Hydrat: Ngun kh t tim nng ca th k 21

09/10/2010 0:00:00 !" #$"%&'(

Hidrat kh l kt cu hn hp gia nc v kh t, di iu kin p ut
ca!, nhit " thp t#n t$i di d$ng ging nh %&ng' (h)ng ang c
*+, l ngu#n kh t ti, n&ng v l ngu#n n&ng lng c- vai tr. ln
tr!ng th k/ 01'
Vn minh nhn loi ph thuc vo nng lng v mc tiu th nng lng
tnh theo u ngi ca mt quc gia l chi s ni ln trnh pht trin ca
quc gia . Th k 20 c nh du nh bc chuyn t ngun nng lng
than , ci g sang ngun du kh v chng ta chng kin nhng tin b v
i trong moi mt ca x hi vi nn kinh t - k thut dua trn co s du kh.
Tuy nhin y l loi ti nguyn khng ti to, vi mc tiu th mi ngy 80 triu
thng nh hin nay, th k 21 s nh du bng su cn kit ca du kh truyn
thng. Su chuyn djch ca nn kinh t dua trn du kh sang nn kinh t dua
trn ngun nng lng khc ang tr thnh mi quan tm ca moi quc gia.
Mc d vy, vic tm kim mt ngun nng lng ln thay th cho du kh trong
iu kin i hi nghim ngt ca nhu cu bo v mi trng ang cn rt kh
khn, cho nn moi ngi vn ang tp trung n luc tm kim cc ngun du kh
cn li, c bit l ngun kh t tn ti di cc dng khc vi kh t truyn
thng m ta bit. Trc mt, l ngun kh nhng vng xa xi, khc
nghit nh vng ja cuc, vng nc su, hoc kh than v c bit l kh
hydrocacbua cha trong cc thnh to hydrat m theo cc thng tin ban u n
c kh nng m bo cho nhu cu nng lng ca th k 21.
H2drat3 4gu#n kh t c5a 6h k/ 01
Vic pht hin ra nhiu tch t hydrat kh t to ln trn th gii khoi dy nim
hi vong v kch thch su ra i ca nim xem chng nh ngun nng lng c
th ca th k 21.
Nh chng ta bit, cc loi kh c th bin i thnh cht lng v sau thnh
cht rn di cc iu kin nhit thp, p sut cao. Nu kh li kt hp vi
cc cht khc th cc qu trnh c th xy ra di cc iu kin t kht khe
hon so vi yu cu ca l thuyt. Mt trong cc dng c goi l hydrat kh
(gas hydrate) hoc bng n (explosive ice), mt vi ngi cn goi l bng chy.
Ni chung tt c cc cht kh tr hydro, helium v neon u c th to ra hydrat.
Tuy nhin loi thng gp trong tu nhin l hydrat ca kh methane v ethane.
Nh vy khi ni n hydrat kh trong ngnh du kh ta hiu l dng tn ti ca
hydrocacbon di dng rn.
Hydrat: Ngun kh t ca Th k 21.
V hnh thc hydrat trng ging vi bng bnh thng, c th trong sut hay m
c, tinh th mu trng, xm hoc vng, dng tinh th thng khng hon
chinh.Xem xt cu trc tinh th cho thy hydrat c hnh thnh bi cc phn t
nc, cc phn t ny to ra cc by bao quanh cc phn t kh. Nh th mng
li tinh th c to bi cc phn t nc, trong cc phn t kh c
cha trong cc khong trng cn li ca h thng tinh th.
Su thnh to hydrat to ra sc p cc phn t methane gn cht vo nhau lm
cho hm lng methane nm trong tinh th tng rt cao. Methane hydrat c mt
nng lng 84.000 BTU trn mt feet khi so vi 1150 BTU /feet khi ca kh
methane thng thng, nhng thp hon kh ho lng LNG (470.000 BTU/feet
khi) hoc du ho (900.000 BTU /feet khi). Hydrat c th lm chc nng xi
mng gn kt cc ht trm tch trong cha chng nhng cng c th tn ti
trong khng gian rng gia cc ht thnh phn ca trm tch.
