You are on page 1of 330

,

. .

-
YK 349.2(082)
BBK 67.405n4
T78
An1opcxnn xonnex1nn:
Fyrpon H.R. (Poccnx), Bacnnten B.A. (Poccnx), Bnxpon .I. (Poccnx), Xen-
ron O.F. (Poccnx), 3axapnam . (uemcxax Pecnynnxa), Kopouenxo B.B. (Poccnx),
Koporaena A.M. (Poccnx), Hymnnxon A.M. (Poccnx), Hymnnxona M.B. (Poccnx),
Hmron H.H. (Poccnx), Marexa . (uemcxax Pecnynnxa), Mauyntcxax E.E. (Poc-
cnx), Menec H.M. (Hcnannx), Mxcnnxo] H. (Poccnx), Opoen B.M. (Poccnx),
Ca]onon B.A. (Poccnx), Cxauxona I.C. (Poccnx), Co]ep B.I. (Poccnx), Com-
nnxona T.A. (Poccnx), Tnpaomn M. (Hrannx), Vpxnncxn K.K. (Poccnx), upn-
pnx M. (Ancrpnx), Xoynepsen M. (Hnepnant), uepnxena .B. (Poccnx),
uecannna O.B. (Poccnx), Becrepxxona H.B. (Poccnx), Bnmrep B. (uPI), Byra-
en A.A. (Poccnx)
Hacroxmn copnnx crare nocnxmen nonpocam rpyontx ornomenn n Poccnn
n n pxe crpan Enpocomsa. Anropamn nccneonant naxnemne nopmt n npnnnnnt
perynnponannx rpya, sanoxennte xax n Tpyonom xoexce Pu, rax n n rpyonom npane
crpan Enpocomsa. Ocooe nnnmanne opameno na ananns saxonoarentcrna Enpone-
cxoro coomecrna n onacrn perynnponannx rpya, nanpannennoro na nponeenne o-
me connantno nonnrnxn.
Anropamn crare ntcrynamr nsnecrnte poccncxne n sapyexnte cnennanncrt
n onacrn rpyonoro npana.
nx cryenron, acnnpanron, npenoanarene mpnnuecxnx nyson n ]axyntreron,
mnpoxoro xpyra unrarene, nnrepecymmnxcx nonpocamn oreuecrnennoro, sapyex-
noro n mexynaponoro rpyonoro npana.
Labour law of the Russian Federation and EU / Editor in chief, J D, professor
G.S. Skachkova; Institute of State and Law Russian Academy of Sciences. Moscow:
RIOR: INFRA-M, 2012. 330 p. (Science).
Abstract to the Collection of essays
The Collection puts together essays on legal aspects of labour and employment
relations in Russia and a number of EU countries. It represents results of the researchs in
the eld of the most important norms and principles of the Russian and EU labour law.
Special attention is given towards the analysis of the legislation aimed at implementation
of the common social policy in the EU.
The essays are authored by the well-known Russian and foreign labour law scholars.
The prospective audience of the Collection includes students and academics
who specialize in law, as well as other people interested in the Russian, foreign and
international labour law.

Hsoaemc e aemopcro peoaruu
VK 349.2(082)
FFK 67.405x4
Konnexrnn anropon, 2012
T78
Tpyonoe npano Poccnn n c1pan Enpocomsa: c. crare / Ho pe. -pa
mpn. nayx, npo]. I.C. Cxauxono; Poc. axa. nayx; Hn-r roc. n npana
M.: PHOP: HHuPA-M, 2012. 330 c. (Hayunax mtcnt).
ISBN 978-5-369-01015-0 (PHOP)
ISBN 978-5-16-005384-4 (HHuPA-M)
ISBN 978-5-369-01015-0 (PHOP)
ISBN 978-5-16-005384-4 (HHuPA-M)
TPYOBOE RPABO POCCHH
H CTPAH EBPOCOK3A
Hacroxmn Copnnx crare nocnxmen nonpocam rpyontx ornome-
nn n Poccnn n n pxe crpan Enpocomsa. Anropamn nccneonant nax-
nemne nopmt n npnnnnnt perynnponannx rpya, sanoxennte xax n
Tpyonom xoexce Pu, rax n n rpyonom npane crpan Enpocomsa. Ocooe
nnnmanne opameno na ananns saxonoarentcrna Enponecxoro coome-
crna n onacrn perynnponannx rpya, nanpannennoro na nponeenne o-
me connantno nonnrnxn.
Anropamn crare ntcrynamr nsnecrnte poccncxne n sapyexnte
cnennanncrt n onacrn rpyonoro npana.
nx cryenron, acnnpanron, npenoanarene mpnnuecxnx nyson n
]axyntreron, mnpoxoro xpyra unrarene, nnrepecymmnxcx nonpocamn
oreuecrnennoro, sapyexnoro n mexynaponoro rpyonoro npana.
Labour law of the Russian Federation and EU / Editor in chief, J D,
professor G.S. Skachkova
Abstract to the Collection of essays
The Collection puts together essays on legal aspects of labour and
employment relations in Russia and a number of EU countries. It represents
results of the researchs in the eld of the most important norms and principles
of the Russian and EU labour law. Special attention is given towards the
analysis of the legislation aimed at implementation of the common social
policy in the EU.
The essays are authored by the well-known Russian and foreign labour
law scholars.
The prospective audience of the Collection includes students and
academics who specialize in law, as well as other people interested in the
Russian, foreign and international labour law.
Btpaxaem naroapnocrt B.B. Kopo.eev n .B. Uepueeo
sa nepenot crare sapyexntx anropon na pyccxn xstx.
Kopo.ee B.B.:
mnm1ep B. Iepmancxoe npano rpyontx xon]nnxron xax
pesyntrar nosecrnnx cyeno npaxrnxn na
ero pasnnrne.
Uepueea .B.:
Xoynepsenn M. Hpanonoe perynnponanne saemnoro rpya n Hn-
epnanax;
Menec A.M. npexrnna N 99/70/EC or 28.06.1999 r. o pao-
re na onpeenennt cpox n ee nnrerpannx n nc-
nancxoe rpyonoe npano;
Tnpaomn M. Connantnoe naprnepcrno n Hrannn.
Kopo.ee B.B. u Uepueea .B.:
mpnpnx M. Konnexrnnnt oronop n Ancrpnn.
5
I.C. Cra:roea
1
OCHOBHLE ROROXEHHR TPYOBOFO
KOEKCA POCCHHCKOH OEEPAUHH
3xonomnuecxne npeopasonannx n Poccnn, cnxsannte c nepexoom
x ptnouno +xonomnxe, npnnenn x cymecrnenntm nsmenennxm n ome-
crnenntx ornomennxx, perynnpyemtx rpyontm saxonoarentcrnom.
ecrnonanmee panee rpyonoe saxonoarentcrno, n, n nepnym oue-
pet, K3oT Pu 1971 r.
2
, xax npannno, tno opnenrnponano na +xonomn-
uecxym moent, xora ocnonntm paoroarenem xnnxnnct rocyapcrnen-
nte oprannsannn. Iocyapcrno xe, ntcrynax ne rontxo xax opran nnacrn,
no n xax cocrnennnx, ocymecrnnxno n cnxsn c +rnm xecrxoe npanonoe
perynnponanne rpyontx ornomenn. Henrpannsonanno ycra non nennte
nop mt rpyonoro saxonoarentcrna npeycmarpnnann, c ono cropont,
nectma nnsxn (no cpannennm co crpanamn c pasnnro ptnouno +xo-
nomnxo) yponent sapaorno nnart, a c pyro ne ncera peantno
ntnonnnmt yponent connantntx rapanrn nx paornnxon. Hpnuem
peannsannx +rnx rapanrn tna nosnoxena na camn npenpnxrnx, opra-
nnsannn, r.e. na paoroarene.
B nontx ycnonnxx, xora nponsomnn nsmenennx n ornomennxx co-
crnennocrn, +xonomnuecxom n connantno-nonnrnuecxom ycrpocrne,
snaunrentno cysnnact pont rocyapcrna n oprannsannn nponsnocrna n
rpya n, coornercrnenno, n perynnponannn ornomenn c]ept rpya. B pe-
syntrare +roro na mnornx npenpnxrnxx (n oprannsannxx), a ocoenno
n nerocyapcrnennom cexrope +xonomnxn, ycnnnncx nponsnon co cro-
pont paoroarene, snaunrentno ocnana connantnax samnmennocrt
paornnxon, cnnsnncx n yponent rapanrn exrentnocrn npo]comson.
Ha +rom ]one oocrpxmrcx npornnopeunx mexy nnrepecamn paoroa-
rene, crpemxmnmncx x ynennuennm npntnn, n paornnxon, sannrepe-
conanntx n ynyumennn ycnonn rpya n nontmennn sapaorno nnart.
Orxas or xecrxo nenrpannsannn rpyontx ornomenn n nepexo
x npenmymecrnenno oronopnomy nx perynnponannm npn orcyrcrnnn
saxonoarentcrna, opnenrnponannoro na ptnounym moent omecrna,
npnnen x romy, uro crana otuntm xnnennem nomena rpyontx orno-
menn rpaxancxo-npanontmn. Ocnontnaxct na nee cnoonoro ptn-
xa, npecrannrenn rpaxancxo-npanono nayxn crann paronart sa rpax-
ancxo-npanonoe perynnponanne ornomenn nama rpya.
1
3aneymmax cexropom rpyonoro npana n npana connantnoro oecneuennx Hncrn-
ryra rocyapcrna n npana Poccncxo axaemnn nayx, oxrop mpnnuecxnx nayx,
npo]eccop.
2
Beomocrn PCuCP. 1971. N 50. Cr. 1007.
6
Hpecrannrenn nayxn rpyonoro npana, n cnom ouepet, n ontme
crenenn ncnontsymr nen connantno-opnenrnponanno nonnrnxn ro-
cyapcrna na ptnxe rpya, orcrannax rouxy spennx o rom, uro rpyonoe
npano xnnxercx ocoo ]opmo ocymecrnnennx connantno nonnrnxn
rocyapcrna. Ho+romy rpyonoe npano onxno ocranartcx camocroxrent-
no orpacntm npana, no mnornm nonoxennxm npnnnnnnantno ornnua-
mmecx or pyrnx orpacne (rpaxancxoro, amnnncrparnnnoro) no
npemery n meroy perynnponannx, ocotm rapanrnxm n samnre npan n
cnoo uenonexa rpya. V poccncxo nayxn rpyonoro npana ecrt nnon-
ne ocrarounax reopernuecxax asa nx cosannx ome moenn npano-
noro perynnponannx omecrnenntx ornomenn, cocrannxmmnx npemer
rpyonoro npana.
Cneyer ocoo ormernrt, uro nmenno nocpecrnom nopm rpyonoro
npana nponcxonr npaxrnuecxax peannsannx xonnennnn connantnoro
rocyapcrna, xaxontm, cornacno cr. 7 Koncrnrynnn Pu, xnnxercx Poc-
cncxax ueepannx. Onaxo rocyapcrno, n cnom ouepet, onxno trt
onee axrnnntm na ptnxe rpya, nponox nmenno connantno-opnenrn-
ponannym nonnrnxy npanonoro ero perynnponannx.
K coxanennm, rpyonoe saxonoarentcrno Pu na npaxrnxe oxasa-
noct no mnorom necnocontm oecneunrt n nontx +xonomnuecxnx yc-
nonnxx conmenne rpyontx npan rpaxan, ocoenno rex xareropn,
xoropte nyxamrcx n ononnnrentno samnre. Hpnnnmaemte mept
no uacrnunomy nsmenennm rpyonoro saxonoarentcrna nocnnn, xax
npannno, nnmt xocmernuecxn xapaxrep. Hoxnnenne macct nopma-
rnnntx npanontx axron nosaxonnoro xapaxrepa, ne ncera ocrarouno
npopaoranntx c npanono rouxn spennx n sauacrym nectma npornno-
peunntx no cnoemy coepxannm, napymann nenocrnocrt nce cncremt
nopmarnnntx npanontx axron o rpye.
Hpnnxrne Tpyonoro xoexca Pu (anee raxxe TK Pu) sanxno
necxontxo ner. Honncanne Hpesnenrom Pu 30 exapx 2001 r. uee-
pantnoro saxona N 197-u3
1
osnamenonano coo sanepmenne nnrent-
noro nponecca no npnnxrnm ennoro xon]nnnponannoro axra o rpye.
Ho+romy K3oT n tn nepenmenonan n Tpyono xoexc.
Hentsx ne ormernrt, uro TK Pu ne nanncan c uncroro nncra n
npnmepno na 70%, xax yrnepxamr ero paspaorunxn, cocronr ns nopm
panee ecrnonanmero saxonoarentcrna o rpye. Bosmoxno, n cnny
nmenno +rnx npnunn ncxope nocne ncrynnennx n cnny TK Pu crana oue-
nnno neoxonmocrt conepmencrnonannx ero nonoxenn. 3ro namno
orpaxenne n npnnxrtx nosnee pxe ]eepantntx saxonon, nnecmnx
nexoropte nsmenennx n ononnennx n orentnte nopmt Koexca.
uopmnponanact n cyenax npaxrnxa
2
.
1
C3 Pu. 2002. N 1. Cr. 3.
2
Cm.: nocranonnenne Hnenyma Bepxonnoro Cya Pu or 17 mapra 2004 r. N 2 O npn-
menennn cyamn Poccncxo ueepannn Tpyonoro xoexca Poccncxo ueepa-
nnn // Fmnnerent Bepxonnoro Cya Pu. 2004. N 6.
7
Tax, ueepantnt saxon or 30 nmnx 2006 r.
1
nnec snaunrentnte
nsmenennx n ononnennx n nepnonauantnym peaxnnm TK Pu. B uacr-
nocrn, yrparnnn cnny 2 crartn (cr. 7 n 98) Koexca, n nero tno nxnm-
ueno 14 nontx crare (35-1, 60-1, 60-2, 72-1, 72-2, 84-1, 133-1, 168-1,
216-1, 228-1, 229-1, 229-2, 229-3, 230-1), ontmoe uncno crare tno
nsmeneno. C npnnxrnem yxasannoro 3axona ononnnact n cyenax
npaxrnxa no npnmenennm rpyonoro saxonoarentcrna, uro npnneno x
npnnxrnm nocranonnennx Hnenyma Bepxonnoro Cya Pu or 28 exapx
2006 r. N 63, nsnoxnnmero n nono peaxnnn ynomxnyroe ntme nocra-
nonnenne or 17 mapra 2004 r. N 2
2
.
Hpnnxrne n nocnenee npemx pxa ]eepantntx saxonon xocnynoct,
n ocnonnom, yrounennx pxa nopm TK Pu n ne sarponyno ero xonnenry-
antntx nonoxenn. Hcxnmuenne ns +roro npannna cocrannxmr, na nam
nsrnx, nonoxennx ueepantnoro saxona or 20 anpenx 2007 r. no nonpo-
cam npanonoro perynnponannx onnart rpya, n rom uncne ycranonnennx
ero mnnnmantnoro pasmepa
3
.
Coxpannn onpeenennym npeemcrnennocrt nopm, TK Pu, rem ne me-
nee, no mnorom ornnuaercx or rpex npetymnx xoexcon saxonon o rpy-
e: 1918 r., 1922 r. n 1971 r. xax no crpyxrype, rax n no coepxannm.
Ho xonnuecrny crare (424 n nepnonauantno peaxnnn, n nacro-
xmee npemx 436) TK Pu nourn n nonropa pasa npentmaer panee e-
crnonanmn K3oT Pu 1971 r., xoropt ecrnonan n Poccnn oxono 30 ner.
Tpyono xoexc Pu cocronr ns mecrn uacre, 14 pasenon n 62 rnan.
He nce rnant pannosnaunt xax no oemy, rax n no coepxannm cocran-
nxmmnx nx uacre. Ho x uncny ocronncrn Koexca cneyer ornecrn
ro, uro xaxt ero pasen naunnaercx co crare o omnx nonoxennxx
no coornercrnymmemy nncrnryry rpyonoro npana, n xoroptx saxpennx-
mrcx ocnonnte nonxrnx xaxoro ns nncrnryron ( connantnoro naprnep-
crna, rpyonoro oronopa n r..). B ornnune or panee ecrnonanmero
rpyonoro saxonoarentcrna n TK Pu nncrnryrt orpacnn npana rpyn-
nnpymrcx ne no rnanam, a no pasenam.
Hontraemcx xparxo oxapaxrepnsonart ocnonnte nonoxennx TK Pu,
nanonee naxnte, c name rouxn spennx, noxasan ononpemenno re
nponemt, xoropte nosnnxamr n npaxrnxe ero npnmenennx. Ona ns ra-
xnx nponem cnxsana c rem, uro mnorne nopmt TK Pu rpeymr pasxc-
nenn n xommenrapnen co cropont cnennanncron, onaxo pasxcnenn
Mnnspanconpasnnrnx Poccnn na +ror cuer xnno neocrarouno.
1
Cm.: ueepantnt saxon or 30 nmnx 2006 r. N 90-u3 O nnecennn nsmenenn
n Tpyono xoexc Poccncxo ueepannn, npnsnannn neecrnymmnmn na rep-
pnropnn Poccncxo ueepannn nexoroptx nopmarnnntx npanontx axron CCCP
n yrparnnmnmn cnny nexoroptx saxonoarentntx axron (nonoxenn saxonoarent-
ntx axron) Poccncxo ueepannn // C3 Pu. 2006. N 27. Cr. 2878.
2
Fmnnerent Bepxonnoro Cya Pu. 2007. N 3.
3
Cm.: ueepantnt saxon or 20 anpenx 2007 r. N 54-u3 O nnecennn nsmenenn n
ueepantnt saxon O mnnnmantnom pasmepe onnart rpya n pyrne saxonoarent-
nte axrt Poccncxo ueepannn // C3 Pu. 2007. N 17. Cr. 1930.
8
Haunnaercx Tpyono xoexc Pu c xapaxrepncrnxn ocnonntx nauan
rpyonoro saxonoarentcrna Poccnn. Hpnnnnnnantno nontm, no cpan-
nennm c K3oT Pu 1971 r., xnnxercx coepxanne pas. 1 Omne nonoxe-
nnx, n xoropom crpynnnponant crartn, nmemmne ocnonononarammee
snauenne n nenom nx rpyonoro saxonoarentcrna Pu.
Tax, onpeenxx ocnonnte nenn rpyonoro saxonoarentcrna Pu, sa-
xonoarent n xauecrne raxontx nastnaer, npexe ncero, ycranonnenne
rocyapcrnenntx rapanrn rpyontx npan n cnoo rpaxan, uro nmeer
ocooe snauenne n ycnonnxx nontmennx ponn oronopnoro perynnpona-
nnx ycnonn rpya nnn, cocroxmnx n rpyontx ornomennxx. B xauecrne
nenn rpyonoro saxonoarentcrna nastnaercx cosanne naronpnxrntx
ycnonn rpya, oecneuenne xoroptx ocrnraercx nocpecrnom nopm pas-
nnuntx nncrnryron rpyonoro npana, cpen xoroptx cneyer n nepnym
ouepet yxasart nopmt no oxpane rpya paornnxon, saxpennxmmne npano
paornnxon na rpy, orneuammn rpeonannxm esonacnocrn n rnrnent.
Heoxonmo ormernrt, uro n onacrn oxpant rpya (pas. X Oxpana
rpya) TK Pu nocnponsnen ocnonnte npnnnnnt (nnn nanpannennx)
rocyapcrnenno nonnrnxn n onacrn oxpant rpya, saxpennxnmnecx
panee n cr. 4 ueepantnoro saxona or 17 nmnx 1999 r. N 191-u3 O oc-
nonax oxpant rpya n Poccncxo ueepannn
1
: ocnonnte oxsannocrn
paoroarene n +ro c]epe (nx 22) n oxsannocrn paornnxon n ona-
crn oxpant rpya (nx 5). Onennnax n nenom nonoxnrentno coepxanne
annoro pasena, nentsx ne samernrt, uro nexoropte ero crartn (nanpn-
mep, o paccneonannn necuacrntx cnyuaen na nponsnocrne) sannma-
mr n Koexce necxontxo crpannn n, nocnponsnox coepxanne coor-
nercrnymmnx nopmarnnntx npanontx axron nosaxonnoro xapaxrepa,
nmemr nn, no cymecrny, nncrpyxnnn.
Cneymmax nent rpyonoro saxonoarentcrna Pu samnra npan n
nnrepecon oenx cropon rpyontx ornomenn xax paornnxon, rax
n paoroarene.
B TK Pu ner ocooro pasena nnn rnant, n xoroptx t coepxannct
noenno nopmt o samnre npan n nnrepecon paoroarene. Onaxo +ro
ne osnauaer, uro raxne nopmt nonce orcyrcrnymr. Onn npocro pacno-
noxent n pasntx pasenax Koexca, xora n nnx ner peut o rex nnn
nntx npanax n oxsannocrxx oenx cropon rpyonoro ornomennx (na-
npnmep, nopmt, oxstnammne paornnxa nosmecrnrt npnunnennt nm
ymep paoroarenm; nopmt, npeocrannxmmne npana paoroarenm
npnnnexart neopoconecrnoro paornnxa x ncnnnnnnapno orner-
crnennocrn; nopmt, oxstnammne paornnxa conmart ycranonnen-
nt saxonoarentcrnom nopxox npexpamennx rpyonoro oronopa no
nnnnnarnne paornnxa (no cocrnennomy xenannm), n r. .).
uro xacaercx samnrt npan n nnrepecon paornnxon n c]epe conn-
antno-rpyontx ornomenn, ro nexoropte ns raxnx nopm, xax n n or-
1
C3 Pu. 1999. N 29. Cr. 3702.
9
nomennn paoroarene, pacnonoxent no pasnnuntm nncrnryram rpy-
onoro npana, a nent px nopm crpynnnponan n pas. XIII, xoropt
nxnmuaer ne rontxo nopmt o samnre rpyontx npan paornnxon, no n
nopmt o paspemennn rpyontx cnopon, o ornercrnennocrn sa napyme-
nne rpyonoro saxonoarentcrna.
B TK Pu nnepnte saxonoarentno saxpennent ocnonnte cnocot sa-
mnrt rpyontx npan n saxonntx nnrepecon paornnxon, cpen xoroptx
nasnant ne rontxo raxne rpannnonnte cnocot, xax rocyapcrnennt
nasop n xonrpont sa conmennem rpyonoro saxonoarentcrna, a raxxe
samnra rpyontx npan paornnxon npo]eccnonantntmn comsamn, no n
camosamnra paornnxamn cnonx npan. Cr. 379 Koexca npeocrannxer
paornnxy npano orxasartcx or ntnonnennx paort, ne npeycmorpen-
no rpyontm oronopom, a raxxe orxasartcx or ntnonnennx paort,
xoropax nenocpecrnenno yrpoxaer ero xnsnn n sopontm, sa ncxnmue-
nnem cnyuaen, npeycmorpenntx ]eepantntmn saxonamn.
Ha peannsannm yxasanntx nene rpyonoro saxonoarentcrna onx-
no trt nanpanneno ecrnne ncex nopm TK Pu, c yuerom coepxannx
xoroptx nponcxonr perynnponanne ornomenn c]ept rpyonoro npana.
3axonoarent, onpeenxx ocnonnte saaun rpyonoro saxonoarent-
crna, nasnan xpyr omecrnenntx ornomenn, cocrannxmmnx npemer rpy-
onoro npana xax orpacnn npana: x nnm ornocxrcx rpyonte ornomennx
mexy paornnxom n paoroarenem, a raxxe nnte nenocpecrnenno cnx-
sannte c nnmn ornomennx, nepeuncnxemte n anno crarte (cr. 1 TK Pu).
B rn. 2 TK Pu nnepnte ana xapaxrepncrnxa ocnonntx +nemenron
rpyonoro ornomennx, no xoroptm nponcxonr ero ornnune or orno-
menn, cnxsanntx c rpyom nno orpacneno npnnanexnocrn: nnunoe
ntnonnenne paornnxom sa nnary rpyono ]ynxnnn, nounnenne npa-
nnnam nnyrpennero rpyonoro pacnopxxa, oxsannocrt paoroarenx
oecneunnart paornnxy coornercrnymmne ycnonnx rpya.
Hasnan ocnonannx nosnnxnonennx rpyontx ornomenn n nx cropo-
nt, Tpyono xoexc Pu no cpannennm c K3oT Pu 1971 r. saxpennxer
onee mnpoxne rpyonte npana n oxsannocrn paornnxon n paoro-
arene, a raxxe n nonte rapanrnn rpyontx npan paornnxon. Hpe-
xe ncero +ro xacaercx nncrnryra sapaorno nnart (nopmt o marepn-
antno ornercrnennocrn paoroarenx sa napymenne cpoxon ntnnart
sapaorno nnart n nntx cymm, npnunrammnxcx paornnxy (cr. 236),
o orpannuennxx no ntnnare sapaorno nnart n narypantno ]opme
(cr. 131) n p.).
B coornercrnne co cr. 142 TK Pu n cnyuae saepxxn ntnnart sapa-
orno nnart na cpox onee 15 ne paornnx nmeer npano, nsnecrnn
paoroarenx n nnctmenno ]opme, npnocranonnrt paory o ntnnart
saepxanno cymmt. Hpn +rom tno ne xcno, onxen nn paornnx na-
xonrtcx na paouem mecre nnn moxer noart saxnnenne n nrn omo.
10
ueepantnt saxon or 30 nmnx 2006 r. N 90-u3, ononnnn annym
crartm, npeocrannn paornnxy npano orcyrcrnonart n raxom cnyuae
na paouem mecre n cnoe paouee npemx, yxasan n ro xe npemx na ero
oxsannocrt npncrynnrt x paore npn onpeenenntx ecrnnxx co cro-
pont paoroarenx no noccranonnennm napymenntx npan paornnxa.
Iapanrnn n onacrn onnart rpya ecrnymr nectma +]]exrnnno,
o uem cnnerentcrnyer npaxrnxa npnnneuennx paoroarene x yronon-
no ornercrnennocrn no cr. 145-1 Vrononnoro xoexca Pu (anee VK
Pu) npn nentnnare cntme nyx mecxnen sapnnart, conepmenno pyxo-
nonrenem ns xoptcrno nnn nno nnuno sannrepeconannocrn, n no
cr. 160 npncnoenne nnn pacrpara, r.e. xnmenne uyxoro nmymecrna.
Hpnuem nentsx ne ormernrt, uro n coornercrnnn c ueepantntm saxo-
nom or 24 nmnx 2007 r. N 203-u3
1
pasmep enexnoro mrpa]a na pao-
roarenx nontmen n nonropa pasa.
B cr. 2 TK Pu saxpenneno 19 ocnonntx npnnnnnon npanonoro pery-
nnponannx rpya, a raxxe npeycmorpen sanper ncxpnmnnannn n c]epe
rpya n npnnynrentnoro rpya. Hpn +rom, c yuerom snaunmocrn nx
name crpant nponemt necnoenpemenno ntnnart paornnxam sapa-
orno nnart n noncemecrnoro napymennx paoroarenxmn rpeonann
oxpant rpya, yxasano, uro x npnnynrentnomy rpyy ornocxrcx: napy-
menne ycranonnenntx cpoxon ntnnart sapaorno nnart nnn ntnnara
ee ne n nonnom pasmepe; rpeonanne paoroarenx ncnonnennx rpyo-
ntx oxsannocre or paornnxa, ecnn paornnx ne oecneuen cpecrna-
mn xonnexrnnno nnn nnnnnyantno samnrt nno paora yrpoxaer
xnsnn nnn sopontm paornnxa. Kpome roro, n TK Pu onpeenen cocran
rpyonoro saxonoarentcrna Pu. Hpn +rom saxpennen npnopnrer Koex-
ca no cpannennm c nntmn ]eepantntmn saxonamn n perynnponannn
ornomenn c]ept rpyonoro npana: n cnyuae npornnopeun mexy TK
Pu n nntmn ]eepantntmn saxonamn, coepxamnmn nopmt rpyonoro
npana, npnmenxercx Koexc. B ro xe npemx npeycmorpen npnopnrer
nopm mexynaponoro oronopa nepe nnyrpennnmn axramn, coepxa-
mnmn nopmt rpyonoro npana.
Fonee uerxo pasrpannuent nonnomounx Poccncxo ueepannn n
ee cyexron no cosannm pasnnuntx nopmarnnntx npanontx axron
o rpye. Cnennantnax crartx TK Pu nocnxmena noxantntm nopmarnn-
ntm axram, coepxamnx nopmt rpyonoro npana. Bnepnte n TK Pu
nxnmuena crartx o ecrnnn nopm rpyonoro saxonoarentcrna no npe-
menn n n npocrpancrne.
Ocooe snauenne nmeer cr. 11 TK Pu, onpeenxmmax c]epy e-
crnnx rpyonoro saxonoarentcrna n nntx axron, coepxamnx nopmt
rpyonoro npana. B coornercrnnn c ne nce paoroarenn n rpyontx
1
Cm.: ueepantnt saxon or 24 nmnx 2007 r. N 203-u3 O nnecennn nsmenennx
n crartm 145.1 Vrononnoro xoexca Poccncxo ueepannn // C3 Pu. 2007. N 31.
Cr. 4000.
11
ornomennxx n n nntx nenocpecrnenno cnxsanntx c nnmn ornomenn-
xx c paornnxamn oxsant pyxonocrnonartcx nonoxennxmn rpyonoro
saxonoarentcrna n nntx axron, coepxamnx nopmt rpyonoro npana.
3rnmn axramn perynnpymrcx rpyonte ornomennx ncex paornnxon
nesanncnmo or roro, xaxona oprannsannonno-npanonax ]opma n ]opma
cocrnennocrn paoroarene (mpnnuecxnx nnn ]nsnuecxnx nnn),
c xoroptmn paornnxn cocroxr n rpyontx ornomennxx. Hpn +rom
nouepxnnaercx, uro n rex cnyuaxx, xora n cyenom nopxxe ycranon-
neno, uro oronopom rpaxancxo-npanonoro xapaxrepa ]axrnuecxn pe-
rynnpymrcx rpyonte ornomennx mexy paornnxom n paoroarenem,
x raxnm ornomennxm npnmenxmrcx nonoxennx rpyonoro saxonoa-
rentcrna n nntx axron, coepxamnx nopmt rpyonoro npana.
Taxnm opasom, n nacroxmee npemx rpyonoe npano nmeer mnpoxym
c]epy ecrnnx: ono perynnpyer ornomennx paornnxa n paoroare-
nx nesanncnmo or roro, xem xnnxmrcx cyexrt anntx ornomenn.
Bmecre c rem na ornomennx, cnxsannte c rpyom pxa nnn (ecnn rontxo
onn ne ntcrynamr n xauecrne paoroarene), nopmt rpyonoro npana
ne pacnpocrpanxmrcx.
Cneyer ormernrt, uro npnnnnnt n coepxanne mnornx nopm rpy-
onoro saxonoarentcrna ncnontsymrcx n n cnennantnom saxonoa-
rentcrne, perynnpymmem ornomennx, cnxsannte c rpyom raxnx nnn,
xax corpynnxn opranon nnyrpennnx en n ramoxenntx opranon,
noennocnyxamne-xonrpaxrnnxn n r.., uro xnnxercx c]epo ecrnnx
amnnncrparnnnoro npana. Taxnm opasom, nospacraer nnnxnne nopm
rpyonoro npana na cmexnte orpacnn npana, raxxe perynnpymmne
n onpeenenno mepe ornomennx, cnxsannte c rpyom nnn, npoxox-
mnx noennym nno nnym cnyxy c npncnoennem nonncxnx (cnenn-
antntx) snann. B cnxsn c +rnm ntstnaer neoymenne ntno mrar-
cxnx rocyapcrnenntx cnyxamnx ns c]ept ecrnnx rpyonoro npana.
ueepantnt saxon or 27 nmnx 2004 r. N 79-u3 O rocyapcrnenno
rpaxancxo cnyxe Poccncxo ueepannn
1
no mnorom nonropxer
rexcr TK Pu c sameno repmnnon rpyono oronop na cnyxent
xonrpaxr, paouee npemx na cnyxenoe npemx, rpyonax ncnn-
nnnna na cnyxenax ncnnnnnna n r..
Cnnerentcrnom yrnynennx n pacmnpennx n]]epennnannn rpy-
onoro npana xnnxercx ro, uro TK Pu, ycranannnnax n cr. 11 c]epy e-
crnnx omnx nopm rpyonoro npana, n ro xe npemx npeycmorpen n ua-
crn uernepro ocoennocrn perynnponannx rpya orentntx xareropn
paornnxon xenmnn n nnn c cementmn oxsannocrxmn, paornnxon
n nospacre o 18 ner, pyxononrenx oprannsannn n unenon xonnernant-
noro ncnonnnrentnoro oprana oprannsann n p.
K coxanennm, n Koexce ner crartn, xoropax t uerxo onpeenxna
]axropt n]]epennnannn rpyonoro saxonoarentcrna Pu. B cr. 251
1
C3 Pu. 2004. N 31. Cr. 3215.
12
ronopnrcx nnmt o ocoennocrxx perynnponannx rpya, no xoroptmn n
anno crarte nonnmamrcx nopmt, uacrnuno orpannunnammne npnme-
nenne omnx npannn no rem xe nonpocam nno npeycmarpnnammne nx
orentntx xareropn paornnxon ononnnrentnte npannna. He concem
nonxrno, uem pyxonocrnonancx saxonoarent, ntenxx ocoennocrn pe-
rynnponannx rpya xareropn paornnxon, nepeuncnenntx n Koexce?
Houemy n uncno raxnx paornnxon ne nxnmuent, nanpnmep, paornnxn
nayxn? Houemy n uncne ocoennocre perynnponannx rpya mennnn-
cxnx paornnxon nasnant rontxo ocoennocrn pernamenrannn paouero
npemenn, xax yro ner pyrnx ocoennocre, cnxsanntx c npnemom nx
na paory, c yuerom rpeonann, npexnnxemtx npn sanxrnn exrent-
nocrtm n c]epe spanooxpanennx? Bet n nocnenne rot npnnxr nent
px nopmarnnntx npanontx axron nosaxonnoro xapaxrepa o onnare nx
rpya, ecrt ocoennocrn n npeocrannennn nm npemenn ortxa
1
.
Hemano nonpocon nosnnxaer n n ornomennn pyrnx xareropn paor-
nnxon, ocoennocrn rpya xoroptx ntenent n TK Pu. Tax, ntstnaer
comnenne yxasanne n cr. 339 na ro, uro ycnonnx rpya paornnxon, na-
npannxemtx na paory n npecrannrentcrno Pu sa rpannne, onpeenx-
mrcx rpyontmn oronopamn. Kax nsnecrno, mnorne nonpoct, cnxsannte
c ycnonnxmn rpya +rnx nnn (n ocoenno onnart nx rpya, nocxontxy
]nnancnponanne ntnnar ocymecrnnxercx ns ]eepantnoro mxera),
pemamrcx n nenrpannsonannom nopxxe. H na +ror cuer npnnxro ocra-
rounoe xonnuecrno pasnoopasntx nopmarnnntx npanontx axron xax
nosaxonnoro xapaxrepa, rax n na yponne ]eepantnoro saxona.
Ono ns renennn pasnnrnx rpyonoro npana Poccnn xnnxercx nce
ontmee npanonoe perynnponanne connantnoro naprnepcrna n c]epe
rpya, uro namno cnoe orpaxenne npn nxnmuennn nnepnte n TK Pu
coornercrnymmero pasena. uaxrnuecxn onpeenenne nonxrnx conn-
antnoro naprnepcrna (cr. 23) cnnerentcrnyer o rom, uro ono xnnxer-
cx nontm meroom npanonoro perynnponannx rpya, nanpannenntm na
yperynnponanne npornnopeun nnrepecon paornnxon n paoroarene,
a raxxe opranon rocyapcrna. Cornaconanne nnrepecon cropon connant-
noro naprnepcrna nocranneno saxonoarenem n xauecrne nenn, x xoro-
po cropont onxnt crpemnrtcx n cnonx nsanmoornomennxx.
K coxanennm, TK Pu, saxpennxx n rn. 9 ornercrnennocrt cropon
connantnoro naprnepcrna, ne coepxnr yxasannx na xonxpernte canx-
nnn n ornomennn npecrannrene cropon, yxnonxmmnxcx or yuacrnx n
xonnexrnnntx neperonopax no saxnmuennm, nsmenennm xonnexrnnnoro
oronopa (cornamennx) nnn nenpanomepno orxasanmnxcx or nonnca-
nnx cornaconannoro xonnexrnnnoro oronopa. Her yxasann n na xon-
1
Cm., nanpnmep: nocranonnenne Hpannrentcrna Pu or 14 ]enpanx 2003 r. N 101
O npoonxnrentnocrn paouero npemenn mennnncxnx paornnxon n sanncnmocrn
or sannmaemo nmn onxnocrn n (nnn) cnennantnocrn // C3 Pu. 2003. N 8. Cr. 757,
n p.
13
xpernte canxnnn n ornomennn nnn, npecrannxmmnx paoroarenx nno
npecrannxmmnx paornnxon, nnnonntx n napymennn nnn nentnonnennn
oxsarentcrn, npeycmorpenntx xonnexrnnntm oronopom (cornamenn-
em). B coornercrnymmnx crartxx anno rnant ronopnrcx nnmt o rom, uro
pasmep mrpa]a n nopxox ero nanoxennx ycranannnnamrcx ]eepantntm
saxonom. B ornomennn ycranonnennx nopxxa nanoxennx mrpa]a raxoe
yxasanne npx nn moxno ocnapnnart, no nouemy t ne yxasart pasmep
mrpa]a n ne nasnart oprant, xoropte moryr ero nanarart?
Kcrarn, nentsx ne ormernrt, uro KoAH Pu n cr. 5.27 npeycma-
rpnnaer sa napymennx saxonoarentcrna o rpye n o oxpane rpya
nosmoxnocrt ne rontxo nanoxennx amnnncrparnnnoro mrpa]a n or-
nomennn onxnocrntx nnn, no n ncxnann]nxannm na cpox or onoro
roa o rpex ner.
Onpeenennte nonannn noxnnnnct n TK Pu ornocnrentno rpyono-
ro oronopa, nonxrne xoroporo ano n cr. 56. Honyrno cneyer cxasart,
uro n Koexce ne ynorpenxercx cnnonnm rpyonoro oronopa xon-
rpaxr. 3ror repmnn ncxnmuen ns ero rexcra.
Fonee nopono, uem n K3oT 1971 r., pacxptrt mnorne nonpoct, xaca-
mmnecx omn nonoxenn ornocnrentno rpyonoro oronopa: px rnan
TK Pu nocnxment saxnmuennm, nsmenennm n npexpamennm rpyonoro
oronopa. Tax, uerxo onpeenent cymecrnennte ycnonnx rpyonoro o-
ronopa (cr. 57), an npnmepnt nepeuent cnyuaen saxnmuennx cpounoro
rpyonoro oronopa, nocxontxy ronopnrcx o nosmoxnocrn ero saxnmue-
nnx n n pyrnx cnyuaxx, npeycmorpenntx ]eepantntmn saxonamn.
Bectma ocroxrentno pacxptrt n TK Pu nonpoct, cnxsannte c npe-
xpamennem rpyonoro oronopa: pacropxenne rpyonoro oronopa
no cornamennm cropon, no nnnnnarnne paornnxa (no cocrnennomy
xenannm), no nnnnnarnne paoroarenx. Ocoo ntenent ocoennocrn
pacropxennx cpounoro rpyonoro oronopa.
K uncny nonann TK Pu cneyer ornecrn ntenenne orentntx
crare o npexpamennn rpyonoro oronopa no ocroxrentcrnam, ne sa-
nncxmnm or nonn cropon (cr. 83), n o npexpamennn rpyonoro oronopa
ncnecrnne napymennx ycranonnenntx nacroxmnm Koexcom nnn nntm
]eepantntm saxonom oxsarentntx npannn npn saxnmuennn rpyono-
ro oronopa (cr. 84). Hpnuem n coornercrnnn c ueepantntm saxonom
or 30 exapx 2006 r. N 271-u3
1
n cnxsn c conepmencrnonannem saxono-
arentcrna o npanonom nonoxennn nnocrpannen n Poccnn cr. 83 TK Pu
ononnena nontm ocnonannem npexpamennx rpyonoro oronopa.
B TK Pu nxnmuena nonax rnana rn. 14 3amnra nepconantntx
anntx paornnxa. Tem camtm tnn nocnpnnxrt nonoxennx coor-
nercrnymmnx mexynapontx axron, Koncrnrynnn Pu, pyrnx ]ee-
1
Cm.: ueepantnt saxon O posnnuntx ptnxax n o nnecennn nsmenenn n Tpyo-
no xoexc Poccncxo ueepannn N 271-u3 or 30 exapx 2006 r. // C3 Pu. 2007.
N 1 (u. I). Cr. 34.
14
pantntx saxonon, npeycmarpnnammnx samnry cneenn o nnunocrn n
nnuno xnsnn rpaxan or neoocnonannoro osnaxomnennx c nnmn nnn
pacnpocrpanenne +rnx cneenn es neoma (cornacnx) nnna, x xoropo-
my +rn cneennx ornocxrcx.
Kax n n panee ecrnonanmem rpyonom saxonoarentcrne, n TK Pu
coepxarcx rnant, nocnxmennte orentntm nncrnryram rpyonoro
npana paouemy npemenn n npemenn ortxa, onnare n nopmnponannm
rpya, rapanrnxm n xomnencannxm n c]epe rpya, ncnnnnnne n oxpa-
ne rpya, marepnantno ornercrnennocrn cropon rpyonoro oronopa,
paccmorpennm rpyontx cnopon. Bmecre c rem n xaxo ns +rnx rnan
nmemrcx nonannn, panee nensnecrnte K3oT 1971 r., a raxxe nopmt, o-
nee ocroxrentno pernamenrnpymmne mnorne ycnonnx rpya. Tax, nx
orentntx xareropn paornnxon saxpennena nosmoxnocrt ycranonne-
nnx necxontxo nno npoonxnrentnocrn exenenno paort (cment),
a raxxe nopxxa npnnneuennx x paore n nounoe npemx, n ntxonte n
nepaoune npasnnunte nn (cr. 94, 96, 113 TK Pu). Hocxontxy peann-
sannx +rnx nonoxenn npeycmarpnnaer nannune cnennantntx nepeu-
ne xareropn +rnx paornnxon, yrnepxaemtx Hpannrentcrnom Pu,
ro crann noxnnxrtcx raxne nepeunn npnmennrentno xax x onxnocrxm
cnyxamnx, rax n x npo]eccnxm paounx
1
.
ueepantnt saxon or 30 nmnx 2006 r. N 90-u3, nsnoxnn n nono
peaxnnn cr. 97 TK Pu, pacmnpnn pamxn nonxrnx nopmantno (ycra-
nonnenno) npoonxnrentnocrn paouero npemenn, nxnmunn n nero
uncno uacon, ycranonnennoe nx annoro paornnxa ne rontxo saxono-
arentcrnom, no n xonnexrnnntm oronopom, noxantntmn nopmarnn-
ntmn axramn, rpyontm oronopom.
B TK Pu nnepnte nxnmuena crartx, pacxptnammax nonxrne nenop-
mnponannoro paouero nx (cr. 101). B anno crarte ycranonnen raxxe
nopxox npnnneuennx x paore sa npeenamn nopmantno npoonxn-
rentnocrn paouero npemenn
B ueepantnom saxone or 30 nmnx 2006 r. N 90-u3 coepxnrcx ne
rontxo nonoe nonxrne cnepxypouno paort xax paort, ntnon-
nxemo paornnxom no nnnnnarnne paoroarenx sa npeenamn ycra-
nonnenno nx paornnxa nopmantno npoonxnrentnocrn paouero
npemenn, nm nnecent nsmenennx n nopxox npnnneuennx paornnxa
x cnepxypouno paore: nnmt c ero nnctmennoro cornacnx n n crporo
yxasanntx cnyuaxx (cr. 99 TK Pu).
Bnepnte saxonoarentno saxpennena nosmoxnocrt sament uacrn exe-
ronoro onnaunnaemoro ornycxa enexno xomnencanne (cr. 126 TK Pu).
1
Cm., nanpnmep: nocranonnenne Hpannrentcrna Pu or 28 anpenx 2007 r. N 252 O
yrnepxennn nepeunx npo]eccn n onxnocre rnopuecxnx paornnxon cpecrn
maccono nn]opmannn, oprannsann xnnemarorpa]nn, rene- n nneo cemountx
xonnexrnnon, rearpon, rearpantntx n xonneprntx oprannsann, nnpxon n nntx nnn,
yuacrnymmnx n cosannn n (nnn) ncnonnennn (+xcnonnponannn) nponsneenn, oco-
ennocrn rpyono exrentnocrn xoroptx ycranonnent Tpyontm xoexcom Poc-
cncxo ueepannn // C3 Pu. 2007. N 19. Cr. 2356.
15
B pas. V Tpyonoro xoexca Pu Bpemx ortxa ycranonneno
12 npasnnuntx nepaounx ne (cr. 112): panee nx tno enxrt
1
, yxa-
sano na ocoennocrn npnnneuennx orentntx xareropn paornnxon
x paore n ntxonte n nepaoune npasnnunte nn (cr. 113).
Vcranonneno ncuncnenne ocnonnoro ornycxa n xanenapntx nxx
(28 xanenapntx ne), npano na xoropt sa nepnt ro paort nos-
nnxaer no ncreuennn ne 11, xax +ro tno panee (cr. 122 K3oT), a no nc-
reuennn mecrn mecxnen paort (cr. 115 TK Pu). B cnxsn c +rnm na
npaxrnxe nosnnxaer px nonpocon. Hanpnmep, nexcno, xax onxnt
ncuncnxrtcx ornycxa, nencnontsonannte paornnxamn, no-crapomy
nnn no-nonomy? Kpome roro, ouepeno exeront ornycx ncuncnxercx
n xanenapntx nxx, a ononnnrentnte ornycxa sa npente ycnonnx
rpya no cnennantntm nepeunxm raxnx paor, npnnxrtmn eme n coner-
cxoe npemx, n paounx nxx.
B cr. 126 TK Pu saxpennen onee mnpoxn npnmepnt nepeuent
cnyuaen, xora nosmoxno npeocrannenne paornnxy ornycxa es co-
xpanennx sapaorno nnart.
Ormeuax nonoxnrentnte momenrt, xoropte xapaxrepnsymr TK Pu,
nmecre c rem nentsx ne ntcxasart px xpnrnuecxnx sameuann.
Tax, nexoropte nopmt Koexca xnnxmrcx exnaparnnntmn. 3ro xa-
caercx npexe ncero nonpocon onnart rpya. Hanpnmep, cornacno
cr. 133 mnnnmantnt pasmep onnart rpya (MPOT) ycranannnnaercx
ononpemenno na nce reppnropnn Pu n ne moxer trt nnxe pasmepa
npoxnrounoro mnnnmyma rpyocnoconoro nacenennx. anee ronopnr-
cx o rom, sa cuer xaxnx cpecrn oecneunnaercx mnnnmantnt pasmep
onnart rpya pasnnuntmn oprannsannxmn (paoroarenxmn) n sanncn-
mocrn or ncrounnxon ]nnancnponannx nx exrentnocrn.
Cr. 133.1 TK Pu, nneennax ueepantntm saxonom or 20 anpe-
nx 2007 r. N 54-u3, saxpennxer nopxox ycranonnennx pasmepa mn-
nnmantno sapaorno nnart n cyexre Pu coornercrnymmnmn pe-
rnonantntmn cornamennxmn. Xorenoct t naexrtcx, uro peannsannx
raxnx cornamenn npnneer n antnemem x nontmennm yponnx ra-
panrn nx paornnxon n uacrn onnart nx rpya n coornercrnnn c npnn-
nnnamn, sanoxenntmn n cr. 133 Koexca.
Bosnnxaer px nonpocon no nonoy ]opm onnart rpya (cr. 131).
Cctnxa n TK Pu na ro, uro n nntx ]opmax, xpome enexno, onnara
rpya moxer nponsnonrtcx n coornercrnnn c xonnexrnnntm oronopom
nnn rpyontm oronopom, xnno neyenrentna. Taxoe nonoxenne moxer
npnnecrn x romy, uro paoroarent yer nanxstnart paornnxy na nnon-
ne saxonntx ocnonannxx ro, uro paornnxy nonce n ne nyxno, nnmax
paornnxa nosmoxnocrn camomy pacnopxxartcx cnon sapaorxom.
1
B coornercrnnn c ueepantntm saxonom or 29 exapx 2004 r. N 201-u3 O nne-
cennn nsmenenn n crartm 112 Tpyonoro xoexca Poccncxo ueepannn (C3 Pu.
2005. N 1 (u. I). Cr. 27) nepaounm nem xnnxercx eme onn npasnnunt ent
4 noxpx (ent naponoro enncrna).
16
Bectma npornnopeunntm c rouxn spennx coornercrnnx ecrnymme-
my saxonoarentcrny Pu tno coepxanne rn. 32 Vuennuecxn oro-
nop n nepnonauantno peaxnnn, xorx ee nxnmuenne n Koexc xnnxercx
nonanne. B K3oT 1971 r. orcyrcrnonano nonxrne yuennuecxoro oro-
nopa, xorx mnorne nonpoct yuennuecrna npnoperennx npo]eccnn
nnn cnennantnocrn n ro nnn nno mepe naxonnn orpaxenne n nop-
max o oprannsannn npo]eccnonantnoro oyuennx paounx, ne nmen-
mnx npo]eccnn nnn cnennantnocrn n nmenyemtx yuennxamn, neno-
cpecrnenno na nponsnocrne n npeenax paouero npemenn. Vxasannte
nopmt nonyuann cnoe pasnnrne n nopmarnnntx npanontx axrax nosa-
xonnoro xapaxrepa, npnnnmaemtx, xax npannno, na orpacnenom yponne.
B cr. 198 TK Pu n sanncnmocrn or npanonoro nonoxennx nnn, sa-
xnmuammnx yuennuecxn oronop, nastnannct ne ero pasnonnnocrn.
C nnnom, nmymnm paory, paoroarent nmen npano saxnmuart yuenn-
uecxn oronop na npo]eccnonantnoe oyuenne. Taxo oronop cunrancx
rpaxancxo-npanontm: n yxasanno nopme ronopnnoct o +rom c yxasann-
em na npnmenenne npn ero perynnponannn rpaxancxoro saxonoarentcrna
n nntx axron, coepxamnx nopmt rpaxancxoro saxonoarentcrna.
C paornnxom oprannsannn paoroarent nmeer npano saxnmuart
oronop na nepeoyuenne es orptna or paort.
Onaxo coepxanne nocneymmnx crare (o onnare yuennuecrna,
pexnme paouero npemenn, npana n oxsannocrn yuennxon no oxonuannn
yuennuecrna), a raxxe npxmoe yxasanne n cr. 205 na pacnpocrpanenne
na yuennxon rpyonoro saxonoarentcrna, nxnmuax saxonoarentcrno o
oxpane rpya, es xaxnx-nno nsxrn, cnnerentcrnonano o rom, uro
yuennuecxn oronop nesanncnmo or ero nna ornocnrcx x uncny o-
ronopon rpyonoro npana.
Vxasannte ntme npornnopeunx n npanono npnpoe yuennuecxnx
oronopon tnn ycrpanent ueepantntm saxonom or 30 nmnx 2006 r.
N 90-u3 nyrem ornecennx raxnx oronopon x oronopam c]ept e-
crnnx rpyonoro npana.
Hontmn nx rpyonoro saxonoarentcrna xnnxmrcx n nonoxennx
cr. 237 TK Pu, n xoropo ne aercx ncuepntnammero nepeunx cnyua-
en, xax +ro tno panee n cr. 213 K3oT 1971 r., npn xoroptx nosmoxno
nosmemenne paornnxy mopantnoro npea, a ronopnrcx o nosmemennn
paornnxy mopantnoro npea, npnunnennoro emy nenpanomepntmn e-
crnnxmn nnn esecrnnem paoroarenx, n enexno ]opme, onpeenx-
emo cornamennem cropon rpyonoro oronopa (n cnyuae nosnnxnonennx
cnopa nonpoc pemaercx cyom).
uro xacaercx marepnantno ornercrnennocrn, ro n TK Pu npeycmo-
rpent nonte cnyuan npnnneuennx paornnxa x nonno marepnantno
ornercrnennocrn (cr. 243), yrounent nexoropte nonpoct, xacammn-
ecx ocnonann n nopxxa npnnneuennx paornnxon x marepnantno
17
ornercrnennocrn. Kpome roro, saxpennena oxsannocrt paornnxa nos-
mecrnrt sarpart, nonecennte paoroarenem npn nanpannennn ero na
oyuenne sa cuer cpecrn paoroarenx, n cnyuae ynontnennx paornnxa
es ynaxnrentntx npnunn o ncreuennx cpoxa, oycnonnennoro rpy-
ontm oronopom nnn cornamennem o oyuennn paornnxa sa cuer
cpecrn paoroarenx (cr. 249). Hpnuem ueepantnt saxon or 30
nmnx 2006 r. N 90-u3 npeycmorpen oxsannocrt paornnxa nosme-
mart ne nce pacxot paoroarenx na ero oyuenne, a nnmt sarpart, nc-
uncnennte nponopnnonantno npemenn, ne orpaorannomy nocne oxon-
uannx yuenoro saneennx.
Bectma xparxn osop nexoroptx nonoxenn Tpyonoro xoexca Pu
noxastnaer, uro neoxonmo antnemee conepmencrnonanne rpyonoro
saxonoarentcrna. H n nacroxmee npemx n Iocyapcrnenno yme ue-
epantnoro Copannx Pu yxe npecranneno necxontxo saxononpoexron,
xoropte, moxno yer naexrtcx, cmoryr ycrpannrt neouert, npncy-
mne +romy naxnememy axry, onpeenxmmemy perynnponanne rpyontx
ornomenn mnnnnonon rpaxan, paorammnx no rpyonomy oronopy.
Honox nror cxasannomy ntme, cneyer ormernrt, uro conpemen-
nt mexannsm npanonoro perynnponannx rpya nopan n cex +nemenrt
pasnnuntx meroon, raxnx, xax: nnnnnyantno-oronopnt; xonnex-
rnnno-oronopnt; mero rocyapcrnennoro perynnponannx.
Ceronx ocnonntm meroom xnnxercx nnnnnyantno-oronopnoe
(nntmn cnonamn, uacrnonpanonoe) perynnponanne rpyontx ornome-
nn, nosnnxammnx mexy ocnonntmn cyexramn rpyonoro npana
paornnxamn n paoroarenxmn. Kax nsnecrno, nmenno nocpecrnom
nnnnnyantno-oronopnoro perynnponannx nponcxonr xonxpernsannx
rpyono ]ynxnnn paornnxa, yuer ocotx ycnonn rpya, r.e. nx nn-
nnnyannsannx n nepconn]nxannx npnmennrentno x romy nnn nnomy
paornnxy c yuerom ero enontx xauecrn n ntnonnxemo paort. Ho+ro-
my cneyer cornacnrtcx c neoxonmocrtm nontmennx ecrnennocrn
rpyontx oronopon na yponne npenpnxrnx, oprannsannn. Onaxo npn
+rom xnnxercx oxsarentntm ycranonnenne n nenrpannsonannom nopx-
xe na rocyapcrnennom yponne onpeenenntx rapanrn, urot nsexart
ymemnennx npan n saxonntx nnrepecon paornnxon.
Bce ontmee snauenne npnoperaer xonnexrnnno-oronopnoe (conn-
antno -naprnepcxoe) perynnponanne ornomenn, recno cnxsanntx
c rpyontmn, nosnnxammnx mexy npecrannrenxmn paornnxon n pa-
oroarenxmn (nx oennennxmn) npn saxnmuennn xonnexrnnntx o-
ronopon n pasnnunoro poa cornamenn o rpye.
Hmenno xonnexrnnno-oronopnoe perynnponanne na nyx- nno
rpexcroponne ocnone (c yuacrnem npecrannrene opranon ncnon-
nnrentno nnacrn), ocymecrnnxemoe na camtx pasnnuntx yponnxx
(]eepantnom, orpacnenom, pernonantnom, n oprannsannn), nosnonxer
paoroarenxm n paornnxam yuacrnonart xax nenocpecrnenno, rax n
uepes cnonx npecrannrene n npnnxrnn pemenn no camomy mnpoxomy
xpyry connantno-rpyontx nonpocon n pamxax nyx- n rpexcroponnnx
neperonopon.
Mero rocyapcrnenno-npanonoro perynnponannx, nocxmn nynnu-
nt xapaxrep, cnxsan c ycranonnennem nx ncex cyexron c]ept rpyo-
noro npana oxsarentntx cranapron rpya, n rom uncne n mnnnmantntx,
nsmenenne xoroptx rocyapcrno ne onxno onycxart. Hntmn cnona-
mn, onxna trt ycnnena oxpannrentnax exrentnocrt rocyapcrna,
xoropax ntpaxaercx n ocymecrnnennn xonrponx n nasopa sa conme-
nnem rpyonoro saxonoarentcrna, n ]opmnponannn +]]exrnnntx me-
xannsmon perynnponannx rpyontx cnopon nyrem conepmencrnonannx
mexannsmon ocyeno n cyeno samnrt connantno-rpyontx npan
paornnxon. Hnmt n +rom cnyuae nsmenenne ponn rocyapcrna n cnx-
sn c nepexoom or cnepxnenrpannsannn n mnoxecrnenno nmneparnn-
nocrn x enenrpannsannn n oronopnomy perynnponannm ne nonneuer
ocnanennx npanono samnmennocrn paornnxon, asnpymmecx na
coornercrnymmnx nonoxennxx TK Pu, a raxxe npnnnmaemtx n ero pas-
nnrne nntx nopmarnnntx npanontx axron, n rom uncne ]eepantntx
saxonon, coepxamnx nopmt rpyonoro npana.
19
H.H. Hmmoe
1
OB3OP TPYOBOFO RPABA
EBPOREHCKOFO COK3A
1. Omue nonpocm
Enponecxn coms ynnxantnoe no cnoe npnpoe n cnoxnemee
c mpnnuecxo rouxn spennx nonnrnuecxoe oennenne, couerammee
n cee +nemenrt mexynapono oprannsannn n rocyapcrna, axrt xo-
roporo nmenymrcx nanannonantntmn
2
.
O rpyonom npane EC nnmyrcx yuennxn, xax npannno, npentma-
mmne no oemy yuennxn no poccncxomy rpyonomy npany, no+romy
nmax nontrxa art pasnepnyrym xapaxrepncrnxy rpyonomy npany EC
n pamxax orpannuennoro no oemy osopa
3
, sapanee opeuena na npo-
nan. Enncrnennoe, uro moxno cenart n +ro cnryannn art osop
camtx ocnonntx nncrnryron rpyonoro npana EC.
Ax1m EC n nannonantnoe 1pyonoe saxonoa1entc1no. Cncrema
rpyonoro npana EC ne connaaer c xnaccnuecxo cncremo rpyono-
ro saxonoarentcrna nannonantnoro rocyapcrna: omeenponecxne
nopmt n coornercrnnn c npnnnnnom cycnnapnocrn npnnnmamrcx
rontxo no nonpocam, xoropte ne moryr trt onxntm opasom ype-
rynnponant na yponne rocyapcrn-unenon. Coornercrnenno, yponent
pasnoopasnx rpyonoro saxonoarentcrna n rocyapcrnax EC necono-
crannm c rem, xoropt xapaxrepen nx cyexron axe ocrarouno pas-
posnenntx ]eeparnnntx rocyapcrn.
Pasnoopasne n rpyonom saxonoarentcrne crpan EC tno eme o-
nee ycnneno nocne ncrynnennx n nero nontx unenon, uacrt ns xoroptx
ornocnnact x noxy connanncrnuecxnx rocyapcrn, a nexoropte (npn-
anrncxne rocyapcrna) noome tnn n cocrane CCCP. 3rn crpant
1
onenr Mocxoncxo rocyapcrnenno mpnnuecxo axaemnn nm. O.E. Kyra]nna,
xannar mpnnuecxnx nayx.
2
C ono cropont, n EC nxonr 27 nesanncnmtx rocyapcrn, c pyro cropont,
nx cynepennrer ouent cymecrnenno orpannunnaercx xomnerennne Comsa. Coor-
nercrnenno, n npanonax cncrema EC ouent cnoxna. ocrarouno cxasart, uro axe
cam repmnn enponecxoe npano onpeenxercx mpncramn ne menee uem uertptmx
conepmenno pasnnuntmn cnocoamn. Cm.: Map:euro M.H., epouua E.M. Hpano
Enponecxoro comsa. Bonpoct ncropnn n reopnn. Vuenoe nocone. M., 2010.
C. 5556.
3
Ha pyccxom xstxe neanno ntmnn noconx n yuennxn no rpyonomy npany EC, n
xoroptx c pxom nncrnryron rpyonoro saxonoarentcrna Enpocomsa moxno osna-
xomnrtcx onee nopono. Cm.: Kauruu P.C. Tpyonoe npano Enponecxoro comsa,
M., 2009; Hocmoea.oea T.A. Tpyonoe n connantnoe npano Enponecxoro comsa.
Mnncx, 2010.
20
o cnx nop coxpannnn uacrt ]ynamenrantntx reopernuecxnx ocnon
conercxoro rpyonoro npana, no+romy nmnnemenrannx uyxtx nx nnx
nopm rpyonoro npana EC nponcxonr menenno n cranxnnaercx co sna-
unrentntmn rpynocrxmn.
B saauy EC nxonr rapmonnsannx nannonantnoro rpyonoro sa-
xonoarentcrna rocyapcrn-unenon, uro nopasymenaer ne nonnym ero
ynn]nxannm, a npnneenne x omemy snamenarenm maxcnmant-
nym conmecrnmocrt nannonantntx npanontx cncrem, urot paor-
nnxn n paoroarenn mornn cnoono ncrynart n ornomennx no rpyy
na reppnropnn ncero Enponecxoro Comsa.
onxno nn npano EC oronxrt cranaprt, npnnxrte n orent-
ntx rocyapcrnax-unenax, nno, naoopor, trt opasnom npanonoro
perynnponannx, x xoropomy onxno norxrnnartcx nannonantnoe
saxonoarentcrno, r.e. neoxonmo pemnrt, xnnxercx nn npano EC
naronom nnn noxomornnom no ornomennm x nannonantnomy sa-
xonoarentcrny rocyapcrn-unenon
1
?
B onpeenenno crenenn nopmt rpyonoro na yponne EC +ro n ro,
n pyroe: cnauana n xaxo-nno nnn necxontxnx crpanax EC noxnnxercx
npanonax xonnennnx, npnsnammaxcx yauno n ncnontsymmaxcx sarem n
nanannonantno nonnrnxe nnn npanontx nopmax, r.e. npano EC n anno
cnryannn cranonnrcx naronom, cneymmnm sa yauntm opasnom. Ho-
cne +roro Coms yxe ntcrynaer n xauecrne noxomornna nx pyrnx crpan
EC, n xoroptx c nomomtm omnx nopm pacnpocrpanxercx +ra npaxrnxa.
Basonme connantno-1pyonme npana n ax1ax EC. Hpanonax asa
Enponecxoro comsa saxpennena no ncrynnnmem n cnny c 1 exapx
2009 r. Hnccaoncxom oronope, nepecmarpnnammem oronop o Enpone-
cxom comse n oronop o yupexennn Enponecxoro coomecrna 2007 r.
(anee Hnccaoncxn oronop)
2
axre, npnnxrom xax xomnpomncc n
pesyntrare neyauno nontrxn npnnxrnx Koncrnrynnn EC
3
, xoropym or-
xasannct oopnrt na pe]epenymax rpaxane Hnepnanon n upannnn.
C rouxn spennx rpyonoro npana naxnemnm nocnecrnnem ncrynnennx
n cnny Hnccaoncxoro oronopa crano npnanne mpnnuecxo cnnt
cymecrnonanme panee nnmt n xauecrne pexomenarentnoro axra Xaprnn
Enponecxoro comsa o ocnonntx npanax 2000 r.
4
n nono peaxnnn.
Hpnuoe enc1nne. Bonpoc o npxmom ecrnnn axron EC n orno-
mennn yuacrnnxon rpyontx n nenocpecrnenno cnxsanntx c nnmn
ornomenn tn npemerom pasnparentcrna n Enponecxom cye
1
Cm.: Blanpain R. European Labour Law, 12th Ed. Wolters Kluwer Law and Business,
2010. P. 203.
2
Treaty of Lisbon amending the Treaty on European Union and the Treaty establishing
the European Community, signed at Lisbon, 13 December 2007. Ofcial J ournal of the
European Union. C. 306.
3
Treaty establishing a Constitution for Europe, 2004/C 310/01. Ofcial J ournal of the
European Union. C 310, Volume 47. 16 December 2004.
4
Charter of Fundamental Rights Of The European Union, 2007/C 303/01. Ofcial
J ournal of the European Communities C 303/5. 14 December 2007.
21
cnpanennnocrn. B 1976 r. on npnnxn ncropnuecxoe pemenne no ncxy
o ncxpnmnnannn n c]epe rpya
1
, n coornercrnnn c xoroptm noxnn-
nact nonax moent npnmenennx nopm EC ropnsonrantnoe npxmoe
ecrnne. B ornnune or xnaccnuecxoro npxmoro ecrnnx, nonyunnme-
ro nasnanne neprnxantnoe npxmoe ecrnne, xora ncxn no nonoy
nopm EC apeconannct nnmt rocyapcrnam-unenam, ncxn crano moxno
noanart n n ornomennn ]nsnuecxnx n mpnnuecxnx nnn, cctnaxct
nenocpecrnenno na nanannonantnte nopmt.
B ornnune or xnaccnuecxnx mexynapontx oronopon, oxsarent-
crna no xoroptm nosnnxamr c momenra nx parn]nxannn rocyapcrnamn,
npexrnnt n pernamenrt EC nopoxamr oxsarentcrna rocyapcrn-
yuacrnnxon c momenra nx ncrynnennx n cnny n onxnt trt nmnne-
menrnponant c nomomtm nnyrpennnx nopm.
C1pyx1ypa 1pyonoro npana EC. B ntnemnem Enponecxom comse
ne cymecrnyer n ne moxer cymecrnonart omero rpyonoro xoexca nnn
ocnon rpyonoro saxonoarentcrna, ananornuntx npnmenxnmnmcx n CCCP.
B oronope o ]ynxnnonnponannn Enponecxoro comsa
2
coepxarcx
pasent 3anxrocrt (IX) n Connantnax nonnrnxa (X). B nnx, n uacrno-
crn, yxastnaercx, uro EC n crpant-yuacrnnnt ocymecrnnxmr conmecrnym
nonnrnxy n onacrn sanxrocrn, a xoopnnanne +ro nonnrnxn, yunrtnax
pasnoopasne coornercrnymmnx nannonantntx cncrem, yer sannmartcx
nsnpaemt Enponecxnm napnamenrom Komnrer no sanxrocrn
3
.
B pamxax EC yupexen Enponecxn connantnt ]on, nent xoro-
poro ynyumenne nosmoxnocre n onacrn rpyoycrpocrna nyrem ]n-
nancnponannx nontmennx xnann]nxannn paornnxon n nx nepexnann-
]nxannn, a raxxe ynennuenne monntnocrn paoue cnnt n pamxax EC
4
.
Ocot nnrepec npecrannxer renepantnax cncrema roprontx npe]e-
pennn, xoropax ncnontsyercx EC n ornomennn rocyapcrn, conmammnx
nonoxennx exnapannn MOT O ocnonononarammnx npnnnnnax n npa-
nax n c]epe rpya (1998 r.). 3ra cncrema, npnnxrax n EC no npnmepy
CBA
5
npecrannxer coo ynnxantnt mexannsm, npeycmarpnnammn
ornercrnennocrt sa napymenne rpyontx npan paornnxon n ornome-
1
Gabrielle Defrenne v Socit anonyme belge de navigation arienne Sabena. C. 4375.
2
Ftnmn (o nsmenennx nasnannx n nepecmorpa coepxannx n Hnccaoncxom oronope
2007 r.) oronop o yupexennn Enponecxoro coomecrna 1957 r. Cm. xonconnnpo-
nannt rexcr: <http://register.consilium.europa.eu/pdf/en/08/st06/st06655.en08.pdf>.
3
B nacroxmee npemx na yponne EC n xauecrne npecrannrene paoroarene npn-
snant oennenne Businesseurope n Enponecxn nenrp paoroarene n npe-
npnxrn (npnnxrax apennarypa CEEP). Paornnxon npecrannxer Enponecxax
xon]eepannx npo]comson (ETUC).
4
Cm.: o]nnnantnt car Enponecxoro connantnoro ]ona: <http://ec.europa.eu/
employment_social/esf2000/index_en.html>.
5
Onaxo, n ornnune or CBA, camocroxrentno onpeenxmmnx, xaxne nmenno npana
paornnxon cneyer cunrart mexynapono-npnsnanntmn n conmaer nn nx ro
nnn nnoe xonxpernoe rocyapcrno, EC n annom cnyuae pyxonocrnyercx nepeunem
npan, c]opmynnponanntm MOT n pemennxmn xonrpontntx opranon MOT n or-
nomennn xonxperntx rocyapcrn. Ho+romy, n ornnune or CBA, xpnrnxymmero-
cx sa ncnontsonanne connantntx npan n cyryo nnemnenonnrnuecxnx nenxx, EC
ne nonepraercx raxo xpnrnxe.
22
nnn pyroro rocyapcrna n xacammncx npan paornnxon, naxoxmnxcx
n mpncnxnnn pyroro rocyapcrna
1
.
B nacroxmee npemx na yponne EC ecrnyer necxontxo pamountx co-
nnantno-naprnepcxnx cornamenn: o ponrentcxnx ornycxax (1995 r.),
o paore na ycnonnxx nenonnoro paouero npemenn (1997 r.), o paouem
npemenn mopxxon (1998 r.) o paore no cpountm rpyontm oronopam
(1999 r.), o oprannsannn paouero npemenn monntntx paornnxon
n rpaxancxo annannn (2000 r.), o renepaore (2002 r.), o nexoroptx
acnexrax paouero npemenn monntntx paornnxon, nanpannxemtx na
rpancrpannunte paort n xenesnoopoxno orpacnn (2005 r.)
2
, o rpyo-
ntx cranaprax n mopexocrne (2008 r.) n p. 3rn cornamennx cnoero
poa nn saxonoarentcrna EC, mpnnuecxax cnna xoroptm npnaercx
nno c nomomtm nannonantntx nponeyp nmnnemenrannn nno nocpe-
crnom npnnxrnx npexrnnt EC.
Cornacno cr. 153 oronopa o ]ynxnnonnponannn Enponecxoro co-
msa (tnme cr. 137
3
), Enponecxn coms noepxnnaer n ononnxer
exrentnocrt rocyapcrn-unenon no cneymmnm nanpannennxm:
a) ynyumenne paoue cpet c nentm oxpant sopontx n esonac-
nocrn paornnxon;
) ycnonnx rpya;
n) connantnoe oecneuenne n connantnax samnra paornnxon;
r) samnra paornnxon n cnyuaxx npexpamennx nx rpyontx oronopon;
) nn]opmnponanne n nponeenne xoncyntrann c paornnxamn;
e) npecrannenne n xonnexrnnnax samnra nnrepecon paornnxon n
paoroarene, nxnmuax conmecrnoe npnnxrne pemenn, no ncxnmuax
nonpoct cnoot oennennx, saacronox n noxayron;
x) ycnonnx sanxrocrn rpaxan rpertnx crpan, nerantno naxoxmnx-
cx na reppnropnn EC;
s) nnrerpannx nnn, ncxnmuenntx c ptnxa rpya;
n) panencrno myxunn n xenmnn npnmennrentno x nosmoxnocrxm na
ptnxe rpya n opamennm na paore;
x) opta c connantntm ocrpaxnsmom;
n) moepnnsannx cncrem connantno samnrt (es ymepa nx yxa-
sanntx ntme nonoxenn).
Hopmt EC, npnnnmaemte n coornercrnnn c anno crarte, ne mo-
ryr ymentmart ycranonnennt n rocyapcrne-unene onee ntcoxn
yponent samnrt rpaxan.
1
Hoponee o +rom cm.: Hmmoe H.H. Topronte npe]epennnn n mexynaponte rpy-
onte cranaprt: nosmoxnocrn nx Poccnn // Xypnan sapyexnoro saxonoarentcrna
n cpannnrentnoro npanoneennx. 2008. N 2. C. 148152.
2
Cm.: Communication from the Commission to the Council. Economic and social impact of
the Agreement appended to Directive 2005/47/EC concluded on 27 January 2004 between
the social partners on certain aspects of the working conditions of mobile workers engaged
in interoperable cross-border services in the railway sector.
3
B nono peaxnnn oronopa o ]ynxnnonnponannn EC nocne ncrynnennx n cnny
Hnccaoncxoro oronopa tna nsmenena nymepannx crare. nx yocrna nontsona-
nnx crapte nomepa crare npnnoxrcx n rexcre oronopa n cxoxax.
23
Bcm conoxynnocrt pasnnuntx nopm EC n c]epe rpya moxno xnac-
cn]nnnponart cneymmnm opasom
1
.
Hnnnnyantnoe rpyonoe npano:
a) cnooa nepennxennx paornnxon n pamxax EC n cnooa ntnon-
nennx paor n oxasannx ycnyr n pyrom rocyapcrne EC;
) pannoe opamenne n sanper ncxpnmnnannn n c]epe rpya n sanxrn;
n) arnnnunte ]opmt sanxrocrn;
r) samnra paornnxon npn pecrpyxrypnsannn n nennarexecnoco-
nocrn npenpnxrn;
) pyrne nopmt.
Konnexrnnnoe rpyonoe npano: Hn]opmnponanne n xoncyntrannn
c npecrannrenxmn paornnxon, exrentnocrt Enponecxnx nponsno-
crnenntx coneron, yuacrne paornnxon n ynpannennn oprannsanne n p.
Hpnneem renept asonte cneennx o coornercrnymmnx nopmax, pac-
cmarpnnax nnmt re ns nnx, xoropte ocoenno nnrepecnt nx poccncxnx
cnennanncron, nocxontxy orpaxamr ocoym cnenn]nxy Enponecxoro
comsa.
2. Hupunupyanuuoe 1pyponoe npano
Cnooa nepennaennn pao1nnxon n pauxax EC n cnooa nm-
nonnennn pao1 n oxasannn ycnyr n pyrou rocyapc1ne EC. Cornac-
no cr. 45 (tnme 39) oronopa o ]ynxnnonnponannn EC, paornnxn
rpaxane crpant-unena EC nmemr npano ocranartcx na reppnropnn n
paorart no rpyontm oronopam na reppnropnn pyro crpant-unena
na rex xe ycnonnxx, uro n rpaxane +roro rocyapcrna (xpome sanxrocrn
na rocyapcrnenno cnyxe). Onaxo ptnxn rpya rocyapcrn unenon
orxptnamrcx pyr nx pyra no+ranno
2
.
Hepasptnno co cnooo nepennxennx paornnxon cnxsana n cnoo-
a oxasannx ycnyr n pamxax EC. Cornacno cr. 49 (tnme 43) oronopa o
]ynxnnonnponannn EC npenpnnnmarenn ono crpant EC nmemr npano
yupexart npenpnxrnx n crpyxrypnte nopasenennx cnonx xomnann na
reppnropnn pyrnx crpan EC. 3romy nonpocy nocnxmena npexrnna 2006 r.
1
B nono peaxnnn oronopa o ]ynxnnonnponannn EC nocne ncrynnennx n cnny Hnc-
caoncxoro oronopa tna nsmenena nymepannx crare. nx yocrna nontsonannx cra-
pte nomepa crare npnnoxrcx n rexcre oronopa n cxoxax.
2
o cnx nop ne nce rocyapcrna craporo Enponecxoro comsa, r.e. rex rocyapcrn, xo-
ropte n nem naxonnnct o npncoennennx ecxrn nontx unenon ns Bocrouno Enpo-
nt, orxptnn cnon ptnxn rpya nx nonnuxon. nx Benrpnn, Harnnn, Hnrnt, Hontmn,
Cnonaxnn, Cnonennn, uexnn, 3cronnn orxptrt ptnxn rpya ncex crpan-unenon, xpome
Ancrpnn, Iepmannn, Hnxrenmrena n Bnenapnn (na nocnennx rocyapcrna, ne xnnx-
xct unenom EC, yuacrnymr n coornercrnymmnx cornamennxx o cnoonom nepememennn).
Herannsannx cnoonoro nepememennx paornnxon n +rn crpant oxnaercx c 2011 r.
B rnomennn camtx nosnnx nonnuxon Fonrapnn n Pymtnnn, xonnuecrno saxptrtx
ptnxon rpya snaunrentno ontme. Cnxrne orpannuenn n ornomennn ontmnncrna ns
+rnx rocyapcrn oxnaercx n 2012. Hnxrenmren npenonaraer orxptrt nx nnx cno
ptnox rpya n 2014, a Bnenapnx n 2016 r. Cm. noponee: <http://en.wikipedia.org/
wiki/Freedom_of_movement_for_workers>.
24
o ycnyrax na nnyrpennem ptnxe 2006/123/ EC, nsnecrnax xax npexrnna
Fonxemrena
1
. npexrnna asnpyercx na npnnnnne cnoot yupexe-
nnx npane npenpnnnmarene orxptnart nsnec n pyro crpane-unene
EC c mnnnmantntm xonnuecrnom ]opmantnocre n orpannuenn.
Hecmorpx na nocrenennocrt nneennx coornercrnymmnx nopm nono-
xennx EC, xacammnecx cnoot nepememennx nme n ycnyr, ntsna-
nn ocrpemne npornnopeunx n cnopt xax nnyrpn rocyapcrn- unenon, rax n
mexy nnmn. Hocne roro xax c 2004 r. x EC npncoennnnnct nonte crpant
ns Bocrouno Enpont c cymecrnenno onee nnsxnmn oxoamn rpaxan,
uem n crapom EC, nosnnxna nponema connantnoro emnnnra. Mnnnno-
nt paornnxon ns nontx crpan crann nepeesxart na sapaorxn n crapte
rocyapcrna, cornamaxct na ycnonnx rpya, xoropte tnn nenpnemnemt nx
paornnxon craptx crpan. 3ro ntrono npenpnnnmarenxm, cnnxammnm
cnon nsepxxn na rpy, n xareropnuecxn nenpnemnemo nx paornnxon n
npo]comson craptx crpan, nocxontxy connantnte cranaprt orartx
n entx crpan EC crann crpemnrentno ypannnnartcx (nx orartx crpan,
pasymeercx, n cropony snaunrentnoro nonnxennx). Onpeenennt aptep
+romy nponeccy npnsnana cosanart npexrnna 1996 r. o xomannponannn
paornnxon 96/71/EC
2
, onaxo ona npnmenxercx ne xo ncem ycnonnxm rpya,
ntstnax nemano cnoxnocre n npaxrnuecxom npnmenennn n anexo ne ncer-
a +]]exrnnna n npornnoecrnnn connantnomy emnnnry.
Homnmo maccontx omecrnenntx nporecron, nosnnxnn n mpnnue-
cxne cnoxnocrn. Enponecxn cy cnpanennnocrn tn ntnyxen npn-
nxrt pemennx no nym pesonancntm enam: rax nastnaemtm enam Ha-
nant n Bnxnnr
3
.
1
Directive on services in the internal market, 2006/123/EC of 12 December 2006, EU
Ofcial Journal L. 376/36. Hsnauantno n npexrnny Fonxemrena (no nmenn tnmero
enponecxoro xomnccapa no nnyrpennemy ptnxy 4. Bo.reumeua onoro ns rnan-
ntx neonoron ee npnnxrnx) npenonaranoct nxnmunrt npnnnnn crpant nponcxox-
ennx, n coornercrnnn c xoroptm npenpnnnmarenxm n reuenne onpeenennoro ne-
pnoa npeocrannxnact nosmoxnocrt oxastnart ycnyrn n pyro crpane EC cornacno
saxonoarentcrny crpant, n xoropo tn yupexen nsnec, onaxo n xoe ncxyccn
no nonoy npexrnnt +ry nopmy cornaconart ne yanoct.
2
Directive 96/71/EC of the European Parliament and of the Council of 16 December
1996 concerning the posting of workers in the framework of the provision of services EU
Ofcial Journal L 018 , 21/01/1997. P. 16.
3
B nepnom ene narnncxax crponrentnax xomnannx Hanant ntnrpana renep na crpo-
nrentcrno n mnecxom ropoe Boxcxontm sannx mxont. Komnannn yanoct nonyunrt
nopx sa cuer ncnontsonannx narnncxnx paornnxon, rpy xoroptx onnaunnancx na-
mnoro nnxe, uem npeycmorpeno mnecxnmn orpacnentmn cornamennxmn. Bnecxn
npo]coms crponrentntx paornnxon norpeonan ycranonnennx narnnnam sapaorno
nnart ne nnxe mnnnmyma, npeycmorpennoro n crponrentno orpacnn Bnennn, n npo-
nen xonnexrnnnte axnnn n noepxxy cnonx rpeonann n coornercrnnn c nopmamn
mnecxoro rpyonoro saxonoarentcrna. Paoroarenn oxanonann ecrnnx npo]com-
son, cctnaxct na nonoxennx oronopa o ]ynxnnonnponannn EC, npeycmarpnnammne
cnooy yupexennx npenpnxrnx n pyrom rocyapcrne-unene. Hecmorpx na ro, uro
npo]coms, samnmax n cye cnon npana, anennnponan x romy xe camomy oronopy, npe-
ycmarpnnammemy n npano na xonnexrnnnte neperonopt n coornercrnnn c nannonant-
ntm saxonoarentcrnom, ecrnnx npo]comsa tnn npnsnant ne coornercrnymmnmn
oronopy. B ene Bnxnnr, paccmarpnnanmnmcx Enponecxnm cyom cnpanennnocrn
napannentno, onennnanact saxonnocrt npo]comsno noxat npenpnnnmarenx (]nn-
cxo napomno xomnannn Bnxnnr-nan), npnnxnme pemenne cmennrt ]nar onoro
ns napomon (n, coornercrnenno, npano, npnmennmoe x rpyontm oronopam c mopxxamn)
c ]nncxoro na +croncxn. Cm. noponee: Hmmoe H.H. Tpyonte npana n +xonomnue-
cxne cnoot: npannna n npaxrnxa n Enpocomse n Poccnn // http://www.ikd.ru/node/8519.
25
Ho cyrn, cyy n oonx cnyuaxx cneonano onpeennrtcx c nonpocom,
nmemr nn +xonomnuecxne npana, saxpennennte n oronope, npnopnrer
nepe connantntmn n rpyontmn npanamn.
Pemennx no +rnm enam tnn npnnxrt n exape 2007 r., no nm npe-
mecrnonann necxontxo ner cyentx pasnparentcrn na nannonantnom
yponne, mnpoxoe ocyxenne n npecce, eart n nayuno nnreparype,
cronxnonennx mexy npo]comsamn n oennennxmn npenpnnnmare-
ne n nonneuenne n +ror cnop nonnrnuecxnx exrene
1
. Hexoropte cne-
nnanncrt yrnepxann, uro or pemenn no enam Hanant n Bnxnnr
sanncnr ne rontxo yymee enponecxoro npo]comsnoro nnxennx, no
n yymee Enponecxoro comsa n nenom.
uopmantno ena xacannct nnmt necxontxnx ecxrxon paornnxon,
onaxo onn orxptnn xmnx Hanopt, cran npeneenramn, nocne xoro-
ptx paornnxn ns Bocrouno Enpont cmoryr pasmtnart connantnte
cranaprt, ycranonnennte n craptx crpanax. urot onennrt mac-
mra nponemt nx craptx rocyapcrn EC, ocrarouno ormernrt,
uro rontxo n Bennxopnrannm naunnax c 2004 r. nexano c nentm pao-
rt onee 1 mnn. ntxonen ns crpan Bocrouno Enpont
2
.
Pemennx cya ntsnann nporecrt n npo]comsnom nnxennn. Te mpn-
crt, xoropte noepxann pemenne Enponecxoro cya cnpanennno-
crn, ronopxr o rom, uro rocyapcrnam n rpaxanam crapo Enpont
npn pemennn nonpoca o pacmnpennn Enponecxoro comsa cneonano
npnnnmart no nnnmanne, uro cnntno pasnnuammnecx connantnte cran-
aprt Bocrouno n 3anano Enpont npn nonnrnuecxom cnnxnnn +rnx
pernonon yyr nensexno cnnxartcx.
B oxrxpe 2008 r. tna npnnxra pesonmnnx Enponecxoro Hapna-
menra, cranmax peaxnne na ena Hanant n Bnxnnr
3
. B ne nouep-
xnnaercx neonycrnmocrt ycranonnennx npenmymecrn n ornomennn
npenpnnnmarentcxnx npan no cpannennm c npanom na oennenne n
na nponeenne saacronox. Iocyapcrnam-unenam EC npenaraercx sa-
ymartcx na mepamn, nanpannenntmn na orpannuenne connantnoro
emnnnra ns onnx crpan EC n ornomennn pyrnx.
C nonpocom nepennxennx paornnxon n pamxax EC cnxsant n npo-
nemt xonnnsnonnoro npnmenennx nannonantnoro rpyonoro saxono-
arentcrna, r.e. peut ner o mexynaponom uacrnom rpyonom npane.
Bonpoc o rom, xaxoe nannonantnoe rpyonoe saxonoarentcrno npnmenx-
ercx x ornomennxm c paornnxom, ntnonnxmmnm paory na reppnropnn
1
Cm., nanpnmep: The Laval and Viking Cases: Freedom of Services and Establishment
v. Industrial Conicts in the European Union. R. Blanpain (ed.), A.M. Switkowski (guest
editor). Kluwer Law International, 2009. 3ror copnnx, nennxom nocnxmennt eny Ha-
nant n ananornunomy emy eny Bnxnnr-Han, coepxnr osopt, npecrannennte
cnennanncramn ns pasntx crpan, ntcxastnammnx cnoe mnenne o coornomennn nx na-
nnonantnoro saxonoarentcrna c nponemarnxo, sarponyro n +rnx nyx enax.
2
Cm.: Koruapoe A. Pa nx nmmnrpanron. 3xcnepr-onnan, 1 nmnx 2010.
<http://expert.ru/articles/2010/06/01/strana_immigrantov?esr=17>.
3
European Parliament resolution of 22 October 2008 on challenges to collective
agreements in the EU (2008/2085) INI.
26
onoro ns rocyapcrn EC, pemaercx n Pnmcxo xonnennnn o npane, npnme-
nnmom x xonrpaxrntm oxsarentcrnam 1980 r.
1
Cornacno cr. 6 Konnennnn,
ecnn cropont rpyonoro oronopa ntpann npnmennmoe x rpyontm or-
nomennxm npano, nx ntop ne moxer nnmart paornnxa npan, saxpennen-
ntx sa nnm saxonoarentcrnom, npnmenxemtm no +ro xe crarte n cnyuae
orcyrcrnnx ntopa. Ecnn xe cropont ne yxasann n rpyonom oronope na
npnmennmoe npano, ro x nx ornomennxm npnmenxercx saxonoarentcrno
ro crpant, re paornnx otuno paoraer, axe ecnn on npemenno pao-
raer n pyro crpane. Ecnn paornnx ne nmeer otunoro mecra ntnonne-
nnx paort, npnmenxercx npano crpant, re pacnonoxeno npenpnxrne,
na xoropom on paoraer. Onaxo n rom cnyuae, xora ns ocroxrentcrn
ena cneyer, uro rpyono oronop n ontme crenenn cnxsan c pyrnm
rocyapcrnom, onxno npnmenxrtcx npano +roro rocyapcrna.
K nneoronopntm oxsarentcrnam, cnxsanntm c rpyontmn orno-
mennxmn, nanpnmep, x saacronxam n noxayram, npnmenxercx Perna-
menr 2007 r. o npane, npnmennmom x nneoronopntm oxsarentcrnam
N 864/2007 (Pnm I)
2
, omnm npannnom xoroporo xnnxercx ncnontso-
nanne npana nosnnxnonennx oxsarentcrna: x ornomennxm, cnxsanntm
c xonnexrnnntmn ecrnnxmn, npnmenxercx npano ro crpant, re onn
ocymecrnnxnnct (cr. 9).
Pannoe opamenne n sanpe1 ncxpnunnannn n cqepe 1pya n sa-
nn1nn. Homnmo omnx nonoxenn o sanpere ncxpnmnnannn no xpn-
repnxm nona, paconoro nnn +rnnuecxoro nponcxoxennx, pennrnn nnn
neponann, nnnannnocrn, nospacra n cexcyantno opnenrannn (cr. 10),
pasen II oronopa o ]ynxnnonnponannn EC nocnxmen sanpery ncxpn-
mnnannn n cnxsn c rpaxancrnom nx rpaxan EC.
erantno nonpoct ncxpnmnnannn n c]epe rpya pernamenrnpy-
mrcx n: npexrnne 2006 r. 2006/54/EC, nocnxmenno renepno nc-
xpnmnnannn n xonconnnponanme nonoxennx onee pannnx npexrnn
( npnnxrtx n 1975, 1976, 1986 n 1997 rr.); npexrnne 2000/78/EC or 27 no-
xpx 2000 r., ycranannnnamme omym cncremy pannoro opamennx
n c]epe sanxrocrn n npo]eccnonantno exrentnocrn: npexrnne Cone-
ra 2000/43/EC or 29 nmnx 2000 r. o peannsannn npnnnnna pannoro opa-
mennx nne sanncnmocrn or paconoro nnn +rnnuecxoro nponcxoxennx
3
.
1
Rome Convention on the law applicable to contractual obligations. EU Ofcial Journal
C 027, 26/01/1998 P. 3446.
2
Regulation (EC) No 864/2007 Of the European Parliament and of the Council of 11 July
2007 on the law applicable to non-contractual obligations (Rome II). EU Ofcial Journal,
L199/40. July 31, 2007.
3
Directive 2006/54/EC of the European Parliament and of the Council of 5 July 2006 on
the implementation of the principle of equal opportunities and equal treatment of men and
women in matters of employment and occupation (recast) Ofcial Journal of the European
Union L 204/23; Council Directive 2000/78/EC of 27 November 2000 establishing a
general framework for equal treatment in employment and occupation. The EU Ofcial
Journal L 303, 02/12/2000 P. 0016 0022; Council Directive 2000/43/EC of 29 June 2000
implementing the principle of equal treatment between persons irrespective of racial or
ethnic origin. The EU Ofcial Journal L 180, 19.7.2000, p. 2226.
27
Hepnonauantno n Enponecxom comse axrt o sanpere ncxpnmn-
nannn npnnnmannct, npexe ncero, c nentm samnrt or connantno-
ro emnnnra, onaxo co npemenem npnnnnn neonymennx ncxpnmn-
nannn npnopen npnopnrer no cpannennm c +rnmn nparmarnuecxnmn
coopaxennxmn.
Hexoropte nopmt axron EC cnenn]nunt nx +roro pernonantnoro
oennennx. Tax, n npexrnne 2006/54/EC yxasano na sanper ne ront-
xo npxmo, no n xocnenno renepno ncxpnmnnannn. Cornacno n. (b)
cr. 2 npexrnnt, no xocnenno ncxpnmnnanne nonnmaercx nnem-
ne nerpantnoe nonoxenne, xpnrepn nnn npaxrnxa, xoropte moryr no-
crannrt nnn onoro nona n nenaronpnxrnoe nonoxenne no cpannennm
c nnnamn pyroro nona, sa ncxnmuennem cnyuaen, xora raxoe nonoxe-
nne, xpnrepn nnn npaxrnxa oexrnnno oocnonant saxonntmn nenx-
mn, a cpecrna ocrnxennx +rnx nene ymecrnt n neoxonmt
1
.
Konnennnx xocnenno ncxpnmnnannn ocrarouno npornnopeunna:
c ono cropont ona samnmaer paornnxon, a c pyro cama necer
pncx noneprnyrt ncxpnmnnannn, no yxe pyrym (ocnonnym) rpyn-
ny paornnxon, no+romy cpecrna ocrnxennx coornercrnymmnx nene
onxnt trt ymecrntmn n neoxonmtmn.
Cnenn]nunt nx rpyonoro npana EC n nonxrnx npecneonannx n
cexcyantnoro npecneonannx (anrn. harassment, sexual harassment),
coepxamnecx n n. (c) n (d) cr. 2 npexrnnt 2006 r.
2
H npecneonanne,
n cexcyantnoe npecneonanne nxnmuent n nonxrne ncxpnmnnannn
no cmtcny npexrnnt. ononnnrentno nonpoc npecneonannx n nacn-
nnx na paore orpaxen n Pamounom cornamennn connantntx naprnepon
na yponne EC, saxnmuennom no +romy nonoy n 2007 r.
3
3rn nopmt ouent
npornnopeunnt xax c rouxn spennx nenecoopasnocrn, rax n n mopantno-
+rnuecxom acnexre. Ouennno, uro neoxonmo samnmart paornnxon
(npexe ncero, xenmnn) or ocxopnxmmero nx uenoneuecxoe ocronn-
crno noneennx co cropont xonner, no ]opmynnponxy +rnx nopm moxno
nonnmart (uro nponcxonr nnora na npaxrnxe) nectma pacmnpnrentno.
Hocxontxy +rn nopmt conponoxamrcx eme onnm nonoxennem
(cr. 19 npexrnnt), re ronopnrcx o nepenoce pemenn oxastnannx
1
nx oxcnennx roro, uro npnnxro cunrart xocnenno ncxpnmnnanne, npnnoxr
cnyua, xora n mxone n xauecrne rpeonannx npn npoxoxennn arrecrannn ncemn yun-
renxmn nne sanncnmocrn or npenoanaemoro npemera, tno npeycmorpeno npoxoxe-
nne recra no ]nsxyntrype. 3ror recr npnmenxncx xo ncem yunrenxm n panno crenenn,
no ]axrnuecxn orcennan noxnntx yunrene n xenmnn, uro, cocrnenno, n nxonno n
nenn amnnncrpannn anno mxont.
2
Ho npecneonannem nonnmaercx nexenannoe noneenne, cnxsannoe c nonom nnna,
ocymecrnnxmmeecx c nentm nnn npnnoxmee x ynnxennm ocronncrna uenonexa, a
raxxe cosammee sanyrnnammym, npaxenym, ynnsnrentnym nnn ocxopnrentnym
ocranonxy. Coornercrnenno, no cexcyantntm npecneonannem nonnmamrcx ana-
nornunoe noneenne cexcyantnoro xapaxrepa n ]opme nepantntx, nenepantntx
nnn ]nsnuecxnx ecrnn.
3
Framework agreement on harassment and violence at work. 2007. Hoponee o nn-
repnperannn nonxrn npecneonanne n nacnnne na paore cm. cnennantnoe
nocone, ntnymennoe Enponecxo xon]eepanne npo]comson: <http://www.etuc.
org/IMG/pdf_pdf_CES-Harcelement-Uk-2.pdf>.
28
ncxpnmnnannn c xeprnt na ornerunxa (xpome cnyuaen yrononnoro
npecneonannx), cosaercx ceptesnax yrposa snoynorpenennx npanamn,
npeycmorpenntmn n npexrnne: tnmne npecneonarenn ( rounee
axe ne npecneonarenn, a nesaaunnnte npecrannrenn myxcxo-
ro nona) camn npenpamamrcx n npecneyemtx. Mexy rem, pemenne,
ntnecennoe ne n nx nontsy, moxer npnnecrn x nectma rxxentm nocne-
crnnxm, nxnmuax paspymenne xaptept, cemtn, pasopenne n r..
B npexrnne 2000 r., xacammecx pacono ncxpnmnnannn, sacny-
xnnaer nnnmannx nonxrne samnrt or nnxrnmnsannn samnrt xeprn
ncxpnmnnannn or npecneonannx, cnxsannoro c noaue nmn xanot
na napymenne nx npan.
A1nnnunme qopum sann1oc1n. Knaccnuecxne nopmt o cranapr-
ntx rpyontx oronopax, xax npannno, perynnpymrcx n nannonantnom
saxonoarentcrne crpan EC. Ha onm nopm EC ocramrcx nonoxennx,
ne nonyunnmne orpaxennx n saxonoarentcrne crpan-unenon, no nyx-
ammnecx n npanonom perynnponannn n cnny tcrptx nsmenenn
na ptnxe rpya. B +rom ornomennn cneyer ormernrt rax nastnaemte
arnnnunte ]opmt sanxrocrn, raxne xax saemnt rpy, ocymecr-
nnxemt c nomomtm arenrcrn npemenno sanxrocrn n renepaora.
Pao1a n aren1c1nax npeuennon sann1oc1n. Tpy, oprannsontnae-
mt c yuacrnem +rnx arenrcrn, moxer ocymecrnnxrtcx n nyx ]opmax:
xora arenrcrno ntcrynaer n xauecrne nocpennxa na ptnxe rpya, no-
nyuax coornercrnymmee xomnccnonnoe nosnarpaxenne or paoroare-
ne, xoroptm nonpamr paornnxon, n xora arenrcrno camo crano-
nnrcx paoroarenem, nannmax paornnxon, xoroptx norom nanpannxer
ntnonnxrt paory y cnonx saxasunxon. T.e. ]axrnuecxn rpy paornn-
xon caercx n apeny, orxya n noxnnncx repmnn saemnt rpy
1
.
B xonne noxpx 2008 r. n EC tna npnnxra npexrnna o rpye n arenr-
crnax npemenno sanxrocrn 2008/104/EC
2
, nocnxmennax nponeme sa-
emnoro rpya. Hpnnxrne +ro npexrnnt nocnpnnnmaercx xax noea
npo]comson, nocxontxy, no-nepntx, saemnt rpy yxe ]axrnuecxn ne-
rannsonan npaxrnuecxn no ncex crpanax crapo Enpont n, no-nroptx,
xnmueno ocnono npexrnnt xnnxercx sanper ncxpnmnnannn saemntx
paornnxon no ornomennm x otuntm. npexrnna ncxonr ns roro, uro
nannonantnoe rpyonoe saxonoarentcrno crpan EC n nmom cnyuae pac-
npocrpanxercx n nonnom oeme na saemntx paornnxon.
Cymecrnennoe nsxrne ns npnnnnna pannoro opamennx npano ro-
cyapcrn EC nocne nponeennx xoncyntrann c npo]comsamn n oen-
1
Hoponee o npemere oronopa saemnoro rpya cm.: Io.oeuua C.P. Coepxanne rpy-
onoro oronopa npn saemnom rpye // Xosxcrno n npano, N 4, 2009. C. 2125; Kuce-
.ee H.B. Hont onnx rpyonoro npana crpan 3anaa (npoptn n nocrnnycrpnantnoe
omecrno), M., 2003, C. 103112; Temporary Agency Work and the Information Society
// Bulletin of Comparative Labour Relations, R. Blanpain, R. Graham (eds.), Vol. 50, 2004.
2
Directive 2008/104/EC of the European Parliament and Council of 19 November 2008
on temporary agency work. Ofcial J ournal of the European Union, December, 5, 2008,
L 327/9.
29
nennxmn paoroarene na nannonantnom yponne, paspemart saxnmuenne
connantno-naprnepcxnx cornamenn, n xoroptx npn omem oecneuennn
samnrt paornnxon arenrcrn npemenno sanxrocrn yyr npeycmarpn-
nartcx orxnonennx or npnnnnna pannoro opamennx ( 3 cr. 5).
Cr. 7 npexrnnt 2008/104/EC xacaercx npecrannrentcrna saemntx
paornnxon c nomomtm npo]comson n nponsnocrnenntx coneron.
Iocyapcrnam EC npeocrannxercx ntop mexy nymx moenxmn pe-
rynnponannx xonnexrnnntx rpyontx npan paornnxon arenrcrn npe-
menno sanxrocrn: n coornercrnnn c nepno moentm, ecnn xonnuecrno
paornnxon n arenrcrne npemenno sanxrocrn panno nnn npentmaer
npeycmorpennt nannonantntm saxonom mnnnmym nx cosannx npo-
nsnocrnennoro conera, nponsnocrnennt coner onxen trt cosan n
arenrcrne npemenno sanxrocrn na rex xe ycnonnxx, uro n y otunoro
paoroarenx. Bropax moent npeycmarpnnaer, uro nponsnocrnennte
conert cosamrcx n raxnx npenpnxrnxx na ocnone npecrannrentcrna
xax otuntx, rax n saemntx paornnxon.
B 20 npeamynt x npexrnne 2008/104/EC ormeuaercx, uro ee nonoxe-
nnx ne moryr ncnontsonartcx nx orpannuennx nonoxenn nannonantno-
ro saxonoarentcrna crpan EC, sanpemammnx ncnontsonanne paornnxon
arenrcrn npemenno sanxrocrn nx sament acrymmnx, no nmneparnnnoro
sanpera na raxoe ncnontsonanne n npexrnne ne coepxnrcx.
Tenepao1a. Tenepaora (anrn. telework) paora, ocymecrnnx-
emax na omy c ncnontsonannem xomntmrepntx rexnonorn
1
. Ipant,
orenxmmax xnaccnuecxnx naomntx paornnxon or conpemenntx
renepaornnxon, ocrarouno ronxa. Baxnee onpeennrt ro, cneyer
nn ornocnrt uenonexa, ntnonnxmmero ry nnn nnym paory oma nnn
n nmom pyrom mecre nne paounx nomemenn paoroarenx, x paor-
nnxam, na xoroptx pacnpocrpanxercx rpyonoe saxonoarentcrno, nnn
x nnnam, ntnonnxmmnm paory no rpaxancxo-npanontm oronopam.
B 2002 r. tno saxnmueno Pamounoe cornamenne o renepaore mexy
Enponecxo xomnccne n enponecxnmn oennennxmn npo]comson
n paoroarene
2
.
Ho omemy npannny oopyonanne nx paort onxno npeocrannxrt-
cx paoroarenem, n nmom cnyuae, nonpoc o ncnontsonannn oopyona-
nnx onxen sapanee ocyxartcx croponamn n saxpennxrtcx n rpyonom
oronope. Tenepaornnxn onxnt npoxonrt neoxonmoe oyuenne n or-
nomennn rexnnuecxoro oopyonannx, xoropoe nm npeocrannxercx.
1
Cm. raxxe: Kuce.ee H.B. Hont onnx rpyonoro npana crpan 3anaa: npoptn n no-
crnnycrpnantnoe omecrno, M., 2003, C. 113118; Kuce.ee H.B., Hvuuuroe A.M.
Tpyonoe npano Poccnn n sapyexntx crpan. Vuennx / Ho pe. M.B. Hvuuuroeo.
3-e ns. M., 2008. C. 359; Kopruu A.E. Hpanonoe perynnponanne renepaort // Hpo-
nemt n]]epennnannn n npanonom perynnponannn ornomenn n c]epe rpya n co-
nnantnoro oecneuennx. Marepnant Hxro mexynapono nayuno-npaxrnuecxo
xon]epennnn, M., 2009. C. 328336.
2
Framework Agreement on Telework, between the ETUC, UNICE/UEAPME and CEEP
2002.
30
B Cornamennn ronopnrcx raxxe o neoxonmocrn oxpant uacr-
no xnsnn renepaornnxon: ycranonxa oopyonannx nx nanmennx
sa exrentnocrtm renepaornnxon onycxaercx rontxo n coornercrnnn c
nonoxennxmn npexrnnt EC 90/270/EEC o mnnnmantntx rpeonannxx
oxpant rpya npn paore c oopyonannem, c nneomonnropamn
1
.
Tenepaora cnxsana c pncxom norepn naxno nn]opmannn, npnna-
nexame paoroarenm. Ho+romy on oxsan nn]opmnponart paor-
nnxon o ecrnymmem saxonoarentcrne n xopnoparnnntx npannnax
n ornomennn samnrt anntx, n uacrnocrn, o orpannuennxx n ornome-
nnn nontsonannx +nexrponntm oopyonannem n nnrepnerom, a raxxe
o ornercrnennocrn sa neconmenne +rnx rpeonann n orpannuenn.
3amn1a pao1nnxon npn pec1pyx1ypnsannn n nenna1eaecnoco-
noc1n npenpnn1nn. Hepexo npenpnn1nn. Ha yponne MOT n n pxe
ynnnepcantntx n pernonantntx axron saxpennent rapanrnn n ornome-
nnn paornnxon, xacammnecx coxpamennx mrara no +xonomnuecxnm
npnunnam. Ho onn ns acnexron nponemt cranntnocrt rpyontx
ornomenn, xora paoroarent npoxonr uepes crpyxrypnte nsme-
nennx (npexe ncero cmena cocrnennnxa nmymecrna paoroarenx)
erantno yperynnponan nnmt n axrax EC.
Ha yponne EC ecrnyer npexrnna, npnnxrax n 1977 r. n ononnen-
nax n 1998 r. (+rn npexrnnt tnn oennent n omym npexrnny
2001 r.), xacammaxcx coxpanennx npan paornnxon npn nepeaue npe-
npnxrnx 2001/23/EC
2
.
B coornercrnnn c ee nonoxennxmn samnre nonexar paornnxn pa-
oroarenx ne xax mpnnuecxoro nnna, a npenpnxrnx xax nmymecrnen-
noro xomnnexca. Taxnm opasom, paoroarent nnmaercx nosmoxnocrn
nepenecrn cnon axrnnt na pyroe ]nsnuecxoe nnn mpnnuecxoe nnno
nx roro urot ocrannrt npexnero cocrnennnxa nmymecrna (npenpn-
xrnx) es axrnnon, na xoropte morno t trt nanoxeno nstcxanne pa-
ornnxon.
B coornercrnnn c n. 1 cr. 3 npexrnnt 2001 r. nont cocrnennnx
nmymecrna npenpnxrnx anromarnuecxn cranonnrcx cropono rpyo-
ntx oronopon c paornnxamn coornercrnymmero npenpnxrnx na rex
xe ycnonnxx, uro tnn ycranonnent co craptm cocrnennnxom, r.e. yc-
nonnx rpyontx oronopon c paornnxamn ne moryr trt nsmenent n
onocroponnem nopxxe. Ecnn n pesyntrare nepexoa npenpnxrnx sa-
paornax nnara paornnxa ymentmaercx n on ns-sa +roro ynontnxercx
no cocrnennomy xenannm, ynontnenne cunraercx nponsomemnm no
1
Council Directive 90/270/EEC of 29 May 1990 on the minimum safety and health
requirements for work with display screen equipment, Ofcial J ournal of the EU,
art. L 156, 21.06.1990 P. 1418.
2
Council Directive 2001/23/EC of 12 March 2001 on the approximation of the laws
of the Member States relating to the safeguarding of employees rights in the event
of transfers of undertakings, businesses or parts of undertakings or businesses // Ofcial
J ournal of the European Union. L82. 22.03.2001. P. 1620.
31
nnnnnarnne paoroarenx. Ecnn paornnx tn ynonen craptm paoro-
arenem nesaonro o nepeaun npenpnxrnx, cy moxer npnsnart raxoe
ynontnenne npornnopeuamnm npexrnne n oxsart nonoro paoroare-
nx npoonxnrt rpyonte ornomennx c raxnm paornnxom.
Hannonantnoe saxonoarentcrno moxer n coornercrnnn c 2 n. 1 cr. 4
npexrnnt 2001 r. ycranonnrt nsxrne ns +roro sanpera n ornomennn
onpeenenntx xareropn paornnxon (nanpnmep, pyxononrene).
Konnexrnnnt oronop, saxnmuennt craptm paoroarenem,
npoonxaer ecrnonart o ncreuennx cnoero cpoxa, a ero cropono cra-
nonnrcx nont paoroarent.
B npexrnne 2001 r. (cr. 7) yxastnaercx, uro nepe nponeennem
peoprannsannn npenpnxrnx paoroarent oxsan nponn]opmnponart
o ne npecrannrene paornnxon n nponecrn c nnmn coornercrnymmne
xoncyntrannn (n ornomennn art nnn npenonaraemo art nepeaun;
npnunn nepeaun; mpnnuecxnx, +xonomnuecxnx n connantntx no-
cnecrnn nx paornnxon; mep, xoropte npenonaraercx npenpnnxrt
n ornomennn paornnxon).
B cr. 6 npexrnnt 2001 r. erantno pernamenrnpyercx nponema co-
xpanennx npecrannrentntx opranon paornnxon (npexe ncero npons-
nocrnenntx coneron), cosanntx n peoprannsyemom npenpnxrnn npn
cmene cocrnennocrn. B rom cnyuae, ecnn nepeanaemoe npenpnxrne
nnn ero uacrt npoonxamr exrentnocrt n xauecrne anronomntx ennnn,
npexrnno npeycmarpnnaercx coxpanenne exrentnocrn npecrannre-
ne paornnxon na rex xe ycnonnxx, uro n o nepeaun npenpnxrnx.
Camax cnoxnax nponema, cnxsannax c peannsanne npexrnnt
2001 r., +ro nonpoc o ee npnmenennn x xonxperno npaxrnuecxo cn-
ryannn: onpeenenne roro, uro, cocrnenno, cneyer cunrart nepexoom
npenpnxrnx, o xoropom ronopnrcx n cr. 1 npexrnnt.
nx onpeenennx roro, coxpanxer nn npenpnxrne cnom nenrnu-
nocrt n nponecce nepeaun, xax +ro npeycmorpeno n npexrnne 2001 r.,
onxnt npnnnmartcx no nnnmanne nce ocroxrentcrna, conyrcrnymmne
nepeaue (nepeaua marepnantntx n nemarepnantntx axrnnon, nepexo
x nonomy paoroarenm ontmnncrna nn paornnxon, crenent cxocrna
exrentnocrn, ocymecrnnxnmecx o n nocne nepeaun n r..)
1
. Kax-
t ns nepeuncnenntx xpnrepnen, c rouxn spennx Enponecxoro cya
cnpanennnocrn, npecrannxer coo rontxo ennnunte ]axropt, n nx
nentsx ncnontsonart nsonnponanno, nce +rn ]axropt onxnt paccma-
rpnnartcx n conoxynnocrn.
Anxnnannn npenpnn1nn n anxpo1c1no. nx samnrt paornnxon
n cnyuae coxpamennx mrara npnmenxercx npexrnna EC 1998 r. o cnn-
xennn saxonoarentcrna rocyapcrn-unenon n ornomennn xonnexrnnntx
1
Bork International A/S in liquidation and others v. Foreningen of Arbejdsledere i
Danmark, acting on behalf of Birger E. Petersen and J unckers Industries A/S, No. 101/87,
1988.
32
ynontnenn 98/59/EC
1
. B npexrnne ocoo yxastnaercx na ro, uro pao-
roarent oxsan nponecrn c npecrannrenxmn paornnxon npenapnrent-
nte xoncyntrannn (no nonpocam nosmoxnocrn nsexannx xonnexrnnntx
ynontnenn nnn ymentmennx nx macmraon, cmxruennx nocnecrnn xon-
nexrnnntx ynontnenn, oxasannx nomomn n oecneuennn pyro paoro
nnn n npo]eccnonantno nepenororonxe ynonenntx paornnxon n r..).
Bonpocy anxporcrna paoroarene nocnxmena npexrnna EC
2002 r. N 2002/74/EC, nepecmarpnnammax npexrnny Conera EC 1980 r.
N 80/987/EC o cnnxennn saxonoarentcrna rocyapcrn-unenon orno-
cnrentno samnrt paornnxon n cnyuae anxporcrna nx paoroarenx
2
.
Knaccnuecxnm mexynapontm cranaprom n +rom ornomennn xnnxer-
cx saxpennennoe n cr. 11 Konnennnn MOT o oxpane sapaorno nnart
(1949 r.) npannno o rom, uro rpeonannx paornnxon n ornomennn sapaor-
no nnart onxnt onaart npnnnnernponanntm crarycom no cpannennm
c rpeonannxmn pyrnx xpenropon. Tem ne menee, ouennno, uro xora
peut ner o nennarexecnoconocrn, cpecrn paoroarenx na ntnnary sa-
paorno nnart ncem paornnxam moxer ne xnarnrt. Hannonantnax npax-
rnxa n rocyapcrnax craporo EC ocrarouno anno nx pemennx +ro
nponemt nnena cncremy crpaxonannx npan paornnxon na sapaornym
nnary na cnyua nennarexecnoconocrn paoroarenx. npexrnna 2002 r.
oomnna npaxrnxy exrentnocrn crpaxontx yupexenn raxoro npo]n-
nx n nnena ononnnrentnte rpeonannx n nx ornomennn c nentm onee
aexnarno samnrt npan paornnxon. Hpn +rom rocyapcrna-unent EC no
cnoemy ycmorpennm nmemr npano pacnpocrpannrt exrentnocrt rapan-
rnntx yupexenn ne rontxo na cnryannn anxporcrna paoroarenx, no
n na pyrne cnyuan, xora nnarexn paoroarenx npnocranonnent (nanpn-
mep, apecr cueron paoroarenx n cnxsn c cyentmn nponeypamn).
pyrne nonpocm. B rpyonom npane EC yperynnponan n px py-
rnx nonpocon, xoropte, onaxo, nentsx ornecrn x cnenn]nxe nmenno
+ro mexynapono oprannsannn. B pxe +rnx nopm ecrt nonoxennx,
xoropte ne ncrpeuamrcx n pyrnx mexynapontx n nannonantntx
axrax, nanpnmep, o esonacnocrn n rnrnene rpya, xoropo nocnxmena
pamounax npexrnna 1989 r. 89/391/EC
3
, neonoxparno nepecmarpnnan-
maxcx n antnemem, nno npnmennrentno x orentntm nnam npo-
nsnocrnenntx pncxon, nno nyxammnxcx n ocoo samnre n cnny
cnenn]nxn cnoero oprannsma n pasnnrnx paorammnx nopocrxon,
1
Council Directive 98/59/EC of 20 J uly 1998 on the approximation of the laws of the
Member States relating to collective redundancies // Ofcial J ournal of the European
Union. L 225/16. 12.08.1998.
2
Directive 2002/74/EC of the European Parliament and of the Council of 23 September 2002
amending Council Directive 80/987/EEC on the approximation of the laws of the Member
States relating to the protection of employees in the event of the insolvency of their employer.
The EU Ofcial Journal, L 270, 8.10.2002, p. 1013.
3
Council Directive 89/391/EEC of 12 J une 1989 on the introduction of measures to
encourage improvements in the safety and health of workers at work EU Ofcial J ournal
L 183, 29.6.1989, p. 18. Ha ocnone +ro npexrnnt npnnxro ontme nyx ecxrxon
npexrnn, xacammnxcx oxpant rpya orentntx xareropn paornnxon. Cm. nepe-
uent +rnx npexrnn: Blanpain R. European Labour Law. P. 629631.
33
epemenntx n neanno ponnmnx xenmnn. Honaropcxnm nx rpyono-
ro npana moxno nasnart nonncanne n 2004 r. Pamounoro cornamennx
o crpecce, cnxsannom c paoro
1
.
B axrax EC yperynnponant n pyrne nonpoct (ornocnrentno opra-
nnsannn paouero npemenn, samnrt nepconantntx anntx npnmenn-
rentno x npanam uenonexa noome, a ne rontxo x paornnxam n r..).
3. Konnek1unuoe 1pyponoe npano
Kora peut ner o xonnexrnnnom rpyonom npane, ro ocooe nnnmanne
npnnnexamr connantno-naprnepcxne cornamennx, saxnmuaemte n pamxax
Enponecxoro comsa. Taxoro poa axron n pyrnx pernonantntx (n, rem
onee, ynnnepcantntx) mexynapontx oprannsannxx n mnpe ontme
ne cymecrnyer. O nexoroptx ns +rnx cornamenn yxe ynomnnanoct ntme.
Ecrt nent px pyrnx acnexron xonnexrnnnoro rpyonoro npana,
xoropte npeocrannxmr paornnxam snaunrentno ontme nosmoxno-
cre, nexenn n pyrnx crpanax n pernonantntx oennennxx. Peut
ner o pasnnro cncreme yuacrnx paornnxon n ynpannennn oprannsa-
nne, xoropax ocymecrnnxercx n nne nponeyp nn]opmnponannx, xon-
cyntrann, conmecrnoro npnnxrnx pemenn n yuacrnn npecrannrene
paornnxon n ynpannxmmnx opranax xomnann.
Hponeypm nnqopunponannn n xoncynt1annn c npec1ann1ennun pa-
o1nnxon; yuac1ne pao1nnxon n ynpannennn oprannsannen. Hponeypt
nn]opmnponannx n xoncyntrann moryr ocymecrnnxrtcx c yuacrnem npo-
]comson n rex cnyuaxx, xora n crpane ecrnyer rax nastnaemax onoxa-
nantnax cncrema npecrannrentcrna paornnxon. Hpn nyxxanantno cncrema
npecrannrentcrna nomnmo npo]comson paornnxn moryr trt npecrannent
n nntmn npecrannrenxmn, nmn moryr trt, n uacrnocrn, nponsnocrnennte
conert, npecrannxmmne paornnxon na yponne oprannsannn nesanncnmo or
unencrna n npo]comse, saaua xoroptx pasnnrne corpynnuecrna mexy
pyxonocrnom oprannsannn n paornnxamn na naro npenpnxrnx.
uame ncero n 3anano Enpone npnnxro ntenxrt ne ocnonntx mo-
enn npecrannrentcrna paornnxon c nomomtm nponsnocrnenntx co-
neron: nemenxym n ]pannyscxym
2
.
1
Framework Agreement on Work-related Stress, 2004
2
upannyscxax moent xomnreron npenpnxrnx (]pann. comit dentreprise) npe-
crannxer coo conmecrnte oprant paornnxon n paoroarene. Hemenxne npons-
nocrnennte conert (nem. betriebsrat) cocroxr ncxnmunrentno ns npecrannrene
paornnxon n ecrnymr n xauecrne xonrparenra paoroarenx na yponne npenpn-
xrnx. upannyscxne xomnrert npenpnxrn onaamr xoncyntrarnnntmn npanamn
n ornomennn paoroarenx no +xonomnuecxnm nonpocam, a n connantno c]epe onn
n pamxax cnoe (ocrarouno mnpoxo) xomnerennnn onaamr camocroxrentntmn
npanamn no cosannm n ynpannennm connantntmn oexramn, nmemr npano anart
oxsarentnte nx ncnonnennx paoroarenem pyxonoxmne yxasannx. Crepxnem ne-
menxo cncremt xnnxercx npano conmecrnoro c paoroarenem npnnxrnx pemenn
(cncrema mitbestimmung, yxnantno conmecrnoe ynyumenne). Fonee nopono o
moenxx npecrannrentcrna paornnxon cm.: Biagi M., Tiraboschi M. Forms of Employee
representational participation // Comparative Labour Law and In Industrial Relations in
Industrialized Market Economies. IX-th Ed., R. Blanpain (ed.), Wolters Kluwer, 2007,
P. 503529; Hmmoe H.H. Koncyntrannn n nn]opmnponanne paornnxon n npane Enpo-
necxoro Comsa // Poccncxn mpnnuecxn xypnan. 2009. N 4. C. 108116.
34
B 1994 r. n EC tna npnnxra npexrnna 94/45/EC or 22 cenrxpx 1994 r.
o opasonannn enponecxoro nponsnocrnennoro conera, nno nponeype
no nn]opmnponannm n xoncyntrnponannm paornnxon na npenpnxrnxx
yponnx coomecrna, a raxxe rpynnax npenpnxrn yponnx coomecrna.
B 2009 r. +ra npexrnna tna samenena nono npexrnno or 6 max 2009 r.
2009/38/EC
1
, yrounxmme nonxrnnt annapar n coornercrnne c nopmamn
pyrnx npexrnn EC.
Kax yxastnaercx n cr. 1 anno npexrnnt, nent ee npnnxrnx
ynyumenne mexannsmon nn]opmnponannx n xoncyntrnponannx paor-
nnxon na npenpnxrnxx n rpynnax npenpnxrn yponnx EC, npeycma-
rpnnammnx neoxonmocrt cosannx nponsnocrnenntx coneron nno
cnennantntx mexannsmon no nn]opmnponannm paornnxon na raxnx
npenpnxrnxx. Ho npenpnxrnxmn yponnx Coomecrna nonnmamrcx
rocyapcrnennte n uacrnte npenpnxrnx c uncnom paornnxon 1000 n
onee, naxoxmnxcx n npeenax crpan-yuacrnnn npexrnnt, npn rom,
uro ne menee uem no 150 paornnxon naxoxrcx n pasnnuntx rocyap-
crnax-yuacrnnxax npexrnnt.
ocrarouno ontmoe xonnuecrno nonpocon, paccmarpnnaemtx n +ro
npexrnne (raxne xax xon]nennnantnax nn]opmannx, rononnoe
npenpnxrne, npecrannrenn paornnxon n p.), necmorpx na xaxy-
mymcx xcnocrt, nocxr ocrarouno acrpaxrnt xapaxrep n no-pasnomy
nnrepnpernpymrcx n pasnnuntx saxonoarentntx cncremax na nanno-
nantnom yponne.
B cnxsn c +rnm tna opasonana cnennantnax mexynaponax pa-
ouax rpynna, cocroxmax ns npecrannrene mnnncrepcrn rpya n co-
nnantnoro oecneuennx crpan-yuacrnnn npexrnnt, saaue xoropo
xnnxercx ntpaorxa omnx noxoon x cnopntm nonpocam ronxonannx
npexrnnt n nsexanne xonnnsn n nannonantnom saxonoarentcrne,
cnxsannom c ee npnmenennem.
B 2002 r. tna npnnxra npexrnna 2002/14/EC or 11 mapra 2002 r.
2

