Professional Documents
Culture Documents
Temodiamika
Temodiamika
.. , .. , ..
1
.
-
2011
- -
621.1(075)
31.31
68
.., .., .. .
1. . : / . -.: 2011.- 149 .: . 52.
1 , . , .
-
, , - - ,
.
:
. 1- -.., ..;
.. .. .
-
..
. ..
2011 ., . 82
. 16.12.2011. 6084/16. . 1.
. .. 9,5. .-.. 9,5. 150 .
. 82. .
-
, 198095, -,
. , 4.
.., .., .., 2011
-
, 2011
- -
.
, , , . , . .
.
1 ,
;
.
.
,
, , , ( ) .
, .
- -
1. .
1.1.
, ,
.
, - .
:
- , ,
,
, , ,
;
- , , , - , ;
- ,
.
, , , , ,
.
, .
.
,
.
, .
XX .
,
( ). ,
,
.
20-
, , , .
, 4
- -
, ,
.
: . . .
,
, , , , .
1.2. ()
1963 . 986761
() .
, , : (), (),
(), (), (). .
( )
(), 1 1 (1 = 1
1 = 1 2/2).
() 1 1 (/).
1.3.
.
. ,
,
, . , , , , .
, , .
- -
: , , , , , , , - .
(,
.)
, , .
, , , , ,
.
. ,
[
v,
(3/)]:
v V/m ,
(1.1)
V , 3; m , .
,
[
(/3)]:
m/V .
(1.2)
, , . .:
v 1/ ; 1/v; v 1.
. -
,
, , , p Fn / A , ; Fn ; , .
,
1 , 1 2. (1 = 1 /2).
: (), ();
(1 = 105 ). , .
- -
(, ,
.), . . 1.1 .
, - . p1,
0, p1 p0 . p0
A
p1 p0
.
:
p1
p1 A p0 A h A g ,
I h
h p1 p0 / g .
h
.
. 1.1. 0,1
, h :
(1.3)
13595,10 /3 0; 9,81 /2 ( ).
pa p p0
, pa p 1 .
:
- -
pa p0 - p .
(1.5)
,
.
. , ,
, . . , ,
.
.
,
( )
( )
, , . . .
.
2
m w /2
,
:
2
m w /2 3kT/2 ,
(1.6)
m ; w ; ; k
, 1,3810-23 /.
. ( = 0)
( w 0 ).
.
: ;
;
;
.
.
: , , ,
8
- -
, () .
(), ()
( ) .
, . . , , ,
273,16 , 0,01.
, ,
, :
273,15 t C .
(1.7)
,
.
, dT dt .
1.4.
,
. - ,
, .
, , , .
, ,
.
() , .
, , , , . .
, ( ) .
, , ,
( ) . , ,
, .
, , .
9
- -
( , ), ,
, , , , .
, , , , , ,
.
, , .
(, ). .
1.5.
, v :
F p,v,T 0 ,
(1.8)
.
,
, (
) :
p f 1 ( v ,T ); v f 2 ( p ,T );T f 3 ( p ,v ) .
(1.9)
, , , .
.
,
, ,
.
. ,
.
.
. 10
- -
, , --
., .
, ,
. , , , ,
.
, , ,
. ,
, . .
, .
F p,v,T 0
, v , .
. ,
,
, . ,
,
.
, , : v = const ,
-; , , ; = const v-; , ,
; = const
-v; .
p-v, ,
.
11
v=const
st
- -
n
co
T=
p-v ,
, ( )
p
(. 1.2).
1
1
( ) ,
, , 2
.
1
2
2
p=const
.
v
.1.2.
,
p-v
. ,
. , ,
, , .
, ( )
. ,
, (, .). , ,
( ) (, ,
.).
1.6.
; , . ,
.
.
,
, , .
, .
.
, ,
, .
, . .
, ,
. , ,
, .
12
- -
, ,
() , ,
, () .
, , ()
().
Q, ( 1 ) q. , .
.
,
. , .
, .
, , ,
.
. , .
, , L, l.
. ,
.
, .
,
,
,
, ,
. . ,
, .
, .
, , , , ,
.. .
.
, . - .
13
- -
, L, Q
.
Q L , .
2
Q Q2 Q1 L L2 L1 .
1
,
1-2, . . ,
. :
2
Q Q1 2 L L1 2 .
1
(1.10)
,
.
1.7.
, ,
, , .
,
, , ( )
.
, . . .
,
,
.
, , , . .
.
() .
14
- -
1.8.
:
(1.11)
(1.11) , z f ( x , y ) .
dz , :
M / y
N / x y .
(1.12)
, z z( x , y ) ,
:
dz z / x y dx z / y x dy .
(1.13)
M z / x y ; N z / y x .
(1.14)
(1.14), , N , :
M / y x 2 z / xy ; N / x y 2 z / yx .
(1.15)
, :
M / y x N / x y .
(1.16)
(1.16) (1.12), dz z .
dz (1.11)
z x , y , dz
, . . :
2
dz df x , y
1
z 2 z 1 f x 2 , y 2 f x1 , y1 .
15
(1.17)
- -
,
, ,
,
dz 0 .
(1.18)
:
, .
, .
, ,
, :
dz M 1 dx N 1 dy; dz M 2 dx N 2 dy .
M 1 M 2 N 1 N 2 ,
.
2.
2.1.
- ,
.
,
-.
, , ..
.
.
, ( 0).
,
16
- -
, .
.
1664 . 1676 .
: , ,
:
v1 /v 2 p 2 /p1 ,
(2.1)
: p1v1 p2 v2 const .
p-v (. 1.2). , , ,
.
- .
1802 .
- :
:
v1 /v 2 T1 /T2 .
(2.2)
p-v - , (. 1.2). ,
, .
2.2.
, (,
)
F p,v,T 0 ,
.
, .
,
17
- -
. .
- , 2
3
, :
2
2 n mw
p
,
3 v 2
(2.3)
n ; v ; m
; w 2
pv 2nBT/3 .
(2.4)
(2.4) ,
p1v1 2nBT1 /3 p2 v2 2nBT2 /3 .
:
p1v1 / T1 p 2 v 2 / T2 .
(2.5)
(2.5)
-,
-.
(2.5) , , ,
:
pv/T const .
(2.6)
R :
18
- -
pv/T R , pv RT .
(2.7)
(2.7) 1.
1834
. .
m ()
pV mRT ,
(2.8)
, ; V , 3; m
, ; , .
R
,
, .
.
:
pV1 mRT1 ,
pV2 mRT2 .
,
pV2 - V1 mRT2 - T1 ,
R p V2 V1 / mT2 T1 .
. T2 T1 1,
1 ,
1 1.
:
, v .
19
- -
p V2 V1 H / 2 3
R
mT2 T1
.
, .
2.3.
1811 . ,
. ,
, , :
1 / 2 M 1 /M 2 ,
(2.9)
1, 2 .
() m
() :
M m/ .
(2.10)
m = 1 , = l ,
M 1 / 1 1 / .
(2.9) . v2 /v1 M 1 /M 2 ,
v1 M 1 v2 M 2 .
, :
v M idem .
(2.11)
vM 1 ,
(2.11) , .
1 :
pV MRT ,
20
(2.12)
- -
MR R pV / T .
MR () .
R 1 1.
( 101
325 273,15 ) 1 22,414310-3 3/,
101325 22 ,4143 10 3
R
8 ,314 [/()].
273,15
, 1 ,
:
pV 8 ,314 T .
(2.13)
2.1
R, /()
2
2
N
CO
CO2
H2O
He
Ar
NH3
32
2,016
28,02
28
28,96
44
18,016
4,003
39,944
17,031
259,8
4124,3
296,8
296,8
287,0
189,0
461,6
2077,2
208,2
488,2
, /3
1,429
0,090
1,250
1,250
1,293
1,977
0,804
0,178
1,784
0,771
(2.13) , . . 1874 .
, (-, ) , .
R, R:
R 8,314/M .
. 2.1.
21
- -
(2.7) .
: pv RT , pdv vdp RdT;
p const v / T p R / p ; v const p / T v R / v ;
T const v / p T RT / p 2 p / v T RT / v 2 . 1:
v p
T p v T
T
R v RT
2 1 .
p R v
p v
(2.14)
3.
3.1.
, , , , , , . , , , ,
. .
,
. ,
. , (). , , ,
, . . .
,
:
, :
n
p p1 p 2 ... p n pi ,
(3.1)
1, 2, ..., n .
, ,
, , , .
22
- -
pV mRT , , ,
. - ,
, .
,
.
, .
: , , , .
:
2
mw
BT - (
2
) ( ). ..
, , .
3.2.
, .
:
g 1 m1 /m; g 2 m2 /m;...; g n mn /m ,
(3.2)
g 1 g 2 ...g n g i 1 .
(3.3)
:
n
m1 m2 ... mn mi m .
(3.4)
()
:
r1 V1 / V ; r2 V2 / V ;...; rn Vn / V ,
23
(3.5)
- -
(3.6)
,
n
V1 V2 ... Vn Vi V .
(3.7)
, , .
:
n
r1 r2 ... rn ri 1 .
(3.8)
.
,
i , , ,
M i mi / i M m / , :
i mi M i Vi M
m M i V M i
(3.9)
, i / M i / M .
i / Vi / V ri .