Hydrat bn vng v mt nhit ng hoc trong iu kin nhit thp, p sut
cao, do thng gp cc vng bng gi vnh cu hoc cc vng y bin
su. Ch nhit/p sut chi phi su thay i pha ca hydrat, cng tc l chi
phi hin tng tch hydrat. Khi hin tng ny xy ra th phn ng thu nhit
tiu th nhit ti ch lm cho qu trnh tch xy ra t t, v vy khi b mt ming
hydrat vo nc nng th s thy cc bong bng kh xut hin.
H2drat h7nh thnh nh th n!8
Kh hydrocacbon c th c ngun gc hu co hoc v co, hoc c hai. Kh c
ngun gc su to ra bi craking nhit du m, kh t cc m kh t tu nhin,
kh c ngun gc sinh vt to t su phn hu vt cht hu co v hot ng ca
vi sinh ngay y bin hoc cc lp trm tch nng, trm tch t. Ni tm li
l kh c ngun gc rt a dng tch t trong cc lp trm tch gn y bin su
hay cc vng cuc, noi c iu kin nhit thp v p sut cao u c th tr
thnh hydrat.
Trong tu nhin, hydrat tp trung vng Bc cuc, c bit trong vng c bng
vnh cu. Lp bng ny bn thn n l mt lp chn tt, to thnh by cha cc
tch t kh. Kh cc lp su di chuyn dn ln cc lp trn mt v c chn
li bi lp bng vnh cu. V nhit y rt thp nn cc tinh th hydrat bt
u hnh thnh. B dy ca tng hydrat ny bj chi phi bi gradient ja nhit v
vng ja cuc c th ln n hng nghn mt. Do ngi ta c tnh bc ja
cuc c th cha n hng ngn t mt khi kh methane v y l mt du tr kh
t khng l m loi ngi c th hi vong s dng trong tong lai.
Mt khu vuc khc cng rt thun li cho vic hnh thnh hydrat l y bin su.
Gradient p sut bin tng khong 1atm/10 mt nc, tc l vi su 500
mt nc bin, p sut y bin l 50 atm. Nhit y bin y thng
thp di 4-5 C. Do vt cht hu co (thuc vt v ng vt cht) bj phn hu
nn trm tch y bin c bo ho kh CO2, methane, ethane,
hydrosunfua...Di tc dng ca p sut trong iu kin nhit thp, hydrat
c hnh thnh trong trm tch y v trm tch gn y bin. Cc lp ny li
c ph bi lp trm tch mi cng cha vt cht hu co, y bin li bj ln
chm v chu ky hnh thnh hydrat li tip tc. Ngoi ra kh t su c th di c
ln lp trn mt gn y bin, gp iu kin thch hp cng to thnh hydrate.
Tng cha m trong hydrat tn ti n jnh goi l HSZ (hydrat stability zone).
Hydratc th tn ti di lp HSZ hoc su hon na tuy thuc vo iu kin vt
l ca mi trng. Trong vng xa ja cuc vi iu kin i dong, khu vuc HSZ
ko di t y bin (trung bnh 400-500 m nc su) ti tng trm tch nng noi
m iu kin ja nhit khng thch ng cho vic hnh thnh hydrat. vng bng
vnh cu, b dy HSZ c th t 200 m ti 1 Km, noi nhit khng vt qu 12
C. B dy ny gn nh n jnh theo phong nm ngang v p sut cng cao
th HSZ cng ln. Hydrat chim t l phn trm rt cao trong ton b th tch
khng gian rng. V th tch, khi lng trm tch i dong rt ln nn lng
methane cng rt ln. Hydrat khng phi chi tn ti vng nc rt su m
ngay trong vjnh Mxic trong vng nc m (20 C) hydrat cng gp vng
nc su trung bnh cho n nc su 2.200 m.