o ycranonnennn omnx pamox n ornomennn nn]opmnponannx n npone-
ennx xoncyntrann c paornnxamn n EC, ycranonnnmax omne npnn-
nnnt nponeennx nn]opmnponannx n xoncyntrann c paornnxamn yxe
1
Directive 2009/38/EC of the European Parliament and of the Council of 6 May 2009
on the establishment of a European Works Council or a procedure in Community-scale
undertakings and Community-scale groups of undertakings for the purposes of informing
and consulting employees (Recast). Ofcial J ournal oa the European Union, L122/28.
2
Directive 2002/14/EC of the European Parliament and of the Council of 11 March
2002 establishing a general framework for informing and consulting employees in the
European Community Joint declaration of the European Parliament, the Council and the
Commission on employee representation.
B rexcre npexrnnt coepxarcx onpeenennx repmnnon yupexenne n npenpn-
xrne, npnuem n nepnom cnyuae onpeenenne nocnr xpyrono xapaxrep, a no nropom
peut ner o nopasenennn xaxoro-nno nsneca, onpeenxemoro n coornercrnnn c na-
nnonantntm saxonoarentcrnom. O rom, xaxnm opasom +rn repmnnt ronxymrcx na
nannonantnom yponne, cm.: Squire N., Healy K., Broadbent J. Informing and Consulting
Employees: The New Law. Oxford, Oxford University Press, 2005. P. 1923.
35
ne n xpynntx mexynapontx xopnopannxx, a na yponne, nxnmuammem
n onee menxne oprannsannn, n rom uncne, ne ntxoxmne sa pamxn o-
noro rocyapcrna: ona npnmenxercx x yupexennxm, n xoroptx pa-
oraer ne menee 50 paornnxon, nno npenpnxrnxm, n xoroptx paora-
er ne menee 20 paornnxon (cr. 3).
Hponeypt nn]opmnponannx n xoncyntrann pacnpocrpanxmrcx
n ornomennn:
a) nn]opmannn o neannem n nosmoxnom pasnnrnn exrentnocrn
npenpnxrnx nnn yupexennx n ero +xonomnuecxom nonoxennn;
) nn]opmannn n xoncyntrann no nonoy nonoxennx, crpyxrypt n
nosmoxnoro pasnnrnx cnryannn n ornomennn nama n pamxax npenpn-
xrnx nnn yupexennx, a raxxe nmtx oxnaemtx mep, n ocoennocrn,
necymnx yrposy nonoxennm paornnxon;
n) nn]opmannn n xoncyntrann no nonoy pemenn, xoropte moryr
npnnecrn x cymecrnenntm nsmenennxm n ornomennn oprannsannn pa-
ort nnn xonrpaxrntm ornomennxm, nxnmuax ornomennx, na xoropte
pacnpocrpanxmrcx npexrnnt EC o xonnexrnnntx ynontnennxx 1998 r.
n o coxpanennn npan paornnxon npn cmene cocrnennocrn n ornome-
nnn npenpnxrnx 2001 r.
Hn]opmnponanne onxno ocymecrnnxrtcx raxnm opasom n n raxoe
npemx, urot art nosmoxnocrt npecrannrenxm paornnxon aexnarno
nsyunrt coornercrnymmym nn]opmannm n, ecnn +ro neoxonmo, no-
roronnrtcx x nponeennm xoncyntrann c paoroarenem (u. 2 cr. 4).
Fonee erantnte saxonoarentnte nonoxennx ornocnrentno npone-
yp nn]opmnponannx n xoncyntrann (cpoxn nn]opmnponannx, rounoe
onpeenenne paoroarene, na xoroptx ona pacnpocrpanxercx, nsx-
rnx n ornomennn ocoo naxno xon]nennnantno nn]opmannn n r..)
onxnt ycranannnnartcx n nannonantntx npanontx axrax.
Yuac1ne npec1ann1enen pao1nnxon n nanma1entnmx cone-
1ax xounannn. Ha yponne Enponecxoro comsa n 2001 r. tn npnnxr
Pernamenr o ycrane enponecxo xomnannn (N 2157/2001)
1
, npeyc-
marpnnammn nosmoxnocrt perncrpannn mpnnuecxnx nnn n mpnc-
nxnnn ne nannonantntx rocyapcrn, a Enponecxoro comsa, xax na-
nannonantnoro opasonannx. Hpn +rom tna npnnxra conyrcrnymmax
npexrnna o yuacrnn paornnxon n ynpannennn enponecxnmn xom-
nannxmn (2001/86/EC)
2
, n xoropo npeycmarpnnaercx, uro nopmt,
xacammnecx yuacrnx paornnxon n ynpannennn raxo enponecxo
xomnanne, ne onxnt trt xyxe nx paornnxon, uem re, xoropte
npeycmorpent nx nannonantntm saxonoarentcrnom. Cxontm nenxm
1
Council Regulation (EC) No 2157/2001 of 8 October 2001 on the Statute for a European
company (SE). EU Ofcial J ournal L 294, 10.11.2001. P. 121.
2
Council Directive 2001/86/EC of 8 October 2001 supplementing the Statute for a European
company with regard to the involvement of employees. EU Ofcial Journal L 294,
10.11.2001. P. 2232.
36
nocnxmena n npexrnna 2003/72/EC, ononnxmmax Vcran enponecxo-
ro xooneparnnnoro omecrna n ornomennn yuacrnx paornnxon 2003 r.
1
4. Ronu1uka n onac1u saun1oc1u
Omax xapaxrepncrnxa rpyonoro npana EC tna t nenonno
es ynomnnannx o nyx naxntx n nsanmocnxsanntx +nemenrax nonn-
rnxn EC n onacrn rpya n connantnoro oecneuennx: peut ner o rax
nastnaemo nonnrnxe rnxonntnocrn n enponecxo crparernn sa-
nxrocrn. B xauecrne npnmepa peannsannn axrnnno nonnrnxn n onacrn
sanxrocrn moxno nasnart Enponecxym crparernm sanxrocrn ocnon-
nym nporpammy, nanpannxmmym n xoopnnnpymmym nonnrnxy n o-
nacrn sanxrocrn rocyapcrn-unenon EC.
B Enponecxo crparernn sanxrocrn sanoxent uertpe ocnont:
norennnan x rpyoycrpocrny (employability, cm. o +rom anee);
npo]eccnonantnoe oyuenne;
aanrannx paornnxon x nsmenennxm na ptnxe rpya;
pannte nosmoxnocrn.
B pamxax +ro Crparernn xaxoe rocyapcrno-unen EC exerono
npecrannxer Enponecxo xomnccnn n Enponecxomy conery nanno-
nantnte nnant ecrnn n onacrn sanxrocrn. Ha ocnone +rnx nnanon
ecrnn Enponecxax xomnccnx paspaartnaer, a Enponecxn coner
yrnepxaer exeront oxna o sanxrocrn n EC, n xoropom oomamr-
cx npnopnrert nonnrnxn n enamrcx pexomenannn rocyapcrnam-une-
nam n ornomennn nx nonnrnxn n onacrn sanxrocrn.
Inxoc1t n c1anntnoc1t na pmnxe 1pya. Bneennax n mnpoxn
oopor nocne Bropo mnpono nont xonnennnx rocyapcrna nceome-
ro naroencrnnx (anrn. welfare state) samenxercx na xonnennnm ro-
cyapcrna nceome paort (anrn. workfare state)
2
. Ho cyrn +ro osna-
uaer nocrenennt orxas or rex ntcoxnx connantntx cranapron, xoropte
tnn ocrnrnyrt panee, n nepexo x nono nonnrnxe, npeycmarpnnam-
me orxas rocyapcrna or oecneuennx paoro nmoro espaornoro.
Bmecro rpannnonnoro nonxrnx job security, r.e. cranntnocrt sa-
nxrocrn nnn cranntnocrt n oecneuennn paoro, n rpyonoe npano
nnonrcx nonoe nonxrne employability (yxnantno nannmaemocrt),
r.e. norennnan x rpyoycrpocrny, npncnoconennocrt uenonexa x cmene
1
Council Directive 2003/72/EC of 22 J uly 2003 supplementing the Statute for a European
Cooperative Society with regard to the involvement of employees. EU Ofcial J ournal
L 207, 18.8.2003. P. 2536.
2
Cm. o +rom: Auuuuua B.H. Hexoropte renennnn perynnponannx rpya n conpemen-
nom mnpe // Conpemennte renennnn n pasnnrnn rpyonoro npana n npana connant-
noro oecneuennx: marepnant Mexynapono nayuno-npaxrnuecxo xon]epennnn /
Ho pe. K.H. Ivcoea. M., 2007. C. 104; Espig-Andersen G. Et al. Why we need a new
welfare state. Oxford University Press, 2002; Lewis J., Surender R. (eds.) Welfare State
Change: Towards a Third Way? Oxford University Press, 2004.
37
npo]eccnn n nna exrentnocrn n nmom nospacre, ecnn ero crapax npo-
]eccnx nepecrana trt nocrpeonanno na ptnxe rpya.
nx roro, urot noepxnnart +xonomnuecxym +]]exrnnnocrt npn
coxpanennn nnsxoro yponnx espaornnt, n crpanax 3anano Enpont
crana npononrtcx rax nastnaemax nonnrnxa exicurity, r.e. yxnantno
no-pyccxn rnxonntnocrt nnn rnxonaexnocrt. C ono cro-
pont, nontmaercx rnxocrt n npanonom perynnponannn rpya, n rom
uncne n ornomennn nsmenennx ycnonn rpya n npexpamennx rpyontx
ornomenn no nnnnnarnne paoroarenx, a c pyro cropont, npono-
nrcx onee axrnnnax rocyapcrnennax nonnrnxa no coecrnnm n no-
momn n rpyoycrpocrne paornnxon.
Moxno ronopnrt o nyx uacrnuno nepecexammnxcx onpeenennxx n
noxoax x rnxonntnocrn. Hepnt noxo npenaraercx ronnan-
cxnm yuentm T. Bu.mxaeeuo+, n nonnmannn xoroporo rnxonntnocrt
+ro nonnrnxa, saxnmuammaxcx n ocosnannom n cnnxponnom couerannn
rnxocrn na ptnxe rpya, oprannsannn rpya n rpyontx ornomenn, c
ono cropont, n cranntnocrn sanxrocrn n oxoon, ocoenno npnme-
nnrentno x onee yxsnnmtm xareropnxm paornnxon, c pyro
1
.
Bropo noxo x rnxonntnocrn tn nsnauantno paspaoran n a-
nnn. arcxym moent rnxonntnocrn npnnxro onnctnart n xauecrne
sonororo rpeyrontnnxa, croponamn xoroporo xnnxmrcx:
1) ornocnrentno cnoonoe n nonpocax saxnmuennx, nsmenennx n
npexpamennx rpyonoro oronopa rpyonoe saxonoarentcrno;
2) mepax cncrema connantnoro oecneuennx nx espaorntx;
3) ntcoxne sarpart, ntenxemte n pamxax rax nastnaemo axrnn-
no nonnrnxn na ptnxe rpya
2
.
1
Cm.: Wilthagen T., Tros F. The Concept of Flexicurity: a new approach to regulating
employment and labour markets // Flexicurity: Conceptual Issues and Political Implementation
in Europe, European Review of labour and research, Vol. 10, No.2, 2004. Kaxoe ns nyx
nsmepenn rnxonntnocrn (r.e. rnxocrt n cranntnocrt), c ero rouxn spennx, cocronr
ns necxontxnx +nemenron. Inxocrt nxnmuaer n cex cneymmne +nemenrt: nnemnxx
nsmepxemax rnxocrt nerxocrt nno cnoxnocrt nama n ynontnennx paornnxon n
ncnontsonannx cpountx rpyontx oronopon; nnyrpennxx (nnyrpnxopnoparnnnax) ns-
mepxemax rnxocrt nerxocrt nno cnoxnocrt nsmenennx xonnuecrna ncnontsyemoro
paoroarenem rpya es nama nontx nnn ynontnennx nmemmnxcx paornnxon, r.e. c
nomomtm nsmenennx npoonxnrentnocrn paouero npemenn, ncnontsonannx paort na
ycnonnxx nenonnoro paouero npemenn, cnepxypouno paort n r..; ]ynxnnonantnax
rnxocrt nerxocrt nno cnoxnocrt nsmenennx oprannsannn rpya nno cnoconocrt/
necnoconocrt paornnxon n npenpnxrn npncnocannnartcx x nontm ntsonam, raxnm
xax ntnonnenne mnoxecrnenntx saau, porannx cnennantnocre n r.n.; rnxocrt onnart
rpya yponent ornerno peaxnnn sarpar n ornomennn rpya npnmennrentno x +xono-
mnuecxnm ycnonnxm. Cranntnocrt (esonacnocrt) nxnmuaer n cex raxxe uertpe +ne-
menra: cranntnocrt nama oxnannx n ornomennn npoonxnrentnocrn paort na
xonxperno paore y xonxpernoro paoroarenx; cranntnocrt sanxrocrn oxnannx
n ornomennn npoonxnrentnocrn paort nne sanncnmocrn or cnxsn c xonxperntm pao-
roarenem; cranntnocrt oxoon yponent samnrt oxoon n cnyuae yrpart onnaun-
naemo paort; nosmoxnocrt xomnnnponannx cnoconocrt/necnoconocrt couerart
onnaunnaemym paory c pyrnmn nnamn uacrno nnn connantno exrentnocrn.
2
Bredgaard T., Larsen F., Madsen P.K. The Flexible Danish Labour Market- a Review,
CARMA Research Paper 01:2005. Aalborg University, CARMA. 2005.
Knmueno +nemenr rnxonntnocrn ntcoxn yponent monntno-
crn npn rpyoycrpocrne n ynontnennn, a raxxe npn nepexoe c ono
paort na pyrym.
MOT npononr nccneonannx o nosmoxnocrn pacnpocrpanennx no-
nnrnxn rnxonntnocrn n ornomennn crpan Henrpantno n Bocrouno
Enpont
1
. Ouennno, uro nonnrnxa rnxonntnocrn +ro ntnyxennte
ecrnnx rocyapcrn EC, npecrannxmmne coo nontrxy ntxoa ns
nmemmnxcx +xonomnuecxnx cnoxnocre n ycnonnxx, xora c uncro no-
nnrnuecxo rouxn spennx nnacrn ne moryr nosnonnrt cee xnnoro n or-
xptroro yxymennx nonoxennx paornnxon. Bonpoc o rnxonntnocrn
nacrontxo npornnopeunn, uro ocyxenne ero nocnecrnn, nsnauantno
nasnauennoe n nonecrxy nx mnneno coro ceccnn Mexyna-
pono xon]epennnn rpya, xoropax onxna nporn nerom 2011 r., tno
nepeneceno na onee nosnn cpox
2
.
1
Cm.: Cazes S., Nesporova A. Flexicurity: A relevant approach for Central and Eastern
Europe // International Labour Ofce, Geneva, 2006.
2
Cm.: oxymenr Amnnncrparnnnoro conera GB. 307/2 (Rev.), Xenena, 2010.
39
A.M. Kopomaeea
1
,
H.P. Bvepoe
2
TPYOBOE RPABO EBPOREHCKOFO
COK3A: OBECREHEHHE RORHTHKH
B COEPE TPYA H 3AHRTOCTH
Haunnax c momenra cosannx Enponecxoro Comsa (anee raxxe
EC) cronxnynnct ne nosnnnn
3
, xoropte no-pasnomy pemann nonpoc
o oeme xomnerennnn n npanonom perynnponannn connantno c]ept,
xoropax onxna trt nepeana EC.
Cornacno nepno ns nnx x xomnerennnn Enponecxoro Comsa onx-
nt trt nepeant rontxo camte ocnonnte nen, nanpnmep, ycranonne-
nne sanpera ncxpnmnnannn n c]epe rpya n sanxrocrn. Hpecrannrenn
anno nosnnnn ntcrynann npornn ycranonnennx enntx nx ncex ro-
cyapcrn-unenon cranapron, nanpnmep, ycranonnennx ennoro mnnn-
mantnoro pasmepa sapaorno nnart. B xauecrne aprymenra npnnonnact
cctnxa na ro, uro yponent +xonomnuecxoro pasnnrnx n anntx rocyap-
crnax pasnt. A nnsxn yponent nponsnocrna ntnyxaer npenpnnn-
marene nxnatnart n nponsnocrno ontme, a n onnary rpya mentme.
Tontxo npn +rom nsepxxn nponsnocrna oxastnamrcx npnmepno na o-
nom yponne.
Taxoe nonoxenne xnnxercx naronpnxrntm nx ]ynxnnonnponannx
omero ptnxa. Fnaroapx emy rocyapcrna c menee pasnnro +xono-
mnxo nocrenenno oronxr rocyapcrna c onee pasnnro +xonomnxo
no nnnxnnem pasnnrnx omero ptnxa. Kpome roro, rpyonoe npano
camo no cee npnsnano ne rontxo samnmart nnrepect paornnxon, no
n onxno yunrtnart nnrepect paoroarene, nocxontxy ono xnnxercx
uacrtm xosxcrnennoro npana, ycranannnnammero npannna ncnontsona-
nnx raxoro ]axropa nponsnocrna xax rpy.
pyrax nosnnnx opnenrnponanact na neoxonmocrt optt c connant-
ntm emnnnrom, uro, n cnom ouepet, rpeonano cosannx sanpera ntnrpt-
nart na noontx ]axropax n, coornercrnenno, ypannnnart ycnonnx rpya.
B nrore nepnonauantnax peaxnnx oronopa o yupexennn Enpo-
necxoro +xonomnuecxoro coomecrna (anee Pnmcxn oronop)
4
co-
epxana nnmt neontmoe xonnuecrno nonoxenn, nmemmnx nenocpe-
crnennoe ornomenne x sanxrocrn n connantno c]epe noome.
Bo-nepntx, +ro nonoxennx o cnooe nepennxennx paornnxon
(n. c cr. 4851 Pnmcxoro oronopa), no-nroptx, +ro nonoxennx, orno-
1
Acnnpanrxa Hepmcxoro rocyapcrnennoro ynnnepcnrera.
2
3aneymmn xa]epo rpyonoro npana n connantnoro oecneuennx Hepmcxoro
rocyapcrnennoro ynnnepcnrera, oxrop mpnnuecxnx nayx, npo]eccop.
3
Cm.: Schiek D. Europisches Arbeitsrecht. Baden-Baden, 2007. S. 28, 122.
4
Treaty establishing the European Economic Community, 1957.
40
cxmnecx x ycranonnennm ocrarouno orpannuenno xomnerennnn En-
ponecxoro +xonomnuecxoro coomecrna n connantno c]epe n x cosa-
nnm Enponecxoro connantnoro ]ona (n. i cr. 3, 117122, 123128).
Fnox npanontx nopm, perynnpymmnx omecrnennte ornomennx no
nonoy rpya, ornocxr rpannnonno x rax nastnaemomy connantno-
my npany Enponecxoro comsa. Taxoe crpyxrypnoe pemenne cnxsano c
cnntntm nnnxnnem ]pannyscxnx mpnnuecxnx rpannn
1
.
Baxntm marom n pasnnrnn exrentnocrn Enponecxoro comsa
n c]epe connantno nonnrnxn crano npnnxrne rocyapcrnamn-unenamn
EC connantno-nonnrnuecxo nporpammt or 21 oxrxpx 1974 r.
2

B reuenne cneymmnx sa yrnepxennem anno nporpammt necxont-
xnx ner tn npnnxr px naxntx axron nropnunoro npana, xacammnx-
cx nonpocon pannonpannx mexy myxunnamn n xenmnnamn, maccontx
ynontnenn, samnrt npan paornnxon npn nepexoe npenpnxrnx x py-
romy nnaentny n anxporcrne paoroarenx. 3ro npemx nnora axe na-
stnamr npemenem pacnnera rpyonoro npana EC
3
.
B 80-x roax nponecc rapmonnsannn saxonoarentcrna rocyapcrn-
yuacrnnxon npoonxancx, onaxo mnorne npenoxennx no npnnxrnm
npexrnn rax n ne tnn yrnepxent Conerom. B +ror nepno tn nce
xe npnnxr px npexrnn no nonpocam oxpant rpya.
Cneymmnm naxntm marom tno npnnxrne Ennoro enponecxoro
axra
4
, xoropt nnen n rexcr Pnmcxoro oronopa px nontx nopm, nmem-
mnx ornomenne x connantno c]epe (cr. 100 a, 118 a, 118 b, 130 a, 130 b).
9 exapx 1989 r. tna npnnxra Xaprnx ]ynamenrantntx connant-
ntx npan paornnxon
5
. Ona npecneonana npenmymecrnenno nent optt
c espaornne. Xaprnx, onaxo, ne nmena oxsarentno cnnt. Hocnennm
rocyapcrnom, nonncanmnm Xaprnm, crana Bennxopnrannx (1998 r.).
Cneymmn mar n pasnnrnn rpyonoro npana EC cnxsan c ncrynnennem
n cnny oronopa o Enponecxom Comse (anee Maacrpnxrcxn oronop)
6
,
nnecmero nsmenennx n cr. 2, 3 118 a, 123125, 126, 127 Pnmcxoro oronopa.
Hpn saxnmuennn Maacrpnxrcxoro oronopa yuacrnnxamn ocyxa-
nact nosmoxnocrt snaunrentnoro pacmnpennx xomnerennnn EC n conn-
antno c]epe, onaxo ns-sa orpnnarentno nosnnnn Bennxopnrannn
annte nonoxennx ne nomnn n rexcr Pnmcxoro oronopa. Onn tnn, o-
naxo, saxpennent n Cornamennn o connantno nonnrnxe, cranmem npn-
noxennem x coornercrnymmemy nporoxony Maacrpnxrcxoro oronopa
7
.
1
Cm.: Pougin P. Die deutsche Kritik am Europischen Arbeitsrecht. Inaugural-Dissertation
zur Erlangung der Doktorwrde. Kln, 1998. S. 1.
2
Cm.: Blanpain R. European Labour Law. The Hague, 2006. P. 233.
3
Cm.: Pougin P. Die deutsche Kritik am Europischen Arbeitsrecht. Inaugural-Dissertation
zur Erlangung der Doktorwrde. Kln, 1998. S. 8.
4
Single European Act, 1986.
5
Community Charter of Fundamental Social Rights for Workers, 09.12.1989.
6
Treaty on European Union, 1992.
7
Protocol on social policy to which is annexed an agreement on social policy concluded
between Member States of the European Community with the exception of the United
Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, to which two declarations are attached, 1992.
41
Bnocnecrnnn nonoxennx annoro cornamennx nomnn nenocpecrnen-
no n rexcr Amcrepamcxoro oronopa
1
.
Hnnnxn oronop
2
ononnnn paccmorpennt xpyr nonpocon, nxnm-
unn n nx uncno opty c oesonennocrtm n nopmt o moepnnsannn
cncrem connantno samnrt
3
.
Hanonee snaunmtm nxnaom Hnccaoncxoro oronopa
4
n pasnn-
rne rpyonoro npana EC moxno cunrart npnanne oxsarentno mpn-
nuecxo cnnt Xaprnn ]ynamenrantntx npan Enponecxoro Comsa
5
.
Ona tna npnnxra eme n 2000 r., no, nmex exnaparnnnym ]opmy, ne o-
naana mpnnuecxo cnno. Hpnsnanne anropnrera annoro oxymenra
ntpaxanoct n ero ncnontsonannn n npanonpnmennrentno npaxrnxe.
Tax, na ero nonoxennx cctnancx CEC
6
.
Xaprnx ]ynamenrantntx npan EC saxpennxer ]ynamenrantnte
npana n c]epe rpya, axxymynnpyx omne nennocrn rocyapcrn-unenon
EC. B ocnone +ro xaprnn nexar Enponecxax xonnennnx o samnre npan
uenonexa n ocnonntx cnoo, Enponecxax connantnax xaprnx n Xap-
rnx ]ynamenrantntx connantntx npan paornnxon.
B Xaprnn ]ynamenrantntx npan EC namnn cnoe orpaxenne cne-
ymmne npana n cnoot, nmemmne nenocpecrnennoe ornomenne x
npanonomy perynnponannm ornomenn no nonoy rpya:
cr. 5 sanper pacrna n npnnynrentnoro rpya,
cr. 12 cnooa copann n oennenn,
cr. 13 cnooa ncxyccrna n nayxn;
cr. 15 cnooa npo]eccnn n npano na rpy;
cr. 27 npano paornnxon na nonyuenne nn]opmannn n na npo-
neenne xoncyntrann na npenpnxrnn;
cr. 28 npano na xonnexrnnnte neperonopt n npnnxrne xonnex-
rnnntx mep;
cr. 29 npano na ocryn x ycnyram no noncxy paort;
cr. 30 npano na samnry or neoocnonannoro ynontnennx;
cr. 31 npano na cnpanennnte n nanexamne ycnonnx rpya;
cr. 32 sanper ercxoro rpya n samnra monotx paornnxon;
cr. 33 cemenax n npo]eccnonantnax xnsnt;
cr. 35 connantnoe oecneuenne n connantnax nomomt.
1
Treaty of Amsterdam amending the Treaty on European Union, the Treaties establishing
the European Communities and certain related acts, 1997.
2
Treaty of Nice amending the Treaty on European Union, the Treaties estab-lishing the
European Communities and certain related acts, 2001.
3
Cm.: Hpano Enponecxoro comsa: Vuennx / Ho pe. C.P. Kauruua. M., 2009.
C. 686687.
4
Treaty of Lisbon amending the Treaty on European Union and the Treaty establishing
the European Community, 2007 // CHC Eur-Lex.
5
Charter of Fundamental Rights of the European Union, 07.12.2000.
6
Bnepnte CEC npxmo yxasan na naxnocrt +roro oxymenra n cneymmem peme-
nnn ECJ , J udgment, 27.06.2006, European Parliament vs. Council of the European2,
C-540/03.
42
Bmecre co ncrynnennem n cnny Hnccaoncxoro oronopa Xaprnx
npnopena craryc, ananornunt crarycy yupenrentntx oronopon.
uro xacaercx conpemenntx peaxnn oronopa o nopxxe paort En-
ponecxoro Comsa n oronopa o Enponecxom Comse, ro onn coepxar
cneymmne nopmt, nenocpecrnenno xacammnecx connantno c]ept n
rpyonoro npana: n. 3 cr. 3 oronopa o Enponecxom Comse, n.n. b n. 2
cr. 4, c, n. 2 cr. 5, n. a, e cr. 6, cr. 9, 26, 4548, 145164, 166 oronopa
o nopxxe paort Enponecxoro Comsa.
Hono nopmo, nneenno Hnccaoncxnm oronopom, crana cr. 152
oronopa o nopxxe paort Enponecxoro Comsa.
annax crartx nocnxmena nonpocam connantnoro naprnepcrna, a,
nmenno, noompennm n noepxxe EC nanora mexy connantntmn
naprnepamn. Bnepnte na yponne yupenrentntx oronopon EC saxpe-
nnxercx mpnnuecxax ocnona nx nponeennx rpexcroponnnx connant-
ntx cammnron no nonpocam pasnnrnx n sanxrocrn.
Fontmnncrno nopm, coepxamnxcx n yupenrentntx oronopax,
nmemr cnoe nentm onpeenenne oema xomnerennnn EC n camocrox-
rentno ne perynnpymr ornomennx no nonoy rpya. Hexoropte nopmt,
onaxo, moryr nenocpecrnenno ncnontsonartcx n npanonpnmennrent-
no npaxrnxe, nanpnmep, nopmt o ocnonntx cnooax.
Honoxennx yupenrentntx oronopon peannsymrcx n pasnnnamrcx ny-
rem npnnxrnx opranamn Enponecxoro Comsa axron nropnunoro npana, npe-
nmymecrnenno, nopmarnnntx npanontx axron pernamenron n npexrnn.
Ocooe mecro sannmamr nporpammnte oxymenrt, xoropte ne o-
naamr oxsarentno mpnnuecxo cnno, no npn +rom sauacrym onpe-
enxmr antnemee pasnnrne coornercrnymme npanono onacrn.
B nenxx nx peannsannn npnnnmamrcx nopmarnnnte npanonte axrt;
npnnxrte nopmarnnnte npanonte axrt ronxymrcx n cnere nporpamm-
ntx oxymenron.
Hmenno uepes nporpammnte oxymenrt nonyunna cnoe pasnnrne
Enponecxax crparernx sanxrocrn. Hauano e tno nonoxeno n 1997 r.
n pamxax Hmxcemyprcxoro nponecca. Hentm +ro crparernn xnnxercx
coecrnne ynyumennm cnoconocrn x rpyy n npenpnnnmarentcrny,
ynennuennm npncnocannnaemocrn n cosannm panntx nosmoxnocre
na yponne Enponecxoro ptnxa rpya. B pamxax anno crparernn Co-
nerom nepnonuecxn npnnnmamrcx pyxonoxmne nonoxennx n onacrn
sanxrocrn (employment guidelines), na ocnone xoroptx unenamn En-
ponecxoro Comsa, n cnom ouepet, paspaartnamrcx Hannonantnte
nnant ecrnn (National Actions Plans). Ho ntnonnennm nocnennx
rocyapcrnamn npecrannxmrcx oruert Komnccnn.
Eme ono nanpannenne pasnnrnx orpaxaer Hnccaoncxax crparernx
(2000 r.). Ona nanpannena na noepxxy snann n nnnonann n opnen-
rnponana na ro, urot cenart Enpony onee npnnnexarentno nx nn-
43
necrnnn n mecrom nx paort, cosart ontme paounx mecr n ontme
npnnnexaren tno paort.
Kpome roro, n pamxax EC ecrnyer nporpamma PROGRESS
1
, xoro-
pax nmeer cnoe nentm oecneuenne ]nnancono noepxxn peannsa-
nnn nene EC n c]epe sanxrocrn n connantntx en. annax nporpamma
nmeer nxrt ocnonntx nanpannenn: sanxrocrt, connantnax samnra n
connantnax nxnmuennocrt, ycnonnx rpya, n]]epennnannx n opta c
ncxpnmnnanne, panencrno mexy myxunnamn n xenmnnamn.
C nentm peannsannn Enponecxnm Comsom cnoe nonnrnxn n ona-
crn rpya n sanxrocrn tna cosana ocrarouno cnoxnax n pasnernnennax
nncrnrynnonantnax cncrema. B nee nxoxr pasnnunte opasonannx, sa-
nnmammnecx nonpocamn rpya n sanxrocrn, npexe ncero, +ro pasnnuno-
ro poa conemarentnte xomnrert, arenrcrna, nenrpt n ]ont.
Hanonee snaunmtmn conemarentntmn xomnreramn xnnxmrcx En-
ponecxn +xonomnuecxn n connantnt xomnrer, Komnrer no sanxro-
crn, Hocroxnnt xomnrer no sanxrocrn.
Enponecxn +xonomnuecxn n connantnt xomnrer (The European
Economic and Social Committee), cosannt Pnmcxnm oronopom n
1957 r., xnnxercx conemarentntm opranom EC. Ero unenamn xnnxmrcx
npecrannrenn paoroarene, paornnxon n rpynn pasnnuntx +xono-
mnuecxnx n connantntx nnrepecon (nanpnmep, npecrannrenn manoro
nsneca oprannsann ]epmepon, nnn cnoontx npo]eccnn), nsnpae-
mtx na uertpe roa.
Komnrer no sanxrocrn (The Employment Committee)
2
conemarent-
nt xomnrer, cosannt n 2000 r. n nenxx peannsannn Enponecxo
crparernn sanxrocrn n oecneuennx xoopnnannn mexy unenamn EC n
c]epe nonnrnxn sanxrocrn n ptnxa rpya. On samennn Komnrer no sa-
nxrocrn n ptnxy rpya (the Employment and Labour Market Committee),
cosannt n 1997 r.
3
Komnrer no sanxrocrn nxnmuaer n cex no na
npecrannrenx or xaxoro rocyapcrna-unena n or Komnccnn.
Hocroxnnt xomnrer no sanxrocrn (The Standing Committee on
Employment)
4
tn cosan n 1970 r. nx oecneuennx oprannsannn no-
croxnnoro nanora n xoncyntrann mexy Conerom, Komnccne n co-
nnantntmn naprnepamn n nenxx ynpomennx xoopnnannn nonnrnxn
rocyapcrn-unenon n ornomennn ptnxa rpya ptnxe rpya.
Henocpecrnenno n nomomt Komnccnn tn cosan px conemarent-
ntx xomnreron:
Conemarentnt xomnrer no oecneuennm esonacnocrn n sopo-
ntx na paore (The Advisory Committee on Safety and Health at
1
Bnepnte CEC npxmo yxasan na naxnocrt +roro oxymenra n cneymmem pemennn
ECJ, Judgment, 27.06.2006, European Parliament vs. Council of the European2, C-540/03.
2
Decision 98/2000/EC of the Council establishing the Employment Committee, 24.01.2000.
3
Decision 97/16/EC of the Council setting up an Employment and Labour Market
Committee, 20.12.1996.
4
Decision 70/532/EEC of the Council setting up the Standing Committee on Employment
in the European Communities, 14.12.1970.
44
Work)
1
, cranmn npeemnnxom cymecrnonanmero panee Conema-
rentnoro xomnrera n onacrn esonacnocrn, rnrnent n oxpant
sopontx na paore (The Advisory Committee on Safety, Hygiene
and Health Protection at Work)
2
;
Conemarentnt xomnrer n onacrn oecneuennx panencrna nos-
moxnocre nx xenmnn n myxunn (The Advisory Committee on
Equal Opportunities for Women and Men)
3
;
Conemarentnt xomnrer n onacrn cnoot nepennxennx paornn-
xon (The Advisory Committee on Freedom of Movement for Workers)
4
;
Conemarentnt xomnrer no npo]eccnonantnomy oyuennm (The
Advisory Committee on Vocational Training)
5
;
Conemarentnt xomnrer no connantno samnre (the Social Prote-
ction Committee)
6
.
Cpen arenrcrn n nenrpon cneyer ocoo ntennrt Enponecxoe
arenrcrno no oecneuennm esonacnocrn n sopontx na paore n Enpo-
necxn nenrp no pasnnrnm npo]eccnonantnoro oyuennx.
Enponecxoe arenrcrno no oecneuennm esonacnocrn n sopontx na
paore (The European Agency for Safety and Health at Work)
7
nmeer cnoe
saaue oxasanne nomomn rocyapcrnam, opasonannxm Enponecxoro
comsa n pyrnm sannrepeconanntm nnnam nyrem npeocrannennx rexnn-
uecxo, nccneonarentcxo n +xonomnuecxo nn]opmannn no nonpocam
sopontx n esonacnocrn na paore.
Enponecxn nenrp no pasnnrnm npo]eccnonantnoro oyuennx
(Cedefop, the European Centre for the Development of Vocational Training),
xoropt tn ocnonan n 1975 r.
8
, nmeer cnoe saaue oxasanne noepx-
xn Komnccnn n oprannsannn n pasnnrnn npo]eccnonantnoro oyuennx n
Enponecxom comse.
1
Decision 2003/C 218/01 of the Council setting up an Advisory Committee on Safety
and Health at Work, 22.07.2003
2
Decision 74/325/EEC of the Council on the setting up of an Advisory Committee on
Safety, Hygiene and Health Protection at Work, 27.06.1974.
3
Decision 82/43/EEC of the Commission relating to the setting up of an Advisory
Committee on Equal Opportunities for Women and Men, 09.12.1981. Hocnenne nsme-
nennx tnn nnecent Decision 2008/590/EC of the Commission relating to the setting
up of an Advisory Committee on Equal Opportunities for Women and Men, 16.06.2008
4
Regulation 1612/68/EEC of the Council on freedom of movement for workers within
the Community, 15.10.1968. Cr. 2431.
5
Decision 63/688/EEC of the Council: Rules of the Advisory Committee on Vocational
Training, 18.12.1963. Hpnnxrt n nono peaxnnn Decision 2004/223/EC of the Council
laying down the Rules of the Advisory Committee on Vocational Training, 26.02.2004.
6
Decision 2004/689/EC of the Council establishing a Social Protection Committee and
repealing Decision 2000/436/EC, 04.10.2004.
7
Regulation 2062/94/EC of the Council establishing a European Agency for Safety
and Health at Work, 18.07.1994. Hocnenne nsmenennx tnn nnecent Regulation
1112/2005/EC of the Council amending Regulation 2062/94/EC establishing a European
Agency for Safety and Health at Work, 04.06.2005
8
Regulation 337/75/EEC of the Council establishing a European Centre for the
Development of Vocational Training (Cedefop), 10.02.1975. Hocnenne nsmenennx tnn
nnecent Regulation 2051/2004/EC of the Council amending Regulation 337/75/EEC
establishing a European Centre for the Development of Vocational Training, 25.10.2004.
45
Fontmoe nnnmanne n pamxax Enponecxoro comsa yenxercx cosannm
n pasnnrnm nn]opmannonntx cncrem. Ona ns nnx, Enponecxax ocepna-
ropnx sanxrocrn (The European Employment Observatory)
1
, tna cosana n
1982 r. B ee pamxax ocymecrnnxercx cop n npeocrannenne nn]opmannn
no nonpocam sanxrocrn. pyrax, Enponecxax cncrema sanxrocrn n rpy-
ono monntnocrn (EURES: the European Employment and Job Mobility
Network)
2
, ornnuaercx rem, uro n ne yuacrnymr ne rontxo nce unent Enpo-
necxoro comsa, no raxxe Hopnernx, Hcnannx n Bnenapnx.
Axxymynxropamn enexntx cpecrn, nanpannxemtx na nenn peann-
sannn nporpamm n onacrn rpya n sanxrocrn, xnnxmrcx pasnnunte ]on-
t. Omne nonoxennx o crpyxrypntx ]onax n nx pe]opmnponannn co-
epxarcx n pernamenre Conera
3
. Ha ceronxmnn ent ]ynxnnonnpymr,
nanpnmep, Enponecxn connantnt ]on (The European Social Fund)
4
,
cosannt n 1957 r., n Enponecxn ]on (The Eurofound, The European
Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions)
5
. Ho-
cnenn tn cosan na npnnnnne rpnnaprnsma eme n 1975 r. Taxxe
nyxno ormernrt Enponecxn ]on no npncnoconennm x nponeccam
rnoannsannn (The European Globalisation Adjustment Fund)
6
, xoropt n
xauecrne ono ns ocnonntx cnonx nene nmeer oxasanne nomomn pa-
ornnxam npenmymecrnenno n pernonax n cexropax, xoropte n ontme
crenenn crpaamr or xnnenn rnoannsannn.
Hannune n pamxax Enponecxoro comsa omnpno cern opasonann,
sannmammnxcx copom nn]opmannn, paspaorxo npanontx nopm n npo-
rpamm n oecneunnammnx peannsannm nonnrnxn Enponecxoro comsa
n c]epe rpya n sanxrocrn, a raxxe mnoroopasne n mnorouncnennocrt
npnnxrtx n anno c]epe oxymenron, nosnonxmr cenart ntno o rom,
uro Enponecxn coms npononr n +ro onacrn ocrarouno axrnnnym
nonnrnxy. C pyro cropont, onaxo, nx ananns nornepxaer mnenne
7
,
uacro ntcxastnaemoe n npanono nayxe, o rom, uro o cnx nop Enpone-
cxn coms, npecneyx nopaxammee noopaxenne mnoroopasne nene,
ne ntpaoran ennoro nentnoro xonnenra n +ro onacrn.
1
Cm.: http://www.eu-employment-observatory.net.
2
Decision 8/2003/EC of the Commission implementing Regulation 1612/68/EEC of the
Council as regards the clearance of vacancies and applications for employment, 23.12.2002.
3
Regulation 1083/2006/EC oft he Council laying down general provisions on the
European Regional Development Fund, the European Social Fund and the Cohesion
Fund and repealing Regulation 1260/1999/EC, 11.07.2006.
4
Regulation 1784/1999/EC of the European Parliament and of the Council on the European
Social Fund, 12.07.1999. Hocnenne nsmenennx tnn nnecent Regulation 1111/2005/
EC of the Council amending Regulation 1365/75/EEC on the creation of a European
Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, 24.06.2005.
5
Regulation 1365/75/EEC of the Council on the creation of a European Foundation for
the Improvement of Living and Working Conditions; 26.05.1975.
6
Regulation 1927/2006/EC of the European Parliament and of the Council on establishing
the European Globalisation Adjustment Fund, 20.12.2006.
7
Cm.: Schiek D. Europisches Arbeitsrecht. Baden-Baden, 2007. S. 58. Hocnenne ns-
menennx nnecent: Regulation 1976/2006/EC of the Commission amending Regulations
N 2204/2002/EC, N 70/2001/EC and N 68/2001/EC as regards the extension of the
periods of application, 20.12.2006.
B saxnmuenne cneyer oparnrt nnnmanne na crapannx Enponecxo-
ro Comsa noompxrt nnnnnarnny rocyapcrn, nanpannennym na ocymecr-
nnenne ]nnancono noepxxn meponpnxrn no coecrnnm sanxrocrn
nenocpecrnenno cnonmn cnnamn. Hanpnmep, n pamxax cr. 107 n 108 o-
ronopa o nopxxe paort Enponecxoro Comsa (anrnmononontnoe npa-
no) ne rpeyercx yneomnxrt EC o oxasannn rocyapcrnom ]nnancono
nomomn no cosannm paounx mecr n no rpyoycrpocrny paornnxon c
orpannuenntmn cnoconocrxmn.
47
.B.Uepueea
1
KOHUERUHR RPABA PABOTHHKA
HA BE3ORACHLE H 3OPOBLE
YCROBHR TPYA B OKYMEHTAX
EBPOREHCKOFO COK3A
Kax nsnecrno, npano paornnxa na esonacnte n soponte ycnonnx
rpya ornocnrcx x uncny ocnonononarammnx npan uenonexa. 3ro npano
npxmo nnn xocnenno saxpenneno no ncex rnoantntx axrax anno re-
marnxn, nxnmuax Bceomym exnapannm npan uenonexa (OOH, 1948 r.),
Vcran OOH (1946 r.), Vcran MOT (1919/1946 rr.), Vcran BO3 (Bcemnpno
oprannsannn spanooxpanennx, 1946 r.), Mexynapont naxr o +xono-
mnuecxnx, connantntx n xyntrypntx npanax (OOH, 1966 r.), a raxxe n
ontmnncrne xomnnexcntx pernonantntx oxymenron o npanax uenone-
xa n n cnennantntx oxymenrax MOT n BO3 no annomy nonpocy.
Ha yponne Enponecxoro comsa nponemarnxa esonacntx n so-
pontx ycnonn rpya naxonr orpaxenne n pasnnuntx nopmarnnntx
npanontx axrax EC. Paspaorxa coornercrnymmnx nopm, xonrpont nx
ncnonnennx, a raxxe xoopnnannonnte, nayuno-nccneonarentcxne n
xoncyntrarnnnte ]ynxnnn n onacrn oxpant rpya nxoxr n xomneren-
nnm Ienepantnoro npexropara no nonpocam sanxrocrn, connantntx or-
nomenn n panntx nosmoxnocre Komnccnn enponecxnx coomecrn
2
,
Koncyntrarnnnoro xomnrera EC no esonacnocrn n sopontm na pao-
re
3
, Enponecxoro arenrcrna no esonacnocrn n sopontm na paore
4
n
Enponecxoro ]ona no ynyumennm ycnonn xnsnn n rpya
5
, a raxxe
3xonomnuecxoro n connantnoro xomnrera Enponapnamenra
6
.
uynamenrantnte ocnont nx nopmarnnnoro saxpennennx n pas-
nnrnx xonnennnn npana paornnxon na soponte n esonacnte ycno-
1
onenr xa]ept rpyonoro npana ]axyntrera npana Btcme mxont +xonomnxn, xan-
nar mpnnuecxnx nayx.
2
The European Commissions Directorate-General for Employment, Social Affairs and
Equal Opportunities. O]nnnantnt Hnrepner-car: http://ec.europa.eu/social.
3
Advisory Committee for Safety and Health at Work (ACSHW). Hnora ynomnnaercx xax
Hmxcemyprcxn xoncyntrarnnnt xomnrer Cosan n 2003 r. nsamen Koncyntrarnn-
noro xomnrera EC no samnre esonacnocrn, rnrnent n sopontx na paore (ACSHH)
n Komnccnn EC no esonacnocrn n sopontm n ropnootnamme n pyrnx otna-
mmnx orpacnxx n nenxx onrnmnsannn nx exrentnocrn. Cm.: Pemenne Conera EC or
22.07.2003 r. o yupexennn Koncyntrarnnnoro xomnrera no esonacnocrn n sopo-
ntm na paore // Ofcial Journal. 13/09/2003. C 218/01. P. 00010004.
4
European Agency for Safety and Health at Work. O]nnnantnt Hnrepner-car:
http://osha.europa.eu.
5
European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions
(EUROFOUND). Hnora ynomnnaercx xax ynnncxn ]on // O]nnnantnt
Hnrepner-car: http://www.eurofound.europa.eu.
6
European Economic and Social Committee (EESC) // O]nnnantnt Hnrepner-car:
http://www.eesc.europa.eu.
48
nnx rpya na reppnropnn EC sanoxent nenocpecrnenno n oronope
o ]ynxnnonnponannn Enponecxoro comsa 1957 r.
1
(anee oronop
EC). Fnaroapx +romy oxymenry moxno oruernnno nnert, uro Enpo-
necxoe coomecrno cosananoct ne rontxo n nenxx +xonomnuecxo n
nonnrnxo-npanono nnrerpannn, no n nx pemennx saau no ynyume-
nnm ycnonn xnsnn n rpya, pasnnrnm uenoneuecxnx pecypcon n na-
npannennn cranntno ntcoxoro yponnx sanxrocrn, npeoonennm conn-
antnoro orropxennx n npou
2
.
Hentsx ne ormernrt, uro oronop EC npenaraer pemart +rn saaun
ne rontxo npn nomomn ]opmnponannx omero ptnxa (uro camo no cee
cnococrnyer rapmonnsannn connantntx cncrem), no n nyrem ocymecr-
nnennx npeycmorpenntx n nem nponeyp, a raxxe uepes cnnxenne
npanontx nopm n amnnncrparnnntx mep rocyapcrn Coomecrna.
B oronope EC cnennantno nouepxnnaercx, uro npn pemennn yxa-
sanntx saau onxnt npnnnmartcx no nnnmanne pasnoponte nnyrpn-
rocyapcrnennte noxot x perynnponannm oronopntx ornomenn, a
raxxe norpenocrt n noepxannn xonxypenrocnoconocrn +xonomnxn
Coomecrna. T.e. nponecc ynn]nxannn cnocoon oecneuennx peannsa-
nnn xomnnexca connantno-snaunmtx npan (nxnmuax, pasymeercx, n npa-
no na esonacnte n soponte ycnonnx rpya) onxen ocymecrnnxrtcx c
yuerom ocoennocre nnyrpnrocyapcrnennoro npanononnmannx, coor-
nercrnymmnx npanontx n amnnncrparnnntx rpannn, nayuno-npax-
rnuecxnx paspaorox n p.
Baxno ormernrt, uro +rn saaun npncyrcrnonann n ncxono nep-
cnn oronopa EC n n antnemem nnmt ononnxnnct n pasnnnannct
npn ouepentx nepecmorpax ero rexcra
3
. Hpn +rom onpeenennax uacrt
nponeyp, npeycmorpenntx oronopom EC, ecrnnrentno nenocpe-
crnenno nanpannena na pemenne yxasanntx saau.
Tax, cornacno cr. 137 annoro oxymenra Coomecrno oxsano no-
epxnnart n ononnxrt exrentnocrt nxoxmnx n nero rocyapcrn no
raxnm nanpannennxm, xax:
connantnoe oecneuenne n connantnax samnra rpyxmnxcx, a rax-
xe pemenne saaun moepnnsannn cncrem connantno samnrt;
1
Taxxe nsnecren xax onn ns Pnmcxnx oronopon. Hepnonauantno nastnancx o-
ronopom o cosannn Enponecxoro +xonomnuecxoro coomecrna. Hosnee tn nepe-
nmenonan oronopom o Enponecxom comse 1992 r. (r.n. Maacrpnxrcxnm oronopom)
n oronop o cosannn Enponecxoro coomecrna, npocymecrnonan no +rnm na-
snannem nnnort o 2009 r., xora ero nasnanne tno nsmeneno na ntnemnee ncry-
nnnmnm n cnny oronopom o pe]opmnponannn EC 2007 r. (r.n. Hnccaoncxnm o-
ronopom). Vxasannoe npano saxpenneno n cr. 151 n 153 oronopa.
2
Cm.: cr. 151 xonconnnponanno nepcnn oronopa o cosannn Enponecxoro coome-
crna. Consolidated version of the Treaty establishing the European Community. // Ofcial
Journal of the European Union. 2010. No. 53. C. 83. Pp. 114117. oxymenr pasmemen
na noprane onnanono ast anntx no npany EC EUR-lex. Apec oxymenra: http://
eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2010:083:FULL:EN:PDF.
3
Tax, nanpnmep, pxom oronopon (Amcrepamcxnm 1997 r., Hnccaoncxnm 2007 r.)
tna nponeena cmena nymepannn crare n oronope 1957 r., onaxo saxpennennte
n nnx nonoxennx coxpannnn cnom nanpannennocrt.
49
nn]opmnponanne n xoncyntrnponanne rpyxmnxcx, a raxxe npe-
crannrentcrno n xonnexrnnnax samnra nnrepecon xax rpyxmnx-
cx, rax n paoroarene, nxnmuax yuacrne rpyxmnxcx n npnnxrnn
ynpannenuecxnx pemenn (sa ncxnmuennem nonpocon onnart rpy-
a, npana na oennenne, npana na saacronxy n npana oxnnennx
noxayron);
ynyumenne nponsnocrnenno cpet
1
nx oecneuennx samnrt
sopontx n esonacnocrn rpyxmnxcx
2
, a raxxe nonpoct oecne-
uennx onpeenenntx ycnonn rpya;
samnra rpyxmnxcx n cnyuae npexpamennx rpyonoro oronopa;
pemenne saaun no pennrerpannn na ptnox rpya ntrecnenntx
c nero nnn (c ocoennocrxmn n ornomennn npo]eccnonantno
nororonxn), a raxxe npeoonenne connantnoro orropxennx;
oecneuenne panencrna myxunn n xenmnn ornocnrentno nosmox-
nocre na ptnxe rpya n opamennx na paore, a raxxe pemenne
nponem n c]epe ycranonnennx onpeenenntx ycnonn nama npe-
crannrene rpertnx crpan, saxonno npoxnnammnx na reppnropnn
Coomecrna.
3aaua noepxannx exrentnocrn EC no nepeuncnenntm nanpannenn-
xm naxonrcx n xomnerennnn Enponecxoro conera (European Council
anrn.), ntcmero nonnrnuecxoro oprana EC, cocroxmero ns rnan rocyapcrn
n npannrentcrn crpan EC, xoropt moxer (no ne oxsan) oxastnart raxo-
nym, pasnnnax omen nn]opmanne, coecrnyx peannsannn nnnonannon-
ntx noxoon, onennnax nmemmncx ontr, a raxxe npnnnmax npexrnnt
no ontmnncrny ynomxnyrtx nanpannenn.
Hnrepecno, uro n oronope EC nouepxnnaercx neoxonmocrt
yenxrt ocooe nnnmanne oecneuennm maxmero xapaxrepa +rnx
mep n ornomennn mantx n cpennx npenpnxrn, a raxxe orcyrcrnnm
n npononmtx mepax npenoctnox nx cymecrnennoro napymennx ]n-
nanconoro pannonecnx nnn orpannuennx npana rocyapcrn EC na camo-
croxrentnoe onpeenenne ocnonononarammnx npnnnnnon exrentno-
crn cnonx cncrem connantnoro oecneuennx.
Onpeenennte oxsannocrn n anno c]epe saxpennent n sa Enpoxo-
mnccne (European Commission anrn.) ncnonnnrentntm opranom
Enponecxoro comsa, unent xoroporo nasnauamrcx npannrentcrnamn rocy-
apcrn EC, no nonnocrtm nesanncnmt n ntnonnennn cnonx oxsannocre.
1
B anrnoxstunom rexcre nepnoncrounnxa ncnontsyercx repmnn working envi-
ronment (anrn.) cpea, n xoropo rpyxrcx, paoramr, paouax cpea, nponsnocrnen-
nax cpea. 3ect n anee n nacroxme crarte annt repmnn oosnauen pacnpocrpanen-
ntm n pyccxoxstuno npanono nnreparype repmnnom nponsnocrnennax cpea uro,
nnpouem, nnxonm opasom ne osnauaer ncxnmuennx ns annoro repmnna cpet, n xoropo
ocymecrnnxercx rpy nenponsnocrnennoro xapaxrepa (o]ncnax paora, opasonarent-
nte, rpancnoprnte, mennnncxne ycnyrn n p.).
2
3ect n anee xomnnexcnt anrnoxstunt repmnn workers, ncnontsonannt
n coornercrnymmnx ncrounnxax n no cnoxnnmecx n mnpe npanono rpannnn ox-
nartnammn xax paornnxon, rax n nnn, rpyxmnxcx no nntm oronopam o rpye,
cornacno npnnxro n pyccxoxstuntx npanontx nsannxx npaxrnxe nepean repmnnom
rpyxmnecx.
50
Cornacno oronopy EC 1957 r. Enpoxomnccnx onxna noompxrt co-
rpynnuecrno rocyapcrn EC n cnococrnonart xoopnnannn nx exrent-
nocrn no ncem nanpannennxm connantno nonnrnxn n coornercrnnn c no-
noxennxmn oronopa, n n ocoennocrn no raxnm nonpocam, xax: ycnonnx
rpya, connantnoe oecneuenne, npeornpamenne necuacrntx cnyuaen na
nponsnocrne n npo]eccnonantntx saonenann, npo]eccnonantno rn-
rnent n p. (cr. 156). 3ry exrentnocrt Komnccnx onxna ocymecrnnxrt n
recnom xonraxre c rocyapcrnamn EC, nponox nccneonannx, onox cnoe
mnenne o cneennx xomnerenrntx nnn n oprannsyx xoncyntrannn xax no
nponemam, nosnnxammnm nnyrpn rocyapcrn, rax n no nanpannennxm,
ntstnammnm osaouennocrt mexynapontx oprannsann.
Ormernm, uro na nporxxennn necxontxnx ecxrnnern c momenra
npnnxrnx n 1957 r. oronopa EC ero nonoxennx ne npeycmarpnnann
npnnxrnx xaxnx-nno xonxperntx axron no remarnxe npo]eccnonant-
no esonacnocrn n sopontx. erantnoe perynnponanne +rnx nonpocon
na yponne EC npaxrnuecxn orcyrcrnonano, sa ncxnmuennem rpeonann
x esonacnocrn oopyonannx, nmnoprnpyemoro n +xcnoprnpyemoro n
npeenax Enponecxoro coomecrna na ocnonannn npnnnnna cnoot
nepememennx ronapon (Tnryn II oronopa 1957 r.) n n pamxax conme-
nnx sanpera connantnoro emnnnra n nopmax Enponecxoro coomecrna
o orpannuennn neopoconecrno xonxypennnn (rn. 1 Tnryna VII u. III
oronopa 1957 r.). 3aaua no rapmonnsannn cranapron orentntx rocy-
apcrn n onacrn nponsnocrnenno esonacnocrn n sopontx n reuenne
onpeenennoro npemenn paccmarpnnanact npexe ncero xax +nemenr
optt sa oecneuenne panntx ycnonn nx ncex crpan E3C n npeenax
enponecxoro ronapnoro ptnxa.
Hnmt n 1986 r., c npnnxrnem Ennoro enponecxoro axra
1
n Pnm-
cxom oronope EC 1957 r. noxnnnoct yxasanne o paspaorxe npexrnn
2
,
n xoroptx npennctnanoct t ycranonnrt mnnnmantnte rpeonannx
nx ocymecrnnennx corpynnuecrna no ynyumennm nponsnocrnenno
cpet n uacrn sopontx n esonacnocrn rpyxmnxcx.
Pasnourennx n nonnmannn roro, xaxne nmenno nncrnryrt oxnart-
namrcx repmnnom nponsnocrnennax cpea, npnnenn x romy, uro nno-
cnecrnnn +ro yxasanne nonyunno nectma mnpoxym rpaxronxy, nxnmunn-
mym n nero nce acnexrt ycnonn rpya, cnoconte oxastnart nnnxnne
na esonacnocrt n soponte rpyxmnxcx (axe ecnn onn ne sarparnnamr
1
Ennt enponecxn axr 1986 r. (Single European Act of 1986) nepnt mexy-
napont oronop o nsmenennn Pnmcxoro oronopa 1957 r. c momenra npnnxrnx
nocnenero. Hsmenennx, nnecennte Axrom, saxnatnann ocnont nx onee +]]ex-
rnnnoro ]opmnponannx n pasnnrnx +xonomnuecxoro n nonnrnuecxoro corpynnuecrna
crpan Enponecxoro coomecrna, ycnnnnann pont Enponapnamenra n pacmnpxnn xom-
nerennnm Coomecrna no pxy nonpocon.
2
Cm. cr. 21 Ennoro enponecxoro axra 1986 r., nnecmym cr. 118a, coepxamym yxa-
sannte nonoxennx, n Pnmcxn oronop 1957 r. Texcr +ro crartn na annt momenr
nxnmuen n cr. 153 ecrnymme peaxnnn Pnmcxoro oronopa 1957 r.
51
nanpxmym ocoennocrn nponsnocrnenno cpet n otunte +nemenrt
cncrem oxpant rpya). Taxo noxo nosnonxer ncnontsonart annoe
nonoxenne nx oocnonannx nonnomoun EC no npnnxrnm npexrnn
n ornomennn cymecrnenno onee mnpoxoro xpyra nonpocon (paouero
npemenn, npemenn ortxa, connantno-rpyontx npan orentntx xare-
ropn rpyxmnxcx n p.). Taxax rpaxronxa namna orpaxenne n n npax-
rnxe Enponecxoro cya cnpanennnocrn
1
.
Ouennno, uro pemenne saau, nocrannenntx n ncxono nepcnn oro-
nopa EC 1957 r., tno nenosmoxno es oecneuennx esonacnocrn n sopo-
ntx na paounx mecrax. 3oponte n narononyune paorammero nacenennx
npeonpeenxer soponte n narononyune nce nannn xax n nacroxmem,
rax n n yymem. 3ror resnc npecrannxercx nacrontxo ouennntm n c
+xonomnuecxo, n c nonnrnuecxo, n rem onee c connantno rouxn spe-
nnx, uro ero ononnnrentnoe oocnonanne npx nn neoxonmo.
B 2005 r. npn nororonxe ouepeno moepnnsannn Pnmcxoro oro-
nopa 1957 r.
2
Enponecxnm comsom tna npnnxra Connantnax nporpam-
ma na 20062010 rr.
Fyyun nocnxmena npenmymecrnenno nponemam, nexamnm n nno-
cxocrn ynyumennx ycnonn rpya n nama, c ono cropont, n ]opmnpo-
nannx onee nenocrnoro omecrna, c pyro, +ra Hporpamma coepxana
yxasanne na neoxonmocrt conepmencrnonart soponte n esonacnte
ycnonnx rpya na nponsnocrne. Ha nepno 20072013 rr. tna raxxe
npnnxra Hporpamma Coomecrna no sanxrocrn n connantno connapno-
crn (rax nastnaemax Hporpamma PROGRESS), nanpannennax na anann-
rnuecxym, nn]opmannonnym n opasonarentnym noepxxy nnn, orner-
crnenntx sa peannsannm enponecxo connantno nonnrnxn. B c]ept
nnnxnnx anno nporpammt, napxy c nonpocamn connantno samnrt,
renepnoro panencrna, sanpera n ncxpnmnnannn n npou., nxnmuena rax-
xe nponemarnxa ycnonn rpya. Fmxer nporpammt PROGRESS co-
crannxer oxono 750 mnn. enpo na yxasannt nepno ee ecrnnx.
Connantno-opnenrnponannte nonoxennx n oronope EC 1957 r.
]opmynnpymrcx n nem c yuerom npecrannennx o ocnonononarammnx
connantntx npanax n rom nne, xax ono npecranneno n Enponecxo
connantno xaprnn n n Xaprnn Enponecxoro coomecrna o ocnono-
nonarammnx connantntx npanax rpyxmnxcx. Bce +ro cnnerentcrnyer
o rom, uro npn cocrannennn n 1957 r. oronopa EC tn npnnxr no nnn-
manne nmenno omeenponecxn noxo x rpaxronxe connantntx npan.
Fonee roro, +ra orctnounax nopma nosnonxer ncnontsonart oa oxy-
menra n npaxrnxe Enponecxoro cya cnpanennnocrn nx nnrepnpera-
nnn connantno-rpyontx nonxrn.
1
Cm. eno Bennxopnrannx npornn Enponecxoro conera (cnop ornocnrentno n-
pexrnnt EC N 93/104 o paouem npemenn) UK v. Council of the EU. Council
Directive 93/104/EC concerning certain aspects of the organization of working time.
Case C-84/94 of 1996
2
3rn nsmenennx nnocnecrnnn cocranxr camocroxrentnt mexynapont oronop
rax nastnaemt Hnccaoncxn oronop 2007 r., ncrynnnmn n cnny n 2009 r.
52
Paccmorpnm noponee, n uem, cocrnenno, saxnmuamrcx noxot,
nsnoxennte n yxasanntx oxymenrax.
Enponecxax connantnax xaprnx 1961/1996 rr. coepxnr nectma ce-
ptesnt oem nopmarnnnoro marepnana no nonpocy o esonacntx n
sopontx ycnonnxx rpya. B Xaprnn (n. 3 u. 1) ne rontxo saxpenneno
camo npano na raxne ycnonnx nx ncex rpyxmnxcx, no n ocrarouno
nopono pasxcnent ocnonnte acnexrt exrentnocrn rocyapcrn
Conera Enpont no oecneuennm peannsannn +roro npana xax n
omem cnyuae, rax n npnmennrentno x orentntm xareropnxm nnn
(mnrpanram, unenam nx ceme, xenmnnam), a raxxe n xonrexcre nntx
connantno-rpyontx npan (na samnry or ncxpnmnnannn, na yuacrne n
npnnxrnn ynpannenuecxnx pemenn).
Taxnmn acnexramn xnnxmrcx:
1. Iocyapcrnennax nonnrnxa n onacrn npo]eccnonantno es-
onacnocrn, npo]eccnonantnoro sopontx n nponsnocrnenno cpet
1
.
3ra nonnrnxa ne rontxo onxna trt c]opmynnponana n nonnomena
n xnsnt cornacno n. 1 cr. 3 Xaprnn ee raxxe cneyer nepnonuecxn
nepecmarpnnart.
Hentm anno nonnrnxn onxno trt nontmenne npo]eccnonant-
no esonacnocrn, ynyumenne npo]eccnonantnoro sopontx, a raxxe
npeornpamenne necuacrntx cnyuaen n ymepa sopontm, xoropte
mornn t nmert mecro ncnecrnne, n cnxsn nnn n nponecce rpya. Kax
n rnoantnte oxymenrt anno nanpannennocrn, Xaprnx raxxe na-
crannaer na naxnocrn npo]nnaxrnuecxoro noxoa x npo]eccnonant-
no esonacnocrn n sopontm: no rnany yrna npn peannsannn yxasanno
nonnrnxn onxna trt nocrannena saaua no mnnnmnsannn npnunn
nosnnxnonennx nenaronpnxrntx ]axropon, npncymnx nponsnocrnen-
no cpee.
2. Hpnnxrne perynxrnnntx oxymenron no nonpocam esonacnocrn
n sopontx (n. 2 cr. 3). B annom nonoxennn Xaprnn ne xonxpernsnpy-
ercx c]epa, n xoropo onxnt npnnnmartcx raxne oxymenrt (rpyo-
noe npano, spanooxpanenne, crponrentcrno nnn p.). Orcma moxno
cenart ntno, uro nonpoct npo]eccnonantno esonacnocrn n sopo-
ntx moryr trt nnrerpnponant n pasnnunte oxymenrt, nocnxmennte
anno nponemarnxe, nxnmuax xomnnexcnt n mexorpacneno perynx-
rnnnt nncrpymenrapn.
3. Oecneuenne conmennx yxasanntx oxymenron nyrem ocy-
mecrnnennx nasopa (n. 3 cr. 3). uopmynnponxa annoro nonoxennx
nnrepecna axnenrom na oecneuenne conmennx npanontx nopm, a ne
na ]axr ocymecrnnennx xonrpontno-nasopntx meponpnxrn. 3aaue
xnnxercx nmenno oecneuenne conmennx ycranonnennoro npanonoro
pexnma, a meronxa raxoro oecneuennx xnnxercx xorx n naxntm, no
1
B anrnoxstunom rexcre nepnoncrounnxa ncnontsyercx repmnn hazards (anrn.)
npent, onacnt, nenaronpnxrnt ]axrop, yrposa, ]axrop pncxa.
53
nropocrenenntm nonpocom. 3amernm, uro or ]opmynnponxn n snaun-
rentno crenenn sanncnr n peannsannx nocrannenno saaun. B annom
cnyuae ouennen npnopnrer xoneuno nenn conmenne omecrnom
nopmarnnntx npenncann no npo]eccnonantno esonacnocrn n so-
pontm na exrentnocrtm no ee ocrnxennm. Fyt annax nopma
c]opmynnponana nnaue, o ee ncnonnennn moxno tno t orunrartcx
yxe na +rane ocymecrnnennx xonrpontno-nasopntx meponpnxrn, es
ocrnxennx peantntx pesyntraron.
4. Coecrnne nporpeccnnnomy pasnnrnm ycnyr n c]epe npo]eccno-
nantnoro sopontx (n. 4 cr. 3). Cornacno Xaprnn, raxne ycnyrn onxnt
trt ocrynnt nx ncex rpyxmnxcx n n xauecrne xnmuenoro xomno-
nenra coepxart npenenrnnnym n xoncyntrarnnnym exrentnocrt.
5. Oecneuenne rpyxmnmcx-mnrpanram ne menee naronpnxrnoro
opamennx, uem rpaxanam rocyapcrn Conera Enpont, n rom uncne n
n onacrn ycnonn rpya (non. a n. 4 cr. 19). 3ror acnexr onxen
oecneunnartcx na reppnropnn yxasanntx rocyapcrn n ro crenenn, n
xaxo coornercrnymmne nonpoct perynnpymrcx npanontmn nopmamn
nnn xnnxmrcx oexrom xonrponx co cropont amnnncrparnnntx opra-
non xaxoro raxoro rocyapcrna.
Taxnm opasom, moxno saxnmunrt, uro ycnonnx na paounx mecrax
rpyxmnxcx-mnrpanron onxnt trt xax mnnnmym ne xyxe, uem na pa-
ounx mecrax rpaxan coornercrnymmero rocyapcrna.
6. Ocymecrnnenne mep no oecneuennm n coecrnnm peannsannn
npana na panencrno nosmoxnocre n opamennx es ncxpnmnnannn na
ocnonannn nona, n rom uncne n n onacrn ycnonn rpya. Fesycnonno,
npexe ncero, cornacno Xaprnn rocyapcrna Conera Enpont oxsymrcx
npnsnanart +ro npano. Onaxo ne ocraercx es nnnmannx n neoxon-
mocrt ocymecrnnxrt npaxrnuecxne marn n nanpannennn ero oecneue-
nnx na paounx mecrax.
Taxnm opasom, nesanncnmo or nona ycnonnx rpya paorammnx nnn
onxnt trt esonacntmn n sopontmn.
7. Vuacrne rpyxmnxcx n npnnxrnn pemenn no ]opmnponannm n
ynyumennm ycnonn rpya n nponsnocrnenno cpet. Cornacno n. c
cr. 20 Xaprnn, rocyapcrna, nxoxmne n EC, onxnt nno camocrox-
rentno npnnnmart mept, nosnonxmmne rpyxmnmcx nnn nx npecrann-
renxm, n coornercrnnn c nnyrpnrocyapcrnenntm saxonoarentcrnom n
npaxrnxo, nnocnrt cno nxna n exrentnocrt no conepmencrnonannm
esonacnocrn n sopontx na nponsnocrne, nno noompxrt noonte
mept, npanomepno ocymecrnnxemte es yuacrnx rocyapcrna.
Xaprnx ornocnr x raxo exrentnocrn:
a) ]opmnponanne n ynyumenne ycnonn rpya, oprannsannn rpya n
nponsnocrnenno cpet;
) samnry sopontx n esonacnocrn na npenpnxrnn;
54
n) oprannsannm connantntx n connantno-xyntrypntx ycnyr n nos-
moxnocre na npenpnxrnn;
r) nasop sa conmennem nopmarnnntx axron no yxasanntm nonpocam.
Taxnm opasom, xaxoe rocyapcrno, parn]nnnponanmee Xaprnm
1
,
onxno cosart nce ycnonnx nx roro, urot rpyxmnecx onaann peant-
ntm npanom ronoca no nonpocam npo]eccnonantno esonacnocrn n so-
pontx (nxnmuax cosanne na npenpnxrnn esonacno n sopono nn]pa-
crpyxrypt), tnn nonneuent n nponeypt npnnxrnx coornercrnymmnx
pemenn n yuacrnonann n ocymecrnnennn nasopa sa conmennem saxo-
noarentcrna o oxpane rpya.
Homnmo ynomxnyrtx ntme nonoxenn, n Xaprnn npncyrcrnymr
raxxe npenncannx, xorx n ne perynnpymmne nenocpecrnenno nonpo-
ct esonacnocrn n sopontx na nponsnocrne, no, rem ne menee, xocnen-
ntm opasom cnococrnymmne ynyumennm ycnonn rpya n noepxxe
sopontx rpyxmnxcx: orpannuenne paouero npemenn (n. 1 cr. 2, n. 4
cr. 7) nnn npano na ortx (nn. 23 cr. 2), orpannuenne nounoro rpya (n. 7
cr. 2), ocote rapanrnn nx nnn c nponemamn sopontx (cr. 15) n p.
Ormernm, uro nopmt Xaprnn moxno n nsnecrno crenenn paccma-
rpnnart xax cocrannxmmym npana EC. Bosmoxnocrt raxoro onymennx
oycnonnena ynomxnyro ntme cctnxo n Pnmcxom oronope 1957 r.
na npenoxennte Xaprne noxot x rpaxronxe ocnonononarammnx
connantntx npan, a raxxe rem ]axrom, uro Xaprnm (ncxonym nnn ne-
pecmorpennym nepcnm, nno oe) parn]nnnponann nce es ncxnmuennx
rocyapcrna Enponecxoro comsa.
Oomax nonoxennx Enponecxo connantno xaprnn 1961/1996 rr.,
moxno saxnmunrt, uro ocnonntmn +nemenramn ncnontsyemoro n ne
noxoa x ronxonannm npana na esonacnte n soponte ycnonnx rpya
xnnxmrcx:
1) cyexrnte ocoennocrn: Xaprnx npeocrannxer annoe npano
ncem rpyxmnmcx, r.e. rem, xro paoraer na ocnonannn nmtx orono-
pon o rpye, a ne rontxo rem, xro rpynrcx na ocnonannn rpyontx o-
ronopon;
2) oexrnte ocoennocrn: oexrom npana xnnxmrcx esonacnte
n soponte ycnonnx rpya;
3) nponeypnte ocoennocrn:
3.1) cornacno Xaprnn, nx oecneuennx nosmoxnocrn +]]exrnn-
noro nontsonannx +rnm npanom rocyapcrna oxsant npe-
npnnnmart coornercrnymmne ecrnnx no nanpannennxm,
nenocpecrnenno yxasanntm n Xaprnn;
3.2) yxasannte ecrnnx onxnt ocymecrnnxrtcx rocyapcrnamn n
pexnme xoncyntrann c oprannsannxmn paoroarene n rpy-
xmnxcx.
1
Pasymeercx, ecnn npn parn]nxannn ne tno cenano oronopox o nenpnmennmocrn
coornercrnymmnx ee nonoxenn x parn]nnnpymmemy rocyapcrny.
55
Kax yxe tno ormeueno, n Enponecxom comse cymecrnyer raxxe ysxo-
cnennantnt oxymenr, nocnxmennt ncxnmunrentno rpyontm npanam
uenonexa Xaprnx Enponecxoro coomecrna o ocnonononarammnx co-
nnantntx npanax rpyxmnxcx 1989 r. (anee Xaprnx EC 1989 r.), saxo-
nomepno coepxamax ynomnnanne o npane na samnry sopontx n esonac-
nocrn na paouem mecre n xauecrne onoro ns raxnx npan (n. 19 Tnryna I).
3ro npano npenonaraer nannune y rpyxmnxcx n nx nponsnocrnenno
cpee yonnernopnrentntx ycnonn no raxnm napamerpam, xax soponte
n esonacnocrt.
nx pemennx +ro saaun cneyer ne rontxo noepxnnart yxe o-
crnrnyrt yponent oecneuennx raxnx ycnonn, no n ocymecrnnxrt nx
antnemym rapmonnsannm, uro n coornercrnnn c as. 7 Hpeamynt,
as. 1 n. 7 n as. 3 n. 19 Tnryna I Xaprnn EC 1989 r. onxno trt ono-
npemenno n ono ns nene, n onnm ns pesyntraron ]opmnponannx en-
noro nnyrpennero ptnxa.
pyrnm pesyntrarom nponeccon enponecxo nnrerpannn onxno
crart ynyumenne ycnonn xnsnn n paort rpyxmnxcx n Enpone-
cxom coomecrne, ocoenno n uacrn npoonxnrentnocrn n oprannsa-
nnn paouero npemenn, a raxxe npnmennrentno x cpountm rpyontm
ornomennxm (nxnmuax paory n pexnme nenonnoro paouero npemenn,
nnemrarnym, cesonnym paory n p.) n. 7 Tnryna I.
uopmynnponxa +rnx nonoxenn npaxrnuecxn nonnocrtm coorner-
crnyer nsnoxennomy n Pnmcxom oronope 1957 r., nornepxax, uro
connantnax xomnonenra sannmaer ono ns naxnemnx mecr n xonnen-
ryantntx ocnonax enponecxo nnrerpannn.
Cornacno Xaprnn EC 1989 r., nponeypt rapmonnsannn napamerpon
nponsnocrnenno cpet onxnt npononrtcx n pexnme rnacnocrn n
oecneuennx ocryna rpyxmnxcx x coornercrnymme nororonxe, nn-
]opmannn n xoncyntrannxm. Hpnuem yuacrne rpyxmnxcx ne orpann-
unnaercx naccnnntm nonyuennem nn]opmannn, nocxontxy as. 2 n. 19
Xaprnn EC 1989 r. npennctnaer oecneunrt nm canancnponannoe
yuacrne n npnnxrnn pemenn no nonpocam pncxon, xoroptm onn no-
nepramrcx, n maron, xoropte npenpnnnmamrcx nx nnxnnannn nnn
ymentmennx raxnx pncxon.
Kpome roro, Xaprnx EC 1989 r. npeocrannxer rpyxmnmcx n nnte
connantnte npana, cnxsannte c esonacnocrtm n sopontem na npons-
nocrne xax nenocpecrnenno (npano na connantnoe oecneuenne,
ocote rapanrnn nexoroptm xareropnxm rpyxmnxcx n p.), rax n xoc-
nenno (npano na exeneentnt ortx, na exeront onnaunnaemt
ornycx n p.) n. 9, 10 Tnryna I. 3rn npana, no mnorom nonropxm-
mne saxpennennte n Enponecxo connantno xaprnn 1961/1996 r. nnn
cxonte c nnmn, raxxe ornecent Xaprne EC 1989 r. x xareropnn oc-
nonononarammnx.
56
Ono ns ocoennocre Xaprnn EC 1989 r. moxno cunrart ee exna-
parnnnt xapaxrep (cm. saxnmunrentnt asan Hpeamynt), ncnecrnne
xoroporo ona npaxrnuecxn ne coepxnr npxmtx yxasann na xaxne-nno
oxsarentcrna, npnnxrte na cex nonncanmnmn ee rocyapcrnamn
1
.
B nenom, n conpemennom mexynaponom npane onee otuntm
xnnxercx npnnxrne xaprn n nne mexynapontx oronopon, r.e. o-
xymenron, nonexamnx parn]nxannn n oxsarentntx nx ncnonnennx
parn]nnnponanmnmn nx rocyapcrnamn.
Onaxo ne yem satnart, uro nx cnoero npemenn Xaprnx EC
1989 r. tna snaunrentntm marom nnepe na nyrn oecneuennx conn-
antno-rpyontx npan n enponecxom pernone. Moxno nanmart, uro
axe ceronx tnaer nectma nenpocro onrtcx enncrna mnenn ncex
crpan EC no rem nnn nntm nonpocam, nensnpax na ocrnrnyrt ypo-
nent nnrerpannn. Ha momenr npnnxrnx Xaprnn EC 1989 r. n ee noxnne-
nnx n nne orentnoro oxymenra, n ee ysxocnennantnax remarnxa, n ee
nporpammnt xapaxrep yxe camn no cee nosnonxnn npnart connant-
ntm nonpocam ononnnrentnt nec na yponne EC
2
.
Honox nror cxasannomy, ormernm, uro xnmuentmn nonoxennxmn
rpaxronxn npana na esonacnte n soponte ycnonnx rpya, npenoxen-
no n Xaprnn EC 1989 r., xnnxmrcx:
1) cyexrnte ocoennocrn: ananornunt ormeuenntm n Enpone-
cxo connantno xaprnn 1961/1996 r.;
2) oexrnte ocoennocrn: oexrom npana xnnxmrcx yonnernopn-
rentnte ycnonnx no raxnm napamerpam, xax soponte n esonacnocrt
3
, xo-
roptmn rpyxmncx onxen pacnonarart n cnoe nponsnocrnenno cpee;
3) nponeypnte ocoennocrn:
3.1) nomnmo noepxxn cymecrnymmero yponnx ycnonn rpya
cneyer npoonxart paort no nx antneme rapmonnsa-
nnn n ynyumennm;
3.2) nponeypt rapmonnsannn napamerpon nponsnocrnenno
cpet onxnt npononrtcx n pexnme rnacnocrn n oecneue-
nnx ocryna rpyxmnxcx x coornercrnymme nororonxe, nn-
1
B nn. 2730 Tnryna II Xaprnn EC 1989 r. yxastnaercx na ro, uro saaua oecneue-
nnx rapanrn ocnonononarammnx connantntx npan, ynomxnyrtx n anno Xap-
rnn, a raxxe saaua no npnnxrnm connantntx mep, esycnonno neoxonmtx nx
ecnpenxrcrnennoro ]ynxnnonnponannx nnyrpennero ptnxa n cocrannxmmnx uacrt
crparernn +xonomnuecxoro n connantnoro enncrna, xnnxercx n ontme crenenn ox-
sannocrtm nmenno rocyapcrn EC. B ro xe npemx, oprant EC (Enponecxn coner,
Enpoxomnccnx n p.) ynonnomouent nnnnnnponart npnnxrne noontx oxymenron
n ]opmnponart oruernocrt o npnmenennn Xaprnn xax camnm EC n nenom, rax n nxo-
xmnmn n nero rocyapcrnamn. Onaxo exnaparnnnax npnpoa Xaprnn, orcyrcrnne
xaxnx-nno oecneunrentntx mep n ornercrnennocrn sa neconmenne annoro no-
noxennx saneomo nnmamr ero nmneparnnnoro xapaxrepa.
2
Hoponee o +rom cm. nanpnmep: Neal A.C. European labour law and social policy :
cases and materials. Kluwer law international, 1999. P. 16; Hepple B. The Implementation
of the Community Charter of Fundamental Social Rights // The Modern Law Review.
1990. Vol. 53. No. 5. Pp. 643654, n p.
3
Satisfactory health and safety conditions in his working environment (anrn.). Cm. as. 1
n. 19 Xaprnn EC 1989 r.
57
]opmannn n xoncyntrannxm, npn canancnponannom yuacrnn
rpyxmnxcx n npnnxrnn pemenn no nonpocam pncxon, xoro-
ptm onn nonepramrcx, n maron, xoropte npenpnnnmamrcx
nx nnxnnannn nnn ymentmennx raxnx pncxon.
Ornnexaxct or oxymenron, ynomxnyrtx n oronope o cosannn EC,
ormernm, uro Enponecxnm comsom npnnxr n cocrnennt oxymenr
o npanax uenonexa n nx omenpanonom nonnmannn Xaprnx ocnonono-
narammnx npan Enponecxoro comsa 2000 r.
1
(anee Xaprnx 2000 r.).
Hponemarnxa npana na soponte n esonacnte ycnonnx rpya
orpaxena n nem onee xomnaxrno, coornercrnymmne nonoxennx co-
epxar nexoropte nmontrnte +nemenrt. Cornacno cr. 31 paccmarpn-
naemoe npano npeocrannxercx xaxomy rpyxmemycx, a ero oexrom
xnnxmrcx ycnonnx rpya, yunrtnammne soponte, esonacnocrt n
ocronncrno +rnx nnn
2
. 3ra ]opmynnponxa ononnxer yxe nsnecrnte
nam nonoxennx enponecxnx axron nymx nontmn acnexramn.
Bo-nepntx, sect coepxnrcx rpeonanne o coornercrnnn ycnonn
rpya ne rontxo nexoropomy yponnm esonacnocrn n sopontx pao-
rammnx, no n nx ocronncrny, uemy nocnxmeno nxrt crare Tnryna I.
annax ]opmynnponxa nectma opnrnnantnax n cnnerentcrnyer rom, uro
na yponne EC nonyunno npnsnanne onee yrnynennoe n npopaorannoe
npecrannenne o xomnonenrax naronpnxrno nponsnocrnenno cpet.
Bo-nroptx, sect ncnontsonana cnenn]nuecxax ]opmynnponxa yc-
nonnx rpya, yunrtnammne yxasannte napamerpt
3
, uro cosaer
onpeenennym neonosnaunocrt rpaxronxn annoro nonoxennx Xap-
rnn 2000 r. He xcno, ocrarouno nn npn ycranonnennn ycnonn rpya
npocro yunrtnart yxasannte nennocrn nnn, cxaxem, npoxnnxrt yna-
xenne x nnm, nnn xe npn +rom cneyer oparnrtcx x nexnm npanontm
nopmam, onpeenxmmnm mnnnmantnte nnn pexomenonannt yponent
oecneuennx sopontx, esonacnocrn n ocronncrna rpyxmnxcx. B no-
cnenem cnyuae saxonomepno nosnnxaer n nonpoc o rom, n xaxnx nmenno
oxymenrax coepxarcx nnn onxnt coepxartcx raxne nopmt.
1
Charter of fundamental rights of the EU // Ofcial J ournal of the EU. 2010. Vol. 53.
C. 83. P. 389403. oxymenr pasmemen na noprane onnanono ast anntx
no npany EC EUR-lex. Apec oxymenra: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/
LexUriServ.do?uri=OJ :C:2010:083:FULL:EN:PDF.
2
B annom cnyuae anrnoxstunt opnrnnan oxymenra ncnontsyer repmnn regard,
nmemmn ocrarouno mnpoxn cnexrp snauenn: coornercrnymmn (uemy-nno),
ynaxammn, nmemmn ornomenne x n p. uacro xoncrpyxnnn c +rnm repmnnom
nepenoxr n mexynapontx oxymenrax xax ycnonnx, coornercrnymmne rpeona-
nnxm no. Onaxo nonpoc o rom, nacxontxo onycrnmo oannxrt nectma onpee-
nennt repmnn rpeonannx n nepeno oxymenra, ncxont rexcr xoroporo nnue-
ro noonoro ne coepxnr, ocraercx nectma ncxyccnonntm.
3
Cpannn: n Pnmcxom oronope 1957 r. samnra sopontx n esonacnocrn rpy-
xmnxcx nyrem ynyumennx nponsnocrnenno cpet, n Enponecxo connantno
xaprnn 1961/1996 r. npano na esonacnte n soponte ycnonnx rpya, n Xaprnn
EC 1989 r. yonnernopnrentnte ycnonnx no raxnm napamerpam, xax soponte n
esonacnocrt n nponsnocrnenno cpee rpyxmerocx.
58
Honnomounx no peannsannn nonoxenn Xaprnn 2000 r. naxoxrcx n
xomnerennnn coornercrnymmnx crpyxryp Enponecxoro comsa (c yue-
rom npnnnnna cycnnapnocrn), a n rex cnyuaxx, xora rocyapcrna pe-
annsymr nopmt npana EC n xomnerennnn camnx rocyapcrn EC (n. 1
cr. 51 Xaprnn EC 2000 r.)
Tpaxronxa npan, saxpennenntx n Xaprnn 2000 r., onxna ocymecr-
nnxrtcx c yuerom nonoxenn omeenponecxnx noxoon x nx nonnma-
nnm n ronxonannm.
Tax, cxaxem, ronxonanne npan, saxpennenntx ononpemenno n n
Xaprnn 2000 I., n n Pnmcxom oronope 1957 r., n Maacrpnxrcxom o-
ronope 1993 r. nno n Konnennnn o samnre npan uenonexa n ocnonntx
cnoo Conera Enpont, cneyer ocymecrnnxrt c yuerom nonoxenn
yxasanntx axron (cr. 52 Xaprnn EC 2000 r.).
B cnom ouepet, npana, ntrexammne ns omnx xoncrnrynnonntx
rpannn rocyapcrn EC, cneyer nnrepnpernponart n cornacnn c ra-
xnmn rpannnxmn. Hpn npaxrnuecxo peannsannn nonoxenn Xaprnn
2000 r. no nnnmanne onxnt npnnnmartcx raxxe nnyrpnrocyapcrnen-
noe saxonoarentcrno n npaxrnxa, a raxxe o]nnnantnte noxcnennx x
Xaprnn, onynnxonannte opranamn EC.
B coornercrnnn c npenncannxmn Pnmcxoro oronopa 1957 r., xon-
xpernsannx n erannsannx rpaxronxn npan, ycranonnenntx xomnnexc-
ntmn oxymenramn Enponecxoro comsa, coepxarcx n npexrnnax EC.
3a npomemne rot no nonpocam esonacnocrn n sopontx na npons-
nocrne npnnxro nopxxa 30 npexrnn. Onaxo n rexcrax npexrnn, xax
npannno, orcyrcrnyer rpaxronxa npana na esonacnte n soponte ycno-
nnx rpya, nocxontxy nx saaua ne crontxo xonnenryantnoro, cxontxo
npaxrnuecxoro cnocrna. npexrnnt, xax nsnecrno, npnsnant oecne-
unrt nonnomenne omeenponecxnx nennocre na yponne orentntx
rocyapcrn EC, ynn]nnnponan nx npanonte nopmt na ocnone ennoro
nennocrnoro ]ynamenra. K raxoro poa nennocrxm moxer trt or-
neceno, esycnonno, n paccmarpnnaemoe namn npano.
Tem ne menee, ne npenarax camocroxrentno rpaxronxn npana na
esonacnte n soponte ycnonnx rpya, rexcr npexrnn nosnonxer cxon-
crpynponart uerxym ]opmyny annoro npana, cocrannn npecrannenne
o ero neoremnemtx +nemenrax, namemnx nonnomenne n oxymenrax
npnxnanoro xapaxrepa.
Taxnm opasom, oomenne rexcron npexrnn nosnonxer ononnnrt
npnnnnnnantnte reopernuecxne xoncrpyxnnn rpaxronxn yxasannoro
npana, nsnoxennte n nonoxennxx onee omnx oxymenron, nepeunem
nanpannenn onnctnammnx npaxrnuecxoe nonnomenne +roro npana n
rocyapcrnax EC.
Bect xopnyc npexrnn moxno pasennrt na ne ontmne rpynnt:
1. npexrnnt o mnnnmantntx rpeonannxx, nanpannenntx na nocre-
nennym peannsannm rocyapcrnamn EC saau n onacrn esonacno n
59
sopono nponsnocrnenno cpet, ycnonn rpya, connantnoro oecne-
uennx n p., npnnxrte no ncnonnenne cr. 153 Pnmcxoro oronopa 1957 r.
K +ro rpynne ornocnrcx, npexe ncero, cncremoopasymmax npex-
rnna o npnnxrnn mep no coecrnnm ynyumennxm n onacrn esonacno-
crn n sopontx rpyxmnxcx na nponsnocrne N 89/391/EC
1
, coepxamax
omne reopernuecxne npnnnnnt n npnxnante acnexrt npo]nnaxrnxn
n samnrt esonacnocrn n sopontx (nnxnnannx ]axropon pncxa, nn-
]opmnponanne paornnxon, nponeenne xoncyntrann, canancnponan-
noe yuacrne n npnnxrnn pemenn croponamn ornomenn no rpyy n
p.), a raxxe px npexrnn no orentntm nnam pncxon (xnmnuecxne,
]nsnuecxne, nonornuecxne, +pronomnuecxne n ncnxonornuecxne pn-
cxn), cnocoam samnrt or nnx (samnrnoe cnapxxenne n ycrpocrna,
npeynpenrentnte snaxn n p.), xareropnxm paornnxon (monoext,
epemennte xenmnnt, npemennte paornnxn n p.) n orpacnxm npons-
nocrna (crponrentcrno, otua mnnepanon, ptononcrno n p.).
2. npexrnnt o connantntx acnexrax ]opmnponannx n ]ynxnnonn-
ponannx nnyrpennero ptnxa EC n uacrn esonacntx n sopontx ycno-
nn rpya, npnnxrte no ncnonnenne cr. 114 Pnmcxoro oronopa 1957 r.
K +ro rpynne ornocxrcx npenmymecrnenno npexrnnt rexnnuecxo-
ro xapaxrepa
2
no yxe ycranonnnmnmcx nanpannennxm cranaprnsannn
oopyonannx n ycrpocrn, nexoropte ns nnx (+nexrporexnnxa, rene-
xommynnxannn) na nporxxennn mnornx ner ocnyxnnamrcx coorner-
crnymmnmn enponecxnmn nncrnryramn cranaprnsannn
3
.
Oomax coepxanne npexrnn, moxno ntennrt cneymmne oc-
nonnte +nemenrt xonnennnn oecneuennx npaxrnuecxo peannsannn
npana na esonacnte n soponte ycnonnx rpya n EC:
1. Ornercrnennocrt paoroarenx sa oecneuenne esonacnocrn n
sopontx paornnxon n sa nannune y nnx nosmoxnocrn nontsonartcx
yxasanntm npanom no ncex acnexrax rpya, axe ecnn ntnonnenne co-
ornercrnymmnx saau nepenopyueno rpertnm nnnam.
2. Cornaconannax nonnrnxa esonacnocrn n sopontx paornnxon,
c]opmynnponannax paoroarenem nx pemennx yxasanntx saau n orne-
1
Tax nastnaemax Pamounax npexrnna 1989 r. Council directive of 12 J une 1989
on the introduction of measures to encourage improvements in the safety and health
of workers at work. oxymenr pasmemen na noprane onnanono ast anntx
no npany EC EUR-lex. Apec oxymenra: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/
LexUriServ.do?uri=CELEX:31989L0391:en:HTML
2
C nonntm cnncxom raxnx npexrnn moxno osnaxomnrtcx na o]nnnantnom Hnrep-
ner-care crparernn Hont noxo (New Approach). Apec nynnxann: http://
www.newapproach.org/Directives/.
3
Enponecxn xomnrer no cranaprnsannn (European Committee for Standardization,
CEN), Enponecxn xomnrer no +nexrporexnnuecxo cranaprnsannn (European
Committee for Electrotechnical Standardization, CENELEC) n Enponecxn nncrnryr
renexommynnxannonntx cranapron (European Telecommunications Standards Institute,
ETSI). Hoponee o r.n. nonom noxoe x rexnnuecxo rapmonnsannn n paspaorxe
coornercrnymmnx cranapron. Cm., nanpnmep, nn]opmannm na o]nnnantnom Hnrep-
ner-care CEN: http://www.cen.eu/boss/supporting/Guidance%20documents/GD009%20
-%20Guidance%20on%20the%20New%20Approach/Pages/default.aspx.
60
uammax rpeonannxm nceoxnarnocrn n nnnnnyannsannn, nxnmuammax
rexnonornuecxne nonpoct, oprannsannm n ycnonnx rpya, connantnte
ornomennx n nnnxnne ]axropon, cnxsanntx c nponsnocrnenno cpeo.
3. Texnnuecxn conpemennt yponent ntnonnennx yxasanntx saau
n coornercrnnn c nsmenxmmnmncx ycnonnxmn, a raxxe c yuerom npnpo-
t exrentnocrn n pasmepon npenpnxrnx nnn yupexennx.
4. Hponeenne paoroarenxmn onxnoro nncrpyxraxa paornnxon
no nonpocam npo]eccnonantno esonacnocrn n sopontx.
5. Oecneuenne paoroarenxmn ocryna nnn, ornercrnenntx sa
oecneuenne esonacntx n sopontx ycnonn rpya, x coornercrny-
mme nn]opmannn o cymecrnymmnx n npenonaraemtx pncxax.
6. Bsanmnax xoopnnannx exrentnocrn n corpynnuecrno paoro-
arene, conmecrno ncnontsymmnx onn n re xe nomemennx nnn rep-
pnropnn, npn ntnonnennn yxasanntx oxsannocre, mexy coo, a
raxxe c paornnxamn n nx npecrannrenxmn
7. Oxsannocrt paornnxa, no mepe nosmoxnocrn n n coornercrnnn c
nororonxo n yxasannxmn cnoero paoroarenx, saornrtcx o cocrnen-
ntx esonacnocrn n soponte, a raxxe o esonacnocrn n soponte rex,
xro moxer nocrpaart or nx ecrnn nnn esecrnnx na nponsnocrne.
Hs c]ept ecrnnx omnx nonoxenn npexrnn o esonacnocrn
n soponte na nponsnocrne ncxnmuent, xax npannno, onpeenennte
c]ept exrentnocrn (noopyxennte cnnt, nonnnnx, orentnte nnt
rpaxancxo oopont n p.). Ornercrnennocrt paoroarenx ne pac-
npocrpanxercx na cnyuan ecrnnx nenpeoonnmo cnnt, upesntua-
nte n nenpennennte cnryannn, a raxxe na nensexnte nocnecrnnx,
nosnnxammne, nensnpax na onxnte mept npeocropoxnocrn.
B nenom, npexrnnt xnnxmrcx momntm cpecrnom pasnnrnx nop-
marnnno ast oecneuennx npana na soponte n esonacnte ycnonnx
rpya n crpanax EC. K nacroxmemy momenry nce onn n ro nnn nno
crenenn npnnenn nnyrpnrocyapcrnennoe saxonoarentcrno n coorner-
crnne xax mnnnmym c ocnonntmn npexrnnamn EC
1
.
Cymmnpyx ntmensnoxennoe, saxnmuaem, uro xonnennnx npana na
esonacnte n soponte ycnonnx rpya n EC coepxnr cneymmne xnm-
uente +nemenrt:
1. Cncremnt xapaxrep nonnrnxn n c]epe esonacnocrn n sopontx
na nponsnocrne, paspaoranno n npnmenxemo xax na yponne rocy-
apcrna n nenom, rax n na yponne orentntx paoroarene.
2. Hnnnnyannsannx n xomnnexcnocrt yxasanno nonnrnxn, npe-
nonarammne yuer ne rontxo rexnonornuecxnx n oprannsannonntx, no
raxxe connantno-ncnxonornuecxnx acnexron rpya n ]axropon, cnxsan-
ntx c nponsnocrnenno cpeo.
1
Cm., nanpnmep: saxonoarentcrno, npnnxroe n pamxax peannsannn Pamouno npexrnnt
na care EUR-Lex // http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServdo?uri=CELEX:719
89L0391:EN:NOT.
3. Hasop n xonrpont sa conmennem nopm o esonacnocrn n soponte
paorammnx nnn cnnamn opranon EC, nnyrpnrocyapcrnenntx opranon,
paoroarene, paornnxon, nx npecrannrene n nx conmecrntx opranon.
4. Peannsannx yxasannoro npana c conmennem npnnnnna panencrna.
5. Corpynnuecrno paornnxon n paoroarene, a raxxe paoroa-
rene mexy coo n ene oecneuennx esonacntx n sopontx ycno-
nn rpya; yuacrne paornnxon n npnnxrnn coornercrnymmnx pemenn.
6. Axryantnocrt, rexnnuecxax n oprannsannonnax conpemennocrt,
a raxxe xomnnexcnocrt n nocroxnnoe conepmencrnonanne mep no oe-
cneuennm esonacntx n sopontx ycnonn rpya.
7. Hpenmymecrnennax ornercrnennocrt paoroarenx sa oecneue-
nne esonacnocrn n sopontx na nponsnocrne.
Hpano na esonacnte n soponte ycnonnx rpya ne rontxo sannmamr
ocronoe nonoxenne n pxy ocnonononarammnx npan uenonexa xax
n rnoantnom macmrae, rax n na yponne Enponecxoro comsa, no
n nectma erantno anannsnpyercx n coornercrnymmnx oxymenrax.
3ro, esycnonno, oneruaer rocyapcrnam EC opaorxy nnyrpnrocy-
apcrnenntx moene oecneuennx yxasannoro npana n pycne omeen-
ponecxnx cranapron. Moxno ormernrt, uro mnorne ns npnneenntx
ntme +nemenron sacnyxnnamr nnnmannx poccncxoro saxonoarenx,
ocoenno n uacrn axryantnocrn, nnnnnyannsannn n xomnnexcnocrn
crparernuecxnx pemenn, a raxxe ornocnrentno noepxxn corpynn-
uecrna rpya n xannrana n annom nanpannennn.

