua ang i trn ng":
- Hng ho, vt t c coi l hng mua ang i trn ng c hch ton vo ti khon
151 bao gm:
+ Hng ho, vt t mua ngoi thanh ton tin hoc chp nhn thanh ton, nhng cn
kho ngi bn, bn cng, bn bi hoc ang trn ng vn chuyn.
+ Hng ho, vt t mua ngoi v n doanh nghip, nhng ang ch kim nhn nhp
kho.

- Hng ngy, khi nhn c ho n mua hng, nhng hng cha v nhp kho, k ton s
cha ghi s m tin hnh i chiu vi hp ng kinh t v lu ho n vo tp h s ring Hng mua ang i ng.
Trong thng, nu hng v nhp kho, k ton s cn c vo Phiu nhp kho ghi s trc
tip vo cc ti khon c lin quan: TK153"Cng c, dng c", TK156"Hng ho"...
Nu cui thng, hng vn cha v th lc ny k ton mi cn c theo ho n ghi vo
TK151 "Hng mua ang i trn ng"
- K ton phi m s chi tit theo di hng mua ang i ng theo tng chng loi
hng ho, vt t, cng c, tng l hng, tng hp ng.
+ Ti khon 133 "Thu GTGT c khu tr" (chi tit ti khon 1331 - Thu GTGT c
khu tr ca hng ho, dch v)
Ti khon ny dng phn nh s thu GTGT u vo c khu tr, khu tr,
hon li v cn c khu tr, cn c hon li ca hng mua.
*) Lu : i vi doanh nghip thng mi tnh thu GTGT theo phng php khu tr,
khi s dng ti khon 133 (1331 - Thu gi tr gia tng c khu tr ca hng ho, dch v)
hch ton cn tn trng mt s quy nh sau:
- Ti khon 133 ch p dng i vi c s sn xut kinh doanh thuc i tng np thu gi
tr gia tng theo phng php khu tr thu, khng p dng i vi c s sn xut kinh doanh
thuc i tng np thu gi tr gia tng theo phng php tnh trc tip v cc c s kinh doanh
khng thuc din chu thu gi tr gia tng.
- i vi hng ho, dch v mua vo dng ng thi cho sn xut kinh doanh hng ho,
dch v chu thu gi tr gia tng v khng chu thu gi tr gia tng th phi hch ton ring thu
gi tr gia tng u vo c khu tr v thu gi tr gia tng u vo khng c khu tr.
Trng hp khng th hch ton ring c th s thu gi tr gia tng u vo c hch ton
vo ti khon 133. V n cui k, k ton phi xc nh s thu gi tr gia tng c khu tr
theo t l (%) gia doanh thu chu thu gi tr gia tng so vi tng doanh thu bn ra. S thu gi
tr gia tng u vo cn li khng c khu tr s c tnh vo tr gi vn hng bn ra trong
k. Trng hp s thu GTGT khng c khu tr c gi tr ln th tnh vo gi vn hng bn
ra trong k tng ng vi doanh thu trong k, s cn li c tnh vo gi vn hng bn ra ca
k k ton sau.
- Thu gi tr gia tng u vo pht sinh trong thng no th c k khai khu tr khi xc
nh thu gi tr gia tng phi np ca thng . Nu s thu gi tr gia tng u vo c khu
tr ln hn s thu gi tr gia tng u ra th ch khu tr thu gi tr gia tng u vo bng s
thu gi tr gia tng u ra ca thng , s thu gi tr gia tng u vo cn li s c khu tr
tip vo k tnh thu sau hoc c xt hon thu theo ch quy nh.
Ngoi cc ti khon trn, trong qu trnh hch ton nghip v mua hng trong nc, k ton
cn s dng cc ti khon c lin quan nh 111, 112, 141, 331...
Phng php hch ton mt s nghip v mua hng c bn
<1> Mua hng nhp kho
- Khi hng v nhp kho, cn c vo Phiu nhp kho, k ton ghi:
+ i vi doanh nghip tnh thu GTGT theo phng php khu tr:
N TK156(1561): Gi mua ca hng ho (cha c thu GTGT)
10