(3.10)
.
, , -
:
24
- -
i / vi / v M i / M R / Ri ,
(3.11)
i ; ; Mi
; .
,
g i mi /m iVi /V i / ri .
, :
(3.12)
-
g i v/vi ri M i / M ri R / Ri ri ;
(3.13)
ri / i g i vi / v g i Ri / R g i M / M i g i .
(3.14)
3.3.
pV mRT
R pV / mT .
(3.14) ri g i Ri / R
ri g i Ri / R 1 ,
R g i Ri g 1 R1 g 2 R2 ... g n Rn .
(3.15)
.
:
R g i Ri 8314 ,2 g 1 / M 1 g 2 / M 2 ... g n M n .
(3.16)
R 8 ,314 / M .
(3.17)
, (3.13)
g i Ri / R ri
25
gi R ri / Ri 1 .
(3.18)
- -
1
1
.
ri / Ri r1 / R1 r2 / R2 ... rn / Rn
(3.19)
3.4.
,
.
,
M 8314,2 / R
(3.20)
M 8314 ,2 / g 1 R1 g 2 R2 ...g n Rn .
(3.21)
M 1 / g 1 / M 1 g 2 / M 2 ... g n / M n .
(3.22)
, ,
(3.19),
R 1 / ri Ri 8314 ,2 / ri M i .
(3.23)
R 8314,2 / M ,
M ri M i r1 M 1 r2 M 2 ... rn M n .
(3.24)
, , .
3.5.
, :
pi
mi RiT
mR
R
M
p i i p gi i p gi
.
V
mR
R
Mi
26
(3.25)
- -
,
,
(3.26)
.
(3.26)
. .
4.
4.1.
,
, .
.
, .
-
.
pV/RT C ,
pV RT C 1 ,
. .4.1. -
t = 0 ,
.
27
- -
. 4.1 t =
0 . ,
.
,
pv , .
, 20
.
. 4.2 ,
, p 0 , pv / p0 v0
2: pv / p0 v0 const .
.4.2. , v pv / p0 v0
pv
. , ,
.
,
( p 0 ), . ,
, ,
, . . pv / p0 v0 const . ,
, .
54.
, ,
. , , ( p 0 ).
,
, v
, , .
100
,
.
3 :
2
0 v0
, pv / p0 v0 .
28
- -
B
p v RT 1 -
.
1 1 v
(4.1)
(4.1) 1/v
, ,
, a = 2, 3, 4, ... .
.
.
( ) , . - .
:
p v RT 1 - A/v - B/v 2 ,
(4.2)
, .
.
--, ,
, 1/v .
4.2. --
-- .
.
, .
, .
.
29
- -
, , ,
. , ,
. ,
.
-- , .
, .
v RT/p .
v , p ,
v 0 . , .
,
v 4,
v , v - b , b v v .
b , .
:
v - b RT/p .
(4.3)
, v - b v b , . . p
b, . b .
p RT/v
b: p RT/ v - b ,
.
,
, , , , , , . . .
, , .
, .
30
- -
, .
, , .
, ,
, p , ,
. p , ,
, :
p a 2 a / v 2 ,
(4.4)
,
, .
, p RT/ v - b p
p RT/ v - b a / v 2 .
--
p a / v v b RT .
2
(4.5)
-- 1873 .
/v2 ;
( 293 /v2
1080 );
.
--
. .
1 -- :
p a
/ v 2 v b 8 ,314 T .
(4.6)
, -,
:
p/v T RT / v b 2 2a / v 3 ;
v / T p R / p a / v 2 2ab / v 3 ;
(4.7)
T / p v v b / R .
31
- -
4.3. --
-- p a / v 2 v b RT
v,
:
pv 3 bp RT v 2 av ab 0 .
(4.8)
,
T
. : 1)
; 2)
3) ().
,
,
.
-v ,
--,
,
. 4.3. ,
. , , . , , A, R , . . -- (
). , ,
() , ( )
. , , - , ( ) . ,
,
,
.
.
AQ DB.
, .
QRD , .4.3. ,
--
32
- -
,
p/v T
.
. 4.3 . ,
, . . , .
, , .
, ,
-- .
, . -, (. 4.3,
).
T TK
, .
--, , . , 1, 2 . .,
, . . , , . , -v
:
1) , ;
2) ( ),
;
3) , .
, ( ,
).
1869 . , , -v .
-v .
.
. . 1861 . . . ,
33
- -
, . .
( ).
. . : ,
( , ) ,
, .
, .
--
b, b
.
, --
, b
.
-- ,
. , p/v TK ,
2 p/v 2
TK
p/v T K
p/v 2
TK
(4.9)
(4.10)
RTK / v K b 2a / v K3 0 ,
2 RTK / v K b 6 a / v K4 0 ,
K vK .
(4.9) :
RTK / v K b2 2a / v K3 ,
(4.11)
(4.10)
2 RTK / v K b 3 6 a / v K4 .
(4.12)
(4.11) (4.12)
v K 3b .
(4.13)
34
- -
vK (4.9),
TK 8 a / 27 Rb .
(4.14)
-- ,
p RTK / v K b a / v K2 .
(4.15)
K vK,
p K a / 27 b 2 ,
(4.16)
pK .
K K, b:
9
27 R 2TK2
a RTK v K
8
64 p K
(4.17)
1
1 RTK .
b vK
3
8 pK
(4.18)
-- . , v - :
v / v K , p / p K T / TK ,
(4.19)
, , a, b R, ,
:
3 / 3 1 8 .
2
(4.20)
.
, ,
, --. , ,
, .
35
- -
, , .
, ,
. .
,
, . .
,
--, ,
RTK / p K v K 8 / 3 2 ,67 K K .
(4.21)
.
, -, , , K . , --
.
, , .
,
.
4.4.
. . . .
-- , , , .
, , b, --, , , .
- , b, .
. . . . 1939 .
,
36
- -
--.
.
, , , . , , , .
, , ,
, . , , , ,
, , . .
. ,
--. ,
, , . .
. . , ,
. . 1940 .
.
, ,
:
a
C
p 2 v b RT 1 3 2m
v
vT 2
(4.22)
b --; m ,
.
4.5. .
,
, ..
p f 1 v ,T ;T f 2 p ,v ; v f 3 p ,T .
:
dp p / v T dv p / T v dT ,
dT T / p v dp T / v p dv ,
dv v / p T dp v / T p dT .
37
(4.23)
- -
p , T v -, :
v / p p / v 1;
T / v v / T 1;
p / T T / p 1.
T
(4.24)
,
.
p / T ,v / p ,v / T
v
(4.25)
, ,
.
.
.
p p / v T dv p / T v dT =
const, p/v T dv p p / T v dTp 0 , p/v T p / T v T / v p 0 ,
p/v T v / T p p / T v 1 / T / p v ,
p/v T v / T p T / p v 1 .
(4.26)
.
v/T p T / p v 1 / p / v T ,
v / p T
v / T p / p / T v .
(4.27)
(4.27) . ,
,
.
V / T p V
, . :
38
- -
p 1 / V V / T p .
(4.28)
p / T V ,
.
:
v 1 / p p / T V .
(4.29)
5.
5.1.
, .
,
.
, - , , .
,
XVIII .
,
- . , ,
, , , . XVII
,
, .
XVIII
. 1766 . . . .
, XVIII , .
. . .
, .
39
- -
100 , XIX ,
.
1842 . Q L
:
Q AL ,
(5.1)
, .
, .
(),
Q L.
(5.2)
, . . ,
.
1843 . , 1844 . .
. .
1847 . .
.
1850 . ,
, , , .
, ,
. . , ,
XIX . .
5.2.
,
. : , ,
. ; ;
;
; 40
- -
- ; . 5:
U U U U 0 ,
(5.3)
U ; U ; Uo .
:
U U . U . U ,
(5.4)
U. ;
U. ; U
.
U0 ,
. , T = 0 , , ,
. ,
, = 0. ,
, , U0 , .
,
. , ,
.
. , , , t0 = 0 .
, (
),
5
U (), u
(/).
41
- -
.
, , ( ) . , , , .
, . , . .
n
u u1 u2 ... un ui .
(5.5)
i 1
.5.1.
,
.
,
, . .
,
-
(5.6)
. 5.1.
2
`1
3 du 4 du 5 du 6 du 6 du
1
.
:
u 2 u1 du 0 .
42
- -
du, , .
,
: u f T ,v ; u f 1 T , p ;
u f 2 p ,v , .5.2.
du u / T v dT u / v T dv ,
du u / T p dT u / p T dp , (5.7)
du u / p v dp u / v p dv .
,
, u / v T 0 u / p T 0 , u f T .
, : u / T p u / T v
du / dT .
, 1845 .
. ,
(. 5.2).
.
.
.
. 5.3.
,
,
.
,
, , ( Q 0 ). L , ,
( L 0 ).
,
. ,
U f T .
43
- -
.
, .
, . -v (.5.3)
1 2 1-2, 3-4,
5-6, ,
, . .
u u2 - u1 u4 - u3 u6 - u5 f T2 f T1 .
(5.8)
5.3.
,
,
.
. , ,
, .
p
1
2
, v .
v1
v2-v1
p
v2
v
4
3
.