62
B.M. Opooe
1
HOPML MEXYHAPOHOFO RPABA
KAK HCTOHHHK POCCHHCKOFO
TPYOBOFO RPABA
B nacroxmee npemx pacrer nnnxnne mexynaponoro npana ne rontxo
na npano mexynaponoro coomecrna, no n na nnyrpennee npano rocy-
apcrn, nxoxmnx n annoe coomecrno. Ocoenno nennxa pont mexy-
naponoro npana n ene samnrt npan uenonexa, x uncny xoroptx orno-
cxrcx n rpyonte npana.
nx onpeenennx nonoxennx, xoropoe sannmamr nopmt mexyna-
ponoro npana n cncreme ncrounnxon poccncxoro rpyonoro npana, npe-
xe ncero neoxonmo onpeennrt nx mecro n cncreme npana Poccnn n
nenom. Tax, n cr. 15 Koncrnrynnn Pu nnepnte saxpennena nopma, n coor-
nercrnnn c xoropo omenpnsnannte npnnnnnt n nopmt mexynapo-
noro npana, a raxxe mexynaponte oronopt Pu xnnxmrcx cocranno
uacrtm ee npanono cncremt.
Bmecre c rem Koncrnrynnx Pu ne aer ornera na nonpoc o rom, xaxoe
orneeno mecro nopmam mexynaponoro npana n cncreme poccncxoro
npana. Hnmt n u. 4 cr. 15 cxasano: Ecnn mexynapontm oronopom
Poccncxo ueepannn ycranonnent nnte npannna, uem npeycmo-
rpennte saxonom, ro npnmenxmrcx npannna mexynaponoro orono-
pa. 3ro osnauaer, uro n cnyuae onapyxnnmerocx npornnopeunx mexy
saxonom n mexynapontm oronopom npanonpnmennrentnte oprant
onxnt cneonart npannnam mexynaponoro oronopa.
Vunrtnax nepapxnm nnyrpnrocyapcrnenntx nopmarnnntx axron,
moxno cenart ntno o rom, uro nopma o npenmymecrnenno cnne mex-
ynapontx oronopon pacnpocrpanxercx na ]eepantnte saxont, yxa-
st Hpesnenra Pu n pyrne nopmarnnnte npanonte axrt ]eepantntx
opranon nnacrn, a raxxe na coornercrnymmne npanonte axrt cyexron
Pu. annax nopma xacaercx ncex saxonon nesanncnmo or npemenn n me-
cra nx npnnxrnx (o nnn nocne saxnmuennx mexynaponoro oronopa).
Tax, no pemennm Btcmero conera coomecrna Fenopyccnn n Poccnn
or 22 nmnx 1996 r. N 4 O panntx npanax rpaxan na rpyoycrpo-
crno, onnary rpya n npeocrannenne pyrnx connantno-rpyontx
rapanrn
2
ecrnymmn na ocnone nannonantnoro saxonoarentcrna
nopxox npnnneuennx n ncnontsonannx nnocrpanno paoue cnnt n
ornomennn rpaxan Fenopyccnn na reppnropnn Poccncxo ueepa-
nnn n rpaxan Pu na reppnropnn Fenopyccnn ne npnmenxercx.
1
oxrop mpnnuecxnx nayx, npo]eccop, saneymmn xa]epo rocyapcrnennoro
npana n mynnnnnantnoro ynpannennx Mocxoncxoro rocyapcrnennoro rymannrapnoro
ynnnepcnrera nm. M.A. Bonoxona.
2
PI. 1997. 17 anp.
63
Hemanonaxntm npecrannxercx nonpoc o rom, pacnpocrpanxercx nn
npnneennax nopma Koncrnrynnn Pu na nce nnt mexynapontx orono-
pon nnn rontxo na nexoropte ns nnx. ueepantnt saxon or 15 nmnx 1995 r.
N 101-u3 O mexynapontx oronopax Poccncxo ueepannn
1
(a-
nee 3axon o mexynapontx oronopax) n +ro cnxsn yxastnaer na ne-
oxonmocrt parn]nxannn mexynapontx oronopon, ycranannnnammnx
nnte, uem npeycmorpennte saxonom, npannna (u. 1 cr. 15).
B nornepxenne annoro nonoxennx n n. 5 nocranonnennx Hnenyma
Bepxonnoro cya Pu or 31 oxrxpx 1995 N 8 O nexoroptx nonpocax npn-
menennx cyamn Koncrnrynnn Poccncxo ueepannn npn ocymecrnne-
nnn npanocynx
2
pasxcnxercx, uro nnte npannna mexynaponoro oro-
nopa nonexar npnmenennm nnmt n rom cnyuae, ecnn pemenne o cornacnn
na nx oxsarentnocrt tno npnnxro n ]opme ]eepantnoro saxona.
Taxnm opasom, no cmtcny u. 4 cr. 15 Koncrnrynnn Pu mexynapont-
mn oronopamn Pu cneyer npnsnart raxne oronopt, n ornomennn xoro-
ptx Poccnx ntpasnna cornacne na nx oxsarentnocrt n xoropte ncrynnnn
nx nee n cnny. B uncno nasnanntx oronopon nyxno nxnmunrt n re mexy-
naponte oronopt CCCP, npanonpeemnnne xoroptx crana Poccnx.
Baxntm ycnonnem nxnmuennx n npanonym cncremy Poccnn, a, cneo-
narentno, n nenocpecrnennoro npnmenennx cyamn oronopntx nopm
xnnxercx nx o]nnnantnoe onynnxonanne. Cornacno n. 3 cr. 5 3axona o
mexynapontx oronopax n Poccncxo ueepannn nenocpecrnenno
ecrnymr nonoxennx o]nnnantno onynnxonanntx mexynapontx
oronopon. Hanpnmep, n cnyuae parn]nxannn Poccncxo ueepanne
xonnennn Mexynapono oprannsannn rpya (MOT) nx nopmt cra-
nonxrcx oxsarentntmn n n xauecrne camocroxrentnoro nopmarnnnoro
axra nonexar npnmenennm cyamn n pyrnmn npanonpnmennrentnt-
mn opranamn Pu, a raxxe onaamr npenmymecrnom nepe nnyrpennnm
saxonoarentcrnom Pu, ecnn n nnx npeycmorpent nnte npannna.
Pexomenannn MOT n ornnune or xonnennn MOT ne nmemr ox-
sarentno cnnt nx npanonpnmennrene, onaxo nx nonoxennx moryr
trt peannsonant n ]eepantntx saxonax n pyrnx nopmarnnntx npa-
nontx axrax.
Paccmorpnm npnmenenne mexynapontx nopm o rpye. Tax, nonpoc
o npnmenennn xonnennn n pexomenann MOT o rpye naxonrcx n
npxmo sanncnmocrn or nonpoca o nneennn n ecrnne mexynapo-
ntx nopm o rpye na reppnropnn annoro rocyapcrna, a raxxe or nx
nnnxnnx na nopmt nnyrpnrocyapcrnennoro npana.
Kax yxe ormeuanoct, rocyapcrno, parn]nnnpyx xonnennnm, rem
camtm eper na cex oxsarentcrno npenpnnxrt nce mept, xoropte
yyr rpeonartcx nx ee peannsannn, n rom uncne n nnecrn nopmt xon-
nennnn no nnyrpennee npano.
1
C3 Pu. 1995. N 29. Cr. 2757.
2
Fmnnerent Bepxonnoro Cya Pu. 1996. N 1.
64
Bocnponsneenne mexynapontx nopm o rpye no nnyrpnrocyap-
crnennom npane moxer nponcxonrt nyrem nneennx no nnyrpennee
npano mexynapontx nopm n rom nne, n xaxom onn cymecrnymr n
mexynaponom cornamennn, nocpecrnom orctnxn x nocnenemy nnn
orpaxennx no nnyrpennem npane cymecrna mexynapono nopmt.
B pxe crpan parn]nxannx xonnennnn cama no cee ne nnocnr xa-
xnx-nno nsmenenn n nannonantnt npanonopxox, nocxontxy axrt
parn]nxannn n npnannx e cnnt saxona pasenent (upannnx, Hrannx,
Fentrnx n p.). B pyrnx crpanax ]axr parn]nxannn xonnennn anro-
marnuecxn enaer xonnennnn uacrtm nnyrpennero npana (Aprenrnna,
Mexcnxa n p.). K uncny nocnennx ornocnrcx n Poccnx.
Onaxo n oonx cnyuaxx moxer nosnnxnyrt neoxonmocrt n npnnxrnn
cnennantnoro saxonoarentnoro axra. 3ro nponcxonr rora, xora no nny-
rpennee npano nnoxrcx mexynaponte nopmt o rpye, xoropte ne xnnx-
mrcx camoncnonnnmtmn, r.e. nopmt, xoropte neocrarount camn no cee
nx roro, urot npn nneennn nx n saxonoarentcrno onn mornn +]]exrnnno
npnmenxrtcx, n rpeymr cnennantntx maron nx nx peannsannn.
Hnora cxnatnaercx cnryannx, xora saxonoarent, parn]nnnpyx
mexynaponte nopmt o rpye, npenpamaer nx n nannonantnte n n
ro xe npemx ne nsmenxer camnx nannonantntx saxonon, xoropte npo-
onxamr ecrnonart, ncnecrnne uero napannentno cymecrnymr pa-
nee npnnxrt saxon n mexynaponax xonnennnx, cranmax saxonom.
Mexy yxasanntmn saxonoarentntmn axramn nensexno nosnnxamr
pacxoxennx n npornnopeunx, uro rpeyer or parn]nnnponanmero xon-
nennnm rocyapcrna npnnxrt ononnnrentnte mept nx roro, urot
npana rpaxan conmannct.
Taxnm opasom, peannsannx nopm mexynaponoro npana nenosmoxna
es ocymecrnnennx rex nnn nntx nopm nnyrpnrocyapcrnennoro npana.
B saxonoarentcrne nepexo ronopnrcx o nenocpecrnennom npn-
menennn, o nenocpecrnennom ecrnnn nopm mexynaponoro npa-
na. Hoonte ntpaxennx nentsx nonnmart yxnantno, rax xax onn ne
osnauamr npxmoro npnmenennx nnn ecrnnx mexynapontx nopm no-
mnmo nannonantno cncremt, nocxontxy nopmt mexynaponoro npana
nxnmuamrcx n npanonym cncremy crpant n ecrnymr xax uacrt anno
cncremt. Hntmn cnonamn, ynomxnyrte nopmt onxnt npnmenxrtcx
n coornercrnnn c nenxmn n npnnnnnamn npanono cncremt crpant, a
raxxe n ycranonnennom em nponeccyantnom nopxxe. Ho+romy cneyer
cornacnrtcx c rouxo spennx, n coornercrnne c xoropo nopmt mexy-
naponoro npana ne moryr nenocpecrnenno npnmenxrtcx no nnyrpnro-
cyapcrnenno c]epe, nponecc nx npnmenennx nensexno nepexonr n
nponecc ocymecrnnennx nopm nnyrpnrocyapcrnennoro npana. K romy
xe cyt nenocpecrnenno moryr npnmenxrt rontxo rax nastnaemte
camoncnonnnmte nopmt, (saxonoarentcrno pasnnuntx rocyapcrn nx
onpeenxer no-pasnomy: nenocpecrnenno npnmennmte, nenocpe-
crnenno ecrnymmne, oxsarentnte nx ncex nnn). B +ro cnxsn
65
nannonantnoe npano onxno ycranonnrt omn nopxox nnyrpnrocy-
apcrnennoro npnmenennx mexynapontx nopm. Pemenne nonpoca o
npnmennmocrn xonxperno nopmt sanncnr or coepxannx raxo nop-
mt, xoropoe onxno trt ocrarouno onpeenenntm, onaammnm
cnocrnom nopoxart npana n oxsannocrn cyexron nannonantnoro
npana n, cneonarentno, cnocontm cnyxnrt ocnonannem nx nnn-
nnyantntx npanonpnmennrentntx axron cyentx opranon. Hyxno
yunrtnart n ro, uro moxno oecneunrt nnmt re npana, nx xoroptx
cosant neoxonmte connantnte n +xonomnuecxne ycnonnx.
Hcxox ns +roro, n. 3 cr. 5 3axona o mexynapontx oronopax co-
epxnr nonoxenne, cornacno xoropomy n Poccncxo ueepannn ne-
nocpecrnenno ecrnymr mexynaponte oronopt Pu, xoropte ne
rpeymr nx cocrnennoro npnmenennx nsannx nnyrpnrocyapcrnen-
ntx axron. nx ocymecrnnennx nntx nonoxenn mexynapontx o-
ronopon Pu npnnnmamrcx coornercrnymmne npanonte axrt.
Taxnm opasom, nasnannax nopma saxpennxer enenne nopm mexyna-
ponoro npana na na nna: na camoncnonnnmte n necamoncnonnnmte.
K nepnomy nny saxonoarent ornocnr nonoxennx oronopon, ne rpey-
mmnx nsannx nnyrpnrocyapcrnenntx axron nx npnmenennx, n onn
ecrnymr nenocpecrnenno. Bropo nn nopm cocrannxmr nonoxennx,
nx ocymecrnnennx xoroptx neoxonmo npnnxrt coornercrnymmne
nopmarnnnte axrt, n noromy onn ne ecrnymr nenocpecrnenno.
Hanpnmep, mexynaponte oronopt Pu npnmenxmrcx x ornome-
nnxm, perynnpyemtm rpaxancxnm saxonoarentcrnom nenocpecrnen-
no, xpome cnyuaen, xora ns mexynaponoro oronopa cneyer, uro nx
ero npnmenennx rpeyercx nsanne nnyrpnrocyapcrnennoro axra, r.e.
nonoxennx raxnx oronopon npnront nx nenocpecrnennoro npnme-
nennx n pamxax nannonantnoro npana n ne nyxamrcx n yrounennn npn
nomomn nsannx cnennantnoro nmnnemenrannonnoro axra. Hpecran-
nxercx, uro ananornunax nopma onxna trt nxnmuena n n rpyonoe
saxonoarentcrno.
B +ro cnxsn nosnnxaer nonpoc o coornomennn oronopa n nsanno-
ro nopmarnnnoro axra. Tax, ycranonneno, uro napxy c mexynapont-
mn oronopamn Pu nyxno npnmenxrt n coornercrnymmn nnyrpnrocy-
apcrnennt npanono axr, npnnxrt nx ocymecrnnennx nonoxenn
yxasannoro mexynaponoro oronopa.
Hpaxrnxa noxastnaer, uro n Poccncxo ueepannn cyt, xax npa-
nnno, npnepxnnamrcx nopxxa, npn xoropom n nepnym ouepet py-
xonocrnymrcx nnyrpnrocyapcrnenntm axrom n npnmenxmr npannna
mexynaponoro oronopa nnmt n cnyuae ero xnnoro pacxoxennx c or-
euecrnenntm saxonoarentcrnom.
B Poccnn ]nsnuecxne n mpnnuecxne nnna, samnmax cnon rpyonte
npana, nnpane cctnartcx na nopmt mexynaponoro npana, cyt xe, py-
xonocrnyxct nonoxennxmn Koncrnrynnn Pu, onxnt npnmenxrt npn
paccmorpennn en o rpyontx cnopax nopmt mexynaponoro npana n
coornercrnnn c neycranonnenntmn npannnamn.
Fontmoe snauenne nx ncrounnxon npana nmemr raxne axrt, xax
Bceomax exnapannx npan uenonexa, npnnxrax Ienepantno Accam-
nee OOH 10 exapx 1948 r. He mentmee snauenne nx poccncxoro
saxonoarentcrna nmemr n xonnennnn MOT axrt, npnnxrte +ro
mexynapono oprannsanne n parn]nnnponannte npannrentcrnamn
orentntx crpan, n n rom uncne Poccnn.
Onpeenxx saaun MOT, ee pyxononrenn neonoxparno nouepxn-
nann, uro +ra oprannsannx rorona noennrtcx ontrom n oxasart nomomt
crpanam n ycnemnom nepexoe x ro moenn ptnxa, xoropax oecneunna-
er ne rontxo +xonomnuecxoe pasnnrne, no n connantnym cnpanennnocrt.
Bce nopmt MOT c]opmynnponant ouent xoppexrno. Hanpnmep,
n raxom axre, xax Konnennnx o nncnexnnn rpya (1950 r.), n xoropo
peut ner o neoxonmocrn ocymecrnnennx xonrponx sa conmennem
saxonoarentcrna, ornocxmerocx x ycnonnxm rpya n x oxpane rpyx-
mnxcx n nponecce nx paort, xasanoct t, ontme, uem n xaxom-nn-
o pyrom, onxen tn npoxnnrtcx xapaxrep nmneparnnnocrn. Tem ne
menee MOT ouent ocropoxno ]opmynnpyer nocnecrnnx napymenn
(cr. 18), yxastnax na ro, uro nannonantntm saxonoarentcrnom npe-
ycmarpnnamrcx n npnmenxmrcx coornercrnymmne canxnnn sa napyme-
nnx saxonoarentntx nonoxenn, npnmenenne xoroptx nonexnr xon-
rponm co cropont nncnexropon rpya, n sa npornnoecrnne, oxasannoe
nncnexropam rpya npn ocymecrnnennn nmn cnonx oxsannocre.
Peaxnnx +ro nopmt ouent cnmnromarnuna. 3ro ne pexomenannx,
no conmenne npannna oxsarentno, n ne npanonax nopma c ee ox-
sarentntm arpnyrom canxnne. Bmecre c rem nentsx cunrart ee n
oronopom, n xoropom cropont pemnnn yperynnponart ry nnn nnym cn-
ryannm onpeenenntm opasom n ycranonnnn canxnnn na cnyua nent-
nonnennx oxsarentcrn.
Honox nror cxasannomy moxno ormernrt, uro n nocnenne rot
nponsomnn snaunrentnte nsmenennx nce saxonoarentno nopmarnn-
no ast n Poccncxo ueepannn. Ona ns saau nopmornopuecxnx
opranon cocronr n ononnennn omnx nonoxenn rpyonoro saxonoa-
rentcrna, npnneenne nx n coornercrnne c cymecrnymmnmn +xonomn-
uecxnmn peannxmn, n pemennn nonpocon, nosnnxammnx n c]epe rpya
mexy paornnxamn n paoroarenxmn, na ase connantnoro naprnep-
crna n yuera nnrepecon oenx cropon rpyonoro oronopa.
Tpyonoe npano xax cncrema mpnnuecxnx nopm, perynnpymmnx
omecrnenno-rpyonte ornomennx, cocronr ns mnoxecrna nopmarnn-
ntx axron: saxonon, yxason, nocranonnenn npannrentcrna, pasnnuntx
neomcrnenntx axron, a raxxe noxantntx nopm, ecrnymmnx n xon-
xperntx nponsnocrnenntx n nenponsnocrnenntx crpyxrypax y pa-
oroarene. Bce onn onxnt trt nounnent enntm xoncrnrynnon-
ntm npnnnnnam omecrnenno oprannsannn rpya, naxonrtcx mexy
coo n onpeenenno cyopnnannonno sanncnmocrn.
67
A.M.Hvuuuroe
1
O RPHOPHTETE TPYOBOFO KOEKCA
POCCHHCKOH OEEPAUHH B CHCTEME
HCTOHHHKOB TPYOBOFO RPABA POCCHH
Hpnnnnn npnopnrera xon]nnnponannoro axra o rpye n cncre-
me nopmarnnntx ncrounnxon rpyonoro npana tn saxpennen n K3oT
PCuCP 1918 r.
2
Hocneymmne K3oTt PCuCP 1922 r.
3
n 1971 r.
4
na-
snannoro npnnnnna rexcryantno ne ycranannnnann. Bospoxenne +roro
npnnnnna nponsomno c npnnxrnem Tpyonoro xoexca Pu (TK Pu) n
2001 r. B Koexce npnnnnn ero npnopnrera oxnnxercx n ornomennn
ne rontxo nopmarnnntx axron o rpye, no n nopmarnnntx axron nno
orpacneno npnnanexnocrn, a raxxe xomnnexcntx axron, coepxa-
mnx nopmt rpyonoro npana. B cnyuae npornnopeunx mexy TK Pu n
nntmn ]eepantntmn saxonamn, nosaxonntmn axramn, coepxamnmn
nopmt rpyonoro npana, npnmenxercx TK Pu.
B nacroxmee npemx snauenne +roro npnnnnna npnoperaer ocoym
snaunmocrt n cnxsn c +xcnancne rpaxancxoro n amnnncrparnnnoro sa-
xonoarentcrna n c]epy perynnponannx rpyontx ornomenn. Hanpnmep,
ueepantnt saxon or 26 exapx 1995 r. N 208-u3 O axnnonepntx
omecrnax
5
saxpennxer npnopnrer annoro 3axona n perynnponannn
rpyontx ornomenn c pyxononrenem mpnnuecxoro nnna (n. 3 cr. 69).
3ro nosnonnno cnennanncram no rpaxancxomy npany esanennxnnon-
no yrnepxart, uro nx nnnnnncron ouennen ntno o npnopnrere nopm
rpaxancxoro npana na nopmamn rpyonoro npana n perynnponannn or-
nomenn mexy renepantntm npexropom n axnnonepntm omecrnom.
Hnnnnncrt cunramr, uro +ro yxasano n cr. 69 camoro 3axona: Ha or-
nomennx mexy omecrnom n ennonnuntm ncnonnnrentntm opranom
omecrna (npexropom, renepantntm npexropom) n (nnn) unenamn xon-
nernantnoro ncnonnnrentnoro oprana omecrna (npannennx, npexnnn)
ecrnne saxonoarentcrna Poccncxo ueepannn o rpye pacnpocrpa-
nxercx n uacrn, ne npornnopeuame nonoxennxm nacroxmero ueepant-
noro saxona, r.e. rpaxancxo-npanontm nopmam. Kpome roro, cornacno
cr. 69 oronop c renepantntm npexropom moxer trt pacroprnyr n nm-
oe npemx; a n coornercrnnn co cr. 70 renepantnt npexrop necer orner-
crnennocrt sa ytrxn, npnunnennte nnnonntmn ecrnnxmn, n nonnom
1
Hpo]eccop pocnancxoro rocyapcrnennoro ynnnepcnrera nm. H.I. emnona, ox-
rop mpnnuecxnx nayx.
2
CV PCuCP. 1918. N 8889. Cr. 905.
3
CV PCuCP. 1922. N 70. Cr. 903.
4
BBC PCuCP. 1971. N 50. Cr. 1007.
5
C3 Pu. 1996. N 1. Cr. 1.
68
oeme. Ho mnennm A.B. Kv.uucro, no orpacneno npnnanexnocrn oro-
nop, saxnmuaemt axnnonepntm omecrnom c renepantntm npexropom,
xnnxercx rpaxancxo-npanontm sui generis, oennxmmnm na nna
rpaxancxo-npanontx oronopon. Ona ntenxer ne nnocxocrn orno-
menn, cymecrnymmne mexy axnnonepntm omecrnom n ero opranom.
Bo-nepntx, +ro ynpannenuecxax exrentnocrt na ocnonannn oronopa nos-
mesnoro oxasannx ycnyr. 3ect peut ner o cycnnapnom npnmenennn
nopm rpyonoro npana. Bo-nroptx, +ro nsanmoornomennx axnnonepnoro
omecrna n ero oprana, cnxsannte c npecrannennem nnrepecon omecrna
nonne na ocnonannn arenrcxoro oronopa no rnny nopyuennx
1
.
Px nnnnnncron sannmaer necxontxo nnym nosnnnm n ornomennn
npanonoro craryca pyxononrenx axnnonepnoro omecrna npn coxpa-
nennn npnnnnna npnopnrera rpaxancxoro saxonoarentcrna. Ho nx
mnennm, ns ecrnymmero saxonoarentcrna ntrexaer nosmoxnocrt
saxnmuennx mexy onnmn n remn xe croponamn (pyxononrenem n ax-
nnonepntm omecrnom) nyx oronopon, onn ns xoroptx perynnpyer-
cx nopmamn rpyonoro npana, a pyro rpaxancxoro npana. Taxnm
opasom, yxasannte ornomennx onxnt trt xnann]nnnponant xax
ocot nn oronopa (sui generis), npxmo ne npeycmorpennt saxonom
n couerammn n cee +nemenrt rpyonoro n rpaxancxoro npana
2
.
ncxyccnn na +ry remy neyrcx n cpen yuentx-rpyonnxon, npn +rom
onn npnepxnnamrcx ornnuno or nnnnnncron nosnnnn. Fontmnncrno
npnuncnxnn +rn oronopt x rpyontm oronopam
3
. Pasnnuannct rpax-
ronxn ycnonn n coepxannx +roro oronopa, ocnonann npexpamennx
4
.
3axonoarent nocrannn rouxy n ncxyccnn o npanono npnpoe o-
ronopa c pyxononrenem, ntennn n TK Pu rnany Ocoennocrn pery-
nnponannx rpya pyxononrenx oprannsannn n unenon xonnernantnoro
ncnonnnrentnoro oprana oprannsannn, n xoropo npeycmorpent oco-
ennocrn saxnmuennx n pacropxennx rpyonoro oronopa, marepnant-
no ornercrnennocrn. Onaxo +ra rouxa ncxope npenparnnact n sanxrym
xax n reopnn rpyonoro npana, rax n na npaxrnxe.
Ha npaxrnxe ncrana nponema nopxxa ynontnennx pyxononrenx no
ononnnrentntm ocnonannxm no pemennm ynonnomouennoro oprana
mpnnuecxoro nnna nnn cocrnennnxa nmymecrna oprannsannn (cr. 278
1
Cm.: Kv.uucra A.B. Ipaxancxo-npanonax ornercrnennocrt ennonnunoro ncnon-
nnrentnoro oprana axnnonepnoro omecrna // Axryantnte nponemt rpaxancxoro
npana / Ho pe. O.P. Lu.oxeocma. Btn.11. M., 2007. C. 140.
2
Cm.: Kos.oea H. Ipaxancxo-npanono craryc oprana mpnnuecxoro nnna // Xosx-
crno n npano. 2004. N 8.
3
Cm.: Kvpeuuo A. Konrpaxr c pyxononrenem npenpnxrnx // 3axon. 1995. N 9.
C. 98; Cipoeamcra H.A. Tpyonte ornomennx n rpyonoe npano // Iocyapcrno n
npano. 1996. N 7. C. 7582.
4
Cm.: I.asipuu B. Hpanonoe nonoxenne n rpyontx ornomennxx oprana ynpannennx
axnnonepntm omecrnom // 3axonoarentcrno n +xonomnxa. 1997. N 34. C. 12; Op.oe-
cru P.H. Teopnx n npaxrnxa rpyonoro saxonoarentcrna // 3xonomnxa n npano. 1998.
N 1. C. 9395.
69
TK Pu). onxnt nn nasnannte oprant n nnna oocnontnart ocpounoe
npexpamenne rpyonoro oronopa c pyxononrenem? Mnenne yuentx,
xommenrnpymmnx yxasannym crartm saxona, coornercrnenno pasenn-
nnct. Hocxontxy peut ner o rpyonom oronope, ro ymecrno ncnomnnrt
xonnennnm cranntnocrn rpyonoro npanoornomennx, n coornercrnnn
c xoropo npanonax moent npexpamennx rpyonoro oronopa nxnmuaer
oocnonannocrt npnunnt ynontnennx. Fonee roro, cornacno nocranon-
nennm Hnenyma Bepxonnoro Cya Pu or 17 mapra 2004 r. N 2 O npn-
menennn cyamn Poccncxo ueepannn Tpyonoro xoexca Poccncxo
ueepannn
1
rapanrnn rpyontx npan paornnxa n nne omero sanpe-
ra na ynontnenne paornnxa no nnnnnarnne paoroarenx n nepno npe-
menno nerpyocnoconocrn n n nepno npetnannx n ornycxe pacnpo-
crpanxmrcx n na cnyuan ynontnennx pyxononrenx (n. 2 cr. 278 TK Pu).
Taxnm opasom, c ono cropont, nannno coueranne rnxocrn perynn-
ponannx rpyontx ornomenn (orxptrt nepeuent ocnonann ocpou-
noro npexpamennx rpyonoro oronopa c pyxononrenem), c pyro
cranntnocrt (oecneuenne yponnx rapanrn rpyontx npan, sanper nx
orpannuennx n sanncnmocrn or onxnocrnoro nonoxennx nnna).
B reopnn rpyonoro npana nonpoc o npnpoe oronopa c pyxono-
nrenem ocraercx orxptrtm. Tax, T.A. Bo:euro n J.P. Mapmupocu
nacrannamr na rpaxancxo-npanono npnpoe oronopa c pyxononre-
nem oprannsannn, cunramr nosnnnm saxonoarenx neoocnonanno no
xnann]nxannn +roro oronopa n xauecrne rpyonoro. Ho nx mnennm,
+ror oronop ne orneuaer npnsnaxam rpyonoro oronopa, rax xax, no-
nepntx, ero croponamn xnnxmrcx yupenrenn (cocrnennnxn) n pyxo-
nonrent xax opran mpnnuecxoro nnna; no-nroptx, pyxononrent ne
ntnonnxer rpyono ]ynxnnn n ne nounnxercx npannnam nnyrpennero
pacnopxxa. B xauecrne omero ntnoa anropt xoncrarnpymr, uro py-
xononrent oprannsannn xnnxercx opranom mpnnuecxoro nnna, npn-
operaer n repxer cnon nonnomounx na ocnonannn nopm rpaxancxoro
npana. A nponemy connantno samnrt pyxononrenx moxno pemnrt c
nomomtm cycnnapnoro npnmenennx nopm rpyonoro npana nno ny-
rem ycranonnennx coornercrnymmnx ycnonn n oronope
2
.
Hosnonnm cee ne cornacnrtcx c raxo rpaxronxo npanonoro crary-
ca pyxononrenx. C pyxononrenem saxnmuaercx onn ns nernnnuntx
nnon rpyonoro oronopa. On ne xnnxercx cmemanntm, mexorpacnentm,
on ocraercx rpyonpanontm. C yuerom n]]epennnannn rpyonoe npano-
ornomenne c pyxononrenem xapaxrepnsyercx nnuntm npnsnaxom (oxsa-
rentno nnunoe yuacrne n ncnonnennn ]ynxnn pyxononrenx), oprannsa-
nnonntm (ntnonnenne onpeenennoro xpyra ]ynxnn ynpannenuecxoro
xapaxrepa c nounnennem rpyonomy pacnopxxy) n nosmesntm.
1
Fmnnerent Bepxonnoro Cya Pu. 2004. N 6.
2
Cm.: Bo:euro T.A., Mapmupocu J.P. Hponemt rpyonoro npana: npana n oxsan-
nocrn paoroarenx. Honocnnpcx, 2004. C. 40.
70
Hpaxrnxa sanantx crpan cnnerentcrnyer o n]]epennnannn n
npanonom perynnponannn npanonoro craryca pyxonoxmnx paornnxon.
B ontmnncrne crpan na pyxonoxmnx paornnxon pacnpocrpanxercx
rpyonoe saxonoarentcrno c yuerom ocoennocre nx npanonoro crary-
ca. Tax, n ornomennn peannsannn xonnexrnnntx rpyontx npan nasnan-
nte paornnxn otuno ncxnmuamrcx ns uncna nnn, nmemmnx npano
yuacrnonart n xonnexrnnntx neperonopax, orpannunnaercx npnmene-
nne x nnm nonoxenn xonnexrnnntx oronopon. Hemano nopm-nsxrn
npnnxro n ornomennn ocnonann n ycnonn pacropxennx rpyonoro
oronopa c raxnmn paornnxamn npn ononpemennom npeocrannennn
ononnnrentntx rapanrn, cnxsanntx c ynontnennem (onee nnrent-
nte cpoxn npeynpexennx, nontmennoe ntxonoe nocone). B pxe
cnyuaen npeycmarpnnaercx nontmennax marepnantnax ornercrnen-
nocrt pyxonoxmnx paornnxon sa npe, npnunnennt paoroarenm, n
pxe cnyuaen na ocnonannn nopm rpaxancxoro saxonoarentcrna. o-
nycxaercx onee rnxax pernamenrannx paouero npemenn n npemenn
ortxa, orpannunnaercx npano na ntop paort na ocnonannn naxron
o nexonxypennnn n conmecrnrentcrno.
MOT paccmarpnnaer pyxonoxmnx paornnxon xax cyexron rpyono-
ro saxonoarentcrna. B pxe xonnennn n pexomenann MOT coepxarcx
nonoxennx o npnmenennn x raxnm paornnxam mexynapono-npanontx
cranapron rpyontx npan no ycmorpennm nannonantnoro saxonoarenx
1
.
Hentsx ne ormernrt, uro +xcnancnx rpaxancxoro npana n c]epy pe-
rynnponannx rpyontx ornomenn oycnonnena n pacnpocrpanennem
rax nastnaemo nernnnuno sanxrocrn (saemnt rpy, paora xom-
ntmrepntx naomnnxon (renerpy) n p.).
Hemano nponem nosnnxaer n n cnxsn c nsmenennem no none sa-
xonoarenx orpacneno npnnanexnocrn rpyontx ornomenn ro-
cyapcrnenntx cnyxamnx. 3ect cneyer ntcxasart px sameuann,
ne yrnynxxct n ncxyccnm, nocxontxy nocnenxx ocrarouno nonno
npoanannsnponana n mpnnuecxo nnreparype. Ormernm, uro mnorne
yuente-amnnncrparnnncrt cunramr exrentnocrt rocyapcrnen-
ntx cnyxamnx npemerom perynnponannx amnnncrparnnnoro npana
2
.
Hpecrannrenn nayxn rpyonoro npana n ontmnncrne cnoem oramr
npenourenne nopmam cnoe orpacnn rpyonoro npana.
B sananom saxonoarentcrne n nacroxmee npemx npeonaaer mne-
nne, uro ornomennx n c]epe rocyapcrnenno cnyxt monononnx
amnnncrparnnnoro npana. 3ro oocnontnaercx rem, uro xoncrnrynpo-
nanne ornomennx rocyapcrnenno cnyxt onocroponnn axr, ne
nmemmn nnuero omero c rpyontm oronopom. Hanpnmep, n Iepma-
1
Cm.: Hmmoe H.H. Hpanonoe perynnponanne rpyontx ornomenn pyxonoxmero
nepconana // Tpy sa pyexom. 2002. N 2. C. 7187.
2
Cm., nanpnmep: Baxpax .H., Poccuucru B.B., Cmapu.oe P.H. Amnnncrparnnnoe
npano. M., 2007. C. 253330; Cmapu.oe P.H. Cnyxenoe npano. Boponex, 1996. C. 23.
71
nnn xomnnexc nopm, xacammnxcx rpya rocyapcrnenntx unnonnnxon,
nxnmuaercx n unnonnnute npano, xnnxmmerocx noorpacntm amnnn-
crparnnnoro npana
1
. Ho omax renennnx pasnnrnx sananoro rpyonoro
npana cnnerentcrnyer o nocrenennom pacnpocrpanennn rpyonoro saxo-
noarentcrna na rocyapcrnenntx cnyxamnx n nonnnecxnx. Fonee roro,
px Konnennn MOT, n uacrnocrn Konnennnx N 151 O samnre npana
na oprannsannm n nponeypax onpeenennx ycnonn sanxrocrn na rocy-
apcrnenno cnyxe (1978 r.)
2
(ne parn]nnnponana Pu), ne nxnmuaer
nx n c]epy ecrnnx rpyonoro saxonoarentcrna. Ona npeycmarpnnaer
samnry or ncxpnmnnannn npo]comson rocyapcrnenntx cnyxamnx, a
raxxe npnnneuenne nocnennx x yuacrnm n nponecce npnnxrnx ynpan-
nenuecxnx pemenn, sarparnnammnx nx rpyonte nnrepect.
B neannem npomnom poccncxn saxonoarent n +ro uacrn ecrno-
nan n pycne mexynapono-npanontx cranapron. Tax, n panee ecrnonan-
mem 3axone Pu or 31 nmnx 1995 r. N 119-u3 O ocnonax rocyapcrnen-
no cnyxt Pu
3
ycranannnnanoct omee npannno o pacnpocrpanennn
ecrnnx saxonoarentcrna o rpye na yxasannte xareropnn cnyxamnx c
ocoennocrxmn, npeycmorpenntmn nasnanntm 3axonom.
Taxnm opasom, rpyonte ornomennx rocyapcrnenntx cnyxamnx
nxnmuannct n npemer rpyonoro npana. 3ro osnauano, uro npn orcyr-
crnnn n yxasannom ntme 3axone cnennantntx nopm, perynnpymmnx rpy-
onte ornomennx, npnmenxmrcx omne nopmt nmenno rpyonoro npana.
Hpnnnnn npnmenennx rpyonoro saxonoarentcrna x rpyontm ornome-
nnxm rocyapcrnenntx cnyxamnx, panee moxno tno c]opmynnponart
cneymmnm opasom: +rn ornomennx perynnpymrcx rpyontm saxonoa-
rentcrnom c yuerom npnopnrera ecrnnx cnennantntx nopm.
Cnryannx npnnnnnnantno nsmennnact nocne npnnxrnx ueepantno-
ro saxona or 27 nmnx 2004 r. N 79-u3 O rocyapcrnenno rpaxancxo
cnyxe Poccncxo ueepannn
4
. On no cyrn nerannsonan ooconenne
or rpyonoro nonoro cnyxenoro npana xax noorpacnn amnnncrpa-
rnnnoro npana. Hmenno n raxom xnmue xommenrnponan npoexr anno-
ro saxona samecrnrent pyxononrenx Amnnncrpannn Hpesnenra Pu
B.H. Heauoe. On nouepxnyn, uro perynnponanne rocyapcrnenno cnyx-
t ornocnrcx x npemery nynnunoro npana, a rocyapcrnenntx cnyxa-
mnx nentsx paccmarpnnart npocro xax naemntx paornnxon, nmemmnx
ocot craryc
5
. Fonee roro, n yxasannom 3axone orcyrcrnymr cctnxn na
rpyonoe saxonoarentcrno, a ero nosmoxnoe npnmenenne onycxaercx
napxy (na panntx) c nntmn ]eepantntmn saxonamn rontxo n uacrn, ne
yperynnponanno anntm 3axonom (cr. 5, 73).
1
Cm.: Kuce.ee H.B. Cpannnrentnoe n mexynaponoe rpyonoe npano. M., 1999. C. 83.
2
Konnennnn n pexomenannn MOT. 19571990. T. II. C. 1883.
3
C3 Pu. 1995. N 31. Cr. 2990.
4
C3 Pu. 2004. N 31. Cr. 3215.
5
Cm.: Heauoe B.H. Pe]opmnponanne rocyapcrnenno cnyxt: nonpoct n nepcnex-
rnnt // Xypnan poccncxoro npana. 2003. N 5. C. 39.
72
Taxax nosnnnx saxonoarenx tna noneprnyra aprymenrnponanno
xpnrnxe yuentmn-rpyonnxamn. Onn cnpanennno cunramr, uro orcyr-
crnyer npaxrnuecxn cmtcn n ntenennn cnyxenoro npana, cocroxme-
ro ns mon]nnnponanntx nopm rpyonoro npana, a saxonoarentcrno o
rocyapcrnenno rpaxancxo cnyxe nmeer n cnoe ocnone omnou-
nym reopernuecxym xonnennnm o ncxnmunrentnocrn cnyxentx or-
nomenn n neoxonmocrn cment npanontx cpecrn nx perynnponannx
c rpyonpanontx na amnnncrparnnnte
1
.
ecrnnrentno, 3axon O rocyapcrnenno rpaxancxo cnyxe
nocrpoen na npxmom sanmcrnonannn nopm TK Pu, a no ]opme (repmn-
nonornn) or nero ncrannnpyercx. Tepmnn rpyono samenen na cny-
xent (cnyxent xonrpaxr, cnyxent pacnopxox, cnyxenax
ncnnnnnna, cnyxenoe npemx, cnyxent cnop). Coepxarentnoe na-
nonnenne nepeuncnenntx nncrnryron cosnyuno TK Pu. Hpn +rom uacrt
crare coepxnr nopmt, yunrtnammne ocoennocrn npanonoro cra-
ryca rocyapcrnennoro cnyxamero (orpannuennx, sanpert, cnxsannte
c rpaxancxo cnyxo, ononnnrentnte rocyapcrnennte rapanrnn
rpaxancxnx cnyxamnx, xapont pesepn n p.) Onn yxnatnamrcx n
pamxn n]]epennnannn rpyontx ornomenn. Honennt cnyxenoro
npana npecrannxmr coo ne nsnecrnte reopnn npana, n rom uncne n
reopnn rpyonoro npana, xoncrpyxnnn nepesaxnmuennx cnyxenoro
xonrpaxra (cr. 25), npnocranonnennx cnyxenoro xonrpaxra no ocro-
xrentcrnam, ne sanncxmnm or nonn cropon (cr. 39) n p. B cnyuae nt-
xnnennx npoenon n npanonom perynnponannn nensexno cycnnapnoe
npnmenenne nopm rpyonoro saxonoarentcrna, uro n npeycmorpeno
cr. 73 nacroxmero 3axona.
Bepoxrno, nmenno +rn aprymenrt tnn onpeenxmmnmn npn nne-
cennn nsmenenn n ononnenn n TK Pu ueepantntm saxonom or
30 nmnx 2006 r. N 90-u3 O nnecennn nsmenenn n Tpyono xoexc
Poccncxo ueepannn, npnsnannn neecrnymmnmn na reppnro-
pnn Poccncxo ueepannn nexoroptx nopmarnnntx npanontx axron
CCCP n yrparnnmnmn cnny nexoroptx saxonoarentntx axron (nono-
xenn saxonoarentntx axron) Poccncxo ueepannn
2
. Tax, n cr. 11
TK Pu noxnnnact nopma, coepxanmaxcx n ntne yrparnnmem cnny
ueepantnom saxone or 31 nmnx 1995 r. N 119-u3 O ocnonax rocy-
apcrnenno cnyxt Poccncxo ueepannn, cornacno xoropo na ro-
cyapcrnenntx rpaxancxnx cnyxamnx n mynnnnnantntx cnyxamnx
ecrnne rpyonoro saxonoarentcrna n nntx axron, coepxamnx nop-
mt rpyonoro npana, pacnpocrpanxercx c ocoennocrxmn, npeycmo-
rpenntmn ]eepantntmn saxonamn n nntmn nopmarnnno npanontmn
axramn o rocyapcrnenno rpaxancxo n mynnnnnantno cnyxe. Ta-
1
Cm.: Heauoe C.A., Heauruua T.B., Kvpeuuo A.M., Maepuu C.H., Xox.oe E.B. Hpano-
noe perynnponanne ornomenn n c]epe roccnyxt // 3X-Rpncr. 2004. N 6.
2
C3 Pu. 2006. N 27. Cr. 2878.
73
xnm opasom, peut ner ornmt ne o cycnnapnom npnmenennn nopm
rpyonoro npana; nnont saxnneno o nxnmuennn nasnanntx ornomenn
n npemer orpacnn rpyonoro npana: nx perynnponannn na ocnonannn
npnnnnna enncrna n n]]epennnannn n npanonom perynnponannn rpy-
ontx ornomenn.
Cnennanncrt amnnncrparnnnoro npana +ry xonnnsnm TK Pu n
3axona O rocyapcrnenno rpaxancxo cnyxe Poccncxo ueepa-
nnn ennoymno paspemamr n nontsy nocnenero n oocnontnamr
ocot xapaxrep cnyxentx npanoornomenn npnnnnnnantno ornnu-
nt or rpyontx.
Cnennanncrt no rpyonomy npany Canx-Herepyprcxo mpnnuecxo
mxont, yunrtnax nosnnnm saxonoarenx, ntramrcx narn xomnpomncc
nnrepecon rpyonoro npana n amnnncrparnnnoro npana. Onn nnmyr o
nnrerpannn npanonoro perynnponannx, ntpaxammecx no nce onee rec-
nom n cnoxnom nsanmoecrnnn n nsanmonnnxnnn nopm pasnnuntx or-
pacne npn npanonom perynnponannn pxa omecrnenntx ornomenn, o
nocrnennom xapaxrepe nncrnryra rocyapcrnenno cnyxt, uro npoxn-
nxercx n conmecrnom npanonom perynnponannn nopmamn rpyonoro n a-
mnnncrparnnnoro npana ornomenn rpaxancxnx rocyapcrnenntx cny-
xamnx, rpaxancxoro nepconana n c]epe noenno n npanooxpannrentno
rocyapcrnenno cnyxt
1
. B reopnn rpyonoro npana n +ro cnxsn npe-
naraercx xonnennnx conmecrnoro npemera npanonoro perynnponannx.
Ecnn onecrn +ry xonnennnm o nornuecxoro sanepmennx, ro ona, no cyrn,
yer osnauart orpnnanne orpacnenoro enennx cncremt npana no npeme-
ry n meroy npanonoro perynnponannx. Kcrarn, n ornomennn orpacnenoro
meroa npanonoro perynnponannx canxr-nerepyprcxax mxona rpyonnxon
yxe ntnecna cno nepnxr, samennn ero na mexannsm npanonoro perynn-
ponannx omecrnennoro rpya
2
.
Ha nam nsrnx, o npemere conmecrnoro perynnponannx moxno ne-
crn peut n pamxax xomnnexcnoro saxonoarentcrna n xomnnexcntx nop-
marnnntx axron, coepxamnx nopmt pasnnuntx orpacne npana. He
xnnxxct croponnnxom ntenennx xomnnexcntx orpacne npana, nonara-
em, uro xomnnexcno moxer trt orpacnt saxonoarentcrna. Anrop re-
opnn xomnnexcntx orpacne npana C.C. A.erceee paccmarpnnan nx xax
coennenne pasntx nncrnryron asontx (xoncrnrynnonnoe, rpaxan-
cxoe, yrononnoe, amnnncrparnnnoe n nponeccyantnte orpacnn npana)
n cnennantntx orpacne (rpyonoe, npano connantnoro oecneuennx,
cemenoe, sementnoe n p.). Taxoe coennenne orpacne nocnr nepe-
xont, npemennt xapaxrep o nepepacrannx +roro cnnresa n ocnon-
nym orpacnt
3
. H.C. Beu:, nnonne cnpanennno, na nam nsrnx, nospaxan
1
Tpyonoe npano Poccnn / Ho pe. C.H. Maepuua, E.B. Xox.oea. M., 2007. C. 2223.
2
Cm. noponee: Hvuuuroea M.B., Hvuuuroe A.M. Ouepxn reopnn rpyonoro npana.
CH., 2006. C. 391409.
3
Cm.: A.erceee C.C. Hpano. Ontr xomnnexcnoro nccneonannx. M., 1999. C. 546.
74
npornn xomnnexcntx orpacne npana, yrnepxax, uro xomnnexcntx or-
pacne ne moxer trt, n ro npemx xax xomnnexcnte orpacnn saxonoa-
rentcrna nosmoxnt n nyxnt. On, n uacrnocrn, ormeuan, uro uacro npn-
xonrcx cosanart orpacnn saxonoarentcrna, xoropte ne connaamr c
orpacnxmn npana, nxnmuamr npnnnnnt n nopmt necxontxnx orpacne
1
.
3acnyxnnaer ocooro nnnmannx nosnnnx P.3. Hueuua, xoropt
cunran, uro ner nonnonenntx n nenonnonenntx orpacne, npo]n-
nnpymmnx n cnennantntx, ocnonntx n xomnnexcntx. Ho ero mnennm,
peut onxna nrn o orpacnxx saxonoarentcrna, xoropte pannt, no npn
npnopnrere orpacnn, nmenyemo rocyapcrnenntm npanom, xoropym
rounee nastnart saxonoarentcrnom o rocyapcrnennom crpoe
2
. Mexy
rem npecrannxercx, uro npn nce npaxrnuecxo snaunmocrn orpacne
saxonoarentcrna npx nn nmemrcx ocnonannx nx orxasa or orpacne
npana xax nepnnuntx npanontx opasonann, cocrannxmmnx cncremy
npana. Hmenno n xauecrne xomnnexcnoro nopmarnnnoro axra, coepxa-
mero nopmt amnnncrparnnnoro, rpyonoro npana n npana connantnoro
oecneuennx, paccmarpnnaer conpemennoe saxonoarentcrno o rocyap-
crnenno rpaxancxo cnyxe P.H. Ho.emaee
3
.
A.B. Ivcee ner antme n aer npornost n ornomennn ]opmnpo-
nannx n nepcnexrnne nono orpacnn npana npana nynnuno (rocy-
apcrnenno n mynnnnnantno) cnyxt co cnonm connantntm nasna-
uennem, ]ynxnnxmn, npnnnnnamn, npemerom n meroom npanonoro
perynnponannx
4
. Hpn +rom nouepxnnaercx, uro no mnornx crpanax ro-
cyapcrnennax cnyxa n nenom ntneena ns c]ept ecrnnx rpyonoro
npana (Iepmannx, upannnx, Anrnnx, CBA, Kanaa n p.). Ho raxomy
xe nyrn nomnn n nexoropte nocrconercxne pecnynnxn (3cronnx,
Asepaxan)
5
. pyrne ntpann nno nyrt. Tax, n ecrnymmem Tpy-
onom xoexce Pecnynnxn Kasaxcran coepxnrcx cnennantnax rnana
Ocoennocrn perynnponannx rpya rpaxancxnx cnyxamnx.
Ho namemy mnennm, orpacnt rpyonoro npana, ocnonannax na enn-
crne uacrntx n nynnuntx nauan, n cnny cnoe neonopono npnpot
coepxnr neoxonmt apcenan npanontx cpecrn perynnponannx oco-
oro nna rpyontx ornomenn cnyxentx (nynnuntx). C ono
cropont, +ra orpacnt oecneunnaer samnry connantno-rpyontx npan
rocyapcrnenntx n mynnnnnantntx cnyxamnx, a no mexynapono
xnaccn]nxannn connantntx npan uenonexa n rpaxannna. C py-
1
Cm.: Beu: H.C. Connannsm: npano n omecrnennt nporpecc. M., 1990. C. 4546.
2
Cm.: Hueuu P.3. Teopnx npana. M., 1994. C. 122124.
3
Cm.: Ho.emaee P.H. Hpanonoe nonoxenne rocyapcrnenntx rpaxancxnx cnyxa-
mnx n c]epe rpya. M., 2005. C. 8.
4
Cm.: Ivcee A.B. Poccncxax rocyapcrnennax rpaxancxax cnyxa: nponemt npa-
nonoro perynnponannx. Exarepnnypr, 2005. C. 205213.
5
Cm.: Kommenrapn x ueepantnomy saxony O rocyapcrnenno rpaxancxo cnyx-
e n Poccncxo ueepannn n saxonoarentcrny o rpaxancxo cnyxe sapyexntx
rocyapcrn. M., 2005. C. 449569.
ro cropont, nynnunte nauana orpacnn rpyonoro npana ne ncxnm-
uamr rocyapcrnenno-nnacrntx nmneparnnon n onpeenennn nopxxa
npoxoxennx nynnuno cnyxt. Amnnncrparnnnoe npano, yyun
ncxnmunrentno nynnuno orpacntm, npx nn oecneunr nanexamee
npanonoe perynnponanne cnyxentx ornomenn rocyapcrnenntx n
mynnnnnantntx cnyxamnx n cnpannrcx c saaue cosannx neoxon-
mtx npanontx ycnonn nx ocrnxennx onrnmantnoro cornaconannx
nnrepecon rocyapcrna n oecneuennn +]]exrnnno npo]eccnonant-
no cnyxeno exrentnocrn n nnrepecon rocyapcrnenntx cnyxamnx,
rapanrnxx nx connantntx npan n cnoo, n rom uncne cnooy oen-
nennx n npo]comst n p.
76
K.K. Vpruucru
1
RPHHYHTERLHLH TPY:
MEXYHAPOHOE RPABO
H HAUHOHARLHOE 3AKOHOATERLCTBO
Axryantnocrt nponemt npnnynrentnoro rpya n ero ncxopenennx
n conpemennom omecrne ocrarouno ntcoxa n ntxonr anexo sa pam-
xn orentntx crpan n pernonon. K coxanennm, o cnx nop npnnyn-
rentnt rpy ocraercx onnm ns nanonee mnpoxo pacnpocrpanenntx
rxxxnx npanonapymenn n c]epe rpya. Kax cnpanennno ormeuanoct
n ono ns nynnxann Mexynapono oprannsannn rpya (anee
MOT), ero npnmenenne sauacrym cnxsano c napymennem ne rontxo rpy-
ontx, no n nntx naxnemnx npan uenonexa, mpnnuecxn saxpennen-
ntx mnpontm coomecrnom n mexynapontx nopmarnnntx npanontx
axrax, raxnx xax npano na cnooy, ocronym xnsnt, cnoont nt-
op mecra xnrentcrna, nnunax nenpnxocnonennocrt n p.
2
Ionopx o xonnuecrnenntx noxasarenxx annoro xnnennx, cneyer
ormernrt, uro no anntm, onynnxonanntm MOT n 2005 r., n pamxax
mnponoro coomecrna nacunrtnanoct ne menee 12,3 mnn xeprn npnny-
nrentnoro rpya
3
. Onaxo, no namemy mnennm, annax nn]pa nectma
sannxena, uro, xcrarn, ne orpnnaer n cama MOT
4
.
Taxnm opasom, moxno n ouepeno pas xoncrarnponart mnpoxomac-
mranocrt n mnoroacnexrnocrt nponemt sanpera npnnynrentnoro
rpya. Ho+romy ne cnyuano e yeneno snaunrentnoe nnnmanne n ax-
rax mexynaponoro npana ynnnepcantnoro n pernonantnoro xapaxrepa.
Tax, nepnte ceptesnte marn mnponoro coomecrna no mpnnuecxomy
saxpennennm ncxopenennx annoro nerarnnnoro xnnennx tnn npe-
npnnxrt n xonne 20-x rr. npomnoro cronernx. 25 cenrxpx 1926 r. n Xe-
nene tna nonncana Konnennnx o pacrne. anee nocneonan nent
px mexynapontx axron, n rom uncne n pernonantnoro xapaxrepa:
ononnnrentnax xonnennnx OOH o ynpasnennn pacrna, paoropron-
nn n nncrnryron n otuaen, cxontx c pacrnom (1956 r.), Haxr o rpax-
ancxnx n nonnrnuecxnx npanax (1966 r.), Konnennnx Conera Enpont
O samnre npan uenonexa n ocnonntx cnoo (1950 r.) n r.. Fontmoe
1
onenr xa]ept +xonomnxn npenpnnnmarentcrna n npana Fenopyccxoro rocyap-
crnennoro +xonomnuecxoro ynnnepcnrera, xannar mpnnuecxnx nayx, oxropanr
Mocxoncxo rocyapcrnenno mpnnuecxo axaemnn nm. O.E. Kyra]nna.
2
Cm.: Hpnnynrentnt rpy n conpemenno Poccnn. Heperynnpyemax mnrpannx n
ropronnx nmtmn. Mexynaponax oprannsannx rpya. M., 2004. C. 27.
3
Cm.: Inoantnt antxnc npornn npnnynrentnoro rpya. Inoantnt oxna,
npecrannennt n coornercrnnn c mexannsmom peannsannn exnapannn MOT o oc-
nonononarammnx npnnnnnax n npanax n c]epe rpya. oxna I (B), Mexynaponax
xon]epennnx rpya, 93-x ceccnx. Xenena, 2005, C. 12.
4
Cm.: ram xe. C. 12.
77
nnnmanne +romy nonpocy tno yeneno n axrax MOT: Konnennnn N 29
O npnnynrentnom rpye (1930 r.), N 105 O ynpasnennn npnny-
nrentnoro rpya (1957 r.), Pexomenannn N 35 O xocnennom npn-
nyxennn x rpyy (1930 r.), N 36 O pernamenrannn npnnynrentnoro
rpya (1930 r.) n r..
Kpome roro, n exnapannn MOT O ocnonononarammnx npnnnn-
nax n npanax n c]epe rpya, npnnxro 18 nmnx 1998 r., ynpasnenne
ncex ]opm npnnynrentnoro nnn oxsarentnoro rpya tno oxnneno
n xauecrne onoro ns uertpex ocnonononarammnx npnnnnnon (npan).
B pamxax peannsannn nasnanno exnapannn crann onynnxontnartcx
exeronte rnoantnte osopt xaxoro ns nasnanntx ntme npnnnnnon.
Paccmorpnm anee onpeenenne nonxrnx npnnynrentnt rpy c
rouxn spennx nopm mexynaponoro npana.
B n. 1 cr. 2 Konnennnn MOT N 29 (1930 r.) repmnn npnnynrent-
nt nnn oxsarentnt rpy onpeenxercx xax ncxxax paora nnn
cnyxa, rpeyemax or xaxoro-nno nnna no yrposo xaxoro-nno na-
xasannx, nx ntnonnennx xoropo +ro nnno ne npenoxnno cnonx ycnyr
oponontno. B n. 2 yxasanno crartn nsnoxent ocroxrentcrna, xora
npnnyxenne x rpyy saxonno:
paora nnn cnyxa, rpeyemax n cnny saxonon o oxsarentno no-
nncxo cnyxe n npnmenxemax nx paor uncro noennoro xapaxrepa;
paora nnn cnyxa, xnnxmmaxcx uacrtm otuntx rpaxancxnx
oxsannocre rpaxan;
paora nnn cnyxa, rpeyemax or xaxoro-nno nnna ncnecrnne
npnronopa, ntnecennoro pemennem cyenoro oprana, npn ycno-
nnn, uro +ra paora nnn cnyxa yer nponsnonrtcx no naso-
pom n xonrponem rocyapcrnenntx nnacre n uro yxasannoe nnno
ne yer ycrynneno nnn nepeano n pacnopxxenne uacrntx nnn,
xomnann nnn omecrn;
nmax paora nnn cnyxa, rpeyemax n ycnonnxx upesntuantx
ocroxrentcrn, ro ecrt n cnyuaxx nont nnn ecrnnx nnn yrpo-
st ecrnnx, xax-ro: noxapt, nanonennx, rono, semnerpxcennx,
cnntnte +nnemnn nnn +nnsoornn, n romy noonte ocroxrent-
crna, cranxmne no yrposy nnn morymne nocrannrt no yrposy
xnsnt nnn nopmantnte xnsnennte ycnonnx ncero nnn uacrn
nacenennx; paort, ntnonnxemte nx nontst xonnexrnna une-
namn annoro xonnexrnna, n xoropte no+romy moryr cunrartcx
otuntmn rpaxancxnmn oxsannocrxmn unenon xonnexrnna npn
ycnonnn, uro camo nacenenne nnn ero nenocpecrnennte npecra-
nnrenn nmemr npano ntcxasart cnoe mnenne ornocnrentno nene-
coopasnocrn +rnx paor.
Hpeycmarpnnax saxonnym nosmoxnocrt npnnneuennx x npnnyn-
rentnomy rpyy, annax Konnennnx, onaxo, ycranannnnaer nent px
78
orpannunrentntx nponeyp, oxsarentno conponoxammnx n orpann-
unnammnx rax nastnaemt saxonnt npnnynrentnt rpy.
Tax, n cr. 12 npeycmorpeno, uro maxcnmantnt nepno, n reuenne
xoroporo xaxoe-nno nnno moxer trt npnnneueno x npnnynrentno-
my nnn oxsarentnomy rpyy pasnnuntx ]opm, ne moxer npentmart
60 ne n roy, npnuem npemx, neoxonmoe na npoes x mecry paort
n oparno, nxnmuaercx n +rn 60 ne. Kaxomy paornnxy, npnnneuen-
nomy x npnnynrentnomy nnn oxsarentnomy rpyy, ntaercx yocro-
nepenne, yxastnammee nepnot raxoro rpya, xoropte on orpaoran.
Cornacno cr. 13 Konnennnn npoonxnrentnocrt nopmantnoro pao-
uero nx xaxoro nnna, npnnneuennoro x npnnynrentnomy nnn oxsa-
rentnomy rpyy, onxna trt raxo, xax n npoonxnrentnocrt paouero
nx, npaxrnxyemax n ycnonnxx rpya no nontnomy namy, a npemx, npo-
paorannoe cnepx otuno nopmt, onnaunnaercx no rem xe cranxam,
xoropte npaxrnxymrcx npn onnare cnepxypouno paort npn rpye no
nontnomy namy. B coornercrnnn co cr. 8 Konnennnn ornercrnennocrt
sa nmoe pemenne npnernyrt x npnnynrentnomy nnn oxsarentnomy
rpyy necyr ntcmne rpaxancxne nnacrn anno reppnropnn r..
B 1957 r., xax yxe ronopnnoct, tna npnnxra Konnennnx MOT
N 105 (1957 r.), n xoropo nepeuncnent ocnonnte ]opmt npnnyn-
rentnoro rpya: xax cpecrno nonnrnuecxoro nosecrnnx nnn nocnnra-
nnx nnn n xauecrne mept naxasannx sa nannune nnn sa ntpaxenne nonn-
rnuecxnx nsrnxon nnn neonornuecxnx yexenn, npornnononoxntx
ycranonnenno nonnrnuecxo, connantno nnn +xonomnuecxo cncre-
me; mero monnnsannn n ncnontsonannx paoue cnnt nx nyx +xo-
nomnuecxoro pasnnrnx; cpecrno noepxannx rpyono ncnnnnnnt;
xax cpecrno naxasannx sa yuacrne n saacronxax; mepa ncxpnmnnannn
no npnsnaxam pacono, connantno n nannonantno npnnanexnocrn
nnn neponcnoneannx.
Baxnoe snauenne c rouxn spennx mexynapontx cranapron n or-
nomennn onpeenennx npnnynrentnoro (oxsarentnoro) rpya nmeer
Pexomenannx N 35 O xocnennom npnnyxennn x rpyy (1930 r.).
Hs coepxannx anno pexomenannn cneyer, uro npnnyxenne x
rpyy moxer trt xax npxmtm, rax n xocnenntm, r.e. nyrem npnmene-
nnx pasnnuntx mep +xonomnuecxoro, nanoronoro n nnoro nosecrnnx
x onpeenenntm xareropnxm nacenennx.
B Pexomenannn npenaraercx nserart npnmenennx xocnenntx
cpecrn, ncxyccrnenno ycnnnnammnx +xonomnuecxoe annenne na na-
cenenne c nentm sacrannrt ncxart paory no namy, n n ocoennocrn ra-
xnx cpecrn, xax: onoxenne nacenennx nanoramn, xoropte npnnenn t
x romy, uro nacenenne tno t ntnyxeno ncxart paory no namy na
uacrntx npenpnxrnxx; nneenne orpannuenn na nnaenne n sanxrne
semnn nnn nontsonanne em, xoropte cosann t ceptesnte sarpyne-
79
nnx nx paornnxon, ntrammnxcx sapaorart cpecrna nyrem camocro-
xrentno opaorxn semnn; npornnonpannoe pacmnpenne omenpnnx-
roro nonxrnx poxxnnuecrno; ycranonnenne npannn nepennxennx,
xoropte nmenn t pesyntrarom cosanne nx paornnxon, paorammnx
y pyrnx nnn, onee ntronoro nonoxennx no cpannennm c nonoxenn-
em ocrantntx rpyxmnxcx.
B Pexomenannn raxxe npennctnaercx nserart nneennx xaxnx-
nno orpannuenn oponontnoro nepememennx paoue cnnt ns o-
noro nna sanxrocrn n pyro nnn ns onoro paona n pyro, uro morno
t nmert xocnenntm pesyntrarom npnnyxenne paornnxon nocrynart
na paory n onpeenennte orpacnn xosxcrna nnn paont, sa ncxnmue-
nnem rex cnyuaen, xora raxne orpannuennx cunramrcx neoxonmtmn
n nnrepecax coornercrnymmero nacenennx nnn rpyxmnxcx.
Pesmmnpyx cxasannoe, moxno xoncrarnponart, uro MOT onpeenx-
er npnnynrentnt rpy xax: rpy (paory nnn cnyxy), ntnonnxemt
no yrposo nacnnnx, naxasannx nno c npnmenennem raxonoro; xax
rpy, nx ocymecrnnennx xoroporo nnno oponontno ne npenoxnno
cnonx ycnyr. Homnmo +roro, npnnyxenne x rpyy moxer trt xax npx-
mtm (nanpnmep, c npnmenennem yrpost ]nsnuecxoro nacnnnx n r..),
rax n xocnenntm (nanpnmep, nyrem nponeennx neopoconecrno na-
norono nonnrnxn).
Onennnax snauenne nasnanntx ntme mexynapontx cranapron, mox-
no ormernrt, uro onn xnnxmrcx naxntm opnenrnpom nx pasnnrnx nanno-
nantntx saxonoarentcrn. B ro xe npemx +rn cranaprt, no namemy mne-
nnm, npecrannxmr coo nnmt mnnnmantnt oem rapanrn, xoropt
onxen trt peannsonan n saxonoarentcrne xaxoro-nno xonxpernoro ro-
cyapcrna (ocoenno, ecnn ono nmenyer cex npanontm, emoxparnuecxnm,
connantntm n r..), n noromy xenarentno nx pacmnpenne n nannonantno
nopmornopuecxo npaxrnxe raxoro rocyapcrna (rocyapcrn).
Kpome roro, nopmt mexynaponoro npana nentsx aconmrnsnpo-
nart n rom nnane, uro onn ne moryr n nonnom oeme yuecrt cnenn]n-
xy (ncropnm pasnnrnx, nonnrnuecxne, +xonomnuecxne, connantnte n
pyrne momenrt) xonxperno crpant, n cnxsn c uem rpyno nepeone-
nnrt pont nannonantnoro nopmornopuecrna n peannsannn mexynapo-
ntx cranapron n pamxax orentno nsxroro rocyapcrna. H, naxonen,
neoxonmo yunrtnart ror ]axr, uro paccmorpennte namn axrt MOT n
c]epe sanpera npnnynrentnoro rpya tnn npnnxrt ocrarouno an-
no n nyxamrcx n aanrannn npnmennrentno x conpemenntm ycnonn-
xm. He cnyuano n npaxrnxe MOT nanmaercx renennnx x nce onee
mnpoxomy ronxonannm repmnna npnnynrentnt (oxsarentnt)
rpy, ntxnnxmrcx ero nonte pasnonnnocrn, nanpnmep raxne xnnennx,
xax saepxxa n nentnnara sapaorno nnart n r..
1

Hepexox anee x nannonantnomy saxonoarentcrny o rpye (n an-
nom nccneonannn anrop yenxer nnnmanne saxonoarentcrny Pecny-
1
Cm.: Inoantnt antxnc npornn npnnynrentnoro rpya. C. 6.
80
nnxn Fenapyct n Poccncxo ueepannn), cneyer ormernrt cneym-
mee. Cama xoncrarannx ]axra sanpera npnnynrentnoro rpya osnauaer
npnsnanne roro, uro rpy cnooen, a ocnonononarammn npnnnnn,
saxpennennt n exnapannn MOT 1998 r., nenocpecrnenno cnxsan
c npnnnnnom cnoot rpya, pont xoroporo ne menee naxna. B +ro
cnxsn, no namemy mnennm, pasnnrne mexynaponoro n n ocoenno-
crn nannonantnoro npana onxno ocymecrnnxrtcx n nyx nsanmocnx-
sanntx nanpannennxx, a nmenno n pycne conepmencrnonannx nyx nn-
on npanontx nopm. C ono cropont, +ro nopmt, xoropte amr nce
onee nonnoe n mnpoxoe nonxrne npnnynrentnoro rpya, ero ]opm n
nnon; c pyro cropont nopmt, exnapnpymmne cnooy rpya n
pasnnuntx ee acnexrax, n uacrnocrn, cnooy saxnmuennx rpyonoro
oronopa, cnooy ntopa ero ycnonn, cnooy nsmenennx n npexpa-
mennx rpyontx ornomenn (nanpnmep, nyrem npeocrannennx paor-
nnxam npana cnoonoro pacropxennx cpounoro rpyonoro oronopa
no cocrnennomy xenannm); nnn ycranonnenne rpeonannx o rom, uro
npnnneuenne paornnxon x cnepxypouno paore, paore n ntxonte n
npasnnunte nn nosmoxno rontxo c nx nnctmennoro cornacnx n r..
uro xacaercx renennnn n nepcnexrnn pasnnrnx rpyonoro saxono-
arentcrna Pecnynnxn Fenapyct n Poccncxo ueepannn, ro cneyer
ormernrt cneymmee. 3rnmn rocyapcrnamn parn]nnnponant Konnen-
nnn MOT N 29 n 105 ornocnrentno sanpera npnnynrentnoro rpya.
3ro osnauaer, uro cornacno cr. 8 Tpyonoro xoexca Pecnynnxn Fena-
pyct 1999 r. (n pe. or 20 nmnx 2007 r.)
1
(anee TK) n cr. 10 Tpyonoro
xoexca Poccncxo ueepannn (anee TK Pu) annte axrt xnnxmr-
cx uacrtm ecrnymmero na nx reppnropnn saxonoarentcrna o rpye n
nonexar npnmenennm.
Honxrne npnnynrentnoro rpya saxpenneno n cr. 13 TK n cr. 4
TK Pu. Cornacno cr. 13 TK npnnynrentntm rpyom cunraercx paora,
rpeyemax or paornnxa no yrposo npnmenennx xaxoro-nno nacnnt-
crnennoro nosecrnnx, n rom uncne n xauecrne:
cpecrna nonnrnuecxoro nosecrnnx nnn nocnnrannx nno n xa-
uecrne mept naxasannx sa nannune nnn ntpaxenne nonnrnuecxnx
nsrnxon nnn neonornuecxnx yexenn, npornnononoxntx
ycranonnenno nonnrnuecxo, connantno nnn +xonomnuecxo
cncreme;
meroa monnnsannn n ncnontsonannx paoue cnnt nx nyx
+xonomnuecxoro pasnnrnx; cpecrna noepxannx rpyono nc-
nnnnnnt;
cpecrna naxasannx sa yuacrne n saacronxax.
He cunraercx npnnynrentntm rpyom:
paora, ntnonnxemax ncnecrnne ncrynnnmero n saxonnym cnny
npnronopa cya no nasopom rocyapcrnenntx opranon, orner-
1
Hannonantnt peecrp npanontx axron Pecnynnxn Fenapyct. 2007. N 183, 2/1369.
81
crnenntx sa conmenne saxonnocrn npn ncnonnennn cyentx
npnronopon;
paora, ntnonnenne xoropo oycnonneno saxonoarentcrnom o
nonncxo cnyxe nno upesntuantmn ocroxrentcrnamn.
Hoxot poccncxoro saxonoarenx x onpeenennm npnnynrent-
noro rpya necxontxo ornnuamrcx or rex, xoropte nponncant n eno-
pyccxom TK.
Cornacno cr. 4 TK Pu npnnynrentntm rpyom xnnxercx ntnonne-
nne paort no yrposo npnmenennx xaxoro-nno naxasannx (nacnnt-
crnennoro nosecrnnx), n rom uncne:
n nenxx noepxannx rpyono ncnnnnnnt;
n xauecrne mept ornercrnennocrn sa yuacrne n saacronxe;
n xauecrne cpecrna monnnsannn n ncnontsonannx paoue cnnt
nx nyx +xonomnuecxoro pasnnrnx;
n xauecrne mept naxasannx sa nannune nnn ntpaxenne nonnrnue-
cxnx nsrnxon nnn neonornuecxnx yexenn, npornnononox-
ntx ycranonnenno nonnrnuecxo, connantno nnn +xonomnue-
cxo cncreme;
n xauecrne mept ncxpnmnnannn no npnsnaxam pacono, conn-
antno, nannonantno nnn pennrnosno npnnanexnocrn.
He cunraercx npnnynrentntm rpyom:
paora, ntnonnenne xoropo oycnonneno saxonoarentcrnom
o nonncxo oxsannocrn n noenno cnyxe nnn samenxmme ee
antrepnarnnno rpaxancxo cnyxe;
paora, ntnonnenne xoropo oycnonneno nneennem upesntua-
noro nnn noennoro nonoxennx n nopxxe, ycranonnennom ]ee-
pantntmn xoncrnrynnonntmn saxonamn;
paora, ntnonnxemym n ycnonnxx upesntuantx ocroxrentcrn,
ro ecrt n cnyuae ecrnnx nnn yrpost ecrnnx (noxapt, nano-
nennx, rono, semnerpxcennx, +nnemnn nnn +nnsoornn) n n
nntx cnyuaxx, cranxmnx no yrposy xnsnt nnn nopmantnte xns-
nennte ycnonnx ncero nacenennx nnn ero uacrn;
paora, ntnonnxemax ncnecrnne ncrynnnmero n saxonnym cnny
npnronopa cya no nasopom rocyapcrnenntx opranon, orner-
crnenntx sa conmenne saxonoarentcrna npn ncnonnennn cy-
entx npnronopon.
Cpannnnax nopmt TK n TK Pu mexy coo n c mexynapontmn
cranapramn, ormernm, uro nosnnnn TK Pu n paccmarpnnaemo c]epe
onee npenournrentnt.
Tax, na nam nsrnx, sacnyxnnaer nnnmannx ro, uro n cr. 4 TK Pu
sa]nxcnponano, uro x npnnynrentnomy rpyy ornocnrcx paora, xoro-
pym paornnx ntnyxen ntnonnxrt no yrposo npnmenennx xaxoro-
nno naxasannx (nacnntcrnennoro nosecrnnx), n ro npemx xax n coor-
82
nercrnnn c TK Pu nnn nntmn ]eepantntmn saxonamn Pu on nmeer
npano orxasartcx or ee ntnonnennx, n rom uncne n cnxsn c: napymennem
ycranonnenntx cpoxon ntnnart sapaorno nnart nnn ntnnaro ee ne
n nonnom pasmepe; nosnnxnonennem nenocpecrnenno yrpost nx xns-
nn n sopontx paornnxa ncnecrnne napymennx rpeonann oxpant
rpya, n uacrnocrn neoecneuennx ero cpecrnamn xonnexrnnno nnn
nnnnnyantno samnrt n coornercrnnn c ycranonnenntmn nopmamn.
Ho annomy nonpocy nmeercx pasxcnenne Bepxonnoro Cya Pu.
Tax, n n. 57 nocranonnennx Hnenyma Bepxonnoro Cya Pu or 17 mapra
2004 r. N 2 (n pe. or 28 exapx 2006 r.) O npnmenennn cyamn Poccn-
cxo ueepannn Tpyonoro xoexca Poccncxo ueepannn
1
yxasano,
uro npn paspemennn cnopon, cnxsanntx c necnoenpemenno ntnnaro
sapaorno nnart, cyam cneyer nmert n nny, uro n cnny cr. 142 TK
Pu paornnx nmeer npano na npnocranonnenne paort (sa ncxnmuenn-
em cnyuaen, nepeuncnenntx n u. 2 cr. 142) npn ycnonnn, uro saepx-
xa ntnnart sapaorno nnart cocrannna onee 15 ne n paornnx n
nnctmenno ]opme nsnecrnn paoroarenx o npnocranonnennn paort.
Hpn +rom neoxonmo yunrtnart, uro ncxox ns nasnanno nopmt TK
Pu npnocranonnenne paort onycxaercx ne rontxo n cnyuae, xora sa-
epxxa ntnnart sapaorno nnart na cpox onee 15 ne nponsomna
no nnne paoroarenx, no n npn orcyrcrnnn raxono.
Kpome roro, n cr. 4 TK Pu, n ornnune or enopyccxoro TK, pacxptro
nonxrne rax nastnaemtx upesntuantx ocroxrentcrn (npn nannunn
xoroptx ntnonnxemax paora ne xnnxercx npnnynrentntm rpyom).
B sanepmenne xorenoct t cpannnrt noxot poccncxoro n eno-
pyccxoro saxonoarene ornocnrentno nopxxa pacropxennx cpounoro
rpyonoro oronopa no nnnnnarnne paornnxa.
Tax, cornacno cr. 41 enopyccxoro TK cpount rpyono oronop
nonexnr pacropxennm ocpouno no rpeonannm paornnxa ]axrnue-
cxn n ncxnmunrentntx cnyuaxx, a nmenno n cnyuae ero onesnn nnn
nnnannnocrn, npenxrcrnymmnx ntnonnennm paort no rpyonomy
oronopy, napymennx nannmarenem saxonoarentcrna o rpye, xonnex-
rnnnoro nnn rpyonoro oronopa n no pyrnm ynaxnrentntm npnunnam.
Hpn +rom ]axr napymennx saxonoarentcrna o rpye, xonnexrnnnoro
nnn rpyonoro oronopa ycranannnnaercx cnennantno ynonnomouen-
ntm rocyapcrnenntm opranom nasopa n xonrponx sa conmennem
saxonoarentcrna o rpye, npo]comsamn n (nnn) cyom.
B ornnune or enopyccxoro, poccncxn saxonoarent npeocrannx-
er paornnxy npano (cr. 80 TK Pu) no cnoe nnnnnarnne (cocrnennomy
xenannm) pacroprnyrt rpyono oronop, saxnmuennt xax na neonpe-
enennoe npemx, rax n na onpeenennt cpox, nnctmenno npeynpenn
o +rom nannmarenx (paoroarenx) sa ne neenn, nnuem npn +rom ne
mornnnpyx cnoe xenanne.
1
Fmnnerent Bepxonnoro Cya Pu. 2007. N 3.
B cr. 40 enopyccxoro TK saxpenneno, uro paornnx nmeer npano
pacroprnyrt rpyono oronop, saxnmuennt na neonpeenennt cpox,
npeynpenn o +rom nannmarenx (paoroarenx) nnctmenno sa onn
mecxn (a ne sa ne neenn, xax +ro nmeer mecro n TK Pu).
Taxnm opasom, ormernm, saxonoarentcrno n Pecnynnxn Fenapyct,
n Poccncxo ueepannn n onpeenenno mepe nonnornno rpeonannx
mexynapontx cranapron n onacrn sanpera npnnynrentnoro rpya.
Onaxo nentsx ne ormernrt n roro, uro poccncxn saxonoarent onee
nocneonarenen n annom nanpannennn, a enopyccxo cropone, nnn-
mo, cneyer nepecmorpert nexoropte nosnnnn n nenxx cornaconannx
nannonantnoro rpyonoro npana c nopmamn mexynaponoro npana, na-
npnmep n uacrn nponeypt npexpamennx cpounoro rpyonoro oronopa
no nnnnnarnne (rpeonannm) paornnxa.
84
B. 3axapuau
1
KPHHHECKOE PEFYRHPOBAHHE
TPYOBLX OTHOLEHHH
B HELCKOH PECRYBRHKE
Hepnax xon]nxannx rpyontx npanoornomenn na reppnropnn nt-
nemne uemcxo Pecnynnxn tna o]opmnena 3axonom N 65 1965 r.,
Tpyontm xoexcom 1966 r. Perynnponanne rpyontx ornomenn npe-
crannxno coo n ro npemx xyntmnnannm nponecca xon]nxannn rpyo-
noro npana.
Tpyono xoexc ycrpannn cymecrnonanmym panee n]]epennna-
nnm mpnnuecxoro perynnponannx rpyontx ornomenn n pasnnuntx
c]epax exrentnocrn. Honoxennx Koexca nmenn npenmymecrnenno
nmneparnnnt xapaxrep n ne npeycmarpnnann saxnmuennx oronopntx
ornomenn, ocnonanntx na nonensxnnennn cyexron. Ho cpannennm
c panee ecrnonanmnm saxonoarentcrnom tna ouent ocnanena pont
xonnexrnnntx neperonopon, xoropte ontme ne oecneunnann connant-
noro nanora mexy npecrannrenxmn cropon r pyontx ornomenn,
nocpecrnom xoroporo cosanannct t coornercrnymmne paoune yc-
nonnx nx paornnxon.
Tpyono xoexc npecrannxn coo ennt axr, ncxnmuammn
ncnomorarentnoe ncnontsonanne nopm Ipaxancxoro xoexca n orno-
mennn rpyontx ornomenn. B cnxsn c ooconennem uacrnoro npana
nponsomno orenenne rpyonoro npana or npana rpaxancxoro. Kpome
rpyonoro npana, ntenxnoct raxxe npano xosxcrnennoe, centcxoxo-
sxcrnenno-xooneparnnnoe, a raxxe sementnoe npano. B rpyonom npane
tn ycranonnen oronopno xapaxrep rpyontx ornomenn, rnnnunt
nx rpaxancxoro npana, n saxpennena saaua rpyxmnxcx pasnnnart
cnon rpyom connanncrnuecxoe omecrno. 3ro tno oycnonneno o-
me renennne nocrounoenponecxnx crpan paccmarpnnart rpyonoe
npano n xauecrne npana omecrnennoro, nocpecrnom xoroporo ocy-
mecrnnxercx nocrpoenne connannsma. Heoxonmo ormernrt, uro ue-
xocnonanxoe npanonoe perynnponanne n ro npemx nomno, n uacrnocrn
n onacrn nnxnnannn uacrnoro cexropa, ropaso antme, uem npoune
connanncrnuecxoe rocyapcrna. B Tpyonom xoexce yenxnoct nnnma-
nne omnm nonpocam npanonoro perynnponannx, raxnm, nanpnmep, xax
npanocyexrnocrt, mpnnuecxne ecrnnx, npexpamenne npan n ox-
sannocre no rpyontm ornomennxm.
1
npexrop Hncrnryra rocyapcrna n npana Axaemnn nayx uemcxo Pecnynnxn,
oxrop npana.
85
Cneyer ormernrt, uro n nenom rpyonoe saxonoarentcrno n crpane
naxonnoct na onontno ntcoxom nx roro npemenn yponne, nmeno en-
nym xomnnexcnym xonnennnm n rapanrnponano paornnxam coornercrny-
mmne ycnonnx rpya, ononpemenno npeocrannxx nm ocrarounym sa-
mnry. C ]opmantno rouxn spennx ono coornercrnonano mexynapontm
rpeonannxm, nanpnmep, mnnnmantntm cranapram Mexynapono op-
rannsannn rpya. Onaxo no nnnxnnem nonnrnuecxo cnryannn n nenrpa-
nnsonannoro ynpannennx +xonomnxo nponcxonno ocnanenne +]]exrnn-
nocrn npana, sanncnmocrt rpyontx ornomenn or npana cymecrnonana
rontxo reopernuecxn, npnuem ynpannenne rpyontm npanom nponcxonno
npexrnnno nocpecrnom npanontx nopm, nmemmnx mpnnuecxym cnny
onee nnsxoro yponnx. B cnxsn c +rnm Tpyono xoexc ne cran +]]exrnn-
ntm nncrpymenrom pasnnrnx rpyono nnnnnarnnt paornnxon n conm-
ennx saxonnocrn coepxannx rpyontx npanoornomenn.
Hocne nneennx Tpyonoro xoexca n ecrnne nnnort o 1989 r. n
nero neonoxparno nnocnnnct ononnennx n nsmenennx, xacanmnecx
ynyumennx ycnonn rpya, onaxo ero xonnennnx ocranact nensmenno.
Ho nnnxnnem nonnrnuecxo n omecrnenno cnryannn naunnax c
1989 r. nponcxonno nocrenennoe npncnoconenne npanonoro perynn-
ponannx rpyontx ornomenn x rpeonannxm ptnouno +xonomnxn,
uacrnoro npenpnnnmarentcrna, cosanannct nonte ]opmt npenpn-
nnmarentcxo exrentnocrn xax ]nsnuecxnx, rax n mpnnuecxnx nnn.
Fnaroapx npnnxrnm 3axona N 105 1990 r. O uacrno npenpnnnma-
rentcxo exrentnocrn rpaxan n nnecennm coornercrnymmnx nsme-
nenn 3axonom N 103 1990 r. n Xosxcrnennt xoexc tna cosana
npanonax asa nx conmecrno npenpnnnmarentcxo exrentnocrn
]nsnuecxnx nnn n pamxax xommepuecxnx xomnann. Hpenpnnnmarenn
mornn npnoperart nmymecrno n nmom oeme n npnnnmart na paory
neorpannuennoe xonnuecrno paornnxon.
Koncrnrynnonnt saxon N 100 1990 r. cosan ennym cncremy co-
crnennocrn, n ncem cocrnennnxam tno oecneueno pannoe nonoxenne
n pannonennax samnra. Hnmpannsm paort npo]comsntx oprannsann
tn peannsonan 3axonom N 120 1990 r., xoropt o]opmnxn nexoropte
ornomennx mexy npo]comsntmn oprannsannxmn n paoroarenxmn.
Cosanne npo]comsntx oprannsann n onpeenenne nx xomnerennnn
tno saxpenneno 3axonom N 83 1990 r. O oennennxx rpaxan.
B pamxax 3axona N 2 1991 r. O xonnexrnnntx neperonopax cos-
an mexannsm nponecca oronopntx neperonopon connantntx nap-
rnepon, npeycmarpnnanmn saxnmuenne xonnexrnnntx oronopon n
nosmoxnocrt pemennx xonnexrnnntx cnopon nocpecrnom nncrnryron
nocpennxa, apnrpaxnoro cytn, saacronxn n orpannuennx paort.
3axonom N 1 1991 r. O sanxrocrn n xomnerennnn opranon uemcxo
Pecnynnxn n c]epe sanxrocrn tna cosana nonax cncrema ynpanne-
86
nnx sanxrocrtm. Hm saxnatnannct npenoctnxn nx nosnnxnonennx
ptnxa rpya n ononpemenno saxonoarentnte npenoctnxn perynnpo-
nannx marepnantnoro oecneuennx ]nsnuecxnx nnn (rpaxan) n cnyuae
espaornnt. Vxasannte saxont yrparnnn cnny n cnxsn c npnnxrnem
3axona N 435 2004 r. O sanxrocrn.
C ecrnnem n ecrnne c 1 xnnapx 2001 r. rax nastnaemoro rapmo-
nnsnpymmero ononnennx, c]opmynnponannoro n 3axone N 155 2000 r.
n npanontx nopmax uemcxo Pecnynnxn tnn orpaxent npexrnnt
Enponecxnx coomecrn c nentm oecneuennx nonno conmecrnmocrn
rpyonoro npana c npanom EC. Ftnn yxpennent nosnnnn paornnxon n
rpyontx ornomennxx (saxpennen, npexe ncero, npnnnnn panencrna
myxunn n xenmnn, a raxxe npnnnnn sanpemennx ncxpnmnnannn;
pacmnpeno npano paornnxon na nn]opmannm n ocyxenne; cosana
nosmoxnocrt npecrannennx nnrepecon paornnxon npo]comsamn n
coneramn rpyxmnxcx nnn npecrannrenxmn n onacrn esonacnocrn
n oxpant sopontx npn paore; nontmennoe nnnmanne yenxnoct es-
onacnocrn n oxpane sopontx paornnxon n p.). Onaxo npn +rom ne
nponsomno npnnnnnnantnoro nsmenennx xonnennnn perynnponannx
rpyontx npanoornomenn n cropony nx nnepannsannn.
B Tpyono xoexc, nnnort o roro, xax on yrparnn cnny 31 exa-
px 2006 r., nsmenennx nnocnnnct n ome cnoxnocrn 47 pas.
Hecmorpx na nce neocrarxn Tpyonoro xoexca, cneyer ormernrt,
uro on npecrannxn coo ocnonno axr rpyonoro npana, xoropt
xomnnexcno perynnponan rpyonte npanoornomennx. Hapxy c nnm
nexoropte nonpoct, cnxsannte c nosnarpaxennem, xonnexrnnntmn
rpyontmn npanoornomennxmn, nonpoct sanxrocrn paornnxon n r..,
pernamenrnponannct orentntmn saxonamn. Tax, xonnexrnnnte rpyo-
nte ornomennx, nomnmo Tpyonoro xoexca perynnponannct 3axonom
O xonnexrnnntx neperonopax. Kpome roro, na saxonoarentnom ypon-
ne tnn yperynnponant nexoropte nonpoct, xacanmnecx ornomenn
mexy npo]comsntmn oprannsannxmn n paoroarenxmn. B ononne-
nne x yxasanntm 3axonam npnnnmannct nopmarnnnte npanonte axrt,
pasxcnxnmne n ronxonanmne omne saxonoarentnte nopmt.
Tpyonte ornomennx nexoroptx xareropn paornnxon c yuerom
cnenn]nxn nx exrentnocrn pernamenrnponannct pxom saxonon, xoro-
pte tnn npnnxrt n pasnnrne Tpyonoro xoexca.
Tpyonoe npano, cymecrnymmee na crtxe uacrnoro n omecrnenno-
ro npana, n nacroxmee npemx npecrannxer coo camocroxrentnym or-
pacnt. K rpyontm npanoornomennxm nentsx nenocpecrnenno npnme-
nnrt nopmt pyro orpacnn npana, nanpnmep rpaxancxoro. Tpyonoe
npanoornomenne moxno onpeennrt xax ornomenne mexy paornnxom
n paoroarenem, npemerom xoroporo xnnxercx ntnonnenne paort,
xoropax n ornnune or nnon exrentnocrn, perynnpyemtx rpaxancxo-
87
npanontmn nopmamn, xapaxrepnsyercx nannunem oprannsannonno
nounnennocrn; paornnx, xax npannno, ntnonnxer paory n nomeme-
nnn paoroarenx, or ero nmenn, sa ero cuer n no ero ornercrnennocrt
n ne cranonnrcx cocrnennnxom pesyntraron paort. 3ra exrent-
nocrt rnannt ncrounnx oxoon paornnxa, n emy npeocrannxercx
nanexamax npanonax samnra. Ho cpannennm c rpaxancxnmn npano-
ornomennxmn paoroarent n paornnx ne naxoxrcx n nonnocrtm pan-
no nosnnnn, n cnxsn c uem nentm mpnnuecxoro perynnponannx xnnx-
ercx yxpennenne nosnnnn paornnxa.
Camocroxrentnocrt perynnponannx rpyontx npanoornomenn
nmeer mnorouncnennte npenmymecrna n xoe npnmenennx n nnrepnpe-
rannn npanontx nopm. B ro xe npemx nonnax oropnannocrt or rpaxan-
cxoro npana, c yuerom xareropnuecxoro xapaxrepa Tpyonoro xoexca,
nneuer n nerarnnnte nocnecrnnx c rouxn spennx camo samnrt pa-
ornnxa. B cnxsn c +rnm n conpemenntx omecrnenno-+xonomnuecxnx
ycnonnxx perynnponanne rpyontx ornomenn nenosmoxno es nc-
nontsonannx nncrpymenron rpaxancxoro npana, xoropte npnsnamr
oronopnym cnooy. Kpome roro, c ]opmantno rouxn spennx nmeer
mecro n ynnponanne mpnnuecxoro perynnponannx omnx nncrnry-
ron, n pacxoxenne c omnmn npannnamn n npnnnnnamn nnnnntnoro
(rpaxancxoro) npana.
Tpyono xoexc, xax n pyrne axrt, perynnpymmne rpyonte or-
nomennx, coornercrnyer mexynapontm mpnnuecxnm oxymenram,
oxsarentntm nx uemcxo Pecnynnxn, a raxxe npany Enponecxoro
coomecrna, npnuem +ra rapmonnsannx c npanom EC oecneunnaercx n
rexymem nopxxe. Hpn onenxe coornercrnnx xoncrnrynnonntm saxonam
uemcxo Pecnynnxn, n uacrnocrn, exnapannn ocnonntx npan n cno-
o, nosnnxaer nonpoc o nosmoxnom npornnopeunn mexy xareropnu-
ntmn nonoxennxmn Tpyonoro xoexca, xoropt ncxonn ns npnnnnna
sanpemeno ro, uro ne paspemeno, n n. 3 cr. 2 exnapannn ocnonntx
npan n cnoo, n coornercrnnn c xoropo xaxt moxer enart ro, uro
ne sanpemeno saxonom, n nnxro ne moxer trt npnnyxaem enart ro,
uro ne npennctnaer saxon.
Hmneparnnnt xapaxrep Tpyonoro xoexca, xoropt coxpannncx,
necmorpx na ro, uro n reuenne nocnennx ner n nero nnocnnnct mnoro-
uncnennte ononnennx, tn ceptesntm npenxrcrnnem nx pasnnrnx
rpyontx ornomenn. Bnyrpennne nopmt paoroarenx mornn npe-
ycmarpnnart npana n oxsannocrn paornnxa n paoroarenx rontxo n
npeenax rpannn, ycranonnenntx Tpyontm xoexcom. Cropont tnn
ne nnpane no nsanmnomy nonensxnnennm onycrnrt orxnonennx n
o]opmnennn rex nonpocon, xoropte ne tnn npxmo paspement Tpyo-
ntm xoexcom. B rex cnyuaxx, xora oomnoe nonensxnnenne paor-
nnxa n paoroarenx npnnonno t x ynyumennm paounx ycnonn pa-
88
ornnxa, xareropnunocrt noxoa ncrynana n npornnopeune c ocnonno
]ynxnne rpyonoro npana, a nmenno c samnro nonoxennx paornnxa
npn ncnonnennn paort.
Ono ns ocnonntx nene nopm, perynnpymmnx rpyonte ornome-
nnx, xnnxercx ncnonnenne samnrno ]ynxnnn no ornomennm x paor-
nnxy. B coornercrnnn c Tpyontm xoexcom paornnxy rapanrnpona-
nnct coornercrnymmne ycnonnx rpya, orpannuennoe paouee npemx n
coornercrnymmn ortx, a raxxe samnra or oxonuannx rpyontx or-
nomenn n onocroponnem nopxxe. C +ro rouxn spennx mpnnuecxoe
perynnponanne coornercrnonano mexynapontm cranapram.
B ro xe npemx n Tpyonom xoexce neocrarouno uerxo onpeenen
npemer ero perynnponannx, orcyrcrnyer xapaxrepncrnxa rpya no na-
my. B cnxsn c +rnm na npaxrnxe paoroarenn uacro ecrnonann n o-
xo rpyonoro xoexca n saxnmuann rpyonte cornamennx, npemerom
xoroptx tna paora no namy, n coornercrnnn c nopmamn Ipaxan-
cxoro nnn Topronoro xoexca. eno n rom, uro cyexr, nx xoroporo nt-
nonnxercx paora, n pamxax rpaxancxnx npanoornomenn nsannen or
mnornx oxsannocre, xoropte onpeenxmrcx xareropnuntmn nopmamn
rpyontx npanoornomenn, no npn +rom ]nsnuecxoe nnno, ntnonnxm-
mee paory, nnmeno coornercrnymme samnrt.
Tpyonoe npano onxno perynnponart ncxnmunrentno naemnt
rpy paornnxa na paoroarenx, npn xoropom n ornnune or rpaxan-
cxnx npanoornomenn ne ecrnyer npnnnnn panencrna n oronopno
cnoot, a rpeyercx npeocrannxrt paornnxy samnry ero ]axrnue-
cxoro n mpnnuecxoro nonoxennx n ornomennxx c paoroarenem no-
cpecrnom cosannx npanontx rapanrn.
Fesycnonno, perynnponanne rpyontx npanoornomenn, xoropoe
tno saxpenneno n Tpyonom xoexce, moxno onennrt xax n nenom co-
ornercrnonanmee ocnonno nenn rpyonoro npana, xoropoe crannr ne-
pe coo saauy cosart npanonte pamxn nx ncnonnennx naemnoro
(nounnennoro) rpya paornnxom nx paoroarenx sa nosnarpaxe-
nne, c rapanrne coornercrnymmero npanonoro nonoxennx paornnxa
n ycnonn nx ntnonnennx ero paort. Onaxo na conpemennom +rane
pasnnrnx omecrna cymecrnonanmax o nacroxmero npemenn camocro-
xrentnax xonnennnx Tpyonoro xoexca tna npnsnana neocrarouno,
norpenocrn npemenn nxronann neoxonmocrt nsmennrt ee n npn-
nnsnrt x omnm rpaxancxo-npanontm ocnonam, xoropte coepxarcx
n Ipaxancxom xoexce.
Heoxonmocrt nororonxn nonoro rpyonoro xoexca n uemcxo
Pecnynnxe ntmna na nepnt nnan n xonne 90-x rr. npomnoro nexa.
Hont noxo onxen tn ncxonrt ns ocrnrnyroro yponnx ome-
crnenntx n +xonomnuecxnx ornomenn n coornercrnonart mexynapo-
ntm renennnxm pasnnrnx rpyonoro npana. Bosnnxna neoxonmocrt
89
n anee ocymecrnnxrt nnepannsannm rpyontx npanoornomenn, n
onpeennrt nx coornomenne c ecrnymmnm na ror momenr Ipaxan-
cxnm xoexcom rax, urot npn coxpanennn cnenn]nxn perynnponannx
rpyontx npanoornomenn n nnx namen orpaxenne n omecrnennt
uacrnonpanono xapaxrep perynnponannx, ocnonannt na xonnennnn
npnnnnna, paspemeno ro, uro ne sanpemeno (n. 3 cr. 2 exnapannn
ocnonntx npan n cnoo, n. 4 cr. 2 Koncrnrynnn uemcxo Pecnynnxn).
Ho+romy n nonom Tpyonom xoexce npenaranoct yperynnponart
px nemanonaxntx nonpocon, a nmenno:
orpannunrt ncnontsonanne nopm Ipaxancxoro xoexca n orno-
mennn rpyontx ornomenn;
onee uerxo onpeennrt npemer (oexr) rpyontx ornomenn n
c]epe paort no namy,
ycnnnrt npnnnnn nnepannsannn nocpecrnom pacmnpennx oro-
nopno cnoot yuacrnnxon rpyontx ornomenn c conmenn-
em npnnnnna pannonpannx, a nocpecrnom nmneparnnntx nopm
rapanrnponart paornnxam ocnonnte npana n ycnonnx paort;
yperynnponart rpyonte ornomennx n pamxax ycrpocrna na paory,
n pamxax rpyontx ornomenn yperynnponart ncnonnenne pao-
rt no namy nne rpyonoro oronopa (cornamenne o ntnonnennn
paort n cornamenne o rpyono exrentnocrn);
n rpyontx ornomennxx c ycrpocrnom na paory c nentm nt-
nonnennx paort no namy (nounnenno paort), a raxxe n
cornamennxx o ncnonnennn paort, ocymecrnnxemo nne rpy-
onoro oronopa, npeocrannrt paornnxam samnry n rapanrnm
coornercrnymmero rpyonoro nonoxennx,
onpeennrt coornomenne mexy saxonom, xonnexrnnntm o-
ronopom, rpyontm oronopom (oronopennocrxmn o paorax,
ntnonnxemtx es ycrpocrna na paory), a npn neoxonmocrn
c nnyrpennnmn nopmamn raxnm opasom, urot mpnnuecxoe
perynnponanne onpeenxno ocnonnte nonpoct (cranaprt) n
cosanano nosmoxnocrn nx yuacrnnxon rpyontx ornomenn
oronopnrtcx o onee ntronom nx paornnxa perynnponannn
n xonnexrnnnom oronope, npnuem n pamxax rpyonoro oronopa
onxna trt npeycmorpena nosmoxnocrt +ry ntroy anee pac-
mnpnrt c yuerom saxonoarentnoro perynnponannx n perynnpo-
nannx n xonnexrnnnom oronope; onpeennrt ornomennx mexy
orentntmn mpnnuecxnmn ecrnnxmn, a npn neoxonmocrn n
nnyrpennnmn nopmamn paoroarenx;
onpeennrt nonnomounx npo]comsntx oprannsann, ecrny-
mmnx y paoroarene.
Hpn +rom npeycmarpnnanoct conmart npnnnnnt pannonpannx n
sanpemennx ncxpnmnnannn.
90
Hont Tpyono xoexc, npnnxrt n 2006 r., tn onynnxonan n
Copnnxe saxonoarentntx axron no nomepom 262 n ncrynnn n e-
crnne 1 xnnapx 2007 r.
Hontraemcx npoanannsnponart, nacxontxo nonno n nem yurent
npnneennte ntme nonoxennx.
Hpnnnnn paspemeno 1o, u1o ne sanpemeno. C +ro rouxn spennx
nonnocrtm conmaercx ocnonno xoncrnrynnonnt noxo, xoropt
npncym orpacnn uacrnoro npana, n coornercrnnn c xoroptm ecrnyer
npannno, uro xaxt moxer conepmart ro, uro ne sanpemeno saxonom,
n nnxoro nentsx npnnyxart enart ro, uro saxonom ne npnxasano (n. 3
cr. 2 exnapannn ocnonntx npan n cnoo, n. 4 cr. 2 Koncrnrynnn uem-
cxo Pecnynnxn). B Tpyonom xoexce saxpenneno, uro nsanmnte npana
n oxsannocrn paornnxa n paoroarenx moryr ycranannnnartcx rontxo
n pamxax nonoxenn saxona. Orxnonenne or +rnx nonoxenn nosmoxno
rontxo n rom cnyuae, ecnn Tpyono xoexc +ro npxmo ne sanpemaer, a
raxxe ecnn peut ne ner o nonoxennxx, ns xapaxrepa xoroptx cneyer,
uro or nnx orxnonxrtcx nentsx (xareropnunte nonoxennx).
Hcnontsonanne nopu Ipaaancxoro xoexca npn perynnpona-
nnn 1pyonmx o1nomennn.
Tpyono xoexc, npana, n orpannuenno crenenn, onycxaer npn-
menenne nonoxenn Ipaxancxoro xoexca. B Tpyonom xoexce uerxo
onpeeneno, xaxne nonoxennx Ipaxancxoro xoexca ecrnnrentnt
nx rpyontx ornomenn (nanpnmep, nonpoct npecrannrentcrna, mpn-
nuecxnx ecrnn n r.n.).
Hpeue1 (osex1) 1pyonmx npanoo1nomennn. Onpeenenne
npemera rpyontx ornomenn n xoe nororonxn npoexra Tpyonoro
xoexca crano onnm ns xnmuentx nonpocon. Kax yxe ronopnnoct, pa-
nee ntnonnenne paort nx paoroarenx sauacrym ocymecrnnxnoct na
ocnone ne rpyontx, a rpaxancxnx npanoornomenn. Hontrxn ycrpa-
nnrt noonym npaxrnxy npenpnnnmannct nyrem nnecennx ononne-
nn n ecrnonanmn panee Tpyono xoexc.
Hont Tpyono xoexc n xauecrne npemera perynnponannx nast-
naer paory no namy, no xoropo nonnmaercx ncxnmunrentno nnu-
noe ncnonnenne paort paornnxom nx paoroarenx n coornercrnnn
c nncrpyxnnxmn paoroarenx, or ero nmenn, sa nosnarpaxenne sa pa-
ory, n reuenne paouero npemenn nnn n nnaue ycranonnennoe nnn co-
rnaconannoe npemx na paouem mecre, npn neoxonmocrn na pyrom
cornaconannom mecre sa cuer paoroarenx n no ero ornercrnennocrt.
Paora no namy moxer ocymecrnnxrtcx ncxnmunrentno n pamxax rpy-
ontx ornomenn n coornercrnnn c Tpyontm xoexcom, ecnn ona ne
perynnpyercx cnennantntmn npanontmn nopmamn.
Honoe mpnnuecxoe perynnponanne, raxnm opasom, onxno npeor-
nparnrt saxnmuenne rax nastnaemtx cxptrtx rpyontx ornomenn na
ocnonannn npounx npanontx nopm, ornnuntx or nopm rpyonoro npana.
Anepannsannn 1pyonmx npanoo1nomennn. Vcnnenne npnnnn-
na nnepannsannn rpyontx npanoornomenn tno raxxe onnm ns
91
xnmuentx rpeonann n xoe nororonxn nonoro Tpyonoro xoexca.
3ro osnauano ycnnenne oronopno cnoot yuacrnnxon rpyontx
ornomenn npn conmennn npnnnnna pannonpannx n xareropnuntx
nopm, xoropte rapanrnpymr paornnxam ocnonnte npana n ycnonnx pa-
ort. Tpyono xoexc no cpannennm c panee ecrnonanmnm npeyc-
marpnnaer oronopnte cornamennx mexy cyexramn npana.
Tpyonme o1nomennn n pauxax npneua na pao1y. Tpyono xo-
exc no-npexnemy paccmarpnnaer n xauecrne ocnonntx rpyontx or-
nomenn ornomennx, nosnnxammne npn npneme na paory. 3rn orno-
mennx ocnontnamrcx npexe ncero na rpyonom oronope, n ornnune or
panee ecrnonanmero Tpyonoro xoexca, cymecrnenno orpannunnan-
mero xpyr paornnxon, rpyonte ornomennx xoroptx ocnontnannct na
nasnauennn na onxnocrt.
B rpyonom npane uemcxo Pecnynnxn rpan nnonno ocnonntmn
rpyontmn ornomennxmn cunramrcx ornomennx, nosnnxmne na ocno-
nannn rax nastnaemtx cornamenn o paore, ntnonnxemo nnemrar-
ntm paornnxom. Hont Tpyono xoexc onpeenxer na rnna raxnx
cornamenn, a nmenno cornamenne o rpyono exrentnocrn n corna-
menne o ntnonnennn paort. Vxasannte cornamennx perynnponannct
n npexnnm Tpyontm xoexcom, n nonom Koexce yperynnponant nnmt
nexoropte npenoctnxn nx nx nosmoxnoro saxnmuennx. Paornnxn,
ntnonnxmmne paort nx paoroarene na ocnonannn ntmeyxa-
sanntx cornamenn, nontsymrcx raxo xe mpnnuecxo samnro n n
npnnnnne nmemr raxne xe npana, xax n mrarnte paornnxn.
Konnex1nnnoe 1pyonoe npano. Fonee mnpoxoe nnnmanne npone-
marnxe xonnexrnnnoro rpyonoro npana crann yenxrt c nauana 90-x rr.
npomnoro nexa, xora n 1991 r. tno npnnxro npnnnnnnantnoe o-
nonnenne x Tpyonomy xoexcy, a n cnxsn c +rnm n 1991 r. tn npnnxr
ynomnnanmncx ntme 3axon O xonnexrnnntx neperonopax, coep-
xanmn nponeccyantnte npannna, xoropte xnnxmrcx pemammnmn nx
neennx xonnexrnnntx neperonopon mexy ero yuacrnnxamn.
Hont Tpyono xoexc onpeenxer nsanmoornomennx mexy saxo-
nom, xonnexrnnntm oronopom, rpyontm oronopom, a npn neoxon-
mocrn n rax nastnaemo nnyrpenne nopmo paoroarenx. Honyrno
cneyer samernrt, uro n Koexce coxpanent na rnna xonnexrnnntx o-
ronopon: xonnexrnnnt oronop npenpnxrnx n xonnexrnnnt oronop
onee ntcoxo crynenn.
3axonoarent onpeenxer (o]opmnxer) ocnonnte nonpoct (cran-
aprt) n onycxaer nosmoxnocrt saxnmuennx oronopntx cornamenn
mexy yuacrnnxamn rpyontx npanoornomenn. Bmecre c +rnm Tpy-
ono xoexc onpeenxer npannna, xoropte neoxonmo conmcrn nx
ntnycxa, rax nastnaemo, nnyrpenne nopmt paoroarenx.
Cneyer cxasart, uro nosmoxnocrt npnnxrnx noono nopmt tna
npeycmorpena n uemcxom rpyonom npane ncnecrnne roro, uro y nexo-
roptx paoroarene npo]comsnte oprannsannn nnn noome ne tnn
opasonant, nnn xe cymecrnonann ]opmantno. C yuerom roro, uro onee
ntronte ycnonnx rpya no cpannennm c saxonoarentntm perynnponann-
em mornn npeycmarpnnartcx rontxo xonnexrnnntm oronopom, n cnyuae
orcyrcrnnx npo]comsno oprannsannn ne tno nosmoxnocrn nx yperynn-
ponart. B pacuere na noonte cnyuan Tpyono xoexc npeocrannxer pa-
oroarenm nosmoxnocrt pemart +rn nonpoct n onocroponnem nopxxe,
npn nomomn nnyrpenne nopmt. Onaxo ram, re ecrnyer npo]comsnax
oprannsannx, paoroarent enart +ro ne nnpane, axe ecnn xonnexrnnnt
oronop ne saxnmuaercx. B coornercrnnn c Toprontm xoexcom n +rnx cny-
uaxx moxno cornaconart ycnonnx rpya n pamxax rpyontx ornomenn, n
sauacrym +ro onee ntrono no cpannennm c saxnmuennem rpyontx o-
ronopon n cornamenn c xonxperntmn paornnxamn.
Hpn xonnexrnnntx neperonopax npo]comsnax oprannsannx (nnn
npo]comsnte oprannsannn) n xauecrne npecrannrenx paornnxon xn-
nxercx naprnepom paoroarenx. Ona npecrannxer nnrepect ne rontxo
unenon npo]comsno oprannsannn, no n ncex paornnxon, npnuem xax
n onacrn nnnnnyantntx, rax n xonnexrnnntx rpyontx ornomenn.
Ecnn y paoroarenx ecrnyer necxontxo npo]comsntx oprann-
sann, ro neperonopt o saxnmuennn xonnexrnnnoro oronopa on neer
co ncemn npo]comsntmn oprannsannxmn. B rex cnyuaxx, xora mexy
npo]comsntmn oprannsannxmn nosnnxamr pasnornacnx n nx ne yaercx
yperynnponart, paoroarent nnpane saxnmunrt xonnexrnnnt oronop
c ono nnn c necxontxnmn npo]comsntmn oprannsannxmn, n xoroptx
cocronr ontmnncrno ero paornnxon.
Hpo]comsnte oprannsannn naenent pxom nonnomoun n n c]e-
pe nnnnnyantntx rpyontx ornomenn. Hanpnmep, n neperonopax o
ynontnennn paornnxa npnnnmamr yuacrne re npo]comsnte oprannsa-
nnn, unenom xoroptx xnnxercx yxasannt paornnx; ecnn xe on ne co-
cronr n npo]comsno oprannsannn, ro or nmenn paornnxa (npn nannunn
na ro ero cornacnx) ntcrynaer npo]comsnax oprannsannx c nanontmnm
xonnuecrnom unenon, ecnn cam paornnx ne onpeennr nnaue.
Cneyer, onaxo, samernrt, uro npo]comsnte oprannsannn ne xnnxmr-
cx enncrnenntmn npecrannrenxmn paornnxon n onacrn xonnexrnnntx
rpyontx ornomenn. Tpyono xoexc onycxaer cosanne n rax nastna-
emtx coneron rpyxmnxcx. Hpn +rom conert rpyxmnxcx n npo]comsnte
oprannsannn ne moryr ecrnonart y paoroarenx napannentno.
B saxnmuenne neoxonmo xoncrarnponart, uro, necmorpx na ro, uro
Tpyono xoexc xnnxercx ocnonntm npanontm axrom n anno c]e-
pe, px nonpocon no-npexnemy perynnpyercx n cnennantntx npanontx
nopmax. 3ro xacaercx perynnponannx rpyontx ornomenn nexoroptx
xareropn paornnxon (nanpnmep, unenon nopasenenn esonacnocrn,
rocyapcrnenntx unnonnnxon n opranax ynpannennx n r..). 3axonom o
xonnexrnnntx neperonopax perynnpyercx n snaunrentnax uacrt xonnex-
rnnntx rpyontx ornomenn, cnennantntm saxonom o]opmneno npa-
nonoe yperynnponanne n onacrn sanxrocrn n r.
93
E.E. Ma:v.icra
1
TPYOBOE RPABO BERLFHH
1. Oman xapak1epuc1uka 1pyponoro npana Benuruu
2
Tpyonoe npano Fentrnn npecrannxer coo conoxynnocrt nopm,
perynnpymmnx ornomennx mexy paoroarenem n paornnxom, xo-
ropt onxen nounnxrtcx pacnopxxennxm paoroarenx n nponecce
ocymecrnnennx rpyono ]ynxnnn. Hpnsnax nounnennocrn paornn-
xa paoroarentcxo nnacrn xnnxercx ocnonononarammnm nx orrpa-
nnuennx rpyonoro npana or rpaxancxoro n amnnncrparnnnoro npana.
Hpanonoe perynnponanne rpyono exrentnocrn nnn cnoontx
npo]eccn (self-employed, r.e. camosanxrtx), rocyapcrnenntx cnyxa-
mnx (xax noenntx, rax n rpaxancxnx) ntxonr sa npeent c]ept e-
crnnx rpyonoro npana.
Kpome roro, n npemer rpyonoro npana Fentrnn nxoxr xonnexrnn-
nte rpyonte ornomennx, nosnnxammne n pamxax connantnoro nap-
rnepcrna na noxantnom, reppnropnantnom n orpacnenom yponnxx.
Cymnocrt rpyonoro npana Fentrnn onpeenxmr cneymmne npano-
nte npnnnnnt:
nenpnxocnonennocrt npana cocrnennocrn;
cnooa npenpnnnmarentcxo exrentnocrn;
cnooa oennennx;
cnooa rpya.
Ocnonntm ncrounnxom rpyonoro npana Fentrnn npnsnaercx saxon.
B saxonoarentnom nopxxe ycranannnnamrcx mnnnmantnte rpyonte
cranaprt, xoropte n nnnnnyantnom rpyonom oronope nnn xonnex-
rnnnom oronope moryr trt rontxo ynyument. Bce nncrnryrt rpyo-
noro npana perynnpymrcx cnennantntmn saxonamn.
Tax, npnnxrt n ecrnymr saxont, nocnxmennte rpyonomy
oronopy, paouemy npemenn n npemenn ortxa, oxpane rpya n p.
Ecnn nonoxennx rpyonoro oronopa nnn xonnexrnnnoro oronopa npo-
rnnopeuar saxony, ro onn cunramrcx nnuroxntmn (nullity).
Fontmoe snauenne nmemr n nosaxonnte axrt (nanpnmep, npnxast
mnnncrepcrn), onpeenxmmne mexannsmt peannsannn npan, saxpennen-
ntx n saxonax.
1
Hpo]eccop xa]ept rpyonoro npana MIV nm. M.B. Homonocona, oxrop mpnn-
uecxnx nayx.
2
Cm. anee: Blanpain Roger, Belgium, International Encyclopaedia of Labour Law and
Industrial Relations, 2003, 342 p.; European Labour Law, Kluwer Law International,
10th edition, 2006,, Deventer, 852 p..
94
Baxntm ncrounnxom rpyonoro npana Fentrnn xnnxmrcx raxxe pemennx
cnennannsnponanntx cyentx opranon (rpyontx cyon) npeneenrt.
Cneymmnm ncrounnxom rpyontx nopm cnyxar orpacnente corna-
mennx, xonnexrnnnte oronopt n noxantnte nopmarnnnte axrt.
2. Hupunupyanuume 1pyponme o1uomeuun
Tpyoyc1ponc1no. 3arpart na nponeenne npenapnrentntx re-
cron, nponepox, ncntrann necer paoroarent, ecnn onn nponoxrcx
no ero pacnopxxennm npn orcyrcrnnn nopmarnnntx nonoxenn.
Hpn orxase n npneme na paory no pesyntraram yxasanntx nponepox
paoroarent oxsan oxcnnrt npnunny orxasa n nnctmenno ]opme n
ntart concxarenm oxymenr, yocronepxmmn ary n pesyntrart re-
crnponannx n, ecnn nosmoxno, npnunny, nouemy on ne tn npnnxr.
Paoroarent onxen:
npeocrannxrt xannaram nonnnnym nn]opmannm o naxancnxx;
rapanrnponart pannoe opamenne;
ne nmemnnartcx n nnunym xnsnt (privacy);
conmart xon]nennnantnocrt;
npononrt nponeypy oropa pasymnte cpoxn;
mnnnmnsnponart sarpart xannaron na npoes x mecry recrnpo-
nannx.
Kannart, nmymne paory, nmemr npano na pannoe opamenne.
3ro osnauaer, uro paoroarent ne onxen ycranannnnart npn npneme na
paory n n nponecce ntnonnennx paort nnxaxnx orpannuenn nnn npe-
nmymecrn, ne cnxsanntx c rpyono ]ynxnne nnn ocoennocrxmn npo-
nsnocrna, sa ncxnmuennem cnyuaen, yxasanntx n saxone, r.e. ecrnyer
omenpanono npnnnnn sanpera npxmo nnn xocnenno ncxpnmnnannn.
K ncxpnmnnannonntm npnsnaxam ornocxrcx nospacr, cemenoe nonoxe-
nne, cocroxnne sopontx, paca, nner xoxn, nannonantnoe nnn +rnnuecxoe
nponcxoxenne, nonnrnuecxne yexennx, unencrno n npo]comse nnn
nmo pyro oprannsannn, cexcyantnax opnenrannx n nnnannnocrt.
B cnyuaxx, ycranonnenntx saxonom, npononrcx npenapnrentnoe me-
nnnncxoe ocneonanne. Hpano npononrt raxoe ocneonanne nmemr
rontxo cnennantno ynonnomouennte npaun. 3a 10 ne o ocneonannx
concxarent onxen trt npeynpexen n nnctmenno ]opme o are n
nenn ocneonannx no noure n xon]nennnantno ]opme. Bpau nanpan-
nxer paoroarenm n concxarenm cnoe saxnmuenne n nnctmennom nne.
Ha ocnonannn mennnncxoro saxnmuennx paoroarent oxsan co-
omnrt concxarenm o rex saonenannxx, xoropte moryr nosnnxnyrt
nnn oocrpnrtcx n nponecce ntnonnennx npenaraemo paoro.
Ienernuecxne recrt n recrt na CHH sanpement.
Tpyono oronop moxer saxnmuartcx c ncntrarentntm cpoxom.
Hent ncntrannx saxnmuaercx n onpeenennn coornercrnnx xnann]nxa-
95
nnn paornnxa npexnnxemtm rpeonannxm. B reuenne ncntrarent-
noro cpoxa paornnx ntnonnxer paory no rpyonomy oronopy c no-
unnennem npannnam rpyonoro pacnopxxa.
Vcnonne o ncntrarentnom cpoxe onxno trt nxnmueno n nnct-
mennt rpyono oronop. Hpn ero orcyrcrnnn paornnx cunraercx
npnnxrtm na nocroxnnym paory.
Mnnnmantnax npoonxnrentnocrt ncntrarentnoro cpoxa cocran-
nxer cemt ne nx nexnann]nnnponanntx paornnxon n onn mecxn
nx xnann]nnnponanntx paornnxon, a maxcnmantnax npoonxnrent-
nocrt uertpnanart ne n mecrt mecxnen, coornercrnenno. nx nt-
coxoxnann]nnnponanntx menexepon, ue roono sapaorox npentmaer
ycranonnennym cymmy, npoonxnrentnocrt ncntrarentnoro cpoxa moxer
ocrnrart 12 mecxnen. B cnyuae onesnn paornnxa nnn npn nannunn py-
ro ynaxnrentno npnunnt, no xoropo paornnx ne mor ntnonnxrt cnon
rpyonte oxsannocrn, ncntrarentnt cpox moxer trt nponen.
Ecnn paornnx ntepxan ncntranne, ro rpyono oronop cunra-
ercx saxnmuenntm. Hpn neyonnernopnrentntx pesyntrarax ncntra-
nnx paoroarent nanpannxer paornnxy nnctmennoe yneomnenne o
ynontnennn n ycranonnennte saxonom cpoxn. Vneomnenne onxno
trt npyueno paornnxy no pacnncxy. Tpyono oronop, saxnmuen-
nt c ncntrarentntm cpoxom, n nepno ncntrannx moxer trt npe-
xpamen no nsanmnomy cornamennm cropon, a raxxe n cnxsn c nacrynne-
nnem ]opc-maxopntx ocroxrentcrn.
Vcnonne rpyonoro oronopa o npo]eccnonantnom oyuennn paornn-
xa sa cuer cpecrn paoroarenx osnauaer, uro paornnx npnnnmaer na cex
oxsarentcrno orpaorart y annoro paoroarenx onpeenennt cpox.
B npornnnom cnyuae paornnx onxen nepnyrt paoroarenm sarpart
na oyuenne. Onaxo cpoxn orpaorxn n cymmt, nonexamne nosnpary,
onxnt trt pasymntmn, urot ne napymart npnnnnn cnoot rpya.
3. Rpanonoe perynuponauue 1pypa o1penuumx
ka1eropu pao1uukon
n]]epennnannx npanonoro perynnponannx rpya nponsnonrcx no
cyexrno-npo]eccnonantnomy npnsnaxy.
B saxonoarentcrne o rpye Fentrnn ntenxmrcx:
nexnann]nnnponannte paornnxn (cnnne nopornnuxn);
xnann]nnnponannte paornnxn (ente nopornnuxn);
arenrt;
omamnxx npncnyra;
cryenrt-paornnxn.
Tpyonte oronopt, saxnmuaemte co ncemn ntmenepeuncnenntmn
xareropnxmn paornnxon, perynnpymrcx 3axonom or 3 nmnx 1978 r. Tax-
96
xe cneyer ynomxnyrt cnennantnte saxont: o mopxxax or 5 nmnx 1928 r.,
o peunom cyoxocrne or 1 anpenx 1936 r. n or 3 max 2003 r., yuennxax or
19 nmnx 1983 r., o npo]eccnonantntx cnoprcmenax or 24 ]enpanx 1978 r.
Hontmn (nerpannnonntmn) ]opmamn sanxrocrn xnnxmrcx saem-
nt rpy) no 3axony or 7 anpenx 1999 r. n renepaora (teleworker).
n]]epennnannx npanonoro perynnponannx rpya nexnann]nnnpo-
nanntx n xnann]nnnponanntx paornnxon npoxnnxercx n:
cpoxax yneomnennx o ynontnennn;
npoonxnrentnocrn ncntrannx;
cnyxenom necoornercrnnn;
nepnonunocrn ntnnart sapnnart.
4. Bupm 1pyponmx poronopon
B sanncnmocrn or cpoxa ecrnnx pasnnuamr:
rpyonte oronopt, saxnmuennte na neonpeenennt cpox;
cpounte rpyonte oronopt;
nx samemennx npemenno orcyrcrnymmero paornnxa.
B nepnom cnyuae npn ynontnennn paornnxa no nnnnnarnne paoro-
arenx neoxonmo sanaronpemenno yneomnrt paornnxa.
Cpount rpyono oronop npexpamaercx n cnxsn c ncreuenne yxa-
sannoro n nem cpoxa nnn n cnxsn c oxonuannem paort, nx ntnonnennx
xoropo tn npnnxr paornnx. Ecnn nocne ncreuennx cpoxa rpyono
oronop saxnmuaercx nnont, ro on cunraercx saxnmuenntm na neonpe-
enennt cpox. Hcxnmuennx ns +roro npannna onxnt trt oycnon-
nent xapaxrepom paort n pyrnmn ynaxnrentntmn npnunnamn (na-
npnmep, nenaronpnxrnax +xonomnuecxax cnryannx na npenpnxrnn,
nnrepect paornnxa n p.).
Cpount rpyono oronop (nanpnmep, na 6 ner c nosmoxnocrtm
ero npexpamennx xaxte na roa c yneomnennem o ynontnennn sa
3 mecxna) onxen paccmarpnnartcx xax rpyono oronop, saxnmuen-
nt na neonpeenennt nepno.
Bmecre c rem, saxon paspemaer saxnmuenne cpountx rpyontx oro-
nopom ne onee uertpex pas nopx. Hpn +rom nx omax npoonxnrent-
nocrt ne moxer npentmart nyx ner.
Tpern nn rpyonoro oronopa npexpamaercx n cnxsn c ntxoom
na paory npemenno orcyrcrnymmero paornnxa (nanpnmep, n cnxsn c
ncnonnennem oxsannocre cpouno noenno cnyxt). Maxcnmantnax
npoonxnrentnocrt raxoro oronopa ne moxer npentmart nyx ner. Ho
ncreuennn yxasannoro cpoxa rpyono oronop cunraercx saxnmuenntm
na neonpeenennt cpox. 3amemenne ne onycxaercx, ecnn orcyrcrnne
paornnxa ntsnano +xonomnuecxnmn npnunnamn, saacronxo nnn no-
xayrom.
97
Paoroarent onxen nn]opmnponart paornnxon, npnnxrtx na
onpeenennt cpox, o nannunn naxancn, urot onn mornn nepern
na nocroxnnym paory.
5. Oopua 1pyponoro poronopa
Feccpounte rpyonte oronopt moryr saxnmuartcx xax n nnctmen-
no, rax n n ycrno ]opme. Ho, c rouxn spennx oecneuennx rpyontx
rapanrn n n nenxx samnrt npan paornnxon, npenournrentnee nnct-
mennax ]opma rpyonoro oronopa.
Cpounte rpyonte oronopt onxnt trt saxnmuent rontxo n nnct-
menno ]opme. nx +roro na npaxrnxe ocrarouno omena nnctmamn.
6. Rpekpameuue 1pyponoro poronopa
Paoroarent nmeer npano ynonnrt paornnxa npn ycnonnn, uro
on conmaer ycranonnennte cpoxn npeynpexennx o ynontnennn.
B npnnnnne, on ne oxsan oocnontnart npnunny ynontnennx.
Omnmn ocnonannxmn npexpamennx rpyonoro oronopa xnnxmrcx:
cornamenne cropon;
npnsnanne rpyonoro oronopa nnuroxntm;
pemenne cya;
ocrnxenne paornnxom nencnonnoro nospacra nnn nannune nt-
cnyrn ner;
ncreuenne cpoxa rpyonoro oronopa;
nnnnnarnna ono ns cropon;
cmeprt paornnxa;
]opc-maxopnte ocroxrentcrna.
6.1. Rpouepypa npekpameuun 1pyponoro poronopa
Hpexpamenne rpyonoro oronopa no nnnnnarnne ono ns cro-
pon nponsnonrcx c oxsarentntm yneomnennem pyro cropont.
Vneomnenne +ro nnnnnarnna ono ns cropon rpyonoro oronopa
(paornnxa nnn paoroarenx), nanpannennax na ero npexpamenne. Hpa-
no paornnxa ynonnrtcx n nmoe npemx no cocrnennomy xenannm oc-
nonano na npnnnnne cnoot rpya. Vneomnenne onxno noanartcx n
nnctmenno ]opme.
Cpoxn yneomnennx o ynontnennn no nnnnnarnne paoroarenx sa-
nncxr or roro, x xaxo nmenno xareropnn ornocnrcx paornnx, a raxxe
or craxa paort y annoro paoroarenx. Mnnnmantnax npoonxn-
rentnocrt cpoxa npeynpexennx o ynontnennn npn craxe paort me-
nee 6 mecxnen 7 ne. Ecnn rpyono crax nexnann]nnnponannoro
98
paornnxa mentme 20 ner, ro cpox yneomnennx cocrannxer 28 xanen-
apntx ne. Ecnn ero crax npentmaer 20 ner, ro cpox yneomnennx
ynennunnaercx nnoe o 56 ne.
Hpn ynontnennn no cocrnennomy xenannm nexnann]nnnponannt
paornnx onxen npeynpenrt paoroarenx sa 14 n 28 ne, coor-
nercrnenno, r.e. cpox yneomnennx paornnxom n na pasa mentme, uem
nx paoroarenx.
Cpoxn yneomnennx o ynontnennn xnann]nnnponanntx paornn-
xon sanncxr or cneymmnx ocroxrentcrn:
1) cymmt roonoro sapaorxa, xoropax nepecmarpnnaercx exerono;
2) craxa paort.
Tax, npn roonom sapaorxe o 27 597 enpo (n 2006 r.) n craxe pao-
rt o 5 ner mnnnmantnt cpox yneomnennx panen 3 mecxnam. anee
on ynennunnaercx na 3 mecxna sa xaxte 5 ner craxa. Hanpnmep, npn
craxe or 5 o 10 ner 6 mecxnen, or 10 o 15 ner 9 mecxnen n r..
Maxcnmantnt cpox npeynpexennx paoroarenx npn ynontne-
nnn no cocrnennomy xenannm xnann]nnnponannoro paornnxa ne mo-
xer npentmart 6 mecxnen.
Ho cornamennm cropon cpoxn yneomnennx moryr coxpamartcx.
Hpn napymennn cpoxon yneomnennx o npexpamennn rpyonoro o-
ronopa nnnonnax cropona ntnnaunnaer pyro cropone xomnencannm n
pasmepe cpenero sapaorxa, nonexamero ntnnare sa nepno yneom-
nennx.
Cpox yneomnennx nexnann]nnnponannoro paornnxa naunnaer
reut c noneentnnxa, cneymmero sa neene, n xoropo noano yne-
omnenne, a xnann]nnnponannoro paornnxa c nepnoro uncna mecx-
na, cneymmero sa mecxnem noaun yneomnenne.
Tpyono oronop moxer trt pacroprnyr no nnnnnarnne ono ns
cropon npn nentnonnennn pyro cropono oxsannocre no oronopy.
B +rom cnyuae ne rpeyercx noanart yneomnenne o ero npexpamennn.
Paornnx moxer trt ynonen no nnnnnarnne paoroarenx sa conep-
menne cneymmnx npocrynxon:
xpaxn no mecry paort;
n cnxsn c yrparo onepnx;
ntxncrno;
snoynorpenenne xpenrno xapro nx onnart ensnna n nnu-
ntx nenxx;
nporyn n reuenne 4 ne es ynaxnrentntx npnunn n p.
Hnnnnarnna no pacropxennm rpyonoro oronopa onxna trt pea-
nnsonana n reuenne rpex ne nocne onapyxennx napymennx.
Hnnnnyantnte rpyonte cnopt mexy paornnxom n paoroa-
renem, n rom uncne n n cnxsn c npexpamennem rpyonoro oronopa, pac-
cmarpnnamrcx cnennannsnponanntmn rpyontmn cyamn.
99
7. Paouee npeun u npeun o1pmxa
Ho paounm npemenem nonnmaercx npemx, n reuenne xoroporo:
paornnx nenocpecrnenno ntnonnxer rpyonym ]ynxnnm;
naxonrcx n pacnopxxennn paoroarenx (nanpnmep, paornnx
pecropana xer xnnenron; mececrpa naxonrcx na nocry, oxnax
ntsonon nannenron, n p.).
B paouee npemx ne nxnmuaercx npemx, neoxonmoe nx npoesa na
paory n c paort, oeennt nepeptn, npemx, sarpaunnaemoe na npn-
neennx cex n nopxox nocne paort, n nexoropte pyrne nepnot.
Hpoonxnrentnocrt paouero npemenn n nopmantntx ycnonnxx rpy-
a ne moxer npentmart 8 uacon n ent n 38 uacon n neenm. Hpn cym-
mnponannom yuere paouero npemenn npoonxnrentnocrt paouero nx
n paoue neenn moxer trt ontme.
Kaxt paornnx nmeer npano na mnnnmantnt exenennt nepn-
o ortxa npoonxnrentnocrtm 11 uacon nopx n cyrxn.
Hmax paora, ntnonnxemax cnepx 8 uacon n ent nnn 38 uacon n
neenm, xnnxercx cnepxypouno paoro. Cnepxypounoe npemx onnaun-
naercx ne menee uem n nonyropnom pasmepe.
onycxaercx xomnencannx cnepxypounoro npemenn nyrem npeo-
crannennx orrynon na ocnonannn xonnexrnnntx oronopon.
Omnm ntxontm nem xnnxercx nocxpecente. 3anpemaercx npn-
nnexart paornnxon x paore n nocxpecente.
Hcxnmuennx cocrannxmr cneymmne cnyuan:
oxpana reppnropnn npenpnxrnx;
yopxa;
pemonrnte paort;
paort no ycrpanennm nocnecrnn anapnn, necuacrnoro cnyuax
nnn npeornpamennx yrpost nx nacrynnennx;
cpounax paora n cnxsn c ]opc-maxopntmn ocroxrentcrnamn;
paora, neoxonmax nx npeornpamennx nopun marepnanon nnn
npoyxron.
Cnennantnt 3axon 1997 r. sanpemaer paory n nounoe npemx.
Onaxo +ror sanper ne pacnpocrpanxercx na rearpantno-spennmnte
n cnoprnnnte meponpnxrnx, rocrnnnunt n pecropannt nsnec, ns-
anne raser, pemonrnte paort, rpancnopr, nexapnn n xonnrepcxne,
neuente yupexennx n anrexn, centcxoe xosxcrno n p. Houno pa-
oro cunraercx paora c 8 uacon neuepa o 6 uacon yrpa.
C 1975 r. paornnxn nmemr npano na 4-x neentnt onnaunnaemt
exeront ornycx. Hpoonxnrentnocrt ornycxa xnann]nnnponanntx
paornnxon onpeenxercx ns pacuera 2 nx sa xaxt mecxn paort n
ncuncnxercx n paounx nxx. Hpn 6-nenno paoue neene npoon-
xnrentnocrt nx ornycxa cocrannxer 24 paounx nx, a npn 5-rn nen-
no paoue neene 20 paounx ne.
100
Homnmo ]axrnuecxo paort, n crax paort, ammn npano na or-
nycx, nxnmuaercx nepno orcyrcrnnx paornnxa no ynaxnrentno npn-
unne, nanpnmep, n cnxsn c npemenno nerpyocnoconocrtm, necuacr-
ntm cnyuaem na paore n r. n.
Onnara ornycxa nponsnonrcx n nonom pasmepe. Homnmo cpene
sapaorno nnart, ononnnrentno ntnnaunnaercx sapaornax nnara sa
3 neenn sa cuer cpecrn paoroarenx.
8. 3apao1uan nna1a
3apaornax nnara +ro enexnoe nosnarpaxenne, xoropoe paoro-
arent onxen ntnnarnrt paornnxy sa ntnonnennym no rpyonomy o-
ronopy paory. Homnmo sapaorno nnart, x nosnarpaxennm sa rpy or-
nocxrcx uaente xnnenron, ntnnaunnaemte paornnxy n cnny rpannnn.
He xnnxmrcx nosnarpaxennem sa rpy:
1) ornycxnte;
2) xomnencannonnte ntnnart n cnxsn c necuacrntm cnyuaem na
nponsnocrne nnn npo]eccnonantntm saonenannem;
3) ntnnart no connantnomy oecneuennm (noconx no espaorn-
ne, nencnn no crapocrn, no nnnannnocrn, cemente noconx).
Cpen cnennanncron neyrcx cnopt o npanono npnpoe rpnnana-
ro nnn uertpnanaro sapaorno nnart, a raxxe nponenron c oxoa,
ntnnaunnaemtx paornnxy. Hmemr nn paornnxn na nnx npano n ox-
san nn paoroarent nx ntnnaunnart? Moxno nn pacnennnart raxym
ntnnary n xauecrne ee npanonoro otuax?
Ecnn yxasannte ntnnart xnnxmrcx npanontm otuaem, ro onn
onxnt coornercrnonart cneymmnm npnsnaxam:
nceomnocrt (ntnnaunnartcx ncem paornnxam);
nenpeptnnocrt (ntnnaunnartcx n reuenne nnrentnoro npemenn);
]nxcnponannocrt (n nne sapanee ycranonnenno cymmt nnn
nponenra or npntnn).
3apaornax nnara moxer trt nonpemenno (sa uac, sa ent, sa me-
cxn) nnn centno (sa xonnuecrno nponsneenno npoyxnnn).
uacrt sapaorno nnart (no ne onee nononnnt ee pasmepa) moxer
ntnnaunnartcx n narypantno ]opme.
Hpannna nnyrpennero pacnopxxa onxnt ycranannnnart cnoco,
npemx n mecro ntnnart sapaorno nnart. Kax npannno, sapaornax
nnara ntnnaunnaercx n mecre ntnonnennx paort. 3anpemaercx ntnna-
unnart sapaornym nnary n marasnnax, ynecennrentntx saneennxx, sa
ncxnmuennem rex paornnxon, xoropte ram paoramr.
3apaornax nnara onxna ntnnaunnartcx ne pexe nyx pas n mecxn
c nnrepnanom ne onee 16 ne. onycxamrcx cneymmne ncxnmuennx.
Tax, xnann]nnnponannte paornnxn nonyuamr sapaornym nnary exe-
101
mecxuno, a crpaxontm arenram xomnccnonnoe nosnarpaxenne ntnna-
unnaercx pas n rpn mecxna.
3apaornax nnara onxna ntnnaunnartcx n enpo. Ho ecnn paora
ocymecrnnxercx n crpane, ne nxoxme n EC, ro no npocte paornn-
xa sapaornax nnara moxer ntnnaunnartcx n n nno nanmre. Btnnara
sapaorno nnart moxer nponsnonrtcx nyrem nepeuncnennx na cuer
paornnxa n anxe.
Hpn saepxxe ntnnart sapaorno nnart sa xaxt ent npocpou-
xn nauncnxmrcx nponenrt.
Vepxannx ns sapaorno nnart ne moryr npentmart 20%. 3ro orpa-
nnuenne ne ornocnrcx x nstcxannm annmenron.
Hnxaxnm maxcnmantntm pasmepom sapaornax nnara ne orpannun-
naercx. Mnnnmantnt pasmep sapnnart ycranannnnaercx mexorpacne-
ntm xonnexrnnntm cornamennem.
9. Oxpaua 1pypa
Ono ns ocnonntx oxsannocre paoroarenx xnnxercx cosanne
esonacntx ycnonn rpya. B nenxx npeynpexennx necuacrntx cny-
uaen na nponsnocrne paoroarent onxen npnnnmart neoxonmte
mept nx mnnnmnsannn yponnx npo]eccnonantnoro pncxa.
Hasop n xonrpont sa cocroxnnem ycnonn rpya ocymecrnnxmr
mnoro]ynxnnonantnte cnyxt, n xoroptx paoramr +xcneprt no es-
onacnocrn, +pronomnxn n sopontm na paounx mecrax n r..
Ha xaxom npenpnxrnn, re paoraer 50 nnn ontme uenonex,
onxnt cosanartcx nopasenennx no oxpane rpya. Omecrnennt
xonrpont ocymecrnnxercx npo]comsamn.
Paornnxn onxnt oecneunnartcx cpecrnamn nnnnnyantno
samnrt, npoxonrt nncrpyxrax no rexnnxe esonacnocrn.
9.1. Konnek1unume 1pyponme o1uomeuun
Hpo]coms +ro nesanncnmax oprannsannx co cnoe cocrnenno
crpyxrypo, co cnonm pyxonoxmnm opranom n ycranom.
Oxono 69% entrncxnx paounx xnnxmrcx unenamn npo]comsa.
B rnanntx orpacnxx npomtmnennocrn (crponrentcrno, merannyprnx,
yrneotua, xnmnx, nponsnocrno nemenra, ensnna n p.) n npo]co-
msax cocroxr o 80% nexnann]nnnponanntx paounx. Cpen xnann]n-
nnponanntx paornnxon onx unenon npo]comsa ne npentmaer 23%.
Camtmn npecrannrentntmn npo]comsamn cunramrcx Kon]eepa-
nnx Xpncrnancxnx Hpo]comson (ACV CSC) n Connanncrnuecxoe
Hpo]comsnoe nnxenne (ABVV FGTB), a raxxe Hnepantnoe nn-
xenne Hpo]comson (ACLV CGSLB).
102
nx roro, urot nonacrt n uncno npecrannrentntx, npo]coms:
onxen ]ynxnnonnponart na nannonantnom yponne;
trt npecrannenntm n Henrpantnom 3xonomnuecxom Conere n
Hannonantnom Tpyonom Conere;
nmert ne menee 50 000 unenon.
10. Konnek1unume neperonopm u konnek1unume
cornameuun
B Fentrnn xonnexrnnnte neperonopt neyrcx na:
mexorpacnenom yponne n pamxax Hannonantnoro Tpyonoro Conera;
na orpacnenom yponne n pamxax conmecrntx xomnreron;
na yponne npenpnxrnx.
B xonnexrnnnom oronope onxnt trt yxasant cropont, ero sa-
xnmunnmne, art saxnmuennx n ncrynnennx n cnny.
B coepxannn xonnexrnnnoro oronopa ntenxmr nopmarnnnte n
oxsarentcrnennte nonoxennx. C nomomtm nopmarnnntx nonoxenn
perynnpymrcx ycnonnx rpya n oprannsannn. Kax npannno, xonnexrnn-
nte oronopt nxnmuamr cneymmne nonpoct: onnara rpya n npemn-
ponanne; arrecrannx; oxpana rpya, nencnonnoe n mennnncxoe crpaxo-
nanne n p. Hepeuncnennte nonoxennx xnnxmrcx nopmarnnntmn.
Oxsarentcrnennte nonoxennx npecrannxmr coo nsanmnte
oxsarentcrna paoroarenx n paornnxon, xoropte onxnt trt nt-
nonnent n ycranonnennte cpoxn nnn conmartcx n nepno ecrnnx
xonnoronopa. K raxnm nonoxennxm ornocnrcx n nonoxenne o rom, uro
npo]comst orxastnamrcx or nponeennx saacronox, ecnn paoroa-
rent ntnonnxer cnon oxsarentcrna.
uro xacaercx orpacnentx n mexorpacnentx cornamenn, ro nx nt-
nonnenne xnnxercx oxsarentntm nx:
npo]comson n oprannsann paoroarene, saxnmunnmnx ero;
npo]comson n oprannsann paoroarene, xoropte nnocne-
crnnn npncoennnnnct x cornamennm;
paornnxon, xoropte cocroxr n npo]comse, cnxsannom raxnm co-
rnamennem.
Konnexrnnnte oronopt, orpacnente n mexorpacnente cornamennx
moryr saxnmuartcx xax na neonpeenennt, rax n na onpeenennt
cpox c nosmoxnocrtm nosononnennx. Ecnn cpox ecrnnx ne yxasan,
ro ecrnne xonnexrnnnoro oronopa nnn cornamennx moxer trt npe-
xpameno nyrem noaun yneomnennx.
Baxno ormernrt, uro ycnonnx nnnnnyantnoro rpyonoro oronopa,
npornnopeuamne xonnexrnnnomy oronopy, xnnxmrcx neecrnnrentnt-
mn. Bmecre c rem, xonnexrnnnt oronop, xax npannno, coepxnr nnmt
mnnnmantnte cranaprt, xoropte moryr trt ynyument rpyontm o-
ronopom.
11. Konnek1unume cnopm
B 1931 r. n Fentrnn tna ormenena yrononnax ornercrnennocrt pa-
ornnxon sa yuacrne n saacronxe.
Fentrnx parn]nnnponana Enponecxym Connantnym Xaprnm Cone-
ra Enpont n 1991 r., n rom uncne n. 4 cr. 6, saxpennxmmn npano na saa-
cronxy. B coornercrnnn co cr. 6 n Fentrnn ecrnymr nannonantnte me-
xannsmt npnmnpennx n oponontnoro apnrpaxa nx yperynnponannx
xonnexrnnntx cnopon. Tontxo n xpannx cnyuaxx, xora npnmnpnrent-
nte nponeypt ne npnnenn x nonoxnrentnomy pesyntrary, paspemaercx
nponeenne saacronxn.
3axonoarentcrno ycranannnnaer nponeypy oxnnennx saacro-
nox, mnnnmantnt nepeuent oxsarentntx paor no ocnyxnnannm na-
cenennx, xoropte onxnt ocymecrnnxrtcx nx oecneuennx nopmant-
no xnsneexrentnocrn.
3aacronxa moxer trt npnsnana nesaxonno, ecnn ona npecney-
er nonnrnuecxne nenn, oxnnena c napymennem nponeypntx npannn,
nmeno mecro npnnyxenne x yuacrnm n saacronxe, ne ntnonnxmrcx
neoxonmte paort n n pyrnx cnyuaxx.
Kpome roro, n Fentrnn npnsnamrcx nesaxonntmn onpeenennte
]opmt saacronountx ecrnn, nanpnmep, nrantxncxne saacron-
xn, r.e. paora no npannnam, cnxune saacronxn n pyrne cnocot
naccnnntx ecrnn.
B oxrxpe 2005 r., xora npoxonnn nceomne saacronxn npornn
npannrentcrnenntx nnanon nontmennx nencnonnoro nospacra, npo-
]comst noxnponann nxot na npenpnxrnx n ne onycxann na paory
nnn, ne xenanmnx yuacrnonart n saacronxe. unomancxax acconnannx
paoroarene VOKA noana n cyt 59 ncxon. Cyt yonnernopn-
nn ncxn n oxsann npo]comst npexparnrt nporecrnte axnnn. 3a na-
pymenne npana na rpy paornnxon, ne yuacrnymmnx n saacronxe,
npo]comst onxnt tnn sannarnrt mrpa] 1000 enpo sa xaxt uac
nesaxonntx ecrnn n sa xaxoe nnno, yuacrnonanmee n noxae.
Baxno nouepxnyrt, uro n coornercrnnn c saxonoarentcrnom Fent-
rnn yuacrne n saxonno saacronxe ne moxer pacnennnartcx xax napy-
menne rpyonoro oronopa n nneut npnmenenne canxnn x paornnxy
co cropont paoroarenx.
104
O.B. e.moe
1
PORL H CYHOCTL METOA
TPYOBOFO RPABA
B cnxsn c oxonuannem ouepenoro +rana pe]opmt rpyonoro saxo-
noarentcrna npecrannxercx neoxonmtm npoonxnrt ncxyccnm o
ponn n cymnocrn meroa npanoro perynnponannx rpyontx npanoorno-
menn. B nacroxmee npemx onn yuente npnsnamr ]axr cymecrnona-
nnx rpannnonno-orpacnenoro mpnnuecxoro meroa (nanonnxx cnonm
coepxannem)
2
, pyrne npenaramr or nero orxasartcx n samennrt ero
mexannsmom npanonoro perynnponannx rpyonoro ornomennx
3
, rpertn
ntcxastnamr mnenne, uro conpemennax rpaxronxa meroa rpyonoro
npana onxna nxnmuart ocoennocrn ncropnn rpyonoro npana (nay-
xn, orpacnn, rpyonoro saxonoarentcrna), ]nnancono-+xonomnuecxoro
oecneuennx nopm n axron rpyonoro saxonoarentcrna, ncnxonornue-
cxym mornnannm noneennx cyexron n c]epe rpya
4
.
B ome reopnn npana pacnpocrpanena rouxa spennx, uro mero npano-
noro perynnponannx
5
+ro npnemt, cnocot, cpecrna nosecrnnx nopm
npana na re nnn nnte omecrnennte ornomennx, na noneenne nme
6
.
Cornacno +ro nayuno oxrpnne mero rpyonoro npana onxen orneuart
na nonpoc, xax n xaxnmn npanontmn npnemamn, cnocoamn ocymecrnnxer-
cx perynnponanne rpyontx n nntx recno cnxsanntx c nnmn ornomenn.
Hpanonte npnemt (cpecrna) nosecrnnx na omecrnennte or-
nomennx moxno cnecrn x: osnonennm (npeocrannenne npana), npe-
nncannm (nmenenne oxsannocrn) n sanpery
7
. osnonenne n na ntop
cyexra npana oxstnanne nopoxaer ncnosnrnnnt nn npanonoro
perynnponannx, n xoropom emy npeocrannxmrcx napnanrt noneennx.
Hpn ycranonnennn ennnunoro oxstnannx n (nnn) sanpera nosnnxaer
1
onenr Mocxoncxoro rymannrapnoro ynnnepcnrera, xannar mpnnuecxnx nayx.
2
Cm.: Hvuuuroea M.B., Hvuuuroe A.M. Ouepxn reopnn rpyonoro npana // CH.,
2006. C. 392.
3
Cm.: Kypc poccncxoro rpyonoro npana / Ho pe. E.B. Xox.oea. T. 1. CH., 1996.
C. 111; Tpyonoe npano Poccnn / Ho pe. C.H. Maepuua, E.B. Xox.oea. M., 2002. C. 36.
4
Cm.: Cooo.ee C.A. Mero rpyonoro npana n meroonornx npana: nonpoct reopnn,
ncropnn // Poccncxn exeronnx rpyonoro npana / Ho pe. E.F. Xoxnona. CH.,
2006. N 1. C. 95.
5
C.A. Cooo.ee yrnepxaer, uro nonxrne meroa tno ntpaorano n 70-e rr. XX n.
(Cm.: Cooo.ee C.A. Vxas. cou. C. 94), no npecrannxercx, uro ono c]opmnponanoct n
nauane 60-x rr.. Cm., nanpnmep: Beu: H.C. Hponemt npanonoro perynnponannx co-
nercxnx omecrnenntx ornomenn. M., 1961. C. 89.
6
Cm.: Beu: H.C. Vxas. cou. C. 90; Teopnx rocyapcrna n npana / Ho pe. H.H. Mamv-
soea, A.B. Ma.iro. M., 1997. C. 354; Map:euro M.H. Teopnx rocyapcrna n npana. M.,
2004. C. 567; Teopnx rocyapcrna n npana / Orn.pe. B.. Hepeea.oe. M., 2005. C. 176.
7
B nnreparype raxxe ncnontsymrcx pasnnunte repmnnt, nanpnmep, nosnrnnnoe
oxstnanne, sanper n osnonenne (Cm.: Hvuuuroea M.B., Hvuuuroe A.M. Vxas. cou.
C. 400) n p.
105
nmneparnnnt nn, re cyexr npana ne moxer ntpart nnoro napn-
anra noneennx, xpome roro, xoropoe npennctnaer ncnosnnnx nop-
mt
1
. Hmneparnnnt nn meroa n npanono nnreparype nmenyercx ny-
nnuno-npanontm, amnnncrparnnno-npanontm, yrononno-npanontm,
meroom nnacrn n nounnennx, meroom cyopnnannn, anropnrapntm
meroom n r.., a ncnosnrnnnt meroom xoopnnannn, uacrno-npa-
nontm, anronomnn n r..
Hmax orpacnt npana ne perynnpyer omecrnennte ornomennx
crporo nmneparnnntm nnn ncnosnrnnntm cnocoom, a rontxo nx co-
uerannem, nanpnmep: nmneparnnno-ncnosnrnnntm nnn ncnosnrnnno-
nmneparnnntm, re na nepnom mecre cronr npeonaammn n anno
orpacnn npana cnoco npanonoro perynnponannx.
Kax nsnecrno, mero napxy c npemerom xnaccn]nnnpyer cncremy
npana na orpacnn. Orpacnn npana raxxe npncymn cocrnennte ncrou-
nnxn n npanonte npnnnnnt. Hpemer n mero cunramrcx nepnnuntmn
npnsnaxamn: ocnona npemer (cncrema npanoornomenn), xoropomy
cnocrnenen orpacneno mero, a ynnxantnte npnnnnnt n ncrounn-
xn nropnunt. B nape npemer-mero, mero nropnuen, nocxontxy ero
cnenn]nxa ]opmnpyercx na ocnone cnoeopasnx omecrnenntx orno-
menn nxoxmnx n npemer orpacnn npana.
Onaxo ecnn npemer n xaxo-ro mepe oexrnnen n opasyercx n
cnxsn c cnenn]nxo nxoxmnx n nero omecrnenntx ornomenn, ]op-
mnpyemtx no nnnxnnem marepnantnoro mnpa, ro mero orpacnn, no
mnennm nexoroptx yuentx, ]opmnpyercx no none saxonoarenx n n
+rom cmtcne on nocnr cyexrnnnt xapaxrep
2
. Ho namemy mnennm,
cyexrnnnax uepra nmeer nocrnennt xapaxrep: c ono cropont,
mero rpyonoro npana saaercx cymnocrtm npemera, a c pyro sa-
xonoarent, yunrtnax xonxpernte connantno-+xonomnuecxne ycnonnx,
n xoroptx naxonrcx omecrno (nanpnmep, noxnnenne saemnoro rpya),
menxer coornomenne nmneparnnnoro nnn ncnosnrnnnoro nna.
B nnreparype no rpyonomy npany ntcxastnanoct mnenne, uro cne-
yer orxasartcx or raxo npanono xareropnn, xax orpacneno mero.
Tem camtm ncera nmeer mecro nx coueranne, xoropoe xapaxrepnsyer-
cx npeonaannem nmneparnnntx nnn ncnosnrnnntx nauan, oycnon-
nenntx npnpoo perynnpyemtx ornomenn. Onaxo nn ona orpacnt
ne onaaer enncrnenntm, nenonropnmtm n aconmrno uncrtm co-
crnenntm meroom
3
.
Fesycnonno, nmax orpacnt npana ne onaaer cocrnenntm aco-
nmrno uncrtm meroom npanonoro perynnponannx, nocxontxy meroy
1
B reopnn npana ntcxastnamrcx n pyrne mnennx, nanpnmep, uro nce nopmt npana
nosecrnymr na ornomennx nymx meroamn: yexennem n npnnyxennem (Cm.:
Teopnx rocyapcrna n npana / Ho pe. M.M. Pacco.oea, B.C. Hv:uua, B.C. Joseeea.
M., 2000. C. 248).
2
Cm.: Teopnx rocyapcrna n npana / Ho pe. H.H. Mamvsoea, A.B. Ma.iro. M., 1997.
C. 355.
3
Tpyonoe npano Poccnn / Ho pe. C.H. Maepuua, E.B. Xox.oea. C. 36.
106
npanonoro perynnponannx npncymn omenpanonte npnsnaxn, cno-
crnennte nx meroa nmo orpacnn npana, a orpacneno xapaxrep emy
npnamr cnenn]nuecxne ueprt, xoropte onxnt trt cnocrnennt
meroy xaxo orpacnn npana. Ho+romy ne cneyer orxastnartcx or
enno xapaxrepncrnxn meroa rpyonoro npana, no npn +rom neoxo-
nmo yunrtnart ero cnenn]nuecxne ueprt, xoropte n sanncnmocrn or
nene n saau, croxmnx nepe saxonoarenem na onpeenennom +rane
pasnnrnx omecrna, moryr nsmenxrtcx.
Cymnocrt orpacnenoro meroa ecnepcnexrnnno ntxnnxrt nyrem
anannsa ncnosnnn maccnna npanontx nopm, cocrannxmmnx xonxper-
noe coepxanne rpyonpanono orpacnn, n raxnm opasom ntxcnnrt
xonxpernoe coornomenne ncnosnrnnntx n nmneparnnntx nauan
1
, no-
cxontxy na yponne nopmt npana meroa npanonoro perynnponannx ne cy-
mecrnyer, ecrt rontxo ero orentnte +nemenrt (npeocrannenne npana,
sanper, nmenenne oxsannocrn); annt mero uacrnuno npoxnnxercx na
yponne nncrnryra (nonncrnryra) rpyonoro npana, xax onpeenennte
npnemt (cnocot) npanonoro nosecrnnx
2
. Orpacnentm on cranonnrcx
nnmt na yponne orpacnn xax conoxynnocrt npnemon n cnocoon, ntpa-
xennax uepes ocoennocrt meroa rpyonoro npana. Ho namemy mnennm,
moxno ronopnrt raxxe o orentntx npnemax n cnocoax npanonoro pe-
rynnponannx rpyonoro ornomennx nnn orentntx npanoornomennxx
nenocpecrnenno cnxsanntx c rpyontmn, nxoxmnx n npemer rpyo-
noro npana, a n nrore nx conoxynnocrn, r.e. o ocoennocrn meroa or-
pacnn rpyonoro npana.
Cneyer ormernrt onpeenennoro poa nsanmocnxst mexy npeme-
rom, meroom, npnnnnnamn, ncrounnxamn
3
rpyonoro npana. 3rn npnn-
nnnt, xnnxxct pyxonoxmnmn nonoxennxmn rpyonoro npana, ero a-
sncom, c ono cropont, c]opmnponant ero npemerom, c]epo ero
ecrnnx, c pyro cropont, +ro nnmt uacrt npanontx npnnnnnon
4
,
ecrnymmnx n npeenax npemera, a snaunr n mnpe ero. Kpome +roro,
orpacnente npnnnnnt ]opmnpymrcx uepes npemer na ocnone meroa
rpyonoro npana. Hentsx npecrannrt cee nepeuent ocnonntx nauan
orpacnn npana, ero asnc, es orpaxennx n nem uacrn meroa rpyonoro
npana. Ho+romy, nanpnmep, n cr. 2 TK Pu cpen 19 ocnonntx npnn-
nnnon, nepeuncnxmrcx: connantnoe naprnepcrno, coueranne rocyap-
crnennoro n oronopnoro perynnponannx rpyontx ornomenn n nntx,
nenocpecrnenno cnxsanntx c nnmn ornomenn, nosmoxnocrt samnrt
npan nocpecrnom saacronxn n p. C ono cropont, +rn npnnnnnt,
1
Cm.: Tam xe. C. 38.
2
Konxpernsnponart mero npanonoro perynnponannx yxe npenaranoct na yponne
orentntx nncrnryron rpyonoro npana. Cm.: I.asipuu B.B., Lramv..a B.H. Co-
nercxoe rpyonoe npano. M., 1986. C. 10.
3
Cm.: Tpyonoe npano Poccnn / Ho pe. A.M. Kvpeuuoeo. M., 2004. C. 30.
4
Hanpnmep, omne npnnnnnt, xoropte, n cnom ouepet, enxrcx na xoncrnrynnon-
nte, npnnnnnt mexynapontx oronopon n cornamenn n mexorpacnente.
107
ntcrynax n xauecrne nopmarnnno-npanonoro oecneuennx, ]opmnpymr
(xax n ero npemer) mero rpyonoro npana, c pyro cropont, npn pea-
nnsannn npnnnnna nocpecrnom nopmt npana npoxnnxercx sanoxennt
n npnnnnne mero.
Bsanmoecrnne ncrounnxon rpyonoro npana n ero meroa yer
noxasano nnxe, noxa sect nnmt samernm, uro npanono xapaxrep nc-
rounnxon rpyonoro npana cnococrnyer ]opmnponannm ynnxantno
ocoennocrn meroa rpyonoro npana.
B omereopernuecxom nnane mero npanonoro perynnponannx ome-
crnenntx ornomenn nmo orpacnn npana onxen onpeenxrtcx cne-
ymmnmn xomnonenramn:
1) ocotm nopxxom nosnnxnonennx, nsmenennx n npexpamennx
npanoornomenn;
2) xapaxrepom ycranonnennx npan n oxsannocre;
3) omnm mpnnuecxnm nonoxennem yuacrnnxon npanoornomenn;
4) cnocoom samnrt npan n oxsannocre. Taxoe uertpexrpannoe
npecrannenne o camocroxrentnom orpacnenom meroe npanonoro pery-
nnponannx moxno npnmennrt npn ycnonnn, uro no ncex +rnx xareropnxx
ecrt uro-ro omee, xnnxmmeecx ero ornnunrentno uepro, nosnonxm-
me mero rpyonoro npana ornnuart or meroon pyrnx orpacne.
H.I. A.ercauopon onpeenxn mero rpyonoro npana xax yuacrne
npo]comson n paspaorxe n npnnxrnn nopmarnnntx axron o rpye pa-
ounx n cnyxamnx, n paspemennn rpyontx cnopon, saxnmuennn xon-
nexrnnnoro oronopa n ocymecrnnennn npo]comsamn xonrponx sa co-
nmennem rpyonoro saxonoarentcrna
1
.
pyrne anropt cunramr, uro mero rpyonoro npana nao onpee-
nxrt xax mero connantnoro naprnepcrna
2
; mero rpyonoro npana ornn-
uaer xomnnexrnocrt, c +nemenramn ncnosnrnnnocrn n nmneparnnnoro
nosecrnnx n couerannn c yuacrnem paornnxon n perynnponannn rpy-
ontx n recno cnnmn cnxsanntx ornomenn
3
.
Ho nx mnennm, cneyer couerart: nenrpannsonannoe n noxantnoe
perynnponanne; oronopnt, pexomenarentnt n nmneparnnnt cno-
cot; cnocot samnrt rpyontx npan n oecneuennx oxsannocre
4
;
nenrpannsonannt, noxantnt, nopmarnnnt (saxonoarentnt), o-
ronopnt (connantno-naprnepcxn, xonnexrnnno-oronopnt, nnn-
nnyantno-oronopnt) cnocot
5
; xax nce onee pacmnpxmmeecx n
ptnountx ycnonnxx xosxcrnonannx xonnexrnnnoe n nnnnnyantnoe
oronopnoe onpeenenne mpnnuecxoro cocroxnnx cyexron conn-
antno-rpyontx ornomenn, orpannuennoe nmneparnnntmn rocyap-
1
Cm.: A.ercauopoe H.I. Conercxoe rpyonoe npano. M., 1963. C. 19.
2
Cm.: Hvuuuroea M.B., Hvuuuroe A.M. Vxas. cou. C. 402.
3
Cm.: Cipoeamcra H.A. Tpyonoe npano. M., 2001. C. 23.
4
Cm.: C+upuoe O.B. Tpyonoe npano: yuennx. M., 2007. C. 15.
5
Cm.: Ivcoe K.H., To.rvuoea B.H. Tpyonoe npano Poccnn. M., 1999. C. 16.
108
crnenntmn cranapramn naemnoro rpya, npeycmorpenntmn saxono-
arentcrnom o rpye
1
.
B cnxsn c orpannuennocrtm oema crartn, mt ne yxastnaem nnte
rouxn spennx n ne npononm nx npemernt ananns.
Ecnn npemer orpacnn npana n onpeenenno mepe crarnuno-onpe-
enen
2
, ro mero nmeer nnamnunt xapaxrep, nocxontxy on nose-
crnyer na ynpannenne noneennem cyexron npana, ncxox ns nene,
onpeenenntx rocyapcrnom na xonxpernom +rane pasnnrnx omecrna
(u. 1 cr. 1 TK Pu). Hcxox ns roro, uro nenn n saaun, croxmne nepe
rpyontm saxonoarentcrnom, connaamr c nenxmn n saauamn rpyo-
noro npana xax orpacnn, +rn nenn ocrnramrcx nocpecrnom pemennx
saau, onpeenenntx n u. 2 cr. 1:
1) cosanne neoxonmtx npanontx ycnonn nx ocrnxennx onrn-
mantnoro cornaconannx nnrepecon cropon rpyontx ornomenn, nnre-
pecon rocyapcrna;
2) npanonoe perynnponanne rpyontx ornomenn n nntx nenocpe-
crnenno cnxsanntx c nnmn ornomenn. Cneyer npnsnart, uro nropax
saaua rpyonoro saxonoarentcrna xnnxercx perynxrnnno ]ynxnne
rpyonoro npana.
Ho namemy mnennm, ocnonnax ornnunrentnax uepra meroa rpyo-
noro npana saxnmuaercx n onrnmantnom cornaconannn npanonoro nono-
xennx, nnrepecon, rapanrn n r.. nx cropon rpyonoro ornomennx,
nntx nenocpecrnenno cnxsanntx c nnmn ornomenn n rocyapcrna.
Taxax ocoennocrt meroa orcyrcrnyer n pyrnx orpacnxx npana, n rom
uncne n n rpaxancxom npane, uro oycnonneno cymnocrtm npemera
rpyonoro npana.
Paccmorpnm npnsnaxn meroa onrnmantnoro cornaconannx npn npa-
nonom perynnponannn n rpyonom npane.
1. Ocomn nopnox nosnnxnonennn, nsuenennn n npexpamennn
1pyonpanonmx npanoo1nomennn, nm1exammnn ns coepaannn
1pyonoro oronopa. Tpyono oronop +ro cornamenne, nosnonx-
mmee yuecrt nnrepect paornnxa, paoroarenx n n xoneunom cuere
rocyapcrna. Tpyonoe npanoornomenne xorx n nosnnxaer na ocnona-
nnn rpyonoro oronopa, no n orentntx cnyuaxx, yxasanntx n cr. 16
TK Pu, npenonaraer yuacrne pyrnx mpnnuecxnx axron, nocxmnx, n
rom uncne amnnncrparnnno-npanono xapaxrep, xoropte nxnmuamrcx
saxonoarenem nx yuera xapaxrepa nntx rpyonpanontx ornomenn.
Hsmenenne rpyonoro oronopa nponcxonr n coornercrnnn c nono-
xennxmn rn. 12 TK Pu, a ero npexpamenne cornacno npannnam rn. 13
1
Cm.: Heoeoee B.M., Bopouroea E.P., Me.iuuroea B.I. Conpemennoe rpyonoe npano
(ontr rpyonpanonoro xomnaprnnnsma). Kn. nepnax / Ho pe. B.M. Heoeoeea. M.,
2007. C. 20.
2
ueepantntm saxonom or 30 nmnx 2006 r. N 90-u3 n nepeuent ornomenn, ne-
nocpecrnenno cnxsanntx c rpyontmn, n cr. 2 TK Pu tnn nxnmuent ornomennx
oxsarentnomy connantnomy crpaxonannm n cnyuaxx, npeycmorpenntx ]eepant-
ntmn saxonamn.
109
TK Pu n p. n xoroptx saxonoarent crpemnncx onrnmantno cornaco-
nart nnrepect paornnxa, paoroarenx n rocyapcrna.
2. Xapax1ep yc1anonnennn npan n onsannoc1en c1opon npano-
o1nomennn. Onrnmantnt xapaxrep ycranonnennx npan n oxsan-
nocre cropon rpyontx npanoornomenn xpxo npoxnnxercx, ecnn
npoanannsnponart uertpe rnna npanonoro perynnponannx: oronop-
noe nopmarnnnoe nenrpannsonannoe enenrpannsonannoe.
Taxoe ynnxantnoe coueranne nap npornnononoxntx rnnon npanono-
ro perynnponannx n nx nosecrnne uepes cnenn]nuecxne rpyonpano-
nte axrt ne cnocrnenno nx pyrnx orpacne npana
1
.
oronopnt cnoco perynnponannx rpyontx ornomenn ne orpa-
nnunnaercx rontxo rpyontm oronopom on npenonaraer saxnmue-
nne xonnexrnnnoro oronopa, pasnnuntx cornamenn, xoropte, xax nc-
rounnxn npana, xnnxmrcx nopmarnnntmn oronopamn. Cornacno cr. 9 TK
Pu n coornercrnnn c rpyontm saxonoarentcrnom perynnponanne rpy-
ontx ornomenn n nntx nenocpecrnenno cnxsanntx c nnmn ornome-
nn moxer ocymecrnnxrtcx nyrem saxnmuennx, nsmenennx, ononnennx
paornnxamn n paoroarenxmn xonnexrnnntx oronopon, cornamenn,
rpyontx oronopon. Ienepantnoe cornamenne, c ono cropont, xnnx-
ercx oronopom, c pyro cropont axrom nenrpannsonannoro npano-
noro perynnponannx, coepxamnm nopmarnnno-npanonte ycnonnx. Hpn
saxnmuennn axron connantnoro naprnepcrna (xonnexrnnntx oronopon
n cornamenn) cropont connantno-rpyontx ornomenn naxoxrcx n
pannom nonoxennn. Onrnmantnoe cornaconanne npanono npnpot n
oronopnom cnocoe perynnponannx rpyontx ornomenn cocronr n
rom, uro ecnn npanonax npnpoa rpyonoro oronopa crponrcx na npo-
nsnocrnennom nounnennn paornnxa paoroarenm, ro n xonnexrnn-
no-rpyontx ornomennxx ycranonneno panencrno.
Hopmarnnnoe perynnponanne rpyontx ornomenn ocymecrnnxer-
cx nocpecrnom cncremt nopmarnnno-npanontx axron (cr. 5, 8 TK Pu).
Onrnmantnoe cornaconanne npanono npnpot n nopmarnnnom perynn-
ponannn rpyontx ornomenn npoxnnxercx n npannnax nnyrpennero
rpyonoro pacnopxxa, rpa]nxe ornycxon n r.., xoropte, c ono cro-
pont, xnnxmrcx nopmarnnntm axrom paoroarenx, c pyro cropont,
ornocxrcx x enenrpannsonannomy cnocoy npanonoro perynnponannx.
3aaua nenrpannsonannoro perynnponannx ycranonnrt ocnonnte
nonoxennx rpyonoro npana, mnnnmantnt yponent rapanrn, npan n
oxsannocre cyexron rpyontx npanoornomenn, nopxox nx pea-
nnsannn, xoropt tn t oxsarenen na nce reppnropnn Pu. 3ro saa-
ua asncnoro yponnx. B coornercrnnn c cr. 72 Koncrnrynnn Pu rpyonoe
npano ornocnrcx x conmecrnomy neennm Poccncxo ueepannn n ee
1
Hexoropte anropt ntenxmr ony xaxym-nno napy xax ocoennocrt meroa rpy-
onoro npana. Cm.: Tpyonoe npano Poccnn / Ho pe. P.H. Op.oecroeo n A.4. Hvpm-
ouuoeo. M., 2003. C. 14.
110
cyexron. Pacnpeenenne nonnomoun mexy Poccncxo ueepann-
e n cyexrom Pu saxpenneno n cr. 6 TK Pu, n xoropo pasrpannuent
nx coornercrnymmne nonnomounx.
Ha yponne enenrpannsonannoro rnna perynnponannx yunrtnamrcx
ocoennocrn mecrnocrn, cyexron, +xonomnuecxoro nonoxennx oprann-
sannn n r.. Hanpnmep, nopmt noxantntx axron, yxymammne nonoxenne
paornnxon no cpannennm c ycranonnenntm rpyontm saxonoarentcrnom
n nntmn nopmarnnntmn npanontmn axramn, coepxamnmn nopmt rpyo-
noro npana, xonnexrnnntm oronopom, cornamennxmn, a raxxe noxantnte
nopmarnnnte axrt, npnnxrte es conmennx ycranonnennoro cr. 372
TK Pu nopxxa yuera mnennx npecrannrentnoro oprana paornnxon, ne
nonexar npnmenennm. B raxnx cnyuaxx npnmenxmrcx rpyonoe saxono-
arentcrno n nnte nopmarnnnte npanonte axrt, coepxamne nopmt rpy-
onoro npana, xonnexrnnnt oronop, cornamennx.
Hpanonax npnpoa onrnmantnoro cornaconannx nenrpannsonannoro n
enenrpannsonannoro rnna npanonoro perynnponannx npoxnnxercx n rom,
uro cornamennx, saxnmuennte na mexpernonantnom n na yponne cyex-
ra Pu, c ]eepantno rouxn spennx ornocxrcx x enenrpannsonannomy
cnocoy perynnponannx, no nx cyexra Pu onn xnnxmrcx axrom nen-
rpannsonannoro npanonoro perynnponannx. Mexpernonantnte, orpacne-
nte, rapn]nte n pyrne cornamennx n sanncnmocrn or yponnx saxnmue-
nnx moryr trt xax nenrpannsonanntmn, rax n enenrpannsonanntmn.
annoe coueranne rnnon npanonoro perynnponannx raxxe nouep-
xnnaer enncrno n n]]epennnannm rpyonoro saxonoarentcrna
1
. Bos-
moxnocrt n]]epennnponannoro npanonoro perynnponannx rpyontx
ornomenn saxnatnaercx n nero nx yuera ocoennocre n perynnpo-
nannn rpya nexoroptx xareropn paornnxon n ocotx xnnmarnue-
cxnx, nponsnocrnenntx n pyrnx ycnonnxx.
3. Omee mpnnuecxoe nonoaenne yuac1nnxon npanoo1nome-
nnn. annt npnsnax onrnmantnoro cornaconannx npanonoro perynn-
ponannx cncremt rpyontx npanoornomenn ntpaxaercx n rom, uro nx
cropont naxoxrcx xax n pannom, rax n n nounnennom nonoxennn (n
sanncnmocrn or nna). Tax, n npanoornomennn no rpyoycrpocrny y
xonxpernoro paoroarenx cropont npn saxnmuennn rpyonoro orono-
pa naxoxrcx n pannom mpnnuecxom nonoxennn no ornomennm pyr x
pyry. A nocne ero saxnmuennx nosnnxaer rpyonoe ornomenne, cnxsan-
noe c nponsnocrnenntm nounnennem paornnxa paoroarenm. Pao-
roarent nonyuaer ncnnnnnnapnym nnacrt na paornnxom n npeenax
paouero npemenn, naxoxct n pannom c nnm mpnnuecxom nonoxennn.
Paornnx xe ncnecrnne saxnmuennoro rpyonoro oronopa onxen
nounnxrtcx saxonntm pacnopxxennxm paoroarenx.
1
Cneyer ormernrt uro enncrno n n]]epennnannx npanonoro perynnponannx ne
rontxo npeporarnna rpyonoro npana, +ro cnocrnenno n pyrnm orpacnxm npana.
Cm. nanpnmep: Eeopoe H.. Ipaxancxo-npanonoe perynnponanne omecrnenntx or-
nomenn: enncrno n n]]epennnannx. H., 1988.
4. Cnoco samn1m npan n onsannoc1en. Tpyonoe npano ncnont-
syer onrnmantnoe cornaconanne omnx cnocoon (ncnontsyemtx n n
pyrnx orpacnxx, no nanonnenntx cnonm orpacnentm coepxannem)
samnrt npan n cnoo cyexron rpyonoro npana (cyenax samnra,
rocyapcrnennt nasop n xonrpont, camosamnra) n cnenn]nuecxnx,
cnocrnenntx rontxo nx rpyonoro npana (samnra rpyontx npan n sa-
xonntx nnrepecon paornnxon npo]eccnonantntmn comsamn, oprann-
sannx xomnccnn no rpyontm cnopam (KTC), nponeenne saacronxn).
Paornnxn n paoroarent moryr cosart mpncnxnnonnt opran
ocyenoro paccmorpennx nnnnnyantnoro rpyonoro cnopa KTC.
Taxo opran paspemennx nnnnnyantnoro rpyonoro cnopa ne cosa-
ercx n pyrnx orpacnxx npana, xorx ram raxxe npeycmorpen ocye-
nt nopxox paspemennx cnopa.
Tpyonoe npano npeycmarpnnaer nosmoxnocrt cosannx npo]co-
msa cnennantno omecrnenno oprannsannn, xoropax npnsnana sa-
mnmart n npecrannxrt saxonnte npo]eccnonantnte nnrepect paor-
nnxon, nosmoxnocrt samnmart cnon npana ocotm cnocoom nyrem
nponeennx saacronxn. Taxo ncxnmunrentnt cnoco paspemennx xon-
nexrnnnoro rpyonoro cnopa ne ncnontsyercx n pyrnx orpacnxx npana.
Honox nrorn cxasannomy ntme, moxno cenart cneymmne ntnot:
B omereopernuecxom nnane mero npanonoro perynnponannx
nmeer na nna: nmneparnnnt n ncnosnrnnnt, xoropte o-
pasymrcx couerannem npnemon nnn cnocoon (npeocrannenne
npana, nmenenne oxsannocrn, ycranonnenne sanpera). 3rn nnt
meroa nosecrnymr na orpacnt rontxo n couerannn (n sanncnmo-
crn or cymnocrn orpacnn).
Mero npanonoro perynnponannx npenonaraer nannune rnnon
perynnponannx: nenrpannsonannoe, enenrpannsonannoe, nopma-
rnnnoe, oronopnoe n p. On ]opmnpyer naop cpecrn npanono-
ro nosecrnnx na ocosnanno nonenoe noneenne cyexra npana,
n npeenax npemera rpyonoro npana npennctnax emy npano,
oxsannocrt nnn sanper.
Mero orpacnn npana onxen onaart orneuart uertptma npn-
snaxamn, n xoroptx naxonr orpaxenne ocoennocrt meroa xax
camocroxrentno orpacnn npana.
Mero rpyonoro npana +ro onrnmantnoe cornaconanne nnon
n rnnon npanonoro perynnponannx nx cropon rpyonoro ornome-
nnx, nntx nenocpecrnenno cnxsanntx c nnmn ornomenn n rocy-
apcrna. Hpn +rom annt mero onxen coornercrnonart nenxm,
onpeenenntm n cr. 1 TK Pu, n cnococrnonart nx ocrnxennm.
112
A.M. Hvuuuroea
1
HHCTHTYT HOPMOKOHTPORR
B TPYOBOM RPABE POCCHH
B nayxe rpyonoro npana nponemt nopmoxonrponx xnnxmrcx mano-
nccneonanno onacrtm. He nperenyx na paspemenne +ro nponemt
n pamxax anno crartn, ocranonnmcx na meroonornuecxnx npeno-
ctnxax, noxoax x ee paccmorpennm.
Bo-nepntx, ecnn npnepxnnartcx rpannnonno nopmarnnncrcxo
(nosnrnnncrcxo) xonnennnn, ro oexrom nopmoxonrponx xnnxmrcx
rontxo nopmarnnnte axrt, r.e. nopmarnnnte ncrounnxn rpyonoro npana.
Bo-nroptx, cyexramn, ynonnomouenntmn ocymecrnnxrt nopmo-
xonrpont, cneyer npnsnart xax cyente n nnte oprant rocyapcrna,
rax n mexynaponte oprannsannn n mexynaponte cyt. B +ro
cnxsn moxno necrn peut o nyx nnax nopmoxonrponx: nannonantnt n
mexynapont nopmoxonrpont.
B XXI n. mexynaponoe coomecrno ncrynnno c mexynapontm
xoexcom rpya n connantno samnrt. Ho cyrn, mexynapontmn ycn-
nnxmn cosan cno mexynapontx connantno-rpyontx cranapron.
Kax nncan H.B. Kuce.ee, mexynaponte cranaprt n onacrn rpya
ncnontsymrcx xax macmra n mepnno npn onenxe nannonantnoro rpy-
onoro saxonoarentcrna, xax mexynapono npnsnannt mnnnmym co-
nnantntx npan n rapanrn
2
. Fonee roro, Hnenym Bepxonnoro Cya Pu n
nocranonnennn or 10 oxrxpx 2003 r. N 5 O npnmenennn cyamn ome
mpncnxnnn omenpnsnanntx npnnnnnon n nopm mexynaponoro npa-
na n mexynapontx oronopon Poccncxo ueepannn
3
yxasan, uro ne-
npannntnoe npnmenenne ntmenasnanntx mexynapontx ncrounnxon
moxer xnnxrtcx ocnonannem x ormene nnn nsmenennm cyenoro axra.
Mexynapont nopmoxonrpont na coornercrnne nannonantnoro
rpyonoro saxonoarentcrna mexynapontm cranapram ocymecrnnx-
mr coornercrnenno mexynaponte oprannsannn n mexynaponte
cyt, npexe ncero MOT n Enponecxn cy no npanam uenonexa.
MOT nmeer ony ns camtx +]]exrnnntx cncrem mexynapono-
ro xonrponx sa conmennem nopm mexynaponoro rpyonoro npana.
B +ry cncremy nxnmuamrcx cneymmne mexannsmt.
Bo-nepntx, cr. 22 Vcrana MOT npeycmarpnnaer, uro xaxoe
rocyapcrno-unen oxsyercx npeocrannxrt exeronte oxnat n
Mexynaponoe mpo rpya (MFT) ornocnrentno npnnxrtx mep nx
1
Hpo]eccop pocnancxoro rocyapcrnennoro ynnnepcnrera nm. H.I. emnona, oxrop
mpnnuecxnx nayx.
2
Cm.: Kuce.ee H.B. Tpyonoe npano Poccnn n sapyexntx crpan. M., 2005. C. 468.
3
Fmnnerent Bepxonnoro Cya Pu. 2003. N 12.
113
npnmenennx xonnennn, x xoroptm on npncoennnncx. B ornomennn
neparn]nnnponanntx xonnennn n coornercrnnn co cr.1 9 Vcrana rocy-
apcrna-unent onxnt coomart o rex ocroxrentcrnax, xoropte npe-
nxrcrnymr parn]nxannn xonnennnn nnn saepxnnamr ee.
Bo-nroptx, Vcranom MOT ycranonnena ocoax nponeypa pac-
cmorpennx xano na napymennx rocyapcrnamn-unenamn MOT ox-
sarentcrn no conmennm mexynapono-rpyontx cranapron. Op-
rannsannn npenpnnnmarene n rpyxmnxcx moryr noanart n MFT
npecrannenne na neconmenne xaxnm-nno rocyapcrnom-unenom
parn]nnnponanno nm xonnennnn. Kpome roro, xaxax crpana-yuacr-
nnna MOT nmeer npano noart n MFT xanoy na pyroe nxoxmee n
nee rocyapcrno, xoropoe, no ero mnennm, ne oecneunnaer conmenne
xaxo-nno xonnennnn, xoropym onn oa parn]nnnponann.
B-rpertnx, Komnrer no cnooe acconnannn no cornamennm c 3xo-
nomnuecxnm n connantntm conerom OOH paccmarpnnaer xanot, no-
crynammne or npannrentcrn, oprannsann rpyxmnxcx n npenpnnnma-
rene n cnxsn c napymennem cnoot oennenn.
B nocnenne rot xonrpontnte oprant MOT paccmarpnnann xa-
not, npexnnennte x Poccncxo ueepannn sa neconmenne em
parn]nnnponanntx xonnennn. Fontmnncrno ns +rnx xano nocrynn-
no or oprannsannn poccncxnx npo]comson no nonoy napymennx Kon-
nennnn N 95 o oxpane sapaorno nnart (1949 r.) n cnxsn maccontm
xapaxrepom saepxxn sapaorno nnart. Ha 93-e ceccnn MKT (2005 r.)
Komnrerom no npnmenennm nopm no nnnnnarnne rpynnt rpyxmnxcx
paccmarpnnancx nonpoc o rom, uro, no mnennm poccncxnx npo]com-
son, nmeer mecro necoornercrnne pxa nopm Tpyonoro xoexca Pu n
ornomennn xonnexrnnntx rpyontx cnopon n saacronox nonoxennxm
parn]nnnponanno Konnennnn N 87 o cnooe acconnannn n samnre
npana na oprannsannm (1948 r.). B opamennn Komnrera Kon]epennnn
x Hpannrentcrny Pu coepxnrcx npocta npenpnnxrt nce mept nx
roro, urot n nnxamee npemx npnnecrn nannonantnoe saxonoarent-
crno n npaxrnxy ero npnmenennx n coornercrnne c Konnennne N 87
1
.
Coner Enpont (CE) ona ns pernonantntx enponecxnx oprannsa-
nn, cosannax n 1949 r., oennxmmax onee 40 rocyapcrn, n rom unc-
ne Poccncxym ueepannm. Coner Enpont npnnxn onee 150 xonnen-
nn no npanam uenonexa, n rom uncne coepxamnx connantno-rpyonte
cranaprt. Cpen nnx nnnpymmee mecro sannmamr Konnennnn CE
O samnre npan uenonexa n ocnonntx cnoo (parn]nnnponana Poc-
cncxo ueepanne n 1998 r.
2
), Enponecxax connantnax xaprnx 1961 r.
1
Application of International Labour Standards 2005 (1). Report of the Com-mittee of
Experts on the Application of Conventions and Recommendations. International Labour
Conference. 93 rd Session. 2005. Report III (part 1A) ILO. Geneva, 2005. P. 100101.
2
Cm.: ueepantnt saxon or 30 mapra 1998 r. N 54-u3 O parn]nxannn Konnennnn o
samnre npan uenonexa n ocnonntx cnoo n nporoxonon x ne // C3 Pu. 1998. N 14.
Cr. 1514.
114
(n pe. 1996 r.) (nonncana Poccncxo ueepanne n 2000 r.)
1
. Ocnon-
nte pernonantnte enponecxne cranaprt rpya saxpennent rnanntm
opasom n +rnx axrax.
Conmenne Enponecxo xonnennnn o samnre npan uenonexa n oc-
nonntx cnoo npnsnan oecneunrt Enponecxn cy no npanam uenone-
xa, ero mpncnxnnx oxsarentna nx rocyapcrn-unenon CE. On paccma-
rpnnaer xax mexrocyapcrnennte cnopt, rax n xanot mpnnuecxnx
n ]nsnuecxnx nnn o napymennn npan n cnoo, saxpennenntx n xon-
nennnn, rocyapcrnom yuacrnnxom CE, parn]nnnponanmnm xonnen-
nnm. Bosmoxnocrt nnnnnyantnoro opamennx nmoro poccncxoro
rpaxannna npn ncuepnannn nannonantntx cpecrn cyeno samnrt
n Enponecxn Cy no npanam uenonexa xnnxercx ynnxantntm mexy-
napono-npanontm mexannsmom samnrt, n rom uncne, connantno-rpy-
ontx npan. 3ror cy ne xnnxercx ntcme cyeno nncrannne nx
cyon rocyapcrn-yuacrnnxon Konnennnn
2
. Mexy rem no ero pemenn-
xm rocyapcrna-yuacrnnxn, xax npannno, npnnnmamr cneymmne mept:
ormenxercx ntnecennt cyom rocyapcrna-yuacrnnxa npnronop (pe-
menne) no eny saxnnrenx, nnocxrcx nsmenennx n nannonantnoe saxo-
noarentcrno; nsmenxercx cyenax npaxrnxa rocyapcrna-yuacrnnxa.
Hpanonax nosnnnx Enponecxoro Cya no npanam uenonexa crano-
nnrcx ncrounnxom nannonantnoro npana, n rom uncne n poccncxoro.
B ueepantnom saxone or 30 mapra 1998 r. N 54-u3 O parn]nxannn
Enponecxo Konnennnn o samnre npan uenonexa n ocnonntx cnoo
n Hporoxonon x ne npeycmarpnnaercx, uro Poccncxax ueepannx
npnsnaer xomnerennnm Enponecxoro Cya no nonpocam ronxonannx n
npnmenennx Konnennnn n Hporoxonon x ne.
B xauecrne ome renennnn ormernm, n nocnenee npemx Koncrn-
rynnonnt Cy Pu n mornnnponouno uacrn cnonx nocranonnenn
n pxe cnyuaen cctnaercx ne rontxo na Konnennnm, no n na pemennx
Enponecxoro Cya no enam npornn pyrnx crpan, aprymenrnpyx ry
nnn nnym npanonym nosnnnm. Ho cyrn Poccncxax ueepannx npnsna-
er npeneenrnt xapaxrep pemenn Enponecxoro Cya. Honaraem, uro
ne rontxo Koncrnrynnonnt Cy Pu, no n omne, apnrpaxnte cyt
Pu nnpane ncnontsonart n cctnartcx na pemennx Enponecxoro Cya
npn mornnnponxe cyenoro axra.
Conmenne Enponecxo connantno xaprnn oecneunnaercx nntm
npanontm mexannsmom. Iocyapcrna, parn]nnnponanmne Enponecxym
1
Cm.: pacnopxxenne Hpesnenra Pu or 12 max 2000 r. N 151-pn O nonncannn
Enponecxo connantno xaprnn (nepecmorpenno) // C3 Pu. 2000. N 20. Cr. 2118.
2
Cm. noponee: Hvriuee I.E. Enponecxne cranaprt n onacrn npan uenonexa: re-
opnx n npaxrnxa ]ynxnnonnponannx Enponecxo xonnennnn o samnre npan uenonexa
n ocnonntx cnoo. M., 2000; C.aeruua H.A. Mexannsm samnrt npan uenonexa n En-
ponecxom Cye no npanam uenonexa // Poccncxax n enponecxax npanosamnrnte cn-
cremt: coornomenne n nponemt rapmonnsannn. Hnxnn Honropo, 2003. C. 465484;
Cranaprt Enponecxoro Cya no npanam uenonexa n poccncxax npanonpnmennrent-
nax npaxrnxa. M., 2005.
115
connantnym xaprnm, oxsant onn pas n na roa nanpannxrt Ienepant-
nomy Cexperapm Conera Enpont oxna o npnmenennn xaprnn n nann-
onantnom saxonoarentcrne. C xanoamn na neyonnernopnrentnoe co-
nmenne Xaprnn moryr opamartcx nannonantnte n mexynaponte
oprannsannn npo]comson n npenpnnnmarene n pyrne mexynaponte
nenpannrentcrnennte oprannsannn. Xanoa paccmarpnnaercx Komnrerom
nesanncnmtx +xcnepron. B ornnune or Enponecxoro Cya nponeypa nn-
nnnyantntx xano ne npeycmorpena n pemennx no pesyntraram pac-
cmorpennx xano npnnnmaer Komnrer mnnncrpon Conera Enpont, xoro-
poe nocnr xapaxrep pexomenannn coornercrnymmemy rocyapcrny.
Enponecxax connantnax xaprnx nxnmuaer nanonee mnpoxn (ns
nmemmnxcx n nacroxmee npemx n mexynapontx axrax) naop ocnon-
ntx, npexe ncero rpyontx, npan n ycranannnnaer oxsarentcrna rocy-
apcrn no ocymecrnnennm +rnx npan. B xaprnn cneent noenno rpyo-
nte npana, saxpennennte n axrax OOH, n xonnennnxx n pexomenannxx
MOT. Taxnm opasom, xax ormeuaer H.B. Kuce.ee, Xaprnm moxno pac-
cmarpnnart xax naxnt oxymenr mexynaponoro npana, ocymecrnnn-
mn cnnres ocnonntx rpyontx npan nx enponecxnx rocyapcrn n
ycranonnnmn onpeenennym nnanxy n ornomennn yponnx samnrntx
]ynxnn rpyonoro npana, nnxe xoropo ne moxer onycxartcx nn ona
nnnnnnsonannax enponecxax crpana, npnsnammax emoxparnm n co-
nnantnte nennocrn n neant
1
.
Enponecxn coms (EC) +ro pernonantnax oprannsannx, nosnnx-
max n pesyntrare nnrerpannonntx nponeccon, nponsomemnx n Enpone
nocne Bropo mnpono nont. B Pnmcxom oronope 1957 r. o cosa-
nnn Enponecxoro +xonomnuecxoro coomecrna (E3C) tnn onpeene-
nt pamxn npanornopuecxo exrentnocrn E3C n c]epe rpyontx or-
nomenn. B uncne naxnemnx nene Pnmcxn oronop nponosrnacnn
cnnxenne saxonoarentcrna rocyapcrn-unenon E3C. Baxntm marom
n peannsannn nen enponecxo nnrerpannn cran Maacrpnxrcxn o-
ronop 1992 r., saxpennnmn cosanne EC. anntm oronopom npeyc-
marpnnanact ynn]nxannx pasnnuntx npanontx cncrem n mexynapo-
noro npana, n rom uncne n c]epe perynnponannx rpyontx ornomenn
rocyapcrn-unenon EC. B Maacrpnxrcxom oronope cpen nene EC na-
snant coecrnne ntcoxomy yponnm sanxrocrn n connantno samnrt
nacenennx, pannonpannm myxunn n xenmnn (cr. 2)
2
. B Cornamennn o
naprnepcrne n corpynnuecrne Poccnn n Enponecxoro Comsa (1994 r.)
3

