I HC HU

I HC S PHM HU
KHOA TON
&&




NH GI TRONG GIO DC TON



ti :
PHN LOI CC MC TIU
GIO DC TON THEO CC MC
NHN THC CA BLOOM PHN
DY S, CP S CNG V CP S NHN











Ging vin hng dn: Sinh vin thc hin:
Thy Nguyn ng Minh Phc Nhm 6(Ton 4B)





Hu,11/2010.

P Ph h n n t t c ch h c c c c m m c c t ti i u u g gi i o o d d c c T To o n n t th he eo o c c c c m m c c n nh h n n t th h c c
B Bl lo oo om m t tr ro on ng g c ch h n ng g D D y y s s , , c c p p s s c c n ng g v v c c p p s s n nh h n n

S phn loi cc mc tiu gio dc ton theo cc mc nhn thc ca
Bloom bao gm:
I. Nhn bit: Kin thc v thng tin
K thut v k nng
II. Thng hiu : chuyn i v gii thch
III. Vn dng: p dng gii quyt tnh hung mi
IV. Nhng kh nng bc cao: bao gm phn tch, tng hp v nh gi



I I. . N NH H N N B BI I T T
1. Kin thc v thng tin:
Trong phm tr ny hc sinh c i hi ch gi ra c nh ngha ca mt s kin
v cha cn phi thng hiu. Mt ch quan trng l kin thc ch kh nng lp li ch
khng phi s dng. Nhng cu hi kim tra cc mc tiu phn ny s c t ra
mt cch chnh xc vi cch m kin thc c hc.
Nhng phm tr con chnh ca kin thc bao gm:

a) Kin thc v thut ng:
Hc sinh c yu cu phi nhn din v lm quen vi ngn ng ton hc, tc l phn
ln cc thut ng v k hiu tt c s dng bi cc nh ton hc c mc ch giao tip.
V d : Trong chng dy s, cp s ny hc sinh s lm quen vi cc nh ngha v cc
k hiu ca:
Dy s: l mt hm s u xc nh trn tp hp cc s nguyn dng *.
K hiu: ( )
n
u u = bi (u
n
)

v gi u
n
l s hng tng qut ca dy s
Ta cng c th vit dy s di dng khai trin: u
1,
u
2
,.,u
n

Dy s tng: (u
n
) l dy s tng nu vi mi n ta c
1 n n
u u
+
>
V mt s nh ngha, k hiu khc v dy s gim, dy s b chn trn, dy s b chn
di, cp s cng, cp s nhn.

b) Kin thc v nhng s kin c th:
Mc tiu ny i hi hc sinh gi ra c cng thc v nhng mi quan h.
V d: Trong bi cp s nhn, dn dt hc sinh vo nh ngha cp s nhn, ngi ta
a ra mt bi ton thc t v vic gi tin tit kim vo ngn hng. T a ra nh
ngha cp s nhn.

c) Kin thc v cch thc v phng tin s dng trong nhng trng hp c th:
Phm tr ny bao gm kin thc v nhng qui c.
V d: trong chng ny ngi ta qui c k hiu mt dy s l (u
n
).
S hng th n l u
n.

K hiu d l cng sai ca cp s cng, q l cng bi ca cp s nhn
Tng ca n s hng u tin ca mt cp s cng hoc mt cp s nhn l S
n
.

d) Kin thc v cc quy tc v cc tng qut ho:
Phm tr ny bao gm cc kin thc v cc nh l ton hc v nhng quy tc logic c
bn.
V d: Trong chng ny hc sinh c lm quen vi cc nh l sau:
nh l 1: (u
n
) l cp s cng th
1 1
2
k k
k
u u
u
+
+
=
Trong u
k
l s hng th k.
nh l 2: (u
n
) l cp s cng c s hng u l u
1
v cng sai d th s hng tng qut
n
u
l : u
n
= u
1
+ (n-1)d.
nh l 3: (u
n
) l cp s cng. S
n
l tng ca n s hng u tin th:
( )
1
2
n
n
u u n
S
+
=
Tng t ta cng c cc nh l trong bi cp s nhn:

nh l 1: (u
n
) l cp s nhn th:
2
1 k k k
u u u

=
Trong : u
k
l s hng th k
u
k-1
l s hng th k-1
nh l 2: (u
n
) l cp s cng c s hng u l u
1
v cng bi q khc 0 th s hng tng
qut
n
u l :
1
1
n
n
u u q

= .
nh l 3: (u
n
) l cp s nhn vi cng bi q khc 1 th :
( )
1
1
1
n
n
u q
S
q

Cui giai on ny, hc sinh c kh nng :
- Pht biu nh ngha dy s, cp s.
- Suy lun c th no l dy s v hn, dy s khng i.
- Cc tnh cht ca cc cp s.
- Tnh c tng ca n s hng u tin ca cp s cng hay cp s nhn.