, S
, v1
(. 5.4); . . 5.4. ,
2.
, , , - .
S - , ,
. , , :
l p A S ,
AS v2 v1 , :
44
(5.9)
(5.10)
l ,
, :
l pdv .
(5.11)
l,
, (.
5.5) :
v2
pdv .
(5.12)
v1
v
p f v ,
p
A
p1
.
p
'
l vdp
p
v
, ',
l pdv
v
B
p2
dv l p' dv ,
v1
v
dv
v2
v1 v2:
2
- -
l p v 2 - v1 p v .
. 5.5. ,
v2
p' dv .
(5.13)
v1
: ' = .
, , '
, l ,
(5.13).
l, (5.13), ,
(,
45
- -
, ,
).
v2
p' dv 0 , dv 0 . , v1
, l v .
, ,
, ,
. .
v2
p' dv lv .
(5.14)
v1
p'2
.
p2
p'1
, p1'
p 2' . (. 5.6), 1 h2
, p 2 ' Ah2 p1' Ah1 (
p1
) p 2 ' v 2 p1' v1 .
h1
p 2 ' v 2 p1' v1
, ,
.5.6.
v '. ,
(, , ) l' , . .
v2
l'
(5.15)
v1
p2
(5.16)
p1
p2
l' vdp' lv .
(5.17)
p1
(5.10) (5.11) , l l ,
v dv, .
46
- -
L m pdv .
(5.18)
v1
() ,
(5.12), p-v . v2v1
(. . 5.5), ,
:
v2
l l' p 2 v 2 p1 v1
pdv .
(5.19)
v1
p
1
b
c
(-
p2
),
,
(. 5.5):
d
4
vdp , . 2p1, p1
2
3 v
l' l p1v1 p2 v2 .
(5.20)
.5.7.
,
() ,
; -v .
. 5.7 , ( )
, , . 1-a-2, 1-b-2, 1-c-2, 1-d-2 , , . , , 1--2 . 41234,
1-d-2 . 41d234.
47
- -
p 1
a
b
3
2
4
.5.8.
, -v
1-a-2-b-1 (. 5.8),
1--2 ,
. 12431,
2-b-1 , . 1b2431; . ,
;
1-a-2-b-1.
5.4.
- (. 5.9), , 1, 2, 3, , .
, .
ABDC.
( ), p
. dp ,
A
1
q1
2
3 n
, p+dp.
B
dp q2
,
.
C
D v
dp , p
p
, , n, 3, 2, 1,
.5.9. ,
. (. BACD) (.
ABDC).
. ,
,
, , . ,
.
, , .
48
- -
.
, . ,
, . , .
, , , , , ,
.
. , ,
,
. ,
.
. , , , . ,
, , .
. , :
v2
pdv ,
(5.21)
v1
, .
, , .
:
v2
p' dv ,
(5.22)
v1
' .
l l ; , ,
l l .
49
- -
, .
,
, , , .
,
. ,
.
, ,
.
, , .
,
.
,
.
5.5.
1 (. 5.10),
-b
q; dT dv. dT
. dv ,
.
du.
dv
, l.
.5.10. -
, ,
,
:
50
- -
du q - l; u2 - u1 q l q1 2 l1 2
1
(5.23)
q du pdv ; q1 2 u2 u1 pdv .
(5.24)
. :
q l,
.
(5.23) (5.24),
, , pdv. , ,
,
. , , (5.23) (5.24).
.5.11.
.
- 1-2 (. 5.11)
1 ,
p 2 A2 S 2 p 2 v 2 .
.
, 1-1 1
, p1 A1 S 1 p1 v1 . . , 1-2 ,
p 2 v 2 p1 v1 , l' p2 v2 p1 v1 l' d p v .
2-2 ( w2)
1-1 ( w1),
51
- -
(5.25)
.
1-1 2-2 ,
h1 h
, :
l g h - h1 , l d g h .
(5.26)
1-1 2-2 :
, , , .
l
l .
. l l .
, , , :
(5.27)
l1- 2 d pv dw 2 / 2 d gh l l .
(5.28)
(5.23),
(5.29)
q1- 2 du d pv dw 2 / 2 d gh l l .
52
(5.30)
- -
, , . (5.23),
(5.24) (5.29) , .
,
l ,
q , q l , q l .
q q du d pv dw 2 / 2 d gh l l .
(5.31)
q l ,
:
q du d pv dw 2 / 2 d gh l .
(5.32)
(5.24) (5.32) .
, (5.24) (5.32) , pdv (5.32):
pdv d pv dw2 / 2 d gh l .
(5.33)
,
pdv.
, (5.23), , .
, .
, .
1.
.
.
2.
. .
3.
- . , .
4.
. ,
U f p,V,T .
53
- -
5.
. ,
U , dU .
6.
.
, . , .
5.6.
, - . , ..
, h (/);
, ,
h u pv .
(5.34)
u, v () , , () .
,
.
T, :
q du pdv du d pv vdp d u pv vdp . d pv pdv vdp .
q dh vdp ,
(5.35)
p2
q1 2 h2 h1 vdp .
(5.36)
p1
, (5.35). h h0:
h q vdp h0 ,
54
(5.37)
- -
. , h0. , ( p 0 )
0, .
pdv ,
,
(5.24) (5.35)
q du pdv lv ;
(5.38)
q dh vdp lv .
(5.39)
(5.38) (5.39)
.
p const (5.35)
q p dh .
(5.40)
dh
, .
:
2
q p dh h2 h1 .
(5.41)
(5.35) ,
p2
dh q vdp , h2 h1 q vdp .
(5.42)
p1
. , ..
dh 0 .
(5.43)
, dh , :
55
- -
h f p ,v ; h v ,T ; h F p ,T ,
(5.44)
dh h / p v dp h / v p dv ,
dh h / T v dT h / v T dv ,
dh h / T p dT h / p T dp .
(5.45)
, , . , h
.
, , . , , . .
.
, . , h u.
v const q du pdv qv du , qv u2 u1 , p const q p h2 h1 .
, ,
. ,
h u T pv u T RT ,
(5.46)
( ),
h f T .
h / T p h / T v dh / dT ,
(5.47)
. .
.
. 5.1.
56
5.1
57
- -
6. .
6.1.
, . , .
-
.
q,
, dt :
x q x / dt .
(6.1)
q (6.1) , ,
, v,
. , ,
q1 2 ,x c x dT ,
(6.2)
1 2.
q1 2 ,x ,
.
,
+ .
6.2. (),
: (), .
() , . [/()],
() , 1 1
/.
58
- -
'
, . .
101 325 t = 0.
[/(3)], , 1 3 1 /.
m , .
[/()], ,
1 1 /.
:
c x c' x v0 cm /M ,
(6.3)
v0 ; .
6.3. v
, .
cv qv / dT ,
(6.4)
qv dT ,
c p q p / dT ,
(6.5)
qp d .
(5.24):
q du pdv ,
(5.7)
du u / v T dv u / T v dT ,
q u / T v dT u / v T p dv .
59
- -
(dv = 0)
q u / T v dT .
v = const
cv u / T v ,
(6.6)
. . cv v = const u ( T v) .
, (6.4) (6.6) , v =
const, , ,
, :
qv duv cv dTv ,
(6.7)
cv = const
q1 2 ,v u2 u1 cv t 2 t1 .
cv
.
, , , u / v T
. du u / T v dT , du cv dT , .
(6.7) 0 tC,
u cv dt c v t ,
0
cv v = const.
u2 u1 cv
t2
t1
t2
t1
t2 t1 cv 0 t2 cv 0 t1 .
60
- -
du cv dT
(5.24),
:
q cv dT pdv ,
(6.8)
v, :
q u / T v dT p u / v T dv ,
= const
q p u / T v dT p p u / v T dv p
, q p c p dTp ,
c p u / T v p u / v T v / T p .
(6.9)
(6.6),
c p cv p u / v T v / T p .
(6.10)
(6.10) cv.
, u/v T 0 ,
pv RT pv / T p R ,
c p cv R c p cv R .
(6.11)
. 1 :
q dh vdp ,
61
- -
q h / T p dT v h / p T dp ,
(6.12)
, =const:
q p h / T p dTp
, , :
c p h / T p ,
(6.13)
. . = const h T .
, ,
:
c p dh / dT .
(5.35)
:
q c p dT vdp .
(6.14)
v
:
q cv dT pdv ,
p RT / v T p / T v , R / v p / T v
q cv dT T p / T v dv .
(6.15)
cv. ( = const)
(6.15) :
62
- -
q p cv dTp T p / T v dv p .
(6.16)
(6.16) dTp:
c p cv T p / T v v / T p .
(6.17)
, , cv, . ,
c p cv R .
,
( p = const) , , , .
6.4. -
-
, ,
, .
, , .
.
.
(i = 3). , , . (i = 5),
63
- -
.
-
,
i = 6.
,
, , .