n xauecrne oxsarentnoro ycnonnx corpynnuecrna xnnxercx cnnxenne
n rapmonnsannx saxonoarentcrna Pu n EC (cr. 55).
Connantnax c]epa xnnxercx npemerom conmecrnoro neennx Enpo-
necxoro coomecrna n rocyapcrn-unenon. Hncrpymenrom nponeennx
1
Kuce.ee H.B. Tpyonte cranaprt Conera Enpont // Tpy sa pyexom. 1999. N 4.
C. 115.
2
Cm.: Hcrounnxn rpyonoro npana Enponecxoro Comsa. Fmnnerent / Ho pe. B.M. He-
oeoeea. Btn. 1. Tomcx, 2005.
3
Cm.: Fmnnerent mexynapontx oronopon. 2005. N 1.
116
connantno nonnrnxn, ynn]nxannn n rapmonnsannn connantnoro sa-
xonoarentcrna crpan EC cnyxar nopmarnnno-npanonte axrt n pexo-
menannn EC. Conmenne connantno-rpyontx cranapron Enpocom-
sa raxxe oecneunnaercx mnpoxnm cnexrpom cpecrn samnrt, nxnmuax
cyent xonrpont
1
. Hanpnmep, n npexrnnax EC ( 2000/78/EC, 2000/43/
EC n p.) n xauecrne rapanrnn npaxrnuecxo nosmoxnocrn peannsonart
cpecrna samnrt npan nx nnn, nocrpaanmnx or ncxpnmnnannn,
]opmynnpyercx npannno nnxrnmnsannn. Ono osnauaer, uro rocyap-
crna-unent onxnt nnecrn n cnoe nannonantnoe saxonoarentcrno no-
noxennx o samnre paornnxon n nx npecrannrene or ynontnennx nnn
pyroro yxymennx nonoxennx xax peaxnnn paoroarenx na xanoy o
napymennn npnnnnna panencrna n oprannsannn. B +ro cnxsn n mnoro-
uncnenntx pemennxx Cya EC no enam, cnxsanntx c ncxpnmnnanne
xenmnn, c]opmynnponan nent px npnnnnnnantntx nonoxenn
2
.
Hexo1opme nonpocm nannonantnoro cyenoro nopuoxon1ponn
n 1pyonou npane. B ome reopnn npana, xoncrnrynnonnom n nponec-
cyantntx orpacnxx npana nopmoxonrpont cnxstnamr ncxnmunrentno c
exrentnocrtm cyon. Peut ner o cyenom nopmoxonrpone. B reopnn
pasrpannunnamr na nna nopmoxonrponx: onocpeonannt (xocnen-
nt) n nenocpecrnennt. B nepnom cnyuae nponepxa saxonnocrn nop-
marnnnoro axra ocymecrnnxercx n cnxsn c paccmorpennem xonxpernoro
cnopa o npane (ena). Btno o nenosmoxnocrn npnmenennx +roro axra
x xonxperntm ocroxrentcrnam ena xnnxmrcx oxsarentntmn rontxo
nx nnn, yuacrnymmnx n ene. Henocpecrnennt (acrpaxrnt, nene-
no) nopmoxonrpont cnxsan c oxanonannem nopmarnnnoro axra (npo-
nsnocrno no enam ns nynnuntx ornomenn). Ero pesyntrarom xnnx-
ercx npnsnanne nopmarnnnoro axra neecrnymmnm (nonnocrtm nnn
uacrnuno). 3ror cnoco nopmoxonrponx enaer pemenne oxsarentntm
nx ncex. Cyent nopmoxonrpont ocnonan na npesymnnnn npanomep-
nocrn nopmarnnnoro axra. Hpesymnnnx onponepxnma, no rontxo n cy-
enom nopxxe. Hpemerom ocnapnnannx xnnxercx nopmarnnnt axr.
Ocnonannxmn ocnapnnannx cnyxar:
1) necoornercrnne ocnapnnaemoro axra no coepxannm, axry nae-
nennomy onee ntcoxo mpnnuecxo cnno, n rom uncne necoorner-
crnne orpacnentm npnnnnnam npana, mexynapono-npanontm cran-
apram rpyontx npan;
2) npentmenne cnoe xomnerennnn opranom, npnnnmammnm ocnapn-
naemt axr (napymennx ]opmt, nopxxa ero npnnxrnx). Hpnmennrentno
x nopmarnnntm axram n c]epe rpyontx npanoornomenn +ror nepeuent
ocnonann cneyer ononnnrt ocotm orpacnentm ocnonannem, ntrexa-
mmnm ns npnnnnna sanpera yxymennx nonoxennx paornnxa no cpan-
1
Cm.: Hpano Enponecxoro Comsa / Ho pe. C.P. Kauruua. M., 2002.
2
Cm. noponee: Tpyonoe n connantnoe npano Enponecxoro Comsa. oxymenrt n
marepnant. M., 2005. C. 2223.
117
nennm c ecrnymmnm rpyontm saxonoarentcrnom, nntmn nopmarnn-
ntmn axramn o rpye, connantno-naprnepcxnmn axramn (in favorem).
ecrnymmn TK Pu coepxnr nectma amop]nte ]opmynnponxn o
nenpnmenennn ]eepantntx n pernonantntx saxonon n nosaxonntx nop-
marnnntx axron n cnyuae nx npornnopeunx axram onee ntcoxo mpnn-
uecxo cnnt nnn n cnyuae yxymennx nonoxennx paornnxa (cr. 5, 6). Bos-
nnxaer saxonomepnt nonpoc o apecarax nasnanntx crare. Ho namemy
mnennm, onn apeconant opranam, nsanmnm raxne nopmarnnnte axrt,
n nmenno onn nnpane nx ormenxrt nnn nsmenxrt, a raxxe cyentm opra-
nam, ocymecrnnxmmnm nenocpecrnennt n xocnennt nopmoxonrpont.
B +ro cnxsn n paccmarpnnaemtx crartxx Koexca cneonano ycranonnrt
npanono mexannsm nx peannsannn, yxasan, uro npn nannunn nepeuncnen-
ntx ntme ocnonann nopmarnnnt axr o rpye npnsnaercx neecrnn-
rentntm (neecrnymmnm) n uacrn nnn nonnocrtm n cyenom nopxxe.
Kpome roro, nenecoopasno yxasart na ro, uro Hpannrentcrno Pu, a raxxe
nno opran ncnonnnrentno nnacrn nnn ncnonnnrentnt opran mecrno-
ro camoynpannennx, npnnxnmne nopmarnnnt axr, nno nx ntmecroxmne
oprant nnpane o cyenoro paccmorpennx ormennrt +ror axr nnn nnecrn
n nero neoxonmte nsmenennx.
Ocooe mecro n poccncxo npanono cncreme sannmamr pemennx
Koncrnrynnonnoro Cya, xoropte, no mnennm mnornx cye nasnanno-
ro Cya, no cnoe mpnnuecxo cnne npnpannnnamrcx x Koncrnrynnn
Pu. Pemenne n npanonax nosnnnx Cya n panno mepe omeoxsarent-
nt nx ncex cyexron npana. Hopmarnnnt xapaxrep npanono nosn-
nnn nosnonxer Cyy epxart ony nnnnm, ne onycxart orxnonennx
or nee n nocneymmnx pemennxx (r.e. ntnocnrt ne npornnopeuamne
pyr pyry pemennx).
Taxo noxo na npaxrnxe nmeer cnon nnmct n mnnyct. C ono
cropont, +ro oecneunnaer cranntnocrt npanonpnmennrentno npax-
rnxn, c pyro moxer necrn x ee neoocnonanno ee ynnnepcannsa-
nnn. pxn romy npnmep nocranonnenne Koncrnrynnonnoro Cya
Pu or 15 mapra 2005 r. N 3-H Ho eny o nponepxe xoncrnrynnonnocrn
nonoxenn nynxra 2 crartn 278 n crartn 279 Tpyonoro xoexca Poc-
cncxo ueepannn
1
. Hpanonax nosnnnx, coepxamaxcx n nasnan-
nom nocranonnennn, tna pacnpocrpanena na pyxononrene ne rontxo
xommepuecxnx n nexommepuecxnx oprannsann, no n n nocneymmnx
onpeenennxx Cya rocyapcrnenntx oprannsann
2
.
O ocoennoc1nx o1pacnenoro nopuoxon1ponn. B rpyonom npane
ocooe mecro sannmamr noxantnte nopmarnnnte axrt, nsanaemte pa-
1
C3 Pu. 2005. N 13. Cr. 1209.
2
Cm.: Onpeenenne Koncrnrynnonnoro Cya Pu or 12 anpenx 2005 r. N 116-O Ho
xanoe rpaxanxn 3axarono Hpnnt Hnxonaennt na napymenne ee xoncrnrynnon-
ntx npan nonoxennem nynxra 2 crartn 278 Tpyonoro xoexca Poccncxo ueepa-
nnn // CHC KoncyntranrHnmc.
118
oroarenem (n rom uncne, n c yuerom mnennx npecrannrentntx opranon
paornnxon), a raxxe xonnexrnnnte oronopt (cornamennx), xoropte
nmemr cnoxnym npanonym npnpoy, couerax n cee nopmarnnnym n ox-
sarentcrnennte uacrn. Hoxantnte n connantno-naprnepcxne axrt xax
nopmarnnnte ncrounnxn xnnxmrcx oexrom nopmoxonrponx. Bmecre c
rem n TK Pu (cr. 8, 9) ronopnrcx o rom, uro yxasannte axrt n nonoxennx
xonnexrnnntx oronopon ne nonexar npnmenennm, ecnn onn orpannun-
namr npana paornnxon n cnnxamr yponent nx rapanrn no cpannennm
c TK Pu. B uacrn npnmenennx yxasanntx crare nosnnxaer px nonpo-
con, xacammnxcx npanonoro mexannsma peannsannn nasnannoro nocne-
crnnx. Kaxne oprant naenxmrcx ]ynxnnxmn nopmoxonrponx n ornome-
nnn nasnanntx ncrounnxon rpyonoro npana? Ouennno, uro x raxontm
ornocxrcx cyente oprant, paccmarpnnammne xonxpernt rpyono
cnop. Bonpoc o nenocpecrnennom (nenenom) cyenom nopmoxonrpone
noxantntx nopmarnnntx axron pemen n ornomennn rex axron, xoropte
onxnt npnnnmartcx paoroarenem c yuerom mnennx ntopnoro opra-
na nepnnuno npo]comsno oprannsannn (cr. 372 TK Pu). Hoxantnt
nopmarnnnt axr moxer trt oxanonan ntopntm opranom npo]co-
msno oprannsannn n coornercrnymmym rocyapcrnennym nncnexnnm
rpya nnn n cy. Bepoxrno, nyrem pacmnpnrentnoro ronxonannx +ro npa-
nnno moxno pacnpocrpannrt n na nnte noxantnte nopmarnnnte axrt,
xoropte paoroarent npnnnmaer ennonnuno.
Ocraercx orxptrtm nonpoc o mpnnuecxnx nocnecrnnxx nenpnmene-
nnx noxantntx axron. 3axonoarent npenaraer n +rom cnyuae npnmenxrt
rpyonoe saxonoarentcrno n nopmt nntx nopmarnnntx npanontx axron,
xonnexrnnnt oronop, cornamenne (cr. 8 TK). Mexy rem +rn nopmt mo-
ryr orcyrcrnonart n ecrnymmem saxonoarentcrne (nanpnmep, n orno-
mennn pexnmon paouero npemenn, mnnnmantntx pasmepon onnar n p.).
Hpn paspemennn xonxpernoro rpyonoro cnopa, no namemy mnennm,
moxer ocymecrnnxrtcx xocnennt nopmoxonrpont xomnccne no pac-
cmorpennm rpyontx cnopon (KTC). Ho npn +rom saxonoarenem ne
yperynnponan nonpoc o onycrnmocrn nenenoro nopmoxonrponx, opa-
mennx n KTC c saxnnennem o npnsnannn noxantnoro nopmarnnnoro axra
neecrnnrentntm. K romy xe cr. 381 TK Pu coepxnr nectma omee
onpeenenne nnnnnyantnoro rpyonoro cnopa.
Vunrtnax ocoym npnpoy rpyonoro npana, ocnonannoro na enn-
crne uacrntx n nynnuntx nauan n npanonom perynnponannn rpyontx
ornomenn, cneyer, no namemy mnennm, nocrannrt nponemy amnnn-
crparnnnoro nopmoxonrponx. 3ror nopmoxonrpont cnxsan npexe ncero
c exrentnocrtm rocyapcrnenno nncnexnnn rpya. Cornacno cr. 372
TK Pu rocyapcrnennax nncnexnnx rpya no xanoe ntopnoro npo-
]comsnoro oprana nnpane ntart oxsarentnoe nx ncnonnennx npe-
nncanne o ormene noxantnoro nopmarnnnoro axra. Bmecre c rem ocra-
ercx nepemenntm nonpoc o npane xonxpernoro paornnxa oparnrtcx c
xanoo na nesaxonnocrt noxantnoro axra n oprant rocyapcrnenno
nncnexnnn rpya.
Amnnncrparnnnt nopmoxonrpont n rpyonom npane moxer trt
cnxsan raxxe c exrentnocrtm rocyapcrnenntx opranon no rpyy. Co-
rnacno cr. 50 TK Pu n xoe yneomnrentno perncrpannn xonnexrnnntx
oronopon +rn oprant ntxnnxmr ycnonnx, yxymammne nonoxenne pa-
ornnxa no cpannennm c saxonoarentcrnom. Taxne ycnonnx npnmene-
nnm ne nonexar. Onaxo n yxasanno crarte ne coepxnrcx npanono
mexannsm peannsannn annoro nonoxennx n rom cnyuae, xora cropont
nnn nncnexnnx rpya ne orpearnponann na coomenne opranon no rpyy
o ntxnnennn yxasanntx ycnonn.
Taxnm opasom, amnnncrparnnnt nopmoxonrpont n rpyonom npa-
ne, na nam nsrnx, n xauecrne npemera ocnapnnannx moxer nxnmuart no-
xantnte nopmarnnnte axrt n xonnexrnnnte oronopt. Onaxo ero nne-
enne craner nosmoxntm nnmt nocne paspaorxn npanonoro mexannsma
peannsannn annoro nna nopmoxonrponx na saxonoarentnom yponne.

120
B. Mamera
1
HOBLE TEHEHUHH B 3AHTE HACTHOH
XH3HH H TEXHOROFHH B TPYOBOM
RPABE HELCKOH PECRYBRHKH
B nocnenee npemx nayuno-rexnnuecxn nporpecc nce uame xax t
onepexaer npanonoe perynnponanne n rex nnn nntx c]epax. H +ro
nponcxonr ne rontxo no npnunne nepexnocrn nnn nexomnerenrnocrn
cocrannrene saxonon, no, rnanntm opasom, noromy, uro rexnnxa n na-
yxa camn no cee nectma nnamnunt.
Cpen nponem, xoropte axrnnno ocyxamrcx omecrnennocrtm,
nanontmn nnrepec npecrannxmr cneymmne:
omax nponemarnxa samnrt uacrno xnsnn paornnxa;
nponemarnxa ncrannnonntx xonraxron mexy paornnxom n
paoroarenem n nx npanonoro o]opmnennx;
nponemarnxa naomntx paornnxon (homeworking, teleworking).
B ro npemx xax cymecrnymmee npanonoe perynnponannn (sa mano-
uncnenntm ncxnmuennem) sa nocnenne 50 ner ne nperepneno xaxnx-
nno snaunrentntx nsmenenn, nn]opmannonnte n xommynnxannon-
nte rexnonornn, xoropte nosnonxmr +ro perynnponanne ocymecrnnxrt
nnn napymart, nanpornn, nsmennnnct xapnnantno, n rom uncne n c rou-
xn spennx nx ocrynnocrn (n ocoennocrn nenono).
Hrax, nepnax ns yxasanntx ntme nponem cnxsana c nonpocom o
rom, nnpane nn paoroarent xonrponnponart, xax paornnx ncnontsyer
cnoe paouee npemx, nxnmuax re cpecrna, xoroptmn paornnx n reue-
nne paouero npemenn nontsyercx.
ecrnonanmne nnnort o xonna 2006 r. nopmarnnnte axrt, perynn-
ponanmne rpyonte npanoornomennx, nnn noome ne paccmarpnnann
nonpoct samnrt nnunocrn paornnxon n pamxax rpyontx npanoor-
nomenn, nnn paccmarpnnann nx xax nropocrenennte, npnuem axe n
n rex cnyuaxx, xora nx onosnaunoe perynnponanne tno eccnopno
neoxonmtm. 3ro nopoxano px rpynocre xax reopernuecxoro, rax
npaxrnuecxoro nnana.
3axonoarent, npnnnmax 3axon N 262 (ncrynnn n ecrnne 1 xnna-
px 2007 r.), ntrancx paccmarpnnart +ry nponemarnxy ncxox ns rpax-
ancxo-npanonoro perynnponannx craryca nnunocrn, a raxxe nyrem sa-
xpennennx npnnnnnon, nsnoxenntx n 316 nonoro Tpyonoro xoexca.
Taxnm opasom, x rpyontm npanoornomennxm npnmenxercx omee
npanonoe perynnponanne samnrt nnunocrn, xoropoe saxpenneno, n uacr-
nocrn, n 11 Ipaxancxoro xoexca, n coornercrnnn c xoroptm ]nsn-
1
Hncrnryr rocyapcrna n npana Axaemnn nayx uemcxo Pecnynnxn, oxrop npana.
121
uecxoe nnno nmeer npano na samnry cnoe nnunocrn, a nmenno xnsnn
n sopontx, rpaxancxo uecrn n uenoneuecxoro ocronncrna, a raxxe
uacrno xnsnn, cnoero nmenn n npoxnnenn nnunoro xapaxrepa. Cornac-
no 12 nnctmennte marepnant nnunoro xapaxrepa, noprpert, nsopa-
snrentnte cnnmxn, a raxxe nsopasnrentnte n snyxonte sanncn, xacam-
mnecx ]nsnuecxoro nnna nnn ero npoxnnenn nnunoro xapaxrepa, moryr
trt nonyuent nnn ncnontsonant rontxo c ero cornacnx. Hcxnmuennx
moxno onycrnrt rontxo na ocnonannn o]nnnantntx nene (n. 2 12), a
raxxe n pasnetnarentntx nenxx (n. 3 12). B coornercrnnn c +rnmn no-
noxennxmn npano na samnry nnunocrn nmeer xaxoe ]nsnuecxoe nnno.
Cornacno 3axony coornercrnymmne onxnocrnte nnna nnpane npn-
nnmart pemennx o ocryne x ocroxrentcrnam uacrno xnsnn ]nsnue-
cxoro nnna pyrnx cyexron, a raxxe npano na samnry or nnemnero
nenpanomounoro nmemarentcrna pyrnx cyexron n uacrnym xnsnt
]nsnuecxoro nnna
1
. B annym onacrt raxxe cneyer nxnmuart n ont-
mym c]epy npomnoro n nacroxmero ontra n nneuarnenn, ero nnunym
xommynnxannm, nxnmuax xoppecnonennnm n npoune nnunte xonrax-
rt
2
. Hpano na npoxnnennx nnunoro xapaxrepa nxnmuaer n cex npano na
]nxcannm npoxnnenn uenonexa, n npano na sannct raxoro npoxnnennx,
xax n nnctmenno, rax n n npoue ]opme. nx ycnemno peannsannn
npana na samnry nnunocrn n npnnnnne ne rpeyercx, urot nmemarent-
crno neno x xaxnm-nno nocnecrnnxm, no ocrarouno, urot nenpa-
nomounoe nmemarentcrno oexrnnno tno cnocono napymnrt nnn
nocrannrt no yrposy npana, samnmaemte nonoxennxmn 11 Ipaxan-
cxoro xoexca
3
.
Honoxennx 12 Ipaxancxoro xoexca, n cnom ouepet, samnmamr
or nenpanomounoro nonyuennx nnn ncnontsonannx, xpome npouero, n
nnctmenntx marepnanon, xacammnxcx ]nsnuecxoro nnna nnn ero npo-
xnnenn nnunoro xapaxrepa. Ho nnctmenntmn marepnanamn nnunoro
xapaxrepa nopasymenamrcx nnunax (uacrnax) xoppecnonennnx nnn
pyrne sanncn nnn nnctmennte marepnant, xoropte ne npenasnauent
nx nynnuno npesenrannn. 3rn nnctmennte marepnant neoxsarent-
no onxnt nmert xon]nennnantnoe coepxanne. Hnunt xapaxrep
+rnx nnctmenntx marepnanon moxer trt raxontm nx nx anropa nnn
apecara, nnn nx rpertero nnna, xoroporo annt rexcr xacaercx
4
.
K coxanennm, yxasannt 3axon ne rontxo ne ycrpannn mnorne ns
uncna cymecrnymmnx nponem, no n noponn px pyrnx. B onacrn
1
Jehlicka O., vestka J., krov M. Obcansk zkonk, Komentr, 6. vydn, C.H. Beck,
Praha, 2001. S, 89
2
Holub, J. Obcansk zkonk komentr, 1. svazek 1487, Linde Praha a.s., Praha,
2002. S. 73.
3 Jehlicka O., vestka J., krov M. Ob. Cit. S. 109.
4
K +rnm nnctmenntm marepnana ne ornocnrcx enonax xoppecnonennnx, xoropax,
axe nmex xon]nennnantntx xapaxrep, ne nonaaer no nonoxennx 12 Ipaxan-
cxoro xoexca.
122
samnrt nnuntx anntx +ror saxon cneyer npnmenxrt, npexe ncero,
n pamxax rpyontx npanoornomenn. Knmuentm nonxrnem 3axona xn-
nxercx nonxrne nnunte annte, xoropte onpeenxmrcx n ero 4 xax
nmax nn]opmannx, xacammaxcx onpeenennoro nnn onpeenxemoro
cyexra anntx. Cyexr anntx cunraercx onpeenenntm nnn onpe-
enxemtm, ecnn cyexr moxno npxmo nnn nenpxmo nenrn]nnnponart,
n uacrnocrn, na ocnonannn nomepa, xoa nnn onoro nnn necxontxnx +ne-
menron n r..
1
.
Amnnncrparop (n namem cnyuae paoroarent), n uacrnocrn, oxsan:
conpart nnunte annte, coornercrnymmne rontxo onpeenen-
no nenn n n oeme, neoxonmom nx peannsannn onpeenen-
no nenn;
xpannrt nnunte annte rontxo n reuenne roro cpoxa, xoropt
neoxonm nx nenn nx opaorxn. Ho ncreuennn +roro cpoxa
nnunte annte moryr xpannrtcx rontxo nx crarncrnuecxnx, na-
yuntx nnn apxnnntx nene. Hpn ncnontsonannn nx +rnx nene
cneyer conmart npano na samnry or nenpanomounoro nmema-
rentcrna n nnunym nnn uacrnym xnsnt cyexra anntx;
opaartnart nnunte annte rontxo c ro nentm, pan xoropo
onn conpannct, ecnn nnoe ne npeycmorpeno cnennantntm sa-
xonom. Opaartnart nx npounx nene nnunte annte moxno,
rontxo ecnn na +ro an cornacne cyexr anntx.
B 10 3axona o samnre nnuntx anntx yxasano, uro npn opaorxe
nnuntx anntx amnnncrparop nnn opaorunx (n annom cnyuae
paoroarent) cnenr sa samnro or nenpanomounoro nmemarentcrna
n uacrnym n nnunym xnsnt cyexra anntx (n annom cnyuae
paornnxa). 3ro osnauaer, uro paoroarent nnpane nx ocrnxennx
cnonx nene, ecnn peut ner o coomennn nn]opmannn n coornercrnnn
co cnennantntm saxonom (N 106), ncnontsonart n npn neoxonmocrn
coomart pyrnm nnnam re nnunte annte paornnxa, xoropte xacamr-
cx ncxnmunrentno ero paoue exrentnocrn n ne xapaxrepnsymr xnno
ero uacrnym xnsnt, npn ycnonnn, uro paoroarent conmer nce ox-
sannocrn, xoropte nanaraer na nero +ror saxon (nanpnmep, Tpyono xo-
exc). Hntmn cnonamn, paoroarent moxer, ecnn +ro neoxonmo nx
ntnonnennx ero saau n ecnn saxonom ne onpeeneno nnoe, es cornacnx
1
Bectma snaunmo n coornercrnnn c anntm saxonom xnnxercx nnunax nn]opma-
nnx, cnnerentcrnymmax o nannonantno, pacono nnn +rnnuecxo npnnanex-
nocrn, nonnrnuecxnx nsrnxax, unencrne n npo]comsntx oprannsannxx, pennrnos-
ntx n ]nnoco]cxnx yexennxx, npecrynno exrentnocrn, cocroxnnn sopontx
n nonono xnsnn cyexra anntx. Amnnncrparopom n raxom cnyuae xnnxercx
xaxt cyexr, xoropt onpeenxer nent n cpecrna opaorxn nnuntx anntx,
npononr opaorxy n necer ornercrnennocrt sa nee, a opaorunxom cyexr,
xoropt na ocnonannn cnennantnoro saxona nnn nonnomounx or amnnncrparopa,
opaartnaercx nnunte cneennx n coornercrnnn c nacroxmnm saxonom. Cyex-
rom +rnx anntx xnnxercx ]nsnuecxoe nnno, x xoropomy nnunte annte ornocxr-
cx. Pacxptrte nnunte annte +ro nnunte annte, pacxptrte, n uacrnocrn, n
cpecrnax maccono nn]opmannn.
123
paornnxa coomnrt ero nmx n ]amnnnm, axaemnuecxn rnryn, sann-
maemym onxnocrt, xonraxrnte annte (nomep cnyxenoro rene]ona,
]axca, apec +nexrponno nourt). Hnaue ocronr eno c nn]opmann-
e o rounom pasmepe oxnaa, sapaorno nnart nnn nosnarpaxennx.
Cymma, xoropym paornnx nonyuaer npn ntnnare sapaorno nnart,
xnnxercx ero nnuntmn anntmn, xoropte onxnt oxpanxrtcx saxonom.
B coornercrnnn c n. 1 316 yxasannoro 3axona paornnxn ne nmemr
npana es cornacnx paoroarenx ncnontsonart nx cnonx nnuntx ne-
ne cpecrna nponsnocrna paoroarenx, n rom uncne ntuncnnrentnym
rexnnxy, a raxxe ero renexommynnxannonnoe oopyonanne, npnuem
paoroarent nnpane +ro coornercrnymmnm cnocoom xonrponnponart.
annoe nonoxenne xnnxercx saxonoarentno nonenno, rax xax pant-
me +ro npano paoroarenx ne tno onosnauno saxpenneno (nosmoxno,
sa ncxnmuennem nponepxn paort xax raxono).
Bmecre c rem 3axon npeycmarpnnaer, uro coornercrnymmn xon-
rpont ne onxen npornnopeunrt samnre uacrno xnsnn. Paoroarent
ne nmeer npana es ceptesnoro ocnonannx, xoropoe saxnmuaercx n oco-
om xapaxrepe ero exrentnocrn, nmemnnartcx n uacrnym xnsnt paor-
nnxa n nepno ncnonnennx nm rpyontx oxsannocre (orxptrax nnn
ranax cnexxa, npocnymnnanne n sannct ero rene]onntx pasronopon,
nponepxa +nexrponno nourt nnn nponepxa nourono xoppecnonen-
nnn, apeconanno paornnxy, n r..) n. 2 316. Onaxo saxonoarent
ne cunraer uacrnym xnsnt paornnxa n nepno ncnonnennx nm rpyo-
ntx oxsannocre nonnocrtm nenpnxocnonenno n onycxaer nexoro-
pte ncxnmuennx, npeycmarpnnax nannune ceptesntx ocnonann
ocot xapaxrep exrentnocrn paoroarenx. Bnnmo, saxonoarent,
nnox raxym nopmy, nopasymenan, uro nexoropte nnt exrentnocrn
paoroarenx npenonaramr npexnnenne nontmenntx rpeonann x
noneennm paornnxon (nanpnmep, neoxonmocrt samnrt cexperno
nn]opmannn, coxpanennx xon]nennnantnocrn, samnrt xommepuecxo
rant, noy-xay n r.n.). B noontx cnyuaxx 3axon onycxaer ncnontso-
nanne xonrpontntx mexannsmon. Hpn +rom paoroarent oxsan npxmo
nn]opmnponart paornnxa o oeme xonrponx n o cnocoax, xoroptm
on ocymecrnnxercx (n. 3 316).
Taxnm opasom, nonoe mpnnuecxoe perynnponanne, pasnnnaxct n
pamxax conpemenntx npanontx oxrpnn n yunrtnax npaxrnxy Enpo-
necxoro cya no npanam uenonexa, ononnxer npannna n npnnnnnt, co-
epxamnecx n exnapannn ocnonntx npan n cnoo uenonexa n pxe
pyrnx mexynapontx oxymenron (nanpnmep, n Konnennnn o samnre
npan uenonexa n ocnonntx cnoo). B coornercrnne c nnm paoroarent
onaaer pxom ocrarouno +]]exrnnntx cpecrn nx ocymecrnnennx
npana n peannsannn oxsannocrn no xonrponm nponsnonrentnocrn
rpya paornnxon (+ro n orop paornnxon, nponepxn na paouem mecre
n r.n.). B nmom cnyuae npecrannxercx ymecrntm pexomenonart xon-
xpernoe n onee noponoe onpeenenne ornomenn n yxasanno ntme
c]epe uacrno xnsnn n mecre ntnonnennx paort no nnyrpennnx axrax
paoroarenx, urot nsexart naroapx +romy nsnnmnnx cnopon. Anrop
nacroxme paort cunraer, uro n monnropnnr +nexrponno xommynnxa-
nnn, xoropt onnpaercx na ecrnymmne nnyrpennne axrt paoroarenx,
c xoroptm paornnx cornacen n xoropt conmaer nexoropte pyrne sa-
xonnte pexnnsnrt (nanpnmep, ocyxancx c npo]comsno oprannsanne
( 18b), moxno cunrart npanomountm.

125
B.A. Bacu.iee
1

COUHARLHO-TPYOBLE OTHOLEHHR:
ROHRTHE, CYHOCTL, COEPXAHHE
B nocnenne rot n saxonoarentcrne, n mpnnuecxo nnreparype,
oxymenrax cyentx opranon cran mnpoxo npnmenxrtcx repmnn co-
nnantno-rpyonte ornomennx. Ho nonoy ero ronxonannx cymecrnymr
pasnnunte mnennx, rax xax cnona connantnt, connantnocrt, npo-
nsnontm or xoroptx cran nasnannt repmnn, nmemr pasnte snauennx.
B.H. a.i rpaxronan connantnocrt xax omecrnennocrt, ome-
xnrentnocrt, rpaxancrnennocrt, nsanmnte ornomennx n oxsannocrn
rpaxancxoro tra, xnsnn
2
.
Cnono connantnt osnauaer ornocxmncx x omecrny, cnxsannt c
xnsntm n ornomennem nme n omecrne, omecrnennt. pyroe ero sna-
uenne nmemmn nentm nsmenenne omecrnenntx nponsnocrnenntx
ornomenn
3
; omecrnennt, ornocxmncx x xnsnn nme n nx ornome-
nnxm n omecrne (connantnax cpea, connantnoe nonoxenne, connantnoe
oecneuenne rocyapcrnennax cncrema marepnantnoro oecneuennx
rpaxan n crapocrn, n cnyuae onesnn nnn nerpyocnoconocrn)
4
.
Honxrnm connantno-rpyonte ornomennx npemecrnonan pyro,
ananornunt repmnn. B cepenne 40-x rr. npomnoro nexa neoxonmocrt
ncnontsonannx nonxrnx omecrnenno-rpyonte ornomennx ormeuan
H.I. A.ercauopoe. Connanncrnuecxoe rpyonoe npanoornomenne ecrt
nnmt ona ns ]opm ntpaxennx connanncrnuecxnx rpyontx ornome-
nn Paornnx xnnxercx yuacrnnxom nce mnoroopasno omecrnen-
no-nonnrnuecxo n nponsnocrnenno xnsnn npenpnxrnx. On ax-
rnnnt yuacrnnx copennonannx, nponsnocrnenntx conemann n r..
5
.
Omecrnenno-rpyontmn on nastnan ornomennx mexy nmtmn neno-
cpecrnenno no nonoy npnneennx n ecrnne cnoconocrn x rpyy
6
.
Hexoropte yuente paccmarpnnann xareropnm omecrnenno-rpyo-
nte ornomennx xax anrnno npocro rpyontx ornomenn, nonarax,
uro npemer conercxoro npana cocrannxnn rpyonte, a ne omecrnenno-
rpyonte ornomennx
7
.
1
onenr uenxnncxoro nncrnryra Vpantcxo axaemnn rocyapcrnenno cnyxt,
xannar mpnnuecxnx nayx.
2
Cm.: a.i B.H. Cnonapt xnnoro nennxopyccxoro xstxa. T. IV. M., 1980. C. 248.
3
Cm.: Cnonapt pyccxoro xstxa / Ho pe. A.H. Eeeeuieea. M., 19811984. C. 214.
4
Cm.: Oreeoe C.H. Cnonapt pyccxoro xstxa. M., 1991. C. 211.
5
Cm.: A.ercauopoe H.I. Conercxoe rpyonoe npano. M., 1959. C. 159160.
6
Cm.: A.ercauopoe H.I. Tpyonoe npanoornomenne. M., 1948. C. 810.
7
Cm.: Honoe B.H. Hpanonoe perynnponanne connanncrnuecxnx rpyontx ornome-
nn. Hpxyrcx, 1983. C. 2325.
126
B.H. Crooe.ruu ormeuan, uro n onnx ncrounnxax annt repmnn
npnmenxercx xax cnnonnm repmnna omecrnenno-rpyonte, n pyrnx
nxnatnaercx n nero xaxo-ro nno cmtcn, n rpertnx noome ne npna-
ercx snauennx ero coepxannm, a ncnontsyercx xax npnntunoe, ncemn
npnsnannoe cnonocoueranne. Cmtcn n cnono connantnt nxnatna-
ercx camt pasnt, a nopo ero noome nenosmoxno ortcxart. Ho mne-
nnm B.H. Crooe.ruua, nocxontxy rpyonoe npanoornomenne nosnnxaer
ns rpyonoro oronopa, nrpammero pont mpnnuecxoro ]axra, npner-
cx oronop nepenmenonart n nasnart connantno-rpyontm, nnaue xax
oxcnnrt, uro ns neconnantnoro oronopa noxnnxercx connantnoe
npanoornomenne. Btno npocr: orxas or nonoro nonxrnx connantno-
rpyonoe ornomenne yer rontxo nonesen
1
.
C rouxn spennx C.P. Io.oeuuo, repmnn connantno-rpyonte or-
nomennx, xoropt samennn nonxrne rpyonte ornomennx n ntne
mnpoxo ncnontsyercx saxonoarentntmn axramn, o cnx nop ne nmeer
cnoe e]nnnnnn. Ona cunraer, uro connantno-rpyonte ornomennx
oxnartnamr xpyr omecrnenntx ornomenn, nxoxmnx n cocran npe-
mera rpyonoro npana (cocrnenno rpyonte ornomennx n ornomennx,
nponsnonte or nnx), r.e. nce ornomennx, cnxsannte c rpyom, a ne nc-
xnmunrentno rpyonte. Bepoxrno, n annom cnyuae oxrpnnantnoro
ronxonannx paccmarpnnaemo npanono xareropnn neocrarouno, neo-
xonma ee npanonax e]nnnnnx
2
.
Ho mnennm A.4. Hvpmouuoeo, connantno-rpyonte ornomennx
oxnartnamr xpyr omecrnenntx ornomenn, nxoxmnx n cocran npe-
mera rpyonoro npana, rpyontx n recno c nnmn cnxsanntx
3
.
Kax nonaraer C.P. Uv:a, ]opmynnponxa connantno-rpyonte or-
nomennx ne concem yauna, no ona npnmenxercx n saxonoarentcrne n
nnreparype. Anrop cxnonen cunrart, uro connantno-rpyonte ornome-
nnx oennxmr n rpyonte ornomennx, n ornomennx no connantnomy
oecneuennm, xnnxxct npemerom nyx orpacne rpyonoro npana n
npana connantnoro oecneuennx
4
.
Hpnneennte rouxn spennx n ocnonnom cnxsant c mnoronnanontm
pacxptrnem xapaxrepa paccmarpnnaemtx ornomenn. B ro xe npemx
nentsx ne ormernrt, uro xapnnantnte nsmenennx n omecrnennom
nponsnocrne, ocoennocrxx rpya, oycnonnennte nepexoom x ptnxy,
sacrannxmr no-nonomy ornocnrtcx x nx coepxannm, xoropoe nyxaer-
cx n ontme xonxpernsannn. Peut ne onxna nrn, nanpnmep, rontxo o
connantntx (no connantnomy oecneuennm) n rpyontx ornomennxx,
xorx nentsx ne ormernrt, uro menxmrcx ceronx noxot n x connant-
1
Cm.: Crooe.ruu B.H. Tpyonte npanoornomennx. M., 1999. C. 145147.
2
Cm.: Io.oeuua C.P. Honxrnnt annapar rpyonoro npana. Exarepnnypr, 1997. C. 23.
3
Cm.: Hvpmouuoea A.4., Orvuiroe H.A., 4peure.i J.B. Kommenrapn x saxonoa-
rentcrny o connantnom naprnepcrne. M., 1996. C. 14.
4
Cm.: Uv:a C.P. Cranonnenne n nepcnexrnnt pasnnrnx connantnoro naprnepcrna n
Poccncxo ueepannn. M., 2001. C. 311.
127
nomy oecneuennm. Ecnn pantme ono tno cnxsano c oecneuennem
nencnxmn rontxo sa cuer rocyapcrna, ro ceronx nponcxonr ycnnenne
ponn nerocyapcrnenntx nncrnryron n nencnonno cncreme. Ha mno-
rnx npenpnxrnxx cosamrcx cocrnennte nencnonnte ]ont, npeo-
crannxmmne paornnxam ononnnrentnte ntrort.
Crarte 1 Tpyonoro xoexca Pu (anee TK Pu) onpeeneno, uro
ocnonntmn saauamn rpyonoro saxonoarentcrna xnnxmrcx cosanne
neoxonmtx npanontx ycnonn nx ocrnxennx onrnmantnoro corna-
conannx nnrepecon cropon rpyontx ornomenn, nnrepecon rocyap-
crna, a raxxe npanonoe perynnponanne rpyontx ornomenn n nntx,
nenocpecrnenno cnxsanntx c nnmn, ornomenn:
no oprannsannn rpya n ynpannennm rpyom;
no rpyoycrpocrny y annoro paoroarenx;
no npo]eccnonantno nororonxe, nepenororonxe n nontmennm
xnann]nxannn paornnxon nenocpecrnenno y annoro paoroarenx;
no connantnomy naprnepcrny, neennm xonnexrnnntx neperono-
pon, saxnmuennm xonnexrnnntx oronopon n cornamenn;
no yuacrnm paornnxon n npo]eccnonantntx comson n ycranon-
nennn ycnonn rpya n npnmenennn rpyonoro saxonoarentcrna
n npeycmorpenntx saxonom cnyuaxx n p.
Ocyxaemax xareropnx n crarte ne nasnana, no npnneennt nepe-
uent nentsx cunrart ncuepntnammnm. Kax ormeuan M.B. Mo.oooe, co-
cran omecrnenntx ornomenn, perynnpyemtx rpyontm npanom, nxnm-
uaer n raxne ornomennx, xoropte ne nonyunnn npxmoro yperynnponannx
n saxonoarentcrne Pu o rpye, xorx onn cymecrnymr n peantno xnsnn.
K nnm ornocxrcx, nanpnmep, ornomennx no connantnomy (connantno-
tronomy) ocnyxnnannm, xoropte n macmrae orentntx orpacne n
oprannsann perynnpymrcx xonnexrnnntmn oronopamn n cornamennx-
mn, a n mexynaponom nopmarnnntmn axramn pernonantntx mex-
ynapontx oprannsann, n uacrnocrn Conera Enpont n CHI.
B ycnonnxx crnxnnoro pasnnrnx ptnxa, ocoenno n 90-x rr. XX n.,
mnorne oprannsannn n npenpnxrnx nnmnnnct nnn nsannnnct or conn-
antno c]ept, paccmarpnnax ee xax opemennrentnym, ymentmammym
nx npntnt
1
. B nocnxmenno connantnomy naprnepcrny crarte xonnex-
rnna anropon yrnepxaercx: Paoroarent ne oxsan npn onpeene-
nnn nent rpya yunrtnart n xomnencnponart nce sarpart paornnxa
na nponsnocrno cnoero ronapa, nanpnmep, sarpart na opasonanne,
1
Cm.: Mo.oooe B.M., Io.oeuua C.P. Tpyonoe npano Poccnn. M., 2003. C. 1213. 3rn
nponemt tnn npemerom nccneonannx: Op.oe B.H., Iopmuoe E.H., Kvpee H.H. Pe-
nensnx na xnnry B.. 3aeuooea, H.A. Toueeo oxrpnnantnoe n cyenoe ronxonanne
connantno-rpyontx npanoornomenn // Rpncr. 2003. N 9. C. 1517; 3aeuooe B..,
Toueea H.A. oxrpnnantnoe n cyenoe ronxonannx connantno-rpyontx npanoor-
nomenn. Fenropo, 2002; Muxeee B.A. Ocnont connantnoro naprnepcrna: Teopnx n
npaxrnxa. M., 2001. C. 10 29; Ipueuro H.H., Bo.ocamoe B.. Cncrema connantntx
norpenocre xax oexr nayunoro nccneonannx // Vuen. sanncxn VpC3H Axaemnn
rpya n connantntx ornomenn. uenxnncx, 1999. C. 511.
128
ynyumenne xnnnmntx ycnonn, rax xax cymecrnennax uacrt raxnx sa-
rpar xnnxercx xoncrnrynnonno oxsannocrtm rocyapcrna, nonyuam-
mero nanorn xax or paoroarenx, rax n or paornnxa
1
.
Vsxoe nonnmanne saau, croxmnx nepe nsnecom, es pemennx co-
nnantntx, xapontx nonpocon ceronx npnneno x romy, uro npenpn-
xrnx ncntrtnamr snaunrentnte rpynocrn c oecneuennem xnann]n-
nnponanntmn paornnxamn. Ho anntm Btcme mxont +xonomnxn,
80% onpomenntx paoroarene ncntrtnamr ocrpym nexnarxy xnann-
]nnnponanntx paounx xapon
2
. B mpnnuecxo nnreparype ormeuaer-
cx, uro n Poccnn nepnonunocrt nontmennx xnann]nxannn paornnxon
cocrannxer 1315 ner, n ro npemx xax n pasnnrtx crpanax 35 ner.
onx paornnxon ntcme xnann]nxannn na poccncxnx npenpnxrnxx
ocrnraer 5%, rora xax n CBA 43%, n Iepmannn 56%. K romy
xe cpenn nospacr ntcoxoxnann]nnnponannoro paornnxa y nac co-
crannxer 5357 ner, a 60% espaorntx nyxamrcx nno n nontmennn
xnann]nxannn, nno n nonyuennn nono npo]eccnn
3
.
Tpeymr paspemennx xnnnmnte nponemt. Ho onenxam cnennann-
cron, xnnnmnt ]on n crpane ocrnr xpnrnuecxoro yponnx. Ecnn n
nnxamne rot ne yyr npenpnnxrt mept, nensexnt macconte
napymennx xnnnmntx npan rpaxan. Tontxo pecypcamn rocyapcrna n
+ro cnryannn ne oornct.
B nacroxmee npemx namernnnct nonoxnrentnte renennnn n peme-
nnn +rnx nonpocon. Mnorne npenpnxrnx crpemxrcx nosnparnrt co-
nnanxy canaropnn n nonnxnnnnxn, noconte xosxcrna. Connono-
rnuecxne nccneonannx cnnerentcrnymr, uro rontxo 9% nsnecmenon
Poccnn cunramr, uro connantnax ornercrnennocrt nsneca orpannunna-
ercx ntnnaro sapnnart n nanoron
4
.
Taxax nnamnxa saxonomepna. Bnoxenne xannrana n uenoneuecxn
]axrop nosnonxer paccunrtnart na onee pesyntrarnnnym orauy pa-
ornnxon, nontmammnx cnom xnann]nxannm, nmemmnx neoxonmte
tronte ycnonnx, nosmoxnocrn nx yxpennennx sopontx.
Hpn +rom cneyer yunrtnart rpannnn, cnoxnnmnecx n crpane, n
ontr pyrnx crpan. Tax, OAO Caynxonnnr (ona ns xpynnemnx
anmmnnnentx xomnann n mnpe) sannmaercx oxpano oxpyxamme cpe-
t, nxnatnaer cpecrna n pasnnrne spanooxpanennx n pernonax, re
xomnannx ocymecrnnxer cnom exrentnocrt, paspaartnaer n peannsyer
nporpammt Cnopr, Kyntrypa. OAO IMK Hopnntcxn nnxent
rparnr 30% or oopora na connantnte nyxt. B Cenepcrane, re mno-
ro nnnmannx yenxmr oxpane sopontx paornnxon, no connantno or-
1
Hauoe B.B., Kom.p B.A., Panonopm B.M. Ornercrnennoe noneenne cropon-ocnona
connantnoro naprnepcrna // Connym n nnacrt. 2005. N 1.C. 78.
2
Cm.: Kvro. E. 3nonmnnx nsneca // PI. 2006. 9 ex.
3
Cm.: Coqep B.I. Hponemt nontmennx xnann]nxannn nepconana // Tpyonoe
npano. 2007. N 10. C. 9.
4
Cm.: Ba.em+uucru H. Fnsnec exnr n connannsm // PI. 2004. 1 ex.
129
nercrnennocrtm nonnmamr paory n nomomt sa npeenamn ycranonnen-
ntx saxonom oxsannocre nepe omecrnom n rocyapcrnom
1
.
Axnenr na npanax uenonexa, omnnnpymmn n conpemenntx ycnonn-
xx n anannse ontmnncrna nponem, c xoroptmn cronxnynact mpnnue-
cxax nayxa, ycnnnnaer snaunmocrt mexynapontx rpyontx cranap-
ron, saxpennenntx n axrax OOH, Mexynapono oprannsannn rpya,
Conera Enpont, Enponecxoro Comsa. Mnorne sanante rocyapcrna
parn]nnnponann nx c nxnmuennem n nannonantnym npanonym cncremy
na npnopnrerntx nauanax. B +rom nnane TK Pu ne n nonno mepe or-
paxaer peannn nonoro npemenn. C ero npnnxrnem crnaxent cymecrny-
mmne npornnopeunx n c]epe rpyontx npanoornomenn, no ycrpannrt
connantnym nanpxxennocrt n ne omecrno noxa eme ne cmorno
2
.
nx perynnponannx ornomenn, o xoroptx ner peut, axnenr ena-
ercx na connantnom naprnepcrne. nx +roro nmeercx npanonax ocnona.
Tax, cr. 22 TK Pu nmenxer n oxsannocrt paoroarenm oecneuenne
trontx nyx paornnxon, cnxsanntx c ncnonnennem nmn rpyo-
ntx oxsannocre. 3ro xacaercx oycrpocrna trontx, cannrapno-
rnrnennuecxnx, cnoprnnno-osoponnrentntx (nx nponsnocrnenno
rnmnacrnxn, oorpena n r.n. nene) n nntx nomemenn connantnoro
nasnauennx. Kax cnnerentcrnyer nsyuenne xonnexrnnntx oronopon
n cornamenn n oprannsannxx uenxnncxo onacrn, ontmnncrno ns
nnx coepxnr pasent, nocnxmennte nonpocam oxpant sopontx, me-
nnnncxoro ocnyxnnannx n canaropno-xypoprnoro neuennx paornn-
xon n nerepanon rpya, xnnnmnoro crponrentcrna, xyntrypnoro ocny-
xnnannx n oprannsannn ]nsxyntrypno-osoponnrentno paort.
Onaxo xonnexrnnnte oronopt saxnmuamrcx ceronx anexo ne na
ncex npenpnxrnxx. Hanpnmep, rontxo 44 % mxnoypantnen paoramr
na npenpnxrnxx, re ornomennx mexy paornnxamn n paoroarenx-
mn perynnpymrcx xonnexrnnntmn oronopamn
3
. Ho+romy nyxaercx n
pacmnpennn npanonax ocnona nx yxasanno paort. Hentsx ne orme-
rnrt, uro cr. 57 TK Pu npeycmarpnnaer nosmoxnocrt nxnmuennx cro-
ponamn n rpyono oronop ononnnrentntx cornamenn, n uacrnocrn,
o ynyumennn connantno-trontx ycnonn paornnxa n unenon ero
cemtn. Cneonano t xonxpernsnponart, o xaxnx ycnonnxx ner peut.
K nx uncny npanomepno ornecrn oxasanne nomomn n npnoperennn nnn
crponrentcrne xnntx, osoponnennn paornnxon n unenon nx ceme, co-
ecrnnn nx oyuennm, nepeoyuennm n p.
1
Cm.: Bvpuoao A. Connantnte cranaprt xpynnoro nsneca // Connapnocrt. 2004.
10 oxr.; Baouua M.P. Inoannsannx n npana uenonexa: nsanmosanncnmocrt n nsan-
mocnxst // Iocyapcrno n npano n ycnonnxx rnoannsannn: nponemt n nepcnexrnnt:
Marepnant mexynap. nayu.-npaxr. xon]epennnn, 22 23 anp. 2004 r. Exarepnnypr,
2005. C. 2425; Kouuueea T. Bcemnpnt anx nocunran nsepxxn // PI. 2005.
26 ]enp.
2
Cm.: Op.oe B.H., Iopmuoe E.H. , Kvpee H.H. Vxas. cou. C. 25.
3
Cm.: Hsomoe H. Mnmo xacct // PI. 2004. 23 nmnx.
130
Hccneyx +ry nponemy, M.B. Mo.oooe ormeuan, uro n Poccnn xon-
na XIX nauana XX n. perynnponanne ornomenn, nanpnmep, no co-
nnantno-tronomy ocnyxnnannm, ocymecrnnxnoct na ocnonannn xax
saxonon, rax n axron oprannsann, a yxe cnycrx yxnantno necxontxo
ner n axron connantnoro naprnepcrna (xonnexrnnntx oronopon).
Fontmoe nnnmanne pasnnrnm cncremt connantno-tronoro ocny-
xnnannx yenxnoct n nepno cymecrnonannx Comsa CCP, xora mnorne
npenpnxrnx nmenn pasnnrym connantnym nn]pacrpyxrypy, ncnontsyx
cpecrna cnennantntx ]onon, opasyemtx sa cuer oxsarentntx or-
uncnenn or npntnn (]on connantno-xyntrypntx meponpnxrn n
xnnnmnoro crponrentcrna n p.). Paora no cosannm neoxonmtx
ycnonn nx yonnernopennx norpenocre paornnxon n unenon nx
ceme n oprannsannxx ortxa, canaropno-xypoprnoro neuennx, sanxrn-
xx cnoprom n rypnsmom, ynyumennn xnnnmno-trontx ycnonn n r..
ocymecrnnxnact na nnanono ocnone nyrem paspaorxn n peannsannn
nnanon connantnoro pasnnrnx npenpnxrn n oprannsann
1
.
B nenxx ynyumennx connantno-tronoro ocnyxnnannx paornnxon
n conepmencrnonannx npanonoro perynnponannx coornercrnymmnx orno-
menn moxer nmert nepnocrenennoe snauenne peannsannx mep, xacam-
mnxcx xomnencannn ]axrnuecxnx pacxoon oprannsann na coepxanne
oexron connantno-xyntrypnoro n connantno-tronoro nasnauennx,
uro, n cnom ouepet, nosnonnr ycxopnrt ]opmnponanne n rpyonom npa-
ne nncrnryra connantno-tronoro ocnyxnnannx paornnxon.
Henecoopasntm xnnxercx npnmenenne nosaxonntx axron, npeyc-
marpnnammnx ycranonnenne nx oprannsann oxsarentno connant-
no oruernocrn. Ona onxna orpaxart cocroxnne en c onnaro rpya,
pemennem trontx nonpocon, ncnontsonannem rpya nanmenee co-
nnantno samnmenntx xareropn paornnxon: nopocrxon, nnnannon
n p. Hpn nonoxnrentnom cocroxnnn en c connantno oruernocrtm
npenpnnnmarent nnpane yer paccunrtnart na noepxxy rocyap-
crna n nnne ncnonnnrentntx opranon rocyapcrnenno nnacrn, opranon
mynnnnnantnoro ynpannennx npn pemennn xosxcrnenntx en.
B ro xe npemx axryantntm xnnxercx nnecenne nsmenenn n saxono-
arentcrno, npeycmarpnnammee npncnoenne nouerntx snann, sna-
xon ornnun n nenxx noompennx ne rontxo paornnxon, no n npenpn-
nnmarene sa ocrnxennx n pasnnrnn connantno ornercrnennoro nsneca.
B onpeenenno crenenn +rn nonpoct namnn orpaxenne n renepantntx
cornamennxx mexy omepoccncxnmn oennennxmn npo]comson, o-
mepoccncxnmn oennennxmn paoroarene n Hpannrentcrnom Pu na
20052007 rot (n. 4.16)
2
n 20082010 rot (n. 7.7)
3
.
Hentsx n nonno mepe cornacnrtcx c npnnxrnem n nepno maccono
npnnarnsannn npannrentcrnenntx pemenn o nepeaue oexron conn-
1
Cm.: Mo.oooe M.B. , Io.oeuua C.P. Vxas. cou. C. 1213.
2
PI. 2005. 29 xnn.
3
PI. 2007. 28 ex.
131
antno-xyntrypnoro nasnauennx n xnnnmno-xommynantnoro xosxcrna
mynnnnnantntm opasonannxm.
B Konnennnn pe]opmnponannx npenpnxrn n nntx xommepuecxnx
oprannsann, yrnepxenno nocranonnennem Hpannrentcrna Pu or 30 ox-
rxpx 1997 r. N 1373
1
, ormeuanoct, uro ntcoxne pacxot npenpnxrn na
coepxanne oexron connantno-xyntrypnoro nasnauennx n xnnnmno-
xommynantnoro xosxcrna cepxnnamr +]]exrnnnoe ]ynxnnonnponanne
npenpnxrn n ycnonnxx ptnountx ornomenn. Hentm pe]opmt npe-
npnxrn n coornercrnnn c Konnennne xnnxercx nx pecrpyxrypnsannx,
cnococrnymmax crnmynnponannm nx exrentnocrn no nontmennm +]-
]exrnnnocrn nponsnocrna, nontmennm nponsnonrentnocrn rpya.
Xapaxrepna mornnnponxa npnnxrnx nocranonnennx Hpannrentcrna Pu
or 7 mapra 1995 r. N 235 O nopxxe nepeaun oexron connantno-xynt-
rypnoro n xommynantno-tronoro nasnauennx ]eepantno cocrnenno-
crn n rocyapcrnennym cocrnennocrt cyexron Poccncxo ueepannn
n mynnnnnantnym cocrnennocrt (c nsm. or 27 anrycra 1999 r.)
2
. Hepea-
ua yxasanntx oexron, xax cneyer ns nocranonnennx, ocymecrnnxercx c
nentm ocnooxennx npenpnxrn or necnocrnenntx nm ]ynxnn no
nx coepxannm. Tpyno ornecrn x necnocrnenntm ]ynxnnxm npenpn-
xrn npoxnnenne saort o yxpennennn sopontx paornnxon, nx ncecro-
ponnem pasnnrnn. Bce, uro cnococrnyer raxo exrentnocrn, nxnmueno
n Hepeuent oexron connantno n nnxenepno nn]pacrpyxrypt, no-
nexamnx nepeaue n mynnnnnantnym cocrnennocrt. Hanpnmep, n nero
moryr nxnmuartcx: ercxne omxontnte yupexennx, xnyt n oma xynt-
rypt, xomnnart, oma n xomnart tra, ]nsxyntrypno-osoponnrentnte
yupexennx, nnanarentnte accent, cranont, npo]nnaxropnn n p.
Cnoxno onpeennrt omyrnmoe nonoxnrentnoe nosecrnne nasnan-
ntx mep na pemenne nonpocon n connantno-rpyono c]epe. Hepea-
ua oexron connantno-xyntrypnoro nasnauennx n xnnnmno-xommy-
nantnoro xosxcrna onxna ocymecrnnxrtcx c yuerom ]nnanconoro
nonoxennx npenpnxrnx, ero nosmoxnocre camocroxrentno nno na
orannonno ocnone coepxart ro, uro cnococrnyer oecneuennm co-
nnantno-rpyontx npan paornnxon. Tem onee, xax ormeuaercx n mpn-
nuecxo nnreparype, na npaxrnxe n cnxsn c nesannrepeconannocrtm
mynnnnnantntx opasonann n npnnxrnn yxasanntx oexron nx nepe-
aua pacrxrnnaercx na onrne mecxnt, a ro n rot
3
.
Heoxonmo yunrtnart rpannnn, cnoxnnmnecx n crpane, n nasnan-
nt ontr pyrnx crpan. Hnoe eno, uro exrentnocrt, o xoropo ner
peut, nyxaercx n ononnnrentnom crnmynnponannn. Heoxonmo na
]eepantnom yponne pemenne nonpoca o npeocrannennn ntror npe-
1
C3 Pu. 1997. N 44. Cr. 5078.
2
C3 Pu. 1997. N 27. Cr. 2858; 1999. N 39. Cr. 4400
3
Cm.: Hmroe .K. K nonpocy o nepeaue n mynnnnnantnym cocrnennocrt oexron
conxyntrtra, naxoxmnxcx na anance npnnarnsnponanntx npenpnxrn // Xosx-
crno n npano. 2003. N 1. C. 107110.
npnxrnxm na coepxanne oexron connantno c]ept. Vupexennx
xyntrypt, naxoxmnecx n rocyapcrnenno cocrnennocrn, ocnooxa-
mrcx or sementnoro nanora n nanora na nennxnmocrt. Ananornunte
yupexennx na anance npenpnxrn onaramrcx nanorom no cranxe, xo-
ropax ecrnyer nx npomtmnennoro oexra. Hexoropte marn n +rom
nanpannennn n nacroxmee npemx npenpnnnmamrcx. B Ienepantnom co-
rnamennn mexy omepoccncxnm oennennem npo]comson, ome-
poccncxnmn oennennxmn paoroarene n Hpannrentcrnom Pu na
20082010 rr. ormeuena neoxonmocrt paspaorxn npenonoxenn no
nneennm ononnnrentntx connantntx nanorontx ntueron, nanpan-
nenntx na ynyumenne emorpa]nuecxo cnryannn n crpane.
Fyyun connantntm rocyapcrnom, Poccncxax ueepannx nanpan-
nxer cnom nonnrnxy na oecneuenne ycnonn nx ocrono xnsnn n
cnoonoro pasnnrnx uenonexa. Coecrnne n peannsannn rpaxanamn
connantntx, connantno-rpyontx npan xnnxercx onnm ns npnnnnnon
exrentnocrn npanonoro emoxparnuecxoro connantnoro rocyapcrna.
uro xacaercx onpeenennx nonxrnx connantno-rpyonte ornome-
nnx, ro neoxonmo ncxonrt ns roro, uro ono onxno coepxart orne-
rt na nonpoct o nenn n npnpoe ]axron ero nosnnxnonennx, o nsanmoc-
nxsn c asontmn rpyontmn ornomennxmn. Hocnenxx oycnonnena
neoxonmocrtm cosannx ycnonn nx nopmantnoro ]ynxnnonnpona-
nnx +rnx ornomenn.
Ho coepxannm rpyonte n cnxsannte c nnmn ornomennx oxna-
rtnamr mnoxecrno omecrnenntx cnxse, nosnnxammnx n nponec-
ce ocymecrnnennx cnoconocrn x rpyy. C yuerom cxasannoro moxno
art cneymmee onpeenenne connantno-rpyontx npanoornomenn.
3ro cnxsannte c rpyontmn ornomennx mexy paornnxamn (npe-
crannrenxmn paornnxon), paoroarenxmn (npecrannrenxmn paoro-
arene) nno mexy nnmn n opranamn rocyapcrnenno nnacrn, op-
ranamn mecrnoro camoynpannennx no oecneuennm nsanmntx npan n
oxsannocre, yonnernopennm marepnantntx, xyntrypntx, trontx
norpenocre paornnxon n coornercrnnn c norennnanom, yponnem +xo-
nomnuecxoro pasnnrnx oprannsannn, orpacnn, cyexra Pu, omecrna.
To, uro nosnnxaer n pasnnnaercx n c]epe rpya, cocrannxer ony ns
+nemenrapntx ennnn nponsnocrnenntx ornomenn omecrna. B ne
moxno nnert saponnmnecx nponecct, nnnxmmne na pasnnrne ome-
crna n nenom.
133
B.A. Caqouoe
1
YHACTHE PABOTHHKOB
B YRPABREHHH OPFAHH3AUHEH:
RPOBREML RPABOBOFO PEFYRHPOBAHHR
B POCCHHCKOH OEEPAUHH
Bonpoc o yuacrnn paornnxon n ynpannennn oprannsanne n Poc-
cncxo ueepannn n nocnenne rot xnnxncx onnm ns nanonee nc-
xyccnonntx. 3a npemx +xonomnuecxnx npeopasonann saxonoarent
npomen nyrt or npnsnannx n xauecrne npnopnrerno ]opmt ynpannennx
xosxcrnymmnm cyexrom camoynpannennx rpyontx xonnexrnnon o
nonnoro orpnnannx camo nosmoxnocrn npxmoro yuacrnx paornnxon n
ynpannennn oprannsanne. Tax, na pyexe XX n XXI nn. xoncrarnpona-
noct, uro n Poccnn rpyxmnecx nonnocrtm orcrpanent or yuacrnx n
ynpannennn nponsnocrnom, rpyom n pacnpeenennn npntnn. Bonpe-
xn npaxrnxe pasnnrtx crpan n Poccnn cnepnyrt nce ]opmt nponsno-
crnenno emoxparnn, a peantnt craryc poccncxoro paornnxa npno-
pen ueprt xnaccnuecxoro naemnoro paornnxa npemen nepnnunoro na-
xonnennx xannrana n crnxnnoro ptnxa
2
.
He nanaxct n nonnrnuecxne eart, neoxonmo onpeennrt, cymecrny-
mr nn oexrnnnte ocnonannx nx yuacrnx paornnxon n ynpannennn opra-
nnsanne n nenom n rpyom n uacrnocrn n xaxona npnpoa raxoro yuacrnx.
Vnpannenne oprannsanne (mpnnuecxnm nnnom) ocymecrnnxercx op-
ranamn nnn yuacrnnxamn mpnnuecxoro nnna, ecrnymmnmn n coorner-
crnnn c saxonom, nntmn nopmarnnntmn npanontmn axramn n yupen-
rentntmn oxymenramn. Hopxox nasnauennx nnn nspannx opranon
mpnnuecxoro nnna onpeenxercx saxonom n yupenrentntmn oxy-
menramn (cr. 53 IK Pu).
uacrtm ynpannennx oprannsanne xnnxercx ynpannenne rpyom,
xoropoe moxno onpeennrt xax exrentnocrt ynpanomouenntx cy-
exron no ynopxounnammemy, oprannsymmemy nosecrnnm na yuacr-
nnxon xonnexrnnnoro nponecca rpya n nenxx ocrnxennx ntcoxoro
xoneunoro pesyntrara nponsnocrna
3
.
uynxnnm ynpannennx rpyom n oprannsannn ocymecrnnxer paoroa-
rent xax oprannsarop nponsnocrnennoro nponecca uepes coornercrnymmne
oprant mpnnuecxoro nnna. Bcne sa ocnonarenem nayuno mxont poccn-
cxoro rpyonoro npana H.C. Ta.e+ moxno cxasart, uro paoroarent:
1
onenr xa]ept rpyonoro npana n oxpant rpya mpnnuecxoro ]axyntrera CHIV,
xannar mpnnuecxnx nayx.
2
Kypc poccncxoro rpyonoro npana / Ho pe. C.H. Maepuua, A.C. Hauroea, E.B. Xox-
.oea. T. 2. M., 2001. C. 20.
3
Maepuu C.H. Hpanonte cpecrna ynpannennx rpyom na npenpnxrnn. H., 1989. C. 13.
134
1) pacnonaraer naemntmn paounmn cnnamn, nanpannxx nx cnonmn
npnxasannxmn coornercrnenno c nyxamn ocnyxnnaemoro npenpnxrnx,
2) pearnpyer n nsnecrntx npeenax n nsnecrntm opasom na napy-
menne nmn onxnoro nopxxa n npenpnxrnn,
3) ononnxer n onpeenxer +ror nopxox, ocymecrnnxx n ycranon-
nenntx ]opmax connantnym anronomnm npenpnxrnx. Coopasno c
+rnm mt moxem pasnnuart n xosxcxo nnacrn rpn cocranntx +nemenra:
nnacrt ncnosnrnnnym, ncnnnnnnapnym n nopmarnnnym
1
.
Taxnm opasom, ynpannenne rpyom ocymecrnnxercx nocpecrnom,
no-nepntx, ycranonnennx npannn npnmenennx rpya, oxsarentntx nx
ncex nnn, yuacrnymmnx n nponecce rpya n coornercrnymme oprann-
sannn, no-nroptx, ocymecrnnennx oneparnnnoro ynpannennx rpyom
xonxpernoro paornnxa nnn rpynnt paornnxon. Haxonen, ynpannenne
rpyom noepxnnaercx npnnneuennem napymnrenx ycranonnenntx
npannn x ncnnnnnnapno ornercrnennocrn.
Henrpantnoe mecro n ynpannennn rpyom oexrnnno sannmaer pa-
oroarent, xoropt ocymecrnnxer ynpannenne rpyom n cnoem nnrepe-
ce n no cnom ornercrnennocrt.
Knaccnuecxax cxema ynpannennx rpyom ntrnxnr cneymmnm opa-
som: ncnonnnrent paort npnsnaer nx cex oxsarentntm pemenne, nc-
xoxmee or oprannsaropa nponecca rpya, n coopasyer c nnm cocrnen-
nte ecrnnx. Coornercrnenno nonx oprannsaropa rpyonoro nponecca
nanxstnaercx ncnonnnrenm rpya. Hpnuem conounnenne cyexron
rpyontx npanoornomenn onycxaercx nnmt n nponecce rpya. Paor-
nnx coxpanxer nnunym cnooy n nesanncnmocrt, npnnnexaercx x rpyy
na ocnone cnoonoro nonensxnnennx, a ne n nopxxe nnacrntx npenn-
cann n coxpanxer nce npana, npncymne emy xax uenonexy n rpaxannny.
nnxxct cnoono nnunocrtm, rpaxannnom coornercrnymmero
rocyapcrna, paornnx onaaer nce nonnoro rpaxancxnx n nonnrn-
uecxnx npan, n rom uncne npanom na yuacrne n ynpannennn enamn rocy-
apcrna. Ho+romy tno t nenornuntm npnsnanart npano uenonexa xax
rpaxannna na ncm nonnory nsnparentntx npan n npana na yuacrne n
pe]epenyme n orpnnart ero npano xax paornnxa yuacrnonart n ynpan-
nennn rpyom. Moxno cxasart, uro nncrnryr yuacrnx paornnxon n
ynpannennn oprannsanne npnsnan npeoonert cymecrnymmn pasptn
mexy nonnrnuecxo n nponsnocrnenno emoxparne
2
. Ecrecrnen-
no, +ro ne enncrnennax, n axe ne ocnonnax npnunna onycxa paor-
nnxon x yuacrnm n ynpannennn rpyom. Hocxontxy pamxn nacroxme
crartn ne nosnonxmr npnnecrn neoxonmym aprymenrannm n nonnom
oeme, nouepxnem nnmt, uro nanor paornnxon n paoroarene na
crann npnnxrnx pemenn neer x cnnxennm uncna rpyontx cnopon
3
.
1
Ta.i H.C. Tpyono oronop: nnnnnncrnuecxoe nccneonanne. M., 2006. C. 486.
2
Kopuvuoea T.P. Vuacrne paornnxon n ynpannennn oprannsanne // Tpyonoe npa-
no. 2006. N 10. C. 64.
3
Cm.: Kopuvuoea T.P. Aprymenrt n nontsy yuacrnx paornnxon n ynpannennn //
uenonex n rpy. 1998. N 2. C. 88.
135
B coornercrnnn co cr. 53 Tpyonoro xoexca Pu (anee TK Pu) ocnon-
ntmn ]opmamn yuacrnx paornnxon n ynpannennn oprannsanne xnnxmrcx:
1) yuer mnennx npecrannrentnoro oprana paornnxon n cnyuaxx,
npeycmorpenntx Koexcom, xonnexrnnntm oronopom;
2) nponeenne npecrannrentntm opranom paornnxon xoncyntrann
c paoroarenem no nonpocam npnnxrnx noxantntx nopmarnnntx axron;
3) nonyuenne or paoroarenx nn]opmannn no nonpocam, nenocpe-
crnenno sarparnnammnm nnrepect paornnxon;
4) ocyxenne c paoroarenem nonpocon o paore oprannsannn,
nnecenne npenoxenn no ee conepmencrnonannm;
5) ocyxenne npecrannrentntm opranom paornnxon nnanon co-
nnantno-+xonomnuecxoro pasnnrnx oprannsannn;
6) yuacrne n paspaorxe n npnnxrnn xonnexrnnntx oronopon;
7) nnte ]opmt, onpeenennte Koexcom, nntmn ]eepantntmn
saxonamn, yupenrentntmn oxymenramn oprannsannn, xonnexrnnntm
oronopom, noxantntmn nopmarnnntmn axramn.
uopmt yuacrnx paornnxon n ynpannennn oprannsanne ocnontnamr-
cx na npnnnnnax connantnoro naprnepcrna, orpnnammnx npeocrannenne
saxonoarenem paornnxam nonnomoun no noxnponannm ynpannenue-
cxnx pemenn paoroarenx. Vuacrnyx n ynpannennn oprannsanne, paor-
nnxn nno npnnnmamr pemennx no ynpannennm oprannsanne conmecrno
c paoroarenem (saxnmuenne xonnexrnnnoro oronopa), nno ntcxastna-
mr cnoe mnenne no romy nnn nnomy nonpocy, xoropoe paoroarent oxsan
ntcnymart n no nosmoxnocrn yuecrt npn npnnxrnn camocroxrentnoro
pemennx. B ro xe npemx no cornamennm mexy croponamn connantno-
ro naprnepcrna paornnxn n nx npecrannrenn moryr naenxrtcx npanom
npenapnrentnoro cornaconannx pemenn, npnnnmaemtx paoroarenem
(nenocpecrnenno ynpannxrt oprannsanne napxy c paoroarenem).
Taxnm opasom, conpemennoe poccncxoe saxonoarentcrno ocno-
ntnaercx na reopnn coyuacrnx paornnxon n ocyxennn nonpocon
ynpannennx rpyom, onycxax nosmoxnocrt conmecrnoro npnnxrnx pe-
menn no ynpannennm oprannsanne paoroarenem n npecrannrenx-
mn paornnxon. Teopnx camoynpannennx rpyonoro xonnexrnna, xoropax
onpeenxna pasnnrne saxonoarentcrna no nropo nononnne 80-x roon
XX n., ne naxonr cnoero orpaxennx n saxonoarentcrne, uro, nnpouem,
conepmenno cnpanennno n ycnonnxx rocnocrna nerocyapcrnenno
]opmt cocrnennocrn, xommepuecxoro pncxa n ennonnuno orner-
crnennocrn paoroarenx sa npnnxrne ynpannenuecxnx pemenn.
Hocxontxy perynnponanne rpyontx n nenocpecrnenno cnxsanntx c
nnmn ornomenn na npnnnnnax connantnoro naprnepcrna ne orpannun-
naercx xosxcrnenno c]epo paoroarenx mpnnuecxoro nnna, no
moxer ocymecrnnxrtcx n y paoroarenx nnnnnyantnoro npenpn-
nnmarenx, nonoxennx ornocnrentno yuacrnx paornnxon n ynpannennn
136
oprannsanne cneyer npnmenxrt n x exrentnocrn nnnnnyantnoro
npenpnnnmarenx.
Tpyono xoexc Pu npeycmarpnnaer onpeenennte ]opmt yua-
crnx paornnxon n ynpannennn rpyom, a ne n ynpannennn oprannsanne.
Vuacrne n ynpannennn oprannsanne npenonaraer yuacrne paornnxon
n nx npecrannrene ne rontxo n pemennn nonpocon rpya n connantno-
+xonomnuecxoro pasnnrnx, no n n npnnxrnn nntx pemenn ynpannenue-
cxoro xapaxrepa. Vuacrne paornnxon n ynpannennn oprannsanne ocy-
mecrnnxercx n ntcmnx yuentx saneennxx, anronomntx yupexennxx
n n axnnonepntx omecrnax paornnxon (napontx npenpnxrnxx) na
ocnonannn cnennantntx saxonon. 3ro npecrannxercx cnpanennntm,
nocxontxy nonpoct ynpannennx oprannsanne (mpnnuecxnm nnnom)
pemamrcx ne rpyontm, a rpaxancxnm saxonoarentcrnom. B cnny
+roro TK Pu oexrnnno ne xnnxercx saxonom, xoropt moxer ycrano-
nnrt ]opmt yuacrnx paornnxon n ynpannennn nmenno oprannsanne.
Crartx 27 TK Pu paccmarpnnaer yuacrne paornnxon, nx npecrann-
rene n ynpannennn oprannsanne xax ony ns ]opm connantnoro nap-
rnepcrna. C +rnm moxno cornacnrtcx. Onaxo ns rpex nntx ]opm co-
nnantnoro naprnepcrna ne (xonnexrnnnte neperonopt no nororonxe
npoexron xonnexrnnntx oronopon, cornamenn n saxnmuennm xonnex-
rnnntx oronopon, cornamenn; nsanmnte xoncyntrannn (neperonopt)
no nonpocam perynnponannx connantno-rpyontx ornomenn n nntx
nenocpecrnenno cnxsanntx c nnmn ornomenn, oecneuennx rapanrn
rpyontx npan paornnxon n conepmencrnonannx rpyonoro saxonoa-
rentcrna n nntx nopmarnnntx npanontx axron, coepxamnx nopmt
rpyonoro npana) ecrt, c rouxn spennx saxonoarenx, ne uro nnoe, xax
]opmt yuacrnx paornnxon n ynpannennn oprannsanne (yuer mnennx
npecrannrentnoro oprana paornnxon n nponeenne npecrannrent-
ntm opranom paornnxon xoncyntrann c paoroarenem no nonpocam
npnnxrnx noxantntx nopmarnnntx axron; yuacrne n paspaorxe n npn-
nxrnn xonnexrnnntx oronopon).
B cr. 53 TK Pu nasnano mecrt ]opm yuacrnx paornnxon n ynpanne-
nnn oprannsanne. Hpn +rom mexy nymx ]opmamn, a nmenno yuerom
mnennx npecrannrentnoro oprana paornnxon n nponeennem npecra-
nnrentntm opranom paornnxon xoncyntrann c paoroarenem no no-
npocam npnnxrnx noxantntx nopmarnnntx axron, uerxoro pasnnunx ne
npononrcx. Fonee roro, npn npnnxrnn paoroarenem noxantntx nop-
marnnntx axron xoncyntrannn c npecrannrentntm opranom paornnxon
nponoxrcx n pamxax nponeypt yuera mnennx npecrannrentnoro opra-
na paornnxom, uro na npaxrnxe npnnonr x ]axrnuecxomy connaennm
yxasanntx ]opm yuacrnx paornnxon n ynpannennn oprannsanne.
Cneyer ormernrt, uro raxne ]opmt yuacrnx paornnxon n ynpannennn
rpyom, xax yuer mnennx npecrannrentnoro oprana paornnxon n yuacrne
137
n paspaorxe n npnnxrnn xonnexrnnntx oronopon, paccmarpnnamrcx sa-
xonoarenem n xauecrne camocroxrentntx ]opm connantnoro naprnepcrna.
Bectma cxemarnuno nsnoxena n TK Pu raxax ]opma yuacrnx, xax no-
nyuenne or paoroarenx nn]opmannn no nonpocam, nenocpecrnenno
sarparnnammnm nnrepect paornnxon. K ne ornocnrcx nn]opmannx
no nonpocam peoprannsannn nnn nnxnnannn oprannsannn; nneennx
rexnonornuecxnx nsmenenn, nnexymnx sa coo nsmenenne rpya pa-
ornnxon; npo]eccnonantno nororonxn, nepenororonxn n nontme-
nnx xnann]nxannn paornnxon. annt nepeuent ne xnnxercx ncuepnt-
nammnm n moxer trt pacmnpen saxonoarentcrnom, yupenrentntmn
oxymenramn oprannsannn, cornamennem cropon connantnoro naprnep-
crna (xonnexrnnntm oronopom).
Camo no cee nonyuenne paornnxamn n nx npecrannrenxmn neo-
xonmo nn]opmannn ne osnauaer, uro paornnxn rem camtm yuacrnymr
n ynpannennn oprannsanne. Ha ocnonannn nonyuenno nn]opmannn
npecrannrenn paornnxon nnocxr na paccmorpenne opranon ynpanne-
nnx oprannsanne npenoxennx o npnnxrnn rex nnn nntx pemenn or-
nocnrentno nponem, sarparnnammnx nnrepect paornnxon. Coorner-
crnymmne npecrannrenn nmemr npano yuacrnonart n paccmorpennn nx
npenoxenn opranamn ynpannennx oprannsanne. Hpecrannxercx, uro
yuacrne n paccmorpennn npenoxenn, ntnnnyrtx npecrannrenem pa-
ornnxon, opranom ynpannennx oprannsanne, n cneyer paccmarpnnart
n xauecrne ]opmt yuacrnx paornnxon n ynpannennn oprannsanne. Ho-
nyuenne xe npecrannrenxmn paornnxon nn]opmannn cnyxnr ycnonn-
em peannsannn npana na yuacrne n ynpannennn rpyom no ncex ]opmax.
Taxnm opasom, camocroxrentnoe snauenne nmemr ne ]opmt yua-
crnx paornnxon n ynpannennn oprannsanne:
1) ocyxenne c paoroarenem nonpocon o paore oprannsannn,
nnecenne npenoxenn no ee conepmencrnonannm;
2) ocyxenne npecrannrentntm opranom paornnxon nnanon co-
nnantno-+xonomnuecxoro pasnnrnx oprannsannn.
Hpn +rom coepxanne anntx ]opm n TK Pu n n nntx saxonax ne
pacxptnaercx. Bxnmunn n TK Pu raxym ]opmy yuacrnx paornnxon n
ynpannennn rpyom, xax ocyxenne npecrannrentntm opranom paor-
nnxon nnanon connantno-+xonomnuecxoro pasnnrnx oprannsannn, nnana
connantnoro pasnnrnx xonnexrnna
1
, saxonoarent ne onpeennn nn ]op-
mt ocyxennx nnanon connantno-+xonomnuecxoro pasnnrnx oprannsa-
nnn, nn cpoxn nanpannennx npoexra nnana npecrannrentnomy oprany
paornnxon, nn axe neoxonmocrt camoro cocrannennx raxoro nnana.
1
ueepantnt saxon or 30 nmnx 2006 r. N 90-u3 O nnecennn nsmenenn n Tpyono
xoexc Poccncxo ueepannn, npnsnannn neecrnymmnmn na reppnropnn Poccn-
cxo ueepannn nexoroptx nopmarnnntx npanontx axron CCCP n yrparnnmnmn cnny
nexoroptx saxonoarentntx axron (nonoxenn saxonoarentntx axron) Poccncxo
ueepannn // C3 Pu. 2006. N 27. Cr. 2878.
138
Ouennno, uro annax nopma ocnonana na npaxrnxe connanncrnue-
cxoro nepnoa, xora paornnxn uepes nocroxnno ecrnymmee npons-
nocrnennoe conemanne npnnnmann yuacrne n paspaorxe n ocyxennn
npoexron rexymnx n nepcnexrnnntx nnanon npenpnxrnx, oprannsannn,
nnana connantnoro pasnnrnx xonnexrnna
1
, a rpyonte xonnexrnnt npn-
nnmann nenocpecrnennoe yuacrne n paspaorxe n ocyxennn npoexron
+xonomnuecxoro n connantnoro pasnnrnx (nnanon paort) npenpnxrn,
yupexenn, oprannsann
2
. Onaxo, n ornnune or connanncrnuecxoro ne-
pnoa, n yxasanno nopme orcyrcrnyer axe xaxo-nno namex na mexa-
nnsm peannsannn coornercrnymme nopmt.
uopmt yuacrnx paornnxon n ynpannennn oprannsanne moryr
ycranannnnartcx yupenrentntmn oxymenramn oprannsannn. Hpana,
n conpemenntx ycnonnxx ycranonnenne ocotx ]opm yuacrnx paornn-
xon n ynpannennn oprannsanne npaxrnuecxn ne ncrpeuaercx.
Cnpanennnocrn pan cneyer ormernrt, uro onpeenennym, a saua-
crym n cymecrnennym, pont n oprannsannn nrpamr ne]opmantnte orno-
mennx (nnunte cnxsn, nsanmnte cnmnarnn n anrnnarnn n r.n.). Bnnxnne
raxnx ornomenn na nsanmoecrnne npecrannrene paoroarenx n
paornnxon no mnorom nerarnnno orpaxaercx na ]nxcannn n oxymen-
rnponanno ]opme npannn yuacrnx npecrannrene paornnxon n npn-
nxrnn pemenn. Hpecrannrenn paornnxon, ynepennte n nensmennocrn
ne]opmantntx ornomenn, ne nxnmuamr n xonnexrnnnt oronop nno
n noxantnte nopmarnnnte axrt paoroarenx nnxaxnx npannn nsanmo-
ornomenn paoroarenx n npecrannrene paornnxon. Hpn cmene xe
npecrannrene paoroarenx ne]opmantnt acnexr nsanmoornomenn
ncxnmuaercx, a orcyrcrnne ]opmannsonanntx npannn nepeuepxnnaer xa-
xoe-nno yuacrne paornnxon n ynpannennn oprannsanne.
Onpeenennym pont n cncreme ne]opmantntx ornomenn moxer nr-
part n onxnocrnoe nonoxenne neocnooxennoro or ocnonno paort
pyxononrenx npecrannrentnoro oprana paornnxon. Vuacrne raxoro nnna
n nponecce npnnxrnx pemenn n oprannsannn n cnny onxnocrnoro nono-
xennx (samecrnrent pyxononrenx, pyxononrent crpyxrypnoro nopasene-
nnx n r.n.) raxxe cosaer nnnmsnm orcyrcrnnx neoxonmocrn ]nxcannn
n oxymenrnponanno ]opme npannn yuacrnx npecrannrene paornnxon
n ynpannennn oprannsanne. Hpexpamenne rpyontx ornomenn c raxnm
nnnom nnn nsmenenne ero onxnocrnoro nonoxennx raxxe menxer cncremy
ne]opmantntx cnxse, uro nerarnnno orpaxaercx na peantntx nosmoxno-
crxx paornnxon no yuacrnm n ynpannennn oprannsanne.
1
Cm.: n. 3 Honoxennx o nocroxnno ecrnymmem nponsnocrnennom conemannn. Vrn.
nocranonnennem Conera Mnnncrpon CCCP n BHCHC or 18 nmnx 1973 r. N 422 // CH
CCCP. 1973. N 15. Cr. 80.
2
Cm.: cr. 6 3axona CCCP or 17 nmnx 1983 r. O rpyontx xonnexrnnax n nontmennn
nx ponn n ynpannennn npenpnxrnxmn, yupexennxmn, oprannsannxmn // Beomocrn
CCCP. 1983. N 25. Cr. 382.
B xauecrne mep, nanpannenntx na conepmencrnonanne nopm TK Pu
ornocnrentno nocrpoennx cncremt yuacrnx paornnxon n ynpannennn
rpyom, moxno npenoxnrt cneymmee:
1. Hanmenonanne rn. 8 nsmennrt na Vuacrne paornnxon n ynpanne-
nnn rpyom. Ananornunte nsmenennx cneyer nnecrn n cr. 2, 27, 52, 53.
2. uacrn 2 n 3 cr. 53 xenarentno nxnmunrt n orentnym crartm, nome-
crnn ee n rn. 3, nocnxmennym omnm nonoxennxm connantnoro naprnep-
crna. B +ro crarte nenecoopasno ycranonnrt oxsannocrt paoroare-
nx npeocrannxrt npecrannrentnomy oprany, paornnxy nn]opmannm o
conepmenntx nnn npenonaraemtx ecrnnxx paoroarenx, oxastnam-
mnx nnn morymnx oxasart nnnxnne na rpyonte ornomennx, a raxxe o
+xonomnuecxo cnryannn, cnocono nonnnxrt na rpyonte ornomennx.
3. B u. 1 cr. 53 neoxonmo ocrannrt yxasanne na ]opmt yuacrnx
paornnxon n ynpannennn rpyom, xoropte ne moryr trt cneent x
]opmam connantnoro naprnepcrna. K nnm ornocxrcx ocyxenne c pa-
oroarenem nonpocon o paore oprannsannn, nnecenne npenoxenn no
ee conepmencrnonannm; ocyxenne npecrannrentntm opranom paor-
nnxon nnanon connantno-+xonomnuecxoro pasnnrnx oprannsannn. 3rn
]opmt onxnt trt pacxptrt c ocrarouno crenentm noponocrn
no npnmepy saxonoarentcrna upannnn.
Henecoopasno ycranonnrt cneymmne oxsannocrn paoroarenx:
n reuenne nyx neent anart mornnnponannt orner na npenoxenne
paornnxa (rpynnt paornnxon) o conepmencrnonannn paort oprann-
sannn, crpyxrypnoro nopasenennx c nosmoxnocrtm nponennx cpo-
xa na orner, ecnn npenoxenne rpeyer onee noponoro nsyuennx,
nponeennx ononnnrentntx nccneonann n r.n.; npononrt ne pexe
onoro pasa n xnapran copanne (xon]epennnm) paornnxon oprannsa-
nnn (crpyxrypnoro nopasenennx) nx ocyxennx nonpocon o paore
oprannsannn n nn]opmnponannx paornnxon o paccmorpennn nx npe-
noxenn, nxnmuax anonnmnte npenoxennx.
B conepmencrnonannn nyxamrcx n nopmt TK Pu, perynnpymmne
orentnte ]opmt yuacrnx paornnxon n ynpannennn rpyom, no +ro
yxe npemer orentnoro pasronopa.
140
T.A. Couuuroea
1