N TK133(1331): Thu GTGT u vo c khu tr ca hng ho

C TK111, 112, 141, 311, 331...: Tng gi thanh ton ca hng ho
+ i vi doanh nghip tnh thu GTGT theo phng php trc tip hoc i vi cc i
tng khng chu thu GTGT:
N TK156(1561): Gi mua hng ho (gm c thu GTGT)
C TK111, 112, 141, 311, 331...: Tng gi thanh ton ca hng ho mua vo
- Trng hp hng mua c bao b i km tnh tin ring, khi nhp kho bao b, k ton ghi:
+ i vi doanh nghip tnh thu GTGT theo phng php khu tr:
N TK153(1532): Gi mua bao b i km (khng gm thu GTGT)
N TK133(1331): Thu GTGT c khu tr ca bao b
C TK111, 112, 141, 311, 331...: Tng gi thanh ton ca bao b i km
+ i vi doanh nghip tnh thu GTGT theo phng php trc tip hoc cc i tng
khng thuc din chu thu GTGT:
N TK153(1532): Gi mua bao b i km (gm c thu GTGT)
C TK111, 112, 141, 311, 331...: Tng gi thanh ton ca bao b i km
Trong trng hp bao b i km hng ho phi tr li cho ngi bn th tr gi bao b s
khng c theo di ti khon 153(1532), m ch theo di tm thi trn ti khon 002 - Vt t,
hng ho nhn gi h, nhn gia cng:
Khi nhp hng, bn cnh bt ton ghi tng tr gi hng ho nhp kho, k ton cn theo di
tr gi bao b i km:
N TK002: Tr gi bao b km theo tng ng vi s hng ho nhp
Khi tr li bao b cho ngi bn, k ton s ghi:
C TK002: Tr gi bao b i km hon tr cho ngi bn
Tuy nhin, i vi trng hp ny, thng thng ngi mua phi c k cc trc mt
khon tin cho s bao b i km theo yu cu ca ngi bn. Khi em tin i k cc, k ton
nh khon:
N TK144: S tin k cc bao b
C TK111, 112, 311...: S tin em i k cc
V khi nhn li s tin k cc ny, k ton s ghi:
N TK111, 112
C TK144
- Khi mua hng c pht sinh cc chi ph nh: chi ph vn chuyn, bc d, lu kho, lu
bi...:
+ i vi doanh nghip tnh thu GTGT theo phng php khu tr, k ton ghi:
N TK156(1562): Chi ph thu mua hng ho thc t pht sinh
N TK133(1331): Thu GTGT c khu tr (nu c)
C TK111, 112, 311, 331, 334, 338...: Tng gi thanh ton ca cc khon chi ph
thu mua pht sinh
+ i vi doanh nghip tnh thu GTGT theo phng php trc tip, k ton ghi:
N TK156(1562): Chi ph thu mua hng ho (gm c thu GTGT)
11

C TK111, 112, 311, 331, 334, 338...: Tng gi thanh ton ca cc khon chi ph
thu mua pht sinh
<2> Mua hng pht sinh hng mua ang i ng
Trng hp mua hng, nhn c ho n, nhng n cui thng hng cha v n
doanh nghip, k ton cn c vo b chng t mua hng s ghi nhn tr gi hng ang i ng
nh sau:
+ i vi doanh nghip tnh thu GTGT theo phng php khu tr:
N TK151: Gi mua ca hng ang i ng (cha c thu GTGT)
N TK133(1331): Thu GTGT c khu tr
C TK111, 112, 113, 311, 331...: Tng gi thanh ton ca hng mua ang i
ng
+ i vi doanh nghip tnh thu GTGT theo phng php trc tip hoc khng thuc i
tng chu thu GTGT:
N TK151: Gi mua ca hng ang i ng (gm c thu GTGT)
C TK111, 112, 113, 311, 331...: Tng gi thanh ton ca hng mua ang i
ng
*) Lu : Tr gi bao b i km hng ho ang i ng cng c theo di trn ti khon
151.
Khi hng mua ang i ng v nhp kho hay chuyn bn thng, k ton ghi:
N TK156(1561): Tr gi hng mua i ng k trc nhp kho
N TK157: Tr gi hng mua i ng k trc gi bn k ny
N TK632: Tr gi hng mua i ng k trc bn giao trc tip cho khch hng k ny
C TK151: Gi tr hng mua i ng k trc kim nhn trong k ny
Nu c bao b i km hng ho tnh tin ring, k ton phn nh tr gi bao b nhn nh
sau:
N TK153(1532): Tr gi bao b i km hng ha nhp kho
N TK138(1388): Tr gi bao b i km tng ng vi s hng ho gi bn thng cha
c chp nhn thanh ton
N TK131: Tr gi bao b i km vi s hng ho giao bn trc tip
C TK151: Tr gi bao b tng ng vi s hng mua i ng k trc kim
nhn k ny
<3> Mua hng c gi tm tnh
Trng hp hng mua nhp kho nhng cui thng cha c ho n, k ton s tin hnh
ghi s theo gi tm tnh. Trong trng hp ny, do khng c ho n nn cha c khu tr
thu. C th, k ton ghi:
N TK156(1561): Tr gi hng ho nhp kho theo gi tm tnh
C TK331: Khon phi tr cho ngi bn tng ng
Khi c ho n, k ton s tin hnh iu chnh gi tm tnh theo gi thc t (gi ghi trn
ho n) theo s chnh lch gia gi ho n vi gi tm tnh. C th:
12