, , , 2/3 , . .
p 2/3 n m w 2 / 2 ,
(6.18)
, ; n 1 3; m ;
w ,
pVm 2 / 3 nVm m w 2 / 2 .
nVm N 1
( ):
pVm 2 / 3Nm w 2 / 2 .
m w 2 / 2
,
N, 1 , , :
Mu Nm w 2 / 2 .
pVm 2 / 3 Mu , Mu 3 / 2 pVm .
pVm , :
64
(6.19)
- -
Mu 3 / 2 RmT ,
(6.20)
Rm = 8,3142 /(), :
Mu 3 / 2 8 ,3142 T 12 ,5 T .
(6.21)
(6.20) , :
dMu / dT cmv 3 / 2 Rm .
(6.22)
, mv . ,
(6.20)
, pVm RmT cmv=const.
:
cmv 3 / 2 Rm 12 ,5 /().
12,5:3 = 4,16 /(). cmv (6.22) , :
cmp i 2 / 2Rm ,
(6.23)
- -
.
- .
, ,
, .
. ,
- ,
.
, ,
, ,
:
i2
cmv
2
i1 Rm /2 Rm e T / e T 1 ,
T
1
(6.24)
i1 ; i2 ; ,
h / k (h , k ,
); ; .
(6.24) , ; .
, ; .
(6.24) ,
.
6.1
cmv,
,
/() /()
12,5
20,8
20,8
29,1
-
29,1
37,4
cmv
, - - . 66
- -
. 6.1.
.
.
6.5.
, ,
.
, (6.1), (6.3), (6.4)
v (. . ), . , , - ,
.
:
c x c x0 c x .
( ) ( p 0 v )
.
cv
tC:
t2
t1
q1 2 ,x
.
t2 t1
67
(6.25)
t2
t1
1 2
c x dt .
t2 t1 t1
(6.26)
(6.26) .
0 t, x
t2
t1
(. 6.1):
t2
t1
t2
t1
x t 2 x t1
t 2 t1
(6.27)
. 6.1 ,
-
x,1
t1
t2
x,2
c0
- -
q1-2,x, x =
const, (6.2), ,
.6.1.
t2
t1
t2
t1
3456,
. 1234.
, (6.25)
:
t
t
t1
1 2
1 2
c
dt
c
dt
c
dt
x
x
x ,
t2 t1 t1
t2 t1 0
0
t2
t1
t2
t1
cx dt x t2 , c x dt x t1
0
(6.26), (6.27).
68
- -
, -
t1 t2, , ,
t2
t1
t2
t1
Qx m c x t2 c x t1 V c x t2 c x t1 .
0
0
0
(6.28)
,
=const v=const .
6.6. v
,
k:
i2 i
R/ R 1 2 / i .
2
2
(6.29)
x = const, . 6.1 :
k = 1,66; k = 1,4, - k =
1,33.
const k ,
:
k c p cv cv R cv 1 R cv .
cv :
cv R / k 1; c p kR / k 1 .
69
(6.30)
- -
6.7. qv qp
,
:
t2
t1
t2
t1
q p ,1 2 c p t2 c p t1 h2 h1 ;
qv ,1 2 cv t2 cv t1 u2 u1 .
(6.31)
(6.32)
, qp qv 0 tC,
.
,
. , . .
v, .
6.8.
, ; .
,
:
n
(6.33)
1
n
c p g1c p1 g 2 c p2 ... gn c pn gi c pi ,
(6.34)
g1, g2, , gn , .
, 70
- -
:
n
(6.35)
1
n
(6.36)
, :
cv c' v v 0 c'v / 0
c p c' p v 0 c' p / 0 .
6.9.
, .
:
c x a bt ,
71
(6.37)
- -
0; b ,
. cx=f(t), (6.25) :
cx
t2
t1
1 2
1
c
dt
x
t 2 t1 t
t 2 t1
1
1
t 2 t1
a t 2 t1 b
t 22
t12
2
t2
a bt dt
t1
(6.38)
b
a 2 t 2 t1
0 1500
.
( p 0
t = 0) . 6.2.
6.10. .
, q
q du pdv ; q
.
q du pdv , v ( ).
6.2
,
( )
. q .
. q du pdv RT/v, q cv dT RTdv / v .
72
- -
, :
q / T cv dT / T Rdv / v .
(6.39)
q/T
T v (v
, R ).
S. S
(/), s -
[/()].
, :
ds q/T .
(6.40)
, .
( ) ,
. , ,
, 1-3-2, 1-4-2, 1-5-2, 1-6-2 (. 6.2) .
, .
s1 3 2 s1 4 2 s1 5 2 s1 6 2 s2 s1 f p2 v2 f p1v1 .
p1v1s1
1
3
4
6
5
2
p2v2s2
v
.6.2.
, , ,
.
, .
:
s f 1 p ,v ; s f 2 p ,T ; s f 3 v ,T .
:
73
- -
ds s/p v dp s/v p dv ,
ds s/p T dp s/T p dT , .
ds s/v T dv s/T v dT .
(6.41)
T v (6.39) :
ds cv dT / T Rdv / v .
(6.42)
cv=const, :
s2 s1 cv ln T2 / T1 R ln v 2 / v1 .
(6.43)
(6.42) v. :
s2 s1 c p ln T2 / T1 R ln p2 / p1 .
(6.44)
v (6.42) . , :
ds cv dv / v cv dp / p Rdv / v ,
ds cv R dv / v cv dp / p c p dv / v cv dp / p .
, :
s2 s1 c p ln v2 / v1 cv ln p2 / p1 .
74
(6.45)
- -
c x T s/T x .
(6.46)
Tds du pdv ,
(6.47)
Tds dh vdp .
(6.48)
(6.47) (6.48)
; .
lv, , :
Tds du pdv lv ;
(6.49)
Tds dh vdp lv .
(6.50)
, , , , , , .
6.11. T-s
. . s ,
, T-s, . . T-s , , ,
T f s . q Tds ,
, ds (. 6.3).
75
- -
1-3-2 ,
:
T
1
q1-2
q1 2 .513265 Tds .
q2-1
Ts- , ,
5
6
S
s, , .
.6.3. -s
q Tds , q
ds . s , , , .
T-s .
13241.
, , , .
, T-s
.
.
,
. , , , . .
ds
q=Tds
76
- -
7.
7.1.
, ,
, , .
, , , , :
, ; ,
; ,
; ,
.
, , .
.
, :
1) p-v- T-s ;
2) ;
3) ,
:
t2
t2
t1
u u2 - u1 cvdt cv t2 cv t1 ,
t1
u2 u1 cv t 2 t1 ;
4) :
v2
v2
pdv f v dv ;
v1
v1
5) , , :
77
- -
t2
t2
t1
q1 2 c x dt c x t2 c x t1 ;
t1
6) ,
:
t2
t1
h2 h1 c p t2 c p t1 ,
:
h2 h1 c p t2 t1 ;
7) :
s2 s1 cv ln T2 / T1 R ln v2 / v1 ,
s2 s1 c p ln T2 / T1 R ln p2 / p1 .
.
7.2.
, ,
( dv 0 , v const ). . . 7.1
.
pv RT v const :
p1v1T1
p2v2T2
.7.1.
p-v
p / T R / v f v const .
:
p1 / p2 T1 / T2 .
(7.1)
v const , dv 0 . ,
v2
pdv 0 .
v1
78
- -
() l',
, :
p2
l' vdp v p2 p1 .
p1
, l'
: l' p1v p2 v (,
).
(5.24) l 0
:
qv duv cv dt .
, :
t2
qv,1- 2
t2
u / t v dt cv dt cv t2 t1 u2 u1 .
t1
t1
.
1-2:
t2
t1
qv,1- 2 u 2 u1 cv t 2 cv t1 .
(7.2)
1-2 ,
,
. , , (. 7.1).
(6.43):
s 2 s1 cv ln T2 / T1 R ln v 2 / v1 ,
v const ln v 2 / v1 0 ,
:
79
T2
v= co
nst
p=
con
st
v= co
nst
p=
con
st
- -
.7.2. -s
T2
s2 s1
s / T v dT cv ln T2 / T1 cv ln p2 / p1 .
(7.3)
T1
, T-s
1-2 (. 7.2). 1-2 v.
, 2, ,
3 4 T ds/dt qv / dT cv .
. 31243 1-2
qv,
( u2 u1 ).
,
.
, , , (6.43)
T const (. 7.2):
s sa s2 R ln va / v2 .
80
- -
, .
7.3.
, , ( dp 0 p const ). . .
7.3 .
:
v / T R / p p const .
-. 1-2:
v1 / v2 T1 / T2 2 / 1 .
p
1
p1v1T1
2
p2v2T2
v
.7.3.
-v
(7.4)
.
, .
:
v2
l p dv p v2 v1 ,
(7.5)
v1
l RT2 T1 R t2 t1 .
() :
2
l' vdp 0 .
1
:
81
(7.6)
- -
u u2 u1 cv t2 t1 .
p const
( dp 0 ) :
q p c p dt dh .
, , , :
t2
q p ,1 2
t2
h / t p dt c p dt c p t2 t1 h2 h1 ;
t1
(7.7)
t1
:
t2
t2
t1
q p ,1 2 c p dt c p t2 c p t1 h2 h1 .
t1
(7.8)
q p,1- 2 ,
p v 2 v1 , , .
(6.44):
s2 s1 c p ln T2 / T1 R ln p2 / p1 ,
p const ln p2 / p1 0 ,
T2
s2 s1
T2
s / T p dT c p / T p dT c p ln T2 / T1 c p ln v2 / v1 .