Sau y l nhng cu hi kim tra kin thc trong phn nhn bit:

Cu 1: Trong cc dy s sau, dy s no l cp s cng?
A. 3, 6, 9, 15,17.
B. 3, 5, 9, 12,15.
C. 7, 0, 0, 0,0.
D. 2, 4, 6, 8, 10.
Phn tch: y l cu hi nhm kim tra kh nng nhn bit ca hc sinh. Vi cu hi
ny, hc sinh ch cn nm c nh ngha cp s cng l c th d dng nhn ra p n
chnh xc.
(p n: D)

Cu 2: Trong cc s hng sau, s hng th 4 ca cp s cng (u
n
) c s hng u l u
1
v
cng bi d l:
A. u
1
d
4

C. u
1
d
3

B. u
1
+ 4d D. u
1
+ 3d
Phn tch: i vi cu hi ny hc sinh ch cn nm c cng thc tnh s hng tng
qut ca cp s cng : ( )
1
1
n
u u n d = + .
(p n: D)
Cu 3: Trong cc dy s sau, dy s no l cp s nhn?

A. Dy s (a
n
) xc nh bi
1
1 a = v
1
7
n
n
a
a
+
= 1 n >
B. Dy s (b
n
) xc nh bi
1
3 b = v
1
n
n
b
b
n
+
= 1 n >
C. Dy s (c
n
) xc nh bi c
1
=2 v
1
6
n
n
c
c
+
= 1 n >
D. Dy s (d
n
) m
1
3
n n
d d
+
= + 1 n >
Phn tch: v d ny hc sinh nm c nh ngha cp s nhn th s d dng nhn ra
p n ng. ( cng bi
1
7
q = )
(p n: A)

2. Nhng k thut v k nng:
Mc tiu ny bao gm vic s dng cc thut ton nh cc k nng thao tc v kh nng
thc hin trc tip cc php tnh, nhng n gin ho v cc li gii.
Tng t vi cc v d hc sinh gp trong lp, mc d c khc nhau v chi tit. Cu
hi c th khng i hi phi a ra quyt nh l lm th no tip cn bi ton, ch cn
s dng cc k thut hc, hoc c th l mt quy tc phi c nhc li v p dng k
thut c hc.
Cui chng ny hc sinh c kh nng :
- Bit cch vn dng phng php quy np ton hc gii quyt cc bi ton c
th,n gin.
- Bit cch cho mt dy s, nhn bit c tnh tng,gim ca mt dy s n gin.
- Bit cch tm s hng tng qut v tnh tng n s hng u tin ca mt s cp s
cng, cp s nhn khi bit
1
u v cng sai d hoc cng bi q .

Sau y l mt vi v d trong mc tiu l k thut trong chng ny:

Cu1: Cho cp s cng ( )
n
u c
1 3
100, 50 u u = = .S hng th hai l:
A. 50 B. 75 C. 65 D. 85
Phn tch: p dng tnh cht trung bnh ca cp s cng.
(p n: B)

Cu 2: Cho cp s nhn (u
n
) c
1
2 u = v 2 q = . S hng
5
u l:
A. 32 B. -32 C. 64 D. -64
Phn tch: v d ny, tm c
5
u , ch cn nm c cng thc tnh s hng tng
qut cp s nhn.
(p n: C)


I II I. . T TH H N NG G H HI I U U
- Thng hiu l kh nng nm c ngha ca ti liu nh: Chuyn i d liu t
dng ny sang dng khc ,t mc tru tng ny sang mc tru tng khc.
- Thng hiu cn l kh nng gii thch hay suy ra ngha cc d liu, theo ui v
m rng lp lun.

- Phm tr ny s dng kin thc hc tr li cc cu hi nhm xc nh xem hc
sinh c nm c ngha ca kin thc m cha cn phi p dng hay phn tch.
- Hnh vi th hin vic hiu c chia lm 3 loi:
Chuyn i: L s chuyn i tng thnh cc dng song song.
Gii thch: L vic xc nh v hiu cc tng chnh trong mt giao tip.
Ngoi suy: L s m rng ca vic gii thch, tc l hc sinh cn phi ch ra
nhng ng dng c th, h qu hay nhng tc ng ca n.
- Cc hnh vi trn c th hin c th trong chng ny nh vic chuyn i ngn
ng sang k hiu, chuyn i cc cch cho ca cng mt dy s, vic c cc yu cu
tnh ton tm mt hng giai ph hp trnh lp lun di dng, v bit vn dng cc
cng thc, c bit l cng thc v gi tr trung bnh ca cp s cng v cp s nhn v
chng c p dng rt nhiu trong vic gii ton chng ny.
- Th hin ca mc nhn thc thng hiu qua chng Dy s, cp s cng v cp
s nhn ca i s v Gii tch Hnh hc 11 Nng cao nh sau:

1. Phng php quy np ton hc:
bi ny hc sinh cn hiu r v sao sau bc c s kim tra n = 1 ng, gi s n =
k ng v chng minh n = k+1 ng th bi ton c gii quyt ?
Gii thch:
Khi n = 1 ng th theo chng minh n = 2 ng.
n = 2 ng ko theo n = 3 ng. Tip tc nh vy th r rng ta c iu phi
chng minh.
Trong bi ny, hc sinh cn hiu cc bc chng minh quy np v phi bit lc no
th nn dng phng php ny. Thng thng ngi ta s dng phng php ny khi bi
ton yu cu chng minh mt mnh cha bin A(n) ng vi mi gi tr nguyn dng
ca bin n.
*V d:
Chng minh rng tng n s nguyn dng l u tin bng bnh phng n vi mi n
nguyn dng.
Phn tch: chng minh bi ny, hc sinh cn chuyn ni dung ca pht biu trn
thnh cng thc.

2
1 3 5 ... (2 1) n n + + + + = n e
*
Sau s dng phng php quy np chng minh bi ton.

2. Dy s:
-Vi bi ny hc sinh cn nm c cc cch cho 1 dy s.
C nhiu cch cho dy s:
Cho dy s bi cng thc ca s hng tng qut.
Cho dy s bi h thc truy hi (hay cho dy s bng quy np).
Din t bng li cch xc nh mi s hng ca dy s.
- phn ny hc sinh cn bit cch chuyn i qua li gia cc cch cho ca dy s,
c bit l chuyn i dy s v s hng tng qut. Chng hn chuyn dy s cho
dng truy hi v cng thc ca s hng tng qut, hc sinh c th lit k ra mt s phn t
sau suy ra s hng tng qut v cn phi chng minh bng quy np.
- Hc sinh cn nm c nh ngha dy s tng, dy s gim v cch chng minh.

*Cn ch hc sinh l: cng c nhng dy s khng tng khng gim.
Chng hn (
n
u ) vi ( 1)
n
n
u n = .

- Hc xong bi ny, hc sinh c th tm c s hng tng qut ca mt dy s v suy
ra c dy s l tng hay gim hay khng tng khng gim.

*V d:
Cu 1: Cho dy s di dng khai trin sau:
1, 10, 25, 46, 73
S hng tng qut ca dy s trn l:
A.
n
u = 3 2 n
B.
n
u =
2
3 2 n
C.
n
u =
2
3 1 n
D.
n
u =
2
3 1 n +
Phn tch : Hc sinh cn hiu s hng tng qut l s hng i din cho quy lut ca
dy s . Nu khng d on c quy lut ca dy s th hc sinh c th th trc tip
vo cc kt qu trn chn ra kt qu chnh xc.
(p n : C)
Cu 2: Cho dy s:

{
1
1
1
2 1
n n
u
u u

=
=
Tm s hng tng qut.
Phn tch:
-Bng cch lit k cc phn t: 1, 3, 7, 15, 31
T y c th d on s hng tng qut:
2 1
n
n
u = n
-
e .
chng minh d on trn bng phng php quy np.

Cu 3: Pht biu no sau y l ng:
A. Dy s tng th b chn trn.
B. Dy s gim th b chn di.
C. Dy s tng th b chn di, dy s gim th b chn trn.
D. Dy s tng v dy s gim u b chn.
Phn tch:
Cn c vo nh ngha dy s tng, dy s gim, dy s b chn trn, dy s b chn
di, dy s b chn ta c:
+ Mi s hng ca dy s tng u ln hn u
1.

+ Mi s hng ca dy s gim u b hn u
1
.
+ C nhng dy s tng (gim) nhng khng b chn trn (di).
(p n: C)

3. Cp s cng (CSC):
- Vi phng php quy np hc ta d dng suy ra s hng tng qut:
u
n
= u
1
+ (n -1)d .
-nh l 3(sgk) cho ta bit:
S
n
= u
1
+ u
2
+ +u
n
=
1
( )
2
n
u u n +
(1)
T y c th d dng suy ra:

S
n
= u
1
+ u
2
+ +u
n
=
1
[2 ( 1) ]
2
u n d n +
(2)
-Hc sinh cn nm r hai cng thc trn v bit lc no th s dng cng thc (1) lc
no th s dng cng thc (2) cho ph hp.