+ Nu gi ho n > gi tm tnh, k ton s ghi bt ton b sung:

N TK156(1561): Phn chnh lch gia gi tm tnh < gi mua thc t ca hng ho nhp
kho
C TK331: Phn chnh lch gia gi tm tnh < gi thanh ton thc t phi tr cho
ngi bn
+ Nu gi ho n < gi tm tnh, k ton s iu chnh gim bng bt ton ghi s m:
N TK156(1561): (Phn chnh lch gia gi tm tnh > gi mua thc t ca hng ho nhp
kho)
C TK331: (Phn chnh lch gia gi tm tnh > gi thanh ton thc t phi tr cho
ngi bn)
i vi cc doanh nghip tnh thu GTGT theo phng php khu tr th ng thi vi bt
ton iu chnh gi tm tnh trn, k ton s tin hnh ghi nhn thu GTGT u vo ca hng
ho theo ho n:
N TK133(1331): Tng s thu GTGT u vo c khu tr ca hng ho
C TK331: S tin phi tr cho ngi bn tng ng
Cn i vi cc doanh nghip tnh thu GTGT theo phng php trc tip hoc i vi cc
i tng khng chu thu GTGT th khi iu chnh gi tm tnh, k ton ghi nhn theo tng
gi thanh ton ca hng ho (gm c thu GTGT).
<4> Mua hng pht sinh thiu
Trng hp mua hng khi nhp kho pht hin thiu hng, k ton s ch ghi tng hng ho
theo tr gi hng thc nhn nhp kho. Cn s hng thiu, k ton s x l nh sau:
- Nu hng thiu xc nh ngay c nguyn nhn th cn c vo Phiu nhp kho v Bin
bn x l hng thiu, k ton s phn nh ngay:
+ Nu hng thiu do hao ht t nhin trong nh mc, k ton ghi:
N TK156(1561): Tr gi thc t ca hng nhp kho (khng c thu GTGT)
N TK156(1562): Tr gi hng ho hao ht t nhin (khng c thu GTGT)
N TK133(1331): Thu GTGT c khu tr (theo ho n
C TK111, 112, 331...: Tng gi thanh ton ca hng ho (theo ho n)
+ Nu hng thiu do nguyn nhn khch quan bt kh khng v theo hp ng doanh
nghip phi chu, k ton ghi:
N TK156(1561): Tr gi thc t ca hng nhp kho (khng c thu GTGT)
N TK811: Tr gi hng thiu do nguyn nhn khch quan (khng c thu GTGT)
N TK133(1331): Thu GTGT c khu tr (theo ho n)
C TK111, 112, 331...: Tng gi thanh ton ca hng ho (theo ho n)
+ Nu hng thiu do bn bn gi thiu, n v tr tin hoc chp nhn thanh ton cho
ngi bn, k ton ghi:
N TK156(1561): Tr gi thc t ca hng nhp kho (khng c thu GTGT)
N TK133(1331): Thu GTGT u vo ca hng thc nhp
N TK331: Tr gi hng thiu do bn bn gi thiu (gm c thu GTGT)
C TK111, 112, 331...: Tng gi thanh ton ca hng ho (theo ho n)
13