T1
(7.9)
T1
8 6 T ds / dT q p / dT c p .
82
- -
. 87568
qp, , h2 h1 .
, . (6.44) T const (. . 7.2):
s s0 s5 R ln p5 / p0 .
, . ,
.
(7.3) (7.9) ,
,
cv. ,
(. . 7.2).
7.4.
, , ( T const , dT 0 ). (. 7.4).
:
pv RT T const
p1v1 p2 v2 p1 / p2 v2 / v1 .
.7.4.
-v
( ).
-v
.
T const :
q l q1 2 l1 2 .
83
(7.10)
- -
.
,
. :
v2
pdv ,
v1
pv p1v1 , p p1v1 / v ,
v2
l p1v1 dv / v .
v1
l p1v1 ln v2 / v1 q .
(7.11)
(7.11) .
:
q l 2 ,3 p1 v1 lg v 2 / v1 2 ,3 p1 v1 lg p1 / p 2
2 ,3 RT lg v 2 / v1 2 ,3 RT lg p1 / p 2
(7.12)
l' :
p2
p2
(7.13)
p1
. . l' l q , , () , , .
:
cT q/dT q/0 .
, . .
dh 0 du 0 .
T-s , (. . 7.2).
(6.43):
84
- -
s2 s1 cvT2 / T1 R ln v2 / v1 ,
s2 s1 R ln v2 / v1 s2 s1 R ln p1 / p 2 .
(7.14)
, , ( s2 s1 ) T: q T s2 s1 .
7.5.
, , . . ,
, .
q 0 , , q 0 .
.
. q 0 :
c p dT vdp 0 cv dT pdv 0 .
, :
p2
k dv/v dp / p k ln v2 / v1 ln p1 / p2 .
v1
p1
v2 / v1 k p1 / p2
p1v1k p2 v2k ,
85
- -
pv k const .
(7.15)
k . k
. .
,
p1 /p2 v2 /v1 k v2 / v1 p1 / p2 1 / k .
p1 /p2 v 2 /v1 T2 / T1 , :
T1 / T2 v2 / v1 k 1 p1 / p2 k 1
/ k
v2
pdv ,
v1
, :
p p1v1k / v k
v2
k
k
k
1 k
1 k
p1v1 dv / v p1v1 / 1 k v 2 v1
v1
p1v1k 1
1
1 p1v1k p 2 v 2k
k 1 k 1
k 1 v1
v 2 k 1 v1k 1 v 2k 1
l 1 / k 1 p1v1 p2 v2 .
(7.16)
(7.16) :
l p1v1 / k 1 1 T2 T1 ; l R / k 1 T1 T2 .
:
k 1
l p1v1 / k 1 1 p2 p1 k RT1 / k 1 1 v1 v2 k 1 .
, v, T , k const . k
k, :
86
- -
cp
t2
t1
cv t 2
h / u .
(6.47) (6.48) ( q 0 ) :
du pdv dh vdp ,
u / v s p
dh / dp s v .
h / u s v / p p / v s .
.
h / u s k .
,
:
cv const l u1 u 2 c v t1 t 2 ;
t1
t2
cv const l cv t1 cv t2 .
, ; , .
.7.5.
c q / dT
-v q 0 .
()
:
p2
l' vdp .
p1
87
- -
k
.
, (7.15) , kdv/v -dp/p
vdp kpdv , .. l' k l . ,
l' k / k 1 p1v1 p2 v2
(7.17)
l' k l .
pv . ABCD (. 7.5) , , .
. 7.6 , , k 1 , v , .
q 0 , :
ds q / T 0 s2 s1 const ,
(7.18)
. . (
).
v2
v1
A
, T-s .
(5.32) ,
v2
B
g 0 T 0 , ,
D
C v
(
)
- .7.6. -v ,
.
. 7.2 0-b, d-c, - 0-, -.
7.6.
, ;
; ; 88
- -
;
. ,
.
, , , .
, , , , .
.
, ,
t 2 - t1 :
q c t 2 - t1 q c dt .
(7.19)
q c dt c p dT - vdp q c dT cv dT pdv .
:
c c p / c cv vdp / pdv .
,
c c p / c cv n ndv / v dp / p .
,
pv n const .
(7.20)
.
89
- -
. : n , n 0 , n 1 n k .
, , , ,
:
/ n
n c c p / c cv , c cv n k / n 1.
(7.21)
(7.21) .
(7.21) ,
:
n ,c cv ;
n 0 ,c kcv c p ;
n 1,c ;
n k ,c 0 .
,
,
, . .:
l 1 / n 1 p1v1 p2 v2 ,
(7.22)
l RT1 / n 11 T2 / T1 p1v1 / n 1
1 p 2 / p1 n 1 / n p1v1 / n 1 1 v1 / v 2 n 1 .
(7.23)
u cv t2 t1 ; q c t2 - t1 cv n k / n 1t2 - t1 .
(7.24)
90
- -
p2
(7.25)
p1
h2 - h1 c p t2 - t1 .
(7.26)
lg p1 / p2
lg T2 / T1 n 1 lg T2 / T1
;n 1
;
.
lg v 2 / v1
lg v1 / v 2 n
lg p 2 / p1
(7.27)
,
. ,
lg p n lg v const .
,
lg p lg v ,
.7.7.
(. 7.7).
:
ds q / T c dT/T ,
(7.28)
T-s (. 7.8) , .
. 7.9 -v , , .
, . n 1 ( u2 u1 ).
91
<0
q
<0
u
- -
>0
u q>0
n 0 . n .
, , . .
, , n 1 ,
n 1 . , . .
, n 1 ,
n 1
.
,
(. 7.9).
. ( n 1 ),
( n 0 ) ( n )
. ,
.7.8. -s
, . .
,
k n , n k .
n k , n k .
, , ,
p
q du n=1 n=k
n=
.
du cv dT , ,
du dT
n=0
( du 0 ,dT 0
n=0
du 0 ,dT 0 ). c q / dT ,
n=1
n=k
. n=
, v
.7.9. ,
-v , .
,
92
- -
8.
8.1.
, , ,
, , ,
.
, , .
, , . , . .
.
.
, , , -
, . ,
. : , ,
. .
, , .
.
.
,
. ,
, , . ,
. ; ,
, , .
1824 . , , 6 . :
, , . , : , , , 6
93
- -
. ,
. . ,
-, .
50- XIX :
( ).
,
.
, , . , , , , , .
1851 .
, ,
, , ,
. .
, , ,
, . , , ,
, , , .
: (). , , .
, , , -
.
8.2.
, , .
. ,
,
.
94
- -
, . .
8.1 , 1-3-2, , -v . 13245.
2 ( 1), p
. 1
6
.
3
1)
2-3-1
1-3-2.
(. 13245)
7
2
(. 23154) 5
4 v ;
2)
2-6-1
.8.1. 1-3-2;
p-v
(. 51624), (. 51324);
3)
2-7-1 1-3-2.
(. 51324) (. 51724). ,
, . 13271 ,
.
,
.
, , ( );
. , , ;
. .
. , , .
.
, , , .
, -
.
8.3.
,
95
- -
.
,
. , , .
1-3-2 (. 8.1) l1, . 513245, q1, , . 2-7-1 l2, . 427154, q2
,
.
, .
l l1 - l 2 . q1 q2
l :
q q1 q2 u2 u1 l .
,
q1 q2 l .
, , , , :
t q1 q2 / q1 1 q2 q l / q1 .
(8.1)
t . t , .
, q1 q2 0 ,
. (8.1) ,
q1
q2 .
, , :
. ,
.
96
- -
,
p-v . 13261 (. 8.1).
, , (. 132451)
(. 162451).
.
q2 l, ,
:
q1 q2 l .
. :
q2 / l .
, . , , .
8.4.
,
, . .
. ,
. : .
.
.
,
, .
.
, . , ,
97
- -
, .
, ,
, 1824 . p-v (.
8.2).
, , .
1,
v1, 1
.
, , q1 1-2,
2 . 2: 2, v2, T1.
2 . 1,
.8.2.
2-3
2, . 3: p3, v3, 2. 3 .
3-4, q2 . 4, v4,
2. 4 4-1 .
, q1 q2.
t q1 q 2 / q1 1 q 2 / q1 .
1-2
:
q1 RT1 ln v2 / v1 .
3-4 :
98
- -
q2 RT2 ln v3 / v4 .
q1 q2
, :
t 1 RT2 ln v3 / v4 RT1 ln v2 / v1 1 T2 ln v3 / v4 / T1 ln v2 / v1 .
:
T2 / T1 1 /( k 1 ) v2 / v3
T2 / T1 1 /( k 1 ) v1 / v4 ,
v2 / v3 v1 / v4 v2 / v1 v3 / v4 .
,
t 1 T2 / T1 .
(8.2)
. ,
. ,
, , , 2 = 0 T1 = ,
. T2 = T1 , .
T
. 1
2
,
.
s1
q1-q2=l
T1
4
3
, T2
5
6
s
.
s2
.8.3.
T-s
, .
.
.
.
99
- -
, 1
2, T-s 1234 (. 8.3). T-s :
q1 q2 T1 s2 s1 T2 s2 s1 T1 T2 .12341
.
q1
T1 s2 s1
T1
.12561
8.5.