*V d:
Cu 1: Trong mi cu sau, hy nh du x vo phn kt lun m em cho l ng:
a)Mi CSC vi cng sai d>0 l mt dy s:
Tng. Gim. Khng tng cng khng gim.
b)Mi CSC vi cng sai d<0 l mt dy s:
Tng. Gim. Khng tng cng khng gim.
-D thy a) tng .
b) gim.

Cu 2: Cho cp s cng (u
n
) bit : 3 2
n
u n = 1 n > . Tnh S
10
?
Phn tch:
-Lc ny ta s dng cng thc (1) tnh l nhanh hn. T gi thit ta d dng suy ra
c
1
u = 1 v
10
u

= 28.
- p dng cng thc (1) ta tnh c p n.
(p n: 145)

Cu 3: Cho cp s cng vi:

2
u

= 10 , d =12.
Tnh S
30
?
Phn tch:
-Vi bi ny ta s dng cng thc (2) tnh l hp l.
- p dng cng thc (2) ta cn tnh
1
u t
2
u v d.
(p n: 2580)

4. Cp s nhn (CSN):
Mc thng hiu trong bi ny hon ton tng t trong bi CSC. V vy vi bi ny
hc sinh cn lu mt s iu sau:
- cp s cng c cng sai d th CSN c cng bi q = 0 v s hng tng qut c
dng:
u
n
= u
n-1
. q ; n 2 > .
-nh l trung bnh nhn ca CSN l:
u
k
2
= u
k-1
.u
k+1

-Tng t CSC ta cng tm c s hng tng qut v tng n s hng u tin ca
CSN:
u
n
= u
1
.q
n-1
.
S
n
=
1
(1 )
1
n
u q
q

; (q= 1).
- cp s cng nu ta bit 2 trong 3 s lin tip th ta c th xc nh c mt
CSC nhng CSN th cha chc.
-Mi CSN c s hng u dng v cng bi 0<q<1 l mt dy s gim.
-Mi CSN c s hng u dng v cng bi q>1 l mt dy s tng.


kim tra mc thng hiu ca hc sinh trong phn ny ta c th cho cc v d
sau:

Cu 1: Hy chn khng nh ng trong cc khng nh di y:
A.
100
2 100
1
1 ...
1
t
t t t
t

+ + + + =

B. Nu cc s thc a, b, c m abc 0 = , theo th t lp thnh mt CSC vi cng sai
khc 0 th cc s
1 1 1
, ,
a b c
theo th t cng lp thnh mt CSC.
C. Nu cc s thc a, b, c m abc 0 = , theo th t lp thnh mt CSN th cc s
1 1 1
, ,
a b c
theo th t cng lp thnh mt CSN.

Phn tch:
Tng cu a l tng ca 101 s hng u tin ca cp s nhn s hng u
1
1 u = v
cng bi t .
kim tra 3 s
1 1 1
, ,
a b c
c lp thnh mt cp s cng hay khng th cn so snh
1 1 1 1
,
b a c b
.
kim tra 3 s
1 1 1
, ,
a b c
c lp thnh mt cp s nhn hay khng th cn so snh
1 1 1 1
: , :
b a c b

(p n: C)

Cu 2: Cho dy s (u
n
) bit u
99
= -99 , u
101
= 101, dy s ny c phi l 1 cp s nhn
khng?
Phn tch:
_ xc nh cp s nhn th ta cn bit cng bi q.
_ Nu dy s cho l cp s nhn th s tn ti 1 s q sao cho:
u
101
= u
99
q
2
.
_ R rng l khng tn ti s q no tha ng thc trn, t hc sinh c th xc nh
dy s cho khng phi l cp s nhn.

Cu 3: Cho cp s nhn c 9 s hng, cng bi dng
1 9
4, 1280 u u = = . Cng bi q ca
cp s nhn ny l:
A. 2 B.3 C.4 D.5
Phn tch: Hc sinh cn bit cng thc th hin mi lin h gia cc s hng vi cng
bi q.
(p n: A)

I II II I. . V V N N D D N NG G
Sau khi nm l thuyt phn dy s v cp s, gio vin cn b sung bi tp hc
sinh bit cch vn dng. y, vn dng khng phi l lm theo mu, ti to li m phi
p dng kin thc va hc gii quyt cc tnh hung mi. Vi phm tr ny, gio

vin cn m bo bi ton khng th gii c nu ch p dng cc phng php thng
gp.
Phm tr ny l cn thit v vic hiu mt khi nim tru tng th khng m bo rng
hc sinh s c kh nng nhn ra s ph hp v p dng n mt cch ng n vo nhng
tnh hung thc tin.
Vy th vn y l hc sinh vn dng nhng g va c hc nh th no? C th
quy thnh mt s ni dung ch yu sau:

1. Vn dng phng php quy np ton hc tm ra cng thc tng qut cho mt
cng thc no .
Thng thng sau khi hc phng php quy np ton hc, nu bt gp bi ton no yu
cu chng minh ng vi mi s nguyn dng n, hc sinh s p dng ngay phng php
ny. Nhng i vi nhng dng bi ton c yu cu khc th nh th no? Liu c p dng
c phng php ny? gip hc sinh trnh cch lm my mc , gio vin cn a
bi tp hc sinh tip cn vi nhiu cch p dng phng php trn m khng nht thit
bi ton yu cu nh trn.
Cu 1: Tm tng: 1.2 2.5 ... (3 1) S n n = + + +
A. ( 1) n n+ B. 2 ( 1) n n+
C.
2
( 1) n n + D.
1
2 ( 1)
n
n n

+
*Phn tch: Hc sinh s th s xem cng thc no l ph hp. Nhng mun tm p
n ng, HS s phi vn dng ngha ca phng php quy np, tc l nu ng vi
n p = th cng ng vi 1 n p = + . im yu l hc sinh ch thay nhng s nh kim
chng.
+ trng hp (A) v (B), hc sinh ch thay n l mt s c th, nh (A): hc sinh thay
1 n = , (B) hc sinh thay 2 n = . Nu HS thay 1 n = v 2 n = th c th s chn p n (D).
V vy c th hc sinh dng li ti y.
+ Tuy nhin, nu HS thay gi tr khc na, s nhn ra p n ng, l p n (C).
(p n: C)
*Pht trin bi ton: Bi ny cng c th a ra dng bi tp t lun hc sinh bit
cch quan st t cc trng hp c th, pht biu thnh cng thc tng qut v chng
minh tnh ng n ca cng thc .
Cu 2: Vi 2 n > , chng minh bt ng thc sau:
1 1 1
1 ...
2 3
n
n
+ + + + > (*)
*Phn tch:
Thng thng, trc mt bi chng minh bt ng thc, hc sinh thng a v
nhng bt ng thc bit. Song bi tp ny, hc sinh cn ch , (*) ng vi mi
2 n > nn t cc em vn dng phng php quy np ton hc gii bt ng thc
ny.
+ Vi 2 n = : ta c
1
1 2 2 1 2
2
+ > + > ng. Do (*) ng vi 2 n = .
bc ny cc em cn nhn ra: 2 1 1 1 2 + > + = . Cng c th dng my tnh kim tra
tnh ng sai ny.
+ Gi s (*) ng khi n k = ,
*
, 2 k k e > .
bc ny cc em cn nhn ra (*) lc ny tng ng vi bt ng thc:

1 1 1
1
1 1
1 1 1. 1 1 . 1
k k
k k
k k
k k k k k k k
+ +
+ = > +
+ +
+ + > + + = + = +
1 1 1
1 ...
2 3
k
k
+ + + + >
Chng minh (*) ng khi 1 n k = + , tc l
1 1 1 1
1 ... 1
2 3 1
k
k k
+ + + + + > +
+
.
Khi chng minh vn ny, cc em cn phi huy ng gi thit quy np va cho. Khi
s c bt ng thc:
1 1 1 1 1
1 ...
2 3 1 1
k
k k k
+ + + + + > +
+ +

Vn y l hc sinh cn nhn ra:
1
1
1
k k
k
+ > +
+
.(1)
iu ny i hi hc sinh cn vn dng kin thc v cn bc 2 ca mt s khng m.
Tc l:



(hin nhin)
T c iu phi chng minh. Tm li ta c bt ng thc (*) ng vi 2 n > . Vic
chng minh ny ngoi vic gip hc sinh bit cch vn dng linh hot phng php quy
np vo cc dng ton, m cn gip hc sinh huy ng cc kin thc c nhm khng
nh tnh ng n ca vn cn chng minh.

