4.

VJEBE primjeri
1. Primjer
Atmosferski zrak sadri malo vlage (H2O) u obliku pare. Odredite masu vodene
pare, sadrane u 1 m3 vlanog zraka temperature o = 25oC, ako je barometarski tlak po =
750 mm Hg, a parcijalni tlak vodene pare pH2O = 15 mm Hg.
Kolika je gustoa tog zraka?
................................................................................................
Mjeavina idealnih plinova: vlani zrak = suhi zrak + vodena para
v la n i z r a k

Baromatarski tlak = tlak suhog zraka + parcijalni tlak vodene pare

1 bar

= 1 bar
p0 = p z + p H 2O = 750 mm Hg
750 mm Hg
1 bar

= 0,020 bar
p H 2O = 15 mm Hg
750 mm Hg
Molni udio vodene pare:
p
0,02
rH 2O = H 2O =
= 0,02
p0
1
Koliina vlanog zraka:
pV
1 105 1
N= 0 =
= 0,04036 kmol
T 8314 298

Koliina vodene pare:

N H 2O = rH 2O N = 0,02 0,04036 = 0 ,000807 kmol
Masa vodene pare:
m H 2O = M H 2O N H 2O = 18 0,000807 = 0,01453 kg
Koliina suhog zraka:
N z = N N H 2O = 0,04036 0,000807 = 0 ,0396 kmol
Masa suhog zraka:
m z = M z N z = 28,95 0,0396 = 1,146 kg
Masa vlanog zraka:
m = m z + m H 2O = 1,146 + 0,01453 = 1,16 kg
Gustoa vlanog zraka:
m 1,16
kg
= =
= 1,16 3
V
1
m

p a ra H 2O
su h i zrak
p
p

H 2O

2. Primjer
Kolika je molna masa nepoznatog plina, ako su poznati njegovi specifini
toplinski kapaciteti: cp = 1,059 kJ/(kg K) i cv = 0,762 kJ/(kg K)?
Koliki rad izvri 1 kg tog plina svojim irenjem, ako mu se pri konstantnom tlaku
promijeni temperatura za 5oC?
...............................................................................................................................................
Omjer specifinih toplinskih kapaciteta:
c p 1,059
=
= 1,39 =
cv 0 ,762
("eksponent adijabate")
Vrijede relacije:

c p = cv + R

cp =

R
R cv =
1 ;
1 iz kojih se moe odrediti R:

R = cv ( 1) = 0,762(1,39 1) = 0,297

kJ
J
= 297
kg K
kg K

Molna masa plina:

8314
kg
M = =
= 28
R
297
kmol
Promjena stanja plina pri konstantnom tlaku ("izobara") povezuje poetno (1) i konano
0
(2) stanje plina s uvjetom: p1 = p2 = p, pri emu je T = = 5 C .
stanje 1:

pV1 = mRT1

stanje 2:

pV2 = mRT2

Razlika volumena: V = V2 V1 = mR ( T2 T1 ) = mRT

Mehaniki rad zbog irenja plina:
W12 =

V2

V1

V2

pdV = p dV = p (V2 V1 ) = mRT = 1 0,297 5 = 1,487 kJ

V1

3. Primjer
U zatvorenom neizoliranom spremniku volumena 300 litara nalazi se mjeavina
volumenskog (molnog) sastava: rN2 = 0,55; rCO = 0,25 i rH2 = 0,20 , pod tlakom 1 bar.
Dovoenjem topline mjeavina se zagrije od 50oC na 600oC.
Koliki je konaan tlak?
Koliko je vrijeme potrebno za zagrijavanje mjeavine, ako sje u spremniku
ugraena elektrina grijalica snage 1 kW?
Raunati sa srednjim molnim toplinskim kapacitetima.

...............................................................................................................................................
...
Zadano:
svojstva mjeavine:
volumen V2 = V = 300 l = 0,3 m3 ; tlak p1 = 1 bar ; temperature: 1 = 50oC , 2 = 600oC.
elektrina grijalica: snaga Qel = 1 kW.
Koliina mjeavine:
p V 1 105 0,3
N= 1 =
= 0 ,01117 kmol
T1 8314 323

[C ]

ri
0,55
0,25
0,20

N2
CO
H2

pi

[ ]

ri C pi

2
0

30,149
30,425
29,316

16,582
7,606
5,863

[C ]
p

[C ]

600
p 0

2
0

600
0

2 [C p ] 50
0 1

[C ]
pi

[ ]

1
0

ri C pi

29,130
29,151
28,776

= 30,05

1
0

16,021
7,288
5,755

[C ]
p

50
0

= 29 ,064

30 ,05 600 29 ,064 50

kJ
= 30 ,14
2 1
600 50
kmol K
[ Cv ] 50600 = [C p ] 50600 = 30,14 8,314 = 21,83 kJ
kmol K

[C ]

600
p 50

I. Zakon
Q12 W12 = U 12 ;

dV = 0 W12 = 0

600
( 2 1 ) = 0,01117 21,83( 600 50) = 134 ,1 kJ
Q12 = U 12 = N [ C v ] 50

Vrijeme zagrijavanja:
Q12 = Qel t

t=

Q12 134 ,1
=
= 134 ,1 s = 2 min14 s
Qel
1