, . . 8.4 .
.
1 1-4 , 1 2.
4-3 q2, 2.
3-2
2 1. 2-1,
q1.
,
,
. 14321
.
q2
.8.4. 1. ,
l, q2 . , , q1 q2 l .
, ,
.
,
, ,
( ).
:
q2 / q1 q2 q2 / l .
100
(8.3)
- -
T2 / T1 T2 .
(8.4)
2 1 , .
8.6.
, . ,
, ,
, . .
, (. 8.5).
I , II .
. q1, : q2,
q'2 .
t q1 q2 / q1 ' t q1 q'2 / q1 .
, q2 q'2 , q2 q'2 .
. ,
q1
q1
1 T1 q' q , ' , . . 1
2
2
t
t
2
2
. I
II
, .
4
4
'
q2
q2
3 3
1-2-3T2
4-1,
1-4-3-2-1.
.8.5.
q1, q'2 .
- -
, ,
q q2 , :
'
2
Q1 / T1 Q2 / T2 0 ,
Q / T 0 .
(8.5)
.
(8.5) : .
.
- 1-2-3-4-1 (.
8.6).
. .
102
- -
,
, .
:
Q / T 0 ,
Q/T 0 .
(8.6)
.
,
.
(8.6),
1854 .,
.
.8.6. p-v
t t ,
Q / T 0 .
; . ,
, :
103
- -
Q / T 0 .
(8.7)
(8.7)
.
(8.6) (8.7), :
Q / T 0 ,
(8.8)
, .
8.8.
, Q / T , . Q / T
, . S . :
dS Q / T .
(8.9)
(8.9) - 1-2, :
2
S 2 - S1 Q/T .
(8.10)
1
3
4
2
.8.7.
, Q 0 , dS 0 S 2 S1 const , . . .
. 1 2 2-4-1
1-3-2 (.
8.7).
.
(8.7), :
Q / T Q / T 0 .
1 3 2
2 4 1
104
- -
2-4-1 ,
S1 S 2 , :
Q / T S1 S 2 0 ,
1 3 2
Q / T .
S 2 S1
(8.11)
1 3 2
(8.11) ,
, . (8.10) (8.11), :
2
S 2 S1 Q / T .
(8.I2)
,
, . 2
(8.12) , Q / T 1
S 2 S1 , , S 2 S1 .
(8.8) ,
(8.12) , .
(8.8) , (8.12)
, 1
2 . (8.8) (8.12)
.
dS Q/T .
(8.13)
(8.9) (8.13), ,
:
dS Q/T ,
105
(8.14)
- -
Q , ;
;
, .
, (8.12), .
- S0 ( ),
:
S Q/T S0 ,
.
S0
. .
, ,
S0 .
S0 , .
8.9. ()
, , .
, ,
, . , .
. 8.8 1-2-3-4, 1-2 34 2-3 4-1, , , . 1-2 1 q1 T1 s2 - s1 . 2-3 , q2-3, .
7328.
2
1 3 2
(),
. 3 4 , 2
106
- -
q2 T2 s3 s4 , 4-1 1.
4 1 q4-1, . 5416. 4-1 , 2-3 . 2-3 4-1 . 7328
5416 q2-3 q4-1
, . . 2-3, 4-1. ,
. 1-2-3-4 T
1
2
T1
1
2. q1, T2
4
3
; , q2, ,
q1 - q 2
S
5
6
7
8
.8.8. ( . ,
)
l q1 q2 3 q2 q4 1 , l q1 q2 .
:
q1 q2 T1 s2 s1 T2 s3 s4
.
q1
T1 s2 s1
2-3 4-1 , s1 s4 s2 s3
s2 s1 s3 s4 :
t T1 T2 / T1 .
.
, ,
. ,
, () .
.
107
- -
8.10.
,
( Q 0 ), .
, , .
, (8.9):
dS Q / T ,
:
Q TdS 0 .
,
dS 0 S const .
(8.15)
, .
, (8.13):
dS Q / T .
Q 0 , :
dS 0 ,
(8.16)
. . .
, (8.15) (8.16) ,
Q 0 ,
.
: , , , .
, , (8.15)
(8.16)
108
- -
dS 0 .
(8.17)
, .
, .
, , ,
.
, ,
Q1 1
Q2 2.
L Q1 - Q2 . t Q1 Q2 / Q1 L / Q1 ,
L tQ1 Q1 1 T2 / T1 .
(8.18)
T1
T2 T '1 T1 . (
) ,
T '1 , .
Q1
T '1 T1 , , , , .
L0 T2 Q1 / T '1 Q1 / T1 T2 S .
(8.19)
. , , 109
- -
. ,
.
,
. . .
, . . ,
. ,
.
8.11. .
,
, .
, , . .
1 1 0 0 , .
.
, ( ). , .
, . ,
.
,
, . . .
.
,
() .
,
, . . Q 0 . U' U".
:
110
- -
U" U ' L Q 0 ,
L U' U" .
(8.20)
.
U01 U02,
U1 U2,
U ' U 1 U 01 U" U 2 U 02
L U 1 U 01 U 2 U 02 , L U 1 U 2 U 01 U 02 .
(8.21)
. Q0 , , L0 , , :
U 02 - U 01 Q0 L0 .
0 ,
L0 p0 V2 V1 ,
V1 V2 .
U 01 U 02 Q0 p0 V2 V1 .
(8.22)
(8.22) (8.21),
L U 1 U 2 Q0 p0 V2 V1 .
(8.23)
Q0, , 0 :
Q0 T0 S02 S01 .
(8.24) (8.23), :
111
(8.24)
- -
L U 1 U 2 T0 S02 S01 p0 V2 V1 .
(8.25)
p0 V2 V1 ,
, (8.25) .
,
, :
S02 S01 S1 S 2 ,
S1 S2 .
(8.25) ( S02 S01 ) S1 S 2 ,
:
L' U 1 - U 2 T0 S1 S 2 p0 V1 V2 .
(8.26)
(8.26) , 0 0 .
.
, p0 p2 T0 T2 . , . .:
U 2 U 0 V2 V0 .
(8.26) :
L' U 1 - U 0 T0 S1 S0 p0 V1 V0 ,
L' H 1 - H 0 T0 S1 S0 .
(8.27)
H0 S0 .
(8.27) H 1 - H 0
, a T0 S1 S0
. , , , , , 112
- -
.
(8.27) ( ) .
.
.
,
. : ( 1 0)
( , , 0).
(8.27):
e h1 - h0 T0 s1 s0 .
(8.28)
-
, ,
,
, . .:
e e1 e2 .
, ,
.
deq q t q1 - T0 /T
(8.29)
:
2
eq 1 T0 / T q 1 T0 / T q1- 2 ,
(8.30)
eq () ;
.
-
, ,
.
113
- -
, , .
:
e 1 e / e1 ,
(8.31)
e ; 1
.
.
-
.
,
e l q 1 - T0 /T , e q TsT ,
(8.32)
sT , q1; .
-
2 > 0 :
l e1 - e2 ,
(8.33)
e1 q1 T0 sT 1 e2 q2 T0 sT 2 . sT 2
q2.
, h, :
eh h1 h0 T0 s1 s0 .
- ,
(8.34)
s .
: ds,
T0 ds .
114
- -
, .
, , ,
.
8.12.
, ,
.
. ,
, .
, , .
( ) Q1 1 Q2 2, T1/T2 Q1/Q2:
t 1 Q2 / Q1 1 T2 / T1 , Q1 / Q2 T1 / T2 .
(8.35)
Q1 Q2 , , 2
, 2,
T1, (8.35) 1 .
( ).
,
().
()
, ,
273,16 .
. 1/273,16
.
115
- -
1
, , (Q2=0),
. Q1 L = Q1 .
, . .
,
, , .
8.13.
.
T-s ,
1-2 (. 8.9). . 41234 q. ,
3456 . 41234. :
.41234 .34563
,
34
34
.41234 Tds q , a 3 4 s2 s1
1
2
T Tds / s 2 s1 q / s 2 s1 .
(8.36)
q
5
2
6
1
4
TC2
3
.8.9.
,
.
, ,
. , :
116
- -
q c T2 - T1 cv
nk
T2 - T1
n 1
T2
T2
s q / T cn dq / T cn ln T2 / T1 cv n k / n 1ln T2 / T1 .
T1
T1
q s (8.36),
cv n k / n 1T2 T1 T2 - T1
.
cv n k / n 1ln T2 / T1 lnT2 /T1
(8.37)
(8.37) , e
.
(8.36)
T
3
q1
T1CU
2
(. 8.10). 4
q1 T1 s6 - s5 , T2CU q T s - s . 2
2 6
5
1
q2
S
5
6
.8.10.
t 1 q2 / q1 1 T2 s6 - s5 / T1 s6 - s5 ,
t 1 T2 / T1 .
(8.38)
,
.
(8.38) ,
, .
, T2 T2 , T1 T1 . ,
117
- -
, .
9.
9.1.
, : , , , .
( ),
.
:
dq du dl' dw2 / 2 ,
(9.1)
dq
; du ; dl'
, ( dl); dw2/2
( ).
, ,
.