9h:n % h2drat tr;n th gii
)* +,- tr. /01ng hydrat kh tr2n t-3n th gi4i n5m tr-ng kh-6ng 7810291:2810; tc< #tc< /3
=n >? - kh t: tnh +5ng 1 tri@u tri@u Aht khi(: ch- >Bng +ng >Cnh cDu >3 1:181079
2:'810 tc< # 118200 tri@u t mE(: ch- trFm tch ,y Gi d0=ng8 Nh0 >Hy tr. /01ng tr-ng
trFm tch Gi d0=ng chim >? tr /4n nhIt >3 cJng cK nhiu Lai L nhIt tr-ng d* +,- n3y8
)* +,- tr. /01ng trung +Mnh ca kh mNthanN tr-ng hydrat t-3n th gi4i m3 nhiu ng0Oi
chIA nhHn /3 '8107 tc< >3 chP m4i 01c nghi2n cQu R mSt L n=i8 %r2n It /in hydrat R
>Bng +ng >Cnh cDu chim kh-6ng 2T tUng tr. /01ng nh0ng /Gi dV tiA cHn h=n8 WhXng
tn tGi nh0 hYn h1A +ng >3 hydrat +ng R !/aLka: Wanada: Nga: Z[ng \i+Nria8 "NthanN
] 01c khai th,c t^ hydrat R m_ "NLL-yakha R t`y \i+Nria >3 khai th,c thD t^ hydrat R
m_ arudh-N bay R !/aLka8 W,c ging kh-an hydrat R tam gi,c ch`u "ackNnciN R bdc
Wanada >3- th,ng E/199: kt eu6 thD ging "a//ik Gt 170 +c</km2 kh mNthanN8 "St
gi6i hydrat kh 01c +it rIt rf R bhakN gutNr hidgNn dic +O [ng nam n04c "j R S
L`u n04c +ikn 2:79E:7 km: chQa h=n mSt nghMn tc< mNthanN tr-ng /4A chQa #%r-ng /Xc
mQc ti2u thl ca "j hi@n nay /3 20 tc</nm(8
N04c ta cK mSt >Bng +ikn n04c L`u rIt rSng /4n8 W,c dIu hi@u nhHn +it tr2n c,c /4A cdt
?a chIn nh0 nXi +Bn: cSt kh: mmt Ah6n nG mGnh n5m ngay d04i mmt ,y +ikn L`u cK thk
/i2n euan n L* hi@n di@n ca hydrat kh8
Thm d v khai thc hydrat
%hm do tr*c tiA hydrat 01c tin h3nh eua Ah`n tch mpu n04c: mpu trFm tch ,y +ikn
h-mc mpu c,c ging kh-an n[ng R c,c >Bng +ng >Cnh cDu k Ah,t hi@n L* tn tGi ca c,c
tinh thk >3 c,c tXi: c,c /4A hydrat8 Hydrat 01c thu hi t^ mpu tring /*c #$ra>ity c-rNL(
tr-ng kh-6ng 10 m ca ,y +ikn tr-ng trFm tch >?nh "Nnic-: AhFn ng-3i kh=i >?nh
Wa/i<-rnia: R Hdc H6i >3 +ikn gkh-tLk8 Hydrat cJng 01c thu hi t^ mpu R S L`u d04i
,y +ikn kh, /4n R dic +O [ng nam ca n04c "j tr2n >Bng n`ng b/akN: R >?nh "Nnic-:
R +n trJng WaLcadia gFn grNg-n: R ?a h3- %rung "j: R ng-3i kh=i aNru >3 L0On [ng:
L0On t`y ca NhHt b6n8
%hm do gi,n tiA 01c tin h3nh nhO LD dlng Ah0=ng Ah,A ?a chIn Ah`n gi6i ca- >3
?a >Ht / ging kh-an #car-ta(8 \* cK mmt ca Hydrat kh R L0On thm /lc ?a ] 01c
+it n eua c,c d? th0Ong ?a chIn Ah6n nG8 )? th0Ong n3y trBng >4i gi4i hGn Aha Ah6n
nG ,y khu >*c Un ?nh ca hydrat kh: >M >Hy Ah6n nG n3y 01c gii /3 b\h #+-tt-m
Limu/ating rN</Ncti-n( hay qAh6n nG m[ Ah_ng ,yr8 b\h th0Ong +dt gmA tr2n c,c /,t cdt
?a chIn +ikn L`u R c,c S L`u tnh t^ ,y +ikn kh-6ng 1091000 m8 %r2n c,c +iku ?a
>Ht / ging kh-an cK thk nhHn ra hydrat n5m th3nh /4A tr-ng c,c m_ dFu R >?nh arudh-N