2. Vn dng cc kin thc v nh ngha dy s b chn trn (di), b chn, dy s
tng (gim) xt tnh b chn, tnh n iu ca mt dy s:
y, gio vin s a ra cc bi tp hc sinh ty vo tng trng hp c cch xc
nh ph hp sau khi hiu cc nh ngha trn.
Chng hn: vi vic xt tnh n iu, nu p dng nh ngha tc l ta so snh u
n
v
u
n+1
, trong mt s trng hp ta phi s dng nhiu cch khc nhau, c th so snh:
1 n n
u u
+
vi 0 hoc
1
n
n
u
u
+
vi 1.
Cu 3: Trong cc dy s cho bi s hng tng qut sau, dy no l dy gim:
I. 3
n
n
a n = II.
2
3
n
n
a
n
= III.
2
1
n
a n n =
A. I, II. B. II. C. II, III D. III.
* Phn tch: Hc sinh c th nhn ra ngay cu (A) l sai, v (I) xc nh dy tng. xt
tnh n iu, hc sinh s s dng cng thc
1
n
n
a
a
+
cho (II), cn (III) s dng so snh
n
a
v
1 n
a
+
. Nhng im quan trng y, hc sinh cn nhn ra (II) xc nh dy khng tng
khng gim. C th:
2
2
2 1
1
3 ( 1) 1 1
. . 1
3 3
n
n
n
n
a n
a n n
+
+
+ | |
= = +
|
\ .

T y s nhn thy: 1 n = th
1
1
n
n
a
a
+
> ; cn vi 2 n > th
1
1
n
n
a
a
+
< .
(p n: D)

3. Vn dng nh ngha v tnh cht cp s cng cp s nhn xc nh cc s hng
ca chng hoc tnh tng ca n s u tin.

Dng bi ton vn dng ca cp s kh phong ph. im mu cht l hc sinh phi hiu
ngha ca cp s cn p dng. T hc sinh suy ra c cch biu th cc s hng lin
tip ca cp s v p dng cc tnh cht ca cp s gii quyt bi ton.
Chng hn:
- Biu din ba s hng lin tip ca cp s cng, cng sai d: , , a d a a d +
- Biu din ba s hng lin tip ca cp s nhn, cng bi q= 0: , , .
a
a a q
q

Vy xc nh mt cp s, gio vin lu hc sinh cn tm u
1
v cng sai (hoc cng
bi).
Cu 4: Hy chn p n ng:
Su s lp thnh cp s cng c tng bng 12, tng cc bnh phng bng 94. S hng
th ba ca cp s l:
A. -1 B.-3 C.3 D. 5
* Phn tch: bi tp ny c 2 im cn lu :
- Cch biu din s hng ca cp s:
+ Hc sinh c th t cp s c dng , ,..., 5 x x d x d + + vi d l cng sai. T p dng
gi thit lp h gii ra x v d.
+ Gio vin c th gi v cch t cng sai 2 d a = , cp s c dng :
5 , 3 , , , 3 , 5 x a x a x a x a x a x a + + + . Vi cch t ny, bi ton m ra vn khi no th
t nh vy? Nu s s hng ca dy s l s l th t nh th no? Vi cch t ny,
cng vic tnh ton s gim i rt nhiu nhng yu cu hc sinh phi tinh t, hiu k bn
cht nhn ra c im ny.
- Khi gii ra cng sai hc sinh s thu c hai kt qu. Do hc sinh phi s dng
cc kt qu tnh ra s hng th ba ca cp s.
p n: (C)
* Dng cp s cng thng c p dng tnh nghim trong phng trnh cha tham
s.
Cu 5: Xc nh m sao cho phng trnh:
3 2
3 2 2 1 0 x x x m + + = c 3 nghim lp thnh
mt cp s cng.
* Phn tch: gii c bi ny, hc sinh cn nm nh l Viet, v tnh cht trung bnh
cng ca cp s. T hc sinh gi ba nghim ca phng trnh lp thnh cp s cng
l
1 2 3
, , x x x .
Sau lp h :
1 2 3
1 3 2
3
2
x x x
x x x
+ + =

+ =

v gii ra c
3
2
m = .


I IV V. . K KH H N N N NG G B B C C C CA AO O
y l mt phm tr rt rng bao gm cc phm tr con: phn tch, tng hp, nh gi.
1. Phn tch:
y l bc khi u ca nhng quy tc gii quyt vn , vic phn tch mt bi ton
rt quan trng, vic phn tch thng c cc dng sau:
Chia nh thng tin v t chc chng li theo cc quan h trong bi ton.
Phn bit cc s kin t gi thit, xc nh nhng gi thit cn thit chng
minh quy tc no .

Kim tra tnh nht qun ca cc gi thit vi nhng gi nh v thng tin
cho.
2. Tng hp:
Tng hp l sp xp cc yu t hoc cc phn li vi nhau c mt cng thc hay
quy lut m trc cha thy r rng, t a n s sng to v tnh c o cho mt
b phn hc sinh mt cch r rng nht.
3. nh gi:
nh gi l kh nng xc nh nhng tiu chun v gi tr cho mt tng hay sn
phm ri a ra mt phn xt xc ng.
Phm tr ny thng xut hin khi hc sinh c giao mt phn vic v ngh tm
sai st.