,
, .
,
.
, .
9.2. .
dl' .
118
- -
: , . .
:
(9.2)
. . .
w, , , . .
, , ( ).
, . v, w, p, T
.9.1. , ,
, .
.
,
(. 9.1). II IIII . II , IIII p dp a da , II. II II
II ; , .
II IIII
1 :
dl' p dp a da w dw paw .
, :
dl' pd aw awdp .
(9.3)
(9.2) , mv aw , m , 1 .
aw (9.3) mv,
- -
dl' d pv .
(9.4)
dq du d pv dw 2 / 2 , dq d u pv dw 2 / 2 .
u pv , ,
dq dh dw 2 / 2 , q h2 h1 w22 w12 / 2 .
(9.5)
(9.5) ,
( ) , .
.
l ()
(H H1 ), :
w12 / 2 h2 w22 / 2 q l g H H 1 ,
(9.6)
dh dw2 / 2 dq dl gdH .
, ( ) . , l, q. l q , ,
(9.6).
( ) H = H1 l = 0,
, (9.6) :
dh dw 2 / 2 0 h1 h2 w22 w12 / 2 .
120
(9.7)
- -
. ,
w 2h1 h2 . ,
:
w 44 ,72 h1 h2 .
(9.8)
h1 h2 h-s
.
9.3.
dw2/2, ,
. .
(5.35) (9.5) , :
(9.9)
(9.7) ,
dw dp . dp>0,
: dw<0.
dp<0, : dw>0.
p-v . . 9.2 1-2. vdp . abdc. , 1-2:
p2
p1
l vdp vdp .
p1
(9.10)
p2
( ),
(5.35) (9.5), p2
. 1234, ,
.
1-2 , :
121
- -
p1
p1
1/ n
vdp v1 p1 / p 2
p2
dp n / n 1 p1v1 p 2 v 2 . (9.11)
p2
:
p1
1/ k
l v1 p1 / p2
dp k / k 1 p1v1 p2 v 2 .
(9.12)
p2
(. 1234)
(. 1265),
,
n : l n l .
(9.7) ,
dl dw 2 / 2 dq dh ,
l q h1 h2 .
.9.2.
. ,
.
(9.7)
dl dw 2 / 2 dh ,
l w22 w12 / 2 h1 h2 .
(9.13)
,
.
() ,
, .
122
- -
9.4.
,
, .
,
,
.
:
2
dl dw / 2 dl dw 2 / 2 w22 w12 / 2 ,
1
w2 2l w12 ,
w1 ; w2
.
, .
:
w 2l 2h1 h2 .
(9.14)
9.5.
(9.14). ( v = const):
p2
p1
dl w / 2 vdp v dp v p1 p2 p1 p2 /
p1
p2
w 2v p1 p2 2 p1 p2 / ,
(9.15)
1 p2 ; .
123
- -
p
a
p1v1
.
abcd (. 9.3).
9.6.
l
l
p1
c p2v1
d
p2
v
v1
(9.12),
(9.16):
.9.3.
w 2l 2k/ k - 1 p1v1 p2 v2 ,
w 2k / k 1p1v1 1 p2 / p1 k 1 / k .
(9.16)
2 .
p
v1
:
a
p1v1
m aw / v2 ,
l
p1
c p2v2
d
p2
v
v2
; w ; v2 .
v2 v1 p1 /p2 1 / k .
.9.4.
(9.17)
a 2k / k 1 p1v1 1 p2 / p1 k 1
1/ k
v1 p1 / p 2
124
/ k
- -
p
2/k
k 1 / k
m a 2k / k 1 1 p2 / p1 p2 / p1
.
v
1
(9.18)
, .
.
abd . 9.4.
9.7.
, (9.18), p2/p1.
, 2 = p1 .
2 . p2 /p1 . p2/p1 m p2/p1 = 0
.
p2/p1 m (. 9.5) p2/p1, m, . , p2/p1 . p2 /p1
. p2 /p1
KD, a m,
(9.18),
( KB). ,
p2 /p1 1
p2 (9.18), 0 p2 / p1 .
p1
- .9.5.
: p2 /p1 1
, ,
. 0 p2 / p1 ,
, .
, p2 /p1
. (9.18)
125
- -
p2 / p1 2 / k p2 / p1 k 1 / k , , , p2 /p1 , , .
2
k 1 k 1 / k 1
2/k k 1 / k 2 / k 1
0,
k
k
p / p1 2 / k 1k / k 1 .
(9.19)
k, .
.
k=1,66 = 0,49; k=1,4
= 0,528; k=1,3 = 0,546.
(9.19)
:
p p1 .
(9.20)
,
.
, .
9.8.
, ,
, .
(9.16),
p2 /p1 2 / k 1k / k 1 :
w 2k / k 1 p1v1 1 2 / k 1 ;
w 2k / k 1p1v1 2k / k 1RT1 .
(9.21)
. , v.
126
- -
v1 v p /p1 1 / k . (9.19)
p1 p k 1 / 2k /
v1 v
k / k 1
p
k
1
/
2
v1 p1 p k 1 / 2k /
k 1
k 1
1/ k
2 / k 11 /
v 2 / k 11 /
k 1
k 1
p1v1 v p k 1 / 2 .
p1v1 (9.21), :
2k/ k 1v p k 1 / 2 ,
w kp v .
(9.22)
.
:
k p/ kpv ,
, ; , /3.
kRT .
, . . ,
. ,
, v
. kp v
,
( ), . . w .
127
- -
,
,
. , ,
, , (
),
.
, .
(
),
. , , ,
.
,
(. 9.6).
, (9.18)
.9.6. p2/p1
(9.19).
k 1
(9.23).
, , . . k.
9.9.
:
aw mv .
(9.24)
m=const, :
(9.25)
- -
(9.25) (9.24), :
da / a dv / v dw / w .
(9.26)
(9.26) , .
.
dv/v , a dw/w
.
pv k const
dv / v 1 / k dp / p .
(9.9) dw / w vdp / w 2 .
dv/v dw/w (9.26), :
da / a 1 / k dp / p vdp / w 2 dp v / w 2 1 / kp
da / a dp kvp w 2 / w 2 kp ,
(9.27)
kvp 2, ,
da / a dp c 2 w 2 / w 2 kp .
(9.28)
(9.28)
: .
(dp<0). (9.28) , da c 2 w 2 .
c 2 w 2 0 w<, da<0;
. c 2 w 2 0 w>,
.
, . ,
, .
(dp>0).
(9.28) ( c 2 w 2 )>0 w<, da>0;
, . ( c 2 w 2 )<0 w>, da<0; -
129
- -
, .
,
, .
9.10.
.
,
1
p2 / p1 1 . 4
1
l
2 (. 9.7)
3
. p1
2
v2
(. 9.8). p2
v
.
.9.7.
(9.16)
(9.18).
p2 / p1 1
(9.18) ( ):
p
v1
p
2k/ k - 1 1 p2 / p1 2 / k p2 / p1 k 1 / k
v1
(9.29)
130
- -
m
2 / k 1
2k/ k 1 p1v1 2 / k 1
lpacn . 1234 .
9.9.
9.11.
, .
(. 9.10). ,
8 12 . .
.9.9.
0 p2 / p1
w.
.
(
) (9.16) (9.18).
d
(9.23), p1v1
w
D
p
w>w
(9.18).
=812
p2
l
w
.
l
w=
(. 9.10) l D - d / 2tg / 2 ,
.9.10.
c ; D
; d
.
131
- -
9.12.
, - .
( ).
w w ( ):
w /w w w .
(9.30)
, , 0,96 0,98. .
. , ,
, ,
.
w 2 / 2 w 2 w 2 / 2 1 2 w 2 / 2 w 2 / 2 .
1 2 .
2
w / 2 w 2 / 2 :
w 2 / 2 w 2 / 2 w 2 / w 2 c2 w 2 / w 2 c2 .
(9.31)
. :
2
q w/2 h1 h2 ,
h1, h2 () .
(9.30) (9.31) , .
9.13.
132
- -
(9.16) (9.18), , .
,
k = 1,3, k = 1,135.
, ,
k,
lg p1 / p2
lg T2 / T1 n 1 lg T2 / T1
(7.27): n
;n 1
;
; , . . lg v2 / v1
lg v1 / v2 n
lg p2 / p1
.
h-s ,
(9.8),
.
,
:
w 44,72 h1 - h2 ,
h1 h2 h-s , ,
s1=s2.
w 44,72 h1 - h , h1 (/)
h-s .
h ,
. , , , .
k = 1,3 p / p1 2 / k 1k / k 1 ,
, , s1=s, s .
k lg p1 / p / lg v /v1 k, .
, , k, , /1.
, , , ,
.
(): w 44,72 h1 - h2 , h1 133
- -
,
/; h2
,
, /.
m aw / v2 , m a w / v .
w 44,72 h1 - h2g .
h
h1
hg
h
. 9.11 1-2
1-2g
h2
.
, .9.11.
, ,
, 9.12.
h2g
10. .
10.1.
( ) ,
.
(, , ,
, .) , ,
. , , .
, , .
, , , , , , . .
, , , (. 10.1).
134
- -
, ,
, .
, .
. ,
, , , ;
.
, , ,
.
10.2.