COUHARLHOE RAPTHEPCTBO
KAK BAXHLH DREMEHT MEXAHH3MA
3AHTL TPYOBLX RPAB PABOTHHKOB
3amnra rpyontx npan paornnxa, xax n n nenom samnra npan n cno-
o uenonexa n rpaxannna n c]epe rpya, n Poccncxo ueepannn n
nocnenee npemx npnoperaer nce ontmee snauenne n cnxsn c nponema-
mn, naxonnnmnmncx sa rot pe]opmnponannx +xonomnxn. Mnorne pao-
roarenn, xenax cnnsnrt nsepxxn nponsnocrna, neoocnonanno npo-
noxr macconte ynontnennx, ntnoxr paornnxon sa mrar, saxnmuamr
c nnmn nmecro rpyontx rpaxancxo-npanonte oronopt, onycxamr
pyrne napymennx rpyontx npan n xonnexrnnntx nnrepecon paornn-
xon, nrnopnpymr nopmt rpyonoro saxonoarentcrna no nmx ocrnxennx
cnoe rnanno nenn nonyuennx maxcnmantno npntnn n npeentno
xoporxne cpoxn.
Poccncxax ueepannx, nponosrnacnn cex connantntm rocyap-
crnom, npnsnan npana uenonexa xax nennuamym omeuenoneuecxym
nennocrt, npnnxna onpeenennte oxsarentcrna n onacrn samnrt npan
n cnoo uenonexa n rpaxannna. Onaxo xopomo nsnecrno, uro mano
nponosrnacnrt xaxne-nno npana, rnannoe npernopxrt nx n xnsnt.
Cneonarentno, npana uenonexa, n rom uncne n rpyonte npana, ne mtc-
nxrcx es nanexamnm opasom yperynnponannoro n +]]exrnnno e-
crnymmero mexannsma nx samnrt. Fonee roro, xax nnmer E.A. Hyxamena,
npana uenonexa ne peannsymrcx anromarnuecxn axe npn naronpnxr-
ntx ycnonnxx. Ho+romy neoxonmt ycnnnx n axe opta uenonexa sa
cnon npana n cnoot, xoropax onxna oprannuno nxnmuartcx n cncremy
mep, cocrannxmmym n enncrne mexannsm samnrt npan uenonexa
2
.
Heoxonmo ormernrt, uro repmnn samnra npnmennrentno x npa-
nam uenonexa c mpnnuecxo rouxn spennx oosnauaer:
a) naop cnennantntx npanontx cpecrn: npana uenonexa, mept sa-
mnrt npan uenonexa, mpnnuecxne cpecrna, opasymmne n cnoe co-
noxynnocrn cncremy npanonoro perynnponannx ornomenn, nosnnxam-
mnx n nponecce ocymecrnnennx samnrt npan uenonexa;
) cncremy xomnerenrntx cyexron, onaammnx npanom na nc-
nontsonanne cnennantntx mpnnuecxnx cpecrn, n nx exrentnocrt,
nanpannennym xax na oecneuenne nopmantnoro, ecnepeonoro ocy-
1
3aneymmax xa]epo rpaxancxoro nponecca n connantntx orpacne npana Mo-
cxoncxoro rymannrapnoro ynnnepcnrera, oxrop mpnnuecxnx nayx, npo]eccop.
2
Koncrnrynnx Poccncxo ueepannn n conepmencrnonanne mpnnuecxnx mexa-
nnsmon samnrt npan uenonexa: Marepnant xpyrnoro crona // Iocyapcrno n npano.
1994. N 10. C. 6.
141
mecrnnennx npan uenonexa, rax n na npeceuenne napymenn npan ueno-
nexa, noccranonnenne napymenntx npan, npnmenenne mep naxasannx x
nnnonntm sa nx napymenne.
Hmenno n raxom snauennn repmnn samnra ncnontsyercx, xora ro-
nopxr o samnre npan uenonexa xax o ennom n nenocrnom nncrnryre.
Hmo mexannsm onpeenxercx xax cncrema, ycrpocrno, onpee-
nxmmee nopxox xaxoro-nnyt ecrnnx
1
.
B crpyxrype mexannsma samnrt rpyontx npan nnrerpnpymrcx:
a) npanoperynnpymmne n npanooxpannrentnte mexannsmt;
) mexannsmt paspemennx xon]nnxron;
n) nn]opmannonnte, oprannsannonnte n pyrne +nemenrt, co-
ennxmmnecx nx nponeypno-npanono pernamenrannn noneennx n
npanonoro nocnnrannx nnn n nenxx yonnernopennx saxonntx npan n
nnrepecon nme.
3ro npoxnnxercx n ecrnnxx rpaxan, nx yuacrnn n omecrnenntx
oennennxx, npanosamnrntx nenpannrentcrnenntx oprannsannxx,
neperonopax, saacronxax n pyrnx nosecrnnxx na oprant rocyap-
crnenno nnacrn n mecrnoro camoynpannennx.
nx +]]exrnnnoro mexannsma samnrt npan uenonexa neoxonma
cncrema rapanrn.
Mexannsm samnrt npan uenonexa, n rom uncne n rpyontx, nxnm-
uaer mpnnuecxne n omne (+xonomnuecxne, nonnrnuecxne, oprannsa-
nnonno-omecrnennte, yxonnte, ynpannenuecxne) rapanrnn. 3amnra
npan uenonexa ne moxer ocymecrnnxrtcx no ncem oeme rontxo c no-
momtm mpnnuecxnx rapanrn, ona rpeyer nx coennennx c pyrnmn
rapanrnxmn n nenocrnt mexannsm, xoropt sannmaer onpeenennoe
mecro n cncreme oecneuennx cnpanennnoro nopxxa, samnrt ocro-
nncrna uenonexa.
Iocyapcrnennax nonnrnxa cranonnrcx rnanno rapanrne npan ue-
nonexa, onpeenxer cranntnocrt, nonnrnuecxn pexnm, ornomennx
opranon nnacrn c omecrnom. Ho+romy mexannsm samnrt rpyontx
npan peannsyercx uacro uepes rocyapcrnennte oprant n yupexennx,
ycrounnte npanonte cnxsn, nanpnmep, rpaxancrno. Iocyapcrno na-
pxy c omecrnom onpeenxer cocroxnne oprannsannonntx, nopmarnn-
ntx n pyrnx +nemenron mexannsma samnrt npan uenonexa.
B mexannsm samnrt npan uenonexa nxoxr ne rontxo cyexrnnnte
npana, no n oxpanxemte saxonom nnrepect. Cyexrnnnoe npano n ox-
panxemte saxonom nnrepect ouent nnsxn, n cnxsn c uem onn ne ncera
pasrpannunnamrcx n nnreparype. C ono cropont, ror nnn nno nnre-
pec nexnr n ocnone ncxxoro cyexrnnnoro npana, c pyro cropont,
nx yonnernopennx nnrepeca neoxonmo cyexrnnnoe npano. 3amnra
cyexrnnnoro npana npecrannxer coo n samnry oxpanxemoro saxo-
1
Cm.: Oreeoe C.H., Leeooea H.P. Tonxont cnonapt pyccxoro xstxa. 4-e ns., on.
M., 2002. C. 354.
142
nom nnrepeca. Hanpnmep, nnrepec paornnxa na nonyuenne ocronoro
nosnarpaxennx sa cno rpy ntcrynaer n ]opme cyexrnnnoro npa-
na na onnary rpya es xaxo-nno ncxpnmnnannn, samnro xoroporo
oecneunnaercx n samnra coornercrnymmero nnrepeca. Mexannsm sa-
mnrt rpyontx npan nxnmuaer n cex nnrepect xax crnmynxrop e-
crnnx oprannsannonnoro +nemenra, no raxne nnrepect onxnt trt
nanpannent na noepxanne ocronncrna uenonexa na ocnone ne ront-
xo saxonon, no n xyntrypntx ynnnepcann n pyrnx nennocre.
Taxnm opasom, mexannsm samnrt rpyontx npan nxnmuaer nopma-
rnnnte, oprannsannonnte, nn]opmannonnte, nponeypno-nponeccy-
antnte +nemenrt, ammne nosmoxnocrt nonneuennx n nponecc oxpant
n samnrt npan marepnantnte, nonnrnuecxne, nponeccyantnte, xapo-
nte n pyrne pecypct.
Moxno nponecrn xnaccn]nxannm mexannsmon samnrt rpyontx
npan. Tax xax +rn mexannsmt no mnorom sanncxr or oprannsannonnoro
+nemenra, ro npanomepno nx xnaccn]nnnponart n sanncnmocrn or nna n
xapaxrepa opranon, oprannsann, yupexenn. Or roro, c rocyapcrnom
nnn omecrnom cnxsant oprannsannonnte +nemenrt mexannsma samn-
rt rpyontx npan, moxno ntennrt rocyapcrnennte n omecrnen-
nte mexannsmt samnrt. Hocxontxy rpyonte npana nxoxr n cncremy
+xonomnuecxnx npan uenonexa, nx nx samnrt xapaxrepnt mexannsmt
camosamnrt. Ornnunrentno ocoennocrtm samnrt rpyontx npan
xnnxercx coueranne rocyapcrnenno-omecrnenntx mexannsmon uepes
cncremy connantnoro naprnepcrna. Cpen mexannsmon samnrt rpyo-
ntx npan ntenxmr raxxe mexynaponte n nnyrpnrocyapcrnennte.
Ho yponnm oprannsannonno-nnacrnoro npoxnnennx ntenxmrcx ]ee-
pantnte, pernonantnte n mecrnte mexannsmt.
B conpemenntx ycnonnxx naxntm +nemenrom xomnnexcnoro me-
xannsma samnrt rpyontx npan paornnxon xnnxercx n conpemenntx
ycnonnxx connantnoe naprnepcrno. Emy npncymn nce npnsnaxn, xoro-
ptmn onaamr nnte mexannsmt samnrt nccneyemtx npan. Hpanono-
my perynnponannm connantnoro naprnepcrna nocnxmen pas. II Conn-
antnoe naprnepcrno n c]epe rpya TK Pu, xoropt oxnartnaer cemt
rnan (c 3- no 9-m) n 34 crartn (c 23- no 55-m). Kpome roro, nonpoct
connantnoro naprnepcrna yperynnponant pxom ]eepantntx saxo-
non, saxonon cyexron Pu, nosaxonntmn n nntmn nopmarnnntmn
npanontmn axramn
1
. Coepxamnecx n nnx nopmt saxpennxmr nonxrne
connantnoro naprnepcrna, ero nenn n npnnnnnt, nastnamr cropont
1
Cm., nanpnmep: ueepantnt saxon or 12 xnnapx 1996 r. N 10-u3 O npo]eccno-
nantntx comsax nx npanax n rapanrnxx exrentnocrn // C3 Pu. 1996. N 3. Cr. 148;
ueepantnt saxon or 1 max 1999 r. N 92-u3 O Poccncxo rpexcroponne xomnccnn
no perynnponannm connantno-rpyontx ornomenn // C3 Pu. 1999. N 18. Cr. 2218;
ueepantnt saxon or 27 noxpx 2002 r. N 156-u3 O oennennxx paoroarene
// C3 Pu. 2002. N 48. Cr. 4741; 3axon r. Mocxnt or 22 oxrxpx 997 r. N 44 O connant-
nom naprnepcrne // Beomocrn Mocxoncxo Iopocxo ymt. 1998. N 1. Cr. 80.
143
connantnoro naprnepcrna n ero oprant, onpeenxmr nopxox nsanmo-
ecrnnx cropon, nopxox paspemennx pasnornacn, ycranannnnamr
mept ornercrnennocrn cropon, perynnpymr pyrne nonpoct.
Kax n pyrne mexannsmt samnrt rpyontx npan, connantnoe nap-
rnepcrno nnrerpnpyer nopmt npana, mpnnuecxne ]axrt, npanoorno-
mennx opranon rocyapcrnenno nnacrn, mecrnoro camoynpannennx,
oennenn paoroarene n npecrannrene paornnxon, neymax
pont cpen xoroptx npnnanexnr npo]comsam n nx oennennxm, a
raxxe nxnmuaer mpnnuecxne, +xonomnuecxne, nonnrnuecxne n nnte
omne rapanrnn. Tax, n coornercrnnn co cr. 39 TK Pu ycranonnent mpn-
nuecxne rapanrnn nnnam, yuacrnymmnm n xonnexrnnntx neperonopax,
nororonxe npoexron xonnexrnnntx oronopon n cornamenn. 3xono-
mnuecxne rapanrnn oecneuennx n samnrt rpyontx npan ntrexamr ns
cr. 47 TK Pu, onpeenxmme, uro renepantnoe cornamenne, orpacnente
(mexorpacnente) cornamennx, oprannsannn xoroptx ]nnancnpymrcx
ns ]eepantnoro mxera, onxnt no omemy npannny saxnmuartcx
o nnecennx n Iocyapcrnennym ymy npoexra ]eepantnoro saxona
o ]eepantnom mxere na npecroxmn ro. Ananornunte rapanrnn
ycranonnent n nx oecneuennx ntnonnennx pernonantntx, mexpern-
onantntx n reppnropnantntx cornamenn.
Connantnt nanor n connantnax exrentnocrt rocyapcrna na-
xoxrcx n nanexrnuecxo cnxsn. Connantnt nanor, pesyntrarnnnoe
connantnoe naprnepcrno cnocono nonnsnrt norennnan connantno
nanpxxennocrn n xon]nnxrnocrn n omecrne, noynrt rocyapcrno x
axrnnnsannn cnoe exrentnocrn n connantno c]epe. Ho+romy n no-
cnenne rot nanmaercx snaunrentnoe nontmenne ponn Poccncxo
rpexcroponne xomnccnn (PTK), xnnxmmecx opranom connantnoro
naprnepcrna na ]eepantnom yponne n coornercrnymmnx xomnccn n
cyexrax. 3ro ocoenno narnxno npoxnnnoct npn nororonxe npoexra
]eepantnoro saxona o nnecennn nsmenenn n ononnenn n TK Pu. Kax
ormeuanoct na saceannn xpyrnoro crona, xoropt tn oprannsonan
Komnrerom Iocyapcrnenno ymt no rpyy n connantno nonnrnxe
21 ]enpanx 2006 r., sa nepno c oxrxpx 2004 r. no ]enpant 2006 r. npo-
neeno 24 conemannx npecrannrene PTK c yuacrnem Hpecearenx Ko-
mnrera A.K. Hcaeea c nentm yperynnponannx pasnornacn no orentntm
nonpanxam n Koexc. Ho+romy ne cnyuano n nem noxnnnact nonax cra-
rtx 35-1 Vuacrne opranon connantnoro naprnepcrna n ]opmnponannn
n peannsannn rocyapcrnenno connantno nonnrnxn n c]epe rpya,
xoropax oxstnaer oprant rocyapcrnenno nnacrn n oprant mecrnoro
camoynpannennx oecneunnart ycnonnx nx yuacrnx coornercrnymmnx
xomnccn no perynnponannm connantno-rpyontx ornomenn nnn npe-
crannrene cropon connantno-naprnepcxnx ornomenn n paspaorxe n
(nnn) ocyxennn saxonoarentntx n nntx nopmarnnntx npanontx
144
axron, nporpamm connantno-+xonomnuecxoro pasnnrnx, pyrnx axron,
npnnnmaemtx xomnerenrntmn opranamn.
Hornepxennem cxasannoro cnyxnr cr. 2 ueepantnoro saxona or
20 anpenx 2007 r. N 54-u3
1
, xoroptm n TK Pu nnecena cr. 133.1 Vcranon-
nenne pasmepa mnnnmantno sapaorno nnart n cyexre Poccncxo
ueepannn. B coornercrnnn c +ro nopmo pernonantntm cornamennem
o mnnnmantno sapaorno nnare moxer ycranannnnartcx pasmep mnnn-
mantno sapaorno nnart n coornercrnymmem cyexre Pu. Cneona-
rentno, nospacraer pont ne rontxo Poccncxo rpexcroponne xomnccnn
na ]eepantnom yponne, no n xomnccn cyexron Pu. Bmecre c rem nopx-
ox ]opmnponannx rpexcroponnnx xomnccn na yponne cyexra Pu, rep-
pnropnantnom n orpacnenom yponnxx connantnoro naprnepcrna, xoropt
ycranonnen cr. 35 TK Pu, nopoxaer comnennx n nenecoopasnocrn nx
]opmnponannx. Tax, n u. 1 cr. 35 TK Pu ronopnrcx, uro xomnccnn opasy-
mrcx na ncex yponnxx connantnoro naprnepcrna na pannonpanno ocnone
no pemennm cropon, a n u. 3, 4 n 5 o rom, uro xomnccnn no perynnpona-
nnm connantno-rpyontx ornomenn moryr opasontnartcx. Ha nam
nsrnx, xomnccnn onxnt opasontnartcx na ncex yponnxx n oxsarent-
nom nopxxe. Ha nnx nexnr saaua ne rontxo yuacrnonart n neperonopax
n saxnmuart xonnexrnnnte oronopt nnn cornamennx, no n ocymecrnnxrt
xonrpont sa nx ntnonnennem. B +ro cnxsn npecrannxercx nenecoopas-
ntm ncxnmunrt ns cr. 35 TK Pu u. 36, ocrannn n ne rontxo u. 1 n 2, n
coornercrnnn c xoroptmn yyr cosanartcx xomnccnn no perynnponannm
connantno-rpyontx ornomenn na ncex yponnxx connantnoro naprnep-
crna n yrounxrtcx nopxox ]opmnponannx nocroxnno ecrnymme rpex-
croponne xomnccnn na ]eepantnom yponne.
3amnry rpyontx npan uepes cncremy connantnoro naprnepcrna, no
namemy mnennm, cneyer ornocnrt x nempncnxnnonno ]opme npe-
nenrnnno (npeynpenrentno) samnrt rpyontx npan
2
. Konnexrnnnte
oronopt n cornamennx coepxar, xax nsnecrno, nopmarnnnte, oxsa-
rentcrnennte n nn]opmannonnte nonoxennx. Fontmax uacrt nopmarnn-
ntx n oxsarentcrnenntx nonoxenn xnnxercx mepamn npenenrnnnoro
xapaxrepa, nmemmnmn nentm npeynpenrt n yymem nosmoxnocrt
napymennx rpyontx npan paornnxon. pyrne nopmt axron connantno-
ro naprnepcrna xnnxmrcx mepamn perynxrnnnoro xapaxrepa, nmemmnmn
saauy ynopxounrt ornomennx mexy paornnxamn, paoroarenxmn
n (nnn) nx npecrannrenxmn n connantno-rpyono c]epe. Tax, n. 5.1.7
Orpacnenoro cornamennx no oprannsannxm ne]rxno, rasono orpacne
1
Cm.: ueepantnt saxon or 20 anpenx 2007 r. N 54-u3 O nnecennn nsmenenn
n ueepantnt saxon O mnnnmantnom pasmepe onnart rpya n pyrne saxonoa-
rentnte axrt Poccncxo ueepannn // C3 Pu. 2007. N 17. Cr. 1930.
2
Cm.: Kocmu H.A. Cnocot n ]opmt samnrt rpyontx npan // Iapanrnn peannsannn
npan rpaxan n c]epe rpya n connantnoro oecneuennx: Marepnant mexynap. nayu.-
npaxr. xon]epennnn / Ho pe. K.H. Ivcoea. M., 2006. C. 77.
145
npomtmnennocrn n crponrentcrna oexron ne]rerasonoro xomnnexca
Poccncxo ueepannn na 20052007 rot
1
, npeycmarpnnammn, uro
paoroarenn oecneunnamr npn nponeennn pecrpyxrypnsannn opra-
nnsannn yuacrne npo]comsnoro oprana, nonncanmero xonnexrnnnt
oronop, n paspaorxe meponpnxrn, yunrtnammnx ananc nnrepecon
oprannsannn n paornnxon, nmeer xnno npenenrnnnt (npeynpenrent-
nt) xapaxrep. Ero nent npeynpenrt napymennx rpyontx npan
paornnxon npn nponeennn pecrpyxrypnsannn. A., x npnmepy, nopma,
npeycmorpennax n. 2.1 Mocxoncxoro rpexcroponnero cornamennx na
2007 ro mexy Hpannrentcrnom Mocxnt, mocxoncxnmn oennennx-
mn paoroarene n mocxoncxnmn oennennxmn npo]comson
2
o rom,
uro Hpannrentcrno Mocxnt oxsyercx ynennunrt ]on onnart rpya pa-
ornnxon rocyapcrnenntx yupexenn, onnaunnaemtx no Enno ra-
pn]no cerxe n cpenem na 40 % x yponnm 2006 r., ycranonnn rapn]nym
cranxy 1 paspxa n pasmepe 2910 py. n mecxn c 1 max 2007 r. n 3640 py. n
mecxn c 1 cenrxpx 2007 r., nmeer perynxrnnnt xapaxrep, onpeenxx
nopmy onnart rpya mocxoncxnx mxernnxon.
Heoxonmo nouepxnyrt, uro raxax xnaccn]nxannx samnrntx mep,
npeycmorpenntx n axrax connantnoro naprnepcrna, ocrarouno ycnon-
na. B nnx nopo coepxarcx nopmt, xoropte ononpemenno ntnonnxmr
n perynxrnnnym n npenenrnnnym pont. Hpnmepom raxo nopmt cnyxnr
n. 2. 22 Mocxoncxoro rpexcroponnero cornamennx, xoropt rnacnr, uro
paoroarenn n npo]comst oxsymrcx npeycmarpnnart n xonnexrnn-
ntx oronopax nonoxenne o npnsnannn npemenn npnocranonxn paort
n cnxsn c saepxxo ntnnart sapaorno nnart na cpox onee 15 ne
npocroem no nnne paoroarenx, ecnn paornnx n nnctmenno ]opme ns-
necrnn paoroarenx o nauane npnocranonxn paort, n onnaunnart ero n
pasmepe ne menee 2/3 cpene sapaorno nnart. annax nopma, c ono
cropont, nmeer nent npeynpenrt paoroarenx, uro ero oxnamr ne-
rarnnnte nocnecrnnx, ecnn on cnoenpemenno ne yer ntnnaunnart sa-
paornym nnary. C pyro cropont, ona perynnpyer nsanmoornomennx
mexy paornnxamn n paoroarenxmn n cnyuae nosnnxnonennx noo-
no cnryannn, nosnonxx paornnxy cmenee ncnontsonart raxo cnoco
camosamnrt rpyontx npan, xax npnocranonnenne paort n coorner-
crnnn co cr. 142 TK Pu.
Axrt connantnoro naprnepcrna, x xoroptm ornocxrcx xonnexrnnnte
oronopt n cornamennx, samnmamr xax npana, rax n saxonnte nnrepe-
ct paornnxon. Tpyono xoexc Pu snaunrentno pacmnpnn c]epy o-
ronopnoro, n rom uncne uepes xonnexrnnnte oronopt, perynnponannx
rpyontx ornomenn, yxasan, uro, nanpnmep, cncremt onnart rpya,
nonoxennx o npemnponannn, cncremt rapanrnntx n xomnencannon-
ntx ntnnar n oprannsannxx ne mxernoro cexropa ycranannnnamrcx
1
HICH-Hn]opm.
2
Hpannrentcrno-ropo-nmn. 2006. N 2.
146
xonnexrnnntmn oronopamn, cornamennxmn nno noxantntmn axramn
c yuerom mnennx npecrannrene paornnxon (cr. 135). Mnnnmantnte pas-
mept nontmennx onnart rpya sa paory n nounoe npemx, n ntxonte n
nepaoune npasnnunte nn, no npentx ycnonnxx rpya n r.n. ycranan-
nnnamrcx Hpannrentcrnom Pu, a xonxpernte pasmept xonnexrnnntm
oronopom (cm. cr. 147, 149, 153, 154 n p. TK Pu) Taxnm opasom, saxon
npeocrannxer npano nonyunrt nontmennym onnary rpya n orentntx
cnyuaxx, no xonxpernsannx +roro npana nponcxonr nyrem neperonopon
mexy npecrannrenxmn paornnxon n npecrannrenxmn paoroarenx n
]nxcnpyercx n xonnexrnnnom oronope nnn cornamennn.
Hpaxrnuecxn nce xonnexrnnnte oronopt oprannsann ne]reraso-
noro xomnnexca n nenxx saxpennennx monotx xnann]nnnponanntx xa-
pon n oxasannx nm coecrnnx n cosannn nanonee naronpnxrntx yc-
nonn n rpye n n try coepxar nopmt o cosannn cnennantnoro ]ona
noepxxn monoexn, o npeocrannennn samon monotm paornnxam
nx npnoperennx xnntx n osaneennx omamnnm xosxcrnom. B nenxx
noepxannx marepnantnoro narononyunx n pasnnrnx cementx rpa-
nnn oprannsannn na ocnonannn xonnexrnnnoro oronopa npeocran-
nxmrcx paornnxam onnaunnaemte ornycxa na cpoxn or nyx o uert-
pex ne npn poxennn peenxa, cocrnenno cnatt, cnatt ere,
cmeprn unenon cemtn n r.. Taxnm opasom, uepes xonnexrnnnte orono-
pt ocymecrnnxercx samnra nnrepecon monotx paornnxon.
Konnexrnnnte oronopt n cornamennx samnmamr xax nnnnnyant-
nte, rax n xonnexrnnnte npana n nnrepect, ntrexammne ns rpyontx n
nntx nenocpecrnenno cnxsanntx c nnmn ornomenn. Tax, ycranannnnax
xonxpernte pasmept onnar n naanox sa ycnonnx rpya, orxnonxmmn-
ecx or nopmantntx, onn samnmamr nnnnnyantnte npana paornnxon.
Hyrem nxnmuennx n xonnexrnnnt oronop nnn cornamenne nonoxennx
o rom, uro npn peoprannsannn paoroarenx nepeaua c ananca opra-
nnsannn na ananc mynnnnnannrera oexron mennnncxoro, opasona-
rentnoro, cnoprnnnoro n xyntrypnoro nasnauennx moxer nponsnonrtcx
rontxo c yuerom mnennx ntopnoro npo]comsnoro oprana, samnmamrcx
xonnexrnnnte nnrepect paornnxon n connantno-rpyono c]epe.
B ornnune or pyrnx mexannsmon samnrt rpyontx npan, re cy-
exramn samnrt ntcrynamr oprant rocyapcrna (npoxyparypa, rocyap-
crnennax nncnexnnx rpya, cy nnn cam paornnx) n cncreme connantno-
ro naprnepcrna samnrnnxom cranonnrcx rocyapcrnenno-omecrnennt
cyexr npn saxnmuennn renepantnoro, mexpernonantnoro, pernonant-
noro cornamenn. Hpn saxnmuennn cornamennx na yponne mynnnnnann-
rera cyexramn samnrt ntcrynamr oprant mecrnoro camoynpannennx,
xoropte ntnonnxmr uacrt nynnuntx ]ynxnn, a raxxe oennennx
paoroarene n oennennx npo]comson coornercrnymmero ypon-
nx. Ha orpacnenom (mexorpacnenom) yponne npana n saxonnte nnrepe-
147
ct paornnxon samnmamr oennennx paoroarene n oennennx
npo]comson. 3auacrym na orpacnenom yponne or nmenn paoroarene
ntcrynamr oprant ncnonnnrentno nnacrn, nocxontxy oennennx pa-
oroarene cosant anexo ne no ncex c]epax +xonomnxn. Tax, ns 49
ecrnonanmnx n 2005 r. orpacnentx cornamenn n 27 cornamennxx cro-
pony paoroarenx npecrannxnn ]eepantnte oprant nnacrn
1
.
B xoe nponeennx amnnncrparnnno pe]opmt ]eepantnte mn-
nncrepcrna yrparnnn ]ynxnnm no saxnmuennm cornamenn. B +ro
cnxsn nauantnnx orena pasnnrnx connantnoro naprnepcrna enapra-
menra rpyontx ornomenn n rocyapcrnenno rpaxancxo cnyxt
Mnnspanconpasnnrnx Poccn M.C. Baeepeee ntcxasan onacenne, uro
npecrannrenn paornnxon oprannsann, nounnenntx ]eepantntm
opranam ncnonnnrentno nnacrn, ocrannct es connantnoro naprnepa
na ]eepantnom yponne. C +rnm rpyno ne cornacnrtcx. Oennennx
paoroarene cosart cnoxno. Onn cosamrcx rontxo na oponont-
no ocnone ne no pemennm pyxononrenx oprannsannn, a no peme-
nnm paoroarenx. Hs-sa orcyrcrnnx coornercrnymmnx oennenn
paoroarene ne saxnmuannct cornamennx n Maraancxo onacrn,
Vcrt-Optncxom, Fypxrcxom, mano-Henenxom anronomntx oxpyrax.
Ho +ro xe npnunne ne saxnmuamrcx orpacnente cornamennx n rop-
ronne, omecrnennom nnrannn, xnnnmno-xommynantnom xosxcrne Pe-
cnynnxn Atrex
2
. B +ro cnxsn, na nam nsrnx, ono ns naxntx saau
opranon ncnonnnrentno nnacrn xax na ]eepantnom rax n na pyrnx
yponnxx xnnxercx cosanne ycnonn nx nontmennx connantno orner-
crnennocrn nsneca, ocosnannx nmn neoxonmocrn yuacrnx n cncreme
connantnoro naprnepcrna.
Ha yponne oprannsannn cyexramn samnrt rpyontx npan n nnre-
pecon ntcrynamr conmecrno npecrannrenn paornnxon n npecrannre-
nn paoroarenx, necmorpx na ro, uro nsnauantno nenn nx exrentnocrn
pasnte. Hpo]comst ncropnuecxn n n coornercrnnn c saxonom cosant
nx npecrannrentcrna n samnrt connantno-rpyontx npan n nnrepecon
cnonx unenon, a npn saxnmuennn xonnexrnnnoro oronopa ncex paor-
nnxon, ynonnomounnmnx nx na npecrannrentcrno
3
. Inanno xe saaue
npecrannrene paoroarenx xnnxercx nanonee +]]exrnnnoe ynpanne-
nne nsnecom. Onaxo ontr crpan Enponecxoro Comsa noxastnaer, uro
saora o uenonexe rpya nomoraer ycnemnomy pasnnrnm nsneca.
1
Cm.: Baeepeee M.C. 3]]exrnnnocrt orpacnentx cornamenn, saxnmuenntx na ]e-
epantnom yponne // Orpacnente cornamennx n cncreme connantnoro naprnepcrna:
ontr, nponemt n nanpannennx pasnnrnx. Marepnant cemnnapa 3]]exrnnnocrt
orpacnentx cornamenn na ]eepantnom yponne connantnoro naprnepcrna n conep-
mencrnonanne mexannsma xonrponx nx ncnonnennx. M., 2006. C. 10.
2
Cm.: Lunauoea .I. Connantnoe naprnepcrno n ]opmnponannn rocyapcrnenno
connantno-rpyono nonnrnxn Poccnn. M., 2003. C. 155.
3
Cm. cr. 2 ueepantnoro saxona or 12 xnnapx 1996 r. N 10-u3 O npo]eccnonant-
ntx comsax, nx npanax n rapanrnxx exrentnocrn // C3 Pu. 1996. N 3. Cr. 148.
148
B mexannsme samnrt npan n nnrepecon paornnxon uepes cncremy co-
nnantnoro naprnepcrna ncnontsymrcx cocrnennte, cnenn]nuecxne me-
rot samnrt, xoropte ne xapaxrepnt nx pyrnx mexannsmon. Ocnon-
ntm meroom, ncnontsyemtm croponamn connantnoro naprnepcrna, xn-
nxercx mero neperonopon. Bmecre c rem npecrannrenn paornnxon mo-
ryr ncnontsonart n pyro mero samnrt rpyontx npan, xoropt ne
npeycmorpen nn ono orpacntm npana, xpome rpyonoro npana. Onn
nnpane oprannsonart saacronxy n cnyuae nosnnxnonennx neyperynnpo-
nanntx pasnornacn no nonoy saxnmuennx, nsmenennx n ntnonnennx
xonnexrnnnoro oronopa nnn cornamennx. 3ror mero moxer trt nc-
nontsonan n xpanem cnyuae, ecnn n xoe paspemennx xonnexrnnnoro
rpyonoro cnopa cropont ne nayr nsanmonpnemnemoro pemennx.
Taxnm opasom, ananns crpyxrypt mexannsma samnrt rpyontx
npan paornnxon nosnonxer cenart cneymmne ntnot.
Hpanono mexannsm samnrt rpyontx npan, xax n n nenom mexannsm
samnrt npan n cnoo uenonexa n rpaxannna, npecrannxer coo co-
noxynnocrt npanontx nopm, npanontx yupexenn n mpnnuecxnx
nponeyp, npn nomomn xoroptx ocymecrnnxercx samnra n noccranon-
nenne oxpanxemtx saxonom npan n nnrepecon uenonexa n rpaxannna.
B crpyxrype ennoro, xomnnexcnoro mexannsma samnrt rpyontx
npan ]ynxnnonnpymr n nacroxmee npemx n Poccnn, no cymecrny, nxrt
mexannsmon, ncnontsymmnx cnon ]opmt n merot samnrt:
a) rocyapcrnennt mexannsm, npecrannennt opranamn Poccn-
cxo ueepannn n ee cyexron;
) mexannsm nynnuno nnacrn mynnnnnantnoro opasonannx (opra-
non mecrnoro camoynpannennx);
n) mexannsm samnrt co cropont omecrnenntx oennenn, cne-
nnantno sannmammnxcx nonpocamn rpya, cpen xoroptx n nepnym
ouepet cneyer nasnart npo]eccnonantnte comst;
r) mexannsm camosamnrt rpyontx npan;
) connantno-naprnepcxn mexannsm samnrt.
Onpeenxmmym pont n npanonom mexannsme samnrt rpyontx
npan n nnrepecon paornnxon nrpamr rocyapcrnennte mexannsmt.
Bce nnte ]opmt n merot samnrt n yxasanno c]epe npnmenxmrcx
na ocnone n n coornercrnnn c saxonoarentcrnom, npnnnmaemtm rocy-
apcrnom. Onaxo TK Pu, na nam nsrnx, nectma onooxo noxastnaer
pont rocyapcrna n samnre, nastnax nnmt onn cnoco samnrt, xoro-
pt npnmenxmr rocyapcrnennte oprant, ynonnomouennte ocymecr-
nnxrt nasop n xonrpont n c]epe rpya. Mexy rem rocyapcrnennte
oprant ncnontsymr nx samnrt rpyontx npan nectma pasnoopasnte
cnocot, cpen xoroptx moxno ntennrt cnocot, xax nenocpecrnen-
no nanpannennte na samnry (nanpnmep, paccmorpenne n nponepxa sa-
xnnenn, xano n nntx coomenn o napymennn rpyontx npan), rax n
149
npenenrnnnoro (npeynpenrentnoro) xapaxrepa (nanpnmep, paspaor-
xa nporpammntx oxymenron n oecneuenne nx peannsannn).
Hpnnnmax no nnnmanne pont rocyapcrna n samnre n oecneuennn
rpyontx npan n saxonntx nnrepecon paornnxon, na nam nsrnx, ro-
cyapcrnennax samnra npan n cnoo n c]epe rpya onxna croxrt na
nepnom mecre n cr. 352 TK Pu, a cama crartx onxna nastnartcx uop-
mt n cnocot samnrt rpyontx npan paornnxon.
Hanonee pacnpocrpanenno n +]]exrnnno ]opmo samnrt rpy-
ontx npan xnnxercx cyenax samnra. Ona nmeer ocoym xoncrnry-
nnonnym ocnony. B coornercrnnn co cr. 46 Koncrnrynnn Pu xaxomy
rapanrnpyercx cyenax samnra. B cyax Pu exerono paccmarpnnaercx
oxono 1 mnn rpyontx en. Mexy rem n cr. 352 TK Pu cyenax samnra
rpyontx npan ynomnnaercx nocne ncex nntx ]opm n cnocoon samnrt.
C name rouxn spennx, npn antnemem conepmencrnonannn crpyxrypt
n coepxannx TK Pu cyenax samnra onxna trt yxasana nocne rocy-
apcrnenno samnrt.
B crpyxrype ennoro, xomnnexcnoro mexannsma samnrt rpyontx
npan naxnoe mecro saxonoarent ornonr camosamnre. Ho namemy mne-
nnm, camosamnra rpyontx npan xnnxercx ne cnocoom, a nempncnx-
nnonno ]opmo samnrt. B pamxax +ro ]opmt paornnx, ne npne-
rax x nomomn rocyapcrnenntx opranon n omecrnenntx oprannsann,
moxer ncnontsonart no cymecrny nnmt na cnocoa samnrt: orxas or
paort n cnyuaxx, npeycmorpenntx TK Pu, n npnocranonnenne pao-
rt n nopxxe u. 2 cr. 142 TK Pu. Ecnn orxas or orentntx nnon paor
npn npoonxennn ntnonnennx cnonx rpyontx oxsannocre moxer
npnnecrn x ycrpanennm nontrxn napymennx rpyontx npan paornnxa
co cropont paoroarenx, ro npnocranonnenne paort orentntm pa-
ornnxom, xax npannno, ne nneuer sa coo cxopym ntnnary sapaorno
nnart, nocxontxy ne nanocnr cymecrnennoro marepnantnoro ymepa
nx paoroarenx. B +ro cnxsn npenaraercx nontcnrt marepnantnym
ornercrnennocrt paoroarenx sa saepxxy ntnnart sapaorno nnart
n oxsart ero n nonnom oeme xomnencnponart yrpauennt paornnxom
sapaorox sa nepno npnocranonnennx paort no nnne paoroarenx.
Ono ns +]]exrnnntx ]opm npenenrnnno (npeynpenrentno)
nempncnxnnonno samnrt rpyontx npan xnnxercx connantnoe nap-
rnepcrno, xoropoe npecrannxer naxnt +nemenr xomnnexcnoro mexa-
nnsma samnrt n oecneuennx rpyontx npan n saxonntx nnrepecon
paornnxon. nx mexannsma samnrt rpyontx npan uepes cncremy
connantnoro naprnepcrna xapaxrepnt nce npnsnaxn, npncymne nntm
mexannsmam samnrt, a nmenno: nmemrcx nopmt npana, onpeenxmmne
npannna noneennx cropon, mpnnuecxne ]axrt, npnnoxmne n e-
crnne +rn nopmt, npanoornomennx, nosnnxammne na nx ocnone, n r..
nx connantnoro naprnepcrna xapaxrepnt ocote cyexrt samnrt
rpyontx npan n nnrepecon oprant rocyapcrna, mecrnoro camo-
ynpannennx, oennennx paoroarene, oennennx npo]comson,
npecrannrenn paoroarenx oprannsannn n npecrannrenn paornnxon
npn saxnmuennn xonnexrnnntx oronopon n cornamenn. 3rn cyexrt
ecrnymr rontxo cooma na rpex- nnn nyxcroponne ocnone. Oex-
ramn samnrt n annom mexannsme ntcrynamr xax xonnexrnnnte, rax n
nnnnnyantnte npana n nnrepect paornnxon.
Inanntm meroom connantno-naprnepcxoro mexannsma samnrt co-
nnantno-rpyontx npan n nnrepecon paornnxon xnnxmrcx neperonopt,
n xoe xoroptx cropont ocrnramr cornamennx. Bmecre c rem npecra-
nnrenn paornnxon nnpane ncnontsonart raxo mero samnrt rpyontx
npan, xax saacronxa, xoropax moxer trt oprannsonana npn nosnnxno-
nennn neyperynnponanntx pasnornacn no nonpocam saxnmuennx, ns-
menennx n ntnonnennx xonnexrnnnoro oronopa nnn cornamennx.
Connantno-naprnepcxne mexannsmt samnrt rpyontx npan n nn-
repecon paornnxon cranonxrcx n nacroxmee npemx npnopnrerntm
nanpannennem exrentnocrn ncex oprannsannonntx crpyxryp, yua-
crnymmnx n samnre. Onaxo n cr. 23 TK Pu, onpeenxmme nonxrne
connantnoro naprnepcrna, nnuero ne cxasano o rnanno ero nenn sa-
mnre rpyontx npan n nnrepecon paornnxon. B +ro cnxsn npecran-
nxercx nenecoopasntm orpasnrt +rn nenn n yxasanno crarte. Kpome
roro, n cr. 352 TK Pu tno t xenarentno orpasnrt raxym naxnym
]opmy samnrt, xax connantnoe naprnepcrno, yxasan nocne samnrt rpy-
ontx npan paornnxon npo]eccnonantntmn comsamn eme ony ]op-
my samnra rpyontx npan n nnrepecon paornnxon uepes cncremy
connantnoro naprnepcrna.
151
M. Tupaoouu
1