Nu pht sinh thiu c bao b i km hng ho, tnh tin ring th k ton s phn nh tr gi
bao b thiu nh sau:
N TK153(1532): Tr gi thc t ca bao b nhp kho (khng c thu GTGT)
N TK133(1331): Thu GTGT u vo ca bao b thc nhp
N TK331: Tr gi bao b thiu do bn bn gi thiu (gm c thu GTGT)
C TK111, 112, 331...: Tng gi thanh ton ca bao b (theo ho n)
Cn nu trng hp hng thiu do bn bn gi thiu nhng doanh nghip cha thanh ton
hoc cha chp nhn thanh ton tin hng th s khng phn nh.
+ Nu hng thiu do li ca cn b nghip v ca doanh nghip th s x l bt bi thng,
k ton ghi:
N TK156(1561): Tr gi thc t ca hng nhp kho (khng c thu GTGT)
N TK133(1331): Thu GTGT u vo ca hng thc nhp
N TK138(1388), 111: Tng s tin c nhn phi bi thng (gm c thu GTGT)
C TK111, 112, 331...: Tng gi thanh ton ca hng ho (theo ho n)
Nu pht sinh thiu c bao b i km, k ton s phn nh nh sau:
N TK153(1532): Tr gi thc t ca bao b nhp kho (khng c thu GTGT)
N TK133(1331): Thu GTGT u vo ca bao b thc nhp
N TK138(1388), 111: Tng s tin bao b c nhn phi bi thng (gm c thu GTGT)
C TK111, 112, 331...: Tng gi thanh ton ca bao b (theo ho n)
* Lu : Trong trng hp ny, nu buc c nhn phi bi thng theo gi pht ln hn
(>) gi mua ca hng ho th phn chnh lch s ghi tng thu nhp khc ca doanh nghip
(TK711).
- Nu hng thiu cha xc nh r nguyn nhn ang ch x l, k ton s theo di tr gi
hng thiu trn ti khon 138(1381 - Ti sn thiu ch x l). Khi nhp kho hng ho, k ton s
ghi:
N TK156(1561): Tr gi thc t ca hng nhp kho (khng c thu GTGT)
N TK138(1381): Tr gi hng thiu cha r nguyn nhn (cha c thu GTGT)
N TK133(1331): Thu GTGT u vo (theo ho n)
C TK111, 112, 331...: Tng gi thanh ton ca hng ho (theo ho n)
Nu pht sinh thiu c bao b i km hng ho tnh gi ring th tr gi bao b pht hin
thiu cha r nguyn nhn cng c theo di trn TK138(1381 - Ti sn thiu ch x l).
Khi nhn c quyt nh x l s hng thiu, tu theo tng tnh hung x l c th, k
ton s tin hnh ghi s nh sau:
+ Nu hng thiu do hao ht t nhin trong nh mc, k ton ghi:
N TK156(1562): Tr gi hng ho hao ht t nhin trong nh mc
C TK138(1381): Tr gi hng thiu x l
+ Nu hng thiu do nguyn nhn khch quan bt kh khng v theo hp ng doanh
nghip phi chu, k ton ghi:
N TK811: Tr gi hng thiu do nguyn nhn khch quan
C TK138(1381): Tr gi hng thiu x l

14

+ Nu hng thiu c xc nh do bn bn gi thiu v bn bn giao b sung s

hng cn thiu. Khi nhp kho hng ho v bao b i km, k ton ghi:
N TK156(1561): Tr gi s hng ngi bn giao b sung nhp kho
N TK153(1532): Tr gi s bao b ngi bn giao b sung nhp kho
C TK138(1381): Tr gi hng thiu x l
+ Nu hng thiu do bn bn gi thiu, nhng bn bn khng cn hng gi b sung, k
ton s ghi:
N TK111, 112, 331...: S tin c hon tr tng ng vi s hng thiu
C TK138(1381): Tr gi hng thiu x l (cha c thu GTGT)
C TK133(1331): Thu GTGT u vo gim tng ng
+ Nu hng thiu do c nhn lm mt phi bi thng, k ton ghi:
N TK138(1388), 111: Tr gi hng thiu c nhn phi bi thng
C TK138(1381): Tr gi hng thiu x l (cha c thu GTGT)
C TK133(1331): Thu GTGT u vo gim tng ng
+ Nu hng thiu khng xc nh c nguyn nhn th tr gi hng thiu s c ghi tng
chi ph khc ca doanh nghip, k ton ghi:
N TK811: Tr gi hng thiu khng xc nh c nguyn nhn
C TK138(1381): Tr gi hng thiu x l (cha c thu GTGT)
C TK133(1331): Thu GTGT u vo tng ng vi s hng thiu (nu khng c
khu tr)
<5> Mua hng pht sinh tha
Trng hp mua hng khi nhp kho pht hin tha hng th tu tng nguyn nhn c th,
k ton s tin hnh x l khc nhau:
- Nu hng tha xc nh ngay c nguyn nhn th k ton s tin hnh x l ngay, c
th:
+ Nu hng tha c xc nh l do di tha t nhin, cn c vo Phiu nhp kho v Bin
bn x l hng tha, k ton ghi:
N TK156(1561): Tr gi hng thc nhp kho (khng c thu GTGT)
N TK133(1331): Thu GTGT c khu tr (theo ho n)
C TK111, 112, 331...: Tng gi thanh ton ca hng ho (theo ho n)
C TK711: Tr gi hng tha c x l ghi tng thu nhp
+ Nu hng tha do bn bn gi tha v doanh nghip ng mua tip s hng tha ny,
khi nhn y chng t, k ton ghi:
N TK156(1561): Tr gi hng thc t nhp kho (cha c thu GTGT)
N TK133(1331): Thu GTGT u vo ca hng ho
C TK111, 112, 331...: Tng gi thanh ton ca hng ho
Cn nu doanh nghip quyt nh tr li s hng tha ny v bn bn ang nh doanh
nghip gi h th doanh nghip ch nhp kho s hng ho theo ho n, cn tr gi hng tha s
c theo di trn TK002 - Vt t, hng ho nhn gi h, nhn gia cng. K ton ghi:
15