(. 10.1).
I I II II , . 1 A1
1, 2 A2 2,
p1 p2 . .
1 1', 2
II'
I'
I
II
2',
s1
s2
1
p
2 A2
sl, 2 s2.
p1
y
A1
h
2'
2
h1 1 1'
h2
p1
I'
II
p1s1 A1 p1v1 .
p I
II'
p2 s2 A2 p2 v2 , p2
2, p1v1 p2 v2 w1
w2
w
x
.
.10.1.
w1
1, w2 2,
135
- -
u1 p1v1 u2 p2 v2 0 ,
h1 h2 0 h1 h2 .
(10.1)
(10.1) ,
. .
, . .
. (10.1) , .
, . , ( T1 T2 ).
, , , , .
10.3. .
,
,
, .
.
1852 .
,
. , , .
( ) p2 v2 p1v1 .
p2 v2 ,
, p1 v1 .
2 1,
v2 v1, p2 v2 p1v1
136
- -
.
h1 h2 , . .:
u1 p1v1 u2 p2 v2 u1 - u2 p2 v2 - p1v1 ,
, ( ) .
: ,
, ,
.
.
p2 v 2 p1v1 0 , , u1 - u2 0 ,
, . ( T2 T1 ).
, . . p2 v2 p1v1 u2 u1 .
, ( ).
, . . p2 v2 p1v1 , ,
( u2 u1 ). p2 v2 p1v1 , ( T2 T1 ).
p2 v2 p1v1
, , ( T2 T1 ).
, , , . ,
.
p2 v2 p1v1
, , . .
137
- -
. ,
, , .
: , , , .
dp,
:
dTi i dpi i T / p i .
(10.2)
i
. i :
dh c p dT T v / T p v dp .
dh 0 , c p dT T v / T p v dp ,
i T / p i
T v / T p v
cp
(10.3)
T v / T p v
dp .
dT
cp
(10.4)
(10.3) .
v / T p R / p v / T , (10.3)
T v / T p v Tv / T v 0 ,
(10.3)
T / p 0 dT 0 T1 T2 .
(10.5)
,
, .
, , 138
- -
, .
,
, (10.3).
; dp (dp<0); . , , , dT
T v / T p v .
1) T v / T p v 0 dT < 0;
2) T v / T p v 0 dT = 0;
3) T v / T p v 0 dT > 0.
:
T v / T p v 0 , T v T/v p .
.
.
(10.4):
p2
T2 T1
T v / T p v
cp
p1
dp .
(10.6)
10.4. -- .
-- p a / v 2 v b RT
: v / T p R / p a / v 2 2ab / v 3 .
(10.4) , p 0 v :
dT 2a / RT b / c p dp ,
:
i dT / dp 2a / RT b / c p ,
139
(10.7)
- -
p ; b --; R ; T .
i 0
, 2a/RT b
T 2a/Rb .
,
(4.14):
T 8 a / 27 Rb , a / b 27 / 8 RT ,
T 27 / 4 T 6 ,75 .
,
--, = 0 6,75 .
. ,
, , p1 p2 p1v1 - p2 v2 ,
,
:
p2
p1
, , .
p2
s2 s1 v / T dp .
p1
.10.2.
T f p
- , ,
,
p-T . , 140
- -
,
T v T/v p .
:
,
().
. 10.2 T f p , T v/T p v 0 . ,
. .
: -, , : v v ;
: p 9 p ; : T 3T .
=0
. , --, : T02 6 ,75T T01 0,75T .
- . , , ;
. , , ,
T1 T2 T .
,
--, , .
10.5.
()
h-s (. 10.3),
,
.
,
( 1-2), , , .
( 7-8) , , . ( 5-6) 141
- -
.
( 3-4).
,
.
,
, (. 10.3).
.
5 ab;
cd, ab, . . .10.3. .
, () h-s
.
10.6.
3 , , , . , ,
.
:
1) ; 2) ; 3)
.
,
.
.
, 1, 2, 3, ... T1, 2, 3, ... V1, V2, V3, ...
: V V1 V2 V3 ....
, :
m m1 m2 m3 ....
, , ,
: u u1 u2 u3 ... cv=const:
- -
g1 , g 2 ,... - , .
:
...
T1 R1
T2 R2
T3 R3
cv / R 1 / k 1 , ,
, cv / R .
:
...
T1
T2
T3
(10.8)
(10.8) :
143
- -
mR m1 R1 m2 R2 m3 R3 ...,
(10.9)
(10.10)
, ,
, .
.
, .
m1 ()
1, V1, T1; m2 () 2,
V2, 2; m3 () 3, V3,
T3.
, :
m h w 2 / 2 m1 h1 w12 / 2 m2 h2 w2 2 / 2 m3 h3 w3 2 / 2 ... .
, :
h g1h1 g 2 h2 g 3 h3 ...,
g1, g2, g3 .
,
.
, :
144
- -
, (6.33), ( cp=const)
(10.10) .
:
V mRT / p T / p m1 R1 m2 R2 m3 R3 ...
T / p p1V1 / T1 p 2V2 / T2 p3V3 / T3 ...
(10.11)
.
m () p, V, .
1, V1, 1. m1 () ,
V. .
, , :
mu m1u1 m2u2 .
, cp = const, :
cvT m1 / m cv 1 / T1 m2 / m cv 2 / T2
(10.12)
V .
145
- -
10.7.
, :
n
s g1 s1 g 2 s2 ... g n sn gi si .
1
(6.43) , p
si c p ln T / T Rlnp / ,
; , (3.25).
:
s p,T gi c p ln T / T Ri ln p / p gi Ri ln gi / i .
, si p,T .
, g i / i 1 . ,
n
s p,T gi si p ,T gi Ri ln i / gi ,
, (3.2), :
n
s p,T g i si p ,T g i Ri ln 1 / ri .1
(10.13)
, , , , ,
,
.
, , , 146
- -
. , . , , . , , , ,
T0s .
: / . . .. . 2- . . -: . , 2008.-272 .
.., .., .. : ., . . : . , 2008.-496 .
: / . .. .-3- . . : ,
, 2009. 1. 560 .
: / . .. .-3- . . : ,
, 2009. 2 571 .
.. . - :
, 2001.-176 .
.. . . - .:
, 1988.-479 .
147
- -
____________________________________________________________________ 3
1. .
___________________________________________4
1.1. ______________________________ 4
1.2. ()________________________________________ 5
1.3. ____________________________5
1.4. ________________________________________________ 9
1.5. _______________________________________________ 10
1.6. _________________________________________________________ 12
1.7. ____________________________________________ 14
1.8. ___________________________________________ 15
2. _____________________________16
2.1. __________________________________________ 16
2.2. _______________________________________17
2.3. __________________________ 20
3. ______________________________________________ 22
3.1. __________________________________________22
3.2. _______________________________________________23
3.3. _____________________________________________25
3.4. ________________________________________ 26
3.5. ____________________________________________________26
4. _________________________________________________________27
4.1. __________________________________________________ 27
4.2. --_______________________________________29
4.3. --__________________________________________32
4.4. . . . . ______ 35
4.5. . ______37
5. _______________________________________ 39
5.1. ____________________________________ 39
5.2. _______________________________________________________40
5.3. __________________________________ 44
5.4. ________________________________________ 48
5.5. ______________________50
5.6. _______________________________________________________________54
6. . _______________________________________58
6.1. ____________________________________________________ 58
6.2. (), __________________58
6.3. v __________________________ 59
6.4. - __________63
6.5. ___________________________________________67
6.6. v___________________________________________ 69
6.7. qv qp _____________70
6.8. _______________________________________70
6.9. _____________________________________ 71
6.10. .
_______________________________________________________72
6.11. T-s __________________________________________________ 75
7. __________________ 77
7.1. _____________________________________77
7.2. _______________________________________________________78
148
- -
7.3. _______________________________________________________ 81
7.4. __________________________________________________ 83
7.5. ______________________________________________________85
7.6. ____________________________________________________88
8. _______________________________________ 93
8.1. __________________________ 93
8.2. ____________________________94
8.3. ________________________95
8.4. _____________________________________________97
8.5. __________________________________________100
8.6. __________________________________________________________101
8.7.
______________________________________102
8.8. ___________________104
8.9. () _________________________________ 106
8.10.
________________________________________________108
8.11. . __________________________________________ 110
8.12. _______________________________115
8.13. _________________________________________ 116
9. _____________________________________________118
9.1. _________118
9.2. .
_____________________________________________118
9.3. ___________________________________ 121
9.4. ________________________________________123
9.5. ____________________________________________123
9.6. ___ 124
9.7. ____125
9.8. _________________126
9.9. _____128
9.10. _____________________130
9.11. ________________131
9.12. __________________________________________132
9.13. ________________________________________________ 133
10. . ________________134
10.1. ___________________________________________________134
10.2. _____________________________________135
10.3. . __________136
10.4. -- . ___________________139
10.5. _________________________________141
10.6. ________________________________________________________142
10.7. _________________________146
___________________________________________________147
149
- -
.
1
.
.
..
. ..
2011 ., . 82
. 16.12.2011. 6084/16. . 1.
. .. 9,5. .-..9,5. 150 .
. 82. .
-
, 198095, -,
. , 4.
150