COUHARLHOE RAPTHEPCTBO B HTARHH
1. Oman xapak1epuc1uka
Ono ns nanonee cnenn]nuecxnx ocoennocre nrantxncxo cn-
cremt npomtmnenntx ornomenn xnnxercx nnsxn yponent nnemnero
perynnponannx: nn onn ns xnmuentx nncrnryron +ro cncremt (cno-
oa npo]comson, npnnnnnt nx oprannsannn, xonnexrnnnte nepero-
nopt n p.) ne xnnxercx oexrom nopmarnnnoro xonrponx. Ocnonnoe
n npaxrnuecxn enncrnennoe nopmarnnnoe nonoxenne, perynnpymmee
exrentnocrt npo]comson n xonnexrnnnte neperonopt, coepxnrcx n
rax nastnaemom Craryre rpyxmnxcx
2
.
Hmenno neocrarouno nncrnrynnonannsnponannocrtm oxcnxer-
cx rpannnonno xon]nnxrnax npnpoa nrantxncxo cncremt npomtm-
nenntx ornomenn. He n nocnenmm ouepet +ro cnxsano n c momno
neonornuecxo n nonnrnuecxo nonxpnsanne nnyrpn crpant. Coue-
ranne +rnx ]axropon tno ono ns ocnonntx npnunn, onroe npemx
cepxnnanmnx pasnnrne cncremt nncrnrynnonannsnponannoro yua-
crnx paornnxon n npnnxrnn ynpannenuecxnx pemenn.
Hepnte npnmept raxoro yuacrnx noxnnnnct na nrantxncxnx npe-
npnxrnxx nnmt x xonny npomnoro nexa. Bo nropo nononnne XX n.
cymecrnenntm nmnyntcom x pacmnpennm anno npaxrnxn crano
nonncanne Cornamennx 1993 r. connantnoro naxra, no mnorom
c]opmnponanmero conpemennym nrantxncxym cncremy npomtmnen-
ntx ornomenn. Tem ne menee, ocnonntm yponnem yuacrnx paornnxon
n ynpannennn na nporxxennn mnornx ner ocranancx noxantnt yponent
nnn yponent rpynnt npenpnxrn.
Omyrnmt nporpecc n +rom nonpoce tn ocrnrnyr nnmt nocne sa-
xnmuennx Pamounoro cornamennx or 22 xnnapx 2009 r., samennnmero
coo Cornamenne 1993 r.
Hentm Cornamennx 2009 r. tna pe]opma rpannnonno crpyxrypt,
no xoropo panee crponnact ncx cncrema xonnexrnnntx neperonopon.
ocrnut +roro npenaranoct, c ono cropont, nyrem coecrnnx +xo-
nomnuecxomy pasnnrnm, a raxxe nontmennx yponnx sanxrocrn n pas-
mepon onnart rpya, a c pyro noepxnnax moent npomtmnenntx
1
npexrop Henrpa mexynapontx n cpannnrentntx nccneonann, opnnapnt
npo]eccop Vnnnepcnrera rr. Moena n Pexno 3mnnnx (Hrannx), npnrnamennt
npo]eccop Coponncxoro ynnnepcnrera Hapnx II Hanreon-Accac (upannnx).
2
3axon N 300 or 20.05.1970 r. Statuto dei Lavoratori Legge 20.05.1970 n 300 //
G.U. 27.05.1970. N. 131.
152
ornomenn, ocnonannym na npnnnnnax corpynnuecrna n conmecrnom
npnnxrnn pemenn. Hnrepecno, uro +ra xonnennnx nce eme naxonrcx n
nponecce nonnomennx.
2. Cuc1eua npoummneuumx o1uomeuu
Cncrema nrantxncxnx npo]comsntx oprannsann mnoroxomnonenr-
na n cnoxna. Rpnnuecxn ona asnpyercx nenocpecrnenno na nonoxe-
nnxx Koncrnrynnn Hrannn o npanonom nonoxennn npo]comson (cr. 39),
a raxxe na xoncrnrynnonnom npnnnnne cnoot oennenn (cr. 18)
n omem npnnnnne cnoot npecrannrentcrna (xax n omem cmtcne,
rax n na yponne npenpnxrnx).
Hpnnnnn cnoot oennenn pacnpocrpanxercx n na oprannsannn
paoroarene, xorx n npomnom no +romy nonoy npemx or npemenn nt-
cxastnannct comnennx. Vnomxnyroe ntme nonoxenne Koncrnrynnn, a
raxxe parn]nnnponannte Hranne xonnennnn MOT rapanrnpymr o-
ennennxm paoroarene re xe cnoot, uro n oennennxm rpyx-
mnxcx. 3ror npnnnnn pacnpocrpanxercx raxxe na nnn, paorammnx no
rpaxancxo-npanontm oronopam
1
, rpyxmnxcx n cocrane xooneparnnon,
pyxonoxmnx paornnxon xommepuecxnx npenpnxrn n rocyapcrnen-
ntx yupexenn, a raxxe na menxnx centcxoxosxcrnenntx cocrnen-
nnxon (nsontmnxon, nesanncnmtx ]epmepon n ]epmepon-apenaropon).
B ornomennn corpynnxon rocyapcrnenno nonnnnn npnnnnn cnoot
oennenn ecrnyer c onpeenenntmn orpannuennxmn, a n ornome-
nnn apmecxnx cnyxamnx ne npnmenxercx nonce.
Ha camom mnpoxom yponne npecrannrentcrna oprannsannn paor-
nnxon npecrannent xon]eepannxmn, oennxmmnmn ontmnncrno
neynpannenuecxoro nepconana n npomtmnennocrn, centcxom xosx-
crne, c]epe ycnyr n rocyapcrnennom cexrope +xonomnxn uepes orpac-
nente n/nnn cexropantnte npo]comst nnn ]eepannn.
uacrt paoue cnnt (ocoenno n rocyapcrnennom cexrope n n npann-
rentcrne) npecrannena nesanncnmtmn n anronomntmn npo]comsamn,
xoropte nnpane oennxrtcx n xon]eepannn. Taxne xon]eepannn n
omem cnyuae moryr npecrannxrt orentnym xareropnm nnn necxontxo
xareropn paornnxon. Cymecrnymr raxxe cnntnte n ouent xon]nnxr-
nte nesanncnmte npo]comst, oprannsonannte no npo]eccnonantnomy
npnsnaxy (npo]comst mamnnncron noeson, annannonntx nnnoron, ann-
ancneruepon n p.). Vnpannenuecxn nepconan oennen n cocrnennte
npo]comst xax n uacrnom, rax n n rocyapcrnennom cexrope.
nx oprannsann paoroarene raxxe xapaxrepno npeonaanne
xon]eeparnnntx crpyxryp, c a]]nnnponanntmn cexropantntmn ]e-
1
Tax nastnaemtx camosanxrtx nnn. Hpu+. nepee.
153
epannxmn, oxnartnammnmn xomnannn, ocymecrnnxmmne exrent-
nocrt n pasnnuntx orpacnxx npomtmnennocrn (merannyprnn, mamnno-
crpoennn, xnmnuecxo n rexcrnntno npomtmnennocrn n p.).
Cncrema npecrannrentcrna paoroarene ornnuaercx nnmpannsmom,
xorx n n necxontxo mentme crenenn, n no mnorom sanncnr or pasmepa xom-
nannn, rnna nponsnocrna, crpyxrypt cocrnennocrn n npanonoro craryca.
B npomtmnennom cexrope uacrnte xomnannn npecrannent xon-
]eepannxmn, xoropte moryr trt oennent, cxaxem, coopasno
pasmepy ]npmt (nexoropte mante n cpenne npenpnxrnx nmemr co-
crnennoe npecrannrentcrno), ee npanonomy crarycy (mante npenpn-
xrnx, onaammne cnonm onpeenenntmn npanontm crarycom, npe-
crannent orentno) nnn crpyxrype cocrnennocrn (nx xomnann, n
xoroptx ocnonntm axnnonepom xnnxercx rocyapcrno, cymecrnymr
cocrnennte merot npecrannrentcrna, ocoenno n nepno, npeme-
crnymmn npnnarnsannn).
Cncrema oprannsannn ]epmepon raxxe nocnr xon]eeparnnnt xa-
paxrep n nxnmuaer nesanncnmtx ]epmepon n ]npmt, ocymecrnnxmmne
cnom exrentnocrt n xommepuecxom cexrope, c]epe ncrpnynnn n c]e-
pe ycnyr (rax nastnaemom rpertem cexrope). Fanxoncxne n crpaxonte
xomnannn, a raxxe ]npmt nontx orpacne +xonomnxn raxxe nmemr
cocrnennym cncremy npecrannrentcrna n r..
Hpannrentcrnennte enapramenrt n arenrcrna, x xoroptm npnmenx-
mrcx re xe nonoxennx o oennennn n xonnexrnnntx neperonopax,
uro n x uacrnonpanontm crpyxrypam
1
, nerantno npecrannent cnennann-
snponanntm rocyapcrnenntm arenrcrnom
2
. annt opran ncnonnxer nce
rocyapcrnennte ]ynxnnn, cnxsannte c npo]comsntmn ornomennxmn,
xonnexrnnntmn neperonopamn n coecrnnem nntm rocyapcrnenntm
opranam n ennoopasnom npnmenennn xonnexrnnntx cornamenn.
Homnmo omerocyapcrnennoro, npo]comsnte oprannsannn n o-
ennennx paoroarene npecrannent raxxe na pernonantnom n mecr-
nom yponnxx.
uro xe xacaercx noxantnoro yponnx (yponnx orentntx xomnann),
ro na nem npo]comsnoe npecrannrentcrno crponrcx no ntopnomy
npnnnnny: npo]comsnte crpyxrypt xopnoparnnnoro yponnx (xoropte
n nocnenee npemx nce uame xnnxmrcx ynnrapntmn) nsnpamrcx nce-
mn rpyxmnmncx nponsnocrnenntx nnn ynpannxmmnx nopasenenn
(cncrema raxxe ecrnyer n roccexrope) uncnennocrtm cntme 15 pa-
ornnxon. B uacrnom cexrope noxantnoe npecrannrentcrno perynnpy-
ercx cornamennxmn
3
, rora xax n npnnarnsnponanntx nnax rocyap-
1
3axonoarentnt exper N 165 or 30.03. 2001 r.
2
ARAN (Agenzia per la rappresentanza negoziale delle pubbliche amministrazioni) nr.
Arenrcrno neperonopnoro npecrannrentcrna n c]epe rocyapcrnennoro ynpannennx.
3
Cm., nanpnmep, Mexxon]eeparnnnoe cornamenne or 20.12.1993 r., Mexcexropant-
noe pamounoe cornamenne or 22.01.2009 r.
154
crnenno exrentnocrn perynnponanne ocymecrnnxercx na ocnonannn
saxona
1
.
Cncrema xonnexrnnntx neperonopon raxxe mnoroopasna n cnoxna.
Heperonopt nponoxrcx xax omerocyapcrnenntmn, rax n enenrpa-
nnsonanntmn crpyxrypamn (r.e. crpyxrypamn mecrnoro n/nnn xopnopa-
rnnnoro yponnx nno yponnx ynpannxmmero nopasenennx). enenrpa-
nnsonannte neperonopt otuno ononnxmr coo neperonopt omero-
cyapcrnennoro yponnx.
Co cropont npo]comson n nponecce neperonopon yuacrnymr:
xon]eepannn;
orpacnente n/nnn cexropantnte ]eepannn n npo]comst;
mecrnte npo]comst;
noxantnte npo]comsnte crpyxrypt.
Bect xomnnexc xonnexrnnntx cornamenn cocronr ns:
mexxon]eeparnnntx cornamenn (mexy npo]comsno xon]e-
epanne n xon]eepanne paoroarene);
xoopnnannonntx cornamenn (otuno rpexcroponnnx: mexy co-
nnantntmn naprnepamn n rocyapcrnom) accordo concertato (nr.)
omerocyapcrnenntx xonnexrnnntx cornamenn no pasnnuntm
orpacnxm, cexropam
2
;
enenrpannsonanntx xonnexrnnntx cornamenn mecrnoro n/nnn
noxantnoro yponnx
3
.
nx nrantxncxo cncremt xonnexrnnntx neperonopon xapaxrepna
momnax ycranonxa na ]opmnponanne n nontmenne cranapron onnart
n ycnonn rpya, ocoenno yunrtnax ror ]axr, uro nponeypa paspeme-
nnx cnopon n Hrannn ne cnnmxom +]]exrnnna.
B ro xe npemx, xonnexrnnnte cornamennx ne naenent xaxnm-nno
ocotm npanontm crarycom
4
.
B sanncnmocrn or cnexrpa perynnpyemtx nonpocon n ntnonnxemtx
]ynxnn pasnnuamrcx cneymmne nnt cornamenn:
nonnrnuecxne/xoopnnannonnte cornamennx (no cncremntm
+xonomnuecxnm n connantntm nonpocam);
1
Cm. cr. 47 3axonoarentnoro expera N 165 or 30.04.2001 r.
2
B rocyapcrnennom cexrope raxxe no orentntm nanpannennxm (mexy orpac-
nentmn npo]comsntmn ]eepannxmn n coornercrnymmnmn ]eepannxmn nnn xon-
]eepannxmn paoroarene).
3
B uacrnom cexrope mexy mecrntmn npo]comsamn n coornercrnymmnmn mecrnt-
mn oprannsannxmn paoroarene nnn mexy orentntm paoroarenem n noxantntmn
npo]comsntmn crpyxrypamn, ecrnymmnmn conmecrno c mecrntmn npo]comsamn; n
rocyapcrnennom cexrope mexy npo]comsntmn crpyxrypamn ynpannxmmnx no-
pasenenn n rocyapcrnenntmn yupexennxmn coornercrnymmero yponnx.
4
Cr. 39 Koncrnrynnn Hrannn, ycranannnnammax nx mpnnuecxym oxsarentnocrt,
ne tna nneena n ecrnne. 3axonoarentcrno npeycmarpnnaer onpeenennte
rpeonannx x crpyxrype, croponam n ecrnnm xonnexrnnntx cornamenn rontxo
n rocyapcrnennom cexrope. B uacrnom cexrope npo]comsnte oprannsannn, saxnm-
uammne nexoropte nnt xonnexrnnntx cornamenn (rnanntm opasom xonxpern-
snpymmne nnn npnmenxmmne saxonoarentno ycranonnennte cranaprt samnrt),
cornacno saxonoarentcrny onxnt trt nanonee npecrannrentntmn.
155
nponeypnte/oprannsannonnte cornamennx (no cncremntm no-
npocam oprannsannn n exrentnocrn npo]comson, a raxxe no o-
me crparernn npomtmnenntx ornomenn);
cornamennx no sapaorno nnare n ycnonnxm rpya;
cornamennx no ynpannenuecxnm nonpocam (no nnyrpnxopnopa-
rnnnomy ptnxy rpya);
cornamennx o noepxannn mnnnmyma neoxonmtx ycnyr (n xoe
saacronox n c]epe cymecrnenntx omecrnenno-snaunmtx ycnyr).
Hpo]comst n oennennx paoroarene:
cyexrt, crpyxrypt n oprannsannx.
3. Rpoqcomsm
B Hrannn uncnennocrt xax camnx npo]comson, rax n cocroxmnx n
nnx nnn, xnnxercx nanonee ntcoxo cpen ncex crpan EC. Onaxo no-
nonnny raxnx nnn (49% no anntm rpex xpynnemnx xon]eepann)
cocrannxmr nencnonept. Omne xe noxasarenn oxnara paornnxon
npo]comsntm unencrnom onennnaercx npnnnsnrentno n 34%.
Cymecrnymr rpn rnannte xon]eepannn npo]comson: HKT (Hra-
ntxncxax xon]eepannx rpya) Confederazione Generale Italiana del
Lavoro (CGIL), HKH (Hrantxncxax xon]eepannx npo]comson)
Confederazione Italiana Sindacati dei Lavoratori (CISL) n HTC (Hrantxn-
cxn rpyono coms) Unione Italiana del Lavoro (UIL), nsnauantno
(nocne Bropo mnpono nont) ornnuanmnecx nonnrnuecxnmn npe-
nourennxmn. Bnpouem, c reuennem npemenn +rn ornnunx samerno yrpa-
rnnn ouennnocrt, xorx no uncnennocrn xon]eepannn pasnnuamrcx
1
.
Bce rpn xon]eepannn oprannsonant no orpacnenomy npnnnnny.
HKT sannmaer nanonee npounoe nonoxenne n opaartnamme npo-
mtmnennocrn, rora xax nosnnnn n HKH, n HTC cnntnee ncero n c]epe
rocyapcrnenntx ycnyr (xorx n n +ro onacrn y HKT ecrt onpeenen-
nt yponent noepxxn, cpannnmt c noepxxo HKH).
Cymecrnymr pyrne rpynnt npo]comson sa npeenamn +rnx omn-
nnpymmnx xon]eepann
2
. Kpome roro, mnorne npo]comst n orent-
1
HKT tna nnsxa x xommynncrnuecxo naprnn. HKH tna cosana xaronnuecxnmn npo-
]comsntmn nnepamn, axrnnno corpynnuanmnmn raxxe c Xpncrnancxo emoxparnue-
cxo naprne. HTC nnxe ncex croxna x connanncrnuecxo naprnn. Tem ne menee, nsmene-
nnx n nonnrnuecxo crpyxrype (nn ona ns yxasanntx naprn ne coxpannnact n npexne
]opme) n nsmenennx nnyrpn xon]eepann npnnenn x romy, uro +ra ncropnuecxax n nonnrn-
uecxax xnaccn]nxannx na annt momenr yrparnna cnoe snauenne. Hanonee mnorouncnen-
ntm cpen yxasanntx rpex xon]eepann xnnxercx HKT, oxnartnammax 5 567 000 unenon
(onaxo, nnmt 2 554 000 ns nnx cocroxr n rpyontx ornomennxx). Bropo no uncnennocrn
moxer cunrartcx HKH, unencrno n xoropo nmemr 4 347 000 nnn, ns xoroptx n rpyontx
ornomennxx cocroxr 2 126 000. H na rpertem mecre no uncnennocrn xnnxercx HTC, oen-
nxmmax 1 936 000 nnn, ns xoroptx 1 181 000 cocroxr n rpyontx ornomennxx.
2
K nnm ornocxrcx: HKCCT, yrnepxammn, uro oennxer n cnonx nesanncnmtx
npo]comsax 1 700 000 unenon, ocoenno n rocyapcrnennom n ]nnanconom cexrope;
Bceomax xon]eepannx cnoontx npo]comson rpyxmnxcx BKCHT (Confederazione
Generale dei Sindacati Autonomi dei Lavoratori (CONFSAL) n OTC, nnsxax x npano
naprnn Hannonantnt antxnc, n xoropo, no ee sanepennxm, cocroxr 2 000 000 nnn.
156
ntx orpacnxx npomtmnennocrn n no orentntm npo]eccnxm ne nxoxr
nn n xaxym xon]eepannm
1
.
Tax nnn nnaue yxasannte rpynnt, esycnonno, ononnxmr omym xap-
rnny npo]comsnoro unencrna, xorx xonnuecrnennte noxasarenn, saxnnxe-
mte nexoroptmn ns +rnx xon]eepann, ntrnxxr npeynennuenntmn.
HKT, HKH n HTC +ro xon]eepannn npo]comson c nono op-
rannsannonno crpyxrypo na pasnnuntx reppnropnantntx yponnxx:
neprnxantnte +nemenrt ]eepannn, ornocxmnecx x ocnon-
ntm orpacnxm npomtmnennocrn, oennxmmne ncex rpyxmnx-
cx orpacnn (nanpnmep, n xnmnuecxo npomtmnennocrn, meran-
nyprnn, anxoncxom cexrope, na rpancnopre, n mynnnnnannrerax);
ropnsonrantnte +nemenrt, oennxmmne nce npo]comsnte
]eepannn na reppnropnantnom yponne.
3nemenrt oonx nnon npecrannent na xaxom ns uertpex reppn-
ropnantntx yponne:
paouee mecro;
paon;
pernon;
omerocyapcrnennt yponent.
3.1. Yponeuu paouero uec1a
Paouee mecro naxonrcx n ocnonannn nce crpyxrypt npenpn-
xrnx. Hpncyrcrnne npo]comson na +rom yponne rapanrnpyercx sa cuer
npo]comsntx npecrannrene annoro yponnx, rax nastnaemtx ynn-
rapntx npo]comsntx npecrannrentcrn Rappresentanza sindacale
unitaria (RSU) (VHH), nanpxmym nspanntx rpyxmnmncx no cnn-
cxam, npecrannenntm pasnnuntmn npo]comsntmn oprannsannxmn.
Onaxo ns xaxo cornn ronocon, cnoono ntpaxenntx n xoe ra-
noro ronoconannx, cntme 80% noamrcx n nontsy HKT, HKH n HTC
cornacno npannnam n nponeypam, cornaconanntm mexy coo npo-
]comsamn n oennennxmn paoroarene n n nacroxmee npemx raxxe
yperynnponanntm saxonoarentno.
3rn npecrannrenn rpyxmnxcx (VHH) orneuamr sa ornomennx c
paoroarenxmn n yuacrnymr n neperonopax na yponne npenpnxrnx
1
Hoxasarentntm npnmepom n +rom ornomennn moxer cnyxnrt npo]coms FABI n
c]epe anxoncxnx ycnyr. Cymecrnymr raxxe npo]comst, npecrannxmmne pyxono-
nrene: raxne, xax Hrantxncxax xon]eepannx pyxonoxmnx n ntcoxoxnann]nnn-
ponanntx rpyxmnxcx HKPBT (Confederazione italiana dei dirigenti e delle alte
professionalit (CIDA) n Hrantxncxn npo]coms npo]eccnonantnoro n pyxonox-
mero nepconana Rnnonxyapn (Unione Italiana Quadri (Unionquadri). Ecrt raxxe
rpynnt Kon]eepannn asontx xomnreron KOFAK (Confederazione del Comitati
di Base (COBAS), oennxmmne pxontx rpyxmnxcx na xenesnoopoxnom rpanc-
nopre nnn n c]epe annanepenosox n nepexo npnnnmanmne yuacrne n npomtmnen-
ntx ecrnnxx: Vnnrapnax asonax xon]eepannx VFK n Vnnrapnax asonax xon-
]eepannx VFK (Confederazione Unitaria di Base (CUB), Confederazione Unitaria
di Base (CUB). Ho npomtmnenntmn ecrnnxmn (raxxe xonnexrnnntmn
ecrnnxmn) n sapyexnom npane nonnmamrcx saacronxn, crauxn, nnte nporecr-
nte ecrnnx, npenpnnnmaemte paornnxamn c namepennem orcroxrt cnon xonnex-
rnnnte rpyonte npana n nnrepect. Hpu+. nepee.
157
npn nomomn n noepxxe, a raxxe n pamxax cncremt, ycranonnenno
coornercrnymmnmn omerocyapcrnenntmn npo]comsamn na ome-
ro cyapcrnennom yponne, cornacno npannnam n nponeypam, onpe-
enenntm n coornercrnymmnx orpacnentx xonnexrnnntx cornamennxx.
Onn nontsymrcx ncemn npo]comsntmn npanamn (nosmo xnocrt ncnont-
sonart orrynt nx ocymecrnnennx npo]comsno exrentnocrn, npano
costnart copanne rpyxmnxcx nnn pasmemart oxnnennx n r..).
3.2. Paouum yponeuu
3ro reppnropnantnax npo]comsnax crpyxrypa, n nenom coorne rcrny-
mmax yponnm rpynnt mynnnnnannreron n oxna rtnammax ncex rpyx-
mnxcx n npeenax nexoropo reorpa ]nuecxo sont, uerxo ouepuenno
omnmn amnnncrparnnntmn, npomtmnenntmn, +xonomnuecxnmn nnn
connantntmn ocoennocrxmn
1
.
3.3. Peruouanuum yponeuu
Pernonantnt yponent oennxer nce paon nte, pacno noxennte
n rom xe reorpa]nuecxom pernone (nan pnmep, na Cnnnnnn, n Harny-
me nnn n Homapnn). Kaxax perno nantnax crpyxrypa, pernonantnt
npo]coms oennxmr npo]comst cnoero pernona
2
.
3.4. Omerocypapc1neuum yponeuu
3ro reppnropnantnt yponent, oennxmmn nce pernonant-
nte oprannsannn. Hann onantnax xon]e epannx oxnartnaer nce nanno-
nantnte npomtmnennte ]eepannn.
4. O+epuueuun pao1opa1ene
Conndustria. Ocnonannax n 1910 r. Conndustria xnnxercx neyme
oprannsanne, npecrannxmme n Hrannn raxne orpacnn, xax npomtmnen-
nocrt, crponrentcrno, +neprernxa, rpancnopr, ITC (renexommynnxannn),
rypnsm n c]epy ycnyr, oxastnax npeocrannenne neoxonmtx ycnyr npe-
npnxrnxm xax na omerocyapcrnennom, rax n na enponecxom yponnxx
3
.
1
3ror reppnropnantnt yponent cnyxnr ]ynamenrom nx nocrpoennx ropnson-
rantntx npo]comsntx crpyxryp. Kaxt paonnt npo]coms, raxxe, xax n xax-
t reppnropnantnt (Unione Sindacale Territoriale, UST (nr.), oennxer nce npo-
]comsnte oprannsannn, cymecrnymmne n nx cocrnenno reorpa]nuecxo onacrn.
Paonnte npo]comst moryr nopasenxrtcx na sonantnte n mynnnnnantnte npo-
]comst no onpeenenntm xpnrepnxm enenrpannsannn (nanpnmep, no amnnncrpa-
rnnno n connantno onoponocrn coornercrnymme onacrn).
2
Unione Sindacale Regionale, USR (nr.).
3
Ona oennxer 123 300 oponontntx xomnann-yuacrnnxon ncex pasmepon, nacunrt-
nammnx o 4 768 000 paornnxon. Oprannsannx cocronr ns 103 mecrntx oennenn,
opasonanntx n 18 pernonax npncyrcrnnx Conndustria, 103 cexropantntx oennennx,
18 omerocyapcrnenntx cexropantntx ]eepann, n 15 acconnnponanntx unenon..
158
Confcommercio. Ennax xon]eepannx ropronnn, rypnsma, ycnyr, ma-
ntx n cpennx npenpnxrn xnnxercx camo ontmo xopnoparnnno
npecrannrentcxo crpyxrypo n Hrannn, oxnartnamme 800 000 unen-
cxnx oprannsann n c]epe ropronnn, rypnsma, ycnyr n rpancnopra
1
.
nx ocrnxennx cnonx nene Confcommercio ocymecrnnxer, cpen
npouero, cneymmne ]ynxnnn:
1) sanepenne oronopon n xonnexrnnntx cornamenn, onocpeymmnx
rpyonte ornomennx n omne nnrepect ]npm, npecrannxemtx Kon]e-
epanne;
2) coecrnne cosannm nontx npenpnxrn;
3) npecrannrentcrno no ncem nnrepecam cnonx unenon, oennenn,
naprnepon n cexropon +xonomnxn, npnuncnxmmnx cex x Kon]eepannn, n
nncrnryrax n oprannsannxx rocyapcrnennoro n mexynaponoro yponnx;
4) coecrnne cnxsanntm c Kon]eepanne crpyxrypam, arenrcrnam,
oennennxm, nncrnryram n omecrnam nmo npanono ]opmt, cra-
nxmnm nepe coo nent pasnnrnx cexropon n ]npm (Enasco, QuAS,
Fonte n Eurogruzzolo).
pyrne oennennx paoroarene:
mantx npenpnxrn (pemecnennt cexrop),
centcxoxosxcrnenntx npenpnxrn n xooneparnnon (Con-
fartigianato, CNA, Confagricoltura, Condiretti, Lega delle Coope-
rative, Confcooperative).
5. Konnek1unume neperonopm
5.1. Hc1opuuecku kou1ekc1 u mpupuueckan cuc1eua
Konnexrnnnte neperonopt xnnxmrcx xnmuentm +nemenrom n ynpan-
nennn npomtmnenntmn ornomennxmn n Hrannn n ocnonntm cpecrnom
perynnponannx rpyontx ornomenn. Inanntm cnocrnom nrantxncxo
cncremt xonnexrnnntx neperonopon xnnxercx neocrarox xaxnx-nno
cnennantntx saxonoarentntx nonoxenn, onpeenxmmnx nponeypy
nx neennx, npemer n coepxanne, n, n nenom, noneenne cropon na
neperonopax n npnmenenne xonnexrnnntx cornamenn, sa ncxnmuenn-
em pasne uro omnx nonoxenn rpaxancxoro npana o oronopax.
1
Ha ceronxmnn ent 520 000 xommepuecxnx ]npm ocymecrnnxmr cnom
exrentnocrt na pasntx crynenxx mapxernnrono cern, cocrox npn +rom n
Confcommercio. Typncrnuecxax orpacnt npn nocpecrne Confturismo, camoro
nnnxrentnoro npo]comsa, nanonee npecrannrentnoro n rypncrnuecxom cexrope,
Confcommercio oennxer 200 000 uacrntx ]npm, nxnmuax orenn, rypncrnuecxne
arenrcrna, xemnnnrn, rypncrnuecxne nocenxn, pesnennnn, a raxxe apt, pecropant,
ann, ncxorexn, monoexnte xocrent, rypncrnuecxne noprt n npenpnxrnx,
oxastnammne ycnyrn no namy mopcxoro rpancnopra. B c]epe ycnyr Confcommercio
npecrannxer 80 000 ]npm, ecrnymmnx n uacrnom cexrope na omerocyapcrnennom
yponne. 3ect conpnxacamrcx arenrcrna no oxasannm ycnyr npenpnxrnxm n uacrntm
xnnenram.
159
Cnenn]nuecxoe perynnponanne tno saxpenneno n cr. 39 Koncrn-
rynnn Hrannn, npeycmarpnnamme nonnomounx no saxnmuennm co-
rnamenn ncxnmunrentno nx saperncrpnponanntx npo]comson, npn
ycnonnn, uro onn opasymr ennt npecrannrentnt opran, n xoro-
pom xaxt npo]coms npecrannen nponopnnonantno uncny nnn, co-
croxmnx n nem. Cornamenne, ocrnrnyroe raxnm opranom, cranonnrcx
anromarnuecxn oxsarentntm nx ncex paoroarene n paornnxon n
npeenax neperonopno ennnnt.
Hocneonanmn n nocnenoennte rot orxas or ocymecrnnennx xecrxnx
nponeyp, ycranonnenntx cr. 39 Koncrnrynnn, n nrore npnnen x romy, uro
xoncrnrynnonnax moent tna nonnocrtm orpomena n pesyntrare ecre-
crnennoro ncropnuecxoro pasnnrnx cncremt xonnexrnnntx neperonopon.
Taxo noxo, ocnonannt na npnmenennn neonornn nenmema-
rentcrna x xonnexrnnntm rpyontm ornomennxm (collective laissez
faire anrn.), n nsnecrno crenenn cnococrnonan pasnnrnm camope-
rynnponannx +rnx ornomenn c ncnontsonannem nncrnryra xonnexrnn-
ntx cornamenn xax antrepnarnnt saxonoarentnomy perynnponannm.
Onaxo neocrarounoe uncno xonnexrnnno-oronopntx nopm npn-
anano npomtmnenntm ornomennxm onpeenennym necranntnocrt,
na xoropym perynxpno yxastnann paoroarenn n camo rocyapcrno.
5.2. Rpepue1 konnek1unumx neperonopon
B Hrannn neperonopt orpacnenoro yponnx nanpannent na oecne-
uenne rapanrn coornercrnnx sapaorno nnart pocry nen n npnsna-
nt ycranannnnart npnpamennx sapaorno nnart c yuerom npornosn-
pyemoro yponnx nn]nxnnn
1
. Ecnn npornost ornocnrentno nn]nxnnn
omnamrcx, +ro yunrtnaercx na cneymmem +rane nepe ro nopon. Hepe-
ronopt orpacnenoro yponnx sarparnnamr n nonpoct, ne cnxsannte c sa-
paorno nnaro (paouee npemx, npano paornnxon na nn]opmannm,
oprannsannx rpya). Homnmo neperonopon na noxantnom yponne nos-
moxno raxxe nponeenne noontx neperonopon (n crponrentno n
rypncrnuecxo orpacnxx, pemecnax n centcxom xosxcrne) c yuacrnem
necxontxnx paoroarene na paonnom nnn pernonantnom yponne.
5.3. C1pyk1ypa neperonopon
3a nocnenne rot croponamn tnn npenpnnxrt cpannnrentno +]-
]exrnnnte nontrxn narn nsanmonpnemnemte noxot x nocrpoennm
nn]pacrpyxrypt neperonopon nyrem saxnmuennx rpexcroponnnx corname-
nn, ycnnnnammnx crenent corpynnuecrna cropon neperonopon n necxont-
xo menxmmnx crpyxrypy paspemennx xonnexrnnntx rpyontx cnopon.
1
Heperonopt no sapaorno nnare na noxantnom yponne onxnt oecneunnart paor-
nnxam mexannsm nonyuennx nn]opmannn o nponcxoxmnx na npenpnxrnn nsmenenn-
xx, nanpnmep, o nnanax no ynennuennm nponsnonrentnocrn rpya nnn coxpamennn
uncna paounx mecr. Kpome roro, neperonopt noxantnoro yponnx xacamrcx raxxe pas-
nnuntx oprannsannonntx nsmenenn, nanpnmep, nneennx nontx meroon paort.
160
Tax, rpexcroponnee cornamenne mexy npo]comsamn, paoroarenx-
mn n rocyapcrnom 1993 r.
1
npnano xonnexrnnno-neperonopnomy nponec-
cy xcnym crpyxrypy, n xoropo neperonopt na yponne orpacnn orpaxann
nn]nxnnonnym nponemarnxy, a noxantnte neperonopt n neperonopt
nntx enenrpannsonanntx yponne nocnxmannct nonpocam oecneuennx
pocra nponsnonrentnocrn rpya. annoe cornamenne sanoxnno raxxe
]ynamenr nono cncremt npecrannrentcrna na paounx mecrax n no-
noxnno xonen cncreme nnexcannn sapaorno nnart n coornercrnnn c
pocrom nen (rax nastnaemo scala mobile (nr.) cxontsxmax mxana).
5.4. Yuac1uuku u nepuopuuuoc1u nponepeuun neperonopon
Hopxox nponeennx neperonopon tn nopono yperynnponan eme
n Cornamennn 1993 r.
Orpacnente neperonopt npoxoxr c yuacrnem ]eepann pao-
roarene n npomtmnenntx npo]comson (npomtmnenntx ]eepann
n crpyxrype ocnonntx npo]comsntx xon]eepann). Ha noxantnom
yponne yuacrnnxamn neperonopon xnnxmrcx npo]comsnte xomnrert n
VHH, ocrarouno uacro n neperonopax npnnnmamr yuacrne n ocnoox-
ennte npo]comsnte exrenn.
nx roro, urot neperonopt cunrannct cocroxnmnmncx, ncem ]ee-
pannxm ne oxsarentno nonnctnart coornercrnymmee cornamenne. Ona-
xo n ontmnncrne cnyuaen npomtmnennte ]eepannn ncex rpex neymnx
xon]eepann npnxoxr x ero saxnmuennm. Xorx ecrt n nnte npnmept.
Orpacnente neperonopt no nonpocam onnart rpya onxnt npo-
nonrtcx xaxte na roa (noxantnte neperonopt xaxte uertpe
roa), a no nntm nonpocam, ne cnxsanntm c sapaorno nnaro, xax-
te uertpe roa (noxantnte neperonopt no mepe neoxonmocrn).
Otuno cropont cranxnnamrcx c nnrentntmn saepxxamn (or necxont-
xnx mecxnen o necxontxnx ner) c momenra ncreuennx cpoxa ecrnnx npex-
nero cornamennx n o nonncannx nonoro, xorx n saxnmuaemom cornamennn n
npeycmarpnnaercx ennonpemennax xomnencannx sa raxym saepxxy.
1
Ocnonntmn +nemenramn Cornamennx 1993 r. tnn cneymmne:
onpeenenne nonnrnxn oxoon: npnneenne yponnx nn]nxnnn x cpennm noxa-
sarenxm onee +xonomnuecxn narononyuntx rocyapcrn EC; cnnxenne rocyap-
crnennoro onra n e]nnnra; orpannuenne pocra sapaorno nnart na ncex no-
cneonarentntx +ranax orpacnentx neperonopon; ynennuenne +]]exrnnnocrn
n xonxypenrocnoconocrn npenpnxrn, ocoenno n orpacnxx, nsannenntx or
mexynapono xonxypennnn n c]epe rocyapcrnennoro ynpannennx;
cosanne nono, nyxyponneno crpyxrypt neperonopon nsamen cymecrnonanmnx
panee mnoroxparno ]parmenrnponanntx yponne: omerocyapcrnennoro, n]-
]epennnponannoro no orpacnxm, n noxantnoro;
nsmenenne crpyxrypt npecrannrentcrna paornnxon na paounx mecrax n nanpan-
nennn nepepacnpeenennx ponn rpyontx xonnexrnnon n orpacnentx npo]comson
n ]opmnponannn cocrana npecrannrentntx opranon noxantnoro yponnx;
onpeenenne nonnrnxn n onacrn sanxrocrn n cnocoon noepxxn nponsnocrna:
nopmarnnnt nncrpymenrapn nx ynpannennx xpnsncntmn xnnennxmn n c]epe
sanxrocrn (nxnmuax monoexnym sanxrocrt) n npo]eccnonantno nororonxn, a
raxxe mept no noccranonnennm ptnxa rpya..
161
6. Rpepue1 konnek1unumx cornameuu
B Hrannn xonnexrnnnte cornamennx oxnartnamr ne rontxo nonpo-
ct sapaorno nnart, no n mnpoxn xpyr nntx nponem, cnxsanntx c
ycnonnxmn rpya. Ha rocyapcrnennom yponne npo]comst yuacrnymr n
npnnxrnn pemenn no camtm pasnoopasntm nonpocam: n paspaorxe
nsmenenn n cncreme connantnoro oecneuennx, nanorontx pe]opmax,
npomtmnennom pasnnrnn n r.., ocoenno +ro xacaercx mra Hrannn. Exe-
rono c npo]comsamn ocyxamrcx n mxernte nnant npannrentcrna.
Xorx n Hrannn ne cymecrnyer cncremt ycranonnennx mnnnmant-
noro pasmepa onnart rpya na omerocyapcrnennom yponne, onaxo
orpacnente cornamennx coepxar nonoxennx o mnnnmantnom pasmepe
onnart rpya no npenpnxrnxm orpacnn.
7. Rpepc1anu1enuc1no ua paouux uec1ax
Hrannx ncnontsyer moent onoxanantnoro npecrannrentcrna: rnan-
ntm npecrannrenem paornnxon xnnxercx VHH, xoropoe paccmarpnna-
ercx xax npecrannrent npo]comsa axe n rom cnyuae, xora nspanne
ero unenon ocymecrnnxnoct ncemn paornnxamn npenpnxrnx n nenom.
Hpanono ocnono npecrannrentcrna na paounx mecrax xnnxercx
Craryr rpyxmnxcx 1970 r., saxpennxmmn nonoxenne o npo]comsnom
npecrannrentcrne na noxantnom yponne, no ne coepxamn npn +rom
nopontx yxasann ornocnrentno nponeypt nspannx raxnx nnn.
Ho+romy n 1991 r. rpn ocnonntx npo]comsntx xon]eepannn Hrannn,
x nauany 1990-x rr. nepememnx x onee recnomy corpynnuecrny, npn-
nxnn coornercrnymmee cornamenne.
nx ncex npecrannenntx na paounx mecrax npo]comson npe-
ycmarpnnancx ennt cnennantnt xomnrer, ne rpern unenon xoro-
poro nsnpannct rantm ronoconannem ncero rpyonoro xonnexrnna n
rpert nsnpanact nnn nasnauanact npo]comsom (n rocyapcrnennom
cexrope xomnrer ]opmnponancx nennxom ns nsnpaemtx nnn). unent
VHH nsnpamrcx na rpn roa, nocne uero onxnt camn nnnnnnponart
nponecc nontx ntopon.
3ra cncrema sarem n nenom tna yrnepxena Cornamennem 1993 r.
n onee erantno yperynnponana npnnxrtmn nosnee orentntmn co-
rnamennxmn no xommepuecxomy n rocyapcrnennomy cexropam. Tem ne
menee, necmorpx na nceoxnarnocrt +rnx cornamenn, nncrnryr VHH
ncnontsyercx ne noncemecrno.
Bmecre c rem, xaxym t ]opmy nn npnnnmano npecrannrentcrno
na paounx mecrax n Hrannn, npo]comst nrpamr n nnx nenrpantnym
pont. H axe VHH, nsnpaemte ncemn paornnxamn npenpnxrnx,
ocramrcx, no cyrn, npenmymecrnenno npo]comsntmn xomnreramn.
162
7.1. Konuuec1neuume u c1pyk1ypume xapak1epuc1uku YRR
annt npecrannrentnt opran moxer trt cosan na paouem
mecre, npn uncne paornnxon cntme 15 uenonex. Omerocyapcrnen-
nte cornamennx no uacrnomy n rocyapcrnennomy cexropam saxpennx-
mr mnnnmantnte xonnuecrnennte noxasarenn, onaxo orpacnente n
noxantnte cornamennx moryr coepxart rpeonannx, onee naronpn-
xrnte nx paornnxon. VHH raxxe moxer oennxrt paornnxon ma-
ntx npenpnxrn n nexoropo mecrnocrn.
VHH cocroxr nennxom ns paornnxon, npnuem xonnuecrno npecra-
nnrene paornnxon ymcrnennoro n ]nsnuecxoro rpya onxno trt
nponopnnonantno nx npecrannrentcrny n crpyxrype camoro rpyonoro
xonnexrnna. nx +roro nno orop xannaron, nno nx nspanne npo-
nonrcx no nym pasntm rpynnam ronocymmnx (xonnernxm).
Hponeypnte nonpoct exrentnocrn VHH perynnpymrcx npo]co-
msamn camocroxrentno. Pyxonocrno VHH ocymecrnnxer pyxononrent
nanonee npecrannrentnoro npo]comsa anno oprannsannn, a na
xpynntx npenpnxrnxx nsnpaercx ncnonnnrentnt xomnrer, cocro-
xmn ns nnepon coornercrnymmnx npo]comson. VHH nnpane cosa-
nart noxomnrert no orentntm nonpocam: soponte n esonacnocrt,
oprannsannx rpya, nnranne paornnxon, nonte rexnonornn, cncrema
onnart rpya n p. Bonpoct o uacrore saceann VHH n ero ncrpeu c
paoroarenem yperynnponant n nexoroptx orpacnentx cornamennxx.
Otuno ncrpeun n saceannx nponoxrcx no mepe neoxonmocrn.
7.2. 3apauu u npana YRR
Cornamennx, onpeenxmmne cosanne VHH, naenxmr nx nonnomounxmn
saxnmuart oxsarentnte cornamennx no coornercrnymmemy npenpnxrnm.
Paoroarenn oxsant nn]opmnponart n xoncyntrnponartcx c npecrann-
renxmn paornnxon no nonpocam sopontx n esonacnocrn, ncnontsonannx
omecrnenntx ]onon na npomtmnennym pecrpyxrypnsannm, xpynnomac-
mrantm coxpamennxm n cmene cocrnennnxa npenpnxrnx.
B ro xe npemx, peannsannx ontmnncrna yxasanntx npan sanncnr or
orpacnentx n, nnora, noxantntx cornamenn.
Koncyntrannn c VHH moryr npononrtcx n ]opme saceannx co-
nmecrntx xomnreron paoroarenx n npo]comsa, nocrpoenntx na
ocnone npnnnnna pannoro npecrannrentcrna cropon. unencrno n xomn-
rere moxer trt nocroxnntm nnn xe pesyntrarom nspannx no mepe
neoxonmocrn n n sanncnmocrn or npemera ocyxennx.
7.3. 3amu1a o1 ynonuueuun
unent VHH, xax n npo]comsnte npecrannrenn na paounx mecrax,
xoroptx onn coo samennnn, samnment or ynontnenn Craryrom
rpyxmnxcx 1970 r., npxmo nmenymmnm anrnnpo]comsnoe noneenne ne-
saxonntm.
163
7.4. Bpeun o1pmxa u ppyrue rapau1uu
nx unenon VHH saxonoarentno npeycmorpent onnaunnaemte or-
rynt: no 1 uacy na paornnxa n ro npn uncnennocrn rpyonoro xonnex-
rnna n 200 uenonex; 8 uacon n mecxn sa xaxte 300 paornnxon, ecnn nx
menee 3000 uenonex
1
; n eme no 8 uacon n mecxn sa xaxte 500 paornn-
xon nnn uacrt +roro xonnuecrna, ecnn uncnennocrt paornnxon na npe-
npnxrnn npentmaer 3000 uenonex. Kaxomy uneny VHH saxonoarent-
no rapanrnpyercx 8 ne neonnaunnaemoro ornycxa nx ocymecrnnennx
npo]comsntx oxsannocre.
Hpecrannrenn paornnxon nnpane ncnontsonart ocxn oxnnenn.
Ecnn na npenpnxrnn rpynrcx cntme 200 paornnxon, VHH nnn nnomy
npecrannrentnomy oprany oecneunnaercx o]nc nx ocymecrnnennx nx
exrentnocrn. Hexoropte orpacnente cornamennx nosnonxmr npecra-
nnrentntm opranam n onpeenenntx cnyuaxx npnnnexart nx cnonx
nyx croponnnx +xcnepron.
7.5. Rpepc1anu1enuc1no ua yponue rpynn
Konnexrnnnte cornamennx nosnonxmr cosanart xoopnnannonnte
xomnrert na yponne rpynn xomnann nnn rpynn paounx mecr n pamxax
ono xomnannn. B raxnx xomnrerax saceamr ne rontxo unent VHH
coornercrnymme rpynnt, no n mrarnte npecrannrenn npo]comson,
ocnooxennte or ocnonno paort.
7.6. Rpepc1anu1enuc1no n oprauax ynpanneuun npepnpun1ueu
B Hrannn paornnxn ne nmemr npecrannrentcrna n opranax ynpanne-
nnx npenpnxrnem, ecnn pyxonocrno xomnannn camo ne cornacnnoct na +ro.
8. Rpoummneuume kouqnuk1m u npano ua saac1onky
Tepmnn xon]nnxr nmeer onee mnpoxoe snauenne, nexenn repmnn
cnop, xorx na npaxrnxe +rn na repmnna uacro ncnontsymrcx npnme-
nnrentno x onnm n rem xe xnnennxm
2
.
1
Ha npaxrnxe xonnexrnnnte cornamennx, xax npannno, nsmenxmr +ror nopxox,
nepepacnpeenxx ornycxa mexy unenamn VHH rax, uro ncnonnxmmnm pyxonox-
mne ]ynxnnn npeocrannxmrcx onee nnrentnte ornycxa, uem pxontm unenam.
Ha nexoroptx xpynntx npenpnxrnxx ncrpeuamrcx unent VHH, nonnocrtm ocno-
oxennte or cnonx npxmtx onxnocrxx oxsannocre, xorx n nocnenne rot +ro
ncrpeuaercx nce pexe.
2
Kon]nnxr n ontme crenenn xnnxercx connonornuecxnm nonxrnem, yunrtnam-
mnm nannune nonnrnuecxnx, +xonomnuecxnx n connantntx nnrepecon. Cunraercx,
uro on moxer nosnnxart ne rontxo mexy connantntmn naprnepamn, no n mexy
nntmn cyexramn xonnexrnnntx rpyontx ornomenn (nanpnmep, mexy connant-
ntmn naprnepamn n rocyapcrnom). Cnop xe oosnauaer ncxnmunrentno mpnn-
uecxoe nonxrne, ornocxmeecx x xon]nnxry nnrepecon (xax conoxynnocrn rpeona-
nn n npornnocroxnnx +rnm rpeonannxm) no nonpocam samnrt rpyontx npan n
npo]comsntm npanam.
164
Honxrne saacronxa cnxsano c ]enomenom xon]nnxra, no ornnua-
ercx xax or nero, rax n or cnopa, npecrannxx coo xonnexrnnnte cpe-
crna onocroponne samnrt n ]opmantnoe ntpaxenne npana rpyxmnx-
cx pearnponart na npoonxammncx xon]nnxr nx roro, urot orcroxrt
cnenn]nuecxne rpeonannx nnn nnrepect n nponecce ero paspemennx.
8.1. Rpano ua saac1onky
B Hrannn npano na saacronxy, saxpennennoe n cr. 40 Koncrnrynnn,
ornocnrcx nrantxncxo rpyonpanono oxrpnno x nnnnnyantntm
npanam paornnxa.
Hpo]comst naenent nnmt npanom oxnnxrt saacronxy, no ne
camnm npanom na saacronxy. annoe npano, xpome roro, npnmenxercx
c orpannuennxmn x noennocnyxamnm n corpynnxam rocyapcrnenno
nonnnnn, a raxxe x nepconany aromntx +nexrpocrannn. Orpannuennx
n ornomennn peannsannn npana na saacronxy moxer raxxe ycranannn-
nartcx saxonoarentcrnom, npo]comsntmn nopmamn (nanpnmep, pery-
nxrnnntmn xoexcamn npo]comson) n xonnexrnnntmn cornamennxmn.
Hocxontxy cnennantnoro saxonoarentcrna no saacronxam n Hra-
nnn ne cymecrnyer, xoncrnrynnonno ycranonnennoe npano na saacron-
xy erannsnpyercx n cyeno npaxrnxe, xoropax npnsnaer cneymmne
rnnt xonnexrnnntx ecrnn:
xomnnnponannt rnn (coueranne xonnexrnnnoro nosepxannx
or paort c nepnoamn paort);
nnxernponanne (nenacnntcrnennoe);
nonnrnuecxne saacronxn;
saacronxn connapnocrn.
3aacronxa cunraercx npanomepno, ecnn ona:
nanpannena na samnry nenocpecrnenntx n saxonntx omnx nn-
repecon ee yuacrnnxon;
opnenrnponana na saxnmuenne xonnexrnnnoro cornamennx;
ne napymaer npan n nnrepecon pyrnx nnn (nanpnmep, npano na
uacrnym cocrnennocrt nnn npano na rpy);
cnoono n oponontno oxnnena paornnxamn xax rpynno,
ecrnymme or cnoero nnna, nnn uepes npo]coms;
ne crannr saaue nncnponepxenne Koncrnrynnn Hrannn nnn or-
meny emoxparnuecxo ]opmt npannennx.
B 1986 r. Bepxonnt cy Hrannn npnnxn npnnnnnnantno naxnoe
pemenne, nocranonnn, uro enncrnenno nonnocrtm saxonno ]opmo
npexpamennx paort n Hrannn xnnxercx nceomax saacronxa, n pam-
xax xoropo nce paornnxn nosepxnnamrcx or paort n reuenne onpe-
enennoro nnn neonpeenennoro nepnoa npemenn. T.e. paornnxn nno
paoramr, nno n reuenne saacronxn ne paoramr noome.
C reopernuecxo rouxn spennx nymx ocnonntmn nesaxonntmn rn-
namn npexpamennx paort otuno xnnxmrcx nonnrnuecxne saacron-
165
xn n saacronxn connapnocrn. H xorx Koncrnrynnonnt Cy Hrannn
npnsnaer npnnnnn, nonoxennt n ocnony nonnrnuecxo saacronxn,
ona moxer trt sanpemena, ecnn npononrcx n nenxx nncnponepxennx
emoxparnuecxo cncremt npannennx, ycranonnenno n Koncrnrynnn.
Hpano na saacronxy orpannunnaercx: npn oronopxe o mnpe n xon-
nexrnnnom cornamennn, neoxonmocrn ocymecrnnennx npnmnpnrent-
ntx nponeyp; nx nonnnecxnx n noenntx, uro ycranannnnaercx n nn-
repecax rocyapcrnenno esonacnocrn, ]nsnuecxoro narononyunx n
samnrt cocrnennocrn rpaxan; n rocyapcrnennom cexrope (nxnmuax
n rocyapcrnenntx cnyxamnx), nanpnmep, nx paornnxon aromntx sa-
noon nnn annancneruepon.
8.2. Peanusauun saac1onku
Ecnn saacronxa ocymecrnnxercx n pamxax, ycranonnenntx saxono-
arentcrnom n cyamn, yuacrne n ne otuno ne cunraercx napymenn-
em oxsannocre, onpeenenntx rpyontm oronopom. Onaxo na +ror
nepno npnocranannnnaercx ecrnne nnnnnyantnoro rpyonoro or-
nomennx. T.e. paoroarent n reuenne npanomepno ocymecrnnxemo sa-
acronxn ne moxer nn ynonnrt acrymmnx, nn samennrt nx mrpexpe-
xepamn, nn axe npenoxnrt xaxoe-nno ]nnanconoe crnmynnponanne
paornnxam, ne yuacrnymmnm n saacronxe. axe xparxocpount nam
nsnne mrpexpexepon moxer trt pacnenen xax nesaxonnax anrnnpo-
]comsnax exrentnocrt (cr. 28 Craryra rpyxmnxcx 1970 r.). Hemenen-
noe npexpamenne raxo exrentnocrn nosmoxno no pemennm cya, sa ne-
ncnonnenne xoroporo paoroarent necer yrononnym ornercrnennocrt.
9. Ropanneuue au1unpoqcomsuo pen1enuuoc1u
pao1opa1ene
Cornacno Craryry rpyxmnxcx 1970 r., mecrnte oprant omerocyap-
crnenntx npo]comson nnpane noart n cy na paoroarenx, nosnonxm-
mero cee noneenne, orpnnammee nnn orpannunnammee ocymecrnne-
nne npo]comsntx cnoo n npo]comsno exrentnocrn, a raxxe npana
na saacronxy. B cnyuae nonoxnrentnoro pesyntrara paccmorpennx raxo-
ro opamennx cy ntnocnr nocranonnenne o nemenennom npexpamennn
paoroarenem yxasannoro noneennx n orment ncex ero nocnecrnn.
Cyenoe pemenne moxer trt oxanonano n cye nropo nncrannnn
(rpnynane), no ocraercx n cnne o ntnecennx pemennx rpnynanom. Pa-
oroarent, ne ncnonnxmmn pemenne cya nmo ns nncrannn, necer
ornercrnennocrt n coornercrnnn co cr. 650 Vrononnoro xoexca Hrannn n
nne mrpa]a nnn rmpemnoro saxnmuennx na cpox o rpex mecxnen.
Cnopt no annomy nonpocy upesntuano pacnpocrpanent: n ro cy-
amn paccmarpnnamrcx rtcxun noontx en. B onpeenenno crenenn
nonynxpnocrt anno nopmt oycnonnena ee coepxannem:
166
tcrpora nponeypt (cpenxx npoonxnrentnocrt paspemennx en
cocrannxer onn-na mecxna, uro conepmenno ecnpeneenrno nx
rpannnonno mennrentno cncremt nrantxncxnx rpyontx cyon);
mnpoxax rpaxronxa nonxrnx anrnnpo]comsno axrnnnocrn;
npeocrannenne npo]comsam npana na opamenne n cy nanpxmym;
yrononno-npanonte canxnnn sa nentnonnenne cyentx nocra-
nonnenn.
Vxasannte nonoxennx Craryra rpyxmnxcx 1970 r. npnmennmt ne
rontxo n cnyuaxx, xora noneenne paoroarenx nanpanneno nenocpe-
crnenno npornn npo]comson n napymaer nx npana n nonnomounx (orxas n
nponeennn copannx, nepeno npo]comsntx nnepon na pyrym paory
es conmennx ycranonnenno nponeypt n p.), no n n cnyuaxx, xora
paoroarent ncnontsyer penpeccnnnte mept n ornomennn orentntx
paornnxon, xocnenno nanpannennte npornn npo]comsa n noptnam-
mne ero nonoxenne na npenpnxrnn. Hmemrcx n nny ynontnennx, nepe-
not nnn nnte ncxpnmnnnpymmne ecrnnx npornn paornnxon nnny
nx axrnnno npo]comsno exrentnocrn.
C pyro cropont, nce noonte mept paoroarenx cornacno cr. 15
n 18 Craryra rpyxmnxcx 1970 r. nosnonxmr nocrpaanmemy or nnx pa-
ornnxy npenpnnxrt nnnnnyantnte marn.
Hocxontxy yxasannte ncxpnmnnnpymmne ecrnnx napymamr
ononpemenno xax nnnnnyantnte, rax n xonnexrnnnte npana paor-
nnxon, ro raxne ecrnnx nenpanomepnt n oonx cmtcnax n noromy cn-
crema oecneunnaer na pasnnuntx samnrntx mexannsma: cr. 28 Craryra
moxer ncnontsonartcx (n uacro ncnontsyercx) npo]comsamn nx samnrt
cnonx npan xax nesanncnmo crpyxrypt nne cnxsn c mepamn, npenpn-
nnmaemtmn nocrpaanmnmn paornnxamn n nopxxe cr. 15 n 18 Craryra.
Cymecrnymr ncxyccnx o rom, npnmennma nn cr. 28 Craryra rpyx-
mnxcx 1970 r. x cnyuaxm napymennx npo]comsntx npan, saxpennenntx
ne n saxone, a n xonnexrnnnom cornamennn? 3axon N 146 or 1990 r.,
perynnpymmn saacronxn n c]epe cymecrnenntx ycnyr, n nexoropo
crenenn an nosnrnnnt orner na +ror nonpoc, onaxo nnmt no nonpo-
cam napymennx npan, nonaammnx n c]epy ero ecrnnx. 3ra nosnnnx,
xax npecrannxercx, onxna neut n ocnony omero nosnrnnnoro peme-
nnx yxasanno nnemmt.
Enncrnenntm ycnonnem npnmennmocrn cr. 28 Craryra rpyxmnxcx
1970 r. xnnxercx nosnoxenne na npo]coms pemenn oxastnannx nera-
rnnnoro nosecrnnx noneennx paoroarenx na npo]comsnte npana n
nonnomounx. Hpn +rom ne nyxno oxastnart neopoconecrnocrt nnn
nannune y paoroarenx namepennx napymnrt yxasannte npana: nanpo-
rnn, paoroarent cam onxen oxasart, uro y nero tnn oocnonannte
npnunnt nx raxoro noneennx (nanpnmep, cnpanennnoe ocnonannx
nx ynontnennx).
167
10. Paspemeuue cnopon
Konnex1nnnme cnopm. Tepmnn xonnexrnnnt cnop mnpoxo nc-
nontsyercx n Hrannn npn perynnponannn xonnexrnnntx neperonopon.
uopmantno no xonnexrnnntm cnopom nonnmaercx xon]nnxr, cnxsan-
nt c neennmtmn nnrepecamn xonnexrnna (xonnexrnnntmn nnrepeca-
mn), nne sanncnmocrn or roro, xro xnnxercx pyro cropono xon]nnx-
ra pyro xonnexrnn (npn nycroponnem xonnexrnnnom cnope), nnn
orentnoe ]nsnuecxoe nnno (onocroponnn xonnexrnnnt cnop) n
nne sanncnmocrn or nosecrnnx +roro ]axra nenocpecrnenno na nect
xonnexrnn (xonnexrnnnt cnop, cnxsannt c nnrepecamn nnn npanamn
rpynnt xax raxono) nnn na orentnoe ]nsnuecxoe nnn, ornocxmeecx
x +romy xonnexrnny (xonnexrnnnt cnop, cnxsannt c nnrepecamn nnn
npanamn unena rpynnt).
Tem ne menee, ]opmantnoe onpeenenne xonnexrnnnoro cnopa, xorx
n npnnnmaercx nnora no nnnmanne n mpncnpyennnn, nnmt uacrnuno
n npnnnsnrentno cnxsano c rexnnuecxnmn nonxrnxmn, saxpennennt-
mn n rexcre xonnexrnnntx cornamenn.
Bect cnexrp xonnexrnnntx cnopon moxno nopasennrt na nnnnn-
yantnt nnn xonnexrnnnt (rpynnono) cnop, npecrannxmmn co-
o xon]nnxr nnrepecon (oycnonnennt rpeonannem nnn xanoo)
ornocnrentno mpnnuecxnx npan ]nsnuecxoro nnna nnn nexoroporo xo-
nnuecrna raxnx nnn. B nponeccyantno cncreme Hrannn nnnnnyant-
nte (n/nnn xonnexrnnnte) rpyonte cnopt xax oexrt ocoo mpn-
nuecxo nponeypt paccmorpent n npeenax otuno mpncnxnnn
nenocpecrnenno n Koexce rpaxancxoro nponecca. Pasrpannuenne
nnnnnyantnoro n xonnexrnnnoro cnopon npononrcx raxxe n xonnex-
rnnntx cornamennxx.
Cornacno nrantxncxo npanono oxrpnne cunraercx nopmantntm
pasrpannunnart xonnexrnnnte cnopt o npane n xonnexrnnnte cnopt o
sapaorno nnare: nepnte ns nnx ornocxrcx x xon]nnxram, nponcrexa-
mmnm ns nnrepnperannn n tnpnmenennx nonoxenn saxonoarentcrna
nnn xonnexrnnntx cornamenn, rora xax nocnenne cnxsant c xon-
]nnxramn, nosnnxammnmn no nonoy nsmenennx yxasanntx nonoxenn.
B nenom, pasrpannuenne mexy cnopamn o npane n o sapaorno
nnare coxpanxer cnoe snauenne n ncnontsyercx raxxe npn n]]epen-
nnannn rnnon nponeypt paspemennx cnopon. Fonee conpemennym n
erannsnponannym xnaccn]nxannm xonnexrnnntx cnopon moxno nt-
necrn ns xnaccn]nxannn npnmennmtx npanontx pexnmon:
xonnexrnnnte cnopt, cnxsannte c npo]comsntmn nnrepecamn
nnn npanamn (cnopt o napymennn paoroarenem npo]comsno
cnoot n exrentnocrn nnn npana na saacronxy, nxnmuax na-
pymenne npana na nn]opmannm n xoncyntrannn, ycranonnennte
168
saxonoarentno nnn n xonnexrnnntx cornamennxx (cr. 28 Craryra
rpyxmnxcx 1970 r.);
xonnexrnnnte cnopt, cnxsannte c nnrepnperanne n/nnn npnme-
nennem neperonopntx nponeyp;
xonnexrnnnte cnopt no nonoy ayrenrnunocrn nnrepnperannn
xonnexrnnnoro cornamennx nnn nsmenennx ero nonoxenn;
cnopt no cnennantnomy npemery: npnsnanne npo]comsno op-
rannsannn npanomepntm cyexrom xonnexrnnntx neperonopon;
cnopt o npnsnannn npecrannrentnoro xapaxrepa npo]comsnoro
oprana, coornomennn mexy yponnxmn neperonopon n p.;
xonnexrnnnte sapnnarnte cnopt o ononnennn xonnexrnnnoro
cornamennx; raxne cnopt n cnom ouepet moxno pasennrt na cno-
pt, cnxsannte c neperonopamn no nonoy ononnennx cornamennx
(nx uero Cornamennem 1993 r. ycranonnena cnennantnax nponey-
pa ropmoxennx), n cnopt no nonoy necocroxnmerocx saxnmue-
nnx nonoro cornamennx, xoropte moryr paspemartcx npn nomomn
nnemnnx npnmnpnrene n/nnn nocpennxon (menaropon).
B nrantxncxo npanono cncreme n npaxrnxe xonnexrnnntx nepero-
nopon moxer npononrtcx pasrpannuenne nponeyp camocroxrentnoro
n nnemnero paspemennx cnopon, yunrtnax, uro xonnexrnnnte cnopt n
npnnnnne ne moryr trt nepeant na cyenoe paccmorpenne (sa nc-
xnmuennem cnopon o nnrepecax nnn nncrnrynnonannsnponanntx npan
npo]comson, xax yxe ronopnnoct ntme).
Ornnunrentno uepro pexnmon camocroxrentnoro paspemennx,
uacro nmenyemtx raxxe neonosnauntm repmnnom nocpennuecrno
nnn npnmnpenne (menannx), xnnxercx npxmoe nnn xocnennoe nonne-
uenne cropon n nponecc yperynnponannx cnopa (cropont npo]co-
msnte oprannsannn nnn nnte npecrannrentnte crpyxrypt, a raxxe
oprannsannn paoroarene nnn orentnte paoroarenn). Pexnmt
nnemnero paspemennx npenonaramr ncxnmunrentno apnrpax, xorx
on n ne ncnontsyercx npn paspemennn xonnexrnnntx cnopon.
Vunrtnax npaxrnxy, namemym orpaxenne raxxe n rexcre xonnex-
rnnntx cornamenn (repmnnt xoroptx n +rom nnane otuno ocrarou-
no nenn]opmarnnnt n neonosnaunt), moxno ntennrt cneymmne
rnnt nponeypt camocroxrentnoro paspemennx xonnexrnnntx cnopon:
npxmte neperonopt cropon, saxnmuammnx cornamenne, n ocoen-
nocrn, xora npemerom cnopa xnnxercx nnrepnperannx camoro
rexcra cornamennx (nponeypt ycranonnennx ayrenrnunocrn nn-
repnperannn rexcra cornamennx);
npnmnpenne cnnamn rperte cropont, ne nonnctnamme corna-
menne, xora xon]nnxr nponcxonr ne na rom yponne, re tno sa-
xnmueno xonnexrnnnoe cornamenne;
npnmnpenne cnnamn cropon cnopa, no c yuacrnem rperte cropo-
nt (rocyapcrnenno nnn uacrno), ntnonnxmme pont npnmnpn-
renx n/nnn nocpennxa (menaropa);
169
ropmoxenne n sapnnarntx cnopax (ononnenne xonnexrnnntx
cornamenn); nponecc paspemennx cnopa cnxsan c oxsarentcrnom
no noepxannm mnpa na coornercrnymmn nepno; +ro nepe-
mnpne nocnr nycroponnn xapaxrep n cnxstnaer oe cropont.
Camocroxrentnoe paspemenne moxer ocnontnartcx na saxone nnn
xonnexrnnnom cornamennn. 3axonoarentcrno rapanrnpyer npnmnpenne
n xonnexrnnntx cnopax, ocymecrnnxemoe cneymmnmn yupexennxmn:
Mnnncrepcrnom rpya, orneuammnm sa npnmnpenne n mexperno-
nantntx xonnexrnnntx cnopax;
pernonantntmn rpyontmn npexroparamn, orneuammnmn sa
npnmnpenne n xonnexrnnntx cnopax, sarparnnammnx necxontxo
nponnnnn;
nponnnnnantntmn rpyontmn npexroparamn, ornercrnenntmn sa
npnmnpenne n xonnexrnnntx cnopax na yponne orentno nponnnnnn.
oronopnte ncrounnxn camocroxrentnoro paspemennx xonnexrnn-
ntx cnopon npecrannent na pasnnuntx +ranax nrantxncxo cncremt
xonnexrnnntx neperonopon, nmemme cnoxnym nonnnenrpnuecxym
crpyxrypy n uacrn onacre, crpyxryp n yuacrnymmnx cropon corname-
nn. Oronopxn o yperynnponannn xonnexrnnntx cnopon moryr coep-
xartcx n mexxon]eeparnnntx, orpacnentx n cexropantntx, a raxxe n
mecrntx n noxantntx cornamennxx.
B nenom, nonoxennx mexxon]eeparnnntx (nnn xoopnnannonntx)
cornamenn ne nmemr npxmoro ecrnnx, nocxontxy ycranannnnamr na-
npannennx perynnponannx nonpoca nx npaxrnuecxoro nonnomennx n
orpacnentx n cexropantntx cornamennxx. Hccneonannx neperonopon
noxantnoro yponnx ne amr cxontxo-nnyt xcno xaprnnt nponeyp
yperynnponannx xonnexrnnntx cnopon +roro yponnx nn n xauecrnen-
ntx, nn n xonnuecrnenntx noxasarenxx. Hexoropte orpacnente corna-
mennx (nanpnmep, n merannyprnuecxo orpacnn n mamnnocrpoennn,
xnmnuecxo n mneno npomtmnennocrn, crponrentcrne) saxpennxmr
n ornomennn xonnexrnnntx cnopon no nonoy npnmenennx nopm no-
pxox paspemennx cnopon na noxantnom nnn mecrnom yponne, a n xaue-
crne nroporo na omerocyapcrnennom yponne.
Hponeypt camocroxrentnoro paspemennx xonnexrnnntx cnopon
aconmrno oponontnt n neoxsarentnt, pemenne o nx nponeennn
npnnnmamr camn cropont cnopa. Tontxo nponeypt camocroxrentnoro
paspemennx nnnnnyantntx n/nnn xnaccontx cnopon xnnxmrcx oxsa-
rentntmn n ro crenenn, n xoropo onn ne nxoxr n xomnerennnm cya
(n oronopno nnn amnnncrparnnno c]epe) o rex nop, noxa ne tna
npenpnnxra nontrxa npnmnpennx.
Boome ronopx, n Hrannn ne cymecrnyer npannn nnn noxasarene
]nnancnponannx nponeyp camocroxrentnoro paspemennx xonnexrnn-
ntx cnopon: conmecrnte oprant no npnmnpennm otuno ]nnancn-
pymrcx croponamn xonnexrnnnoro cornamennx.
10.1. Apu1pax
Cnyuan paccmorpennx xonnexrnnntx cnopon n apnrpaxe upesnt-
uano pexn: apnrpax, ]opmantnt nnn ner, npenasnauen ncxnmun-
rentno nx nnnnnyantntx cnopon. uopmantnt apnrpax (arbitrato
rituale) asnpyercx na nopmax IHK. He]opmantnt apnrpax (arbitrato
irrituale) raxxe npeycmarpnnaercx Koexcom, onaxo erantnoe pery-
nnponanne ero cosannx n nponeypt ocymecrnnxercx n xonnexrnnntx
cornamennxx. Bnemnee paspemenne xonnexrnnntx cnopon co cctnxo
na nerpantnym cropont raxxe ne sanpemeno n oponontno: npnny-
nrentnt apnrpax ne onycxaercx, nocxontxy cunraercx neconme-
crnmtm c npanom na saacronxy.
171
M. 4puopux
1
KORREKTHBHLH OFOBOP B ABCTPHH
1. Bnepeuue
Konnexrnnnte oronopt (n repmancxo nepcnn rapn]nte orono-
pt) n Ancrpnn nmemr pemammee snauenne npn perynnponannn rpyo-
ntx ornomenn: nmn oxnartnamrcx onee 90% raxnx ornomenn. B An-
crpnn, n ornnune or Iepmannn, oprannsannn c oxsarentntm unencrnom,
npecrannxmmne no saxony nnrepect onpeenenntx rpynn rpaxan,
nmemr npano saxnmuart xonnexrnnnte oronopt. Tax xax no mnornm
pasenam rpyonoro npana, nanpnmep n nonpocax sapnnart, saxonoa-
rent sannmaer orxponenno nerpantnym nosnnnm n oraer perynnpona-
nne na orxyn croponam rapn]noro oronopa, xonnexrnnnte oronopt n
Ancrpnn npenpamamrcx n rnannym npanonym ocnony n onacrn perynn-
ponannx rpyontx ornomenn.
2. Kouc1u1yuuouuo-npanonme ocuonm
B ornnune or Iepmannn, re n n. 3 cr. 9 Ocnonnoro 3axona rapn]-
nax anronomnx rapanrnpyercx n xoncrnrynnonno-npanonom nopxxe,
ancrpncxoe xoncrnrynnonnoe npano ne coepxnr nonoxennx, xoropoe
uerxo npeycmarpnnaer saxonoarentnoe perynnponanne meroom xon-
nexrnnntx oronopon. o 1974 r. ne tno n ome mpnnuecxo ocnont
nx rpyonoro npana, rax xax n. 11 cr. 10 ueepantnoro xoncrnrynnonno-
ro saxona (uK3) npeycmarpnnan nnmt saxonoarentnym xomnerennnm
nx npana paounx.
Ho+romy ne ynnnrentno, uro n nnreparype ntcxastnannct mnennx o
anrnxoncrnrynnonnocrn xonnexrnnntx oronopon
2
, rax xax nopmarnnno
onn ntcrynann n xauecrne saxona n ero marepnantnom cmtcne, a ancrpn-
cxoe npano npeycmarpnnaer ecrnne omnx npanontx nopm rontxo n
nne ]opmantntx saxonon nnn amnnncrparnnntx axron. Hepeaua xe
npocrtm saxonom nopmornopuecxnx xomnerennn croponam xonnex-
rnnnoro oronopa nxonr n npornnopeune c monononne rocyapcrna na
npanonoe perynnponanne.
Cnop o onycrnmocrn c xoncrnrynnonno-npanono rouxn spennx
nopmarnnno ecrnymmnx xonnexrnnntx oronopon saxonunncx c nne-
1
oxrop npana (Vnnnepcnrer nm. Kapna-upanna n r. Ipan, Ancrpnx).
2
Klecatsky, Die kollektiven Mchte im Arbeitsleben und die Bundesverfassung, n:
Floretta/Strasser, Die kollektiven Mchte im Arbeitsleben, 29 (35ff.).
172
cennem n 1974 r. nsmenenn n uK3 n ncrynnennem n cnny Koncrnrynn-
onnoro saxona o rpye (K3T), xoropt cmennn ecrnonanmn o +roro
3axon o xonnexrnnnom oronope
1
.
Xorx n nsmenennxx rax n ne tno orpaxeno nonoxenne o nopmarnn-
no ecrnymmnx xonnexrnnntx oronopax, no nyxno npnsnart, uro n
xoncrnrynnn nmecro npana paounx noxnnncx, naxonen, omn cocran
xomnerennn nx rpyonoro npana. Tax xax x +romy momenry nopmarnn-
noe ecrnne xonnexrnnntx oronopon tno yxe npeycmorpeno na oc-
nonannn npocroro saxona, a xoncrnrynnonnt saxonoarent crpemnncx
paccmarpnnart nonxrne rpyonoro npana xax moxno n onee mnpoxom
cmtcne, nxnmuax n npano xonnexrnnntx oronopon
2
, ro rocnocrnymmax
rouxa spennx cnenact x romy, uro cocran xomnerennnn rpyonoro npana
nxnmuaer n cex o]opmnenne npocrtm saxonom nopmarnnno ecrnym-
mnx xonnexrnnntx oronopon
3
.
3. Cnocouoc1u saknmua1u konnek1unume poronopm
Honxrne cnoconocrn x saxnmuennm xonnexrnnntx oronopon no-
pasymenaer perynnpyemoe npocrtm saxonom nonnomoune oennennx
saxnmuart nopmarnnno ecrnymmne xonnexrnnnte oronopt. B 4
n 5 K3T onpeenent na nna noonoro poa oennenn:
1) oennennx, xoropte cnocont saxnmuart xonnexrnnnte oro-
nopt n cnny saxona;
2) oennennx, xoroptm annax cnoconocrt npeocrannena a-
mnnncrparnnntm axrom ueepantno npnmnpnrentno xamept Mnnn-
crepcrna +xonomnxn n rpya.
B ornnune or repmancxoro npana, n Ancrpnn orentnt npenpnnnma-
rent ne nmeer npana saxnmuart xonnexrnnnte oronopt. Hcxnmuennem n
coornercrnnn c 4 n. 3 K3T xnnxmrcx omecrna, xoropte n cnny oema
exrentnocrn n uncna nx unenon nmemr pemammee snauenne, a raxxe n
coornercrnnn c 7 K3T mpnnuecxne nnna nynnunoro npana. Kpome roro,
n c]epax, nnsxnx x rocyapcrny (nanpnmep, Ancrpncxoe pano, noura,
renexommynnxannonnte xomnannn, ]eepantnte rearpt) cnennantntmn
saxonamn paspemeno orentntm paoroarenxm saxnmuart xonnexrnnnte
oronopt.
1
Walter/Mayer, Bundesverfassungsrecht, Rn 596 ncxoxr anee ns ne npeycmorpennoro
Koncrnrynne pacnopxnrentnoro xapaxrepa xonnexrnnntx oronopon.
2
Cm.: VGH 8.21996, Arb 11.474=DRdaA 1996/46 (Spielbchler); Tomandl/Runggaldier,
ArbVG 1 Rn 13; Schrammel, Das Sonderarbeitsrecht der Gebietskrperschaften auf
dem Prfstand, YAS 1988, 187 (188); hlinger, Das Arbeitsrecht in der bundesstaatlichen
Kompetenzverteilung, n: FSStrasser, 21 f.; Holzer Kollektivvertragsunterworfenheit des
Arbeitsgebers bei Verbandsaustritt und bei Betriebsbergang, FS-Schnorr, 117(121) m.w.N.
3
Cm.: VGH 8.21996, Arb 11.474=DRdaA 1996/46 (Spielbchler); Tomandl/Runggaldier,
ArbVG 1 Rn 13; Schrammel, Das Sonderarbeitsrecht der Gebietskrperschaften auf
dem Prfstand, YAS 1988, 187 (188); hlinger, Das Arbeitsrecht in der bundesstaatlichen
Kompetenzverteilung, n: FS-Strasser, 21 f.; Holzer Kollektivvertragsunterworfenheit des
Arbeitsgebers bei Verbandsaustritt und bei Betriebsbergang, FS-Schnorr, 117(121) m.w.N.
173
3.1. 3akouuoe npepc1anu1enuc1no uu1epecon
3axonntmn npecrannrenxmn nnrepecon paounx n paoroarene,
naenenntmn n coornercrnnn c 4 n. 1 K3T npanom saxnmuart xonnex-
rnnnte oronopt, xnnxmrcx oprannsonannte n coornercrnnn c saxonom
oennennx c oxsarentntm unencrnom. K nnm ornocxrcx, n nepnym
ouepet, Hanara paounx n cnyxamnx (anee Hanara paounx) n Ha-
nara +xonomnxn, a raxxe Hanart cnoontx npo]eccn (nanpnmep, na-
nart anoxaron, npaue, norapnycon).
Hannune raxnx nanar, cnocontx x saxnmuennm xonnexrnnntx o-
ronopon, xnnxercx ancrpncxo ocoennocrtm. B Iepmannn, nanpn-
mep, npano npecrannrene saxnmuart xonnexrnnnte oronopt uacro
paccmarpnnaercx n pamxax nerarnnno cnoot xoannnn xax anrn-
xoncrnrynnonnoe n no+romy neonycrnmoe, rax xax ocnontnammne-
cx na cnoonom unencrne oennennx moryr trt nnment ocnont
cymecrnonannx
1
. B Ancrpnn raxne comnennx orcyrcrnymr, rem onee,
uro npecrannrentcrno samnmeno n xoncrnrynnonnonpanonom nnane
2
.
Ho, npexe ncero, n nontsy raxo cncremt ronopxr, n ocnonnom, npaxrnue-
cxne npnunnt, ycnemno cymecrnymmne n Ancrpnn yxe mnorne ecxrnnernx.
C ono cropont, ro ocroxrentcrno, uro nce camocroxrentnte, ne-
camocroxrentnte n cnoonte npo]eccnn oennent n nanart, oe-
cneunnaer snaunrentnoe xonnuecrno saxnmuaemtx xonnexrnnntx o-
ronopon. C pyro cropont, raxnm opasom, oecneunnaercx, uro nce
rpyxmnecx ono orpacnn oxnartnamrcx onnm n rem xe xonnexrnn-
ntm oronopom, no+romy nx nce orpacnn neoxonmo npnmenxrt en-
nte asonte ycnonnx rpya.
Ecnn saxonoarent nx npeocrannennx cnoconocrn saxnmuart
xonnexrnnnte oronopt rpeyer nannunx nesanncnmocrn cropon xon-
nexrnnnoro oronopa no ornomennm pyr x pyry, ro nx Hanart pao-
unx n Hanart +xonomnxn +ro ne xnnxercx nponemo. unenamn Hanart
paounx no saxony moryr crart rontxo necamocroxrentnte rpyxmnecx,
unenamn Hanart +xonomnxn rontxo camocroxrentnte npenpnnnma-
renn. Kon]nnxr nnrepecon rpyxmnxcx n paoroarene nnyrpn ono
nanart n +rnx nanarax ncxnmuen.
pyrax cnryannx cxnatnaercx c Hanaramn cnoontx npo]eccn, rax
xax n nnx nxoxr xax paornnxn, rax n paoroarenn. Hanpnmep, n Hanary
npaue nxoxr n cnyxamne ontnnn, n uacrnonpaxrnxymmne oxropa
3
.
Hecmorpx na +ro, n coornercrnnn c pemennem Bepxonnoro cya
4
, a
raxxe rocnocrnymmnm mnennem n nnreparype
5
cnoconocrt anntx
1
Cm.: Pemenne Bepxonnoro xoncrnrynnonnoro cya 18.12.1974, AP Nr. 23 x Art. 9
GG, 7 (Kittner).
2
Cm.: Marhold/Friedrich, sterreichisches Arbeitsrecht, 366.
3
Dazu ausfhrlich Resch, rztekammer nach dem rtztegesetz 1998, ZAS 2001, 97.
4
Pemenne Bepxonnoro Cya or 24.04.1991, ZAS 1992/2 (Tomandl)=DRdA 1992/2
(J abornegg).
5
Cm.: Floretta/Spielbcher/Strasser, Arbeitsrecht II, 58; Marhold/Friedrich, ster-
reichisches Arbeitsrecht 387; Marhold, Aktuelle Probleme des sterreichischen
Kollektivvertragsrecht, FSKissel, 735 (737).
174
Hanar saxnmuart xonnexrnnnte oronopt onxna npnnanexart, npn
onpeenenntx ycnonnxx, xax cropone rpyxmnxcx, rax n cropone npe-
npnnnmarene. 3ro onycxaercx, xora nanart nopasenent saxono-
arenem raxnm opasom, uro nnyrpn nnx oecneunnaercx nesanncnmoe
]opmnponanne nonn nx oenx cropon.
3.2. opononuume npoqeccuouanuume o+epuueuun
B coornercrnnn c 5 n.1 K3T npano saxnmuart xonnexrnnnte oronopt
npnsnaercx raxxe sa oponontntmn npo]eccnonantntmn oennennx-
mn, xoropte peannsymr ero nyrem noaun saxnxn n ueepantnym npnmn-
pnrentnym xamepy. annax xamepa xnnxercx n coornercrnnn c 141 K3T
yupexennem, cosanntm npn ueepantnom mnnncrepcrne rpya, conn-
antntx nonpocon n samnrt npan norpenrene, cocronr ns pannoro uncna
eneraron or npecrannrene nnrepecon rpyxmnxcx n paoroarene.
Hpano oponontnoro npo]eccnonantnoro oennennx na saxnm-
uenne xonnexrnnntx oronopon onpeenxercx n coornercrnnn c 4 n. 2
K3T cneymmnmn npenoctnxamn:
onnpaercx na oponontnoe unencrno;
no cnoemy crarycy npnsnano perynnponart ycnonnx rpya n cnoe
c]epe nnnxnnx;
npecrannxer nnrepect rpyxmnxcx nnn paoroarene n mnpo-
xo npo]eccnonantno n reppnropnantno c]epe;
uncno unenon n oem c]ept exrentnocrn cnnerentcrnymr o ce-
ptesnom +xonomnuecxom snauennn;
nesanncnmo n npecrannrentcrne nnrepecon rpyxmnxcx nnn pa-
oroarene ornocnrentno pyr pyra.
Kpome ntnonnennx ycranno saaun perynnponannx ycnonn rpya nx
cnonx unenon n nesanncnmocrn cropon xonnexrnnnoro oronopa saxono-
arent rpeyer, urot npo]oennenne onaano cnntntmn connant-
ntmn nosnnnxmn n crpane n morno npornnocroxrt npenpnnnmarenxm n
ycnonnxx oexrnnnoro nepanencrna cnn paornnxon n paoroarene n na
yponne xonnexrnnntx oronopon nonnnxrt na pyrym cropony. Hpn +rom,
onaxo, uncnennocrn oennennx ne npnaercx pemammero snauennx:
rnannoe, urot no conoxynnocrn ]axropon oennenne morno ntcrynart
n cnoem cexrope +xonomnxn panntm connantntm xonrparenrom.
To xe camoe, no n sanncnmocrn or orpacnn, ornocnrcx n x paoroa-
renxm: manouncnennte npenpnnnmarenn, nmemmne ceptesnt nec n
cnoe orpacnn, moryr opasonart npo]oennenne
1
.
B ene naenennx npanom saxnmuart xonnexrnnnte oronopt peut
ne ner o pemennn no cnoonomy ycmorpennm ueepantno npnmn-
1
Tax, sa Ancrpncxnm comsom oprannsaropon ]ecrnnane, xoropt nmeer rontxo nyx
unenon, tno npnsnano npano na saxnmuenne xonnexrnnntx oronopon. Hocxontxy onn
xnnxnnct ocnonntmn oprannsaropamn Fperenncxoro n 3antnyprcxoro ]ecrnnane, ra-
xoe pemenne nnonne coornercrnonano nonoxennxm 4 n. 2 K3T. Cm.: pemenne uee-
pantno npnmnpnrentno xamept or 18.02.1972, Arb. 9000=ZAS. 1973, 114.
175
pnrentno xamept: cxopee, cama xamepa onxna ntnonnxrt saxnxy na
npeocrannenne npana, ecnn nmemrcx neoxonmte saxonnte npeno-
ctnxn. Ecnn xe +rn npenoctnxn nnocnecrnnn ncuesamr, ro xamepa
n coornercrnnn c 5 n. 3 K3T moxer no saxnxe nnn camocroxrentno
nnmnrt +roro npana oponontnoe npo]eccnonantnoe oennenne.
Ocraercx cnopntm nonpoc, moxer nn oponontnoe oennenne
paoroarene nyrem nsmenennx cnoero ycrana oecneunrt npnem pa-
oroarene ns pyrnx orpacne n, raxnm opasom, npnopecrn npano
saxnmuart xonnexrnnnte oronopt nx nontx unenon.
Bepxonnt Cy ncxonr ns roro, uro annax cnoconocrt onxna co-
ornercrnonart xomnerennnxm roro momenra, xora ona tna nonyuena
1
.
B onee nosnnx nsmenennxx ycrana npo]oennennx ne moryr pacmn-
pxrt nnn orpannunnart oem cnoconocrn saxnmuennx xonnexrnnntx
oronopon, r. e. npano saxnmuennx xonnexrnnntx oronopon nmeer cra-
rnunt xapaxrep.
Ho moemy mnennm, +ro ne xnnxercx ncrnno n nocnene nncran-
nnn
2
. Hpnnnnn cnoot xoannnn cxopee nxryer, uro npn conmennn
xpnrepnen 4 n. 2 K3T oem ocyxaemo cnoconocrn onxen coor-
nercrnonart ecrnymmnm ycranam, r. e. nmert nnamnunt xapaxrep.
3ro nornepxaer n npnmep cocene Iepmannn, re, cneyx nocroxn-
no cyeno npaxrnxe
3
n rocnocrnymme rouxe spennx
4
, oem cno-
conocrn saxnmuennx xonnexrnnntx oronopon onpeenxmr ecrnym-
mnmn ycranamn npo]oennenn.
uro xacaercx rpyxmnxcx n Ancrpnn, ro nx nnx cnoonte npo-
]oennennx nmemr pemammee snauenne. Hpaxrnuecxn enncrnen-
ntm nnnxrentntm npecrannrenem naemntx paornnxon, nesanncnmo or
npo]eccnonantno npnnanexnocrn, xnnxercx ueepannx ancrpncxnx
npo]comson, xoropax nocne pxa cnnxnn cocronr renept ns cemn or-
pacnentx npo]comson n oennxer 1,2 mnn rpyxmnxcx. Bce xonnex-
rnnnte oronopt n Ancrpnn co cropont rpyxmnxcx saxnmuamrcx +ro
]eepanne: onaammax ro xe cnoconocrtm Hanara paounx cnoe
npano npaxrnuecxn ne peannsyer.
Co cropont paoroarene cymecrnymr nemnorouncnennte opo-
nontnte npo]oennennx no orpacnxm: ne cymecrnyer oprannsannn,
oennxmme paoroarene na ]eepantnom yponne. Hanonee sna-
unmte oennennx paoroarene ecrnymr n xpenrno-enexnom
n crpaxonom cexrope, n CMH n n c]epe +neprernxn. Omeorpacneno
xapaxrep nocnr Oennenne npomtmnennnxon, no ono na ene ne sa-
xnmuaer xonnexrnnntx oronopon.
1
Cm.: Pemenne Bepxonnoro Cya or 09.05.2007, DRdA 2008, 499 (zust. Weiss)
2
Cm. noponee: Friedrich, Kollektivvertragsfhigkeit und Kollektiv vertrags zustndig
keit, ASoK 2006, 446.
3
Cm.: pemenne ueepantnoro rpyonoro cya 22.11.1998, AP Nr.5 x 2 TVG
(Tarifzustndigkeit); 27.9.2005, AP Nr. 18 x 2 TVG (Tarifzustndigkeit)
4
Cm.: Gammilscheg, Kollektives Arbeitsrecht I, 535; Schaub, Arbeitsrechthandbuch, 199
Rn 15.
176
Taxnm opasom, y npenpnnnmarene, n ornnune or rpyxmnxcx, npn
saxnmuennn xonnexrnnntx oronopon n ontmnncrne orpacne rnan-
nym pont nrpamr saxonnte npecrannrenn nx nnrepecon.
4. Cqepa pacnpoc1paueuun konnek1unumx poronopon
C]epa pacnpocrpanennx xonnexrnnntx oronopon onpeenxer xpyr
nnn, n ornomennn xoroptx ecrnyer xonnexrnnnt oronop
1
. Ocnonno
npanono nopmo sect xnnxercx 8 n. 1 K3T. B coornercrnnn c nnm e-
crnne xonnexrnnnoro oronopa pacnpocrpanxercx, ecnn nnoe ne onpee-
neno camnm oronopom, na paornnxon n paoroarene, naxoxmnxcx n
npo]eccnonantnom, reppnropnantnom n nepconantnom none ecrnnx o-
ronopa, xoropte x momenry saxnmuennx xonnexrnnnoro oronopa xnnxmr-
cx nnn n antnemem yyr xnnxrtcx croponamn xonnexrnnnoro oronopa.
Onpeenxmmnm nx c]ept ecrnnx xonnexrnnntx oronopon ]axro-
pom xnnxercx npnnanexnocrt x cropone oronopa, a ne npo]eccnonantnax
exrentnocrt paornnxa. Ho+romy nosnnxaer neoxonmocrt nponeennx
pasnnunx mexy saxonntmn npecrannrenxmn nnrepecon n oponontnt-
mn npo]oennennxmn xax croponamn xonnexrnnnoro oronopa. Hpome
ncero eno ocronr c saxonntmn npecrannrenxmn nnrepecon, ocoenno,
ecnn n anno orpacnn nmeercx rontxo onn xonnexrnnnt oronop: net
saxonnoe npecrannrentcrno npeycmarpnnaer oxsarentnoe unencrno.
Ecnn xe xonnexrnnnt oronop saxnmuaercx co cropont paornn-
xon Hanaro paounx, uro xnnxercx aconmrntm ncxnmuennem, ro o-
ronop pacnpocrpanxercx na ncex npnnanexamnx x nanare naemntx pa-
ornnxon, xoropte naxoxrcx n reppnropnantnom, npo]eccnonantnom
n nepconantnom none ecrnnx annoro oronopa
2
.
Ecnn co cropont paoroarene xonnexrnnnt oronop saxnmuaer
saxonnt npecrannrent nx nnrepecon, ro n xauecrne cropont oronopa
ntcrynaer ne cama Hanara +xonomnxn, a nxoxmne n nee coornercrnym-
mne orpacnente rpynnt nnn comst. unencrno n +rnx rpynnax n comsax
onpeenxercx paspemennem na sanxrne npomtcnom, xoropoe oxsan
nmert xaxt paoroarent. Tax xax nce paoroarenn ro nnn nno
orpacnn onxnt nmert onnaxonte paspemennx, ro n nnyrpn orpacnn
conmamrcx onnaxonte oronopnte asonte ycnonnx rpya. Ecnn pa-
oroarent ecrnyer es annoro paspemennx, ro npnmenxercx 2 n. 2
Honoxennx o sanxrnn npomtcnom, npecneymmn ncnontsonanne ne-
nerantnoro rpya. Hpn +rom ycnonnx rpya y raxoro npenpnnnmarenx
onxnt onpeenxrtcx ycnonnxmn raxoro xonnexrnnnoro oronopa, xo-
ropt ecrnonan t npn saxonno perncrpannn nm cnoero nsneca
3
.
1
Tomand/Runggaldier, ArbVG 8 (Normzweck); Strasser/Jabornegg/Resch, ArbVG 8
Rn 1.
2
Orentnte xareropnn paornnxon, nanpnmep, unent cocnonntx npecrannrentcrn
nnn cnyxamne, nmemmne nnnxrentnte nosnnnn n pyxonocrne npenpnxrnx, ocnoox-
amrcx or oxsarentnoro unencrna n coornercrnnn c 10 n. 2 3axona o nanare rpya.
3
Cm.: ZellKomm/Reissner, ArbVG 8 Rn 23 ff.
177
Ecnn xonnexrnnnt oronop co cropont paoroarene nnn paornnxon
saxnmuaercx oponontntmn npo]oennennxmn, ro, cornacno 8 n. 1
K3T, on pacnpocrpanxercx rontxo na nnn, nxoxmnx n +rn oennennx, n
ne xacaercx nnn, n nnx ne nxoxmnx (rax nastnaemtx ormenennen).
Hcxnmuennem xnnxercx 12 K3T, n coornercrnnn c xoroptm na pa-
ornnxon pacnpocrpanxercx ecrnne xonnexrnnnoro oronopa, xoro-
ptm cnxsant ne onn, a nx paoroarent. 3ro osnauaer, uro otuno n
cnyuaxx, xora or nnna rpyxmnxcx xonnexrnnnt oronop c paoro-
arenem saxnmuaer ueepannx ancrpncxnx npo]comson, ro oronop
pacnpocrpanxercx na rpyxmnxcx, nxoxmnx n oponontnte npo]o-
ennennx (coornercrnenno, 8 n. 1 K3T), rax xe, xax na ormenennen
(coornercrnenno, 12 K3T).
Cneyer, onaxo, ormernrt, uro xonnexrnnnte oronopt pacnpocrpa-
nxmrcx na ormenennen, ecnn rontxo onn n coornercrnnn c 18 ff K3T
nonyunnn uepes Hpnmnpnrentnym xamepy craryc ycrana (cm. asan 9a).
Bnyrpn ono orpacnn n coornercrnnn c 6 K3T cnoconocrt opo-
nontntx npo]oennenn saxnmuart xonnexrnnnte oronopt nmeer
npenmymecrno nepe cnoconocrtm saxonntx npecrannrene. ecrnne
oronopon nocnennx ne nmeer cnny nx unenon oponontntx npo]o-
ennenn, ecnn onn saxnmunnn oronopt, xoropte npoonxamr ecrno-
nart n perynnpymr coornercrnymmne rpyonte ornomennx. Tem camtm,
paoroarenm npeocrannxercx, n uacrnocrn, nosmoxnocrt ycxontsnyrt
ns-no ecrnnx oronopa, saxnmuennoro saxonntm npecrannrenem, ny-
rem npncoennennx x oponontnomy npo]oennennm.
annoe perynnponanne, c ono cropont, cnyxnr samnre xoann-
nn, a c pyro, sa nnm cronr npnnnnn rapn]noro enncrna, nexamn
n ocnone ncero ancrpncxoro npana xonnexrnnntx oronopon. Cornacno
+romy npnnnnny, rpyonoe ornomenne c onpeenenntm paoroarenem
moxer perynnponartcx nnmt onnm xonnexrnnntm oronopom
1
, r.e., pa-
ornnx ne moxer naeprnnart npanxmnecx emy ycnonnx ns necxont-
xnx xonnexrnnntx oronopon, rax xax +ro paspymnr ncm xonnennnm
xonnexrnnnoro oronopa.
8 n. 1 K3T rpeyer, urot cropont rpyontx oronopon x momen-
ry saxnmuennx xonnexrnnnoro oronopa nnn nosnee xnnxnnct unenamn
ero cropon. Taxnm opasom, nosnnxaer cnryannx, xora paoroarent no-
ntraercx yxnonnrtcx or oxsarentcrn, nanaraemtx xonnexrnnntm o-
ronopom n pamxax oponontnoro npo]oennennx, nyrem ntxoa ns
nero. Hocxontxy paoroarent rora nnmaercx nosmoxnocrn nnnxrt na
antnemee pasnnrne xonnexrnnnoro oronopa, ro n nocneymmne ns-
menennx ne cmoryr nmert nx nero snauennx, r.e. xonnexrnnnt oronop
yer ecrnonart n ornomennn raxoro paoroarenx nnmt crarnuno
2
.
Ocoym axryantnocrt +ro npnoperaer n rom cnyuae, xora +ror pa-
oroarent ononpemenno xnnxercx nnn cranonnrcx unenom pyroro
1
Cm.: ZellKomm/Reissner, ArbVG 8 Rn 23 ff.
2
Iocnocrnymmne mnenne cm.: Schrammel, Zur Fortwirkung eines Kollektivvertrags
nach Verbandswechsel, ecolex 2002, 896; ZellKomm/Reissner, ArbVG 8 Rn 11.
178
oennennx, npanocnoconoro x saxnmuennm xonnexrnnntx orono-
pon
1
.
Ecnn paoroarent ntxonr ns oponontnoro npo]oennennx n
cranonnrcx unenom saxonnoro npecrannrenx ero nnrepecon, ro no peme-
nnm Bepxonnoro Cya oronopnax ornercrnennocrt paoroarenx peann-
syercx n pamxax nocnenero
2
. Konnexrnnnt oronop +roro oennennx n
ornomennn ntmemero paoroarenx ecrnyer nnmt n rom cnyuae, ecnn
+ror paoroarent eme norennnantno naxonrcx n c]epe ero nnnxnnx.
Ho mnennm Bepxonnoro Cya, unencrno n oprannsannn, saxnmua-
mme xonnexrnnnt oronop, xnnxercx npnopnrerntm no cpannennm
c pyrnmn ]opmamn npnnxsxn x xonnexrnnnomy oronopy. Ecnn xe
nponcxonr nepexo paoroarenx x pyromy oennennm, ro on, xax
npannno, ocymecrnnxercx es nepenoca n ero pamxn ycnonn rpya
npexnero oronopa, xax +ro nmeer mecro npn npocro cmene nnaentna
npenpnxrnx. Tem onee ynnnrentntm xnnxercx pemenne Bepxonnoro
Cya n ornomennn paoroarenx (anxa), xoropt ntmen ns onoro o-
ponontnoro npo]oennennx n cpasy ncrynnn n pyroe oennenne
3
.
B annom cnyuae Bepxonnt Cy nocrynnn no ananornn c npennca-
nnxmn o cmene nnaentna ( 4 n. 2 3axona o xoppexrnponxe nencnn n
xonnexrnnnom oronope) n ocrannn nx corpynnxon ycnonnx ntnnar no
npexnemy xonnexrnnnomy oronopy
4
.
5. Konnusuu konnek1unumx poronopon
Kax yxe ormeuanoct, ancrpncxoe npano xonnexrnnntx oronopon
crponrcx na npnnnnne rapn]noro enncrna: orentnoe rpyonoe orno-
menne, nesanncnmo or xaxnx-nno coopaxenn, perynnpyercx onnm
xonnexrnnntm oronopom. Konnnsnx oronopon nosmoxna rora, xora
onn n ror xe paoroarent ecrnyer n necxontxnx orpacnxx n no+ro-
my nmeer necxontxo paspemenn na sanxrne npomtcnom, n/nnn cocronr
n necxontxnx oponontntx npo]oennennxx.
Ecnn n ocnone mnoroxparno cnoconocrn paoroarenx saxnmuart
xonnexrnnnte oronopt nexnr nnaenne nymx n onee npenpnxrnx-
mn, ro nx paornnxon ecrnyer n coornercrnnn c 9 n. 1 K3T oronop,
nanonee coornercrnymmn mecry pacnonoxennx n npo]eccnonantno
opnenrannn npenpnxrnx. B coornercrnnn c 9 n. 2 K3T ro xe camoe
xacaercx cnryannn, xora na camocroxrentnte uacrn npenpnxrnx pac-
npocrpanxercx ecrnne pasntx xonnexrnnntx oronopon.
1
Cm.: Marhold/Friedrich, Kollektivvertragswechsel.
2
Pemenne Bepxonnoro Cya or 21.12.2000, RdW2001, 220 (Runggaldier).
3
Pemenne Bepxonnoro Cya or 23.11.2005 DRdA 2006/42 (Grillberger)=ZAS 2006/41
(Winkler).
4
Marhold/Friedrich, Kollektivvertragswechsel durch Wechsel der Mitgliedschaft zu frei-
willigen Berufsvereinigungen, Teil 1 RdW 2005, 309 Teil 2 RdW, 2005, 361; Winkler,
Anmerkung zu OGH vom 23.11.2005, ZAS 2006/41.
179
Ecnn xe paornnx sanxr ononpemenno na nyx n onee npenpnxrnxx
onoro paoroarenx, ro nx nero n coornercrnnn c 10 n. 1 K3T ecrny-
er xonnexrnnnt oronop no ero ocnonno paore, uro onpeenxercx, xax
npannno, no npemenntm xpnrepnxm. Ecnn nx nentsx npnmennrt, ro n coor-
nercrnnn c 10 n. 2 K3T ntnpaercx ror orpacneno oronop, xoropt n
macmraax crpant oxnartnaer nanontmee uncno rpyontx ornomenn.
Ha rax nastnaemtx cmemanntx npenpnxrnxx, xora paoroa-
rent nmeer nx onoro npenpnxrnx necxontxo paspemenn na sanxrne
npomtcnom, npnmenxercx 9 n. 3 K3T: na nce rpyonte ornomennx pac-
npocrpanxercx ecrnne xonnexrnnnoro oronopa ro orpacnn, xoropax
nmeer nx exrentnocrn npenpnxrnx onpeenxmmee +xonomnuecxoe
snauenne
1
. Ecnn xe ner nosmoxnocrn +ro ycranonnrt, ro ecrnyer xon-
nexrnnnt oronop, oxnartnammn nanontmee uncno rpyontx or-
nomenn n +ro orpacnn.
3axonom ne npeycmorpen cnyua, xora paoroarent nnaeer ny-
mx npenpnxrnxmn n rontxo na onom ns nnx ecrnyer xonnexrnnnt
oronop. Bepxonnt Cy npn +rom opamaercx no ananornn x 9 n. 1
K3T
2
, cornacno xoropomy xonnexrnnnt oronop pacnpocrpanxercx na
paornnxon npenpnxrnx, xoropomy on coornercrnyer no ero mecry pac-
nonoxennx n npo]eccnonantno opnenrannn. Ha paornnxon npenpn-
xrnx, ne nmemmero xonnexrnnnoro oronopa, ne pacnpocrpanxercx e-
crnne xaxnx-nno pyrnx xonnexrnnntx oronopon.
C pyro cropont, nx cmemannoro npenpnxrnx, re nx ono ero
uacrn cymecrnyer xonnexrnnnt oronop, a nx pyro ner, nentsx, no
mnennm Bepxonnoro Cya, npnmenxrt no ananornn 9 n. 3 K3T
3
. 3ect
nesanncnmo or orpacnn, xoropax nmeer nx exrentnocrn npenpnxrnx
onpeenxmmee +xonomnuecxoe snauenne, onee noxonr xonnexrnnnt
oronop, xoropomy nounnen paoroarent n cnny cnoero unencrna n opra-
nnsannn, n ro nnn nno mepe cnocono x saxnmuennm oronopon. Taxax
cyenax npaxrnxa orpaxaer rnannym nenenym ycranonxy ancrpncxoro
npana xonnexrnnntx oronopon na oxnar xonnexrnnntmn oronopamn no
nosmoxnocrn ncero xomnnexca rpyontx ornomenn
4
.
6. ec1nue konnek1unumx poronopon
Kax yxe ormeuanoct, xonnexrnnnte oronopt n coornercrnnn c 11
K3T nmemr nopmarnnnoe ecrnne, r. e. ecrnymr xax saxon n ero ma-
repnantnom cmtcne. B c]epe cnoero orpacnenoro, reppnropnantnoro n
nepconantnoro ecrnnx nopmt xonnexrnnnoro oronopa nmemr npx-
1
Cm.: Marhold/Friedrich, sterreichisches Arbeitsrecht, 423; Lschigg, Arbeitsrecht, 721.
2
Pemenne Bepxonnoro Cya or 13.10.1993, DRdA 1993, 171; Pemenne BC 31.8 1994,
ZAS 1995, 158.
3
Pemenne Bepxonnoro Cya or 9 Ob A 1390/05i, ZAS 2007, 29 (Friedrich).
4
Friedrich, Kollektivvertragsfreier Raum und Mischbetrieb-Anmerkung zu OGH 9 Ob A
139/05i, ZAS 2007, 29 (Friedrich).
180
moe ecrnne n xaxt ns nxoxmnx n c]epy ero ecrnnx paornnx n
paoroarent moryr ocnontnart cnon ncxn nenocpecrnenno na nopmax
xonnexrnnnoro oronopa
1
. ecrnne oronopa n xauecrne marepnantnoro
saxona rpeyer cornacno 14 K3T onpeenenno nynnunocrn: coor-
nercrnymmne nynnunte oronopt cornacno 15 K3T ocrynnt ncem
rpyxmnmcx nx osnaxomnennx.
Kpome roro, oronopt n coornercrnnn c 3 K3T nmemr onocroponnee
nmneparnnnoe ecrnne, rax uro n ymep rpyxmnmcx ne moryr rpaxronart-
cx nn cornamennx no enam npenpnxrnx, nn orentnte oronopt n pam-
xax xonnexrnnnoro oronopa. Onaxo ecnn oronop +ro paspemaer, ro moryr
npeycmarpnnartcx cornamennx, npeocrannxmmne rpyxmnmcx onee nt-
ronte ycnonnx. Ho na npaxrnxe +roro npaxrnuecxn ne nanmaercx.
Cropont xonnexrnnnoro oronopa moryr raxxe n coornercrnnn c 2
n. 1 K3T npnnnmart nsanmnte oxsarentcrna.
Oxsarentcrnennax uacrt xonnexrnnnoro oronopa ocoenno naxna
ns-sa rax nastnaemtx oxsarentcrn o ntnonnennn oxsannocre n ox-
sarentcrn o pemennn cnopon mnpntm nyrem. Ho+romy cropont onxnt
cnenrt sa rem, urot xax paoroarenn, rax n paornnxn ntnonnxnn
cnon oxsannocrn, ntrexammne ns xonnexrnnnoro oronopa, croponam
xonnexrnnnoro oronopa sanpemaercx necrn rpyonte xon]nnxrt no no-
noy ycnonn rpya, xoropte yperynnponant xonnexrnnntm oronopom.
7. Rocnepec1nue konnek1unuoro poronopa
Hocne npexpamennx xonnexrnnnoro oronopa ero ecrnne n coor-
nercrnnn c 11 K3T coxpanxercx nx rex npanoornomenn, xoropte nm
perynnponannct x +romy momenry (nocneecrnne). Onaxo +ro e-
crnne npoonxaercx rontxo o momenra ncrynnennx n cnny nonoro xon-
nexrnnnoro nnn rpyonoro oronopa, a nocrynammne na npenpnxrne
nonte paornnxn ne nonaamr no nocneecrnne xonnexrnnnoro
oronopa. Hocxontxy raxo xonnexrnnnt oronop ne nmeer onocro-
ponnero nmneparnnnoro ecrnnx, ro orentnte oronopt moryr rpax-
ronartcx n ymep rpyxmnmcx.
8. onyc1uuoe copepxauue konnek1unumx poronopon
nx roro, urot xonnexrnnnt oronop onaan nopmarnnno cn-
no, rpeyercx ero nernrnmannx, xoropax nponsnonrcx, npexe ncero,
n coornercrnnn c 2 n. 2 pas. 2 K3T. Cymecrnymr n cnennantnte nop-
mt, n uacrnocrn, 3 ff 3axona o npoonxnrentnocrn paouero nx.
1
Cm.: Marhold/Friedrich, sterreichisches Arbeitsrecht, 426; Lschnigg, Arbeitsrecht,
88, ZellKomm/Reissner, ArbVG 11.
181
8.1. Copepxa1enuume uopum
Henrpantno ynonnomounnamme nopmo xnnxercx 2 n. 2 pas. 2
K3T, n coornercrnnn c xoropo xonnexrnnnt oronop moxer nopmarnn-
no perynnponart ntrexammne ns rpyonoro oronopa nsanmnte npana n
oxsannocrn cropon.
B ornnune or cornamennx no enam npenpnxrnx, xoropoe n coorner-
crnnn c 29 K3T nmeer nnmt orpannuennym perynnpymmym xomneren-
nnm n ornomennn onycxaemtx saxonom n xonnexrnnntm oronopom co-
cranon, xonnexrnnnt oronop nmeer nonnym xomnerennnm: on moxer
perynnponart nce, uro ornocnrcx x coepxannm rnnnunoro rpyonoro o-
ronopa. B uacrnocrn, +ro xacaercx onnart rpya, paouero npemenn (npn
yuere rpeonann saxona cm. 4 ff. Arbeitszeitgesetz), ornycxa, nencnon-
ntx nonpocon
1
. Hernnnunte nx rpyonoro oronopa nonpoct, nanpnmep,
nopxox ntnnart nsxroro paornnxom xpenra, nm ne sarparnnamrcx.
Konnexrnnnt oronop, ocnyxnnax rontxo rnnnunte nx rpyonoro o-
ronopa nonpoct, ne moxer perynnponart rax nastnaemte saxnmunrentnte
nopmt, xoropte onpeenxmr, xaxnx paornnxon moxer nannmart paoroarent.
Hcxnmuennem xnnxercx rax nastnaemax oronopxa o noccranonnennn paornnxa
n pamxax connantntx nnanon. B coornercrnnn c 1 ueepantnoro anrnreppo-
pncrnuecxoro saxona onpeenenno sanpement rax nastnaemte oronopxn o
oprannsannn, xoropte nosnonxmr nannmart rontxo unenon npo]comson.
8.2. Reucuouume uopum
Konnexrnnnt oronop n coornercrnnn c 2 n. 2 pas. 3 K3T nmeer onpee-
nennte xomnerennnn ornocnrentno yxe ynonnnmnxcx paornnxon: on moxer
nsmennrt ycnonnx, onpeenennte panee n xonnexrnnnom oronope. Ecnn xe
ycnonnx saxpennent n nepconantnom rpyonom oronope nnn nponsnocrnen-
nom cornamennn, ro onn ne moryr trt nsmenent xonnexrnnntm oronopom.
Ecnn saxpennennte n xonnexrnnnom oronope nencnonnte ntnnart
onxnt trt cnnxent nnn yxyment pyrnm opasom, ro ncrynamr n
ecrnne ocnonnte npana, n uacrnocrn, rapanrnx npana cocrnennocrn
n npnnnnn panencrna ncex nepe saxonom. Orpannuenne n pamxax xon-
nexrnnnoro oronopa nencnonntx ntnnar onycxaercx, ecnn +ro onpan-
tnaercx xaxnmn-nno coopaxennxmn nenecoopasnocrn
2
.
8.3. Couuanuuo-nnauonme uopum
Cornacno 97 n. 1 pas. 4 K3T xonnexrnnnt oronop moxer pery-
nnponart nopmt connantnoro nnana. Ho connantntm nnanom nonnma-
mrcx meponpnxrnx no ycrpanennm, npeornpamennm nnn cmxruennm
nocnecrnn n cmtcne 109 n. 1 pas. 16 K3T, ntsnanntx nponsno-
crnenntmn nsmenennxmn, ecnn onn nerarnnno orpaxamrcx na snaun-
rentno uacrn paornnxon npenpnxrnx.
1
879 ABGB, Pemenne Bepxonnoro Cya or 14.03.1990, RdW 1990, 387.
2
Cm.: Marhold/Friedrich, sterreichisches Arbeitsrecht, 404.
182
Taxontmn xnnxmrcx, n coornercrnnn c 109 n. 1 K3T, nanpnmep, npe-
xpamenne paort npenpnxrnx nnn ero uacrn, nepenoc npenpnxrnx n
pyroe mecro, cnnxnne npenpnxrn, nneenne nontx rexnonorn, npe-
xpamenne paoroarenem rpyontx ornomenn, ecnn onn npentmamr
onpeenennoe nx xonnuecrno. Coornercrnenno rnny nponsnocrnenntx
nsmenenn npnmenxmrcx n pasnnunte connantno-nnanonte nopmt n
nne meponpnxrn, cnocontx nnnennponart nenaronpnxrnte nx rpy-
xmnxcx nocnecrnnx +rnx nsmenenn (nanpnmep, npeycmarpnnamrcx
nontmenne xnann]nxannn nnn onnart na rpancnoprnte pacxot).
Ocooe snauenne connantnt nnan nmeer n rex cnyuaxx, xora n pe-
syntrare nponsnocrnenntx nsmenenn npexpamamrcx rpyonte ornome-
nnx. Tora rnnnuntm coepxannem connantnoro nnana xnnxercx ntnnara
ynonenntm paornnxam nontmennoro ntxonoro noconx. Bosmoxno
raxxe npnnxrne paoroarenem oxsarentcrna no noccranonnennm paor-
nnxa. 3ro enncrnennt cnyua, xora n xonnexrnnnt oronop paspe-
maercx nxnmuart rax nastnaemte saxnmunrentnte nopmt.
Ecnn connantno-nnanonte nopmt nxnmuamrcx n xonnexrnnnt o-
ronop, ro n coornercrnnn c 97 n. 2 K3T nponsnocrnennt coner npe-
npnxrnx ne nmeer npana rpeonart or cornacnrentno xomnccnn npnnx-
rnx connantnoro nnana eme n n ]opme nponsnocrnennoro cornamennx,
uro nosmoxno nnmt c oomnoro cornacnx nnaentna npenpnxrnx n
nponsnocrnennoro conera.
8.4. Yupepu1enuume uopum
B coornercrnnn c 2 n. 1 pas. 6 K3T cropont xonnexrnnnoro orono-
pa moryr n ero pamxax oprannsontnart pasnnunte yupexennx, n paore
xoroptx paornnxn n paoroarenn nmemr npano yuacrnonart n cnny ero
nmneparnnnoro ecrnnx. 3ro nmeer ocooe snauenne npn yupexennn
nencnonntx xacc nxyne c oxsannocrtm paoroarenx no ynnare nsnocon
1
.
8.5. Paspemu1enuume uopum
Paspemnrentnte nopmt xonnexrnnnoro oronopa oecneunnamr npo-
nsnocrnennomy cornamennm nopmarnnnoe ecrnne: n coornercrnnn c
29 K3T nponsnocrnennoe cornamenne ocymecrnnxer ro perynnponanne,
na xoropoe ono ynonnomoueno saxonom nnn xonnexrnnntm oronopom.
A xonnexrnnnt oronop moxer paspemart n pamxax nponsnocrnennoro
cornamennx rontxo re ecrnnx, na xoropte cam nmeer npano.
8.6. Yc1anume uopum
Ho ycranntmn nopmamn nonnmamrcx nnt perynnponannx n pamxax
xonnexrnnnoro oronopa, na ocnonannn xoroptx pacmnpxmrcx nonnomo-
unx xonnexrnna n nonnomounx nponsnocrnennoro conera xax ero oprana.
1
Cm.: Marhold/Friedrich, sterreichisches Arbeitsrecht, 408 f.
183
Ancrpncxax cncrema ycranon npenpnxrn ne nosnonxer, onaxo,
xonnexrnnnomy oronopy pacmnpxrt nonnomounx paornnxon. Hanpn-
mep, nonoxennx xonnexrnnnoro oronopa, paspemammne cnepxypounte
uact rontxo c oopennx nponsnocrnennoro conera nnn nponenammne
cpox nx ero orstna n coornercrnnn c 105 K3T, yyr neecrnnrent-
ntmn. Hcxnmuenne coepxnrcx n 2 n. 2 pas. 5 K3T, re peut ner o
yuacrnn xonnexrnna n peannsannn connantnoro nnana, a raxxe o mepo-
npnxrnxx no ocronomy oycrpocrny paounx mecr.
9. Ocome oronopku n konnek1unumx poronopax
Hepexo npano xonnexrnnnoro oronopa perynnponart coepxarent-
nte nopmt orpannunnaercx saxonom nnn cyeno npaxrnxo.
9.1. Apu1paxume u cornacu1enuume oronopku
B xonnexrnnnom oronope sapanee ne moxer npeycmarpnnartcx nos-
moxnocrt nepenoca cnopa o rpyonom ornomennn n apnrpaxnt cy
1
.
C ono cropont, Ancrpncxnm rpaxancxnm nponeccyantntm xoex-
com ( 577) npeycmorpeno, uro opamenne n apnrpaxnt cy npons-
nonrcx rontxo na ocnone nnnnnyantnoro apnrpaxnoro oronopa.
C pyro cropont, n coornercrnnn c 9 n. 2 3axona o rpyonom n co-
nnantnom cyonponsnocrne cropont moryr ocrnrart oronopennocrn
o opamennn n apnrpaxnt cy no yxe nosnnxmemy cnopy.
Or apnrpaxntx oronopox cneyer ornnuart cornacnrentnte oronop-
xn, xoropte n nenom paspemamrcx cyeno npaxrnxo
2
. Taxne oronopxn
paspemamr opamenne n otunt cy rontxo nocne nponeennx corna-
cnrentno nponeypt, npeycmorpenno xonnexrnnntm oronopom.
9.2. Oronopku o cpokax
Oronopxn o cpoxax moryr npeycmarpnnart cpox, n reuenne xoroporo
onxnt noanartcx ncxn
3
. nnrentnocrt cpoxa ne onxna ocnoxnxrt
nponecc npanonpnmenennx: cyenax npaxrnxa cunraer onycrnmtm
cpox n rpn mecxna
4
.
9.3. Oronopku o sapnna1e
Oronopxn o sapnnare onxnt coecrnonart nontmennm ne rontxo
xonnexrnnno-oronopntx mnnnmantntx sapnnar, no n nonyuaemtx pe-
antno sapnnar: nentm oronopox xnnxercx oecneuenne noxynarentno
cnoconocrn nocnennx.
1
Pemenne Bepxonnoro Cya or 13.06.1995, ecolex 1995, 712.
2
Cm.: Pemenne Bepxonnoro Cya or 17.04.1997, RdW 1997, 407.
3
Cm.: Pemenne Bepxonnoro Cya or 26.11.1997, DRdA 1997, 264 (Resch).
4
Cm.: Marhold/Friedrich, sterreichisches Arbeitsrecht, 428.
184
onycrnmocrt n ecrnne anntx oronopox n nnreparype ocnapnnaer-
cx. Hexoropte anropt yrnepxamr, uro oronopxn n npnnnnne neonycrn-
mt, rax xax ne coornercrnymr ycranntm saauam xonnexrnnnoro oronopa
n xnnxmrcx neonycrnmtm nmemarentcrnom n uacrnym anronomnm
1
.
Croponnnxn xe oronopox rpeymr npnart nm nmneparnnnt xa-
paxrep (rax nastnaemte xnann]nnnponannte oronopxn o sapnnare) c
rem, urot onee ntcoxne peantnte sapnnart nmenn ror xe craryc,
uro n xonnexrnnno-oronopnte mnnnmantnte
2
. 3ro npnneno t, o-
naxo, x romy, uro nnyrpn ono orpacnn na pasnnuntx npenpnxrnxx
ecrnonann t pasnnunte xonnexrnnno-oronopnte mnnnmantnte
sapnnart, uro npornnopeunno t ynn]nnnpymme nanpannennocrn
xonnexrnnnoro oronopa.
Xorx cyenax npaxrnxa n ncxonr ns onycrnmocrn oronopox o sap-
nnare, no paccmarpnnaer nx xax orpannuenno nmneparnnnte (rax nast-
naemte npocrte oronopxn o sapnnare)
3
. Vuacrnnxn rpyonoro oronopa
onxnt paccmarpnnart nontmenne peantntx sapnnar xax nmneparnn-
nt axr, no nontmennte peantnte sapnnart no nmneparnnnocrn ycry-
namr mnnnmantno sapnnare. Peantnax sapnnara moxer trt nsmenena
nepconantntm rpyontm oronopom, npnuem xonnexrnnno-oronopnax
mnnnmantnax sapnnara ne moxer trt nonnxena nn n xoem cnyuae.
10. Oquuuanuuoe uopuuponauue
Kax yxe ynomnnanoct, ancrpncxoe npano xonnexrnnnoro orono-
pa naneneno na oxnar xax moxno ontmero uncna rpyontx ornome-
nn. urot oecneunrt raxoe perynnponanne, n onpeenenntx cnyuaxx
npeycmorpeno, uro xora rpyonoe ornomenne ne oxnaueno xonnexrnn-
ntm oronopom, ro ocote ycnonnx rpya moryr perynnponartcx neom-
crnenntm nyrem nnn uepes ueepantnym npnmnpnrentnym xamepy.
11. Yc1an
B ancrpncxom rpyonom npane n coornercrnnn c 12 K3T xonnex-
rnnnt oronop ecrnyer nonne rontxo n ornomennn naemntx paor-
nnxon. nx roro, urot on nmen npanonoe ecrnne nx neoxnauenntx
nm paoroarene, neoxonmo n coornercrnnn c 18 ff. K3T npnart
uepes ueepantnym npnmnpnrentnym xamepy oronopy nnn ero uacrn,
nanpnmep rannne sapnnar, craryc ycrana. Taxnm opasom, xonnexrnn-
nt oronop yer nmert nmneparnnno-npanonoe nosecrnne sa rpann-
namn ero c]ept nnnxnnx.
1
Cm.: Marhold/Friedrich, sterreichisches Arbeitsrecht, 428.
2
Cm.: ZellKomm/Reissner, ArbVg 2 Rn 56 f.
3
Pemenne Bepxonnoro Cya or 18.05.1999, ZAS 1999/19 (Aigner)=Arb 11.871.
185
Hpnpannnnanne xonnexrnnnoro oronopa x ycrany n coornercrnnn c
18 ff. K3T onycrnmo rontxo n ysxnx pamxax 18 n. 3 K3T
1
. On mo-
xer trt oxnnen n xauecrne ycrana rontxo no saxnxe npanocnoco-
noro oennennx paornnxon nnn paoroarene, xoropte xnnxmrcx
cropono npenpamaemoro n ycran xonnexrnnnoro oronopa.
B rex orpacnxx, re ecrnymr rontxo xonnexrnnnte oronopt, sa-
xnmuennte oponontntmn npo]oennennxmn paoroarene, nonne-
uenne n oronopt neoxnauenntx paoroarene ocoenno naxno nx
oxnauenntx paoroarene. Bet n cnxsn c xaprentntm xapaxrepom
xonnexrnnnoro oronopa, ycranannnnammero ennte asonte ycnonnx
rpya n orpacnn, npenpnnnmarenm naxno trt ynepenntm, uro ero xon-
xypenrt nannmamr paornnxon na rex xe asontx ycnonnxx, uro n on.
B xauecrne ycrana oxnnxmrcx rontxo ecrnymmne n o]nnnant-
no onynnxonannte xonnexrnnnte oronopt, nmemmne n ro xe npemx
npeonaammee snauenne n n nenom oxnartnammne ananornunte rpy-
onte ornomennx
2
. Hpnuem, ycran ne moxer oxnartnart re rpyonte
ornomennx, xoropte yxe perynnpymrcx rpyontm oronopom
3
.
Hpanono xapaxrep npnpannnnannx xonnexrnnnoro oronopa x ycrany
uepes ueepantnym npnmnpnrentnym xamepy cneyer onpeenxrt xax
amnnncrparnnnt axr: on npnaer xonnexrnnnomy oronopy xpome ero
anronomno onpeenenno c]ept ecrnnx oxsarentnoe ecrnne na ne-
onpeenennt xpyr nnn
4
. Onaxo xonnexrnnnt oronop, oxnnennt
ycranom n coornercrnnn c 19 K3T, ecrnyer n ornomennn paoroare-
ne, oxnauenntx nnmt ycranom, xax nopmantnt xonnexrnnnt o-
ronop nanpxmym n nmneparnnno.
Hpanonoe ecrnne ycrana saxanunnaercx nnn no ncreuennn ne-
xamero n ero ocnone xonnexrnnnoro oronopa, nnn n coornercrnnn c
20 n. 4 pemennem ueepantno npnmnpnrentno xamept, nnn ecnn
naxoxmncx n c]epe ecrnnx ycrana paoroarent nonaaer no
ecrnne xonnexrnnnoro oronopa.
12. Muuuuanuuan sapao1uan nna1a
Ancrpncxax cncrema oecneuennx asontx ycnonn rpya nxnmua-
er n coornercrnnn c 22 K3T mnnnmantnt rapn] onnart rpya
5
. Ho-
+romy ueepantnax npnmnpnrentnax xamepa moxer npn onpeenenntx
ycnonnxx, ntcrynax n xauecrne perynnpymmero oprana, nasnauart cama
mnnnmantnte pasmept onnart rpya n oemt nosmemennx pacxoon
6
.
1
Cm.: Lschning, Strukturfragen der Satzung (Wien 2010), 80 ff; Marhold/Friedrich,
stereichisches Arbeitsrecht, 440 ff.
2
B nopxxe ncxnmuennx ne paspemaercx oxnnxrt n xauecrne ycrana ]npmennte
xonnexrnnnte oronopt.
3
Cm.: Marhold/Friedrich, sterreichisches Arbeitsrecht, 442 f.
4
Cm.: Pemenne Bepxonnoro cya or 29.09.1994, ZAS 1995, 134 (Tomand)=DRdA 1996,
30 (Rebhahn).
5
Cm.: Schrammel, Rechtsfragen des Mindestlohntarifs, ZAS 2005, 196 ff.
6
Cm.: Strasser in: Strasser/J abornegg/Resch, ArbVG 22 Rn 5 m.w.N.
Onaxo mnnnmantnt rapn] moxer nnonrtcx rontxo n cnyuaxx,
xora n orpacnn ne moxer trt saxnmuen xonnexrnnnt oronop ns-sa
orcyrcrnnx npanocnoconoro oennennx paoroarene
1
, r.e. saaua
cocronr cxopee n rom, urot saxptrt npoen n nonpoce onnart rpya n
nosmemennx pacxoon
2
.
B coornercrnnn c 22 n. 1 K3T mnnnmantnt rapn] moxer trt
nneen rontxo no saxnxe npanocnoconoro oennennx rpyxmnxcx,
uro nornuno, noromy uro mnnnmantnt rapn] npenonaraer orcyr-
crnne raxoro oennennx na cropone paoroarene. Hpn ycranonne-
nnn mnnnmantntx ntnnar n nosmemennx pacxoon ueepantnax npn-
mnpnrentnax xamepa moxer n coornercrnnn c 23 K3T opnenrnponartcx
na npnmep pocrnenntx orpacne +xonomnxn. Mnnnmantnte rapn]t
nmemr n coornercrnnn c 24 K3T n cnoe reppnropnantno, orpacne-
no n nepconantno c]epe npxmoe nmneparnnnoe ecrnne. Bmecre c
rem n coornercrnnn c 22 n. 3 pas. 2 K3T npnmenenne mnnnmantntx
rapn]on ncxnmueno, ecnn rpyonoe ornomenne perynnpyercx xonnex-
rnnntm oronopom nnn samennnmnm ero ycranom.
Axrnnno ncxyrnpyercx nonpoc o rom, coxpanxer nn cnoe ecrnne mn-
nnmantnt rapn], xora yxe nocne axra o ero nneennn opasontnaercx
npanocnoconoe oennenne paoroarene. Ecnn npnunno npnnxrnx
annoro axra tno orcyrcrnne npanocnoconoro oennennx paoroa-
rene, ro, no moemy mnennm, c ero nosnnxnonennem ncuesaer npanonax oc-
nona rapn]a, a, cneonarentno, npexpamaercx n ero ecrnne
3
.
Bepxonnt Cy npnepxnnaercx xe mnennx, uro rapn] repxer cnoe
npanonoe ecrnne rontxo nocne roro, xax paoroarent ncrynnn n cos-
annoe oennenne n saxnmunn xonnexrnnnt oronop. Hpecrannx-
ercx, uro Bepxonnt Cy cam cee npornnopeunr.
C ono cropont, Bepxonnt Cy saxnnxer, uro nentm mnnnmant-
noro rapn]a ne xnnxercx ntnynrt npanocnoconte oennennx pao-
roarene x saxnmuennm xonnexrnnnoro oronopa, rax xax rapn] nno-
nrcx rontxo npn orcyrcrnnn npanocnoconoro oennennx. C pyro
cropont, rapn] onxen coxpanxrtcx npn opasonannn nonoro oen-
nennx paoroarene, xorx npn yxe cymecrnymmem oennennn npn-
nxrne mnnnmantnoro rapn]a nenosmoxno.
3ro neer x romy, uro nonoe oennenne paoroarene moxer, n
npnnnnne, saxnmunrt xonnexrnnnt oronop npn cymecrnymmem mnnn-
mantnom rapn]e. Onaxo raxo oronop ne yer saxnmuen, ecnn paoro-
arenn nocranxr nonpoc o pasmepe ntnnar paornnxam nnxe rapn]a, rax
xax npecrannrenn paornnxon, onnpaxct na cymecrnymmne rapn]nte
ycnonnx, ne noyr na saxnmuenne oronopa, yxymammero cymecrny-
mmne ycnonnx.
1
Ocoenno +ro xacaercx paornnxon no yxoy na omy, uacrntx yunrene, yunrene my-
stxn n xstxa (cm. Strasser in Strasser/Jabornegg/Resch, 2 ArbVG Rn. 2).
2
Pemenne Bepxonnoro Cya or 16.12.2005, Arb 12.582.
3
Friedrich, Kollektivvertragsfhigkeit und Kollektiv vertrags zustndigkeit, ASoK 2006 446
(449 f.); Marhold/Friedrich, sterreichisches Arbeitsrecht, 443 f; cm. raxxe Schrammel,
Rechtsfragen des Mindestlohntarifs, ZAS 2005, 196 ff.
187
A.A. Lveaee
1
RPAKTHKA RPHMEHEHHR
3AKOHOATERLCTBA O TPYE
POCCHHCKOH OEEPAUHH:
OTERLHLE RPOBREML
C momenra npnnxrnx Tpyonoro xoexca Pu (anee TK Pu) npo-
mno oxono ecxrn ner. 3a +ro npemx n nero tno nneceno snaunrentnoe
xonnuecrno nsmenenn n nonpanox. Bo nsmenenne nnn yrounenne anno-
ro xon]nnnponannoro npanonoro oxymenra npnnxr px ]eepantntx
saxonon (nanonee snaunmte ns nnx or 30 nmnx 2006 roa N 90-u3
2
,
n or 1 oxrxpx 2007 roa N 224-u3
3
), nocranonnenne Koncrnrynnon-
noro Cya Pu or 15 mapra 2005 r. N 3-H
4
, onpeenenne +roro xe Cya or
11 nmnx 2006 r. N 213-O
5
.
B pesyntrare mnorne crartn TK Pu nperepnenn cymecrnennte nsme-
nennx. Honannn xocnynnct nopxxa n ycnonn saxnmuennx rpyonoro
oronopa (xax cpounoro, rax n na neonpeenennt cpox), conmemennx n
conmecrnrentcrna, onnart rpya, rapanrn n xomnencann, marepnant-
no ornercrnennocrn cropon n r.n.
Ha ceronxmnn ent pe]opmnponannm noneprnoct cntme 300 cra-
re npnnxroro n exape 2001 r. TK Pu, n nero nxnmueno onee 10 co-
nepmenno nontx npanontx nopm.
Tpyno ornernrt na nonpoc, nnrepecymmn mnornx, xomy xe
ontme nonesno: paoroarenm nnn paornnxy, xro ntnrpan n pesynt-
rare noonoro pe]opmnponannx? Hao cxasart, uro na +ror cuer ner
ennoro mnennx axe y camnx saxonoarene. Kro-ro cunraer, uro nono-
nneennx nomoryr paornnxam, xro-ro nnnr yxpennenne nosnnnn pa-
oroarene, xro-ro nonaraer, uro nponsomemne nsmenennx yyr na
pyxy oenm croponam.
Tax, nauantnnx Hpanonoro ynpannennx ueepantno cnyxt no
rpyy n sanxrocrn (Pocrpy) H.H. Lr.oee cunraer, uro ecrnymmn
ntne TK Pu cran n ontme crenenn yunrtnart nnrepect naemntx
paornnxon. H c +rnm nentsx ne cornacnrtcx.
B nenom moxno xoncrarnponart, uro nocnenne nsmenennx n rpy-
onom saxonoarentcrne Pu nce xe ronopxr n nontsy npeoonennx cno-
1
Inannt nayunt corpynnx cexropa rpyonoro npana n npana connantnoro oe-
cneuennx Hncrnryra rocyapcrna n npana Poccncxo axaemnn nayx, oxrop mpn-
nuecxnx nayx.
2
C3 Pu. 2006. N 27. Cr. 2878.
3
C3 Pu. 2007. N 41. Cr. 4844.
4
C3 Pu. 2005. N 13. Cr. 1209.
5
C3 Pu. 2006. N 41. Cr. 4285.
188
xnnmecx n nocnenne rot renennnn pasnnrnx saxonon o rpye n
nontsy paoroarene. Tem camtm nornepxaercx ocnonno nocrynar
poccncxoro (conercxoro) rpyonoro npana o neoxonmocrn ntnon-
nennx +ro orpacntm npana n nepnym ouepet samnrno, a ne npons-
nocrnenno ]ynxnnn, rax yenrentno oxasannt neno nnexo
oreuecrnenntx yuentx-rpyonnxon (H.I. A.ercauopoe, C.A. Heauoe,
K.H. Ivcoe, A.M. Kvpeuuo, P.3. Hueuu, B.H. Hurumuucru, P.H. Op-
.oecru, A.C. Hauroe, I.C. Cra:roea, O.B. C+upuoe n p.).
Hanpnmep, na cocroxnmecx 4 nmnx 2007 r. n Hncrnryre saxonoa-
rentcrna n cpannnrentnoro npanoneennx npn Hpannrentcrne Pu Hayu-
no-npaxrnuecxo xon]epennnn na remy: Hpaxrnxa npnmenennx Tpyo-
noro xoexca Poccncxo ueepannn: nexoropte cnopnte nonpoct n
ntcrynnennxx ocnonntx oxnaunxon ormeuanact +ra n nenom nosnrnn-
nax renennnx n pasnnrnn oreuecrnennoro rpyonoro saxonoarentcrna.
B ro xe npemx mnorne cnennanncrt, nxnmuax n cye Bepxonno-
ro Cya Pu, na anno xon]epennnn ormernnn nent px nponem n
npanonpnmennrentno npaxrnxe.
Moxno cornacnrtcx c npo]eccopom P.H. Op.oecru+, xoropt or-
mernn, uro nexoropte nonpoct n TK Pu pement neyauno:
n uacrnocrn, ycranonnen nospacrno npnsnax n xauecrne ocnona-
nnx nx saxnmuennx cpounoro rpyonoro oronopa, necmorpx na
sanper ncxpnmnnannn n c]epe rpya;
ne npeycmorpent ocrarouno uerxne xpnrepnn nx ynontnennx
pyxononrene oprannsann no pemennm cocrnennnxa, a raxxe
cnennantnte rapanrnn no onnare rpya nopocrxon, nnn, nmem-
mnx coxpamennt paoun ent;
ne orpaxent mnorne nopmt mexynaponoro npana, coepxamn-
ecx n xonnennnxx MOT.
P.H. Op.oecru oparnn raxxe nnnmanne na yxe nosnnxammne npo-
nemt no nonoy npnmenennx cr. 71, 79 TK Pu n nexoroptx pyrnx.
B uacrnocrn, nexcno, xaxont nocnecrnnx neconmennx cpoxon npe-
ynpexennx paoroarenem paornnxa o ynontnennn, c xaxoro momenra
npemennt nepeno no cornamennm cropon cranonnrcx nocroxnntm
c nepnoro nx nepenoa nnn no ero oxonuannn.
Hoepxnnaem mt n nosnnnm H.A. Uurauoeo o rpynocrxx c npn-
menennem cr. 64 TK Pu, xoropax npeocrannxer rpaxannny npano o-
xanonart neoocnonannt orxas n saxnmuennn rpyonoro oronopa n
cyenom nopxxe. H ecrnnrentno, xaxoe pemenne o noccranonnennn
napymennoro npana onxen npnnxrt mnpono cytx, ecnn on npnsnaer
orxas n saxnmuennn rpyonoro oronopa neoocnonanntm? Kax no-
uepxnnaer H.A. Uurauoea, ne concem nonxrno, uro cneyer nonnmart
no napymenntm npanom, ecnn npnnxrt no nnnmanne, uro nn mexyna-
ponoe, nn poccncxoe saxonoarentcrno ne saxpennxer esycnonnoro
189
npana rpaxannna rpeonart npeocrannennx emy ro nnn nno xon-
xperno paort. H poccncxne cyt yunrtnamr +ry renennnm npn
paccmorpennn xonxperntx en. Tpyonte cnopt, nosnnxammne n cnx-
sn c orxasom n npneme na paory, ne xnnxmrcx cornacno cnoxnnmecx
cyeno npaxrnxe cnopamn o noccranonnennn na paore, rax xax onn
nosnnxamr mexy paoroarenem n nnnom, nsxnnnmnm xenanne sa-
xnmunrt rpyono oronop, a ne mexy paoroarenem n nnnom, panee
cocroxnmnm c nnm n rpyontm ornomennxx.
Cneyer ormernrt, uro nosnnnm yxasanntx yuentx pasenxmr ont-
mnncrno oreuecrnenntx cnennanncron-rpyonnxon.
B nenom nponemt peannsannn na npaxrnxe nopm rpyonoro saxono-
arentcrna Poccnn moxno ycnonno pasennrt na nxrt rpynn:
1. K nepno rpynne cneyer ornecrn nonpoct npnmenennx nopm, ne
ycrpannnmnx eme o nacroxmero npemenn nerounocrn n nexcnocrn n
mpnnuecxnx repmnnax n ]opmynnponxax;
2. Ko nropo rpynne npaxrnxa peannsannn nopm TK Pu, ne noc-
nonnnnmnx npanonte npoent, ne ncxnmunnmnx nosmoxnocrt nyc-
mtcnennoro ronxonannx;
3. K rperte nonpoct, nosnnxammne n cnxsn c npnmenennem nopm
saxonoarentcrna o rpye, yxe cnoe nenocpecrnenno peannsanne npo-
nonnpymmnx paoroarenx nnn naemnoro paornnxa na ocymecrnnenne
nenonynxpntx c rouxn spennx nsanmntx nnrepecon mep n c]epe rpya;
4. K uernepro nponemt npaxrnuecxoro npnmenennx nopm, yxy-
mnnmnx npanonoe nonoxenne yuacrnnxon rpyontx ornomenn (xon-
nexrnnntx n nnnnnyantntx) no cpannennm c panee ecrnonanmnm
saxonoarentcrnom o rpye;
5. K nxro nonpoct, cnxsannte c npaxrnxo npnmenennx nop-
manaxponnsmon.
Bonpoc o rpyono ]ynxnnn paornnxa xnnxercx ocnonntm n reo-
pnn n npaxrnxe rpyonoro oronopa. Bnnte reopernxn rpyonoro npa-
na crpant nocnxrnnn +ro nponeme nente npanonte nccneonannx.
B TK Pu (cr. 57) ana nontrxa saxonoarentnoro onpeenennx rpy-
ono ]ynxnnn paornnxa.
C name rouxn spennx, coepxanne rpyono ]ynxnnn npecrannxer
coo cncremy paounx nnxenn, npnemon, onepann, oycnonnennym
rexnonornuecxnm nponeccom, nspanntm paoroarenem n xonxperno
oprannsannn. B ycnonnxx ptnountx ornomenn rpyonax ]ynxnnx mo-
xer oxnartnart necxontxo npo]eccn, cnennantnocre, onxnocre,
paor pasnnuno xnann]nxannn, a moxer trt snaunrentno yxe onpe-
enenno npo]eccnn, cnennantnocrn nnn onxnocrn (orpannunnart-
cx nnmt uacrtm rpyontx onepann no ono ns nnx). B neontmnx
oprannsannxx ne rontxo crnpaercx rpant mexy yxe nsnecrntmn npo-
]eccnxmn, no n ]opmnpyercx c yuerom rpeonann rexnonornuecxoro
190
nponecca raxo xpyr oxsannocre paornnxa, xoropt coueraer n cee
+nemenrt xax yxe nsnecrntx npo]eccn, cnennantnocre, rax n nontx,
oycnonnenntx conepmencrnonannem rexnonornuecxoro nponecca.
Coepxanne rpyono ]ynxnnn, r.e. xonxpernt xpyr oxsanno-
cre paornnxa, onpeenxercx cornamennem cropon rpyonoro orono-
pa, ncxox, c ono cropont, ns coepxannx, rpeonann oecneuennx
rexnonornuecxoro nponecca oprannsannn, a c pyro ncxox ns npo-
]eccnonantntx nosmoxnocre n nnunocrntx, nnnnnyantntx oco-
ennocre paornnxa. B cnny ormeuennoro ncnontsonanne, xasanoct
t, ycroxnmerocx npnsnaxa rpyono ]ynxnnn (ntnonnenne paort no
onpeenenno npo]eccnn, cnennantnocrn, xnann]nxannn nnn onxno-
crn) nce onee repxer cnom onpeenennocrt.
Baxno ocoennocrtm rpyono ]ynxnnn n ptnountx ornomennxx
xnnxercx ee nonnxnocrt (nsmenunnocrt). Ona oxcnxercx neoxon-
mocrtm nocroxnnoro conepmencrnonannx rexnonornuecxoro nponecca,
nocxontxy +ro naxnoe ycnonne cymecrnonannx, ntxnnannx oprannsa-
nnn. Paoroarent +ro enaer n nnrepecax cocrnennnxa n rpyonoro
xonnexrnna, c nentm nonyuennx npntnn n coxpanennx oprannsannn.
Hponsnocrno onxno trt monntntm, orneuart ptnounomy cnpocy.
Hpnuem n nonnxnocrn rpyono ]ynxnnn sannrepeconant xax pa-
oroarent, rax n paornnx, nocxontxy +ro enncrnennax nosmoxnocrt
oprannsannn camocoxpannrtcx. B cranntnocrn ornomenn, nosnnxmnx
ns rpyonoro oronopa (rpyonom npanoornomennn), sannrepeconant oe
cropont rpyonoro oronopa. Paoroarenm neoxonmt nx ero ycnem-
no +xonomnuecxo exrentnocrn nororonnennte, xnann]nnnponannte,
cnoconte aanrnponartcx x nsmenxmmemycx rexnponeccy paornnxn.
Paornnxy nyxna paora nocroxnnax, xopomo onnaunnaemax. On raxxe
sannrepeconan n cranntno n ycnemno exrentnocrn oprannsannn pa-
oroarenx.
Oexrnnnax cropona rpyono ]ynxnnn, naxoxct n cocroxnnn nep-
manenrnoro nsmenennx, ne moxer ne orpasnrtcx na ee cyexrnnno cro-
pone. Paoroarent, opamaxct na ptnox rpya, nepexo sannrepeconan
n ntope ne rontxo opoconecrnoro, +neprnunoro ncnonnnrenx, no n
nororonnennoro paornnxa, cnoconoro aanrnponartcx no mepe neoxo-
nmocrn x mon]nxannn rpyono ]ynxnnn. ymaercx, onxna menxrt-
cx crparernx n raxrnxa nororonxn paoue cnnt. Fonee +]]exrnnntmn
nx paoroarenx moryr oxasartcx raxne ]opmt oyuennx paornnxa, xax
nponsnocrnennoe oyuenne, nepenororonxa, nontmenne xnann]nxannn
xapon c yuerom nnrepecon, nene n saau xonxperno oprannsannn.
Bnocx coornercrnym nonpanxn n TK Pu, xax npecrannxercx, saxo-
noarent nontrancx ne rontxo art npanonoe onpeenenne rpyono
]ynxnnn, no raxxe nmen namepenne npnnnsnrt nonnmanne anno
npanono xareropnn x rpeonannxm ptnxa. Ho ne (cr. 57 TK Pu)
191
nonnmaercx paora no onxnocrn n coornercrnnn co mrarntm pac-
nncannem, npo]eccne, cnennantnocrtm c yxasannem xnann]nxannn,
xonxpernoro nna nopyuaemo paort. Cneennx o rpyono ]ynxnnn
paornnxa xnnxmrcx oxsarentntmn nx nxnmuennx n rpyono oro-
nop. annoe nononneenne, eccnopno, na npaxrnxe yer n ontme
crenenn samnmart nnrepect naemnoro paornnxa; annax nonpanxa n
rpyonoe saxonoarentcrno xnnxercx onpeenenntm marom nnepe no
cpannennm c panee ecrnonanmnmn ananornuntmn nopmamn TK Pu.
B ro xe npemx yxasannoe onpeenenne rpyono ]ynxnnn ymepno no
cpannennm c rem, uro onxno nxnatnartcx n mpnnuecxoe coepxa-
nne anno npanono xareropnn. H n reopnn, n n npaxrnxe +ro moxer
npnnecrn x cnopy o rounocrn repmnnonornn, nexcnocrn nnn nenonno-
crn repmnnonornn. Hpecrannxercx, uro onpeenenne repmnna rpy-
onax ]ynxnnx n saxonoarentcrne o rpye ne onxno cymecrnenno
ornnuartcx or onpeenenn, xoropte yxe ne ono ecxrnnernx nasa
c]opmynnponant oreuecrnenno nayxo rpyonoro npana.
Kax yxe ormeuanoct, n TK Pu nmemrcx px crare, ammnx nono
x nx nycmtcnennomy ronxonannm, uro yer npnnonrt na npaxrnxe x
nosnnxnonennm xon]nnxron, a cyenax npaxrnxa no nonoy npnmene-
nnx noontx crare eme ne cnoxnnact.
Tax, cornacno u. 4 cr. 61 TK Pu, ecnn paornnx ne npncrynnn x pa-
ore n ent nauana paort, ycranonnenno n coornercrnnn c TK Pu, ro
paoroarent nmeer npano annynnponart rpyono oronop. Annynnpo-
nannt rpyono oronop cunraercx nesaxnmuenntm. Annynnponanne
rpyonoro oronopa ne nnmaer paornnxa npana na nonyuenne oecne-
uennx no oxsarentnomy connantnomy crpaxonannm npn nacrynnennn
crpaxonoro cnyuax n nepno co nx saxnmuennx rpyonoro oronopa o
nx ero annynnponannx.
C ono cropont, annax nopma uerxo yxastnaer na ro, uro anny-
nnponannt oronop cunraercx nesaxnmuenntm. C pyro cropont, n
+ro xe nopme rpyono oronop moxer trt annynnponan rontxo n
rom cnyuae, ecnn on yer saxnmuen croponamn. C +rnm moxno tno t
cmnpnrtcx n paccmarpnnart npanono noncenc na nerounocrt mpnnue-
cxo rexnnxn pxa nonenn TK Pu.
Ho rora, uro onxno nonnmartcx n reopernuecxom n npaxrnuecxom
acnexrax no repmnnom nepno co nx saxnmuennx rpyonoro orono-
pa o nx ero annynnponannx? Kaxnm npanontm crarycom yer o-
naart rpaxannn co nx saxnmuennx c paoroarenem rpyonoro oro-
nopa n o nx ero annynnponannx? Ornera n saxone mt ne naxonm. He
nomomnnx nam n cyente oprant.
B nocranonnennn Hnenyma Bepxonnoro Cya Pu or 17 mapra 2004 r.
N 2 (n pe. or 28 exapx 2006 r.)
1
ne coepxnrcx xaxnx-nno pasxcnenn
no nonoy annynnponannx rpyonoro oronopa. Fonee roro, ecnn crporo
1
Fmnnerent Bepxonnoro Cya Pu. 2007. N 3.
192
cneonart nornxe Bepxonnoro Cya Pu, annynnponanne rpyonoro orono-
pa ne nonexnr oxanonannm n cyentx opranax.
Cornacno n. 1 annoro nocranonnennx n cnny n. 1 u. 1 cr. 22 IHK Pu
n cr. 382, 391 TK Pu ena no cnopam, nosnnxmnm ns rpyontx npanoor-
nomenn, noneomcrnennt cyam ome mpncnxnnn.
Ho n rom ro n eno, uro npn annynnponannn rpyonoro oronopa rpy-
ontx ornomenn ne nosnnxaer, ecnn mt anpnopn nonnmaem no nn-
nnnyantntmn rpyontmn ornomennxmn nce xe cxnatnammnmncx n
nepnym ouepet n cnxsn c saxnmuennem rpyonoro oronopa nnn nesaxon-
ntm orxasom n saxnmuennn raxonoro. Tpyono oronop annynnponan
snaunr, ner rpyontx ornomenn, a cneonarentno, n n cy no nonoy
annynnponannx rpyonoro oronopa rpaxannn ne nnpane opamartcx.
Mt ne cnyuano ntraemcx necxontxo yrpnponart annym cnrya-
nnm. Koneuno xe, cyt npx nn yyr orxastnart rpaxanam n npneme
ncxontx saxnnenn, cnxsanntx c annynnponannem rpyontx oronopon.
B ro xe npemx naspena neoxonmocrt ononnnrt yxe cymecrnymmne
pyxonoxmne nocranonnennx Bepxonnoro Cya Pu no rpyontm nonpo-
cam nonoxennxmn o esycnonnom npane rpaxannna na oxanonanne
ecrnn paoroarenx no annynnponannm raxoro poa oronopon.
Cymecrnonann n cymecrnymr, x nennxomy coxanennm, n TK Pu nop-
mt, peannsannx xoroptx na npaxrnxe moxer npononnponart paoroa-
renx nnn naemnoro paornnxa na ocymecrnnenne nenonynxpntx c rouxn
spennx nsanmntx nnrepecon mep n c]epe rpya.
Hanpnmep, neonosnauno moxno rpaxronart nsmenennx, nnecennte n
cr. 99 TK Pu. Hanomnnm, uro n +ro nopme peut ner o ocroxrentcrnax,
npn xoroptx onycxaercx npnnneuenne paornnxon x cnepxypouno pa-
ore. Pantme nx roro, urot npnnneut naemnoro paornnxa x paore
cnepx nopmantno npoonxnrentnocrn paouero npemenn, oxsarentno
rpeonanoct ero nnctmennoe cornacne. Tenept xe cnryannx necxontxo
nnax. Ecnn n nenom onennnart annym nopmy, ro ona npecrannxercx ne-
nornuno, nenocneonarentno, amme npocrop ne rontxo nx pasnou-
renn, no raxxe n nx nosnnxnonennx rpyontx xon]nnxron.
Cornacno anno crarte TK Pu no omemy npannny (u. 2 cr. 99) npn-
nneuenne paoroarenem paornnxa x cnepxypouno paore onycxaer-
cx c ero nnctmennoro cornacnx.
u. 3 cr. 99 TK Pu onycxaer npnnneuenne paoroarenem paornnxa
x cnepxypountm paoram es ero cornacnx n cneymmnx cnyuaxx:
1) npn nponsnocrne paor, neoxonmtx nx npeornpamennx xara-
crpo]t, nponsnocrnenno anapnn nno ycrpanennx nocnecrnnx xara-
crpo]t, nponsnocrnenno anapnn nnn crnxnnoro ecrnnx;
2) npn nponsnocrne omecrnenno neoxonmtx paor no ycrpane-
nnm nenpennenntx ocroxrentcrn, napymammnx nopmantnoe ]ynx-
nnonnponanne cncrem noocnaxennx, rasocnaxennx, oronnennx, oc-
nemennx, xanannsannn, rpancnopra, cnxsn;
193
3) npn nponsnocrne paor, neoxonmocrt xoroptx oycnonnena nne-
ennem upesntuanoro nnn noennoro nonoxennx, a raxxe neornoxntx
paor n ycnonnxx upesntuantx ocroxrentcrn, ro ecrt n cnyuae e-
crnnx nnn yrpost ecrnnx (noxapt, nanonennx, rono, semnerpxcennx,
+nnemnn nnn +nnsoornn) n n nntx cnyuaxx, cranxmnx no yrposy xnsnt
nnn nopmantnte xnsnennte ycnonnx ncero nacenennx nnn ero uacrn.
antme ontme. Cornacno u. 4 cr. 99 TK Pu npnnneuenne x
cnepxypouno paore onycxaercx c nnctmennoro cornacnx paornnxa
n c yuerom mnennx ntopnoro oprana nepnnuno npo]comsno oprann-
sannn n n pyrnx cnyuaxx.
Hpaxrnuecxn ns nopmt-orpannunrenx npnmenennx cnepxypou-
ntx paor annax crartx TK Pu npenparnnact n nopmy-paspemnrent
nmtx cnepxypountx paor, uem, no cyrn, pasmtnaercx camo nonxrne
cnepxypounax paora, xoropax ncera cornacno poccncxo npanono
oxrpnne paccmarpnnanact ne xax npannno, a cxopee, xax ncxnmuenne
ns omero npannna.
B pesyntrare orentnte paoroarenn moryr ncnontsonart annoe
nonmecrno npnmenxrt cnepxypounte paort es ocrarountx x
romy ocnonann. Ecrecrnenno, npn raxo cnryannn nontmaercx nepoxr-
nocrt nosnnxnonennx rpyontx xon]nnxron.
3naunr, nam resnc o rom, uro noonte nopmt TK Pu moryr npono-
nnponart yuacrnnxon rpyontx ornomenn x necranaprntm ecrnn-
xm, npecrannxercx ocrarouno nepntm. H noonym cnryannm npx
nn moxno cunrart nopmantno.
Hmemrcx n TK Pu nopmt, yxymammne npanonoe nonoxenne paor-
nnxon no cpannennm c panee ecrnonanmnm saxonoarentcrnom. Hent-
sx cxasart, uro +ro ne xocnynoct n npan paoroarene, onaxo mt nce
xe n nepnym ouepet xornm sarponyrt nponemy, cnxsannym nmenno c
npnmenennem saxonon o rpye, cnnxammnx rpyonte rapanrnn paor-
nnxa na nponsnocrne.
ecrnymmn TK Pu cpasy nocrannn n nepannoe nonoxenne paor-
nnxon, saxnmuammnx rpyonte oronopt c paoroarenem nx paort n
oprannsannn, n paornnxon, npnnnmaemtx nx paort n ]nnnan, npe-
crannrentcrno nnn nnoe ooconennoe crpyxrypnoe nopasenenne op-
rannsannn, pacnonoxennoe n pyro mecrnocrn (cr. 57). Ecnn nx nepno
xareropnn paornnxon oxsarentntm nx nxnmuennx n rpyono oronop
xnnxercx yxasanne o mecre paort (yrounenne mecra paort c yxasannem
crpyxrypnoro nopasenennx n ero mecronaxoxennx, n o paouem mecre
xnnxmrcx nx raxnx nnn ononnnrentntmn ycnonnxmn saxnmuennx rpy-
onoro oronopa), ro nx nropo xareropnn mecro paort c yxasannem
ooconennoro crpyxrypnoro nopasenennx n ero mecronaxoxennx.
B pesyntrare nonnomounx paoroarenx n ornomennn nepno xarero-
pnn paornnxon cymecrnenno pacmnpxmrcx. On moxer onee cnoono
194
nepenonrt uenonexa c mecra na mecro, a nx paornnxa +ro osnauaer na
npaxrnxe mentmym cranntnocrt.
anee. Mt yxe cmnpnnnct c rem, uro cymecrnenno orpannuent npa-
na npo]comson n nonpocax perynnponannx rpyontx ornomenn, cnx-
sanntx c rpyontm oronopom, ycranonnennem nnn ormeno pexnmon
paouero npemenn n npemenn ortxa n r.n.
Honemnxa no nonoy ponn npo]comson n paspemennn yxasanntx
nponem neercx anno, n npx nn sanepmnrcx ceronx. Anropy, onroe
npemx npopaoranmemy npanontm nncnexropom rpya HK npo]comsa
paounx xnmnuecxo n ne]rexnmnuecxo npomtmnennocrn, a sarem
pe]epenrom Rpnnuecxoro orena BHCHC, +ra rema npecrannxercx
nectma ocrpo.
Ptnounnxn, cctnaxct na ontr npocnemennoro 3anaa, n ocoen-
no CBA n Bennxopnrannn, yrnepxamr, uro cornacymmax (a n nexoro-
ptx cnyuaxx n paspemnrentnax) pont npo]comson npn ycranonnennn n
nsmenennn ycnonn rpya anaxponnsm. Ho npn +rom anonorert +ro
nen satnamr (nnn ne snamr), uro nn n CBA, nn n Bennxopnrannn ner
nnuero mano-mantcxn noxoxero na ro, uro mt n Poccnn nastnaem rpyo-
ntm saxonoarentcrnom. B ro xe npemx n +rnx crpanax rpannnonno cnnt-
nt tnn n ecrt npo]comst, rpannnonno nennxa tna n ecrt pont corna-
menn o rpye. Heoxonmocrt n nenrpannsonannom perynnponannn +rnx
ornomenn npaxrnuecxn ornana, nocxontxy yxasannte crpant ntpaora-
nn ceptesnym cncremy cepxex n npornnonecon n nonpocax connantnoro
naprnepcrna. Hnxomy ne npner n ronony n CBA, nanpnmep, saxnmuart
xaxo-nno orpacneno xonnexrnnnt oronop es yuacrnx coornercrny-
mmero npo]comsa. H ne rontxo noromy, uro +ro rposnr maccontmn saa-
cronxamn, nntmn nerarnnntmn, n rom uncne, npanontmn nocnecrnnxmn,
no raxxe n noromy, uro npo]comst n +ro crpane ocnonno yuacrnnx
connantnoro naprnepcrna. uro xe xacaercx ponn npo]comson n crpanax
nenrpantno Enpont, ro ocrarouno nasnart raxne, xax upannnx, annx,
Hrannx, urot yenrtcx n rom, uro n +rnx rocyapcrnax npana npo]co-
mson samnment neno cncremo saxonoarentntx axron. B poccncxnx
xe ycnonnxx, re connantnoe naprnepcrno nonnmaercx nectma pacnntnua-
ro, re nocroxnno npncyrcrnymr renennnn (ocoenno n nocnenne rot)
ymanennx ponn npo]comson, mt eme onro ne cmoxem oxonrtcx es nt-
paoranntx npanontx nopm, nenrpannsonanno saxpennxmmnx npana npo-
]comson n nonpocax ycranonnennx ycnonn rpya.
pyro pacxoxn resnc o ponn npo]comson, trymmn ceronx,
saxnmuaercx n rom, uro, nocxontxy npo]comst-e npnsnant ocymecr-
nnxrt omecrnennt xonrpont sa ncnonnennem paoroarenem saxono-
arentcrna o rpye, onn ononpemenno ne moryr raxxe ncnonnxrt pont
yuacrnnxon n nponecce ycranonnennx nnn nsmenennx ycnonn rpya.
Ouennno, cneyx +ro nornxe, npo]comst ocnoonnn or saor no
195
cornaconannm pexnmon paouero npemenn n npemenn ortxa (cmennax
paora, cymmnponannt yuer paouero npemenn, nepeptnt nx ortxa
n nnrannx, npnnneuenne paornnxon x paore n ntxonte n nepaoune
npasnnunte nn, ouepenocrt npeocrannennx ornycxon n r..), or aun
cornacnx na ynontnenne paornnxon no nnnnnarnne paoroarenx. Bme-
cro +roro noxnnncx repmnn yuer mornnnponannoro mnennx ntopnoro
oprana nepnnuno npo]comsno oprannsannn.
Vxe camo cnonocoueranne yuer mornnnponannoro mnennx nnmeno
xaxoro-nno ceptesnoro npanonoro coepxannx, nocxontxy, cxaxem, co-
rnacno cr. 372 nnn 373 TK Pu paoroarent npn npnnxrnn noxantntx
nopmarnnntx axron nnn npn pacropxennn no cnoe nnnnnarnne rpyo-
noro oronopa moxer nocne conmennx aconmrno ]opmantntx npo-
neyp +ro mornnnponannoe mnenne npocro nrnopnponart.
Cyx no ncemy, rpyonoe saxonoarentcrno Poccnn ne noer noxa
no nyrn nosnpamennx npo]comson na re nosnnnn, xoropte onn sann-
mann 1520 ner nasa. Onaxo mt ouent naeemcx, uro nce xe +ro npo-
nsoer n oospnmom yymem.
Hexoropte nopmt TK Pu npecrannxmrcx anaxponnsmom, n xax
noer npaxrnxa npnmenennx +rnx nopm noxa nexcno.
Cxaxem, cornacno u. 1 cr. 131 TK Pu ntnnara sapaorno nnart npo-
nsnonrcx n enexno ]opme n nanmre Poccncxo ueepannn (n py-
nxx). 3ro nonnocrtm xoppecnonnpyercx c u. 3 cr. 37 Koncrnrynnn Pu,
xoropax sa]nxcnponana, uro xaxt nmeer npano na nosnarpaxenne
sa rpy es xaxo t ro nn tno ncxpnmnnannn n ne nnxe ycranonnen-
noro ]eepantntm saxonom mnnnmantnoro pasmepa onnart rpya.
B ro xe npemx u. 2 cr. 131 ycranannnnaer, uro n coornercrnnn c xon-
nexrnnntm oronopom nnn rpyontm oronopom no nnctmennomy saxn-
nennm paornnxa onnara rpya moxer nponsnonrtcx n n nntx ]opmax,
ne npornnopeuamnx saxonoarentcrny Pu n mexynapontm orono-
pam Pu (ne onee 20 % or nauncnenno mecxuno sapaorno nnart).
Cnana Fory, uro TK Pu sanpemaer ntnnary sapaorno nnart n onax,
xynonax, n ]opme onrontx oxsarentcrn, pacnncox, a raxxe n nne cnnpr-
ntx nannrxon, napxornuecxnx, xonnrtx, npentx n nntx roxcnuecxnx
nemecrn, opyxnx, oenpnnacon n pyrnx npemeron, n ornomennn xoro-
ptx ycranonnent sanpert nnn orpannuennx na nx cnoont oopor!
Ecnn oparnrtcx x mexynapono npaxrnxe, ro, cxaxem, Konnennnx
MOT N 95 Ornocnrentno samnrt sapaorno nnart (1949 r.), xoropax
tna parn]nnnponana namnm rocyapcrnom 4 max 1961 r.
1
, npeycmarpn-
naer nosmoxnocrt ntnnart sapaorno nnart n narype. Tax, cornacno
cr. 4 Konnennnn nannonantnoe saxonoarentcrno, xonnexrnnnte orono-
pt nnn pemennx apnrpaxntx opranon moryr paspemart uacrnunym nt-
nnary sapaorno nnart n narype n rex orpacnxx npomtmnennocrn nnn
1
Beomocrn CCCP. 1964. N 44. Cr. 447.
196
npo]eccnxx, re +ra ]opma ntnnart npnnxra n otuno npaxrnxe nnn
xenarentna nnny xapaxrepa orpacnn npomtmnennocrn nnn npo]eccnn,
o xoroptx ner peut.
TK Pu noontx orpannuenn (nanpnmep, no orpacnxm npomtm-
nennocrn) na ntnnary uacrn sapaorxa n neenexno ]opme ne coep-
xnr, uro npx nn cneyer npnsnart npannntntm.
Vxasannax nopma TK Pu +ro cnoero poa ant rem npemenam
poccncxo ncropnn, xora n crpane mecxnamn ne ntnnaunnanact sa-
paornax nnara, xora paornnxn sa cno rpy nmecro ener nonyuann
nsennx cnonx npenpnxrn narypo, xora napymennx rpyontx npan
rpaxan nocnnn maccont xapaxrep. Ceuac cnryannx na poccncxom
ptnxe rpya nsmennnact xnno n nyumym cropony, no+romy moxno no-
ymart n o ncxnmuennn noontx nopm ns ecrnymmero rpyonoro
saxonoarentcrna, rem onee, uro n n npaxrnuecxom nnane annte nop-
mt nectma cnoxno npnmenxrt.
Ecnn yxnantno cneonart nornxe cr. 131 TK Pu, ro paornnx n pa-
oroarent eme npn saxnmuennn rpyonoro oronopa onxnt npeyc-
morpert noont nopxox ntnnart sapaorno nnart. Kpome roro,
oxsarentntm ycnonnem peannsannn anntx nponeyp onxno xnnxrt-
cx nnctmennoe saxnnenne paornnxa, xoropoe mt paccmarpnnaem xax
nnctmennoe cornacne paornnxa na nonyuenne uacrn sapaorxa n nno
]opme. B npornnnom cnyuae paoroarent oxsan yer ntart sapa-
ornym nnary paornnxy ncxnmunrentno n enexno ]opme.
Homnmo nponem, xoropte moryr nosnnxnyrt c npnmenennem na
npaxrnxe anno crartn TK Pu, nosnnxamr raxxe nponemt c ncuncne-
nnem cpenero sapaorxa nx pasnnunoro nna ntnnar n xomnencann,
npeycmorpenntx TK Pu, n rom cnyuae, ecnn paornnxy nocroxnno
uacrt sapaorxa yer, cxaxem, ntnnaunnartcx n narype.
B nenom moxno xoncrarnponart, uro ne nce nopmt ecrnymmero
TK Pu paspemamr nponemt n xonnnsnn, nosnnxammne n nponecce
rpya. Fonee roro, nexoropte ns nnx cosamr ononnnrentnte rpyno-
crn. Tax, n coornercrnnn c nsmenennxmn, nnecenntmn n rpyonoe saxo-
noarentcrno, ]nsnuecxne nnna nnnnnyantnte npenpnnnmarenn
nonyunnn npano necrn rpyonte xnnxxn paornnxon. C ono cropont,
+ro ecrnnrentno sameuarentno: onxnt ncuesnyrt cnoxnocrn c no-
rnepxennem rpyonoro craxa, sapaorannoro y uacrnoro nnna. Ho c
pyro cropont, noxnnxercx nonax nponema nponema npannntnoro
neennx rpyontx xnnxex.
Cornacno nocranonnennm Hpannrentcrna Pu or 16 anpenx 2003 r.
N 225 O rpyontx xnnxxax
1
c nentm yuera rpyontx xnnxex, a
raxxe nanxon rpyono xnnxxn n nxnatma x ne, nnnnnyantnt
npenpnnnmarent oxsan necrn:
a) npnxono-pacxonym xnnry no yuery nanxon rpyono xnnxxn
n nxnatma n nee;
1
C3 Pu. 2004. N 8. Cr. 663.
197
) xnnry yuera nnxennx rpyontx xnnxex n nxnatme n nnx.
Hpnxono-pacxonax xnnra no yuery nanxon rpyono xnnxxn
n nxnatma n nee n xnnra yuera nnxennx rpyontx xnnxex n nxna-
tme n nnx onxnt trt nponymeponant, npomnyponant, sanepe-
nt nonnctm nnnnnyantnoro npenpnnnmarenx, a raxxe cxpennent
cypryuno neuartm nnn onnomnponant.
Kpome roro, nnnnnyantnomy npenpnnnmarenm renept nmenxercx
n oxsannocrt xpannrt y cex reuenne nyx ner orentno or ocrantntx
rpyontx xnnxex rpyonte xnnxxn n ynnxart rpyontx xnnxex,
ne nonyuennte paornnxamn npn ynontnennn nno n cnyuae cmeprn
paornnxa ero nnxamnmn pocrnennnxamn. Hnnnnyantnt npe-
npnnnmarent raxxe oxsan cosanart apxnn, re yyr xpannrtcx ne-
nocrpeonannte rpyonte xnnxxn n reuenne 50 ner.
B npnnnnne nopma saxona (cr. 66 TK Pu) nennoxax n nanpannena n
nepnym ouepet na samnry nnrepecon naemntx paornnxon. B ro xe
npemx, moryr nosnnxnyrt rpynocrn c ee peannsanne na npaxrnxe.
Mnoro cnopon ntstnaer ceronx nponema coornomennx nopm rpy-
onoro n rpaxancxoro npana. Ono npemx npenpnnnmannct nontrxn
cysnrt c]epy ecrnnx rpyonoro saxonoarentcrna, pacnpocrpannrt
na nexoropte rpyonte ornomennx, nosnnxammne, cxaxem, n axnno-
nepntx omecrnax nnn omecrnax c orpannuenno ornercrnennocrtm,
nopmt ncxnmunrentno rpaxancxoro saxonoarentcrna. H rontxo naro-
apx axrnnno n nacrynarentno nosnnnn, sanxro neymnmn poccn-
cxnmn yuentmn-rpyonnxamn (K.H. Ivcoe, C.A. Heauoe, A.M. Kvpeuuo,
I.C. Cra:roea), yanoct cnomnrt +ry n nenom nerarnnnym renennnm n
pasnnrnn oreuecrnennoro saxonoarentcrna o rpye. H nce xe nontrxn
nosnpamennx na xpyrn cnox neyrcx orentntmn poccncxnmn nnnn-
nncramn, a raxxe nexoroptmn cyentmn opranamn o cnx nop.
Kax ormeuamr nexoropte cytn Bepxonnoro Cya Pu (nanpnmep, npe-
cearent cyenoro cocrana no rpyontm n connantntm enam Cyeno
xonnernn no rpaxancxnm enam Bepxonnoro Cya Pu B.A. Iopoxoe) no-
croxnno npoonxamrcx ncxyccnn no nonoy paspemennx rpyontx cno-
pon o ynontnennn npexropon (renepantntx npexropon) axnnonepntx
omecrn c nomomtm nopm rpaxancxoro npana. Fonee roro, Btcmnm Ap-
nrpaxntm Cyom Pu n Iocyapcrnennym ymy tn nnecen saxononpo-
exr o nepeaue raxoro poa cnopon n xomnerennnm apnrpaxntx cyon.
Bepxonnt Cy Pu sannman n sannmaer onosnaunym nosnnnm: nocxont-
xy c npexropom (renepantntm npexropom) axnnonepnoro omecrna
saxnmuaercx rpyono oronop, ro cnopt o ero ynontnennn cneyer or-
nocnrt x rpyontm cnopam n paccmarpnnart n cyax ome mpncnxnnn.
H mt nonnocrtm pasenxem raxym nosnnnm Bepxonnoro Cya Pu.
Eme ona onee omax nponema npanonpnmenennx nopm saxonon o
rpye coornomenne TK Pu n pyrnx ]eepantntx saxonon, coepxa-
mnx nopmt rpyonoro npana. Cornacno u. 5 cr. 5 TK Pu ecnn npnnxrt
]eepantnt saxon, coepxamn nopmt rpyonoro npana, npornno-
peunr Koexcy, ro +ror ]eepantnt saxon npnmenxercx npn ycnonnn
nnecennx coornercrnymmnx nsmenenn n TK Pu.
annt nocrynar esycnonno nepen nx rex ]eepantntx saxonon,
xoropte moryr yxymart npanonoe nonoxenne yuacrnnxon rpyontx
ornomenn no cpannennm c TK Pu, n xnnxercx cymecrnenno rapan-
rne or nponsnona n neopoconecrnoro nopmornopuecrna. Ho net
npornnopeune ]eepantntx saxonon TK Pu moxer ntpasnrtcx ne ront-
xo n +rom. Ha npaxrnxe moxer nosnnxnyrt cnryannx, xora ]eepant-
nt saxon yer npeocrannxrt paornnxam ontme ntror, uem TK Pu.
Ecnn ncxonrt ns nornxn u. 5 cr. 5 TK Pu, ro raxo saxon ne moxer
npnmenxrtcx o nnecennx nsmenenn n TK Pu, uro npx nn moxno cun-
rart npannntntm. Konnnsnn mexy TK Pu n pyrnmn ]eepantntmn
saxonamn, n rom uncne npnnxrtmn nocne ero npnnxrnx, onxnt paspe-
martcx no npannnam, ntpaoranntm ome reopne npana, n saxonoa-
rentcrne n cyeno npaxrnxe.
199
H. Mcuuroq
1
OB YCROBHRX TPYOBOFO OFOBOPA
B POCCHH H BO OPAHUHH
Hncrnryr rpyonoro oronopa ecrt pacnpocrpanennt cnoco peann-
sannn npnnnnna cnoot rpya (u. 1 cr. 37 Koncrnrynnn Pu), xora xax-
t rpaxannn camocroxrentno pacnopxxaercx cnonmn cnoconocrxmn
x rpyy, ntnpax, necrn nn npenpnnnmarentcxym exrentnocrt camomy
nnn ncrynnrt n oronopnte ornomennx c xosxcrnymmnmn cyexramn
2
.
Ananornunte nopmt saxpennent Koncrnrynne upannnn, xoropax npo-
nosrnamaer npano xaxoro na rpyoycrpocrno
3
.
3axnmuax rpyono oronop, rpaxannn peannsyer ne rontxo cno
npnnnnn cnoot rpya, no n npano na ntop cnennantnocrn, npo]ec-
cnn, poa sanxrn, a raxxe mecra paort. Paoroarent, saxnmuax rpy-
ono oronop, nonyuaer nosmoxnocrt yonnernopnrt cnon norpenocrn
n paoue cnne. A ]axr saxnmuennx rpyonoro oronopa xapaxrepnsyer
nnnnnyantnoe rpyonoe ornomenne.
B Poccnn coepxanne rpyonoro oronopa n ero ycnonnx npnnnexamr
nnnmanne saxonoarenx, nx xoroporo ono npecrannxer conoxynnocrt
coepxamnxcx n nem nyx rpynn +nemenron cneenn n ycnonn, cpe-
n xoroptx neoxonmte cneennx, oxsarentnte ycnonnx, nnte ycno-
nnx, ononnnrentnte ycnonnx (cr. 57 TK Pu).
Hpn anannse ]pannyscxoro saxonoarentcrna n uacrn saxpennennx
coepxannx rpyonoro oronopa cneyer ormernrt orcyrcrnne xomnnexc-
noro rocyapcrnennoro perynnponannx annoro nonpoca.
B uacrnocrn, Koexc rpya upannnn 2008 r.
4
, xax n panee ecrnonanmne
Koexct rpya, ne saxpennxer nepeunx oxsarentntx n ]axyntrarnnntx
ycnonn. Ocnonnte, asonte +nemenrt rpyonoro oronopa, panno xax
n nenerantnte ycnonnx, ntenxmrcx na ocnonannn cyeno npaxrnxn.
Ha yponne oxrpnnantnoro anannsa onpeenenne ycnonn rpyonoro
oronopa xnnxercx npemerom mnorouncnenntx nccneonann xax n
Poccnn, rax n no upannnn.
Tax, nx H.I. A.ercauopoea rpyono oronop +ro, npexe ncero,
ncrounnx nnnnnyantntx npenncann, xoropte onpeenxmr coepxa-
nne xonxpernoro npanoornomennx. oronapnnammnecx cropont no oo-
1
Acnnpanrxa cexropa rpyonoro npana n npana connantnoro oecneuennx Hncrnryra
rocyapcrna n npana Poccncxo axaemnn nayx.
2
Cm.: Huuoruua E.H., Hinruua H.C. Tpyono oronop: nopxox saxnmuennx, ns-
menennx n pacropxennx / Ho pe. K.H. Ivcoea. 3-e ns. M., 2008. C. 4.
3
Cr. 5 Hpeamynt Koncrnrynnn upannyscxo Pecnynnxn 1946 r., xnnxmmecx ua-
crtm ecrnymme Koncrnrynnn 1958 r
4
Koexc rpya upannnn npnnxr 3axonom n 2008-67 or 21 xnnapx 2008 r., parn]nnn-
pymmnm Oponanc n 2007329 or 12 mapra 2007, ncrynnn n cnny 1 max 2008 r. // J O
n18 or 22 xnnapx 2008 r.
200
mnomy cornamennm onpeenxmr coepxanne cnonx npan n oxsannocre
n ycranannnnaemom oronopnom ornomennn. Taxnm opasom, xax cunraer
H.I. A.ercauopoe, rpyono oronop nrpaer nonym pont: no-nepntx,
pont cpecrna cnxsxn npanoornomenn n, no-nroptx, pont ncrounnxa nn-
nnnyantntx ycnonn, xoropte onpeenxmr coepxanne npanomoun n
oxsannocre cropon annoro xonxpernoro npanoornomennx
1
.
Ho mnennm E.B. Xox.oea, coepxanne rpyonoro oronopa cocrannxer
ror xpyr ycnonn, na xoroptx npenonaraercx ncnontsonanne rpya paor-
nnxa n no nonoy xoroptx oronapnnamrcx cropont
2
. A nx K.H. Ivcoea
ocnonntm xnnxercx pasnnune mexy nponsnontmn (ycranonnenntmn sa-
xonoarentcrnom) n nenocpecrnenntmn (oronopntmn) ycnonnxmn rpy-
onoro oronopa
3
.
H.H. Auucu+oe raxxe nouepxnnaer, uro coepxanne rpyonoro o-
ronopa onpeenxercx, c ono cropont, rocyapcrnenntmn cranap-
ramn, a, c pyro, nsanmno oronopennocrtm mexy paornnxom n
paoroarenem n ornomennn, xax npannno, mecra paort, art nauana
paort, nanmenonannx npo]eccnn n r..
4
Taxoe coueranne rocyapcrnennoro n oronopnoro perynnponannx npo-
nxronano, no mnennm oreuecrnenntx anropon, saoro rocyapcrna o pa-
ornnxe n xnnxercx xapaxrepncrnxo emoxparnuecxoro rocyapcrna
5
.
ecrnnrentno, conpemennoe perynnponanne rpyonoro oronopa xn-
nxercx xnntm nporpeccom no cpannennm c K3oT Pu 1971 r., re coep-
xanne oronopa xparxo pacxptnanoct n cocrane ero nonxrnx (cr. 15), a
onee erantno pernamenrnponanoct yxe n axrax ]eepantntx opranon
ncnonnnrentno nnacrn (npexe ncero Mnnrpya Poccnn). ecrnym-
mee xe rpyonoe saxonoarentcrno Poccnn (cr. 57 TK Pu) nnepnte onpe-
enxer na yponne ]eepantnoro saxona ynnnepcantnt nepeuent cnee-
nn n ycnonn, cocrannxmmnx coepxanne rpyonoro oronopa.
Bo upannnn yuente-rpyonnxn npn anannse ycnonn rpyonoro
oronopa opamamr nnnmanne, npexe ncero, na orcyrcrnne saxonoa-
rentnoro saxpennennx raxnx ycnonn nx ncex oronopon, xpome arn-
nnuntx (annoe nonxrne oennxer oronopt npemenno sanxrocrn,
raxne xax conponoxenne sanxrocrn, yuennuecxn, nnnnnarnna x rpy-
y, cpount oronop n r..). B ornomennn xe oronopon na neonpee-
nennt cpox ycnonnx rpyonoro oronopa onxnt coornercrnonart
nopmam, paspaoranntm Enpocomsom
6
n nrpammnm n nocnenee npemx
nce ontmym pont n nannonantnom saxonoarentcrne
7
.
1
Cm.: A.ercauopoe H.I. K nonpocy o ponn oronopa n npanonom perynnponannn o-
mecrnenntx ornomenn. Vuente sanncxn BHRH. M., 1946. C. 73.
2
Cm.: Tpyonoe npano Poccnn: Vuennx nx BV3on / Ho pe. E.B. Xox.oea, B.A. Caqo-
uoea. M., 2008. C. 273.
3
Cm.: Ivcoe K.H., To.rvuoea B.H. Tpyonoe npano Poccnn. Vuennx. M., 2006. C.187.
4
Cm.: Auucu+oe H.H. Tpyono oronop: npana n oxsannocrn cropon. M., 2009. C.14.
5
Cm.: Lvp-Tpvxauoeu: H.B. Coepxanne rpyonoro oronopa n ycnonnxx nonoro
npanonoro perynnponannx // CHC KoncyntranrHnmc. 2006. C. 21.
6
Cm.: npexrnna E3C 91/533/CEE or 14.10.1991. J OCE L 288.
7
Cm.: Gatumel D. Le droit du travail en France. ditions Francis Lefebvre. 2006. C. 400
n anee; Antonmattei, P.-H. Les lments du contrat de travail. Dr. social. 1999. C. 330.
201
B coornercrnnn c anntmn nopmamn ntenxmrcx cymecrnennte
+nemenrt rpyonoro oronopa, no xoroptmn nonnmaercx cneymmax
nn]opmannx: cropont rpyonoro oronopa, mecro paort, onxnocrt
paornnxa nnn xparxoe onncanne rpyono ]ynxnnn, ara nauana pao-
rt, npoonxnrentnocrt onnaunnaemoro ornycxa nnn nopxox pacuera n
npeocrannennx ornycxa, cpox yneomnennx o ynontnennn, cocrannte
uacrn sapaorno nnart n nepnonunocrt ee ntnnart, npoonxnrent-
nocrt exenennoro/exeneentnoro rpya nnn yxasanne xonnexrnnntx
cornamenn, perynnpymmnx annt nonpoc (annt cnncox ne xnnx-
ercx ncuepntnammnm)
1
.
Hpn +rom x ocnonntm ycnonnxm rpyonoro oronopa xax no poc-
cncxomy, rax n no ]pannyscxomy npany, uame ncero ornocxr onpeene-
nne mecra paort, rpyono ]ynxnnn n onnart rpya paornnxa.
B Poccnn nonxrne mecra paort nmeer neonosnaunym nnrep-
nperannm cpen yuentx-rpyonnxon. B pamxax annoro nonxrnx naxno
yunrtnart noxxym npnpoy mecra paort: +ro n ycnonne rpyonoro
oronopa (paora n xonxperno oprannsannn c yxasannem crpyxrypnoro
nopasenennx) n nneoronopnax xareropnx (mecrnocrt, n xoropo pac-
nonoxena oprannsannx)
2
. Hpnmennrentno x rpyonomy oronopy mecro
paort onxno nosnonnrt pemnrt uncro cnyxenym saauy n ntrexart
ns cornamennx cropon.
Onaxo na npaxrnxe annoe ycnonne sauacrym xnnxercx ncrounnxom
xon]nnxron npn pasrpannuennn nepenoon (rpeymmnx cornacnx pa-
ornnxa) n nepememenn (ocymecrnnxemtx paoroarenem no cnoemy
ycmorpennm). Baxnym pont n +ro cnxsn nrpamr saxpennennte cropo-
namn ycnonnx rpyonoro oronopa: npn xonxpernsannn mecra paort n
yxasannn crpyxrypnoro nopasenennx, axe pacnonoxennoro n ro xe
mecrnocrn, nmoe nsmenenne mecra paort pacnennnaercx xax nepeno
3
.
Taxnm opasom, n Poccnn onpeenenne mecra paort xnnxercx ne ront-
xo mpnnuecxn, no n npaxrnuecxn snaunmtm xax nx paornnxa, rapanrn-
pyx emy neoxonmym cranntnocrt, rax n nx paoroarenx, npeocran-
nxx romy ontmym nnn mentmym cnooy +xonomnuecxo exrentnocrn n
sanncnmocrn or ycnonn rpyonoro oronopa c corpynnxamn.
B rpyonom saxonoarentcrne upannnn ycnonne o mecre paort
xnnxercx menee crpornm no cpannennm c poccncxnm n nosnonxer pa-
oroarenm nepenonrt paornnxa n pamxax onoro reorpa]nuecxoro
cexropa es nnecennx nsmenenn n rpyono oronop. Ecnn xe paor-
nnx namepenaercx oxasart nsmenenne reorpa]nuecxoro cexropa, cy
onennnaer oexrnnnte xapaxrepncrnxn, nensnpax na nocnecrnnx ra-
xoro nepenoa nx paornnxa
4
.
1
Cm.: Cy Enponecxoro Comsa CJ CE 08.02.2001 aff. 350/99. RJ S 4/01 n 544.
2
Cm.: Hvuuuroea M.B., Hvuuuroe A.M. Ouepxn reopnn rpyonoro npana. CH., 2006.
C. 621.
3
Cm. n. 16 nocranonnennx Hnenyma Bepxonnoro Cya Pu or 17 mapra 2004 r. N 2 (pe.
or 28 exapx 2006 r.) O npnmenennn cyamn Poccncxo ueepannn Tpyonoro xo-
exca Poccncxo ueepannn // Fmnnerent Bepxonnoro Cya Pu. 2007. N 3.
4
Cm.: Mmento Social, Editions Francis Lefebvre. Paris. 2009. C. 256.
202
Kpome roro, nosmoxnocrt pasnnuntx nepenoon moxer trt saxpe-
nnena n xonnexrnnnom cornamennn nnn n nnnnnyantnom rpyonom
oronope. Hpenxrcrnnem nx nepenoa moxer cnyxnrt nnmt orentnoe
nonoxenne rpyonoro oronopa, npxmo npeycmarpnnammee, uro pa-
ornnx ocymecrnnxer rpyonym exrentnocrt ncxnmunrentno n oo-
snauennom npn nonncannn oronopa mecre.
Taxnm opasom, n rpyonom npane upannnn ecrnyer npnnnnn:
Paspemeno nce, uro ne sanpemeno.
Vcnonne o rpyono ]ynxnnn xnann]nnnpyercx mnornmn poccncxn-
mn anropamn xax ]ynamenr rpyonoro oronopa
1
. Onpeenenne rpyo-
no ]ynxnnn npecranneno n cr. 15 TK Pu, cornacno xoropo rpyonax
]ynxnnx +ro paora no onxnocrn n coornercrnnn co mrarntm pac-
nncannem, npo]eccnn, cnennantnocrn c yxasannem xnann]nxannn, xon-
xpernoro nna nopyuaemo paornnxy paort.
Hntmn cnonamn, rpyonax ]ynxnnx nosnonxer ]opmannsonart xn-
no rpy, xnnxmmncx npemerom rpyonoro oronopa, n onpeennrt
ero coepxanne n xapaxrepncrnxn. ecrnnrentno, oe cropont sann-
repeconant maxcnmantno uerxo c]opmynnponart npemer rpyonoro
oronopa no nsexanne nosmoxntx xon]nnxron npn ero ncnonnennn,
nsmenennn n npexpamennn, nocxontxy nmenno rpyonax ]ynxnnx npe-
onpeenxer mnpoxn xomnnexc nsanmno oycnonnenntx npan n ox-
sannocre cropon rpyonoro oronopa.
B +ro cnxsn P.3. Hueuu, npnsnanax npannntnocrt renennnn x yne-
nnuennm oronopntx ycnonn rpya, cunran, uro n ycnonnxx nayuno-rex-
nnuecxoro nporpecca rpyonax ]ynxnnx cranonnrcx ocoenno nonnxno
n nsmenunno, no+romy npn neconnaennn nnrepecon cropon oronopa
mexannsmom nx paspemennx onxen cnyxnrt oronopnt xapaxrep nsme-
nennx rpyono ]ynxnnn
2
.
Bo upannnn npn onpeenennn rpyontx oxsannocre paoroarent
onxen conmart rpeonannx mnorouncnenntx npenncann, xnaccn]n-
xaropon, xonnexrnnntx cornamenn. Honoxennx nnnnnyantnoro rpyo-
noro oronopa nmemr n anno c]epe nnmt ncnomorarentnym pont
3
.
B ornomennn oronopnoro saxpennennx pasmepa sapaorno nnart,
n poccncxo nnreparype annt nonpoc xnnxercx cnopntm.
Tax, no mnennm pxa yuentx, ycnonnx onnart rpya saxpennxmrcx
n rpyonom oronope n coornercrnnn c saxonom.
4
Onaxo n nacroxmee
1
Cm.: I.os+au B.A. Eme pas or rpyono ]ynxnnn // Hponemt rpyonoro npana n
npana connantnoro oecneuennx / Orn. pe. C.A. Heauoe. M., 1975. C. 92.
2
Cm.: Tpyonoe npano n nontmenne +]]exrnnnocrn omecrnennoro nponsnocrna /
Ho pe. C.A. Heauoea. M., 1972. C. 2225; Tpyonoe npano n nayuno-rexnnuecxn
nporpecc / Ho pe. C.A. Heauoea. M., 1974. C. 77, 81, 82.
3
Cm.: Plissier J., Supiot A., Jeammaud A. Droit du travail. Dalloz. 2006. C. 210 n anee.
4
Cm.: Hauroe A.C. Hpanonoe perynnponanne nororonxn n pacnpeenennx xapon // Co-
nercxoe rpyonoe npano / Ho pe. H.I. A.ercauopoea. M., 1972. C. 134; Aorauoe K.A.
Tpyono oronop no conercxomy npany. M., 1964. C. 46.
203
npemx annoe yrnepxenne nepno nnmt n ornomennn pxa mxerntx
oprannsann.
uro xacaercx oronopnoro perynnponannx onnart rpya, ro ono ocy-
mecrnnxercx n nyx ]opmax xonnexrnnno-oronopno n nnnnny-
antno-oronopno. Hpn +rom ycnonnx onnart rpya, saxpennennte n
xonnexrnnnom cornamennn, ne moryr yxymart nonoxenne paornnxa no
cpannennm c ycranonnenntmn saxonamn n nntmn nopmarnnntmn axramn.
B cnom ouepet, ycnonnx onnart rpya, onpeenennte na nnnnn-
yantno-oronopnom yponne, ne moryr trt yxyment no cpannennm
c ycranonnenntmn nopmarnnntmn npanontmn axramn, coepxamnmn
nopmt rpyonoro npana, xonnexrnnntm oronopom, cornamennxmn, no-
xantntmn nopmarnnntmn axramn.
Poccncxne yuente nouepxnnamr neoxonmocrt oexrnnntx
xpnrepnen npn ycranonnennn sapaorno nnart, raxnx xax xonnuecrno
n xauecrno rpya. Onnara rpya n coornercrnnn c ero xonnuecrnom os-
nauaer, uro paornnxy onnaunnaercx nect npeocrannennt nm rpy.
Kauecrno rpya (yponent ntnonnxemtx paornnxom saau) xpnrepn
onpeenennx sapaorno nnart, xapaxrepnsymmn ero cnoxnocrt,
ornercrnennocrt, nanpxxennocrt, rxxecrt, camocroxrentnocrt
1
.
Haxonen, oreuecrnennte anropt ormeuamr, uro sapaornax nnara pa-
ornnxa sanncnr or pesyntraron rpya n or nosmoxnocre, sanoxenntx
n cncremax sapaorno nnart
2
.
Taxnm opasom, ontmnncrno poccncxnx yuentxrpyonnxon npn-
snamr naxnocrt oronopnoro saxpennennx ycnonn rpya, pont rpyo-
noro oronopa n samnre npan paornnxa na cnpanennnte ycnonnx rpy-
a n, n nenom, n oecneuennn ocronoro uenonexa cymecrnonannx nx
nero camoro n ero cemtn.
nx ]pannyscxnx yuentx-rpyonnxon
3
ycnonne o onnare rpya xn-
nxercx eccnopno oronopntm ycnonnem n, n ornnune or poccncxoro
npana, ntenxercx n xauecrne nepnocrenennoro npnsnaxa rpyonoro o-
ronopa, nosnonxmmero orrpannunrt rpyonte oronopt or oronopon
esnosmesnoro oxasannx ycnyr, xoropte saxnmuamrcx, xax npannno, n
pamxax narornopnrentno exrentnocrn n rymannrapntx oprannsann-
xx. Kommepuecxax cocrannxmmax exrentnocrn paoroarenx npnsnaer-
cx n annom cnyuae cymecrnenno. Ho+romy ntnnara rymannrapntmn
oprannsannxmn cnonm unenam xomnencannn nnn coepxannx ne npn-
snaercx sapaorno nnaro n ne osnauaer nannunx rpyontx ornomenn.
Onaxo nynnunte nopmt npn onpeenennn sapaorno nnart, xax
n npn onpeenennn rpyono ]ynxnnn, raxxe neoxonmo yunrtnart
1
Cm.: Kommenrapn x Tpyonomy xoexcy Poccncxo Poccncxo ueepannn (no-
crarent) / Ho pe. P.H. Op.oecroeo. M., 2009. C. 295
2
Cm.: Broe.ee P.A. Onnara n nopmnponanne rpya (xommenrapn x nono peaxnnn
Tpyonoro xoexca Pu) // Tpyonoe npano. 2007. N 1. C. 27.
3
Cm.: Ray J.-E. Droit du travail, droit vivant. Editions Liaisons. 2004. C. 162 n anee.
204
no upannnn. B uacrnocrn, xax n n Poccnn, cneyer conmart mnnn-
mantnt pasmep onnart rpya n nopxox ntnnart nosnarpaxennx
1
.
Haxonen, no upannnn pacnpocrpanenntm ycnonnem rpyonoro o-
ronopa xnnxercx cornamenne o monntnocrn. Ono saxpennxer esor-
stnnoe cornacne paornnxa na yymee nsmenenne ero: (a) mecra pa-
ort, () onxnocrn n/nnn (n) sapaorno nnart. Bxnmuenne annoro
nonoxennx n rpyono oronop npn ero nonncannn nmeer nentm yxno-
nnrtcx or npeycmorpenntx saxonom rapanrn n ornomennn paornnxa
n cnyuae nsmenennx ycnonn oronopa.
annoe ycnonne npnsnaercx saxonntm npn conmennn onpeenen-
ntx rpeonann.
Tax, cornacne paornnxa na cnnxenne co npemenem pasmepa ero sa-
paorno nnart nmeer cnny, ecnn (a) annoe cnnxenne ntsnano o-
exrnnntmn npnunnamn, ne sanncxmnmn or paoroarenx; () annoe
nonoxenne ne nepenocnr pncx npenpnnnmarentcxo exrentnocrn na
paornnxa; (n) pasmep sapaorno nnart ocraercx ntme ycranonnenno-
ro saxonom nnn xonnexrnnntm cornamennem mnnnmyma
2
.
B ornomennn ycnonnx o reorpa]nuecxo monntnocrn or paoroa-
renx rpeyercx conmenne ocnonntx npan n cnoo paornnxa (n uacr-
nocrn, cnoont ntop mecra xnrentcrna)
3
, a raxxe uerxoe onpeenenne
reppnropnn, n pamxax xoropo on nnpane nepenonrt paornnxa
4
.
Hecmorpx na pacnpocrpanennocrt cornamennx o monntnocrn,
ono ne onxno xnnxrtcx cpecrnom ncxpnmnnannn (nanpnmep, unena
npo]comsa), nnn nnom ncnnnnnnapnoro naxasannx
5
. Kpome roro, npn
orcyrcrnnn ocrarouno xcnocrn cornamennx o monntnocrn cytn
nnpane orpannunrt c]epy ero npnmenennx
6
.
Taxnm opasom, ]pannyscxoe rpyonoe saxonoarentcrno npnme-
nnrentno x rpem ntme nasnanntm ycnonnxm xnnxercx, n nenom, onee
noxntntm n ornomennn nsneca no cpannennm c poccncxnm, xoropoe
nocpecrnom onee ceptesnoro n nnanomepnoro rocyapcrnennoro pery-
nnponannx samnmaer npenmymecrnenno paornnxa.
Hpecrannxercx nenecoopasntm raxxe paccmorpert n cpannn-
rentnom acnexre nexoropte ]axyntrarnnnte ycnonnx, nonyuammne
n nocnenee npemx mnpoxoe pacnpocrpanenne. Ocoenno nnrepecno
ocranonnrtcx na nonoxennn o yuennuecrne n na orpannuennn xonxy-
pnpymme exrentnocrn.
3auacrym, ecnn y concxarenx naxancnn neocrarouno snann nnn
nmemmnecx snannx nyxamrcx n cnennannsannn, a paora, o xoropo
1
Cr. L. 32111 n anee Koexca rpya upannnn.
2
Soc. 4 mapra 2003. RJS 5/03 n 568; Soc. 27 ]enpanx 2001. RJS 5/01 n 562; Soc. 30 max
2000. RJS 7-8/00 n 772.
3
Soc. 12 xnnapx 1999. Bull.civ. V n 7.
4
Soc. 19 max 2004. SSL 2004 n 1171.
5
Soc. 15 xnnapx 2002. RJS 4/02 n 471; Soc. 11 nmnx 2001. Bull. civ. V n 265.
6
Soc. 12 max 2004. SSL 2004. n1171 p.12 ; Soc. 19 anpenx 2000. n98-41.078.
205
on neer neperonopt c paoroarenem, rpeyer onpeenenntx nantxon,
paoroarent moxer oycnonnrt saxnmuenne rpyonoro oronopa npo-
xoxennem concxarenem coornercrnymmero oyuennx sa cuer oprann-
sannn. Taxxe paoroarent moxer trt sannrepeconan n nanpannennn
paornnxa na ononnnrentnoe oyuenne, n cnyuae ecnn emy rpeyercx
cnennanncr onee ntcoxo xnann]nxannn.
B Poccnn n no upannnn ycranonnent cnenn]nuecxne rapanrnn pa-
oroarenxm, xoropte, nstmax ns cnonx oxoon cpecrna na oyuenne
paornnxa, paccunrtnamr na nonyuenne or +roro npntnn nnn na ro,
uro n nmom cnyuae nx pacxot nepnyrcx n nne rpya paornnxa. Me-
xannsm nosnpara paoroarenm nnoxenntx n oyuenne cpecrn nt-
paxaercx, xax npannno, n ycnonnn rpyonoro oronopa o oxsannocrn
paornnxa orpaorart n oprannsannn onpeenennt cpox, r.e. oxsa-
rentcrna ne ynontnxrtcx no cocrnennomy xenannm n reuenne onpee-
nennoro nepnoa npemenn.
Tem ne menee n saxonoarentcrne Poccnn n upannnn cymecrnymr
nexoropte pasnnunx n perynnponannn raxoro mexannsma.
Tax, n Poccnn oxsannocrt paornnxa no nosmemennm paoroarenm
nonecenntx nm n cnxsn c oyuennem sarpar perynnpyercx onontno e-
rantno (cm. cr. 57, 199, 207 n 249 TK Pu). Cornacno cr. 249 n cnyuae
ynontnennx es ynaxnrentntx npnunn o ncreuennx cpoxa, oycnonnen-
noro rpyontm oronopom nnn cornamennem o oyuennn sa cuer cpecrn
paoroarenx, paornnx oxsan nosmecrnrt sarpart, nonecennte paoro-
arenem na ero oyuenne, ncuncnennte nponopnnonantno ]axrnuecxn ne
orpaorannomy nocne oxonuannx oyuennx npemenn, ecnn nnoe ne npe-
ycmorpeno rpyontm oronopom nnn cornamennem o oyuennn. annoe
npannno moxer trt nsmeneno croponamn npn saxnmuennn rpyonoro o-
ronopa, npn ycnonnn neyxymennx nonoxennx paornnxa.
Kpome roro, xax nouepxnnamr nexoropte anropt, paoroarent
nnpane erannsnponart n rpyonom oronope mexannsm orpaorxn pa-
ornnxom nnoxenntx n ero opasonanne cymm, rax xax oraua nony-
uenntx snann nponcxonr nepannomepno
1
.
pyrne anropt axnenrnpymr nnnmanne na maxcnmantnom cpoxe ra-
xoro oxsarentcrna. Ho nx mnennm, on ne onxen npentmart omnx
cpoxon, ycranonnenntx nx saxnmuennx cpountx rpyontx oronopon
(r.e. nxrn ner)
2
. Ononpemenno ne cneyer ero paccmarpnnart xax ennt
nx ncex cnyuaen cpox: on onxen sanncert or oema nnnecrnnn
paoroarenx, onpeenxemtx n sanncnmocrn or ]opmt oyuennx, rnna
yuenoro saneennx n r. .
B orentntx cnyuaxx, npn nannunn ynaxnrentntx npnunn, poccn-
cxoe rpyonoe npano npeycmarpnnaer ocnooxenne paornnxa or oxsa-
1
Cm.: Lvp-Tpvxauoeu: H.B. Vxas. cou. C. 72.
2
Cm.: Kommenrapn x Tpyonomy Koexcy Poccncxo ueepannn / Orn. pe. A.M. Kv-
peuuo, C.H. Maepuu, E.B. Xox.oe. M., 2007. C. 440.
206
rentcrna orpaorart ycranonnennt n oronope cpox. Ha saxonoarentnom
yponne nepeuent raxnx npnunn ne ycranonnen. Onaxo na npaxrnxe x nnm
moxno ornecrn cnnxenne n/nnn norepx paornnxom rpyocnoconocrn
(ycranonnenne nnnannnocrn, nenosmoxnocrt no mennnncxnm noxasa-
nnxm ntnonnxrt paory no nonyuenno cnennantnocrn n r.n.), a raxxe
ocnonannx, ycranonnennte u. 3 cr. 80 Tpyonoro Koexca Pu (n uacrnocrn,
npn napymennn paoroarenem nopm rpyonoro saxonoarentcrna)
1
.
Bo upannnn nonoxennx o oxsarentcrne paornnxa orpaorart nno-
xennte n nero paoroarenem cpecrna n nne pacxoon na oyuenne,
xax n n Poccnn, yperynnponant na saxonoarentnom yponne
2
n xnnxmr-
cx onontno pacnpocrpanenntmn (clause de dditformation), yunrtnax
nannune perynxpntx nporpamm no rocyapcrnennomy ]nnancnponannm
yuennuecrna.
Hecmorpx na nnrentnt ontr nxnmuennx raxnx oxsarentcrn n rpy-
onte oronopt, nx saxonnocrt moxer trt ocnopena n cye
3
. B uacr-
nocrn, cytx cncremarnuecxn nponepxer orcyrcrnne snoynorpenennx
co cropont paoroarenx cnonmn nonnomounxmn, n n cnyuae ntxnnennx
xnno ncnponopnnn mexy cpoxom nnn mexannsmom nosmemennx pa-
ornnxom nonyuennoro opasonannx n xauecrnom / yponnem raxoro o-
pasonannx, cytx ocnooxaer paornnxa or oronopntx oxsarentcrn
4
.
Kpome roro, urot nmert saxonnym cnny, annoe nonoxenne onx-
no coornercrnonart no upannnn rpem ycnonnxm:
1) npeocrannenne paornnxy ononnnrentno xnann]nxannn no-
rpeonano ononnnrentntx pacxoon paoroarenx, npentmammnx
ycranonnennt saxonom nnn xonnexrnnntm cornamennem mnnnmym
5
;
2) pasmep nosmemennx n cnyuae ocpounoro ynontnennx paornnxa
onxen trt pasymntm;
3) annoe oxsarentcrno ne onxno nnmart paornnxa ero npana
ynonnrtcx, uro npornnopeunno t npnnnnny cnoot rpya.
Kax nnno, saxonoarentcrno Poccnn n upannnn no nonpocy npnme-
nennx annoro cnenn]nuecxoro oxsarentcrna no mnorom cxoxn: nxna
paoroarenx n npo]eccnonannsm paornnxa npenonaraer ornernte
oxsarentcrna co cropont nocnenero, npeycmorpent cnyuan ynont-
nennx paornnxa o ncreuennx cpoxa oxsarentcrna n p.
Tem ne menee, n xaxo rpyo-npanono cncreme nanmamrcx cnon
xapaxrepnte ueprt, nanpnmep, onpeenenne pasmepa sarpar paoroa-
renx, cnyuan snoynorpenennx paornnxom npnoperenntm npanom.
1
Cm.: nocranonnenne Hpannrentcrna Pu or 19 cenrxpx 1995 r. N 942 O neneno
xonrpaxrno nororonxe cnennanncron c ntcmnm n cpennm npo]eccnonantntm
opasonannem // C3 Pu. 1995. N 39. Cr. 3777.
2
Cr. L. 1221-1, L. 1237-1, L. 6325-4 no L. 6325-7 Koexca rpya upannnn.
3
Soc. 23.11.1983. Bull.civ. V, n 576; Hapnx, 03.05.1984 D. 1985.156, npnm. Amiel
Donat et Serra.
4
Soc. 04.07.1990. J urisp. UIMM 90531. C. 353.
5
Tax, nenosmoxno rpeonart or paornnxa xaxo-nno orpaorxn, ecnn npeocran-
nennoe paoroarenem opasonanne tno ]nnancnponano sa cuer rocyapcrnenntx
cycnn // Soc. 19.11.1997. RJ S 1/98. n 79.
207
B nenom xe, poccncxoe rpyonoe npano onee erantno perynnpyer
annt nonpoc, ntenxx n TK Pu nent pasen o npo]eccnonantno
nororonxe, nepenororonxe n nontmennn xnann]nxannn paornnxon,
rora xax no upannnn neymym pont nrpaer, xax n n pxe pyrnx cnyua-
en, ne saxonoarentcrno, a cyenax npaxrnxa.
Vcnonne o nepasrnamennn xommepuecxo rant, a raxxe nno nn]op-
mannn xon]nennnantnoro xapaxrepa xnnxercx eme onnm axryantntm
nonoxennem rpyonoro oronopa, nonyuammnm nce ontmee pacnpocrpa-
nenne n Pu. annoe ycnonne moxer cunrartcx onnm ns naxnemnx n xon-
rexcre ptnouno +xonomnxn, xora oprannsannx ocrnraer xonxypenrnoro
npenmymecrna sa cuer onpeenenno +xonomnuecxo nonnrnxn.
B +ro cnxsn paoroarent-xommepuecxax oprannsannx, onaammax
cneennxmn, ornocnmtmn x xommepuecxo rane, n nnno, sannrepeco-
nanmeecx npenoxennem o paore, npenonaramme ocryn x nn]opma-
nnn, cocrannxmme xommepuecxym rany, oycnannnnamr saxnmuenne
rpyonoro oronopa conmennem coornercrnymmnx orpannuenn. Pa-
oroarenm +ro nosnonnr nnocnecrnnn nmert nosmoxnocrt nocnontso-
nartcx npeycmorpenntmn saxonoarentcrnom cnocoamn samnrt op-
rannsannn or ymepa, a raxxe nstcxannx npnunnennoro pasrnamennem
nn]opmannn npea. Orxas xe nocrynammero na paory or raxnx orpann-
uenn osnauaer, uro cropont ne ocrnrnn cornamennx o ycranonnennn
rpyontx ornomenn n, cneonarentno, rpyono oronop ne saxnmuen
1
.
nx npeornpamennx nosmoxnoro ymepa or pasrnamennx paornn-
xom xon]nennnantno nn]opmannn xonxypenram na saxonoarentnom
yponne n Pu n no upannnn paspaorant pasnnunte mexannsmt orpa-
nnuennx npan paornnxa.
B Poccnn saxonom oxpanxercx nn]opmannx, cocrannxmmax cnyxe-
nym nnn xommepuecxym rany n cnyuae, xora ona nmeer ecrnnrent-
nym nnn norennnantnym xommepuecxym nennocrt n cnny nensnecr-
nocrn ee rpertnm nnnam, x ne ner cnoonoro ocryna na saxonnom
ocnonannn n onaarent raxo nn]opmannn npnnnmaer mept x oxpane
ee xon]nennnantnocrn
2
.
1
annax nosnnnx nornepxaercx Hnenymom Bepxonnoro cya Pu n nocranonnennn or
17 mapra 2004 r. N 2 O npnmenennn cyamn Poccncxo ueepannn Tpyonoro xoex-
ca Poccncxo ueepannn. B uacrnocrn, n n. 10 nocranonnennx Hnenyma ronopnrcx o
rom, uro neoxonmte xaponte pemennx (noop, paccranonxa, ynontnenne nepconana)
paoroarent npnnnmaer no cnom ornercrnennocrt, n saxnmuenne rpyonoro oronopa
c xonxperntm nnnom xnnxercx npanom, a ne oxsannocrtm paoroarenx. Kpome roro, pa-
oroarent nnpane npexnnrt x nnny, nperenymmemy na naxanrnym onxnocrt, rpeo-
nannx, xoropte neoxonmt n ononnenne x rnnontm nnn rnnnuntm npo]eccnonantno-
xnann]nxannonntm rpeonannxm n cnny cnenn]nxn ro nnn nno paort.
2
Honxrne annoro nna rant xonxpernsnponano n ueepantnom saxone or 29 nmnx 2004 r.
N 98-u3 O xommepuecxo rane (C3 Pu. 2004. N 32. Cr. 3283). Cornacno cr. 7 saxona
xommepuecxax rana onpeenxercx xax cneennx nmoro xapaxrepa (nponsnocrnennte,
rexnnuecxne, +xonomnuecxne, oprannsannonnte n pyrne), n rom uncne o pesyntrarax nn-
rennexryantno exrentnocrn n nayuno-rexnnuecxo c]epe, a raxxe cneennx o cnocoax
ocymecrnnennx npo]eccnonantno exrentnocrn, xoropte nmemr ecrnnrentnym nnn
norennnantnym xommepuecxym nennocrt n cnny nensnecrnocrn nx rpertnm nnnam, x xo-
roptm y rpertnx nnn ner cnoonoro ocryna na saxonnom ocnonannn n n ornomennn
xoroptx onaarenem raxnx cneenn nneen pexnm xommepuecxo rant.
208
Bxnmuenne n rpyono oronop ycnonnx o nepasrnamennn oxpanxemo
saxonom rant naxnatnaer onpeenennte oxsarentcrna xax na paornn-
xa, xoropt onxen conmart ycranonnennte oronopom rpeonannx, rax
n na paoroarenx, xoropt onxen ntnonnxrt onpeenennte ycnonnx.
B uacrnocrn, ncnonnenne paornnxom oxsarentcrna o nepasrname-
nnn xommepuecxo rant cunraercx nosmoxntm, ecnn paoroarent
osnaxomnn paornnxa c nepeunem nn]opmannn, cocrannxmme xommep-
uecxym rany, n c ycranonnenntm n oprannsannn pexnmom xommepue-
cxo rant (npanontmn, oprannsannonntmn, rexnnuecxnmn n nntmn
npannnamn paort c xon]nennnantno nn]opmanne). Paoroarent
onxen raxxe cosart paornnxy ycnonnx, neoxonmte nx conme-
nnx ycranonnennoro pexnma xommepuecxo rant.
Hpn conmennn paoroarenem ntmeyxasanntx ycnonn paornnx n
cnyuae ymtmnennoro nnn neocropoxnoro pasrnamennx xon]nennnant-
no nn]opmannn npn orcyrcrnnn n ecrnnxx raxoro paornnxa cocrana
npecrynnennx necer ncnnnnnnapnym ornercrnennocrt n coornercrnnn c
saxonoarentcrnom Pu
1
, nnnort o ynontnennx (non. n n. 6 cr. 81 TK
Pu). B orentntx cnyuaxx nosmoxna raxxe n yrononnax ornercrnennocrt
(cr. 183 VK Pu).
B n. 43 nocranonnennx Hnenyma Bepxonnoro Cya Pu or 17 map-
ra 2004 r. N 2 O npnmenennn cyamn Poccncxo ueepannn Tpyonoro
xoexca Poccncxo ueepannn yrounxercx, uro n cnyuae ocnapnnannx
paornnxom ynontnennx no non. n n. 6 u. 1 cr. 81 TK Pu oxsannocrt
npecrannrt oxasarentcrna, cnnerentcrnymmne o rom, uro cneennx,
xoropte paornnx pasrnacnn, n coornercrnnn c ecrnymmnm saxono-
arentcrnom ornocxrcx x rocyapcrnenno, cnyxeno, xommepuecxo
nnn nno oxpanxemo saxonom rane, nno x nepconantntm anntm
pyroro paornnxa, a raxxe o rom, uro +rn cneennx crann nsnecrnt
paornnxy nmenno n cnxsn c ncnonnennem nm rpyontx oxsannocre n
on oxstnancx nx ne pasrnamart, nexnr na paoroarene.
Ha npaxrnxe snaunrentnax uacrt xon]nnxron c paornnxamn oycnon-
nena rem, uro paoroarent satnaer nxnmunrt n rpyono oronop c pa-
ornnxom, rpyonax ]ynxnnx xoroporo npenonaraer ocryn x oxpanxe-
mo saxonom rane, ycnonne o nepasrnamennn cranmnx emy nsnecrntmn
n pesyntrare ocryna x +ro rane cneenn. Coornercrnenno, paoroa-
rent, cornacno u. 1 cr. 4 n cr. 60 TK Pu, ne moxer sacrannrt paornnxa
npnnynrentno ntnonnxrt ycnonne, orcyrcrnymmee n oronope. B cnom
ouepet, paornnx, pyxonocrnyxct npannnamn cr. 379 TK Pu, nmeer nos-
moxnocrt n nenxx camosamnrt cnonx npan orxasartcx or ntnonnennx
paort, ne npeycmorpenno rpyontm oronopom.
B pesyntrare, nocxontxy n onocroponnem nopxxe nxnmunrt an-
noe ycnonne n rpyono oronop nocne ero saxnmuennx paoroarent
1
Cm.: u. 2 cr. 14 ueepantnoro saxona N 98-u3 or 29 nmnx 2004 O xommepuecxo
rane.
209
ne moxer, ro npn necornacnn paornnxa paoroarent, npn orcyrcrnnn
npanontx mexannsmon npexpamennx rpyontx ornomenn no annomy
mornny, ntnyxen nno nepenpoexrnponart rpyonte nponecct c yua-
crnem +roro paornnxa, nno necrn ononnnrentnte nsepxxn, nony-
uax cornacne paornnxa nsamen na coornercrnymmym xomnencannm
1
.
Orentno cronr ormernrt, uro n coornercrnnn c poccncxnm sa xo no -
a rentcrnom ornecenne cneenn x paspxy cnyxeno nnn xommepuecxo
rant ne moxer cnyxnrt ocnonannem nx orxasa npo]eccnonantnomy co-
msy nnn nnomy npecrannrentnomy oprany n npeocrannennn nn]opma-
nnn, ecnn ona neoxonma npn neennn xonnexrnnntx neperonopon nnn
n pamxax ocymecrnnennx xonrponx sa conmennem xonnexrnnnoro o-
ronopa, cornamennx. annte npana npo]comson (npecrannrentntx op-
ranon) ononnnrentno saxpennent saxonoarenem nyrem ycranonnennx
amnnncrparnnno ornercrnennocrn paoroarenx sa nenpeocrannenne
raxo nn]opmannn (cr. 5. 29 KoAH Pu).
B ornnune or Poccnn, no upannnn ycnonne o nepasrnamennn oxpa-
nxemo saxonom rant pacnpocrpaneno n nno, onee mnpoxo ]op-
me n nxnmuaercx c nentm orpannuennx xonxypnpymme exrentnocrn
paornnxa xax raxono. Tpannnonno ntenxmr na pasnnuntx nna
orpannuenn: (i) n ornomennn unenon npecrannrentnoro xomnrera
paornnxon n (ii) n ornomennn ocrantntx paornnxon.
B nepnom cnyuae pexnm xon]nennnantnocrn, n omem, cxox c
poccncxnm pexnmom. B coornercrnnn co cr. L. 2325-5 Koexca rpya
upannnn, unent npecrannrentnoro xomnrera n npo]comsntx oprann-
sann, nmemmne npano na nonnym nn]opmannm n ornomennn exrent-
nocrn npenpnxrnx, nepcnexrnn ero pasnnrnx, xommepuecxo nonnrnxn,
ycnonn rpya n r.. necyr ononnnrentnte oxsarentcrna ornocnrent-
no pacxptrnx nn]opmannn, xoropax moxer npnunnnrt ymep paoro-
arenm, n onxnt conmart npo]eccnonantnt cexper n ornomennn
ncex nonpocon, xacammnxcx nponsnocrnennoro nponecca, no yrposo
npnmenennx yrononntx canxnn.
B ornomennn ocrantno nn]opmannn (yxranrepcxne oruert; an-
nte, npecrannxemte axnnonepam n nnax nn]opmannx, nonexamax
onynnxonannm) unent npecrannrentnoro xomnrera n npo]comsntx
oprannsann onxnt xpannrt monuanne (discretion) n moryr trt
npnnneuent, n cnyuae pasrnamennx, x rpaxancxo-npanono ornercrnen-
nocrn. T.e. oxsarentcrno o npo]eccnonantnom cexpere xnnxercx aco-
nmrntm, a oxsarentcrno o monuannn xnnxercx ornocnrentntm n onenn-
naercx n nepcnexrnne samnrt nnrepecon npenpnxrnx or xonxypennnn
2
.
Bo nropom cnyuae, npnmennrentno x pxontm paornnxam npe-
npnxrnx, enncrnenntm cpecrnom paoroarenx samnrnrt cnon nnre-
1
Cm.: Ceeepuu B.A. Hpanonoe perynnponanne n oecneuenne oxpant xommepuecxo
rant n Poccnn: Anrope]. ncc. ... oxr. mpn. nayx. M., 2007. C. 17.
2
Savatier J., Dr. soc. 1985.111; Mialon M.-F., Dr. soc. 1986.94.
210
pect xnnxercx nxnmuenne n rpyono oronop oxsarentcrna o nexon-
xypennnn, xoropoe nonyunno no upannnn mnpoxoe pacnpocrpanenne
1
.
K nacroxmemy npemenn no ]pannyscxom rpyonom saxonoarentcrne
c]opmnponanact nosnnnx, cornacno xoropo oxsarentcrna o nexonxypen-
nnn, xnnxmmnecx uacrtm xonnexrnnnoro cornamennx nnn rpyonoro oro-
nopa, nmemr saxonnym cnny n ne npornnopeuar (npn ycnonnn conmennx
nexoroptx rpeonann) npnnnnnam cnoot rpya n cnoono xonxy-
pennnn.
Kax n n ornomennn mnornx pyrnx nonpocon, annax nponema ne ype-
rynnponana no upannnn na saxonoarentnom yponne, no+romy ycnonnx npn-
menennx annoro oxsarentcrna, a raxxe canxnnn n cnyuae ntxnnenntx na-
pymenn tnn nocrenenno cncremarnsnponant cyeno npaxrnxo.
Kpome roro, naxnym pont nrpamr xonnexrnnnte cornamennx,
xoropte moryr ycranannnnart cnenn]nuecxne nopmt npnmenennx ox-
sarentcrna o nexonxypennnn xax n nanpannennn ontme samnrt
npana paornnxa na rpy, rax n n nanpannennn orpannuennx ero xonxy-
pnpymme exrentnocrn.
Kaccannonnt cy upannnn, npnsnan n 1967 r. saxonnocrt oxsa-
rentcrna o nexonxypennnn
2
, npnnxn n 2002 r. pyxonoxmee nocranonne-
nne
3
, n xoropom tnn c]opmynnponant ycnonnx saxonnocrn oxsarent-
crna o nexonxypennnn.
annoe oxsarentcrno onxno:
1) trt oycnonneno saxonntmn nnrepecamn npenpnxrnx,
2) trt orpannueno no npemenn n n npocrpancrne,
3) ocrannxrt paornnxy nosmoxnocrt paorart n coornercrnnn c oc-
nonno cnennantnocrtm,
4) npeycmarpnnart enexnym xomnencannm paornnxy.
Ha npaxrnxe paoroarent onxen, npexe ncero, oxasart, uro
nxnmuenne oxsarentcrna o nexonxypennnn xnnxercx neoxonmtm n
uro ncnontsonanne paornnxom n nontsy rpertnx nnn ero npo]eccno-
nantntx nantxon, npnoperenntx n pamxax rpyonoro oronopa, npn-
1
Pelissier J. Droit de lemploi, Dalloz 1999, n 585 n anee; Serra Y. Obliga-tion de non-
concurrence, Rep.trav. Dalloz, 2003; Tsunami sur la clause de non-concurrence en droit
du travail, Dalloz 2002, J-2491; Vatinet R. Les conditions de validite des clauses de non-
concurrence: imbroglio, Dr.soc. 2002 C. 949 n anee.
2
Soc. 08.05.1967, D. 1967, C. 230, xomm. G. Lyon-Caen: Les grands arrets, n 43. Ecnn
xe paornnx ocnapnnan npnmenenne oxsarentcrna o nexonxypennnn, cctnaxct na
omn npnnnnn cnoot rpya, on onxen tn npecrannrt xonxpernte oxasarent-
crna, n xaxo mepe annoe oxsarentcrno orpannunnano ero npo]eccnonantnym ex-
rentnocrt. Taxnm opasom, rontxo n ncxnmunrentntx cnyuaxx oxsarentcrno npnsna-
nanoct nesaxonntm. annax cyenax nonnrnxa tna nonepxena mnorouncnenno
xpnrnxe xax c npanono rax n c connantno rouxn spennx, rax xax npecrannxnact
no ncrnne paxonte mepo n ycnonnxx rnoantnoro xpnsnca sanxrocrn, xora nnnnn-
arop ynontnennx npenxrcrnonan, x romy xe, antnememy rpyoycrpocrny paornn-
xa. Haxonen, oxsarentcrno o nexonxypennnn npecrannxnoct +xonomnuecxn neonpan-
anntm, rax xax ntcoxoxnann]nnnponannte cnennanncrt ne mornn paorart n rex
onacrxx, re nx rpy tn nanonee +]]exrnnntm n nocrpeonanntm.
3
Soc. 10.07.2002 D. 2002.2491. xomm. Y. Serra; Grands arrets. n 45.
211
necer ymep paoroarenm
1
. Hpn nannunn saxonnoro nnrepeca conm-
enne paoroarenem ocrantntx rpex ycnonn ne oxsarentno.
Vcnonne o orpannuennn no npemenn n n npocrpancrne npenonara-
er, uro orpannuenne npo]eccnonantno exrentnocrn paornnxa ne mo-
xer nnrtcx eccpouno n onxno oxnartnart xonxpernym reppnropnm
norennnantntx xonxypenron paoroarenx
2
. nx nanoxennx na paor-
nnxa oxsarentcrna o nexonxypennnn, annoe ycnonne onxno conpono-
xartcx nymx ocranmnmncx.
Bosuoanoc1t pao1m no cnennantnoc1n. Cytx onennnaer cnen-
n]nuecxne xapaxrepncrnxn rpya paornnxa n onpeenxer, xaxne ns nnx
ornocxrcx x ero npo]eccnonantnomy opasonannm, a xaxne x ontry, no-
nyuennomy na npenpnxrnn, n moxer orpannunrt c]epy ecrnnx oxsa-
rentcrna
3
. Baxnoe snauenne nmeer, cxontxo npemenn ns npo]eccnonant-
no xaptept paornnx nocnxrnn sanpemenno exrentnocrn: ecnn ona
npecrannxer nesnaunrentnym uacrt, orpannuenne npnsnaercx saxonntm.
Kounencannn pao1nnxy. Orpannuenne npo]eccnonantno exrent-
nocrn paornnxa onxno conponoxartcx ntnnaro emy xomnencannn, pas-
mep xoropo onpeenxercx nnnnnyantno n xaxom xonxpernom cnyuae.
Hpn neconmennn paoroarenem ntmenepeuncnenntx ycnonn
oxsarentcrno o nexonxypennnn npnsnaercx neecrnnrentntm
4
. Btne-
cennoe cyenoe pemenne o neecrnnrentnocrn ne onaaer oparno
cnno, n paornnx nnpane coxpannrt nonyuennte or paoroarenx xom-
nencannonnte ntnnart.
Kpome roro, canxnnx moxer saxnmuartcx n nepecmorpe cyte
oxsarentcrna n orpannuennn c]ept ero npnmenennx (no npemenn, n
npocrpancrne, n npo]eccnonantno c]epe)
5
. Kax npannno, cytx pac-
nonaraer anntmn nonnomounxmn n cnyuae napymennx paornnxom
oxsarentcrna nesnaunrentnoe npemx nocne npexpamennx ecrnnx
rpyonoro oronopa n n reorpa]nuecxo nnsocrn or paoroarenx.
B cnyuae napymennx paornnxom oxsarentcrna o nexonxypennnn,
on onxen nosmecrnrt paoroarenm npnunnennt ymep
6
. Hpn +rom
axe ecnn cropont ycranannnnamr n rpyonom oronope xonxpernt
pasmep xomnencannn co cropont paornnxa, cytx nnpane nsmennrt
annym cymmy xax n cropony ee ynennuennx, rax n ymentmennx.
1
Cass. soc. 14.02.1995. CSB 1995, A. 19; Soc. 01.03.1995, RJ S 4/95, n 377. Taxnm
opasom, n ornomennn momnxa oxon annoe oxsarentcrno tno npnsnano nesaxon-
ntm, onaxo n ornomennn o]nnnanra, ymemero x xonxypenry, ono cunraercx saxon-
ntm nnny ero nnuntx xonraxron c xnnenramn.
2
Soc. 10.07.2002, Bull. Civ. V. n 239
.
3
Soc. 18.09.2002, D. 2002.3220.
4
T.e. paoroarent ne moxer nepeymart n ormennrt ecrnne oxsarentcrna, npe-
xparnn ntnnary paornnxy coornercrnymme xomnencannn.
5
Soc. 11.10.1990. Bull.civ. V. n 474; Soc. 29.04.1980. Bull.civ. V. 282; Soc. 21.05.1974.
Bull.civ. n 313.
6
Cnopt no annomy nonpocy paspemamrcx npmomantntm cyom (cyom, ananornuntm
no oprannsannn n ]ynxnnxm poccncxo xomnccnn no rpyontm cnopam).
212
Paoroarent raxxe nnpane norpeonart n cyenom nopxxe pacrop-
xennx rpyonoro oronopa, xoropt paornnx saxnmunn n napymenne
oxsarentcrna o nexonxypennnn.
Kpome roro, cytx moxer ntnecrn pemenne o nono canxnnn: ox-
sart paornnxa nosepxnnartcx or xonxypennnn (pacroprnyrt oronop
n ne saxnmuart nont) n nosmecrnrt ymep
1
. Cytx raxxe moxer npn-
snart ornercrnennocrt ne rontxo paornnxa, no n ero nonoro paoroa-
renx, ecnn on tn ocneomnen o oxsarentcrne paornnxa
2
.
Taxnm opasom, cpannnnax poccncxn n ]pannyscxn noxo
x nponeme npeornpamennx pasrnamennx naxno xommepuecxo n
npo]eccnonantno nn]opmannn, moxno xoncrarnponart, uro ]pannys-
cxoe npano paspaorano onee xapnnantnoe, na nam nsrnx, cpecrno
samnrt or pacnpocrpanennx cneenn, nantxon, ymenn, xoropte ne
onxnt trt ocrynnt, no mnennm paoroarenx, ero xonxypenram
nyrem orpannuennx npo]eccnonantno exrentnocrn paornnxa.
Poccncxoe xe npano, npnsnanax ocoym snaunmocrt xommepuecxo
rant, ycranonnno pexnm cexpernocrn nn]opmannn, ocote npannna
paort c ne n ee ncnontsonannx, ycnonn npnnneuennx x mpnnuecxo
ornercrnennocrn sa napymenne +rnx npannn.
Hntmn cnonamn, ]pannyscxn paoroarent moxer orpannunnart
xonxypnpymmym exrentnocrt tnmero paornnxa, rora xax n poc-
cncxom npane paspaoran onee ymepennt noxo nyrem orpannue-
nnx nesaxonno xonxypennnn, c ncnontsonannem xon]nennnantno
nn]opmannn paoroarenx.
B uncne pyrnx ornnun poccncxoro n ]pannyscxoro npana moxno
nasnart mexannsm perynnponannx orpannuenn npan paornnxa.
Tax, n poccncxom npane on paspaoran na saxonoarentnom yponne
n moxer ononnxrtcx n oronopnom nopxxe, a raxxe npn cocrannennn
onxnocrntx nncrpyxnn, xnann]nxannonntx xapaxrepncrnx, cnn-
cxon onxnocre n npo]eccn, npeycmarpnnammnx ocryn x xon]n-
ennnantntm cneennxm.
Bo ]pannyscxom npane n ornomennn ontmnncrna paornnxon on
ycranannnnaercx na oronopnom n xonnexrnnnom yponne, onaxo pema-
mmee cnono npnnanexnr cytxm.
Ha npaxrnxe xe poccncxne paoroarenn nce uame nxnmuamr, na
ocnonannn enponecxoro ontra, nonoxenne o sanpere xonxypnpymme
exrentnocrn n rpyono oronop, onaxo raxne ycnonnx ne nmemr sa-
1
Soc. 20.02.1975, D. 1976.142, xomm. Y. Serra.
2
Ecnn nont paoroarent nonyuaer annym nn]opmannm yxe nocne npnema pa-
ornnxa, ero ornercrnennocrt ycranannnnaercx c momenra yneomnennx (c ntnnaro
npexnemy paoroarenm xomnencannn n nponopnnonantnom pasmepe) n cnyuae, ecnn
on npoonxaer rpyonte ornomennx. Paornnx, ne yneomnxmmn nonoro paoroa-
renx o oxsarentcrne o nexonxypennnn n nontsy npexnero, moxer trt ynonen na
+rom ocnonannn. B pexnx cnyuaxx cytx npnsnaer ornercrnennocrt nonoro paoroa-
renx, xoropt onxen tn ntxcnnrt, cnxsan nn paornnx raxnm oxsarentcrnom nnn
ner. Com. 11.07.2000, RJS 3/01 n 302.
213
xonnoro ocnonannx n onaamr n ornomennn paornnxa, n ocnonnom,
mopantntm cepxnnammnm ecrnnem.
Ocranonnmcx na eme onom ycnonnn rpyonoro oronopa, xoropoe
no cnoe snaunmocrn xnnxercx onnm ns nepnocrenenntx: peut noer
o cpoxe oronopa.
annoe ycnonne, necmorpx na pasnoopasne nepeunx ycnonn rpyono-
ro oronopa n pasntx crpanax, xnnxercx noncemecrno pacnpocrpanenntm.
Bo mnornx crpanax +ro ycnonne xnnxercx axe onpeenxmmnm.
Hanpnmep, n Pu annoe ycnonne saxonoarentno saxpenneno n xaue-
crne nnoopasymmero n nosnonxer pasrpannunrt cpounte oronopt or
oronopon na neonpeenennt cpox (cr. 58 TK Pu). Cpasy oronopnmcx,
uro no upannnn npnnxra nnax xnaccn]nxannx, n coornercrnnn c xoro-
po rpyonte oronopt nopasenxmrcx na rnnonte n arnnnunte.
K nocnennm, cpen npounx, ornocxrcx n oronopt na onpeenennt
cpox (cr. L. 1241-1 Koexca rpya upannnn).
Hpn +rom saxonoarenxmn oenx crpan n nenxx samnrt npan paor-
nnxon npeycmorpeno orpannuenne ornocnrentno cpountx rpyontx
oronopon: oronopt na onpeenennt cpox xnnxmrcx, xax npannno,
ncxnmuennem n moryr saxnmuartcx rontxo n onpeenenntx cnyuaxx.
B cr. 58 TK Pu nponosrnamaercx npnnnnn eccpounoro o]opmnennx rpy-
ontx ornomenn, a saxnmuenne cpountx rpyontx oronopon nounnxercx
pxy ycnonn, pasnepnyrt cnncox xoroptx npeycmorpen n cr. 59 TK Pu.
ecrnymmn saxonoarentnt pexnm npnsnan, c ono cropont,
oecneunrt paoroarenm nosmoxnocrt pasnoopasnx rpyontx orno-
menn, a, c pyro cropont, ncxnmunrt napymennx npan paornnxon,
uro nonnocrtm coornercrnyer rpeonannxm mexynapontx nopm,
n uacrnocrn, Konnennnn MOT N 158 O npexpamennn rpyontx or-
nomenn no nnnnnarnne npenpnnnmarenx (1982 r.) n Pexomenannn
MOT N 166 O npexpamennn rpyontx ornomenn no nnnnnarnne
npenpnnnmarenx (1982 r.).
Ocnonntm npannnom n Poccnn xnnxercx npnem paornnxa na cpou-
no ocnone rontxo n rex cnyuaxx, xora rpyonte ornomennx ne moryr
trt ycranonnent na neonpeenennt cpox c yuerom xapaxrepa npe-
croxme paort nnn ycnonn ee ntnonnennx. Hcxnmuennem ns +roro
npannna xnnxmrcx nnmt cnyuan, npeycmorpennte u. 2 cr. 59 TK Pu,
xora cpount rpyono oronop moxer saxnmuartcx no cornamennm
cropon rpyonoro oronopa es yuera xapaxrepa npecroxme paort.
B +ro cnxsn, no mnennm nexoroptx oreuecrnenntx anropon, saxnm-
uenne cpountx oronopon n anntx cnyuaxx onxno paccmarpnnartcx
xax mepa ncxpnmnnannn no npnsnaxam connantno npnnanexnocrn
1
,
nocxontxy na npaxrnxe npnopnrerom n saxnmuennn nnn nesaxnmuennn
cpounoro rpyonoro oronopa onaaer ncera paoroarent. Paornnx
1
Honouoe P.I., Auuuuua B.H. Harenrnte ]opmt npnnynrentnoro rpya n poccn-
cxom rpyonom saxonoarentcrne // Poccncxax mcrnnnx. N 8. 2005. C. 30
214
xe nepexo nnmen npana peannsonart cnoe nonensxnnenne n saxnm-
unrt ror nnn nno nn rpyonoro oronopa.
Cronr, onaxo, ormernrt, uro nepeuent cnyuaen saxnmuennx cpou-
noro rpyonoro oronopa, npeycmorpennt cr. 59 TK Pu, ]axrnuecxn
xnnxercx saxptrtm n nosmoxnocrt saxnmuennx cpounoro rpyonoro o-
ronopa n nntx cnryannxx onycxaercx, rontxo ecnn +ro npeycmorpeno
]eepantntm saxonom.
Tpyono oronop, saxnmuennt na onpeenennt cpox npn orcyr-
crnnn ocrarountx x romy ocnonann nnn yxasannx na raxne ocnona-
nnx, cunraercx saxnmuenntm na neonpeenennt cpox. A nx oecne-
uennx npospaunocrn rpyonoro oronopa n nem oxsarentno onxnt
yxastnartcx ocroxrentcrna (npnunna), nocnyxnnmax ocnonannem nx
ero saxnmuennx (cr. 57 TK Pu), panno xax ycnonne o cpoxe (o 5 ner).
B ncxnmunrentntx cnyuaxx cropont nnpane onpeennrt cpox ecrnnx
oronopa yxasannem na nacrynnenne onpeenennoro cotrnx, ne sann-
cxmero or nonn cropon, nanpnmep, n oronope nx sament npemenno
orcyrcrnymmero paornnxa. Haxonen, xax n eccpount oronop, on
onxen oxsarentno trt cocrannen n nnctmenno ]opme.
Moxno xoncrarnponart, uro ontmnncrno npeycmorpenntx poc-
cncxnm saxonoarentcrnom cnyuaen, a raxxe nopxox saxnmuennx
cpountx rpyontx oronopon nanpannent na cosanne naronpnxrntx
npanontx n +xonomnuecxnx ycnonn, xoropte t cnococrnonann nn-
rencnnnomy pasnnrnm npenpnnnmarentcrna, crnmynnponann ]opmn-
ponanne ptnouno crpyxrypt +xonomnxn n xonxypenrno cpet.
Tpyonoe npano upannnn raxxe yenxer ontmoe nnnmanne annomy
nny rpyonoro oronopa n xnnxercx nectma nepeontm n c]epe ero pe-
rnamenrannn.
Haunnax c 1982 r., no upannnn c]opmnponanoct saxonoarentcrno
o rpyonom oronope na onpeenennt cpox, ocnonntmn saauamn xo-
roporo xnnxmrcx: orpannuenne c]ept npnmenennx annoro rpyonoro
oronopa n cnyuaen ero npononrannn n nepesaxnmuennx, oecneuenne
panencrna npan nocroxnntx paornnxon n paornnxon, saxnmunnmnx
rpyono oronop na onpeenennt cpox, a raxxe xomnencannx paor-
nnxam nx necranntnoro nonoxennx na ptnxe rpya n, coornercrnenno,
connantno yxsnnmocrn.
Bnepnte Oponanc or 5 ]enpanx 1982 r.
1
ycranonnn, uro orono-
pt c onpeenenntm cpoxom ecrnnx xnnxmrcx oronopamn ncxnm-
uennx. C +roro momenra cropont rpyonoro ornomennx ne nnpane no
cnoemy ycmorpennm ntnpart nn saxnmuaemoro rpyonoro oronopa;
tn ycranonnen nont npnnnnn, cornacno xoropomy no omemy npa-
nnny rpyono oronop saxnmuaercx es yxasannx cpoxa ero ecrnnx
(cr. L. 1221-2 Koexca rpya upannnn).
Orpannuenne c]ept npnmenennx oronopon na onpeenennt cpox
ocymecrnnxercx nyrem ycranonnennx na yponne saxona nepeunx cnyua-
1
Gaz.Pal. 1982. 1. Doctr. 164; J CP CI 1982. II. 13830.
215
en ero saxnmuennx (cr. L. 1242-2 no L. 1242-4 Koexca rpya upannnn),
xoropte ycnonno moxno pasennrt na rpn rpynnt.
Hepnax rpynna nxnmuaer n cex cnyuan sament npemenno orcyr-
crnymmero paornnxa nnn paornnxa, ue rpyono oronop npemenno
npnocranonnen. Cpount oronop moxer trt saxnmuen raxxe n onpe-
enenntx saxonom cnyuaxx nx sament paornnxa, ynonnnmerocx ns
oprannsannn.
Bropax rpynna cnyuaen cnxsana nenocpecrnenno c xapaxrepom pa-
ort, xora rpyono oronop na onpeenennt cpox saxnmuaercx nx
ntnonnennx cesonntx paor; n c]epax exrentnocrn, re cnoxnnact
npaxrnxa ne ncnontsonart oronopt na neonpeenennt cpox, n ncxnm-
unrentno n cnyuae npemennoro xapaxrepa camnx paor; nx ntnonnennx
nenpennenno paort, ne cnxsanno c otuno exrentnocrtm op-
rannsannn; nx ntnonnennx cpouno paort n nenxx npeornpamennx
necuacrntx cnyuaen n r..
Tpertx rpynna npeycmarpnnaer nosmoxnocrt saxnmuennx orono-
pon na onpeenennt cpox n xauecrne cpecrna optt c espaornne
n pxe cnyuaen, nanpnmep, n oronopax noyxennx x paore, co-
nponoxennx n npo]eccnonantno exrentnocrn.
Koexc rpya upannnn n onpeenenntx cnryannxx sanpemaer saxnm-
uenne cpountx rpyontx oronopon. Bo-nepntx, ne onycxaercx saxnm-
uenne oronopa na onpeenennt cpox nx sament paornnxa, rpyono
oronop xoroporo tn npnocranonnen ncnecrnne xonnexrnnnoro rpy-
onoro xon]nnxra (cr. L. 1242-6 Koexca rpya upannnn). Bo-nroptx,
cpount oronop sanpemen nx ntnonnennx ocoenno onacntx paor.
Kpome roro, paoroarent ne nnpane npnrnacnrt paornnxa sanxrt
naxanrnym onxnocrt na ocnonannn nonoro cpounoro rpyonoro oro-
nopa cpasy no ncreuennn cpoxa ecrnnx npetymero rpyonoro o-
ronopa (cr. L. 1244-3 Koexca rpya upannnn).
Haxonen, rpyono oronop na onpeenennt cpox ne moxer saxnm-
uartcx nx ntnonnennx nocroxnno paort, cnxsanno c otuno ex-
rentnocrtm oprannsannn (cr. L. 1242-1 Koexca rpya upannnn).
Kax n TK Pu, Koexc rpya upannnn ycranannnnaer px rpeonann
x ]opme cpounoro rpyonoro oronopa n ero coepxannm, npn neco-
nmennn xoroptx on yer cunrartcx saxnmuenntm na neonpeenen-
nt cpox. On onxen trt saxnmuen n nnctmenno ]opme, coepxart
ycnonne o cpoxe ero ecrnnx n uerxoe onpeenenne ocnonannx ero sa-
xnmuennx (cr. L. 122-3-1 Koexca rpya). Maxcnmantnt cpox orono-
pa cocrannxer 18 mecxnen, c nosmoxnocrtm ynennuennx (nanpnmep, o
24 mecxnen nx oronopa na ntnonnenne cpounoro +xcnoprnoro saxasa),
nnn coxpamennx (o 9 mecxnen nx oronopa na ntnonnenne cpouno
paort n nenxx npeornpamennx necuacrnoro cnyuax)
1
.
Taxnm opasom, ero cpenxx npoonxnrentnocrt no upannnn onee
uem n 3 pasa mentme, uem n Poccnn. Hpn +rom, n ornnune or poccncxoro
1
Cr. L. 1242-8 Koexca rpya upannnn.
npana, cpount oronop no upannnn ne moxer, sa pexnm ncxnmuenn-
em, trt ocpouno pacroprnyr.
Haxonen, Koexc rpya upannnn, raxxe xax n TK Pu, npeycmarpnnaer
nosmoxnocrt orxptro art oxonuannx ecrnnx rpyonoro oronopa,
n uacrnocrn, n rpyonom oronope, saxnmuaemom n oxnannn, xora npn-
crynnr x paore nnno, c xoroptm saxnmuen eccpount oronop. Onaxo
npn yxasannn nerounoro cpoxa ]pannyscxn paoroarent oxsan onpe-
ennrt mnnnmantnt rapanrnponannt cpox ero ecrnnx
1
.
B nenom, ]pannyscxoe rpyonoe npano nocneonarentno samnmaer
npano paornnxon na cranntnocrt n c]epe rpya n crporo canxnno-
nnpyer manemne napymennx. Onaxo n nocnenee npemx rpyo-npano-
nax cncrema npnopena xasyncrnunt xapaxrep
2
, n ]pannyscxne cyt
cnoono n nnora npornnopeunno nnrepnpernpymr ycranonnennte sa-
xonom nopmt n nontsy paornnxon.
B ocnonnom, ycnonne o cpoxe n oonx rocyapcrnax xnnxercx o-
nnm ns xnmuentx n uacro opamaer na cex nnnmanne saxonoarenx,
anancnpymmero mexy connantntmn rpeonannxmn n +xonomnuecxn-
mn nmneparnnamn, a or ocoennocre perynnponannx annoro nonpoca
sanncnr cranntnocrt ne rontxo ptnxa rpya, no n omecrna n nenom.
Hrax, moxno cenart ntno, uro poccncxoe rpyonoe saxonoarent-
crno onee xomnnexcno n erantno perynnpyer nonpoct, xacammnecx
ycnonn rpyonoro oronopa. Hpn +rom npana paornnxon saxpennxmrcx
onee nocneonarentno (n r.u. ornocnrentno orpannuennx xonxypnpy-
mme exrentnocrn, nsmenennx ocnonntx ycnonn rpyonoro orono-
pa). Bo upannnn xe na saxonoarentnom yponne ormeuaercx orcyrcrnne
uerxnx npenncann.
Kpome roro, ]pannyscxoe rpyonoe npano ornnuaercx ontme no-
xntnocrtm no ornomennm x paoroarenm. annt noxo onpantna-
ercx, no namemy mnennm, nannunem no upannnn cnennannsnponanntx
rpyontx cyon, xoropte ycranannnnamr npaxrnuecxne xpnrepnn
npnmenennx omnx saxonntx npnnnnnon, a raxxe oecneunnamr +]-
]exrnnnym samnry npan paornnxa, onennnax, n uacrnocrn, nosmoxnoe
snoynorpenenne paoroarenem cnonmn npanamn.
Haxonen, n ornnune or poccncxoro, ]pannyscxoe rpyonoe npano
xapaxrepnsyercx onee snaunrentno pontm xonnexrnnntx corname-
nn, xoropte xoppexrnpymr npoentnocrt saxonoarentcrna n orpa-
nnunnamr oronopnym cnooy paoroarenx.
Bpemx noxaxer, xaxo ns +rnx noxoon xnnxercx onee noxox-
mnm nx perynnponannx rpyontx ornomenn n xonrexcre rnoantnoro
+xonomnuecxoro xpnsnca.
1
Soc. 29.10.1996. Bull.civ. V. n 356.
2
Cm.: Roy-Loustaunau C. Les contrats dure dtermine selon lusage: nouvelle donnee.
Dr. soc. n 6. juin 2004. C. 629 n anee.
217
H.M. Meuoec
1
HPEKTHBA N 99/70/CE OT 28.06.1999 F.
O PABOTE HA ORPEEREHHLH CPOK
H EE HHTEFPAUHR B HCRAHCKOE
TPYOBOE RPABO
1. Omue nonpocm perynuponauun poronopon
n ucnauckou 1pyponou npane
Hcnancxomy rpyonomy npany nsnecrnt na ocnonntx rnna orono-
pon: nocroxnnt n na onpeenennt cpox
2
. 3axonoarent xcno yxast-
naer na npenournrentnocrt nepnoro ns nnx no ncex cnyuaxx, xora nx
saxnmuennx cpounoro rpyonoro oronopa ner oexrnnntx npnunn. 3a-
xnmuenne cpounoro rpyonoro oronopa es raxnx npnunn nenosmoxno.
Onncannt ntme npanonopxox pacnpocrpanxercx nnmt na rpyx-
mnxcx, cocroxmnx n otuntx rpyontx ornomennxx, perynnpyemtx
Craryrom rpyxmnxcx 1994 r.
3