Mt s mc tiu thuc phm tr cc kh nng bc cao phn cp s- dy s i vi
hc sinh:

1. Phn tch thng tin thnh nhng phn chnh v thit lp mi quan h ng n gia
chng
V d:
Tm x v y bit ,2 3 , 3 x y x y x y + + + lp thnh mt cp s cng v
5 , 2, 2 x y y x y + lp thnh mt cp s nhn.
Phn tch:
T gi thit ,2 3 , 3 x y x y x y + + + lp thnh mt cp s cng ta rt ra c mi
quan h (2 3 ) ( ) ( 3 ) (2 3 ) x y x y x y x y + + = + +
2 0 x y + =
S hng th 3 ca cp s nhn l 2 0 x y + = nn suy ra c s hng u tin
hoc cng bi bng 0, v vy ta c s hng th 2 ca cp s nhn l 2 y cng
bng 0.
T phn tch trn ta tnh c y v x .
(p s: 1, 2 x y = = )

2. a ra mt k hoch gii ton ph hp
Dng ton i vi ni dung cp s ch yu lin quan n xc nh s hng th k , tm
cng sai ca cp s cng, cng bi ca cp s nhn, tnh tng n s hng u tin.
phm tr kh nng bc cao i vi dng ton ny i hi hc sinh phi phn tch yu
cu bi ton, tng hp cc cng thc lin quan ( nh ngha, tnh cht, cng thc s hng
tng qut, cng thc tnh tng n s hng u tin) t c k hoch gii ton thng
qua vic xc nh ng cc yu t cn thit.
V d:
Cho cp s nhn c cng bi bng
1
4
s hng th nht, tng 2 s hng u bng 24.
Tnh tng
7
S .
Phn tch:
tnh tng n s hng u tin ca mt cp s nhn theo cng thc ta cn xc
nh s hng u
1
u v cng bi q.

Theo gi thit ta c
1
1
4
q u = v
1 2
24 u u + = , nh vy tnh c
1
u v q ta cn
biu din
2
u theo
1
u v q, theo nh ngha cp s nhn th ta c
2 1
u u q = .
Mi quan h gia
1
u v q c th hin qua h phng trnh

1
2
4
4 4 24
u q
q q
=

+ =

gii h phng trnh ny ta tnh c
1
u v q t p dng cng thc tnh tng
7
S .
( p s:
1 7
1 7
2, 8, 1016
3, 12, 6564
q u S
q u S
= = =

= = =

)

3. Gii cc bi ton lin quan n tng qut ha, quy np, chng minh
V d:
Chng minh dy s ( )
n
u xc nh bi

1
1
2
1
2
n
n
u
u
u
+
=

+
=

l dy s gim.
Phn tch:
chng minh 1 dy s l dy s gim ta chng minh
1 n n
u u
+
> vi mi
*
ne .
i vi dy s trn ta khng th ch ra ngay
1 n n
u u
+
> vi mi
*
ne , ng thi
ta cng khng th kim tra vi tng s n . Vic chng minh cn s dng n
phng php quy np, qu trnh chng minh tin hnh qua 2 bc nh hc.

4. Phn tch cc bi ton thc t
Bi ton 1: Mt nng dn mua mt i th nui. Thng u tin i th y sinh mt i
th con, thng th hai sinh mt i na ri ngng li. Cc i th con n lt mnh li
sinh ra hai i khc ( mi thng sinh mt i) ri cng ngng li. Hi c mi thng ngi
nng dn c thm bao nhiu i th?
Phn tch:
u tin ngi nng dn c 1 i th mua.
Thng th nht i th mua sinh 1 i th mi.
Thng th hai, c hai i th trn mi i sinh mt i th mi, vy thng ny
ngi nng dn c 2 i th mi.
Thng th ba, i th u tin ngng sinh, i th thng th nht sinh mt i, hai
i th thng th hai sinh hai i, vy ngi nng dn c 3 i th mi.
Tip tc th thng th nht ngng sinh, th thng th hai sinh 2 i, th thng
th ba sinh 3 i, vy ngi nng dn c 5 i th mi.
Nh vy mi thng ch c th 2 thng ngay trc sinh th mi, vy s i
th mi mi thng bng tng s i th mi ca 2 thng trc.
S i th mi mi thng ca ngi nng dn lp thnh mt dy s m hai s
hng u l 1, cc s hng khc k t s th ba tr i bng tng ca hai s hng
ng lin trc n: 1,1, 2,3,5,8,13, 21,34,...