>3 R cDa L[ng suAaruk cJng nh0 tr-ng 1/7 L ging kh-an R ch`u thU "ackNnciN: +dc
Wanada >3 R c,c 6- bdc c*c8
ti@c thu hi kh t^ hydrat +? c6n trR +Ri >M kh n3y R dGng rdn >3 R nh.ng khu >*c khK
khn #>Bng c*c: +ikn L`u(8 W,c Ah0=ng Ah,A kch thch nhi@t L= cIA ] 01c Ah,t trikn
nhiu +5ng c,ch +=m h=i n04c h-mc n04c nKng >3 ch- thIy cK thk khai th,c 01c /01ng
mNthanN k 01c nNm /3 cK gi, tr? c[ng nghi@A8 Nh0ng con nhiu khK khn > c[ng
ngh@ n,c ?nh >3 gi. 0Ong i ca dong nhi@t khai th,c8 %0=ng t* nh0 >Hy Ah0=ng Ah,A
dBng chIt Qc ch k Ah`n /y hydrat cJng ch- thIy th*c thi > c[ng ngh@ nh0ng rIt dt
tin: khK chIA nhHn > mmt kinh tu khi dBng mSt /01ng /4n mNthan-/: g/yc-/ >>888Hi@n
nay Ah0=ng Ah,A gi6m ,A 01c c-i /3 cK trikn >ing nhIt k khai th,c kh t^ hydrat8 W,c
Ah0=ng Ah,A kh,c chP m4i ang nghi2n cQu /v thuyt8
Tnh hnh nghin cu hydrat hin nay
%nh hIA dpn ca ngun kh WHw t^ hydrat c3ng ng3y c3ng tng d- +i c6nh c,c ngun
nng /01ng h-, thGch th[ng th0Ong ang i >3- giai -Gn cGn ki@t >3 c,c ngun nng
/01ng m4i /Gi ch0a ,A Qng 01c nhu cFu8 t mmt kh-a hic thuFn tuv ng0Oi ta con ch-
r5ng nghi2n cQu hydrat con cK tFm euan tring tr-ng >i@c nghi2n cQu kh hHu: S Un ?nh
,y +ikn: an t-3n tr2n +ikn >3 h3ng kh[ng8
"j /3 n04c tin h3nh nghi2n cQu L4m nhIt > hydrat kh8 W,c nghi2n cQu ca hi tHA
trung >3- c,c >In ?a chIt >3 c,c Ah0=ng Ah,A khai th,c8 %^ 199': bS nng /01ng "j
xy nhanh ch0=ng trMnh nghi2n cQu thD nghi@m hydrat kh tGi %rung t`m c[ng ngh@ nng
/01ng /i2n +ang #yNdNra/ NnNrgy %Nchn-/-gy cNntNr( R "-rganLt-zn: +ang %`y tirginia8
Hi@n nay ch0=ng trMnh n3y con cK hai th3nh >i2n n.a tham gia /3 Wlc ?a chIt "j
#{\$\( >3 bS H6i eu`n "j8
%r-ng c,c nm eua: c,c c= euan nghi2n cQu thuSc chnh Ah NhHt >3 |n ZS cJng ] 0a
ra c,c ch0=ng trMnh nghi2n cQu nh5m thu hi kh t t^ hydrat R ,y Gi d0=ng >3 >Bng
+ikn n04c L`u8 %Ung c[ng ty dFu kh euc gia NhHt #}NgW( >4i L* cIA >n ca bS W[ng
th0=ng NhHt #"~%( ] 0a ra ch0=ng trMnh nghi2n cQu 7 nm k ,nh gi, tim nng
hydrat kh tr2n /]nh thU >3 /]nh h6i NhHt8
|n ZS cJng 0a ra mSt ,n gii /3 ,n hydrat kh euc gia #Nati-na/ gaL hydratN
ar-Nct(8 Whnh Ah |n ZS d* ?nh L kh-an c,c ging thD nghi@m hydrat tr2n c,c >Bng
+ikn |n ZS >3 tuy2n + qHydrat kh cK >ai tro ti euan tring k ,A Qng nhu cFu nng
/01ng tr-ng th k 21r8
%rung uc >3 khi th? tr0Ong chung Wh`u u cJng cK ch0=ng trMnh nghi2n cQu hydrat
nh0ng ch- n nay kh[ng c[ng + kt eu68
Whuxn +? ch- >i@c ,A Qng nhu cFu nng /01ng ch- t0=ng /ai d3i hGn:ti@t Nam cJng cFn
khRi Sng mSt ch0=ng trMnh nghi2n cQu ch- >In n3y k rXt ngdn kh-6ng c,ch >4i c,c
n04c tr-ng khu >*c8