Onaxo nomnmo nnx cymecrnymr raxxe xareropnn rpyxmnxcx, rpy
xoroptx perynnpyercx cnennantntmn xoponencxnmn yxasamn, ontmax
uacrt xoroptx npnnxra n 1985 r. nx raxnx xareropn rpyxmnxcx npe-
ycmorpent onpeenennte ncxnmuennx ns omero noxoa, onycxam-
mne saxnmuenne cpounoro rpyonoro oronopa n nopxxe, npeycmo-
rpennom coornercrnymmnmn yxasamn. Hpnmepom raxnx cnyuaen moryr
cnyxnrt rpyonte oronopt c npo]eccnonantntmn cnoprcmenamn, xo-
ropte otuno ne moryr trt saxnmuent na nocroxnno ocnone.
O npenournrentnocrn rpyonoro oronopa, saxnmuaemoro na ne-
onpeenennt cpox, cnnerentcrnyer n npaxrnxa.
Tax, n nopmarnnntx npanontx axrax n oronopax uacro ncrpeuamrcx
nonoxennx o npeopasonannn cpounoro rpyonoro oronopa n nocro-
xnnt oronop, onee ntront nx rpyxmerocx
4
, rora xax npeo-
pasonanne oparnoro xapaxrepa npnsnaercx orxasom or saxonoarentno
ycranonnennoro npana rpyxmerocx na cranntnocrt rpyontx orno-
1
Opnnapnt npo]eccop xa]ept rpyonoro npana n npana connantnoro oecneue-
nnx Vnnnepcnrera r. Canrtxro-e-Komnocrena (Hcnannx).
2
Cr. 15.1 Craryra rpyxmnxcx 1994 r. (Estatuto de los trabajadores 1994), npnnxroro
Koponencxnm yxasom-saxonom N 1 or 24.03. 1995 r.
3
Hcnancxomy rpyonomy npany nsnecrno na repmnna, oosnauammnx cyexron, sa-
nxrtx na paore no oronopam o rpye: rpyxmnecx (ncn. trabajadores, nce paorammne
no oronopam o rpye) n paornnxn/cnyxamne (ncn. empleado, npenmymecrnenno pao-
rammne/cnyxamne n roccexrope). B nepenoe +rn pasnnunx coxpanent. Hpu+. nepee.
4
Cm. nanpnmep: cr. 11. 3, 15. 7, 17. 3, 17. 8 Craryra rpyxmnxcx 1994 r.
218
menn (cr. 3.5. Craryra rpyxmnxcx 1994 r.) n na +rom ocnonannn ne
nmeer mpnnuecxo cnnt.
B saxonoarentcrne raxxe npesmmnpyercx neonpeenennt cpox
rpyonoro oronopa n rex cnyuaxx, xora ne ycranonneno nnoe. 3ro no-
noxenne npnmennmo, n uacrnocrn, x cnyuaxm napymennx oxsarentno
nnctmenno ]opmt rpyonoro oronopa
1
n yxnonennx or perncrpannn
rpyxmerocx n cncreme connantnoro crpaxonannx no oxonuannn ncnt-
rarentnoro cpoxa
2
.
Kpome roro, n Craryre rpyxmnxcx 1994 r. saxpenneno npano rpyx-
merocx na npnoperenne craryca nocroxnnoro paornnxa n rex cnyuaxx,
xora ero paoroarent yuacrnonan n nesaxonno nepeaue pyromy nnny
npan cocrnennocrn na npenpnxrne, re paoraer raxo rpyxmncx
3
.
Fonee roro, nosmoxnocrt nepexoa na nocroxnnt rpyono oronop
npeycmorpena axe nx corpynnxon, nanpannenntx x paoroarenm
arenrcrnom no npemennomy namy, ecnn raxo corpynnx npoonxaer pa-
orart y paoroarenx no oxonuannn cpoxa, na xoropt on tn nanpan-
nen rya arenrcrnom (cm. cr. 15.3 n 15.5 Craryra rpyxmnxcx 1994 r.).
B Hcnannn nx perynnponannx rpyonoro oronopa, saxnmuaemoro
na neonpeenennt cpox, npeycmorpeno na npanontx pexnma:
1. Omunmn noc1onnnmn oronop
4
: npecrannxer coo rpa-
nnnonnt n rnnnunt rpyono oronop, xoropt, ecnn n nem ne
npeycmorpeno nnoe, onocpeyer nopmantnte ornomennx mexy rpy-
xmnmcx, npeocrannxmmnm cno rpy, n paoroarenem, xoropt nc-
nontsyer +ror rpy n onnaunnaer ero. 3ror oronop perynnpyercx Cra-
ryrom rpyxmnxcx 1994 r.
2. Coenc1nne saxnmuennm noc1onnnmx oronopon: annt
pexnm tn nneen n 1997 r. n nenxx nontmennx cranntnocrn rpyo-
ntx ornomenn nx onpeenenntx xareropn rpyxmnxcx, ncntrtnan-
mnx cnoxnocrn n saxnmuennn rpyontx oronopon na neonpeenennt
cpox. nx yxasanntx xareropn rpyxmnxcx tnn cnnxent pasmept
oruncnenn, nponsnonmtx paoroarenem no cncreme connantnoro
oecneuennx, n nneena n]]epennnannx pasmepa enexno xomnenca-
nnn, ntnnaunnaemo rpyxmemycx npn ynontnennn (n sanncnmocrn or
npanomepnocrn ynontnennx n ero ocnonann).
Tax, nanpnmep, ecnn n omem cnyuae paoroarent ntnnaunnaer
ynontnxemomy rpyxmemycx ntxonoe nocone n pasmepe sapaorno
nnart sa 33 nx sa xaxt ro paort y annoro paoroarenx (npn
1
Taxax ]opma npennctnaercx cr. 8.2 Craryra rpyxmnxcx 1994 r.
2
Cr. 15.2 Craryra rpyxmnxcx 1994 r.
3
Cr. 43.4 Craryra rpyxmnxcx 1994 r.
4
B ncnancxo rpyonpanono oxrpnne pasnnuamrcx na nna rpyontx ornomenn
c neonpeenenntm cpoxom nocroxnnte (onrocpounte, saxnmuaemte es yxasannx
cpoxa nx ecrnnx, no ne oxsarentno npenonarammne ecrnnrentnym nnrerpannm
paornnxa n npenpnxrne paoroarenx) n nocroxnnte (saxpennennte/]nxcnponan-
nte, osnauammne npexe ncero yxasannym ntme nnrerpannm). B annom cnyuae
nmeercx n nny nepnoe snauenne annoro repmnna. Hpu+. nepee.
219
maxcnmyme n 24 mecxna), ro n cnyuae nenpanomepnoro ynontnennx pas-
mep ntxonoro noconx nospacraer o 45-nenno sapaorno nnart
sa xaxt ro paort (npn maxcnmyme n 42 mecxna). Taxo pasmep
xomnencannn xnnxercx onnm ns camtx ntcoxnx cpen rocyapcrn EC.
Bnny rexyme nenaronpnxrno +xonomnuecxo cnryannn ero npeno-
naraercx nonnsnrt. 3ra pasnonnnocrt oronopon perynnpyercx onon-
nnrentntmn nonoxennxmn 3axona N 12 or 09.07.2001 r. O cpountx
mepax no pe]opmnponannm ptnxa rpya n nenxx nontmennx sanxrocrn
n ynyumennx ee xauecrna
1
. oronopt, nounnxmmnecx +romy npanono-
my pexnmy, onxnt saxnmuartcx rontxo n nnctmennom nne.
B sanncnmocrn or roro, paoraer nn rpyxmncx exenenno nnn nnmt
npemx or npemenn, rpyonte oronopt, saxnmuaemte na neonpeenen-
nt cpox, nopasenxmrcx raxxe na perynxpnte cranntnte n sa-
xpennennte npeptnncrte (cr. 12.3 n 15.8 Craryra rpyxmnxcx 1994 r.).
Pasnnunrt +rn pasnonnnocrn moxno, onpeennn, onxna nn paora
ocymecrnnxrtcx xaxt paoun ent nnn xe norpenocrt n ne orpa-
nnunnaercx nnmt crporo onpeenenntmn nxmn.
Coornercrnenno, ecnn neoxonmocrt n annom rpyxmemcx nosnn-
xaer y paoroarenx perynxpno, no nnmt n orentnte sapanee nsnecr-
nte momenrt, ro c raxnm rpyxmnmcx moxer trt saxnmuen rpyono
oronop nroporo rnna. nx annoro rnna oronopa Craryrom rpyxmnx-
cx 1994 r. raxxe ycranonnena oxsarentnax nnctmennax ]opma.
Craryr rpyxmnxcx 1994 r. saxpennxer raxxe mnpoxn cnexrp cpou-
ntx rpyontx oronopon: yuennuecxn oronop n oronop o npo]eccn-
onantno nororonxe (cr. 12.3 n 15.8), oronop o ntnonnennn onpee-
nenno paort, oronop o rpye n ycnonnxx axrnnnsannn exrentnocrn
paoroarenx (rax nastnaemt xasyantnt oronop) n oronop o npe-
mennom samemennn orcyrcrnymmero rpyxmerocx (rax nastnaemt o-
ronop samemennx).
Cpount xapaxrep raxnx oronopon oexrnnno oycnonnen orpann-
uenntmn no npemenn rpyontmn ornomennxmn, nonoxenntm n nx ocnony.
Tax, oronopt o npo]eccnonantno nororonxe oecneunnamr rpyxme-
rocx reopernuecxnmn n npaxrnuecxnmn snannxmn, neoxonmtmn nx nt-
nonnennx paort na onxnom yponne, n raxnm opasom cnococrnymr npn-
operennm rpyxmnmcx onee ntcoxo npo]eccnonantno xnann]nxannn.
Ha ocnonannn yuennuecxnx oronopon rpyxmncx, yxe onaammn
ocrarouno reopernuecxo nororonxo, nonyuaer npaxrnuecxn ontr n
nonyuenno npo]eccnn, coornercrnymmn yponnm ero nororonxn.
oronop o ntnonnennn onpeenenno paort npenasnauen nx
ocymecrnnennx xonxperno saaun nnn npeocrannennx xonxperno
ycnyrn, npoonxnrentnocrt xoropo xorx n orpannuena no npemenn, no
ne ncera moxer trt uerxo onpeenena.
1
B nacroxmee npemx ononnen 3axonom N 43 or 29.12.2006 r. O ynyumennn [+xo-
nomnuecxoro] pocra n sanxrocrn.
220
Heperynxpnt rpyono oronop saxnmuaercx n cnyuae, xora n nn-
repecax cnoero nsneca paoroarenm neoxonmo pacmnpnrt mrar
rpyxmnxcx, nocxontxy cymecrnymmn mrar ne moxer oecneunrt pe-
menne nosnnxmnx saau.
H, naxonen, oronop samemennx ncnontsyercx n rom cnyuae, xora
onn rpyxmncx samemaer pyroro npemenno orcyrcrnymmero rpy-
xmerocx, sa xoroptm na ocnonannn saxonoarentcrna, xonnexrnnno-
oronopnoro axra nnn nnnnnyantnoro oronopa coxpanxercx mecro
paort n onxnocrt.
Craryr rpyxmnxcx 1994 r. cunraer saneomo npornnosaxonntm no-
cneonarentnoe saxnmuenne onornnntx cpountx rpyontx oronopon
n reuenne neonpeenennoro n ocrarouno nnrentnoro npemenn.
Bepxonnt cy cnonmn pemennxmn or 20.02.1997 r. n or 21.02.1997 r.
1