Dy s nh trn c gi l dy s Fibnaci, dy s ny c cc tnh cht rt l th v
d nh: ly ba s lin tip bt k ca dy, ta lun c tch ca s th nht v s th ba
bng bnh phng ca s th hai tr i mt.

Bi ton 2: Mt con amip c t trong mt ci l rng. Sau mt giy n t phn thnh
hai con amip. Sau mt giy mi con amip y cng t phn thnh hai trong khi mi th h
amip t phn, s lng amip v th tch ca chng c tng gp i sau mi giy. Sau
mt gi th ci l y amip. Hi sau bao lu th ci l y mt na?
Phn tch:
Sau mt giy th tch amip tng gp i, vy trc khi amip y l mt giy th
lng amip s y na l. S giy cn tm l 3600 1 3599 = giy.
S lng v th tch amip y tng theo cp s nhn cng bi 2.

5. L gii mt cch sng to mt s cu hi phn ng nhanh
Cc cu hi phn ng nhanh c tc dng kch thch mc tp trung, suy lun ca hc
sinh. Vic a ra cu tr li trong mt thi gian chun b ngn i hi kh nng tt v
phn tch, tng hp v nh gi.
Ni dung dy s, cp s c p dng kh nhiu trong cc cuc thi kin thc ph thng
di dng cc cu hi tr li nhanh.
V d:
1/ in vo ch trng s thch hp
2,6,12,,30,42,56
( Hc sinh phi suy lun chn ra quy lut ph hp, dy s ny c lp nn theo quy lut
ly tch ca 2 s t nhin lin tip. p n: 20)
2/ Tnh nhanh:
1 2 ... 99 100 99 ... 2 1 S = + + + + + + + +
(Hc sinh c th nhm 1+99,2+98,,99+1 nh vy tng
2
100 S = . Kt qu ny c m
rng ln vic tnh tng 1 2 ... ( 1) ( 1) ... 2 1 S n n n = + + + + + + + + , tng
2
S n = , chng
minh bng phng php quy np.)

6. Pht hin ra nhng sai lm trong lp lun, rt ra kt lun
Vic t mnh pht hin ra nhng sai lm s gip cho hc sinh rt kinh nghim v ch
khng vp sai lm v sau, chnh v vy yu cu hc sinh nhn xt, nh gi trong
qu trnh dy v hc l rt cn thit.
V d:
Dy s ( )
n
u l dy s tng nu
1 n n
u u
+
< vi mi
*
ne .
Mt hc sinh nu cch kim tra tnh tng gim ca dy s l lp t s
1 n
n
u
u
+
, nu t s
ny ln hn 1 th
1 n n
u u
+
> lc ny dy s l dy tng v ngc li nu t s ny b hn 1
th
1 n n
u u
+
< , dy s l dy gim.
Yu cu hc sinh suy ngh v nhn xt cch lm ca bn.
Phn tch:
Khi nghe lp lun ny th phn ln hc sinh thy hp l.
Gio vin c th gi hc sinh xt tnh tng gim ca cc dy s sau theo cch nu
trn
1, 2,3, 4,5,6

1, 2, 3, 4, 5, 6
Qua 2 v d trn hc sinh nhn ra lp lun nu khng ng, sai lm ch nu
dy s m th
1
1
1
n
n n
n
u
u u
u
+
+
> > l khng chnh xc.
T sai lm trn hc sinh c th hon thin 1 cch xt tnh tng gim i vi dy s
dng v s ch cn thn hn khi xt tnh tng gim ca 1 dy s bt k.

Ch :
Vic xp 1 cu hi vo phm tr p dng hay phm tr kh nng bc cao l kh
kh khn:

iu ny cn ty thuc vo kh nng ca hc sinh: hc sinh c th ti to
c nhng quy tc thng hiu gii mt bi ton khng quen thuc
hay l lm ra mt iu g hon ton mi i vi bn thn bng cch khm
ph ra mi quan h gia cc quy tc v thut ton khng lin quan vi nhau
trc y.
Li gii cho mt bi ton thng t c bi 2 phng php khc nhau:
mt thuc phm tr p dng, mt thuc phm tr kh nng bc cao
Cc cu hi dng trc nghim khch quan ch c mt s p dng rt hn ch vo
phm tr kh nng bc cao, vic s dng cc hnh thc nh gi khc nh cu hi
c kt thc m hoc cu hi tr li t do c tc dng tt hn phm tr ny.


----------------------------- ---------------------------



T T I I L LI I U U T TH HA AM M K KH H O O

1. Sch gio khoa i s 11 Nng cao (NXB Gio Dc)
2. Sch bi tp i s 11 Nng cao ( NXB Gio Dc)