nornepnn, uro rpyxmncx, paorammn na ocnonannn cpounoro rpy-
onoro oronopa, saxpennxercx y annoro paoroarenx (r.e. oronop
anromarnuecxn npeopasyercx n oronop na neonpeenennt cpox). 3ro
nponcxonr, ecnn rpyonte oronopt c nnm npecrannxmr coo nent
nocneonarentno saxnmuaemtx oronopon, axe ecnn uacrt raxnx oro-
nopon neecrnnrentna nnn saxnmuena n napymenne saxonoarentcrna
(nanpnmep, es conmennx nnctmenno ]opmt nnn no nesaxonntm oc-
nonannxm n p.).
Taxnm opasom, cornacno nosnnnn Bepxonnoro cya npeopasona-
nne cpountx rpyontx oronopon n oronopt na neonpeenennt cpox
nponcxonr c momenra nesaxonnoro saxnmuennx raxoro cpounoro o-
ronopa. Hesaxonnt xapaxrep ycranonnennx onpeenennoro cpoxa nx
nepnoro oronopa n nenn raxnx oronopon pacnpocrpanxercx n na nce
nocneymmne oronopt, necmorpx na ro, uro no orentnocrn xaxt
ns nnx moxer trt npanomepen.
Hpano na saxnmuenne rpyonoro oronopa c neonpeenenntm cpo-
xom ecrnnx cunraercx neoremnemtm npanom rpyxmerocx (cr. 3.5.
Craryra rpyxmnxcx 1994 r.). Ho+romy eccpount xapaxrep orono-
pa (axe ecnn on ycranonnen ncnecrnne nenpanomepnoro saxnmuennx
nenn cpountx oronopon) ne sanncnr or cymecrnonannx xaxnx-nno
pyrnx rpyontx oronopon, n rom uncne n saxnmuenntx no ero npe-
xpamennn. Coornercrnenno, coxpanxmrcx n nce npeycmorpennte sa-
xonoarentcrnom rapanrnn n xomnencannn.
nx nccneonannx ynomxnyrtx ntme coennenntx (cnennenntx)
rpyontx oronopon n npnnxrnx pemennx o rom, na ocnonannn xaxoro
nmenno ns nnx rpyxmncx moxer trt npnsnan paorammnm na no-
croxnno ocnone, neoxonmo npnnxrt no nnnmanne nosmoxnte pas-
ptnt n paccmarpnnaemo nenn oronopon.
Ecnn pasptnon ne tno, neoxonmo nccneonart nce rpyonte oro-
nopt anno nenn. Ecnn xe n ne onapyxnnaercx nepeptn mexy ny-
mx oronopamn npoonxnrentnocrtm cntme 20 paounx ne, oronopt,
1
Cr. 1457 n cr. 1572, coornercrnenno. Cm. raxxe nocneymmne pemennx Bepxonnoro
cya or 22.04.2002 r. (cr. 7796), or 07.11. 2005 r. (cr. 2006 / 1691 and 1316).
221
npemecrnymmne nepeptny, ne npnnnmamrcx no nnnmanne. B nocnenem
cnyuae cunraercx, uro y rpyxmerocx tno ocrarouno npemenn nx opa-
mennx n cy no nonpocy o nesaxonnom ynontnennnn n ecnn +roro ne tno
cenano, cornacne rpyxmerocx na ynontnenne npesmmnpyercx, axe ecnn
on yxe nonncan nont rpyono oronop c rem xe paoroarenem.
Tem ne menee, neoxonmo raxxe nccneonart oa rpyontx oro-
nopa, ecnn nepeptn npoonxnrentnocrtm n 20 paounx ne tn cne-
crnnem nenanexamero noneennx paoroarenx, ecrnonanmero n na-
pymenne saxonoarentcrna, n ecnn rpyonte ornomennx, cnoxnnmnecx
mexy croponamn, xnnxmrcx no cnoe cyrn enntmn (cxnosntmn nx
ncex saxnmuenntx oronopon). 3ro enncrno moxer ntrexart, nanpn-
mep, ns raxnx acnexron, xax uncno n rnn rpyontx oronopon, onoc-
peymmnx annoe ornomenne, omax npoonxnrentnocrt nenn raxnx
oronopon n nn exrentnocrn, ocymecrnnxemt rpyxmnmcx n pamxax
paccmarpnnaemoro ornomennx.
o 1996 r. Bepxonnt cy npnepxnnancx enno nosnnnn no no-
npocy o npanontx nocnecrnnxx nesaxonnoro saxnmuennx cpountx rpy-
ontx oronopon n mxerntx n xommepuecxnx orpacnxx +xonomnxn.
B oonx cnyuaxx rpyxmncx npnsnanancx ncrynnnmnm n saxpennen-
nte rpyonte ornomennx, r.e. rpyonte ornomennx, cpox xoroptx ne
onpeenen n xoropte npn +rom npenonaramr nonnym nnrerpannm rpy-
xmerocx n npenpnxrne paoroarenx.
Onaxo n nsnecrnom pemennn or 07.10.1996 r. Bepxonntm cyom
tn c]opmynnponan nont noxo, cornacno xoropomy rpyxmncx n
raxom cnyuae moxer naxonrtcx n nocroxnntx rpyontx ornomennxx,
no npn +rom ne trt saxpennenntm y cnoero paoroarenx.
T.e. ncnonnenne cpounoro rpyonoro oronopa n nenpanomepno ]op-
me moxer trt npeopasonano n rpyono oronop na neonpeenennt
cpox raxnm opasom, uro +ror oronop yer nmert ontmym mpnnue-
cxym cnny, uem npoune. H uro ncnonnenne cpounoro rpyonoro oronopa,
saxnmuennoro c napymennem saxonoarentcrna, moxer trt npeopaso-
nano n ncnonnenne rpyonoro oronopa, saxnmuennoro na neonpeenen-
nt cpox. 3ror oronop yer npenannponart n perynnponannn paccma-
rpnnaemtx rpyontx ornomenn o rex nop, noxa onxnocrt ne yer
sanxra no pemennm cya nnn noxa neoxonmocrt n ne ne ornaer. O-
naxo npn +rom rpyxmncx ne npnoperaer craryca saxpennennoro n
ne nnrerpnpyercx nonnocrtm n xomnannm paoroarenx.
Hpoemoncrpnpyem coepxanne +ro xonnennnn na npnmepe. Ha ce-
ronxmnn ent ono ns cnenn]nuecxnx nponem, nosnnxammnx n
anno onacrn, xnnxercx nosmoxnocrt ncnontsonannx rpyxmnmncx
yxasannoro ntme mexannsma nx saxpennennx n mrare opranon ro-
cyapcrnennoro ynpannennx n oxo saxonoarentntx ]nntrpon, ycra-
nonnenntx nx npnema na noonte onxnocrn. 3axonoarentcrno o
rocyapcrnenno cnyxe rpeyer or xannaron na raxne onxnocrn co-
nmennx uerxo onpeenenno nponeypt, cpen xoroptx npoxoxe-
222
nne pxa ncrynnrentntx ncntrann n xonxypca, npononmtx c conme-
nnem npnnnnnon panencrna, c yuerom sacnyr, cnoconocre n rnacnocrn,
ycranonnenntx Koncrnrynne Hcnannn 1978 r. (n. 2 cr. 23 n n. 3 cr. 103).
Taxnm opasom, anromarnuecxoe npnsnanne rpyxmerocx, ue oro-
nop c rocyapcrnenntm yupexennem tn nenpanomepno o]opmnen xax
cpount, saxpennenntm n mrare +roro yupexennx, tno t napy-
mennem xoncrnrynnonntx npnnnnnon.
3axonoarentcrno o mxerntx yupexennxx n, n uacrnocrn Ocnon-
no saxon o paornnxax rocyapcrnennoro cexropa or 12.04.2007 N 7,
npeycmarpnnammee, uro rpyonte oronopt c nx paornnxamn onx-
nt trt anpnopn cpountmn n n onpeenenntx cnyuaxx onxnt no-
nexart pacropxennm, esycnonno, pacnpocrpanxercx na nce +rn yupex-
ennx. annt saxon conepmenno onpeenenno npnsnaer n n. 1 cr. 11
cpount rnn oronopa, ycranannnnax, uro oronop c raxnm paornnxom
xnnxercx cpountm na npemennt nnn nocroxnnt cpox. Taxnm opa-
som, ecnn n c]epe uacrnoro nsneca npaxrnuecxax rpaxronxa repmnnon
nocroxnnt n saxpennennt o nsnecrno crenenn connaaer, n
rocyapcrnennom cexrope +ro anexo ne rax.
Ecnn ornneutcx or nesaxonno saxnmuaemtx oronopon, nocneonarent-
noe saxnmuenne cpountx rpyontx oronopon (nyx nnn onee) c onnm
n rem xe rpyxmnmcx crana n nocnenee npemx cranaprno npaxrnxo na
ptnxe rpya Hcnannn, nocxontxy ona ne sanpemena saxonoarentno n ne
nonepraercx comnennm n rpyonpanono oxrpnne. Oxsarentntm rpeo-
nannem n noontx cnyuaxx xnnxercx oocnonannocrt cpounoro xapaxrepa
oronopa cpountm xapaxrepom paort, a raxxe ntnonnenne ee n reuenne
ecrnnx cpoxa xaxoro oronopa c conmennem rpeonann x ]opme n
npoonxnrentnocrn raxo paort. B ro xe npemx, xax yer noxasano anee,
npanono pexnm raxnx coennenntx cpountx oronopon necxontxo nsme-
nnncx nocne 2006 r. no nnnxnnem nopmarnnntx nonoxenn oxymenron EC.
2. Peanusauun upek1unm N 99/70/CE o1 28.06.1999 r.
ua yponue Enponeckoro comsa
npexrnna 99/70/CE npeycmarpnnaer saxnmuenne Pamounoro co-
rnamennx no ycnonnxm rpya rpyxmnxcx, paorammnx no cpountm
rpyontm oronopam. Taxoe cornamenne tno saxnmueno 15.03.1999 r.
oennennxmn paornnxon n paoroarene Enponecxoro comsa
(UNICE
1
, CEEP
2
n ETUC
3
).
1
Coms npomtmnenntx n paoroarentcxnx xon]eepann Enpont (Union of Industrial
and Employers Confederations of Europe) npexnee nasnanne Kon]eepannn enpone-
cxoro nsneca BUSINESSEUROPE. O]nnnantnt Hnrepner-car Kon]eepannn:
http://www.businesseurope.eu/.
2
Enponecxn nenrp paoroarene n npenpnxrn mxerno c]ept (European Centre
of Employers and Enterprises providing Public services) o]nnnantnt Hnrepner-car:
http://www.ceep.eu/.
3
Enponecxax xon]eepannx npo]comson (European Trade Union Confederation)
o]nnnantnt Hnrepner-car: http://www.etuc.org/.
223
B Hpeamyne Cornamennx yxastnaercx, uro xorx oronop na neonpe-
enennt cpox xnnxercx nanonee omenpnnxro ]opmo ornomenn
paoroarene n rpyxmnxcx, neoxonmo npnsnart, uro cpount oro-
nop raxxe orneuaer onpeenenntm peantntm norpenocrxm +rnx cy-
exron. Coornercrnenno, Cornamenne ycranannnnaer omne npnnnnnt
n mnnnmantnte rpeonannx n ornomennn cpouno paort, npnsnanax,
uro nx onee noponoe nonnomenne onxno npnnnmart no nnnmanne
cnenn]nuecxne rocyapcrnennte, pernonantnte, npo]eccnonantnte n
cesonnte ycnonnx.
Omax nex Cornamennx saxnmuaercx n ycranonnennn ome mn-
nnmantno nn]pacrpyxrypt, a raxxe oecneuennn panencrna opame-
nnx n ncxnmuennn ncxpnmnnannn rpyxmnxcx no cpountm rpyontm
oronopam ornocnrentno nocroxnno sanxrtx rpyxmnxcx. Hpn +rom
npexrnna nanpannena na ynyumenne xauecrna rpyontx ornomenn
rpyxmnxcx no cpountm rpyontm oronopam n npeornpamennx sno-
ynorpenennx pacmnpxmmecx npaxrnxo coennenntx cpountx o-
ronopon nnn cpountx rpyontx ornomenn (n. 1).
Pamounoe cornamenne onpeenxer rpyxmerocx na cpouno pa-
ore xax cropony rpyonoro oronopa nnn rpyontx ornomenn,
peannsonanntx nenocpecrnenno mexy paoroarenem n rpyxmnm-
cx, npn rom, uro momenr npexpamennx annoro rpyonoro oronopa nnn
rpyontx ornomenn onpeenen oexrnnntmn ycnonnxmn (xonxper-
nax ara, sanepmenne xonxperno paort nnn ycnyrn, nosnnxnonenne
onpeenennoro ]axra nnn cotrnx).
Henrpantnoe mecro n Cornamennn sannmamr nonoxennx o orxa-
se or ncxpnmnnannn rpyxmnxcx n o saxpennennn cnocoon npeor-
npamennx snoynorpenennx cpountmn rpyontmn oronopamn orno-
cnrentno nocroxnno sanxrtx rpyxmnxcx. Cornacno nepnomy ns +rnx
npnnnnnon, ycnonnx rpya, ycranonnennte paoroarenem nx rpyx-
mnxcx na cpouno paore, ne onxnt trt menee naronpnxrntmn, uem
nx rpyxmnxcx na nocroxnno ocnone. Cpounte rpyonte ornomennx
ne xnnxmrcx npanomepntm ocnonannem nx ncxpnmnnannn. Hnte
npanonte pexnmt moryr pacnpocrpanxrtcx na nnx rontxo ncnecrnne
oexrnnntx npnunn (n. 4). Fonee roro, npnnnnn pannoro opamennx
pacnpocrpanxercx na pasnnunte pyrne acnexrt ornomenn paornnxa
n paoroarenx (ocryn x naxancnxm xomnannn, oxsarentnax npo]ec-
cnonantnax nororonxa nnn nontmenne xnann]nxannn). Ho raxnm no-
npocam rpyxmnecx na cpouno paore onxnt oecneunnartcx nce
neoxonmo nn]opmanne.
Cornamenne ycranannnnaer raxxe onpeenennte xpnrepnn npano-
mepnocrn cpountx rpyontx oronopon.
3aaua no orpannuennm ncnontsonannx cpountx oronopon (n rom
uncne n na snoynorpenenne nosmoxnocrtm ]opmnponannx cpountx
rpyontx ornomenn) npeonpeennna saxpennenne n n. 5 Cornamennx
pxa nonoxenn o oronopennocrxx rocyapcrn, nxoxmnx n EC.
224
Peut ner o nponeennn coornercrnymmnx connantno-naprnepcxnx
xoncyntrann n nocneymme peannsannn, c yuerom saxonoarentcrna,
xonnexrnnno-oronopntx axron n nnyrpnrocyapcrnenno npaxrnxn, a
raxxe c yuerom norpenocre pasnnuntx orpacne exrentnocrn n xa-
reropn rpyxmnxcx, ono ns cneymmnx mep:
a) paspaorxa nepeunx oexrnnntx npnunn, oocnontnammnx no-
nannm noontx cpountx rpyontx oronopon n camnx cpountx rpy-
ontx ornomenn;
) ycranonnenne maxcnmantno onycrnmo ome npoonxnrentno-
crn nenouxn nocneonarentno saxnmuaemtx cpountx rpyontx orono-
pon nnn nocneonarentno peannsyemtx cpountx rpyontx ornomenn;
n) ycranonnenne npeentno onycrnmoro uncna raxnx nonann.
B Cornamennn rocyapcrna, nxoxmne n EC, connantnte naprnept nnn
n re n pyrne oronopnnnct onpeennrt, npn xaxnx ycnonnxx cpounte rpy-
onte oronopt nnn cpounte rpyonte ornomennx xnnxmrcx nocneo-
narentntmn nnn noepxnnaemtmn n reuenne neonpeenennoro cpoxa.
3. Hu1erpauun upek1unm N 99/70/CE
o1 28.06.1999 r. n ucnauckoe 1pyponoe npano
npexrnna N 99/70/EC npeycmarpnnaer n cr. 2, uro rocyapcrna,
nxoxmne n EC, onxnt npenpnnxrt coornercrnymmne ecrnnx n no-
pxxe ee peannsannn ne nosnee 10 nmnx 2001 r. (nnn, ecnn +ro o-
ycnonneno oexrnnntmn npnunnamn, room nosxe).
B Hcnannn nonoxennx npexrnnt tnn nnrerpnponant n saxonoa-
rentcrno nepnonauantno 3axonom N 12 or 09.07.2001 r., ne coepxan-
mnm xaxnx-nno nonoxenn o nocneonarentnocrn cpountx rpyontx
oronopon. B nonno xe mepe, yxe c yuerom annoro xnnennx, npexrn-
na N 99/70/CE tna peannsonana n 2006 r.
1
, n pamxax ome pe]opmt
rpyonoro saxonoarentcrna. Hpnuem nonpoc o npanono pernamenra-
nnn nocneonarentnocre cpountx rpyontx oronopon tn, no cyrn,
nanonee cymecrnenno uacrtm pe]opmt.
Cornacno n. 2 cr. 12 Koponencxoro yxasa-3axona N 5, as. 5 cr. 15
Craryra rpyxmnxcx 1994 r. onxen trt nsnoxen cneymmnm opasom:
Hecmorpx na ycranonnennoe n asanax 2 n 3 nacroxme crartn,
rpyxmnecx, xoropte sa nepno pannt rpnnarn mecxnam tnn na-
nxrt ono n ro xe xomnanne na cpox cntme nanarn uertpex me-
cxnen na ono n ro xe mecro paort
2
nyrem saxnmuennx nyx nnn onee
cpountx oronopon c onnmn n remn xe nnn pasnnuntmn napamerpamn
1
Cm.: Koponencxn yxas 3axon N 5 or 09.06.2006 r. O ynyumennn [+xonomnue-
cxoro] pocra n sanxrocrn (nosxe npeopasonan n 3axon N 43 or 29.12.2006 r. O
ynyumennn [+xonomnuecxoro] pocra n sanxrocrn).
2
Kax yer noxasano n xonne crartn, nonxrne mecro paort (ncn. puesto de trabajo)
n ncnancxom rpyonom npane moxer nmert pasnnunym rpaxronxy.
225
onpeenennoro cpoxa, c ycranonnenno nenpeptnnocrtm nnn es raxo-
no, xax nenocpecrnenno, rax n npn nocpecrne arenrcrna no npemen-
nomy namy, npnoperamr craryc nocroxnntx rpyxmnxcx.
B ornomennn ocoennocre xaxoro nna exrentnocrn n xapax-
repncrnx onxnocrn, nyrem xonnexrnnntx neperonopon onxnt trt
ycranonnent rpeonannx, nanpannennte na npeornpamenne snoyno-
rpenennx oronopamn na onpeenennt cpox, saxnmuaemtmn c pas-
nnuntmn rpyxmnmncx n ornomennn onoro n roro xe mecra paort,
xoropoe sannmanoct na ocnonannn oronopon annoro rnna, c ycranon-
nenno nenpeptnnocrtm nnn es raxono, nxnmuax oronopt ayrcop-
cnnra, saxnmuennte c xomnannxmn no npemennomy namy.
Honoxennx nacroxmero pasena ne npnmenxmrcx x oronopam o npo-
]eccnonantno nororonxe, samemennm rpyxmnxcx, orcyrcrnymmnx
no npnunne ornycxa no epemennocrn n poam n no nntm npnunnam
1
.
Hentm pe]opmt tno npeornpamenne snoynorpenenn nocneo-
narentntmn cpountmn oronopamn, r.e. ycranonnenne npeenon na ne-
oocnonanno ntcoxym porannm rpyxmnxcx na ptnxe rpya Hcnannn
n crnmynnponanne cranntno ntcoxoxauecrnenno sanxrocrn. B na-
croxmee npemx npanonoe orpannuenne nocneonarentntx cpountx o-
ronopon npenxrcrnyer nanxstnannm paoroarenxmn rpyxmnmcx npn-
rnopntx oronopntx ornomenn n rex cnyuaxx, xora na camom ene
cxnatnammnecx ornomennx nmemr cnonm npemerom perynxpnym n
nocroxnnym rpyonym exrentnocrt.
Taxnm opasom, npeopasonanne necranntntx rpyontx ornome-
nn
2
n nocroxnnte ocrnraercx es nsmenennx nopmarnnntx ycnonn
xaysantnoro oronopnoro ornomennx
3
. V paoroarenx coxpanxercx
mnoxecrno nosmoxnocre npenoxnrt rpyxmemycx saneomo necra-
nntnte n npemennte cpounte rpyonte ornomennx, onaxo nx npo-
onxnrentnocrt orpannuena.
Ouennno, uro npexnee saxonoarentcrno, npaxrnuecxn ne coep-
xanmee yxasann n orpannuenn na neonpananno mnpoxoe ncnontso-
nanne coennenntx cpountx oronopon, nsmennnoct no nosecrnnem
npexrnnt N 99/70/EC. Hpn +rom ocnonntm oexrom nsmenenn cra-
nn nopmt, nanpannennte npornn snoynorpenennx nocneonarentntm
saxnmuennem cpountx rpyontx oronopon.
1
B ncnancxom rpyonom npane pasnnuamrcx cpounte rpyonte oronopt, saxnmuae-
mte na npemx samemennx rpyxmerocx, orcyrcrnymmero nnny ornycxa no epemen-
nocrn n poam (ncn. contratos relevos, oronopt o nomene), n cpounte rpyonte o-
ronopt o samemennn rpyxmnxcx, orcyrcrnymmnx no nntm npnunnam (ncn. contratos
interinidad, oronopt o samecrnrentcrne/npemennom ncnonnennn oxsannocre).
Hpu+. nepee.
2
B ncnancxomy rpyonom npane repmnn necranntnte (precario nenpount,
necranntnt, npemennt) necxontxo ornnuaercx or repmnna npemennte (ncn.
temporal npemennte), oosnauax coo onee mnpoxoe nonxrne, n nexoropom cmtc-
ne pocrnennoe poccncxomy rpyonpanonomy repmnny arnnnunt. Hpu+. nepee.
3
Oycnonnennoro onpeenenntmn npnunnamn. Or causa (nar.) npnunna.
226
4. Rpanonme orpauuueuun ua coepuueuue
nocnepona1enuumx cpouumx poronopon
Kax tno noxasano panee, ncnontsonanne nocneonarentntx cpou-
ntx rpyontx oronopon c onnm n rem xe rpyxmnmcx n nacroxmee
npemx saxonoarentno orpannunnaercx. Kora ycranonnennt saxonom
cpox oronopntx ornomenn ncrexaer, rpyonoe ornomenne anroma-
rnuecxn npenpamaercx n nocroxnnoe, sa ncxnmuennem nexoroptx cny-
uaen. B pesyntrare npeopasonannx nponcxonr oronopnax novatio ex
lege
1
, nocxontxy nocnenn cpount oronop cranonnrcx nocroxnntm
n cnny saxona n cropont ne moryr +roro nsmennrt.
Hopma, saxpennennax n n. 5 cr. 15 Craryra rpyxmnxcx 1994 r., nmeer
esycnonnt xapaxrep n oecneuena npanono canxnne. Hocroxnnoe
oronopnoe ornomenne n annom cnyuae ne npesmmnpyercx, a npe-
nnctnaercx saxonoarentno. Hononneenne n annom cnyuae cocronr
n rom, uro npn onpeenenntx ycnonnxx cpounte rpyonte ornomennx
onxnt trt orpannuent no npemenn nx oecneuennx cranntnocrn
sanxrocrn. Coornercrnenno, paoroarent ne nnpane npoonxnrentno
ncnontsonart npnunnt npemennoro xapaxrepa nx oocnonannx saxnm-
uennx cpountx oronopon.
3ror noxo ne npornnopeunr romy, uro paoroarent moxer npe-
nnert nosmoxnocrn raxoro npeopasonannx. B raxom cnyuae on moxer
ntnpart, ]opmannsonart nn oronop n nenxx crnmynnponannx [saxnm-
uennx] nocroxnntx oronopon (cm. nepnoe npnnoxenne x 3axony N 12
or 21.12.2001 r.) nnn cosnarentno orxasartcx or +roro.
Kax yxe ormeuanoct, ]opmannsannx oronopa ocrarouno ntrona
paoroarenm, nocxontxy npenonaraer cnnxenne ero sarpar na ynnary
nsnocon no cncreme connantnoro oecneuennx n na ntnnary xomnen-
cann n cnyuae oexrnnno oycnonnenntx (xorx n necnpanennntx)
ynontnenn. B sanncnmocrn or xapaxrepa paort nont nocroxnnt
oronop moxer trt ]opmannsonan no pasnnuntm ocnonannxm, n uncne
xoroptx nenonnoe paouee npemx, a raxxe nepnonuecxn-nocroxnnt
nnn npeptnncro-nocroxnnt xapaxrep paort. Ecnn xe npeopasona-
nne ocymecrnnxercx anromarnuecxn, nocroxnnt oronop cranonnrcx
otuntm n, coornercrnenno, ]axr npeopasonannx ne nneuer sa coo
nnxaxnx npenmymecrn nx paoroarenx.
Ecnn nocnenn cpount oronop, npentcnnmn nyxnernn npe-
en, nonncan arenrcrnom no namy n nannmamme xomnanne, rpy-
xmncx npnoperaer craryc nocroxnnoro rpyxmerocx nmenno n +ro
xomnannn. Coornercrnenno, sect orcyrcrnyer oronopnax nonannx,
1
Honannx n cnny saxona, no npxmomy yxasannm saxona, nmneparnnnax. Or novatio
(.am.) ononnenne, nonannx, samena craporo oxsarentcrna nontm; ex lege (.am.)
ns saxona.
227
nocxontxy nnxaxnx oronopntx ornomenn mexy rpyxmnmcx n +ro
xomnanne panee ne cymecrnonano. B +rom cnyuae n cnny saxona nos-
nnxaer nont nocroxnnt oronop.
Ecnn paoroarent ne npnmenxer nonte npannna n nponeypt x npexpa-
mennm nocnenero ns cpountx oronopon, rpyxmncx, npopaoranmn ne
menee nyx ner y annoro paoroarenx, moxer oparnrtcx n cy nx nonyx-
ennx nocnenero x nx npnmenennm, nocxontxy cunraercx, uro ]axrnuecxn
annt rpyxmncx paoran na ocnone nocroxnnoro oronopa.
B nacroxmee npemx cymecrnyer nexoropax neonosnaunocrt n npa-
nono onenxe xapaxrepa ynontnennx: nexcno, cneyer nn ero cunrart n
raxom cnyuae necnpanennntm nnn nnuroxntm.
Ecnn npenonoxnm, uro n annom cnyuae nmeer mecro napymenne
n. 5 cr. 15 Craryra rpyxmnxcx 1994 r., ynontnenne moxer cunrartcx
nnuroxntm. B ro xe npemx, ecnn oparnmcx x xnaccnuecxo oxrpnne,
nosnnnn saxonoarenx n npenourennxm cyentx opranon, noonax
cnryannx moxer trt pacnenena xax napymenne n. 3 cr. 15 Craryra n,
raxnm opasom, ynontnenne yer necnpanennntm.
Tem ne menee, npecrannxercx ouennntm, uro onncannte npanonte
orpannuennx nanpannent ne na noepxanne nenpanomepntx moene
noneennx, naoopor, nx saaue xnnxercx npeornpamenne snoynorpe-
nenn cpountmn oronopamn, axe ecnn +rn oronopt saxnmuannct
npanomepno.
Cornacno cyeno npaxrnxe nonax ]opmynnponxa n. 5 cr. 15 Cra-
ryra rpyxmnxcx 1994 r. coornercrnyer n. 3 ro xe crartn, nocxontxy
ycranannnnaer nopxox npeopasonannx cpountx oronopon n nocroxn-
nte npn ntnonnennn nexoroptx ycnonn
1
.
nx npeopasonannx cpounoro rpyonoro oronopa n nocroxnnt
oronop neoxonmo ntnonnenne nyx rnanntx ycnonn:
a) Hen1nunoc1t cysex1a. oronopt onxnt trt nonncant c
onnm n rem xe rpyxmnmcx. Kax yer noxasano anee, x rpyontm or-
nomennxm, n pamxax xoroptx nx ono n ro xe paort npnnnexannct
pasnnunte rpyxmnecx, npnmenxmrcx npemennte pamxn, ycranannnna-
emte ne saxonoarentno, a cornamennem cropon.
) Hcnontsonanne nyx nnn onee cpounmx oronopon. Hepntm n re-
xyme nocneonarentnocrn oronopon npnsnaercx ror, xoropt tn nep-
ntm nonncan nocne ncrynnennx n cnny nono peaxnnn n. 5 cr. 15 Craryra
rpyxmnxcx 1994 r., ecnn cneymmn nonnctnaemt oronop npncoen-
nxercx x ro xe nenouxe, orpannuenno remn xe npemenntmn pamxamn.
Orpannuennx no npemenn, ycranonnennte n. 5 cr. 15 Craryra rpyx-
mnxcx 1994 r., ne pacnpocrpanxmrcx na orentnte oronopt ycranon-
nenno npoonxnrentnocrn, axe ecnn +ra npoonxnrentnocrt npent-
maer yxasannte orpannuennx, nocxontxy saaue saxonoarenx tno
1
Cm., nanpnmep, pemenne Bepxonnoro cya anronomnoro coomecrna Kanrapnx
(Hcnannn) or 13.07.2007 r. N 307310.
228
npeornpamenne nmenno snoynorpenenn coennenntmn oronopamn.
Onaxo, rem ne menee, nx rpyxmnxcx onee naronpnxrntm tno t
pacnpocrpanenne +rnx orpannuenn n na orentnte oronopt, nocxontxy
nex cranntnocrn rpyontx ornomenn onxna ennoopasno nexart n
ocnone n orentnoro cpounoro oronopa, n nx nocneonarentnocrn.
uopmannsannx cpountx oronopon moxer trt nanpannena na noxn-
nenne xax cpounoro oronopa, rax n oronopa na neonpeenennt cpox.
Ho+romy ner neoxonmocrn npeycmarpnnart n nnx oronopxn, npept-
nammne nent oronopon.
oronopnte ornomennx moryr trt npeptnncrtmn, c nepeptnamn
n nepnoamn esecrnnx, onaxo nce onn yunrtnamrcx npn onpeene-
nnn ome npoonxnrentnocrn ornomenn.
Hepnot esecrnnx moryr trt nectma nnrentntmn, npentma-
mmnmn 20 ne (nmenno +ror npeentnt cpox nnora ncnontsonancx
cyamn npn ntxnnennn nocneonarentnocre cpountx oronopon n xa-
uecrne maxcnmantno onycrnmo nnrentnocrn nepeptna mexy oro-
nopamn nenn nx roro, urot nent cunranact nenpeptnno
1
).
Hepno esecrnnx moxer ocrnrart 6 mecxnen, n reuenne xoroptx
rpyxmncx nnpane nonyuart nocone no espaornne nnn rpynrtcx
na pyroro paoroarenx. Hepnot esecrnnx ne nxnmuamrcx n npo-
onxnrentnocrt orentnoro oronopa, onaxo cama npoonxnrent-
nocrt ncex npeptnncrtx oronopon moxer cymmnponartcx.
Fonee roro, cy npn paccmorpennn coornercrnymmnx ncxon yer
npnnnmart no nnnmanne nce cpounte oronopt c nepnoro no nocnenn,
saxnmuennte c anno xomnanne, nesanncnmo or roro, saxpenneno nn
n nnx namepenne cropon cnxsart raxne oronopt mexy coo nnn ner.
Hocneonarentnte cpounte oronopt moryr trt saxnmuent neno-
cpecrnenno rpyxmnmcx n paoroarenem nnn xe oecneunnartcx cn-
namn arenrcrna no npemennomy namy. B nocnenem cnyuae oronopnte
ornomennx, c]opmnponannte c yuacrnem arenrcrna, raxxe nxnmuamr-
cx n paccmarpnnaemym nent cpountx oronopon.
3noynorpenenne necranntntmn rpyontmn ornomennxmn moxer
naxonrt ntpaxenne n onom nnn n pasnnuntx rnnax cpountx oro-
nopon. Coornercrnenno, nent oronopon ne oxsarentno onxna trt
ennoopasno, cocroxme ns onornnntx oronopon. Ocnonannx sa-
xnmuennx rpyontx oronopon raxxe moryr ornnuartcx xax n cnyuae
nx nenocpecrnennoro saxnmuennx croponamn, rax n saxnmuennn nx c
nomomtm arenrcrna no namy.
Taxnm opasom, n oronopnym nenouxy nxnmuamrcx, nanpnmep, oro-
nopt o paore n pexnme xax nonnoro, rax n nenonnoro paouero npemenn.
C pyro cropont, oronopt o npo]eccnonantno nororonxe, o no-
mene n o samemennn ne yunrtnamrcx n noontx nenouxax. Coorner-
1
Cm., nanpnmep, pemenne Enponecxoro cya cnpanennnocrn or 04.07.2006 r. no
eny N C-212/04: as. 5 Pamounoro cornamennx sanpemaer nnyrpnrocyapcrnenno-
my saxonoarentcrny paccmarpnnart xax nocneonarentnte re cpounte oronopt,
xoropte ne pasenent nnrepnanom, npentmammnm 20 paounx ne. Cm. raxxe pe-
menne Bepxonnoro cya anronomnoro coomecrna Ananysnx or 12.11.2007 r.
229
crnenno, npn nx ]opmannsannn npoonxnrentnocrt oronopon, orno-
cxmnxcx x +rnm xareropnxm, onxna ntunrartcx ns ome npoonxn-
rentnocrn oronopno nenouxn.
Ocnonno npnunno raxoro noxoa xnnxercx oexrnnno mentmee
uncno snoynorpenenn anntmn xareropnxmn oronopon. 3axonoa-
rent crpemnrcx ocrnut onpeenennoro ananca, ononpemenno npe-
ornpamax snoynorpenennx n noepxnnax cnooy paoroarene,
nosnonxmmym cosanart paoune mecra.
Honxrno, uro paoroarenn ne sannrepeconant n cosannn nenocrpe-
onanntx paounx mecr, opasymmnxcx, cxaxem, sa cuer samemennx or-
cyrcrnymmnx rpyxmnxcx, yxe sanxrtx na rex nnn nntx onxnocrxx n
anno xomnannn, nnn yuennuecxnx paounx mecr, xoropte nnexyr sa co-
o onee npoonxnrentnym sanxrocrt y annoro paoroarenx. Onaxo
raxoe crpemnenne nonepraercx oocnonanno xpnrnxe, nocxontxy or ne-
cranntntx rpyontx ornomenn n nepnym ouepet crpaamr monote
rpyxmnecx. B ro xe npemx ormernm, uro neperynxpnte oronopt o rpye
nnn ycnyrax, saxnmuennte nenocpecrnenno croponamn nnn npn nomomn
arenrcrna no namy, nonexar yuery n nenouxax cpountx oronopon.
He nnonne xcno, npnmenxercx nn orpannuenne npoonxnrentnocrn
nenouex cpountx oronopon x oronopam, ne nxoxmne n c]epy perynn-
ponannx Craryra rpyxmnxcx 1994 r.
Hmemrcx n nny, nanpnmep, cpounte oronopt o cnennantntx rpyo-
ntx ornomennxx, ynomxnyrte n cr. 2 Craryra
1
, nnn oronopt, saxnmuae-
mte no cnennantno nponeype c raxnmn xareropnxmn rpyxmnxcx, xax
npenoanarenn xaronnuecxo pennrnn n rocyapcrnenntx mxonax, corpy-
nnxn ynnnepcnreron, orpannuenno rpyocnoconte yuente n nccneona-
renn, paorammne no oronopam o coecrnnn npemenno sanxrocrn, n p.
Ornocnrentno nepno rpynnt raxnx oronopon oronopon o cne-
nnantntx rpyontx ornomennxx cneyer ormernrt, uro, necmorpx
na nx ntneenne ns c]ept ecrnnx Craryra rpyxmnxcx 1994 r., n cny-
uae nosmoxntx npanontx npoenon nonoxennx Craryra npnmenxmrcx
x nnm cycnnapno.
Tax, nanpnmep, xoponencxne yxast o raxnx rpyontx ornomennxx,
ne coepxar nonoxenn o nenouxax cpountx oronopon. Coornercrnen-
no, nonax peaxnnx n. 5 cr. 15 Craryra rpyxmnxcx 1994 r. npnmenxer-
cx x raxnm cnyuaxm cycnnapno, ecnn +ro ne npornnopeunr xapaxrepy
paort, ntnonnxemo rpyxmnmcx. B ro xe npemx, npnmenenne +roro
nonoxennx Craryra x omamnnm rpyxmnmcx n roprontm nocpennxam
ne cocrannxer nnxaxo nponemt.
1
B cr. 2 Craryra rpyxmnxcx 1994 r. n xauecrne cnennantntx ynomxnyrt rpyonte
ornomennx c raxnmn xareropnxmn nnn, xax: ntcmee pyxonocrno xomnann; nnna, pa-
orammne n cemenom xosxcrne; saxnmuennte nennrennnapntx yupexenn; npo-
]eccnonantnte cnoprcment; nnna rnopuecxnx npo]eccn, yuacrnymmne n nynnu-
ntx spennmntx meponpnxrnxx; nnna, nonneuennte n ropronte ornomennx c onnm
nnn necxontxnmn npenpnnnmarenxmn es npnnxrnx na cex nx pncxon n npntne;
nerpyocnoconte nnna, paorammne n cnennannsnponanntx nenrpax sanxrocrn;
nopronte rpysunxn rocyapcrnenntx nnn pernonantntx xomnann. Hpu+. nepee.
230
Hecxontxo onee cnoxntm xnnxercx nonpoc o npnmenennn annoro
nonoxennx x rpyxmnmcx rnopuecxnx cnennantnocre n x rpyy nnn,
naxoxmnx n saxnmuennn, nnny cnenn]nxn nx rpyonpanonoro nono-
xennx. H, naxonen, npecrannxercx nenosmoxntm npnmenxrt n. 5 cr. 15
Craryra rpyxmnxcx 1994 r. x npo]eccnonantntm arneram, xoropte n
npnnnnne rpyxrcx ncxnmunrentno no cpountm oronopam, a raxxe x
npecrannrenxm ntcmero pyxonocrna xomnann, nocxontxy rpy an-
ntx xareropn rpyxmnxcx perynnpyercx camocroxrentntmn nopmamn
npana. Tem ne menee, n. 5 cr. 15 Craryra moxer npnmenxrtcx x orono-
pam npo]eccnonantno nororonxn c ynnnepcnrercxnmn accncrenramn,
npauamn-craxepamn n p.
n) Haeu n ony n 1y ae xounannm na ono n 1o ae uec1o pao1m.
Tor ]axr, uro nam ocymecrnnxercx n ry xe xomnannm n na ro xe mecro
paort (yunrtnax nonoxennx n. 5 cr. 15 Craryra rpyxmnxcx 1994 r.)
cosaer nponemy nnrepnperannn n nonpoce o npnmennmocrn pexnma
npeopasonannx cpountx rpyontx oronopon n nocroxnnte oronopt
x paornnxam rocyapcrnenntx yupexenn.
Hsnauantno n. 5 cr. 15 Craryra ne npnmenxncx n c]epe rocyapcrnen-
no cnyxt nnny rpynocrn ocymecrnnennx raxnx npeopasonann n
ycnonnxx, xora ocryn x nocroxnno sanxrocrn perynnpyercx xoncrn-
rynnonntmn npnnnnnamn.
Onaxo xoponencxn yxas-saxon N 5 or 9 nmnx 2006 r. yennn +ro
nponeme onpeenennoe nnnmanne, c]opmynnponan nonym peaxnnm
ononnennx x cr. 15 Craryra n ormernn, uro npnmenenne n. 15 anno
crartn ne onxno npenxrcrnonart [ntnonnennm] oxsarentcrna no
sanonnennm onxnocre npn nomomn nopmantntx nponeyp n coor-
nercrnnn c nonoxennxmn npnmennmoro npana. Coornercrnenno, rpy-
xmnecx na ocnonannn cpountx oronopon, paorammne cntme 24 me-
cxnen n c]epe rocyapcrnenno cnyxt, npemenno npnoperamr craryc
nocroxnntx o rex nop, noxa oprant rocyapcrnenno nnacrn ne pemar
npnnxrt no anno onxnocrn cnennantnoe nocranonnenne.
Taxnm opasom, npnmenxercx ro xe camoe npannno, xoropoe yxe
ynomnnanoct n xonrexcre nesaxonntx cpountx oronopon, perynnpye-
mtx n. 3 cr. 15 Craryra rpyxmnxcx 1994 r.
Hannno pasnnune ncnancxoro n omeenponecxoro noxoon x pe-
rynnponannm nocneonarentntx cpountx oronopon n uacrnom n ro-
cyapcrnennom cexropax. Enponecxax nosnnnx c]opmynnponana n n-
pexrnne N 1999/70/EC n coornercrnymmem Pamounom cornamennn, a
raxxe n npaxrnxe Enponecxoro cya cnpanennnocrn
1
.
1
Cm. pemennx Enponecxoro cya cnpanennnocrn C-53/04 n C-180/04 no enam
K. Mappocy n x. Capnno, a raxxe A. Baccano npornn rocnnranx Asnena Ocne-
annepa or 7 cenrxpx 2006 r.: Cristiano Marrosu and Gianluca Sardino v. Azienda
Ospedaliera Ospedale San Martino di Genova e Cliniche Universitarie Convenzionate //
European court Reports. 2006. Vol. I. P. 07213; Andrea Vassalo v. Azienda Ospedaliera
Ospedale San Martino di Genova e Cliniche Universitarie Convenzionate // European court
Reports. 2006. Vol. I. P. 07251. Cm. raxxe ananns +rnx pemenn n: Zappala, L. Abuse of
Fixed-Term Employment Contracts and Sanctions in the Recent ECJs Jurisprudence. //
Industrial Law Journal. 2006. Vol. 35. No. 4. Pp. 439444. Hpu+. nepee.
231
B yxasanntx pemennxx Enponecxn cy cnpanennnocrn ormeuaer,
uro as. 5 Pamounoro cornamennx ne npenonaraer, xax raxono, uro snoy-
norpenenne nocneonarentntmn oronopamn, onocpeymmnmn cpounte
rpyonte ornomennx, onxno paccmarpnnartcx n rocyapcrnax, nxoxmnx
n EC, nntm opasom, nesanncnmo or roro, peannsonant nn raxne oronop-
nte ornomennx n uacrnom nnn rocyapcrnennom cexrope.
Taxnm opasom, n mnpoxom cmtcne Enponecxn cy cnpanennno-
crn nonaraer, uro Pamounoe cornamenne ne ncxnmuaer nnyrpnrocyap-
crnennoro saxonoarentcrna.
axe n cnyuae snoynorpenennx nocneonarentntmn oronopamn
nnn cpountmn rpyontmn ornomennxmn co cropont paoroarenx,
ornocxmerocx x roccexropy, raxne oronopt ne onxnt npeopasont-
nartcx n nocroxnnte npn ycnonnn, uro coornercrnymmee nnyrpnrocy-
apcrnennoe saxonoarentcrno npeycmarpnnaer nnte +]]exrnnnte
mept npeornpamennx noontx snoynorpenenn co cropont anno
xareropnn paoroarene.
Mexy rem, ouennno, uro annax nosnnnx Enponecxoro cya cnpa-
nennnocrn ne namna orpaxennx n ncnancxom npane, panno onycxam-
mem ntmenasnannte npeopasonannx xax n uacrnom, rax n n rocyap-
crnennom cexrope
1
.
Bropo sacnyxnnamme ynomnnannx nponemo xnnxercx neocra-
rox perynnponannx cnyuaen, n xoroptx na cropone paoroarenx ntcry-
namr rpynnt xomnann.
Ho +romy nonpocy saxonoarenm cneonano t npeycmorpert or-
entnte npanonte nopmt, perynnpymmne rpyonpanonoe nonoxenne
rpynn xomnann n ouepnnx ]npm n cnyuaxx, xora rpyonte oronopt
saxnmuaer nx ynpannxmmax xomnannx.
3ro neoxonmo nx ncxnmuennx nosmoxntx napymenn n. 5 cr. 15
Craryra rpyxmnxcx 1994 r. Tpyxmncx moxer trt nepeneen n py-
rym xomnannm n npeenax ro xe rpynnt npenpnxrn nnn n ouep-
nmm xomnannm nyrem o]opmnennx necranntntx oronopon c xaxtm
ns raxnx cyexron es ocrnxennx npeentno npoonxnrentnocrn,
yxasanno n n. 5 cr. 15 Craryra rpyxmnxcx 1994 r.
B noontx cnyuaxx Bepxonnt cy npnepxnnaercx oxrpnnt
cnxrnx xopnoparnnno macxn
2
nx ntxnnennx mpnnuecxo npnpo-
1
Cm. pemennx Enponecxoro cya cnpanennnocrn no eny Hpnancxoro npo]comsa
mynnnnnantntx rocyapcrnenntx n rpaxancxnx [cnyxamnx] npornn Mnnncrep-
crna centcxoro xosxcrna n p. N C-268/06 or 15 anpenx 2008 r.: IMPACT v. Ministry
of Agriculture et al. Case C-268-06 // European court reports. 2008. Vol. I. P. 02483.
2
oxrpnna levantamiento del velo (ucn.), onee nsnecrnax no cnonm anrnoxstuntm
nanmenonannem piercing the corporate veil (ocnonno nponnxnonenne cxnost
xopnoparnnnt noxpon) npennctnaer rpaxronart npana n oxsannocrn xopnopannn
xax npana n oxsannocrn ee axnnonepon nnn pyxononrene. 3ra oxrpnna ornnuaer-
cx or onee pacnpocrpanenno rpaxronxn xopnopannn xax camocroxrentnoro mpnn-
uecxoro nnna, enncrnenno ornercrnennoro no cnonm oxsarentcrnam, npnmenxxct n
ocotx cnyuaxx, xora n ocroxrentcrnax ene npncyrcrnymr oexrnnnte ocnona-
nnx nx nosnoxennx ornercrnennocrn no oxsarentcrnam na yxasanntx ]nsnuecxnx
nnn, ornercrnenntx sa exrentnocrt anno xopnopannn n npnnxrne pemenn no
ynpannennm em. Hpu+. nepee.
232
t raxnx xomnann n onapyxennx n nnx nocneonarentnocre necra-
nntntx cpountx oronopon. B ncnancxom npane ycranonnent onpe-
enennte ycnonnx, ocrarounte nx oxasarentcrna npnnanexnocrn
orentntx xomnann x ono n ro xe rpynne npenpnxrn nnn nx
ouepnero craryca ornocnrentno ynpannxmme xomnannn (connaenne
n onnx n rex xe nnnax pyxonocrna xomnannxmn, omn mrar corpy-
nnxon, pacnonoxenne no onomy n romy xe apecy n npou.).
Cneyer ormernrt, uro x cnryannxm cment cocrnennnxa npenpn-
xrnx n omem cnyuae n. 5 cr. 15 Craryra rpyxmnxcx 1994 r. npnmenxer-
cx es xaxnx-nno ocoennocre.
Kax tno ormeueno ntme, oronopnax nenouxa oxsarentno onoc-
peyer ono n ro xe mecro paort. Honxrne paora n annom cnyuae
moxer rpaxronartcx pasnnuntm opasom:
a) reppnropnantno, oosnauax coo paory rpyxmerocx na ero pa-
ouem mecre;
) ]ynxnnonantno, yxastnax na ]ynxnnm anno paort n exrent-
nocrn xomnannn, nesanncnmo or mecra paort;
n) cncremno-reneonornuecxn, n nopxxe cr. 22 n cr. 39 Craryra rpy-
xmnxcx 1994 r.
B nocnenem cnyuae coepxanne annoro nonxrnx onpeenxercx
oxnannxmn, npeonpeenenntmn npnnanexnocrtm rpyxmerocx x
onpeenenno xareropnn nnn npo]eccnonantno rpynne.
Honoxennx n. 5 cr. 15 Craryra rpyxmnxcx 1994 r. cneyer nonnmart
n coornercrnnn c anntmn rpaxronxam nonxrnx mecro paort. Taxax
mnpoxax nnrepnperannx annoro nonxrnx nosnonnr npeornparnrt ne-
opoconecrnocrt n nonpocax nsmenennx paort c nomomtm pasnnuntx
cpountx oronopon n npeenax ono n ro xe rpynnt npenpnxrn nnn
n ornomennn paor, ntnonnxemtx na +xnnnanenrntx onxnocrxx.
Taxnm opasom, necmorpx na neoxonmocrt cyenoro pemennx
nx xnann]nxannn xaxoro xonxpernoro cnyuax noonoro poa, mt
moxem oomenno saxnmunrt, uro nce raxne cpounte oronopt n npe-
enax ono n ro xe rpynnt npenpnxrn n n ornomennn ono n ro
xe paort nnn onxnocrn nonexar oxsarentnomy yuery nx nene
onpeenennx maxcnmantno npoonxnrentnocrn oronopno nenouxn
n nopxxe n. 5 cr. 15 Craryra rpyxmnxcx 1994 r.
Ecnn mt yem paccmarpnnart nonxrnx mecro paort n npo-
]eccnonantnax xareropnx xax +xnnnanenrnte, paoroarent yer
ne nnpane nsmenxrt npo]eccnonantnym xareropnm rpyxmerocx nnn
onxnocrt n xaxom cpounoro oronope nx roro, urot nsexart ]op-
mnponannx nocroxnnoro oronopa c +rnm rpyxmnmcx. Tpyxmncx mo-
xer noart n cy nx nonyuennx cyenoro pemennx o npnsnannn no-
croxnntmn ero rpyontx ornomenn c raxnm paoroarenem.
r) Oman nyxne1nnn npoonan1entnoc1t oronopnon nenouxn
n 1euenne 30 uecnnen.
233
Vcranonnennt npeen nenouxn cpountx oronopon, npeycmo-
rpennt n. 5 cr. 15 Craryra rpyxmnxcx 1994 r., npnmenxercx n cny-
uaxx, xora rpyxmncx npeocrannxer cnon ycnyrn onomy n romy xe
paoroarenm n reuenne 24 mecxnen n npeenax 30-mecxnen.
Ho npomecrnnn nyxnernero nepnoa paort camo coo pasymeer-
cx, uro exrentnocrt raxoro rpyxmerocx cunraercx ocymecrnnxemo na
nocroxnno ocnone, necmorpx na ro, uro nexoropte +nemenrt npemen-
noro xapaxrepa moryr coxpanxrtcx. B nmom cnyuae, omax npoonxn-
rentnocrt oronopno nenouxn onxna yxnatnartcx n 30-mecxunt
cpox. Ecnn nent cpountx oronopon ocrnraer nyxnerne cymmapno
npoonxnrentnocrn sa ontmn nepno npemenn, nonoxennx o npeo-
pasonannn cpountx oronopon n nocroxnnt nenpnmennmt.
T.e. xnmuentm momenrom nx ntxnnennx nenouxn cpountx orono-
pon, omax npoonxnrentnocrt xoroptx cocrannxer na roa c momenra
saxnmuennx nepnoro oronopa nenouxn, xnnxercx nmenno 30mecxunt
nenpeptnnt nepno rpyono exrentnocrn rpyxmerocx n ono n
ro xe xomnannn.
oronopt, yxe cymecrnonanmne na momenr ncrynnennx n cnny nono
peaxnnn n. 5 cr. 15 Craryra rpyxmnxcx 1994 r., raxxe npnnnmamrcx
no nnnmanne nx nocuera npeentno nyxnerne npoonxnrentnocrn
n nenxx npeopasonannx nenouex cpountx rpyontx oronopon n no-
croxnnte oronopt. Onaxo n raxnx cnyuaxx neoxonmo npnnnmart no
nnnmanne ary saxnmuennx xaxoro raxoro oronopa nx onpeenennx
npnmennmocrn 30-mecxunoro cpoxa n xaxom noonom cnyuae, nnaue
npeopasonanne yer nenosmoxntm.
Orentnym nponemy npecrannxmr coo cnryannn, n xoroptx
rpyxmncx ne ocymecrnnxn rpyonym exrentnocrt nenocpecrnenno
c momenra saxnmuennx oronopa. B raxnx cnyuaxx rpyno onpeennrt
ncxonym ary nx orcuera ome npoonxnrentnocrn nenouxn cpou-
ntx oronopon. Baxno raxxe nponepnrt, nonexar nn nxnmuennm n
omym npoonxnrentnocrt oronopno nenouxn nepnot esecrnnx
rpyxmerocx (nanpnmep, nepnot npetnannx n ornycxe no npemenno
nerpyocnoconocrn n p.). 3axonoarentcrno nnxax ne perynnpyer
+ror nonpoc, a ocnonnoe ronxonanne repmnna nauano saxnmuennx o-
ronopa nocnr xpane orpannuennt xapaxrep. Bnpouem, nosmoxnocrt
pemennx annoro nonpoca cornamennem mexy croponamn necxontxo
oneruaer pemenne nponemt.
Ecnn paoroarent ynontnxer rpyxmerocx o ncreuennx nyxner-
nero nepnoa es ocrarountx ocnonann, npnmenxmrcx omereope-
rnuecxne nonoxennx, perynnpymmne annym xareropnm npexpamenn
oronopntx ornomenn. Coornercrnenno, n noontx cnyuaxx cyt
paccmarpnnamr ononpemenno n nonpoc o cymecrnonannn nocroxnnoro
rpyonoro ornomennx, n nannune ocnonann nx npnsnannx ynontne-
nnx necnpanennntm.
234
5. oronopume orpauuueuun npoponxu1enuuoc1u
poronopumx uenouek u ponu konnek1unumx cornameuu
Cornacno nono peaxnnn as. 2 n. 5 cr. 15 Craryra rpyxmnxcx
1994 r. nocneonarentnocrt cpountx oronopon no onomy n romy xe
mecry paort moxer trt oexrom perynnponannx n n oronopnom no-
pxxe. B anno peaxnnn yxastnaercx, uro neoxonmte rpeo-
nannx nx npeornpamennx snoynorpenennx cpountmn oronopamn c
pasnnuntmn paornnxamn n ornomennn onoro n roro xe mecra pao-
rt ycranannnnamrcx n coornercrnnn c ocoennocrxmn rpyono ex-
rentnocrn n mecra paort nyrem xonnexrnnntx neperonopon.
Hpexnxx peaxnnx n. 5 cr. 15 Craryra rpyxmnxcx 1994 r. npeycma-
rpnnana, uro c nomomtm xonnexrnnntx cornamenn omerocyapcrnen-
noro nnn orpacnenoro yponnx mornn ycranannnnartcx rpeonannx
nx npeornpamennx snoynorpenennx nocneonarentntmn cpountmn
oronopamn
1
. Coornercrnenno, npnneennoe ntme nonoxenne yxe yxast-
nano na xonnexrnnno-oronopnt pexnm ycranonnennx raxnx rpeonann,
paccmarpnnax ero, onaxo, nnmt n xauecrne nosmoxnoro, no neoxsarent-
noro. ecrnymmax peaxnnx n. 5 cr. 15 Craryra rpyxmnxcx oxstnaer
yuacrnnxon xonnexrnnntx neperonopon npeycmorpert coornercrnymmne
oronopxn n saxnmuaemtx xonnexrnnno-oronopntx axrax, uro yxastnaer
na npnanne saxonoarenem ocooro snauennx annomy nonpocy.
Taxnm opasom, mt moxem oxnart onee axrnnnoro orxnnxa or co-
nnantntx naprnepon, nesanncnmo or c]ept ecrnnx saxnmuaemoro co-
rnamennx.
Tem ne menee, ocraercx nexcntm, cymecrnyer nn y cropon xonnex-
rnnntx neperonopon peantnax oxsannocrt ntnocnrt raxne oronopxn
na neperonopt nnn ner. Taxxe comnnrentno, nneuer nn orcyrcrnne no-
ono oronopxn neecrnnrentnocrt ncero xonnexrnnno-oronopnoro
axra n nenom. Coornercrnenno, tno tn nenecoopasno onosnauno
yxasart n saxonoarentcrne na oxsannocrt necrn neperonopt no an-
nomy nonpocy nno xe saxonoarentno npenncart nxnmuenne raxnx
oronopox n mnnnmantno oxsarentnoe coepxanne xonnexrnnnoro co-
rnamennx (cm. n. 3 cr. 85 Craryra rpyxmnxcx 1994 r.).
Ha annt momenr ontmnncrno yuentx nonaraer, uro n nacrox-
mee npemx y cropon xonnexrnnntx neperonopon orcyrcrnyer peantnax
oxsannocrt ntnocnrt na neperonopt nonpoc o raxnx oronopxax nnn
nxnmuart nx n xonnexrnnno-oronopnte axrt n xauecrne onoro ns mn-
nnmantno oxsarentntx +nemenron. C +ro nosnnne n pxe cnyuaen
cornamaercx n saxonoarent, orxastnammncx or noontx rpeona-
nn n nexoroptx pyrnx nonoxennxx rpyonoro saxonoarentcrna
2
.
1
Hpn +rom xonnexrnnno-oronopnte axrt noxantnoro yponnx (r.e. saxnmuaemte c
orentntm paoroarenem) no nenonxrntm npnunnam tnn ns annoro pexnma nc-
xnmuent.
2
Cm., nanpnmep, n n. 2 cr. 36 Craryra rpyxmnxcx 1994 r.: Houno rpy nonexnr
ocoo onnare, onpeenxemo nyrem xonnexrnnntx neperonopon.
Konnexrnnno-oronopnte nonoxennx moryr ntnonnxrt pasnnunte
saaun:
a) onpeenxrt maxcnmantnoe uncno cpountx oronopon no annomy
mecry paort sa annt nepno nnn, naunnax c nexoropo art, orpa-
nnunnax rem camtm nocneonarentnoe ncnontsonanne ontmero uncna
cpountx oronopon;
) saxpennxrt maxcnmantnoe uncno oronopon, coennxemtx sa
ycranonnennt nepno no annomy mecry paort nx yxecrouennx co-
ornercrnymmero orpannuennx;
n) onpeenxrt mecra paort n xomnannn, xoropte onxnt trt sa-
nxrt nocroxnntmn rpyxmnmncx n coornercrnnn c nocroxnntm xapax-
repom coornercrnymme rpyono ]ynxnnn.
Taxnm opasom, cymecrnymr pasnnunte ]opmynt oronopntx orpa-
nnuenn. Enncrnennoe saxonoarentno ycranonnennoe rpeonanne n
anno c]epe cocronr n neoxonmocrn nxnmuennx n oronopnte ne-
nouxn oronopon, nnnnnnponanntx c yuacrnem arenrcrn no npemenno-
my namy. Ananornuno, nepeptnt n oronopno nenouxe ne onxnt
npenxrcrnonart nocuery ome npoonxnrentnocrn nenouxn.
Hecmorpx na ro, uro nonoxenne as. 2 n. 5 cr. 15 Craryra rpyxmnx-
cx 1994 r. o +rom ne ronopnr, necranntnte rpyonte ornomennx, nt-
xoxmne sa npeent omnx npecrannenn o necranntnocrn, onxnt
npnsnanartcx cranntntmn. oronopnt pexnm orpannunnaer moent
mnpoxnx n rnxnx ocnonann ]opmnponannx npemenntx rpyontx or-
nomenn, ne paccmarpnnax npanomepnocrt nx nepnonpnunn.
Taxnm opasom, npeornpamenne snoynorpenenn cpountmn oro-
nopamn n coecrnne cranntnocrn sanxrocrn c nomomtm nncrnryra
xonnexrnnntx neperonopon ne npecrannxer nponemt.
B ro xe npemx oronopnte orpannuennx, ycranannnnaemte n nopxxe
xonnexrnnntx neperonopon, moryr raxxe pemart saauy no npeornpame-
nnm npanonapymenn npn saxnmuennn nenpanomepntx nocneonarent-
ntx cpountx oronopon. 3ro cornacyercx n c nonoxennxmn n. 3 cr. 15
Craryra rpyxmnxcx 1994 r., npeycmarpnnammero, uro cpounte o-
ronopt, saxnmuennte c napymennem saxona, cunramrcx nocroxnntmn.
236
B.I. Coqep
1
TPYOBOE RPABO H BORPOCL
RPOOECCHOHARLHOFO OBYHEHHR
PABOTHHKOB
Hponecc ]opmnponannx paornnxa n paoroarenx nonoro rnna,
npnmennrentno x conpemennomy nponsnocrny n oprannsannn rpya,
rpeyer onee rnxoro npanonoro perynnponannx ornomenn, cxnat-
nammnxcx n onacrn npo]eccnonantno nororonxn paornnxon. Co-
npemennt paornnx onxen onaart cnoconocrxmn n xoporxne cpo-
xn ocnonrt nonemee oopyonanne n xomntmrepnte rexnonornn, trt
rorontm x ocnoennm nono npoyxnnn, ntnonnennm nontx paor n yc-
nyr, onnaennm cmexntmn npo]eccnxmn, co snannem ena (a nopo, n
xstxa) omartcx c nnocrpanntmn xonneramn (xnnenramn, saxasunxamn,
noxynarenxmn). Ho+romy rpyonax exrentnocrt naemnoro paornnxa
xax raxonax onxna nsyuartcx napxy c nccneonannem omecrnenntx
ornomenn npemecrnymmnx nnn conyrcrnymmnx e.
Hpnnxrax na pyexe nexon ueepantnax nporpamma pasnnrnx opa-
sonannx
2
, yxastnanoct na neoxonmocrt cxopeme nepenororonxn n
nontmennx xnann]nxannn nourn 10 mnn pyxononrene n cnennann-
cron, opamanoct nnnmanne na nenonnory nopmarnnno npanono ast
n onacrn opasonannx, neocrarox nontx rocyapcrnenntx opasona-
rentntx cranapron, cncremarnuecxoe nencnonnenne saxonoarentcrna
o opasonannn, neocrarounym cnxst poccncxo cncremt opasona-
nnx c cncremamn opasonannx nnocrpanntx rocyapcrn.
Konnennnx ecrnn na ptnxe rpya na 20032005 rot
3
npeycma-
rpnnana nepecrpoxy npo]eccnonantnoro opasonannx ncex yponne,
nxnmuax pasnnrne cncremt nnyrpnnponsnocrnennoro oyuennx nepco-
nana, a raxxe onepexammero npo]eccnonantnoro oyuennx paornn-
xon, nonexamnx ntcnooxennm.
Kaponax nonnrnxa rocyapcrna ncxonr ns neoxonmocrn pasnn-
rnx cncremt nenpeptnnoro oyuennx nepconana, nepecmorpa xnann]n-
xannonntx rpeonann n nanpannennn pacmnpennx npo]eccnonantno
monntnocrn nme. Ocnono noepxannx xonxypenrocnoconocrn
nepconana cnyxnr mnoronpo]nntnax nororonxa paornnxa.
Hcnontsonanne ycrapenmnx rexnonorn n oopyonannx n pxe or-
pacne nponsnocrna nerarnnno cxastnaercx na macrepcrne paornn-
1
Hpo]eccop Axaemnn rpya n connantntx ornomenn, oxrop mpnnuecxnx nayx.
2
Cm.: ueepantnt saxon or 10 anpenx 2000 r. N 51-u3 O yrnepxennn uee-
pantno nporpammt pasnnrnx opasonannx // C3 Pu. 2000. N 16. Cr. 1639.
3
Cm.: pacnopxxenne Hpannrentcrna Pu or 6 max 2003 r. N 568-p O Konnennnn
ecrnn na ptnxe rpya na 20032005 rot // C3 Pu. 2003. N 20. Cr. 1920.
237
xon. B nacroxmee npemx rontxo 30% ntnycxnnxon n crpane nonyuamr
xauecrnennoe npo]eccnonantnoe opasonanne, coornercrnymmee ycra-
nonnenntm cranapram. B Poccnn nepnonunocrt nontmennx xnann-
]nxannn paornnxon cocrannxer 1315 ner, n ro npemx xax n pasnnrtx
crpanax 35 roa. Ho onenxam cnennanncron, onx paornnxon ntc-
me xnann]nxannn na poccncxnx npenpnxrnxx ocrnraer 5%, rora
xax n CBA 43%, n Iepmannn 56%. K romy xe cpenn nospacr
ntcoxoxnann]nnnponannoro paornnxa y nac 5357 ner
1
.
B nontmennn xnann]nxannn, n pocre cnoero npo]eccnonantnoro
macrepcrna nyxamrcx npexe ncero cnennanncrt, menexept, py-
xononrenn npenpnxrn, rocyapcrnennte cnyxamne. Ho anntm
Henrpa rpyontx nccneonann Btcme mxont +xonomnxn, ocnonnax
macca unnonnnxon nexomnerenrna. 3ro ocroxrentcrno ntrancx yuecrt
saxonoarent n ueepantnom saxone or 27 nmnx 2004 r. N 79-u3 O ro-
cyapcrnenno rpaxancxo cnyxe n Poccncxo ueepannn
2
, ycra-
nonnn nx yuacrnnxon cnyxeno-rpyontx ornomenn oxsarentnoe
npannno: nontmenne xnann]nxannn n craxnponxy rpaxancxn cny-
xamn onxen ocymecrnnxrt n reuenne ncero nepnoa npoxoxennx
rpaxancxo cnyxt (cr. 62).
Ocoym axryantnocrt npnoperaer nponema npo]eccnonannsma
nepconana cpenero snena. Cnennanncrt n onacrn ynpannennx ornocxr
x nemy paornnxon, xoropte roronxr npoexrt saxonon, nocranonnenn,
ynpannenuecxnx pemenn, cocrannxmr oruert n cnyxente sanncxn, ana-
nnsnpymr noxasarenn n annte, paspaartnamr meponpnxrnx no ntnon-
nennm nopyuenn, paoramr c nepconanom nnsmero snena n pxontmn nc-
nonnnrenxmn. 3rn xapt n cnoem noannxmmem ontmnncrne nyxamrcx
n ceptesno reopernuecxo nororonxe n npanono noepxxe. Hocne-
nxx, nanpnmep, moxer nxnmuart paspaorxy na npenpnxrnxx nnanon no-
ntmennx xnann]nxannn n nnoro pocra npo]eccnonantnoro macrepcrna,
cosannx ycnonn nx oyuennx paornnxon n nysax, nonyuennx nropo
cnennantnocrn n nnrepecax ntnonnxemo paort, noompennx paornn-
xon nyrem nponnxennx no paore n p. Bce +ro naxonrcx n pycne ome-
rocyapcrnenno saaun ]opmnponannx n yxpennennx cpenero snena poc-
cncxnx rpaxan n connantno-nonnrnuecxo crpyxrype omecrna.
ecrnymmee rpyonoe saxonoarentcrno samerno orcraer or npano-
noro oecneuennx nocrannenntx saau n onacrn nponsnocrnennoro
opasonannx noome, a n raxo ero ]opme, xax nontmenne xnann]nxa-
nnn paornnxon, n ocoennocrn. Ocnonno npnunno, na nam nsrnx,
xnnxercx orcranocrt ero reopernuecxo ast, xoropax n nonpocax oe-
cneuennx nponsnocrna xapamn eme ne ocnoonnact or nonnrnuecxnx
nene, a noromy npncymne e xonnennnn npanonoro perynnponannx
1
Cm.: Tonu.uu M. Knmuente nponemt ptnxa rpya n ouepente saaun cnyxt
sanxrocrn // Kaponnx. 2003. N 1. C. 7.
2
C3 Pu. 2004. N 31. Cr. 3215.
238
paccmarpnnaemtx ornomenn nensexno ncrynamr n npornnopeune c
+xonomnuecxo nenecoopasnocrtm, c rpeonannxmn conpemennoro
ptnxa rpya. B nayxe rpyonoro npana raxxe ne yenxercx onxnoro
nnnmannx nccneonannxm n paspaorxam rnxnx noxoon x npanonomy
oecneuennm nsanmoornomenn yuacrnnxon ptnxa rpya n raxnx ero
cocrannxmmnx, xax cnpoc na rpy, npenoxenne rpya, onpeenenne
cronmocrn n nent naemnoro rpya.
B pas. IX TK Pu nontmennm xnann]nxannn (nxnmuax oyuenne no-
ntm npo]eccnxm) nocnxmena ona crartx, n xoropo yxastnaercx npano
paornnxa na nontmenne xnann]nxannn, saxpennennoe n cncreme ero
ocnonntx npan n oxsannocre. Knmuenoe mecro n nasnannom pasene
Koexca sannmaer rn. 32 Vuennuecxn oronop. Ha nam nsrnx, +roro
neocrarouno nx npanono pernamenrannn npo]eccnonantnoro pocra
raxnx yuennxon, xax pyxononrenn npenpnxrn, menexept, cnenn-
anncrt, rocyapcrnennte cnyxamne. Hornepxenne +romy ne ront-
xo ero coepxanne, coxpanxmmee n cnoe ocnone yx n repmnnonornm
cr. 184186 K3oT PCuCP 1971 r. o npo]eccnonantnom oyuennn na
nponsnocrne, no n nenenoe nasnauenne yuennuecxoro oronopa npa-
nonax pernamenrannx nauantno nororonxn xapon, rnanntm opasom
paounx npo]eccn.
ymaercx, uro yuennuecxn oronop c ero xapaxrepntmn arpny-
ramn (]opmamn yuennuecrna, cpoxamn oyuennx, crnnenne) ne mo-
xer cnyxnrt n xauecrne oporno npanono ast nx pernamenrannn
nontmennx xnann]nxannn mnpoxoro xpyra paornnxon. Heoxonma
raxax mpnnuecxax ]opma perynnponannx nsanmoornomenn cropon
rpyonoro oronopa, xoropax t yunrtnana nem nenpeptnnoro npo-
]eccnonantnoro opasonannx paornnxa, namemym nonnomenne n
mexynapontx oxymenrax, nocnxmenntx opasonannm (Konnennnx
MOT N 142, Pexomenannn MOT N 88, N 150 n p.), n oreuecrnen-
ntx nopmarnnntx axrax, n uacrnocrn, n 3axone Pu O opasonannn
(1992 r.), ]eepantntx saxonax O ntcmem n nocnenysoncxom npo]ec-
cnonantnom opasonannn (1996 r.), O rocyapcrnenno rpaxancxo
cnyxe n Poccncxo ueepannn (2004 r.), Hannonantno oxrpnne
pasnnrnx opasonannx n Poccnn o 2025 roa.
Vuente xpnrnuecxn onennnamr cnoxnnmncx no nropo nononnne
XX n. crepeornn, cornacno xoropomy onaxt nonyuennte uenonexom
snannx coxpanxmr nennocrt na nporxxennn nce ero npo]eccnonant-
no xaptept, a asonoe npo]eccnonantnoe opasonanne paccmarpnna-
ercx xax enncrnennoe n nnonne ocrarounoe na nect nepno rpyono
exrentnocrn. Ha cmeny +ro ycrapenme xonnennnn npnxonr xonnen-
nnx ononnennx n yrnynennx oema snann n reuenne ncero nepnoa
npo]eccnonantno exrentnocrn uenonexa. 3nannx ceronx nepecramr
paccmarpnnartcx xax nexn sanac cneenn, a npnnnmamr nn noroxa
239
nocroxnno ononnxemo nn]opmannn. K +romy oexrnnnomy ]axro-
py oannxercx cyexrnnnt momenr norpenocrt paornnxon n
nenpeptnnom pacmnpennn snann, roronnocrt xapon x nontmennm
xnann]nxannn, a paoroarene x nponeennm xomnnexca mep no
nnyrpnxopnoparnnnomy oyuennm nepconana napxy c conepmencrno-
nannem cncremt onnart n mornnannn rpya
1
.
Hponecc cranonnennx n pasnnrnx xopnoparnnnoro saxonoarentcrna
xax npanono ast xosxcrnenno exrentnocrn mpnnuecxnx nnn
npenonaraer npnnxrne oprannsannxmn nnyrpennnx oxymenron, xoro-
pte n ornnune or rpyonoro npana moryr nxnmuart npanonym oxsan-
nocrt xaxoro paornnxa nocroxnno nontmart cnoe npo]eccnonant-
noe macrepcrno. Hpannna nnyrpennero rpyonoro pacnopxxa mnornx
xopnopann (AO, OOO n p.) napxy c npnntuno oxsannocrtm py-
xononrenx oprannsonart oyuenne coepxar npanonym oxsannocrt
paornnxa nontmart xnann]nxannm.
B rpyonom npane coxpanxercx onocroponnn noxo n npanonom
oecneuennn nororonxn n nontmennn xnann]nxannn nepconana, xoro-
pt cnonrcx npaxrnuecxn x oxsannocrn paoroarenx oprannsonart
nponecc oyuennx. Paornnx naenxercx nnmt npanom nontmart cnom
xnann]nxannm, n ro npemx xax paoroarent oxsan oprannsonart o-
yuenne, npeocrannxrt rapanrnn n xomnencannn paornnxam, conmema-
mmnm paory c oyuennem, oxastnart nm nnym nomomt. A re ox-
sannocrt camoro paornnxa yuacrnonart n +rom nponecce, npnnnmart
pemennx conmecrno c paoroarenem nnn camocroxrentno nocroxnno
noepxnnart yponent npo]eccnonantnoro macrepcrna ne crontxo n
pacuere na nontmenne sapaorxa, nponnxenne no paore nnn nonyue-
nne nno narpat, cxontxo n cnny neoxonmocrn ne orcrart or rpeo-
nann nayuno-rexnnuecxoro nporpecca, nontx ]opm oprannsannn rpya
n ynpannennx rpyontmn nponeccamn?
nx pernamenrannn nntx, nenocpecrnenno cnxsanntx c rpyo-
ntmn, ornomenn, x xoroptm ornocxrcx ornomennx no nororonxe n
nontmennm xnann]nxannn paornnxon, nanonee noxonr raxax mpn-
nuecxax ]opma onocpecrnonannx, coepxamax n camom nasnannn cnom
nent, xax oronop na nontmenne xnann]nxannn (oronop o npo]eccno-
nantnom pocre, cornamenne o oyuennn), saxnmuaemt paoroarenem
c paornnxom, nno nxnmuenne n rexcr rpyonoro oronopa xonxperntx
nonoxenn, pernamenrnpymmnx nsanmnte oxsarentcrna cropon no ne-
npeptnnomy npo]eccnonantnomy opasonannm.
Rpnnuecxax snaunmocrt npenaraemo moenn npanonoro pery-
nnponannx nontmennx xnann]nxannn cocronr n rom, uro na cropont
rpyonoro oronopa c yuerom nnnnnyantntx ocoennocre rpya
yyr nosnoxent onee uerxne nsanmnte oxsarentcrna n onacrn ne-
1
Cm.: Ooeeoe P.I., Pvoeuro I.I., Baoiuuua H.C. 3xonomnxa rpya. T. 2. M., 2007.
C. 8283.
240
npeptnnoro npo]eccnonantnoro pocra paornnxa, uro yer coorner-
crnonart ntnonnxemo paore, sannmaemo onxnocrn na nce nporx-
xennocrn ero rpyono exrentnocrn y annoro paoroarenx. 3ro, no
namemy mnennm, yer onee yauntm pemennem nponemt no cpanne-
nnm c ntnemne cxemo coepxannx yuennuecxoro oronopa, xoropt
npeycmarpnnaer rontxo oxsannocrt paornnxa nporn oyuenne n n
coornercrnnn c nonyuenno npo]eccne, cnennantnocrtm, xnann]nxa-
nne npopaorart no rpyonomy oronopy c paoroarenem n reuenne
cpoxa, ycranonnennoro n yuennuecxom oronope (cr. 199 TK Pu).
nx onee +]]exrnnnoro oecneuennx nsanmoecrnnx cropon n o-
nacrn nontmennx xnann]nxannn npecrannxercx neoxonmtm:
ycranonnrt npanonym oxsannocrt paornnxa nocroxnno conep-
mencrnonart cnon npo]eccnonantnte snannx n enonte nantxn,
mpnnuecxn o]opmnxx ornomennx ononnnrentntm oronopom
(no opasny oronopa o nonno marepnantno ornercrnennocrn)
nno cnon oxsarentcrna no nontmennm xnann]nxannn npeyc-
marpnnart n rpyonom oronope npn nocrynnennn na paory;
onpeenxrt n oronope ycnonnx n nopxox oprannsannn n ]n-
nancnponannx nontmennx xnann]nxannn, ecnn ]opmt n cpoxn
oyuennx ntxoxr sa pamxn omnx npanontx n +xonomnuecxnx
nosmoxnocre paoroarenx;
n oronopnom nopxxe npeycmarpnnart npanonte nocnecrnnx
napymennx nsxrtx croponamn oxsarentcrn no nontmennm xna-
nn]nxannn, nxnmuax ntnnary pyr pyry cymm, cocrannxmmnx
marepnantnt ymep, xoropt moxer ntpaxartcx n peantntx
norepxx npn npocpouxe paoroarenem oprannsannn oyuennx
nnn orxase (yxnonennn) paornnxa or nontmennx xnann]nxannn.
B nenxx pasnnrnx oronopno npnpot nontmennx xnann]nxannn
neoxonmo nocrannrt nonpoc o mpnnuecxo oxsannocrn paornnxa
nontmart xnann]nxannm, xax +ro npeycmarpnnamr ycrant mpnnue-
cxnx nnn, ecrnymmnx n pasnnuntx orpacnxx +xonomnxn. Hpn +rom
n oronope no nsanmno oronopennocrn cropon onxnt xonxpernsn-
ponartcx +nemenrt npemera oyuennx (]opma nontmennx xnann]n-
xannn, mecro n cpoxn oyuennx, nopxox n ycnonnx ]nnancnponannx
oyuennx, nocnecrnnx nontmennx xnann]nxannn, nxnmuax ycnonnx
nponnxennx no paore, n r.n.). Bce +ro yer cnococrnonart nont-
mennm ornercrnennocrn paornnxa xax yuacrnnxa rpyonoro nponecca.
Vunrtnax nospacrammym xonxypenrocnoconocrt nepconana, pasnn-
rne xonnennnn nenpeptnnoro opasonannx, a raxxe n nenxx nontmennx
rpeonarentnocrn x paornnxy noepxnnart cnom npo]eccnonantnym
npnronocrt y annoro paoroarenx, ymecrno nocrannrt nonpoc o npn-
snannn camocroxrentntm ocnonannem pacropxennx rpyonoro oronopa
no nnnnnarnne paoroarenx sa orxas nnn yxnonenne paornnxa or nont-
241
mennx xnann]nxannn, r.e. napymenne nm cnonx oxsarentcrn, npeycmo-
rpenntx n rpyonom oronope nnn ononnnrentnom cornamennn.
Heoxonmo ormernrt, uro cymecrnymmax n nacroxmee npemx npone-
ypa pacropxennx rpyonoro oronopa no mornny neocrarouno xnann-
]nxannn paornnxa (no nenpnronocrn) xnnxercx rpomosxo. Paoro-
arent onxen oxasart, yenn arrecrannonnym xomnccnm, uro paornnx
ne cymen peannsonart cnoe npano na nontmenne xnann]nxannn, nxnmuax
oyuenne nontm npo]eccnxm n cnennantnocrxm, n pesyntrare uero no
cnonm npo]eccnonantntm n enontm xauecrnam nepecran coornercrno-
nart sannmaemo onxnocrn nnn ntnonnxemo paore (n. 3 cr. 81 TK Pu).
Ha npaxrnxe paoroarenm +ro ne ncera yaercx n cnny cymecrnymmero
npana, a ne oxsannocrn paornnxa nontmart xnann]nxannm. Hosnnnx
paornnxa, orcranmero no cnoe none n npo]eccnonantnom macrepcrne or
rpeonann nponsnocrna, naexno samnmena saxonom.
Bneenne yxasannoro ntme ocnonannx ynontnennx ne rontxo ynpo-
crnr nponeypy pacropxennx rpyonoro oronopa no mornny nenpn-
ronocrn, no n nontcnr snaunmocrt nsanmno oronopennocrn cropon
n perynnponannn rpya, pacmnpnr nosmoxnocrn rpyonoro oronopa
n pernamenrannn onee mnpoxoro nanasona rpyontx ornomenn,
nxnmuax nsanmnym ornercrnennocrt, n rom uncne marepnantnym, sa
ero ncnonnenne. K romy xe +ro yer cnococrnonart nnepennm cront
naxnoro nx conpemennoro +rana ynpannennx nepconanom npnnnnna
camoncnnnnnnt n camooprannsannn.
pyro naxno nponemo, xoropax onxna npnnneut nnnmanne
yuentx-rpyonnxon, xnnxercx npanono mexannsm noepxxn n crnmy-
nnponannx paornnxon, conmemammnx paory c oyuennem.
Bnpoxoe npnmenenne rpya na ycnonnxx nenonnoro paouero npe-
menn, ocymecrnnenne rpyonoro nponecca na ocnone naxronoro meroa,
pasnnrne naomnoro rpya, paora n omamnem xosxcrne y paoroa-
renx ]nsnuecxoro nnna cosann naronpnxrnte ycnonnx nx yuet
paornnxon n paouee npemx, na ounom orenennn yuenoro saneennx.
3ra xareropnx paornnxon, conmemammnx paory c oyuennem na ou-
nom orenennn yuenoro saneennx, nocroxnno pacrer, no oxastnaercx
n cnoxnom nonoxennn n uacrn nonyuennx ononnnrentnoro (yuenoro)
ornycxa c coxpanennem cpenero sapaorxa, npano na xoropt npeo-
cranneno rontxo paornnxam, nanpannxemtm na oyuenne paoroare-
nem nnn nocrynnnmnm camocroxrentno n yupexennx ntcmero npo-
]eccnonantnoro opasonannx na saounoe nnn neuepnee orenenne.
Cnpamnnaercx, nouemy paoroarent, xoropt npnsnan cosanart
naronpnxrnte ycnonnx nx oyuammnxcx paornnxon n pacnonaraer
nx +roro neoxonmtmn ]nnancontmn pecypcamn, onxen pyxono-
crnonartcx nopmamn, c]opmynnponanntmn n +noxy amnnncrparnnno-
xomanno +xonomnxn, nmemmnmn nentm +xonomnm rocyapcrnenntx
242
cpecrn? 3auem mpnnuecxn coxpanxrt cnryannm, npn xoropo npano
paornnxa na ononnnrentnt (yuent) ornycx ncxnmuaer ero nony-
uenne npn yuee na ounom orenennn yuenoro saneennx, orpannunnaer
pasmept xomnencannn pacxoon cronmocrn npoesa x nemy n oparno.
Hontrxa pemnrt nponemy camocroxrentno, nonpexn nerantntm orpa-
nnuennxm, nyrem npnnxrnx noxantnoro oxymenra moxer npnnecrn x
xon]nnxry paoroarenx c nanorontmn opranamn, xonrpontno-na-
sopntmn cnyxamn. Honaraem, uro saxonoarentcrno, perynnpymmee
npeocrannenne +ro cncremt ntror paornnxam, oyuammnmcx es or-
ptna or paort, nyxaercx n nsmenennn.
ecrnymmn TK Pu ne rontxo cneyer crapo cxeme npeocran-
nennx rapanrn n xomnencann paornnxam, conmemammnm paory c
oyuennem, opnenrnponanno na perynnponanne rpya n oprannsannxx
mxerno (rocyapcrnenno) c]ept, no n ycranannnnaer ]opmant-
no-mpoxparnuecxn pexnm npn onpeenennn npeena onycrnmo
nsanmno oronopennocrn cropon rpyonoro oronopa o coxpamennn
paouero npemenn. Ceronx, xax n npexe, cornamenne cropon ne onx-
no ntxonrt sa pamxn npeocrannennx paornnxy onoro cnoonoro
or paort nx n neenm nno coxpamennx npoonxnrentnocrn pao-
uero nx n reuenne neenn. Ho cmtcny cr. 173 TK Pu nnte napnanrt
coxpamennx paouero npemenn cropont npeycmorpert ne moryr ne-
sanncnmo or oprannsannonno-npanonoro craryca paoroarenx, ]opmt
oyuennx n nnrepecon yuamnxcx.
Hpanonoe perynnponanne oyuennx n nontmennx xnann]nxannn pa-
ornnxon ncxonr ns cnoxnnmerocx n ecrnymmem saxonoarentcrne
mexannsma: no-nepntx, nponsnocrnennax nent opasonannx, npn-
nxsannax x xonxperno npo]eccnn paornnxa nnn ntnonnxemomy poy
paor; no-nroptx, yuent nponecc onxen ocymecrnnxrtcx rontxo na
ase opasonarentntx yupexenn, nmemmnx rocyapcrnennym axxpe-
nrannm; n-rpertnx, ornomennx no oyuennm, nororonxe n nontme-
nnm xnann]nxannn paornnxon onxnt o]opmnxrtcx oronopamn, sa-
xnmuaemtmn paoroarenxmn c raxnmn yupexennxmn (cr. 173174 TK
Pu, n. 3 cr. 264 Hanoronoro xoexca Pu). Ouennno, uro annt mexa-
nnsm asnpyercx na nee maccono oprannsannn oyuennx paornnxon
n mano noxonr nx cyryo nnnnnyantntx ]opm oyuennx, xoropte
otuno npnmenxmrcx npn ycxopenntx ]opmax oyuennx paornnxon,
nanpnmep, npn nsyuennn nnocrpanntx xstxon, ocnoennn xomntmrep-
no rpamort n r.n., uro oexrnnno npenonaraer ncnontsonanne nep-
conantntx npenoanarene, xoncyntranron, cnennanncron.
O]opmnenne c nocnennmn rpyontx oronopon ceronx ntstnaer
onpeenennte rpynocrn, xorx nnnnnyantnte ]opmt oyuennx nect-
ma +]]exrnnnt n +xonomnunt, mnpoxo npnmenxmrcx npn oyuennn pa-
ounx xapon. Vcranannnnax rapanrnn n xomnencannn nx paornnxon,
243
nanpannxemtx na nontmenne xnann]nxannn, TK Pu oxonr monuann-
em raxym cnryannm, xax nosmemenne paornnxy pacxoon, nonecenntx
npn camocroxrentnom nonyuennn ononnnrentntx snann n nnrepecax
nmemmecx npo]eccnn nnn ntnonnxemo paort nno n pacuere na
nepcnexrnny pasnnrnx nponsnocrna n xopnoparnnntx cnxse (oyuenne
nnocrpannomy xstxy, noxennm anromonnx, craxnponxn sa pyexom n
npou.). Hoonte +]]exrnnnte ]opmt nonyuennx nontx snann, ne-
oxonmtx nx rpyono exrentnocrn uenonexa, onxnt yunrtnartcx
conpemenntm saxonoarentcrnom. A noxa moxno npenoxnrt ncnontso-
nanne pexnma npanonoro perynnponannx nnnnnyantntx ]opm oyue-
nnx no ananornn c nopxxom, ycranonnenntm npn oyuennn n opasona-
rentntx yupexennxx, ne nmemmnx rocyapcrnenno axxpenrannn, r.e.
c nomomtm npanonoro nncrpymenrapnx, npnmenxemoro npn paspaorxe n
saxnmuennn xonnexrnnnoro nnn rpyonoro oronopa.
Hentsx raxxe ne oparnrt nnnmannx na rapanrnn n xomnencannn
paornnxam, conmemammnm paory c oyuennem n opasonarentntx
yupexennxx pasnnunoro yponnx, n paornnxam, nocrynammnm n o-
pasonarentnte yupexennx (cr. 173, 174 TK Pu). B coornercrnnn co
cr. 177 TK Pu, onpeenxmme nopxox nx npecrannennx, npanom na
yxasannte rapanrnn n xomnencannn nontsymrcx paornnxn, conme-
mammne paory c oyuennem, npn nonyuennn opasonannx nnepnte.
Orcnexnnart nonyuenne nroporo (rpertero) opasonannx yxe eno
paoroarenx. On moxer npnnxrt pemenne o npeocrannennn raxnx ra-
panrn n xomnencann paornnxam, yxe nmemmnm npo]eccnonantnoe
opasonanne coornercrnymmero yponnx, npn nanpannennn na oyuenne
n coornercrnnn c rpyontm oronopom nnn cornamennem.
Iapanrnn n xomnencannn n pannom oeme npeocrannxmrcx nym
xareropnxm paornnxon: a) paornnxam, nanpannxemtm na oyuenne ca-
mnm paoroarenem, n ) paornnxam, nocrynammnm camocroxrentno n
yuenoe saneenne. Paornnxn nocnene xareropnn nnpane rpeonart
or paoroarenx npeocrannennx ncero naopa rapanrn n xomnencann
(ononnnrentnt ornycx c coxpanennem cpenero sapaorxa, onnara
npoesa x mecry naxoxennx yuenoro saneennx n oparno, coxpame-
nnx paouero npemenn) axe ceronx, n ycnonnxx ypnoro pasnnrnx nnar-
noro opasonannx n nepexoa yuentx saneenn n nerocyapcrnennt
cexrop, xora ocnonnax macca paorammnx nme camocroxrentno onna-
unnaer cnom yuey. Ha +rom ]one, no mentme mepe crpanntm ntrnx-
nr coxpanenne n TK Pu nonoxennx, npeycmarpnnammero oxsannocrt
paoroarenx npeocrannxrt rapanrnn n xomnencannn paornnxam,
xoropte camocroxrentno, no cnoe nnnnnarnne nocrynnnn n opasona-
rentnte yupexennx o nnn n nponecce rpyono exrentnocrn n nenxx
nonyuennx npo]eccnn (cnennantnocrn), conepmenno ne cnxsanno c pe-
antno ntnonnxemo paoro (rpyono ]ynxnne).
244
Crnmynnponanne rocyapcrnom ncex nnon n ]opm nonyuennx o-
pasonannx, marepnantnax noepxxa npo]eccnonantno nororonxn
paorammnx nme tno neoxonmo n xonxpernt ncropnuecxn ne-
pno, xora nororonxa xapon ]nnancnponanact ns onoro ncrounnxa,
a ynpannenne oyuennem xapon ocymecrnnxnoct ns ennoro nenrpa.
Htne cncrema oyuennx es orptna or nponsnocrna onxna yunrtnart
nsmennnmnecx connantno-rpyonte ornomennx, xoropte no nnnxnn-
em ptnountx nponeccon npnnenn x nsmenennm crpyxrypt cocrnen-
nocrn n paoroarene n cropony pocra uacrntx cocrnennnxon c nn-
nnnyantntmn nnrepecamn n saauamn, uro snaunrentno coxpamaer
nosmoxnocrn rocyapcrna n ]nnancnponannn oyuennx paorammero
nepconana. B +ro cnxsn npecrannxercx npanomepno nocranonxa no-
npoca o coxpanennn rapanrn n xomnencann rontxo nx rex paornn-
xon, xoropte nanpannent na oyuenne paoroarenem n nnrepecax op-
rannsannn, uro o]opmneno cnennantntm oronopom (cornamennem) o
oyuennn nno rpyontm oronopom.
Hpenoxenne ocnoonrt paoroarenx (npexe ncero xopnoparnn-
ntx xommepuecxnx mpnnuecxnx nnn) or oxsannocrn npeocrannxrt
rapanrnn n xomnencannn, ]nnancnponart paornnxon, camocroxrentno
npnnxnmnx pemenne conmemart paory c oyuennem, xora npnope-
raemax npo]eccnx (cnennantnocrt) nnxax ne cnxsana c ntnonnxemo
paoro, nornuecxn cnxsano:
a) c oxsannocrtm paornnxa nosmecrnrt sarpart, cnxsannte c o-
yuennem, n cnyuae ynontnennx es ynaxnrentntx npnunn o ncreuennx
cpoxa orpaorxn npn ycnonnn, uro oyuenne ocymecrnnxnoct sa cuer
cpecrn paoroarenx n no ero nanpannennm (cr. 249 TK Pu);
) c pasnnnammecx cncremo nanorontx ntror paornnxam, nony-
uammnm nnarnoe opasonanne;
n) c rocyapcrnenno nonnrnxo noepxxn cyexron npenpnnn-
marentcrna.
ueepantnt saxon or 24 nmnx 2007 r. N 209-u3 O pasnnrnn mano-
ro n cpenero npenpnnnmarentcrna n Poccncxo ueepannn
1
npe-
ycmarpnnaer, n uacrnocrn, noepxxy cyexron n onacrn nororonxn,
nepenororonxn n nontmennx xnann]nxannn xapon (cr. 21). Oxasanne
raxo noepxxn co cropont opranon rocyapcrnenno nnacrn n opra-
non mecrnoro camoynpannennx moxer ocymecrnnxrtcx n nne:
1) paspaorxn npnmepntx opasonarentnt nporpamm, nanpannen-
ntx na nororonxy, nepenororonxy n nontmenne xnann]nxannn xa-
pon nx cyexron manoro n cpenero npenpnnnmarentcrna na ocnone
rocyapcrnenntx cranapron;
2) cosannx ycnonn nx nontmennx npo]eccnonantntx snann
cnennanncron, ornocxmnxcx x connantno nesamnmenntm rpynnam
nacenennx, conepmencrnonannx nx enontx xauecrn, nororonxn nx x
1
C3 Pu. 2007. N 31. Cr. 4006.
ntnonnennm nontx rpyontx ]ynxnn n onacrn manoro n cpenero
npenpnnnmarentcrna;
3) yueno-meronuecxo, nayuno-meronuecxo nomomn yxasanntm
cyexram.
Oreuecrnennax nayxa rpyonoro npana moxer ononnnrt ycnonnx sa-
xnmuennx cpounoro rpyonoro oronopa c paoroarenxmn cyexra-
mn manoro npenpnnnmarentcrna (cr. 59 TK Pu), ocnoonn yxasanntx
cyexron or npanono oxsannocrn npeocrannxrt rapanrnn n xomnen-
cannn marepnantnoro (nmymecrnennoro) xapaxrepa sa cuer cocrnenntx
cpecrn paornnxam, oyuammnmcx n opasonarentntx yupexennxx n
cyryo cnonx nnrepecax. Pasymeercx, paoroarent coxpanxer sa coo
npano oxastnart nmym noepxxy paornnxam, conmemammnm paory
c oyuennem.
Hpaxrnxa cnnerentcrnyer, uro ontmnncrno npenpnnnmarentcxnx
crpyxryp nyxamrcx n nocroxnnom oyuennn cnonx paornnxon, npe-
xe ncero xomntmrepno rpamornocrn n nnocrpanntm xstxam. Mene-
xept n cnennanncrt mnornx oprannsann nyxamrcx n cnennantntx
snannxx, nosnonxmmnx ymeno npononrt neperonopt n coeceonannx
c nocrynammnmn na paory rpaxanamn, nnannponart cocrnennoe
npemx n +xonomnrt rpyonte sarpart.
B raxnx cnyuaxx paornnxy n paoroarenm nenecoopasno saxnm-
uart nnnnnyantnoe cornamenne o xonxpernom ononnnrentnom o-
yuennn c nxnmuennem n ero coepxanne cneymmnx +nemenron:
a) ycnonnx o mecre n npemenn oyuennx;
) yxasannx na ncrounnx ]nnancnponannx sarpar na oyuenne, a npn
conmecrno onnare oyuennx saxpennennx coornercrnymmero oxsa-
rentcrna cropon;
n) oxsannocrn orpaorxn n cnyuae ocpounoro ynontnennx paornnxa;
r) ycnonn nontmennx sapaorno nnart nnn nponnxennx no paore.
Conpemennte ]opmt opasonarentntx ornomenn c yuacrnem paor-
nnxon, conmemammnx paory c oyuennem, oexrnnno npenonaramr o-
ronopnte merot npanonoro perynnponannx roro xpyra rpyontx ornome-
nn, nosnnxammnx npn npo]eccnonantnom oyuennn paornnxon.
246
M. Xoveepse.
1
RPABOBOE PEFYRHPOBAHHE 3AEMHOFO
TPYA B HHEPRAHAX
1. Bnepeuue
Kax nsnecrno, paora no nanpannennm arenrcrna
2
npecrannxer oco-
t nnrepec c mpnnuecxo rouxn spennx, nocxontxy ycranannnnaer or-
nomennx n rpex nanpannennxx mexy npenpnxrnem-nontsonarenem,
paornnxom n camnm arenrcrnom. B noontx cnyuaxx paornnx nann-
maercx arenrcrnom nx ntnonnennx onpeenenno saaun na npenpn-
xrnn-nontsonarene, c xoroptm y arenrcrna saxnmuen coornercrnymmn
rpaxancxo-npanono oronop. Bosnnxammax raxnm opasom cnryannx
nonoro paoroarenx saxonomepno ocnoxnxer rpyonte ornomennx.
Hpanonoe perynnponanne rpyontx ornomenn c yuacrnem arenrcrn npe-
crannxer nnrepec n n xonrexcre connantno-nonnrnuecxnx earon o xonnen-
nnn rnxo samnrt
3
, axrnnno npoxoxmnx n nocnenee npemx n EC.
B 2007 r. rocyapcrna, nxoxmne n EC, cornaconann cnon nosnnnn no
nonpocy o coepxannn anno xonnennnn, yxasan n xauecrne ee xnmuentx
+nemenron raxne npnnnnnt, xax rnxocrt oronopntx nonoxenn, naex-
nocrt n aexnarnocrt oyuennx n reuenne nce xnsnn, +]]exrnnnte crpa-
rernn na ptnxe rpya n conpemennte cncremt connantnoro oecneuennx
4
.
Coornercrnenno, peannsonart xonnennnm rnxo samnrt moxno ne-
cxontxnmn nyrxmn, n onnm ns raxnx nyre xnnxercx oecneuenne onee
rnxoro ptnxa rpya sa cuer ncnontsonannx rpya paornnxon, nanxrtx
npemenno uepes arenrcrna no npeocrannennm npemennoro nepconana.
nx Hnepnanon cmxruenne noxoon x npanonomy perynnponannm an-
no ]opmt rpyontx ornomenn n xonne 1999 r. tno cocranno uacrtm
onee mnpoxoro xomnpomncca no nonpocam peannsannn yxasanno xon-
nennnn, npnnnexmero npncrantnoe nnnmanne enponecxnx nonnrnxon
5
.
1
onenr n onacrn enponecxoro rpyonoro npana Vnnnepcnrera Paay Hemeren
(Hnepnant), no conmecrnrentcrny npo]eccop enponecxoro n cpannnrentnoro
rpyonoro npana Vnnnepcnrera r. Iponnnren (Hnepnant).
2
Temporary agency work (anrn.). B annom cnyuae, uro ouennno, no arenrcrnamn no-
nnmamrcx rax nastnaemt arenrcrna no npeocrannennm npemennoro nepconana
npnm. nepen.
3
Flexicurity (anrn.) rnxocrt (exibility) nnmc esonacnocrt/samnmennocrt
(security). B pxe pyccxoxstuntx ncrounnxon nepeaercx repmnnom rnxonnt-
nocrt (rnxocrt nnmc cranntnocrt) npnm. nepen.
4
Pacelli et al. Employment security and employability: A contribution to the exicurity debate.
European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, 2008.
5
Texymne rpyonpanonte eart no nonpocy rnxo samnrt n EC asnpymrcx na
xoncrpyxnnxx, sanoxenntx n ronnancxn 3axon o rnxocrn n samnre 1998 r. n coor-
nercrnymme crparernn. Cm.: Green paper on labour law Modernising labour law to meet
the challenges of the 21th century, 2006. European Expert Group on Flexicurity, 2007;
Varieties of exicurity: reections on key elements of exibility and security. European
Foundations, 2007.
247
Ocmtcnenne saxonoarentcrna nyume ncero nponcxonr n coorner-
crnymmem xonrexcre, no+romy nx nauana nenecoopasno art xparxym
xapaxrepncrnxy ome ncropnn pasnnrnx rpyonoro npana Hnepnanon.
2. Kpa1kan uc1opun pasnu1un 1pyponoro npana
Hupepnaupon
Hauano pasnnrnx rpyonoro npana n Hnepnanax npnxonrcx na
1870 r. Ha ror momenr n Hnepnanax npoxnnano ncero 3,5 mnn ueno-
nex, uro cymecrnenno mentme ceronxmnnx 16 mnn. Henocpecrnenno
no oxonuannn Bropo mnpono nont n 1945 r. uncnennocrt nacenennx
nospocna o onee uem 9,5 mnn.
Hepnte conpemennte npo]comst n nx nocneymmee oennenne
n omerocyapcrnennym xon]eepannm raxxe ornocnrcx x 1870-m rr.,
n 1872 r. nocneonana ormena sanpera na xoannnnn. B 1899 r. tn c]op-
mnponan Ionnancxn omerocyapcrnennt coms paoroarene.
Hepnte xpynnte xonnexrnnnte cornamennx tnn saxnmuent n
1903 r. Vxe n 1907 r. Ipaxancxn xoexc tn ononnen nonxrnem rpy-
onoro oronopa. Tora xe tn saxonoarentno saxpennen oxsarent-
nt xapaxrep xonnexrnnntx cornamenn n nx ycnonnt npnmar na
nnnnnyantntmn rpyontmn oronopamn, nonoxennx o xoropom tnn
nosnee pasnnrt n 3axone o xonnexrnnntx cornamennxx 1927 r. Tax xon-
nexrnnntm cornamennxm npnanancx anromarnuecxn n oxsarentnt
xapaxrep n ornomennn ncex paornnxon, nanxrtx paoroarenem, ecnn
+rn cyexrt xnnxnnct croponamn annoro oronopa. B 1937 r. xonnex-
rnnno-neperonopnt nponecc cran ocrynen n nx paoroarene, no
rontxo nx nxoxmnx n coornercrnymmee oennenne. C roro momenra
cropont xonnexrnnntx cornamenn nonyunnn nosmoxnocrn rpeonart
or mnnncrpa rpya npnannx nx cornamennxm pexnma erga omnes
(nceomero, npnmennmoro xo ncem).
Hepnt saxon oxpannrentnoro xapaxrepa tn npnnxr no nonpocy o
ercxom rpye n 1874 r., a n 1886 r. Hapnamenr nnnnnnponan sanpoc no
ycnonnxm rpya paorammnx. B 1889 r. tn npnnxr uapnunt saxon n
nnepnte nasnauent rpn rpyontx nncnexropa. B 1893 r. Hpannrentcrno
ntnycrnno nepnt osop no espaornne. Hepnt 3axon o soponte n
esonacnocrn ntmen n 1896 r. (nropo n 1934 r.). 3axon o crpaxonannn
or npomtmnenntx rpanm nocneonan n 1901 r. B 1913 r. tnn nnepnte
npnnxrt 3axon o nencnxx no crapocrn (ncrynnn n cnny n 1919 r.) n 3axon
o crpaxonannn no onesnn (ncrynnn n cnny nnmt n 1930 r.). Hocranonne-
nne o espaornne tno npnnxro n 1917 r.
3naunrentnt oem rpyontx nopm tn npnnxr npxmo nenocpe-
crnenno nocne Hepno mnpono nont, n xoe xoropo Hnepnant
yanoct coxpannrt nerpantnym nosnnnm.
248
B 1919 r., orxnnxaxct na norpenocrn +nexropara, pacmnpnnmerocx
ncnecrnne ycnexon cy]paxncrcxoro nnxennx, nont uapnunt sa-
xon saxpennn 8-uacono paoun ent n 45-uaconym paouym neenm
(n 1922 r. +rn nonoxennx tno nsmenent: paoun ent ynennunncx o
8,5 uacon, paouax neenx o 48 uacon. Cneom sa uapnuntm saxo-
nom tn npnnxr 3axon o yuennuecrne n 3axon o nencnxx no nnnannno-
crn, noncrny n cnporcrny. 3axon o crpaxonannn or npo]eccnonantntx
rpanm noxnnncx n 1921 r. B 1929 r. tn npnnxr 3axon o rocyapcrnenntx
cnyxamnx. C 1930 r., c npnnxrnem 3axona o rpyontx arenrcrnax, na-
unnaercx ncropnx pasnnrnx saxonoarentcrna o npeocrannennn nepco-
nana, uro ocoenno naxno n xonrexcre anno crartn. Hepnt saxon o
perncrpannn nnocrpanntx rpyxmnxcx tn npnnxn n 1934 r. 3arem, no
oxonuannn Bropo mnpono nont yxnantno n 1945 r. npnnnmamrcx
Ocnont rpya n upesntuanoe nocranonnenne o rpyontx ornomennxx
1
.
Bnnort o 1945 r. rpyonoe npano n Hnepnanax ne npnsnananoct
camocroxrentno orpacntm npana. Axaemnuecxne xpyrn n npaxrnxy-
mmne mpncrt cocpeoraunnann cnoe nnnmanne npenmymecrnenno na
rpyonom oronope n cymecrnenno pexe na saxonoarentno ycranon-
nenntx rapanrnxx n c]epe rpya. Konnexrnnnte neperonopt n xonnex-
rnnnte cornamennx nsyuannct nectma pexo
2
.
Onaxo, ornxtnaxct n npomnoe, moxno npenonoxnrt, uro ronnan-
cxoe rpyonoe npano npnopeno xapaxrepnym nx nero crpyxrypy nmen-
no n onoennt nepno. Ero ocoennocrn n snaunrentno crenenn o-
ycnonnent nnnxnnem nemenxnx yuentx, xoropte n 30-e rot npntnann
ns Iepmannn, cnacaxct or nanncrcxoro pexnma. B 1936 r. onn ns raxnx
yuentx, Xtmro 3nnnxamep, cran nepntm ronnancxnm npo]eccopom
no rpyonomy npany n Heencxom Vnnnepcnrere
3
. H, esycnonno, ne xn-
nxercx connaennem npnnxrne n 1937 r. nonpanxn n ronnancxoe saxono-
arentcrno o xonnexrnnntx cornamennxx, cornacno xoropo xonnexrnn-
nte cornamennx pacnpocrpanxnnct na paornnxon n paoroarene, ne
yuacrnonanmnx n nx saxnmuennn. 3ra nonpanxa, uro ouennno, xnnxercx
rnpnom nemenxoro n ]pannyscxoro noxoon.
Hocne 1945 r. n ronnancxoe rpyonoe saxonoarentcrno nnocnnnct
n pyrne ononnennx, coepxanmne pasnnunte nonte nen n nonxrnx.
Tem ne menee, nepnte 30 ner nocne Bropo mnpono nont npeonpee-
nnnn conpemennte yponnn samnrt n ronnancxom rpyonom npane nyrem
pasnnrnx xomnnexcno cncremt connantnoro oecneuennx. 3rn nepnte
30 nocnenoenntx nncrarentntx ner ornnuannct recno xoppenxnn-
1
Cm.: Appendix on the Netherlands in: B. Hepple (Ed.). The Making of Labour Law in
Europe. London, 1986.
2
Hepple (Ed.), o.c., 1986 p. 6.
3
Cm.: Jacobs, p. 234, Hepple, o.c., 1986. B Bennxopnrannn Kan-upon, yuennx 3ann-
xamepa, nonyunn mecro n Hononcxo mxone +xonomnxn. Cm. Wedderburn K.W. Otto
Kahn-Freund and British labour law. / Lord Wedderburn R. Lewis and Clark J. (Eds.). Labour
law and industrial relations : building on Kahn-Freund. Oxford, 1983. P. 2980.
249
e pocra sapaorno nnart n pyrnx connantntx mep c pocrom BBH
1
.
Fnncrarentnte rot nauannct c nxnmuennx connantnoro oecneuennx
n uncno asontx npan uenonexa no Bceome exnapannn OOH no
npanam uenonexa 1945 r., Conerom Enpont n 1949 r. n MOT n 1952 r.
o 1945 r. connantnte pncxn xomnencnponannct, ncxox ns nonoxe-
nn o rpaxancxo-npanono ornercrnennocrn sa necuacrnte cnyuan na
nponsnocrne n uepes nncrnryr nsanmonomomn, uro npx nn moxno cun-
rart aexnarntm. Bnny enocrn, neocrarxa opasonannx n necnoco-
nocrn npornosnponart nsmenenne +xonomnuecxo cnryannn, cnocrnen-
ntx ontmnncrny paornnxon, cncremt nsanmonomomn tnn cnocont
npnnecrn nontsy npenmymecrnenno paornnxam c menee ocrptmn co-
nnantntmn nponemamn. Hnna, nxonnmne n +rn xnyt nomorn-cee-
cam, ne rontxo mornn cex nosnonnrt enart coornercrnymmne nsnoct,
no tnn ocrarouno opasonanntmn, urot nonnmart neoxonmocrt
crpaxonannx or npo]eccnonantntx n connantntx pncxon
2
.
K 1975 r. crpaxonanne oxoon crano nonntm, nxnmuammnm raxxe
n nnsxoonnaunnaemtx paornnxon. Komnnexcnax cncrema connantnoro
oecneuennx oxnartnana raxne connantnte pncxn, xax espaornna,
npemennax n nocroxnnax nerpyocnoconocrt, marepnncrno, crapocrt,
cmeprt n cemente oxsannocrn. Hpn +rom nnnmanne yenxnoct ne
rontxo paorammnm, no n pyrnm xareropnxm nacenennx, xorx t na
mnnnmantnom yponne.
Vnnnepcannsannx connantnoro oecneuennx npnnena x onee pas-
entnomy (xorx n nsanmosanncnmomy) pasnnrnm rpyonoro npana n npa-
na connantnoro oecneuennx
3
, naronpnxrnte ycnonnx na ptnxe (rpya)
nmenn pemammee snauenne nx ]opmnponannx asontx yponne rpy-
onpanono samnrt n connantnoro oecneuennx. Cneyer raxxe npn-
nxrt no nnnmanne raxne ocote ]axropt, xax coueranne pernonantno
nnepannsannn ropronnn n E3C (naunnax c 1958 r.) n samnmennocrt or
xonxypennnn co cropont nocrounoenponecxnx crpan connanncrnue-
cxoro noxa n CCCP (o 1989 r.).
Tem ne menee, c 1973 r. (nepnoro ne]rxnoro xpnsnca) rpn nn-
crarentnte exat oromnn n npomnoe. 3xonomnuecxne cnat nt-
snann pocr espaornnt, a nosnpamenne neonnepannsma, naunnax c
1980-x roon, sacrannno nonnrnxon nepecmorpert mepte rapanrnn n
c]epe connantnoro oecneuennx n xecrxym rpyonpanonym samnry
4
.
B pesyntrare +ro cment napanrm, c ouennnocrtm nocneonanme
sa naennem epnnncxo crent, nocrenenno n n necxontxo +ranon tna
1
Cm.: Milward A.S. The European Rescue of the Nation_State. London : Routledge,
1992. P. 21.
2
Cm. Hepple, o.c. 1986, p. 115.
3
Ibid., p. 117.
4
Cm.: Hepple/Veneziani (ed.). The Transformation of Labour Law, A Comparative Study
of 15 Countries 19452004. 2009. P. 31.
250
nontmena xecrxocrt rapanrn no cncreme connantnoro oecneuennx, a
raxxe nexoroptx nanpannenn rpyonpanono samnrt (nanpnmep, n cny-
uae espaornnt nno npemenno nnn nocroxnno nerpyocnocono-
crn). Ononpemenno connantno-nonnrnuecxne axnenrt tnn cmement
c ntnnar oecneuennx no espaornne n nnnannnocrn na axrnnnym pas-
nnrne axrnnntx crparern na ptnxe rpya
1
.
Honann n c]epe rpyonoro npana tno necxontxo mentme, onaxo
nsmenennx n npomtmnenntx ornomennxx (nanpnmep, cnnxenne o-
emon npo]comsnoro unencrna, ceronx cocrannxmmero 24% ncex pao-
rammnx), npnnenn x cmemennm npnopnreron n cncreme xonnexrnnntx
neperonopon c orpacnenoro na noxantnt yponent. B cnom ouepet, nt-
xo na ptnox rpya nontx xareropn paornnxon, nanpnmep, xenmnn n
mnrpanron, npnnen x pacnpocrpanennm arnnnuntx n/nnn maprnnant-
ntx ]opm rpyontx ornomenn: paort n pexnme nenonnoro paoue-
ro npemenn, cpountx rpyontx oronopon, paort no ntsony n paort
uepes arenrcrno no npeocrannennm nepconana
2
.
3. Pao1a uepes areu1c1na: onpepeneuue
u qak1uueckoe copepxauue
Paora uepes arenrcrna xnnxercx pesyntrarom noxnnennx na ptnxe
rpya cnpoca na noonym ycnyry n nannunx coornercrnymmnx npe-
noxenn. Ocnonno saaue arenrcrn no npeocrannennm npemennoro
nepconana xnnxercx oecneuenne paounx mecr nepconanom na orpann-
uennt nepno npemenn (co cpoxom nama or necxontxnx uacon o ne-
cxontxnx ner).
Tpyxmncx, nanxrt uepes raxoe arenrcrno, ne nmeer nocroxnno-
ro paouero mecra, emy npnxonrcx trt monntntm, nepememartcx
mexy pasnnuntmn paounmn mecramn n sanncnmocrn or norpenocre
xomnann-nontsonarene.
Hnepnant nepntmn n EC saxonoarentno npnsnann noonte
arenrcrna, xoropte nrpann samernym pont na ronnancxom ptnxe rpya,
naunnax c 1960-x roon. Tem ne menee, x xonny 1990-x roon uncnennocrt
rpyxmnxcx, nanxrtx noontm opasom no mnornx pyrnx crpanax EC,
cymecrnenno nospocna. Hpnuem +ro xacaercx n nocrounoenponecxnx
rocyapcrn, nx xoroptx +ra ]opma paort ornocnrentno nona
3
. Tpyx-
mnecx, nanxrte uepes arenrcrna, cocrannxmr oxono 1,5% nce paoue
cnnt n EC, or menee 1% n nexoroptx crpanax o nourn 3% n pyrnx, na-
1
Cm.: Rebhahn, in Hepple/Veneziani, o.c. 2009. P. 165.
2
Cm.: Wilthagen et al, o.c. 2006.
3
Arrowsmith. Temporary agency work in an enlarged European Union. Dublin: European
Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions, 2006; Storrie D.
Temporary agency work in the European Union. Dublin : European Foundation for the
Improvement of Living and Working Conditions, 2002.
251
npnmep, n Hnepnanax. 3rn annte moryr noxasartcx nnsxnmn, onaxo
uncnennocrt paounx mecr, ncnontsymmnx rpyxmnxcx, nanxrtx uepes
arenrcrna, nectma snaunrentna n cocrannxer npnmepno or 20 o 40% ncex
uacrntx n rocyapcrnenntx paounx mecr n crpane
1
.
Ha 2007 r. omn ptnox ycnyr ronnancxnx arenrcrn no npeocran-
nennm nepconana onennnancx npnmepno n 6,2 mn enpo. Camt ont-
mo oem n nem sannmaer npeocrannenne cpannnrentno nnsxoxna-
nn]nnnponanntx paornnxon nx nponsnocrnenntx n rpancnoprntx
npenpnxrn, a raxxe nx paort no yopxe n ncnonnennx amnnncrpa-
rnnntx ]ynxnn, xorx ontmnncrno xpynntx arenrcrn nmemr raxxe
cnennannsnponannte orent no ayrcopcnnry mececrep, cexperape,
menexepon n pyroro xnann]nnnponannoro mennnncxoro nnn rexnn-
uecxoro nepconana.
B ycnonnxx xonxypennnn mexy arenrcrnamn nanmaercx renen-
nnx noncxa nmn nontx nnm exrentnocrn. pyro renennne xnnx-
ercx nnrepnannsannx cexropa anntx ycnyr. Hocne nxoxennx n EC
rocyapcrn Henrpantno n Bocrouno Enpont ronnancxne arenrcrna
no npeocrannennm npemennoro nepconana orxptnn n nexoroptx ns
nnx (nanpnmep, n Hontme) cnon nopasenennx
2
. 3ro nosnonxer arenr-
crnam nonyunrt ocryn na ptnox nocpennuecxnx ycnyr pyrnx crpan,
a raxxe npnnnexart orrya paornnxon na ronnancxne npenpnxrnx,
re omymaercx nexnarxa paornnxon ns Hnepnanon
3
.
4. Pasnu1ue npanonoro perynuponauun 1pypa uepes
areu1c1na
Ha mynnnnnantnom yponne, npexe ncero, npnmepno n 1900 r. tno
yperynnponano npanonoe nonoxenne cycnnpymmnx nexommepuecxnx
uacrntx arenrcrn no rpyoycrpocrny. 3axon o arenrcrnax no rpyoy-
crpocrny 1930 r. saxonoarentno saxpennn oxsannocrt mynnnnnant-
ntx opasonann c nacenennem cntme 15 000 uenonex no nx norpe-
nocrxm c]opmnponart coornercrnymmne arenrcrna.
3rnm xe 3axonom tna ycranonnena cncrema paspemenn, pacnpo-
crpanxnmaxcx ncxnmunrentno na yxe cymecrnymmne uacrnte arenr-
crna. Teppnropnx crpant tna noenena na paont, xoopnnannx pas-
nnrnx xoroptx ocymecrnnxnact rax nastnaemtm Iocyapcrnenntm
mpo no rpyoycrpocrny. Ha oonx yponnxx (paonnom n mynnnn-
nantnom) npecrannrenn paoroarene n paornnxon yuacrnonann n
exrentnocrn conera arenrcrn. B 1940 r. nemenxne oxxynannonnte nna-
1
Cm.: Kristina Hkansson et al. Report The Representation of Agency Workers in Europe
at national and local level in France, Netherlands, Sweden, Poland and the UK.
Goeteborg, 2009.
2
Cm., nanpnmep, exrentnocrt arenrcrn Brouwer Personeel, BN Polen n p.
3
ABU 2000/2008 Marktmonitor.
252
crn nnxnnnponann yxasannte nonnomounx mynnnnnannreron, cnntno
nenrpannsnponan ncm cncremy n nenom
1
.
Taxnm opasom, necmorpx na ro, uro nepnte arenrcrna no npeocran-
nennm npemennoro nepconana nosnnxnn yxe n 19301940-x rr., samer-
nym pont na ronnancxom ptnxe rpya onn crann nrpart nnmt nocne
nepnoa +xonomnuecxoro pocra 1960-x roon. Bnny xecrxocrn nonoxe-
nn ronnancxoro saxonoarentcrna o npexpamennn rpyonoro oronopa,
paspaoranntx nocne Bropo mnpono nont, paoroarenn ntrannct
nstcxart nosmoxnocrt oorn rpannnonnt rpyono oronop.
Bce +ro oxcnxer ocrarouno pannee pasnnrne ronnancxo cncre-
mt arenrcrn no npeocrannennm nepconana no cpannennm c ocrantntmn
crpanamn EC. Arenrcrna tnn n no ce ent ocramrcx nx paoroarene
+]]exrnnno antrepnarnno, nosnonxx nsexart rpyonpanono orner-
crnennocrn sa ynontnennx. C rex nop naem uepes arenrcrna no npeocran-
nennm npemennoro nepconana cran nx ronnancxnx paoroarene onnm
ns camtx pacnpocrpanenntx crnmynon onrnmnsannn paoue cnnt
2
.
B 1960 r. pacnpocrpanenne nesaxonntx nocpennxon no namy sa-
crannnn Hpannrentcrno npnnxrt xecrxne saxonoarentnte mept no pe-
rynnponannm anno c]ept nsneca c nomomtm cncremt paspemenn,
saxpennenno n 3axone o nonoxennxx no npemennomy rpyy 1965 r.
Arenrcrna no npemennomy npeocrannennm nepconana ntpasnnn
neonontcrno nneennem xecrxnx ycnonn nnnensnponannx, ocnapnnax
yrnepxenne o nx mano nonesnocrn nx paornnxon. Onn yrnepxa-
nn, uro nonoxnrentntm +]]exrom nx exrentnocrn xnnxercx, n uacrno-
crn, ynennuenne oxoa n oecneuenne ontme cnoot paornnxam,
nanxrtm uepes arenrcrna
3
. antnemee pasnnrne arenrcrn no npemen-
nomy npeocrannennm nepconana npnnenn x pacnpocrpanennm xon-
nexrnnno-oronopnoro perynnponannx n +ro c]epe. Coornercrnenno,
ronnancxax moent perynnponannx npanoornomenn n onacrn npeo-
crannennx nepconana, pasnnnanmaxcx n reuenne mnornx ner, asnpo-
nanact na couerannn xonnexrnnntx cornamenn o ycnonnxx rpya n
arenrcrnax n cnennantnoro saxonoarentcrna o nocnennx.
Haunnax c 1999 r., arenrcrna no npeocrannennm nepconana paccma-
rpnnamrcx xax otunte paoroarenn, a paornnxn n reuenne cpoxa
paort n arenrcrne paccmarpnnamrcx xax otunte paornnxn. Homnmo
pacryme norpenocrn n raxnx arenrcrnax ncnecrnne ntcoxoro yponnx
rpyonpanono samnrt paornnxon, cymecrnenntm ]axropom pannero
npnsnannx arenrcrn n Hnepnanax tnn raxxe nnrepect npo]comson
4
.
1
Hepple, o.c. 1986, p. 159164.
2
B Hnepnanax npnmepno 34% paoue cnnt sanxro uepes arenrcrna no npemennomy
npeocrannennm nepconana. Hcrounnx anntx: www.ciett.org.
3
Cm.: Passchier C. Loon naar werkgever of naar werkvloer. SMA, 2002. P. 741.
4
Cm.: Sol E. Targeting Transitions : Employment services in the Netherlands // Comparative
Labor Law & Policy Journal. 2001. Vol. 23. No.1. P. 81128.
253
5. Conpeueuuoe sakouopa1enuuoe perynuponauue
1
Honax cncrema perynnponannx paort uepes arenrcrna no npeo-
crannennm nepconana n Hnepnanax coennxer n cee saxonoarent-
nte n oronopnte nauana, saxpennennte n nopmarnnntx axrax, naxrax
n xonnexrnnntx rpyontx cornamennxx 1990-x roon.
Coornercrnymmne nonoxennx moxno ncrpernrt n Ipaxancxom xo-
exce (naroapx nonpanxam 3axona o rnxocrn n samnre 1998 r.), 3axone
o pacnpeenennn rpyxmnxcx uepes nocpennxon 1998 r. n 3axone o co-
nerax npenpnxrnx. 3axon o pacnpeenennn rpyxmnxcx uepes nocpe-
nnxon, nnxnnnponanmn ynomnnanmymcx ntme cncremy paspemenn,
paccmarpnnaer arenrcrna no npeocrannennm nepconana xax cyexron,
sannmammnxcx pacnpeenennem na ptnxe rpya. 3axon o rnxocrn n sa-
mnre yrounnn perynnponanne rpyontx ornomenn c yuacrnem raxnx
arenrcrn. Kpome roro, na paornnxon, sanxrtx n raxnx ornomennxx, pac-
npocrpanxmrcx na xonnexrnnntx cornamennx.
5.1. 3akou o rukoc1u u samu1e
Kax tno cxasano ntme, c 1 xnnapx 1999 r. perynnponanne n paccma-
rpnnaemo c]epe nsmennnoct naroapx ncrynnennm n cnny 3axona o
rnxocrn n samnre. Ero ocnonnax nex cocronr n nsmenennn rpyontx
oronopon, saxnmuenntx na nocroxnno ocnone c yxe nmemmnmncx pa-
ornnxamn n nenxx pacmnpennx npan npemennoro nepconana. Fnaroapx
+romy 3axony npanonoe nonoxenne paornnxon, nanxrtx uepes arenrcrna,
oorarnnoct npnsnannem rpyonpanono npnpot ornomenn mexy ra-
xnm paornnxom n arenrcrnom
2
.
Tem ne menee, cymecrnyer necxontxo ncxnmuenn ns omnx npannn,
nocxoxmnx x otuntm rpyontm oronopam.
Hepnoe ns raxnx ncxnmuenn, ecrnymmee n reuennn orpannuennoro
nepnoa npemenn, cocronr n osnonennn croponam saxnmuart nnctmennte
cornamennx o npexpamennn rpyonoro oronopa es npeynpexennx n
ror momenr, xora xomnannx-nontsonarent coomnr o orcyrcrnnn y nee
eme xaxo-nno paort [nx annoro paornnxa].
Bropoe ncxnmuenne npecrannxer coo orxo or nonoxenn
cr. 7:668a Ipaxancxoro xoexca, cornacno xoropo paornnxn, sanx-
1
annt n nocneymmne pasent ]axrnuecxn xnnxmrcx xomnnnxnne px onee
pannnx nynnxann anropa. Cm.: Houwerzijl & Sol. The Dutch national part of the report
on the Representation of Agency Workers in Europe at national and local level in France,
Netherlands, Sweden, Poland and the UK / Ed. by: K. Hkansson et al, Goeteborg,
2009; Wilthagen, Houwerzijl, Houwing, van Velzen. Flexicurity in the Dutch temporary
work sector : a positive sum game? 2006. Paper prepared for the ETUI; Wilthagen T & M
Houwerzijl. How does exibility affect social cohesion? The Council of Europes tree model
revisited // Reconciling labour exibility with social cohesion. Trends in social cohesion
No. 15. Strasbourg : COE Publishing, 2005.
2
Cornacno cr. 7:690 Ionnancxoro rpaxancxoro xoexca +rn npanoornomennx npn-
snamrcx ocnonanntmn na rpyonom oronope.
254
rte no otuntm rpyontm oronopam, nocne rpex cpountx oronopon c
onnm n rem xe paoroarenem anromarnuecxn cunramrcx saxnmunnmnmn
rpyono oronop na neonpeenennt cpox. 3ra rapanrnx ne pacnpocrpa-
nxercx na paornnxon, nanxrtx uepes arenrcrna. Kpome roro, +ro ncxnmue-
nne moxer trt pasnnro n xonnexrnnntx rpyontx cornamennxx.
H, naxonen, 3axon o rnxocrn n samnre, onnpaxct raxxe na nonym peax-
nnm 3axona o conerax npenpnxrnx, npenoxnn npeocrannxrt paornnxam,
nanxrtm uepes arenrcrna, npano yuacrnonart n ynpannennn npenpnxrnem
xax n ornomennn arenrcrna, rax n n ornomennn npenpnxrnx-nontsonarenx,
cxonoe c ananornuntm npanom otunoro nepconana.
5.2. 3akou o pacnpepeneuuu 1pypnmuxcn uepes nocpepuukon
3axon o pacnpeenennn rpyxmnxcx uepes nocpennxon, ncrynnn-
mn n cnny 01.07.1998 r., nsmennn noxo x perynnponannm npanono-
ro nonoxennx nocpennxon, nxnmuax n arenrcrna no npeocrannennm
npemennoro nepconana.
B uacrnocrn, tno nnxnnnponano pasnnune mexy orxomannpo-
nannem
1
n paoro uepes arenrcrno. Fonee roro, nonoxennxmn annoro
3axona tnn ormenent raxxe cncrema paspemenn, orpannuennx na
maxcnmantnt cpox npetnannx paornnxa, nanxroro uepes arenrcrno,
n xomnannn-nontsonarene, nponeypa anropnsannn n ontmnncrno or-
pacnentx orpannuenn na ncnontsonanne noontx paornnxon.
Taxxe tnn nnxnnnponant sanpert arenrcrnam no rpyoycrpo-
crny npenxrcrnonart cnonm paornnxam n saxnmuennn rpyontx oro-
nopon c rpertnmn nnnamn (n n ocoennocrn c npenpnxrnem-nont-
sonarenem) n sanpert nepenoa raxnx paornnxon na pyrym paory
rpertnmn croponamn.
Onaxo nexoropte cnenn]nuecxne nocranonnennx ocrannct n cnne:
npano na pannym onnary rpya (cr. 8), sanper rpeonart uero-nno or pa-
ornnxon, nannmaemtx uepes arenrcrna, sa pacnpeenenne nx na npe-
npnxrnx-nontsonarenn n sanper arenrcrnam nanpannxrt paornnxon na
npenpnxrnx, re nponcxonr saacronxa (cr. 10). Hs orpacnentx orpa-
nnuenn n cnne ocrannct sanper na paory no nanpannennm arenrcrn n
c]epe mopcxnx nepenosox, uro, nnpouem, ntrexaer ns coornercrnymme-
ro mexynaponoro oronopa.
3axon o rnxocrn n samnre n coennennn c anntm 3axonom cyme-
crnenno nonnnxnn na exrentnocrt arenrcrn no npeocrannennm npe-
mennoro nepconana n nanxrtx uepes nnx paornnxon. Fnaroapx nx
nonoxennxm tnn samerno pacmnpent npana raxnx paornnxon, npo-
nopnnonantno nnrentnocrn nx paort na xonxpernoe arenrcrno n
cnxrt onpeenennte orpannuennx na ncnontsonanne raxnx paornnxon
npenpnxrnxmn-nontsonarenxmn. Hnannponanoct, uro +rn mept oa-
1
Bo mnornx sapyexntx crpanax annt repmnn nxnmuaer n cex xax npemennte
nepenot, rax n cocrnenno xomannponxn.
255
nxr rnxocrn ptnxy rpya, c ono cropont, sa cuer cmxruennx saxono-
arentcrna o ynontnennn n nponeypt orxptrnx noontx arenrcrn,
a c pyro, sa cuer ]opmnponannx onee ntcoxoro yponnx rapanrn sa-
mnrt nx paornnxon n ycnonnxx rnxocrn, npnnnecenno +rnmn sa-
xonamn n rpyonte ornomennx
1
.
6. Hopum, yc1auonneuume n konnek1unumx 1pyponmx
cornameuunx
C rexnnuecxo rouxn spennx, nce +rn nonannn ne cnococrnonann
ynpomennm ronnancxoro rpyonoro npana.
Fonee roro, cneyer ormernrt, uro uacrt +rnx nopm, nanpnmep, ycra-
nonnenntx n Ipaxancxom xoexce (x xaxontm ornocnrcx nx ontmax
uacrt), moxer trt orxoppexrnponana c nomomtm xonnexrnnntx rpyo-
ntx cornamenn xax ne nmemmax onosnauno oxsarentnoro xapaxrepa.
Ionnancxn rpaxancxn xoexc osnonxer connantntm naprnepam ny-
rem saxnmuennx xonnexrnnntx cornamenn orxnonxrtcx or nonoxenn
saxonoarentcrna, n rom uncne n n ymep paornnxam. 3ror nopxox nn-
nmcrpnpyer coo rax nastnaemym oronopxy o oxsarentnocrn rpex uer-
nepre saxonoarentno saxpennenntx npan n oxsannocre. uncno raxnx
oronopox saxonoarentno orpannueno, onaxo npnnxrne n 1998 r. 3axona o
rnxocrn n samnre npnneno x ynennuennm xonnuecrna raxnx nopm.
Konnexrnnnte rpyonte cornamennx n c]epe npeocrannennx nep-
conana: c]epa ecrnnx n mpnnuecxax npnpoa.
Paornnxn n Hnepnanax oennent npenmymecrnenno n rpn
orpacnentx npo]comsa: FNV Allies, a]]nnnponannoro c Ionnancxo
npo]comsno ]eepanne (IHu/FNV), De Unie, a]]nnnponannt c
ueepanne ynpannenuecxoro n npo]eccnonantnoro nepconana (uVHH/
MHP) n npo]coms paornnxon c]ept ycnyr CNV, a]]nnnponannt c
ueepanne xpncrnancxnx npo]comson ( uXH/CNV). Bce nmecre onn
oennxmr oxono 7% paornnxon, nanxrtx uepes arenrcrna no npeo-
crannennm nepconana. Orentnoro npo]comsa nx raxnx paornnxon
ne cymecrnyer.
Arenrcrna c]opmnponann camocroxrentnym nernt oennenn, x
xoropo ornocxrcx: Acconnannx arenrcrn no npeocrannennm nepcona-
na (AAHH/ABU) n Ionnancxax acconnannx nocpennuecxnx n arenr-
cxnx xomnann (IAHAK/NBBU)
2
.
1
See Knegt, R. et al, Tweede evaluatie Wet exibiliteit en zekerheid, HSI UvA ism TNO,
maart 2007.
2
Oennxx oxono 280 xpynntx n cpennx npenpnxrn, AAHH npecrannxer o-
nee 65% ncero oopora n annom cexrope ptnxa. AAHH esycnonno xnnxercx xpyn-
nemnm oennennem paoroarene n c]epe ycnyr no npeocrannennm nepconana.
Bxoxmne n nee arenrcrna sa ro oecneunnamr cntme 325 mnnnnonon uenonexo-ua-
con sa cuer rpya npeocrannxemtx nmn npemenntx paornnxon. IAHAK oennxer
315 npenpnxrn, ontmax uacrt xoroptx npecrannxer mant n cpenn nsnec.
256
Homnmo nyx ntmeonncanntx craryrntx nonann, n 1999 r. tnn
saxnmuent na nontx xonnexrnnntx rpyontx cornamennx, nepecmo-
rpennte n ononnennte sarem n 2004 n 2009 rr.
1

Konnexrnnnte rpyonte cornamennx moryr paccmarpnnartcx xax or-
pacnenoe pasnnrne naxera rocyapcrnenntx saxonoarentntx mep, na-
npannenntx na peannsannm nen rnxo samnrt: noxa connantnte
naprnept na ntcmem yponne cornacontnann nonoxennx coornercrny-
mmero saxonoarentcrna, paoroarenn n npo]comst n c]epe oxasa-
nnx ycnyr no npeocrannennm nepconana saxnmuann xenrntmencxoe
cornamenne (naxr) o npnmenennn +roro saxonoarentcrna na npaxrnxe.
uaxrnuecxn oennennx paoroarene noepxann saxonoarentnte
nonannn nmenno na ycnonnxx npeocrannennx nm nosmoxnocrn n ant-
nemem pasnnrt +rn ycranonxn na orpacnenom yponne.
Taxnm opasom, saxonoarentcrno o rnxocrn n samnre nmeer ne-
cxontxo ycnonnt xapaxrep, ocrannxmmn nosmoxnocrt orxnonennx
or pxa saxonoarentno ycranonnenntx npannn uepes nncrnryr xon-
nexrnnntx cornamenn. Connantnte naprnept n paccmarpnnaemo
orpacnn ncnontsonann +ry nosmoxnocrt nx nsmenennx perynnponannx
npaxrnuecxn ncex raxnx npannn, nocxontxy coepxanne ononnennoro
saxonoarentcrna noxasanoct nm cnnmxom xecrxnm nx anno orpac-
nn n ne coornercrnymmnm camo nee npeocrannennx nepconana
2
.
Paccmorpnm nanonee cymecrnennte orxnonennx or saxonoarent-
no ycranonnennoro nopxxa.
Hpexe ncero, n +ry rpynny cneyer ornecrn orxas or npeocrannennx
rapanrn saxnmuennx npenpnxrnem-nontsonarenem nocroxnnoro oro-
nopa no ncreuennn rpex ner nama nnn nocne rpex nocneonarentno sa-
xnmuenntx cpountx oronopon c npemenntmn paornnxamn, nanxrtmn
uepes arenrcrno (cr. 7: 668a Ipaxancxoro xoexca). 3ror nopxox tn
nsmenen n xonnexrnnnom cornamennn AAHH na rax nastnaemym ]aso-
nym cncremy, xoropym rpyxmnecx, nanxrte uepes arenrcrno, onxnt
nporn, npexe uem nx npnsnamr cocroxmnmn c nnm n eccpountx (no-
croxnntx) rpyontx ornomennxx. B nacroxmee npemx cncrema nxnmuaer
rpn ]ast nsmenennx craryca raxnx paornnxon (cm. o +rom anee).
pyrnm naxntm orxnonennem or npenncann saxonoarentcrna
xnnxercx ynennuenne nepnoa, na xoropt rpyxmncx, nanxrt ue-
pes arenrcrno, npeocrannxercx npenpnxrnm-nontsonarenm neno-
1
Ono ns nnx, ocnonnoe, saxnmueno mexy AAHH, npecrannxmme paoroarene,
n orpacnentmn npo]comsamn, npecrannxmmnmn paornnxon (ycranannnnaer npana n
oxsannocrn cropon na nepno c 2009 no 2014 rr.). 3ro cornamenne nmeer omeoxsa-
rentnt xapaxrep n pacnpocrpanxercx na onee uem 90% paornnxon, nanxrtx uepes
arenrcrna (ncxnmuax paorammnx n xomnannxx, oxnauenntx nroptm ns paccmarpnnae-
mtx cornamenn). Bropoe xonnexrnnnoe cornamenne, nonncannoe IAHAK n neont-
mnm npo]comsom paornnxon centcxoro xosxcrna (LBV), pacnpocrpanxercx nnmt na
paornnxon, nxoxmnx n +ror npo]coms.
2
Ibidem; Plessen,W en A. Muntz, Rechtspraak in Uitzendland, over complexe regels en
immanente discussiethemas, SMA 2003, p. 203213.
257
cpecrnenno na ycnonnxx npeocrannennx nepconana. 3axonoa-
rentcrno orpannunnaer +ror nepno 26 neenxmn, onaxo nocnenxx
nepcnx xonnexrnnnoro cornamennx AAHH, ncrynnnmax n cnny n 2009 r.
n 25.06.2009 r., oxnnennax Mnnncrepcrnom sanxrocrn n connantntx
ornomenn omeoxsarentno, rnacnr, uro xomnannn, ne xenammne nxo-
nrt n c]epy ecrnnx nexoroporo xonnexrnnnoro cornamennx, nnpane
oparnrtcx n Mnnncrepcrno sa coornercrnymmnm paspemennem. Taxoe
paspemenne tno ano npenpnxrnxm, nxoxmnm n ]eepannm IAHAK,
a raxxe nexoroptm xomnannxm, n xoroptx saxnmuent xonnexrnnnte co-
rnamennx noxantnoro (xopnoparnnnoro) yponnx.
6.1. Tpu qasm npanonoro c1a1yca 1pypnmuxcn, uaun1mx uepes
areu1c1no
Paornnx, nanxrt uepes arenrcrno, naxonrcx n ]ase A, noxa ne
npopaoraer n arenrcrne 78 neent. B reuenne +roro cpoxa uncno rpyo-
ntx oronopon c paornnxom ne orpannueno. Onaxo, ecnn mexy ny-
mx nocneonarentno saxnmuenntmn oronopamn opasyercx nepeptn n
26 neent, orcuer 78 neent naunnaercx sanono.
Paornnx n reuennn ]ast A rpynrcx na rax nastnaemtx arenr-
cxnx ycnonnxx (nnn ycnonnxx nama). Hs +roro craryca ntrexaer
nent px ocoennocre. Hanpnmep, oxonuanne oronopa raxoro pa-
ornnxa c arenrcrnom n momenr oxonuannx oronopa mexy arenrcrnom
n xomnanne-nontsonarenem. Hocne rpex mecxnen paort xomnannx-
nontsonarent onxna npeynpexart paornnxa o namepennn pacrop-
rnyrt cno oronop c arenrcrnom, npnuem nepno npeynpexennx
ynennunnaercx c ynennuennem npoonxnrentnocrn paort y annoro
paoroarenx. Arenrcxne ycnonnx npeocrannxmr raxxe paornnxy
npano npexpamart paory, npeynpenn o +rom sa onn ent.
uasa B naunnaercx no ncreuennn 78 neent n npoonxaercx na
roa (nnn noctmn nocneonarentntx oronopon, ecnn +ror cpox nacry-
nnr pantme). B reuenne +roro nepnoa ecrnymr orpannuennx na unc-
no cpountx oronopon c paornnxom (ne onee noctmn).
Ecnn rpyono oronop c paornnxom, ue npanono craryc naxonr-
cx n ]ase B, npeptnaercx na nepno, ne npentmammn rpex mecx-
nen, +ror nepno nxnmuaercx n omym npoonxnrentnocrt ]ast B.
B reuenne anno ]ast npemennt rpyono oronop ncrexaer n corna-
conannt croponamn momenr. Vcnonnx nama yxe ne onxnt nxnm-
uartcx n rpyono oronop c raxnm paornnxom. 3ro osnauaer, uro ecnn
npenpnxrne-nontsonarent pacropraer oronop o npeocrannennn nep-
conana, saxnmuennt nm c arenrcrnom, rpyono oronop paornnxa c
rem xe arenrcrnom ne ncrexaer anromarnuecxn.
Fonee roro, n raxo cnryannn arenrcrny neoxonmo notcxart
+romy nnny noxoxmym paory, a raxxe onnarnrt nepno mexy npe-
258
xpamennem oronopa c ono xomnanne n ncrynnennx n cnny coorner-
crnymmero oronopa c pyro. Hepno npeynpexennx nx paornnxa,
nanxroro uepes arenrcrno, no cpannennm c otuntmn paornnxamn
cymecrnenno ynennuen. Haunnax c anno ]ast, y paornnxa nosnnxa-
mr n nencnonnte npana.
Ho ncreuennn rpex ner nnn noctmn nocneonarentntx oronopon pa-
ornnx arenrcrna ncrynaer n ]asy C, nonyuax npano na eccpount o-
ronop c arenrcrnom. Hepno npeynpexennx o pacropxennn oronopa
n +ro ]ase cocrannxer onn mecxn nx xaxo ns cropon. Ecnn n +ro
]ase npenpnxrne-nontsonarent npexpamaer oronop c raxnm paornn-
xom, ro arenrcrno oxsano o npeynpexennx n reuenne nyx mecxnen
notcxnnart paornnxy nonym noxoxmym paory, npnuem na nce +ro
npemx sa paornnxom coxpanxercx ero sapaorox. Fonee roro, n noontx
cnyuaxx arenrcrny, xax nmomy otunomy paoroarenm n Hnepnanax,
rpeyercx nonyunrt paspemenne na ynontnenne paornnxa.
6.2. Konnek1unume 1pyponme cornameuun, saknmuaeume
ua npepnpun1uu-nonusona1ene unu ua yponue o1pacnu:
nonoxeuun o pao1uukax, uaun1mx uepes areu1c1na
B pxe cnyuaen raxne nonoxennx cocroxr n orpannuennn xonnuecrna pa-
ornnxon, nannmaemtx npenpnxrnem uepes arenrcrno, nnn na ycranonne-
nne xonxperntx ocnonann, n orcyrcrnne xoroptx npenpnxrne ne onxno
opamartcx x ycnyram arenrcrn no npeocrannennm nepconana, n p.
7. Ronoxeuue o panuo onna1e n sakouopa1enuc1ne
u konnek1unumx cornameuunx
Kax tno cxasano panee, na yponne saxonoarentcrna annoe no-
noxenne coepxnrcx n 3axone o pacnpeenennn rpyxmnxcx uepes
nocpennxon, saxpennxx npnnnnn panno onnart rpya otuntx pa-
ornnxon npenpnxrnx-nontsonarenx n paornnxon, nanxrtx uepes
arenrcrno (cr. 8 3axona). B coornercrnnn c anntm nonoxennem arenr-
crno oxsano onnaunnart rpy cnonx paornnxon n rom xe pasmepe, n
xaxom onnaunnaercx ananornunt nnn conocrannmt c +rnm nn paor
na npenpnxrnn-nontsonarene.
Taxnm opasom, nx Hnepnanon n ornomennn onnart rpya xapax-
repno ycranonnenne n saxonoarentcrne asonoro npnnnnna panencrna
n opamennn c paornnxamn, nanxrtmn uepes arenrcrno, n otuntmn
paornnxamn. Tem ne menee, +ro npannno ne ecrnyer, ecnn n xonnexrnn-
nom cornamennn, pacnpocrpanxmmemcx na paornnxon, nanxrtx uepes
arenrcrno, ycranonneno nnoe nno ecnn xonnexrnnnoe rpyonoe corna-
menne, pacnpocrpanxmmeecx na npenpnxrnenontsonarent, npennct-
259
naer conmart npnnnnnt annoro cornamennx n uacrn onnart rpya
raxnx paornnxon. 3rn na npannna nosnonxmr connantntm naprnepam
ororn or ynomxnyroro ntme asonoro npnnnnna pannoro opamennx.
Cneonarentno, ocrnraercx ananc mexy npnnnnnom pannoro o-
pamennx c paornnxamn, ntnonnxmmnmn paory panno nennocrn, c
ono cropont, n oronopno cnooo n anronomne nonn cropon xon-
nexrnnno-neperonopnoro nponecca, orpannunnaemo +rnm npnnnnnom
1
.
Hmenno +ror noncx ananca mexy norennnantno xon]nnxrntmn
]ynamenrantntmn npanamn nopoxaer nosmoxnocrt orxnonxrtcx or
npnnnnna panno onnart uepes nncrnryr xonnexrnnntx cornamenn.
3ro xnnxercx ynnxantntm cnocrnom ronnancxo cncremt perynnpo-
nannx ornomenn n c]epe npeocrannennx nepconana (nnn, nyume cxa-
sart, xnnxnoct, nocxontxy +ror xe noxo yxe ncnontsyercx n Iepmannn
n axe n npexrnne EC N 104/2008 o npemennom rpye uepes arenrcrna).
3a cronom xonnexrnnntx neperonopon cropont nonyuamr npano cornaco-
nart onee noponte ycnonnx no onnare rpya, npnnnmax no nnnmanne
nce ]axropt rpyonoro nponecca npn ycranonnennn ananornuntx nnn
conocrannmtx xareropn paornnxon. Ornocnrentno paornnxon, nann-
maemtx uepes arenrcrna, conocrannmtm moxer trt nno paornnx ns
raxoro xe arenrcrna, nno paornnx xomnannn-nontsonarenx.
Hpecrannrenn oennenn arenrcrn-paoroarene cxnonnt na-
crannart na cnoe ponn nacroxmnx paoroarene, amme nm oc-
nonanne npnmenxrt n ornomennn cnonx paornnxon npexe ncero cnon
cocrnennte xonnexrnnnte cornamennx.
Hpo]comst xe ormeuamr, uro raxne paoroarenn emoncrpnpymr
nnrepec x neennm xonnexrnnntx neperonopon nnmt n rom cnyuae, ecnn
+rn neperonopt cnocont npnnecrn xaxym-ro nontsy nx paornnxam,
nx xoroptx n nroronom cornamennn onxnt trt ycranonnent onee
naronpnxrnte ycnonnx rpya. Ecnn xe +roro ne nponcxonr, npo]com-
st npenounramr saxnmuart orpacnente cornamennx no onnare n py-
rnm ycnonnxm rpya raxnx paornnxon n rex cexropax +xonomnxn, re
arenrcxne ycnyrn nanonee pacnpocrpanent
2
.
Taxnm opasom, oennennx arenrcrn-paoroarene n npo]comst
npoonxamr ocyxart, onxen nn n ornomennn paornnxon, nanxrtx
uepes arenrcrna, ecrnonart npnnnnn panno onnart sa rpy no cpan-
nennm c otuntmn paornnxamn xomnann-nontsonarene, xax +ro
ycranonneno n saxnmuenntx nmn xonnexrnnntx cornamennxx (nno n
nntx cornamennxx no ycnonnxm rpya, pacnpocrpanxmmnxcx na nexoe
xonxpernoe npenpnxrne-nontsonarent), nnn xe pasmep onnart rpya
raxnx nnn onxen onpeenxrtcx cnennantntmn xonnexrnnntmn co-
rnamennxmn o ycnonnxx rpya npemenntx paornnxon, nanxrtx uepes
arenrcrna.
1
Passchier, C, o.c., 2002; Sol, E., o.c. 2003.
2
Knegt, R. et al, o.c. 2007
260
nx npeornpamennx neopoconecrno xonxypennnn mexy yxa-
sanntmn n nocroxnntmn paornnxamn n orpacnn n nx onrnmnsannn
nepecexammnxcx no cyexrnomy cocrany orpacnentx xonnexrnnntx
cornamenn n xonnexrnnntx cornamenn n c]epe npeocrannennx
nepconana tno onpoonano necxontxo cnocoon. Haunnax c 2004 r. n
xonnexrnnnom cornamennn AAHH saxpenneno npano paornnxon, nanx-
rtx uepes arenrcrno, na pannt yponent onnart rpya c paornnxamn
nannmamme nx xomnannn, npeocrannxemoe nm no ncreuennn 26 ne-
ent paort n +ro xomnannn. B reuenne nepntx 26 neent paort rpy
paornnxa, nanxroro uepes arenrcrno, onnaunnaercx cornacno cncreme
onnart rpya, saxpennenno n xonnexrnnnom cornamennn o ycnonnxx
rpya raxnx paornnxon, ecnn nnoe ne ycranonneno n pacnpocrpanxm-
memcx na nnx orpacnenom xonnexrnnnom rpyonom cornamennn.
Taxnm opasom, onnara rpya paornnxon n ]ase A otuno onpee-
nxercx orpacnentm xonnexrnnntm cornamennem, saxnmuenntm n c]epe
ycnyr no npeocrannennm nepconana. Ecnn xe paornnx orpaartnaer
26 neent n ono n ro xe xomnannn-nontsonarene, ona oxsana ntnna-
unnart emy ry xe sapaornym nnary (a raxxe onnaunnart cnepxypounym
paory n nosmemart pacxot xax cnonm otuntm paornnxam.
B ]ase A paornnx, nanxrt uepes arenrcrno, nonyuaer onnary
nnmt sa peantno orpaorannoe npemx. B ]asax B n C on nonyuaer
raxxe onnary sa nepnot, xora tn ne n cocroxnnn rpynrtcx (npocro
no nnne npenpnxrnx-nontsonarenx, npemennax nerpyocnoconocrt n
p.). B nepno mexy nymx oronopamn raxo paornnx nonyuaer sapa-
ornym nnary sa noonte nepnot n rom cnyuae, ecnn nenosmoxnocrt
rpynrtcx nosnnxna ne no ero nnne.
Vponnn onnart rpya, ycranonnennte n xonnexrnnnom cornamennn
AAHH, opnenrnponant na cpenn yponent, ycranonnennt nxrtm-
ecxrtm pyrnmn ecrnymmnmn xonnexrnnntmn cornamennxmn. 3ro
osnauaer, uro na npaxrnxe pasmep onnart sa ananornunt nnn conocra-
nnmt rpya n xomnannxx-nontsonarenxx n n arenrcrnax ne oxsarentno
connaaer. nx nene onpeenennx pasmepa onnart rpya +ro corname-
nne ntenxer ne rpynnt paornnxon.
Hepnax rpynna nxnmuaer ntnycxnnxon mxon, nnn, paorammnx n
nepno xannxyn, espaorntx n reuenne onroro npemenn n rex, xro
nosnpamaercx na ptnox rpya nocne nepeptna. 3rnm paornnxam nc-
xono ycranannnnaercx nentcoxax sapnnara, nocxontxy cunraercx, uro
onn ne oecneunnamr ntcoxo nponsnonrentnocrn, yunrtnax sarpart
na nx pennrerpannm n ptnox rpya. Onaxo, n +ro rpynne nenosmoxno
naxonrtcx onee 12 mecxnen. Bce xe npoune paornnxn nonyuamr o-
nee ntcoxym sapnnary
1
.
1
Cm.: Sol E. and Engelsman S. Temporary agency work Country report The Netherlands.
EIRO, 2008; Wilthagen et al, o.c. 2006.
261
8. Tpaucrpauuuuoe npepoc1anneuue pao1uukon
areu1c1nauu
Bosmoxno, no cpannennm c ontmnncrnom pyrnx crpan Hnepnan-
t yxe npnntxnn x ]enomeny arenrcxoro npeocrannennx nepconana.
3ra ]opma rpyono exrentnocrn yxe ne paccmarpnnaercx xax map-
rnnantnax ornocnrentno rax nastnaemo nopmantno paort. 3ro,
nnpouem, ne osnauaer, uro nce paornnxn, nannmaemte uepes arenrcrna,
naxoxrcx n npnnnnernponannom nonoxennn na ptnxe rpya. Tem ne
menee, cymecrnennax uacrt rpyocnocontx nnn npenounraer pao-
rart nmenno uepes arenrcrna
1
. Fnaroapx 3axony o rnxocrn n samnre
npana paornnxon, nannmaemtx uepes arenrcrna, tnn cymecrnenno
ynpouent n npnnnxent x npanam pyrnx xareropn paornnxon.
Onaxo c nauana +roro nexa c]epa ycnyr no npeocrannennm nepco-
nana crana crpaart or npnroxa comnnrentntx arenrcrn, ncnontsym-
mnx nenerantntx paornnxon n/nnn yxnonxmmnxcx or ynnart nanoron
n saxonoarentno ycranonnenntx naanox. annax cnryannx oruacrn
oxcnxercx nnxnnanne paspemenn na ocymecrnnenne exrentno-
crn no npeocrannennm nepconana, nponeenno na ocnonannn 3axona
o pacnpeenennn rpyxmnxcx uepes nocpennxon.
Ho +ro ne enncrnennax npnunna. Cnoxnnmaxcx cnryannx moxer
trt ornecena raxxe na cuer yxecrouennx amnnncrparnnnoro saxonoa-
rentcrna, nanpannennoro na opty c nesaxonntm npetnannem n crpa-
ne, n +xonomnuecxoro noema, nanmanmnmcx nnnort o nropo nono-
nnnt 2008 r. Oruacrn +ra nponema oxcnxercx raxxe pocrom cnpoca na
paornnxon n coornercrnymmero npenoxennx co cropont pyrnx crpan
EC, n ocoennocrn neanno ncrynnnmnx n Coomecrno (cpen xoroptx
Hontma nrpaer pont ocnonnoro nocranmnxa emenoro rpya).
Cornacno nccneonarentcxomy oruery xomnannn connantno-+xono-
mnuecxnx nccneonann Regioplan, n 2005 r. nopxxa 40% or omero
uncna nenerantno paorammnx nnn npntnn ns 8 nocrounoenpone-
cxnx rocyapcrn, neanno ncrynnnmnx n EC, rpaxan xoroptx ron-
nancxoe saxonoarentcrno o nnocrpannax nce eme paccmarpnnano xax
rpaxan rpertnx crpan.
Hocxontxy +ror nepexont pexnm tn ormenen, naunnax c
max 2007 r. (ncxnmuax, nnpouem, rpyxmnxcx ns Fonrapnn n Pymt-
nnn crpan, nocnennmn ncrynnnmnx n EC), ocnonnoe nnnmanne no-
nnrnxon n omecrna nepemecrnnoct na nponemarnxy neesonacntx
n ne coornercrnymmnx saxonoarentcrny ycnonn npoxnnannx rpyx-
mnxcx-mnrpanron, a raxxe na coxpamenne cnyuaen yxnonennx or co-
nmennx rpeonann no ycnonnxm rpya +ro xareropnn paorammnx
2
.
Connantnte naprnept n c]epe ycnyr no npeocrannennm nepconana
1
Cm.: Sol, o.c. 2003, Knegt, o.c. 2007.
2
Cm. Regioplan 2005.
262
n nocnenne rot npoxnnxnn samernym axrnnnocrt n saxnmuennn co-
rnamenn mynnnnnantnoro yponnx no nonpocam xnnnmntx ycnonn
nnocrpanntx paornnxon, sanxrtx n arenrcrnax npeocrannennx npe-
mennoro nepconana.
Cnennantno nx rpynnonoro nama na orpacnenom yponne n c]epe arenr-
cxoro rpya paspaoran cranapr ocronoro pasmemennx npemenntx nno-
crpanntx paornnxon n Hnepnanax na ycnonnxx pasymno onnart.
Fonee roro, arenrcrna na ocnonannn pasnnuntx nopm (uacrt xoro-
ptx nocnr xapaxrep noxantnoro nnn orpacnenoro nopmornopuecrna)
oxstnamrcx npeocrannxrt coornercrnymmym nn]opmannm n npn ne-
oxonmocrn nomomt n raxnx nonpocax, xax: nepememenne +rnx nnn ns
crpant nx nponcxoxennx n oparno, a raxxe x mecry paort n opar-
no; nosmoxnocrt sanonnennx nanxon nosnpara nanoron n rapanrnn nt-
nnart nosnpamaemtx cymm na anxoncxn cuer npemennoro paornnxa;
n p. Kpome roro, arenrcrna oxsant npenarart raxnm nnnam men-
nnncxym crpaxonxy (na xoropym re concem ne oxsant cornamartcx), a
raxxe nn]opmnponart nx o npenmymecrnax n neoxonmocrn ncrynne-
nnx n cncremy mennnncxoro crpaxonannx. H naxonen, nexoropte no-
noxennx o npanax paornnxon arenrcrn, ne xnnxmmnxcx nocroxnntmn
xnrenxmn Hnepnanon, nxnmuent n cornamenne AAHH c nentm npn-
necrn ycnonnx rpya anno xareropnn nnn n coornercrnne c nx norpe-
nocrxmn coopasno c ocotmn ycnonnxmn nx xnsnn n paort (uacro
npenonarammnx xpyronym mnrpannm)
1
.
Ho saxnmuennn cpounoro (npemennoro) rpyonoro oronopa, arenr-
crno no npeocrannennm npemennoro nepconana oxstnaercx npncry-
nnrt x nponeennm xoncyntrann c xaxtm npemenno paorammnm (ne
npoxnnammnm nocroxnno n Hnepnanax) no nonpocy o ycranonnennn
cnenn]nuecxnx ycnonn rpya. unnanconte ocnont ycnonn rpya, ycra-
nannnnaemtx nx paornnxon anno xareropnn, onxna coornercrnonart
romy, uro ycranonneno nx pyrnx paornnxon, nanxrtx uepes arenrcrno.
Kpome roro, xonnexrnnnoe cornamenne AAHH coepxnr onpeenen-
nte npenncannx ornocnrentno rpancrpannuntx rpyontx oronopon
c arenrcxnmn paornnxamn. nx +ro xareropnn nnn (nanpannenntx na
paory n sapyexnte xomnannn-nontsonarenn) ycranannnnaercx nepe-
uent nonoxenn cornamennx, oxsarentno npnmenxemtx raxxe x pa-
ornnxam, nanpannenntm ns sapyexnoro arenrcrna na paory n xom-
nannmnontsonarent na reppnropnn Hnepnanon, rpyono oronop
c xoroptmn perynnpyercx npanom nnoro rocyapcrna. 3ro nonoxenne
coornercrnyer 3axony o ycnonnxx rpyontx ornomenn (rpancrpannu-
nt rpy), npnnxromy n nopxxe peannsannn npexrnnt EC N 96/71 o
nanpannennn paornnxon
2
.
1
See Houwerzijl & Sol, o.c., 2009.
2
Ibid.
263
9. Oecneueuue ucnonueuun konnek1unumx 1pyponmx
cornameuu u sakouopa1enuc1na: axunnecona nn1a
Kax n nx ontmnncrna crpan, nx Hnepnanon neconmenne n ne-
ocrarouno +]]exrnnnte mexannsmt oecneuennx conmennx nopma-
rnnntx axron xnnxercx axnnnecono nxro nce cncremt. Connant-
nte naprnept otuno ne cnnmxom axrnnnt n oecneuennn ncnonnennx
ycnonn xonnexrnnntx cornamenn. o nocnenero npemenn nx onee
axrnnntx ecrnn nm ne ocranano omymennx cpounocrn raxnx mep.
Onaxo oxono nxrn ner nasa uncno cnyuaen neoxymenrnponanntx
rpyontx ornomenn, ocoenno c yuacrnem rpyxmnxcx-mnrpanron,
snaunrentno nospocno. Coornercrnenno pacrer n crpemnenne ronnan-
cxoro omecrna pemnrt +ry nponemy
1
.
nx optt c nesaxonno sanxrocrtm n neopoconecrno xonxy-
pennne rpyxmnxcx-mnrpanron connantntmn naprnepamn tn cosan
cnennantnt opran, npnsnannt orcnexnnart conmenne nopmarnn-
ntx rpeonann xax arenrcrnamn (n rom uncne n sapyexntmn), rax n
nnocrpanntmn rpyxmnmncx Fmpo coornercrnnx
2
.
3ror opran onxen crart nenrpantno rouxo nsanmoecrnnx pao-
roarene n paornnxon. Fonee roro, Fmpo axrnnno crpemnrcx x corpy-
nnuecrny c Hncnexroparom rpya n pyrnmn xonrpontno-nasopntmn
yupexennxmn. Moxno cxasart, uro c]epa npeocrannennx nepconana
xnnxercx saxonoarenem mo cpen orpacne +xonomnxn n nonpocax
pacnpocrpanennx nn]opmannn o rpeonannxx no ycnonnxm rpya, ycra-
nonnenntx n saxonoarentcrne n xonnexrnnntx cornamennxx na nno-
crpanntx xstxax. B uacrnocrn, ceuac +ra nn]opmannx ocrynna na
anrnncxom n nontcxom xstxax
3
.
Kpome roro, connantnte naprnept ecrnnrentno cosann mexa-
nnsm camoperynnponannx n uacrn monnropnnra conmennx xonnex-
rnnnoro cornamennx AAHH, paspaoran rax nastnaemt Cranapr
npornn nesaxonno exrentnocrn-NEN 4400. 3ror Cranapr, pacnpo-
crpanxmmncx na nect cexrop ycnyr no npeocrannennm nepconana,
ycranannnnaer npnsnannx arenrcrna opoconecrntm npenpnxrnem
4
.
Tem ne menee, xax oennennx paornnxon, rax n oennennx pa-
oroarene cornacnt, uro nx oecneuennx +]]exrnnnocrn noontx
mep camoperynnponannx nm neoxonma rocyapcrnennax noepxxa,
nocxontxy nnmt rocyapcrno pacnonaraer nnacrntmn nonnomounxmn,
neoxonmtmn nx nx peannsannn.
1
Bosse, C. & M. Houwerzijl (2006) CLR national report undeclared work.
2
Fmpo [monnropnnra] coornercrnnx xonnexrnnntm cornamennxm nx npemenntx
paornnxon (Stichting Naleving CAO Uitzendkrachten, SNCU).
3
See website www.abu.nl.
4
Sol, C.C.A.M. & E.Schram. Naming and Praising als nieuwste methodiek in deregulering
van de uitzendbranche SMA 2007-4.
264
Oennennx paoroarene opamannct x nncnexnnxm rpya c
npocto cocpeorounrtcx, npexe ncero, na neopoconecrntx arenr-
crnax n samnrnrt or nstrountx nponepox opoconecrntx npecra-
nnrene orpacnn, npomemnx ceprn]nxannm no Cranapry NEN 4400.
Hocne xoncyntrannn c connantntmn naprnepamn Hpannrentcrno
npenoxnno pacmnpnrt cymecrnymmym ornercrnennocrt npenpn-
xrn-nontsonarene sa oruncnennx no cncreme connantnoro crpaxona-
nnx n eme conmart nanor na sapaornym nnary sa cuer oxsannocrn
n ornomennn paornnxon, nanxrtx uepes arenrcrna, a raxxe saxonoa-
rentnoe rpeonanne o mnnnmantno onnare rpya. Coornercrnymmn
saxon tn npnnxr n 2009 r. n ncrynnn n cnny 1 xnnapx 2010 r.
Ononpemenno npo]comst nauann xamnannm no oneennm o cne-
ennx nnocrpanntx paornnxon nn]opmannn o nx npane na pannym
onnary sa rpy panno nennocrn. B pesyntrare +ro xamnannn, ncrpeu n
omero omena nn]opmanne crann ouennnt nexoropte cnenn]nue-
cxne noncenennte nponemt n onacrn rpya mnrpanron. B nacroxmee
npemx npo]comst conmecrno co cnonmn naprnepamn co cropont pao-
roarene naxoxrcx n nponecce noncxa pemennx +rnx nponem.
Hponema ocraercx nectma cnoxno, necmorpx na mnorooema-
mmne ecrnnx Hpannrentcrna, oennenn paornnxon n npo]co-
mson n ene optt c nesaxonntm rpyom nmmnrpanron n nensnpax
na saxonoarentnoe yperynnponanne nx xnnnmntx n rpyontx npan,
oecneuenne peannsannn xonnexrnnntx rpyontx cornamenn, nnte
]opmt camoperynnponannx n pasnnrne saxonoarentcrna, o cnx nop
cymecrnyer ontmax rpynna nenerantntx paornnxon, nanxrtx uepes
neopoconecrnte arenrcrna, xya ner ocryna y npo]comson nnn xya
nx ocryn xpane ocnoxnen.
10. Bmnopm
Tax nnn nnaue, n Hnepnanax npanonax samnra paornnxon, nann-
maemtx uepes arenrcrna no npeocrannennm nepconana, peannsonannax
ne rontxo na yponne saxonoarentcrna, no n, n ocoennocrn, uepes or-
pacnente xonnexrnnnte rpyonte cornamennx n pyrne ]opmy camope-
rynnponannx, pasnnra ornocnrentno xopomo. H +ro necmorpx na nnsxne
noxasarenn oennennx anno xareropnn paornnxon n npo]comst.
B opte npornn momennnuecrna n nesaxonnoro rpya nmmnrpanron
oennennx paoroarene n npo]comst conmecrno paspaorann px
pemenn nx xnaccnuecxnx nponem anno onacrn, raxnx, xax neo-
crarox panencrna n opamennn c raxnmn paornnxamn, c]opmnponan
mexannsm camoperynnponannx onxnoro noneennx n conmennx co-
ornercrnymmnx nopm n xauecrne antrepnarnnt cymecrnonanme nexor-
a cncreme nnnensnponannx arenrcrn no npeocrannennm nepconana.
B cnom ouepet, ronnancxn ontr no oecneuennm nosmoxnocrn
orxonrt or saxonoarentno ycranonnennoro rpeonannx o panno onna-
re rpya uepes nncrnryr xonnexrnnntx cornamenn tn nocnpnnxr Iep-
manne n, nosnee, Enponecxnm comsom n nenom, nonyunn saxpenne-
nne (n xauecrne ono ns nosmoxnocre) n npexrnne EC N 104/2008 o
npemennom rpye uepes arenrcrna. Honoxennx +ro npexrnnt onxnt
trt nonnoment n saxonoarentcrne rocyapcrn EC o xonna 2011 r.
266
O.B. Ueca.uua
1
RPABOBOE PEFYRHPOBAHHE 3AEMHOFO
TPYA B FEPMAHHH
1. 3aeuum 1pyp kak qopua ue1unuuuo saun1oc1u
n Fepuauuu
3aemnt rpy xnnxercx ono ns ]opm nernnnuntx rpyontx or-
nomenn. Hopmantntm rpyontm npanoornomennem cunraercx
rpyonoe npanoornomenne na neonpeenennt cpox npn nopmantnom
paouem npemenn n ne oycnonnennoe cnennantno nentm
2
. K nernnnu-
ntm ]opmam sanxrocrn ornocxrcx nomnmo saemnoro rpya rpyonte
npanoornomennx, nosnnxammne na ocnone cpounoro rpyonoro oro-
nopa, rpyonoro oronopa na ycnonnxx nenonnoro paouero npemenn, n
rom uncne npn nesnaunrentno npoonxnrentnocrn paouero npemenn
(geringfgige Beschftigung), rpy +xonomnuecxn sanncnmtx paornn-
xon n nexoropte pyrne.
Ona ns renennn conpemennoro nemenxoro ptnxa rpya cocronr n
ynennuennn uncna nnn, cocroxmnx n nernnnuntx rpyontx ornomenn-
xx, n rom uncne, n ynennuennn xonnuecrna saemntx paornnxon.
B 1997 r. n Iepmannn xonnuecrno paornnxon, cocroxmnx n nop-
mantnom rpyonom npanoornomennn cocrannno 24,7 mnn. B 2008 r. nx
xonnuecrno ymentmnnoct o 22,9 mnn. Konnuecrno paornnxon, cocro-
xmnx n nernnnuntx rpyontx npanoornomennxx, nanpornn, sa +ror xe
nepno ntpocno c 6,4 o 9,8 mnn.
3
Ecnn n 2002 r. saemnte paornnxn n Iepmannn cocrannnn rontxo
1% or ncex paornnxon, nonexamnx connantnomy crpaxonannm, ro n
exape 2007 r. nx xonnuecrno ynennunnoct o 2,4%
4
. Vnennuenne xo-
nnuecrna saemntx paornnxon oxcnxercx ne rontxo nnepannsanne
npanonoro perynnponannx saemnoro rpya, no n nsmenennxmn na ptnxe
rpya. B ocnonnom saemnt rpy ncnontsymr xpynnte npenpnxrnx,
na xoroptx sanxro onee 250 paornnxon
5
. Ho pesyntraram onpoca npo-
]comsa Gesamtmetall, nponeennoro cpen 1365 npenpnxrn, saemnt
1
Kannar mpnnuecxnx nayx, onenr, LL.M. (Ludwig-Maximilians-Universitt
Mnchen)
2
Preis Ulrich. Individualarbeitsrecht. Lehrbuch fr Studium und Praxis. 3. Auage.
Kln. Verlag Dr. Otto Schmidt. 2009. S. 97.
3
ra der Unsicherheit. Der Spiegel. 22.3.2010. S. 84.
4
Forschungsbericht zum Thema Arbeitnehmerberlassung. Endbericht zum 29. Mai 2009.
Institut fr Arbeitsmarkt und Berufsforschung. S. 6.
5
Ibid. S. 17.
267
rpy ncnontsyercx npexe ncero nx roro, urot nmert nosmoxnocrt
tcrpo cnpannrtcx c ontmnm xonnuecrnom saxason
1
.
Crarncrnxa noxastnaer, uro nponenr xnann]nnnponanntx paornn-
xon (57%), oyuammnxcx (4%), npaxrnxanron (4%), nannmaemtx arenr-
crnamn saemnoro rpya (anee arenrcrna), n nponenr ntmenasnan-
ntx xareropn paornnxon, nannmaemtx otuntmn npenpnxrnxmn,
npaxrnuecxn connaaer coornercrnenno 60, 4 n 3%. Pasnnna cocronr
n rom, uro n arenrcrnax saemnoro rpya rontxo 24 ns 100 paornnxon co-
crannxmr xenmnnt, n ro npemx xax na otuntx npenpnxrnxx yxe
48 ns 100. Taxxe pexo npnmenxercx n arenrcrnax paora na ycnonnxx
nenonnoro paouero npemenn, ocoenno npn nesnaunrentno npoon-
xnrentnocrn paouero npemenn
2
.
2. Hc1opun pasnu1un u npanonme ocuonm saeuuoro
1pypa n Fepuauuu
o nauana 70-x roon XX n. saemnt rpy n Iepmannn tn sanpemen.
Hont +ran n pasnnrnn saemnoro rpya tn cnxsan c pemennem uee-
pantnoro Koncrnrynnonnoro Cya Iepmannn or 4 anpenx 1967 r. Koncrn-
rynnonnt Cy Iepmannn npnmen x ntnoy, uro sanper saemnoro rpya ne
cornacyercx c xoncrnrynnonntm npanom na cnoont ntop npo]eccnn
(cr. 12 Ocnonnoro saxona) n +ror sanper ne moxer trt onpanan namepe-
nnem npenxrcrnonart nesaxonnomy nocpennuecrny n name na paory
3
.
C nentm orrpannuennx saemnoro rpya or sanpemennoro (o 1994 r.)
uacrnoro nocpennuecrna na ptnxe rpya, nx oecneuennx connant-
no samnrt saemntx paornnxon n nx noepxannx cranntnocrn na
ptnxe rpya
4
7 anrycra 1972 r. tn npnnxr 3axon O npanonom pery-
nnponannn saemnoro rpya
5
(Gesetz zur Regelung der gewerbsmigen
Arbeitnehmerberlassung, anee AG). annt saxon coepxnr ne
rontxo nopmt rpyonoro, no n nanoronoro, yrononnoro, npomtcnonoro
n connantnoro npana.
Komnnexcnt xapaxrep saxona n neoxonmocrt yuera cnryannn na ptn-
xe rpya npeonpeennnn mnorouncnennte nsmenennx, nnecennte n AG.
Cepenna 80-x roon xapaxrepnsyercx ynennuennem maxcnmantno
npoonxnrentnocrn saemntx ornomenn c 3-x o 6 mecxnen. B 1997 r.
saxonoarent, pearnpyx na norpenocrn +xonomnxn n rnxnx ]opmax sa-
1
Gesamtmetall warnt vor Regulierung der Zeitarbeit. Die Welt. 04.06.2010
2
Forschungsbericht zum Thema Arbeitnehmerberlassung. Endbericht zum 29. Mai
2009. Institut fr Arbeitsmarkt und Berufsforschung. S. 2930.
3
Urteil des Bundesverfassungsgerichts vom 04.04.1967 1 BvR 84/65 BVerfGE 21,
261 ff., Tenbrock, Klaus. Leiharbeit, in: Preis, Ulrich (Hrsg.). Innovative Arbeitsformen.
Kln. Verlag Dr. Otto Schmidt, 2005. S.914.
4
Amtliche Begrndung zum Regierungsentwurf vom 15.06.1971. BD-Drs. 6/2303. S.9.
5
(BGBl. I S. 1393), n nacroxmee npemx ecrnyer n peaxnnn or 03.02.1995 (BGBl. I
S. 158), nocnenne nsmenennx tnn nnecent 3axonom or 02.03.2009.
268
nxrocrn, nnocnr cneymmne naxnte nsmenennx n AG: maxcnmantnt
cpox sama tn ynennuen o 12 mecxnen, ocnanen sanper na saxnmuenne
cpountx rpyontx oronopon c saemntmn paornnxamn. B ro xe npemx
nx oecneuennx samnrt saemntx paornnxon tnn ocrannent es nsme-
nenn npeycmorpennte nx nnx rpyo- n connantno-npanonte rapanrnn
1
.
antnemax nnepannsannx saemnoro rpya nponcxonr n 2002 r.
2
3a-
xonoarent nontrancx yuecrt n 3axone or 10 exapx 2001 r. nnrepect
n npo]comson, n oennenn paoroarene. C ono cropont, ony-
crnmt maxcnmantnt cpox sama tn ynennuen c 12 o 24 mecxnen, c
pyro cropont, naunnax c 13-ro mecxna sama, npenpnxrne-nontsona-
rent oxsanoct rapanrnponart saemnomy paornnxy ecrnymmne y nero
ycnonnx rpya
3
.
Hocnenne cymecrnennte nsmenennx nnec 3axon or 23 exa-
px 2002 r.
4
o +roro AG tn nanpannen n nepnym ouepet na perynn-
ponanne ornomenn mexy arenrcrnom n saemntm paornnxom, rax xax
rontxo mexy nnmn nosnnxaer rpyonoe npanoornomenne. nx roro,
urot saemnt paornnx ne nec xapaxrepnt nx paoroarenx pncx
orcyrcrnnx paort, arenrcrno onxno tno saxnmuart c paornnxom
rpyono oronop na neonpeenennt cpox (sanper cpountx rpyontx
ornomenn). B rex cnyuaxx, xora n nopxxe ncxnmuennx onycxanoct
saxnmuenne cpounoro rpyonoro oronopa, ero cpox ne mor connaart
no npoonxnrentnocrn co cpoxom oronopa o npeocrannennn mexy
arenrcrnom n npenpnxrnem-nontsonarenem (sanper cnnxponnsannn).
K romy xe maxcnmantnax npoonxnrentnocrt sama na ono n ro
xe npenpnxrne ne morna npentmart 24 mecxnen
5
. 3axon or 23 exa-
px 2002 r. cnxn nce rpn ntmenasnanntx sanpera. Kpome roro, saxono-
arent nsmennn npanonym moent saemnoro rpya renept, xax n no
mnornx pyrnx enponecxnx crpanax, n n ornnune or panee ecrny-
mme n Iepmannn moenn, na saemnoro paornnxa pacnpocrpanxmrcx
ycnonnx rpya, ecrnymmee y npenpnxrnx-nontsonarenx
6
.
annte nononneennx tnn nanpannent na ynyumenne nonnrnxn
sanxrocrn, cosanne nontx paounx mecr, nontmenne xauecrna nocpe-
nnuecrna n noncxe paort
7
.
1
Klebeck, Ulf. Gleichstellung der Leiharbeitnehmer als Verfassungsversto. Baden
Baden. Nomos, 2004.S. 27.
2
Das J ob-AQTIV-Gesetz vom 10.12.2001 (BGBl. I S.3443).
3
Gesetz vom 23.12.2002 Erste Gesetz fr moderne Dienstleistungen am Ar-beitsmarkt
(BGBl. I S.4607).
4
Wank, Rolf. In: Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht. 10. Auage, Mnchen. Verlag
C. H. Beck, 2009. S. 639.
5
Ibid
6
BD-Drs. 15/25, 23.
7
Richtlinie 2008/104/EG, Abl. EU vom 05.12.2008, L 327/9. annax npexrnna npn-
menxercx x paornnxam, xoropte saxnmunnn rpyono oronop c arencrnom saemnoro
rpya nnn nntm opasom ncrynnnn c nnm n rpyonoe npanoornomenne n xoropte npe-
ocrannxmrcx n pacnopxxenne npenpnxrnx-nontsonarenx, urot npemenno paorart
no ero pyxonocrnom n xonrponem (cr. 1 npexrnnt).
269
19 noxpx 2008 r. tna npnnxra npexrnna EC 2008/104 o saemnom
rpye
1
. Ee nonoxennx onxnt trt nmnnemenrnponant n nemenxoe
npano o 5 exapx 2011 r. B cnxsn c +rnm paspaoran npoexr 3axona o
nnecennn nsmenenn n AG
2
.
3. Roun1ue saeuuoro 1pypa
Cornacno ycrounno npaxrnxe ueepantnoro cya Iepmannn no
rpyontm cnopam, saemnt rpy nmeer mecro, ecnn paoroarent npe-
ocrannxer n pacnopxxenne rpertero nnna paornnxon, xoroptm rperte
nnno no cnoemy ycmorpennm n ncxox ns nene cnoero npenpnxrnx
npeocrannxer paory n nxnmuaer n cocran cnoero npenpnxrnx
3
.
Hpeocrannenne paornnxon neoxonmo orrpannunnart or nocpe-
nnuecrna n rpyoycrpocrne. Fmpo (nocpennx) no rpyoycrpocrny ne
ncrynaer n rpyonte ornomennx c paornnxom. Herantnoe onpeenenne
nocpennuecrna n rpyoycrpocrne ano n 35 as.1 npen. 2 rpere
xnnrn Connantnoro xoexca: nocpennuecrno oxnartnaer nce nnt e-
xrentnocrn, xoropte nanpannent na saxnmuenne rpyonoro oronopa
(nnn yuennuecxoro oronopa) mexy paoroarenem n nnnom, nmymnm
paory, nnn nnnom, nmymnm nosmoxnocrt oyuennx npo]eccnn. Hpn
+rom ne oxsarentno onxen nacrynnrt pesyntrar nocpennuecrna n
nne saxnmuennx rpyonoro oronopa (nnn yuennuecxoro oronopa)
4
.
Ecrt c]ept +xonomnxn, n xoroptx sanpemeno ncnontsonanne saem-
noro rpya, nanpnmep, n crponrentcrne. Onaxo axe +ror sanper tn
uacrnuno cnxr 3axonom or 23 exapx 2003 r. B nacroxmee npemx saem-
nt rpy n crponrentcrne paspemen, ecnn +ro onycxaer ecrnymmn
n crponrentnom npenpnxrnn rapn]nt oronop, xoropt tn oxn-
nen omeoxsarentntm, nnn ecnn na arenrcrno n na npenpnxrne-nont-
sonarenx pacnpocrpanxercx xax mnnnmym n reuenne rpex ner onn n ror
xe pamount rapn]nt oronop nnn rapn]nt oronop, oxnnennt
omeoxsarentntm ( 1b AG).
Cymecrnymr onpeenennte npannna oprannsannn saemnoro rpya.
3aemnt rpy onycrnm rontxo npn nannunn paspemennx uee-
pantno cnyxt sanxrocrn ( 1 as. 1 npen. 2 n 26, 17 AG). ue-
epantnax cnyxa sanxrocrn ocymecrnnxer xonrpont sa ncnontsonann-
em saemnoro rpya ( 17, 18 AG).
Ecnn orcyrcrnyer paspemenne, rpyono oronop mexy arenrcrnom
n saemntm paornnxom, oronop mexy arenrcrnom n npenpnxrnem-
1
www.zeitarbeit-und-recht.de/tce/frame/data/453.pdf.
2
Preis, Ulrich. Individualarbeitsrecht. Lehrbuch fr Studium und Praxis. 3. Auage.
Kln. Verlag Dr. Otto Schmidt. 2009. S. 102.
3
Wank, Rolf. In: Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht. 10. Auage. Mnchen. Verlag C.
H. Beck, 2009. S. 655.
4
Schren, Peter (Hrsg.). Arbeitnehmerberlassungsgesetz. Kommentar. 4. Auage.
Mnchen. Verlag C. H. Beck, 2010. S.53.
270
nontsonarenem o npeocrannennn paornnxa npnsnamrcx neecrnn-
rentntmn. Ho cunraercx (ecrnyer ]nxnnx), uro nosnnxno rpyonoe
npanoornomenne mexy npenpnxrnem-nontsonarenem n saemntm pa-
ornnxom ( 10 as. 1 npen.1 AG).
4. Rpanonme o1uomeuun uexpy cy+ek1auu
saeuuoro 1pypa
3aemnt rpy xapaxrepnsyercx rpexcroponnnmn ornomennxmn mex-
y arencrnom saemnoro rpya, saemntm paornnxom n npenpnxrnem-
nontsonarenem.
4.1. Tpyponoe npanoo1uomeuue uexpy areu1c1nou
u pao1 uukou
Mexy arenrcrnom n paornnxom nosnnxaer rpyonoe npanoornome-
nne, xoropoe npoonxaercx no npemx npeocrannennx paornnxa rpe-
rtemy nnny (npenpnxrnm-nontsonarenm). Hocxontxy saemnt paor-
nnx ocymecrnnxer rpyonym ]ynxnnm no ornomennm x rpertemy nnny,
a ne paoroarenm, na +ro rpeyercx cornacne paornnxa (nepeaua yc-
nyr, 613 npen. 2 Ipaxancxoro ynoxennx Iepmannn, anee FIF)
1
.
uynxnnn paoroarenx ]axrnuecxn ntnonnxmr na cyexra: npe-
npnxrne-nontsonarent nmeer npano anart yxasannx saemnomy paor-
nnxy n necer oxsannocrn no oxpane ero rpya
2
. Arenrcrno oxsano nt-
nnaunnart paornnxy sapaornym nnary, npeocrannrt ornycx, a raxxe
ntnonnxrt nnte oxsannocrn paoroarenx.
Paornnx moxer trt ynonen no connantno onpananntm npn-
unnam, r.e. npnunnam, cnxsanntm c nnunocrtm nnn noneennem paor-
nnxa nnn n cnxsn c nponsnocrnenntmn npnunnamn ( 1 as. 2 3axona
o samnre or neoocnonanntx ynontnenn Kndigungsschutzgesetz).
Vnontnenne ne onxno trt connantno onpananntm, ecnn saemnt
paornnx ne nonaaer no c]epy ecrnnx ntmenasnannoro 3axona,
r.e. n cnyuaxx, xora rpyonoe npanoornomenne nnrcx mentme mecrn
mecxnen nnn y paoroarenx paoramr nxrt nnn mentme paornnxon.
K uncny nponsnocrnenntx npnunn ynontnennx ornocnrcx n uacr-
nocrn cnryannx, xora arenrcrno ne moxer npeocrannrt saemnomy pa-
ornnxy paory ns-sa orcyrcrnnx coornercrnymmero oronopa npeo-
crannennx c npenpnxrnem-nontsonarenem. Ha npaxrnxe ynontnenne
npnsnaercx oocnonanntm, ecnn npoonxnrentnocrt npocrox (oxna-
nnx paort) nnrcx ne menee rpex mecxnen
3
.
1
Junker, Abbo. Grundkurs Arbeitsrecht. 7. Auage. Mnchen. Verlag C. H. Beck 2008, S. 60
2
Wank, Rolf. In: Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht. 10. Auage. Mnchen. Verlag
C. H. Beck, 2009. S. 643.
3
Schren, Peter (Hrsg.). Arbeitnehmerberlassungsgesetz. Kommentar. 4. Auage. Mnchen.
Verlag C. H. Beck, 2010. S. 67.
271
Cpoxn npeynpexennx o ynontnennn yperynnponant n 622 as. 1
n 2 FIF. Omn cpox npeynpexennx o ynontnennn cocrannxer 4 ne-
enn. B sanncnmocrn or npoonxnrentnocrn paort na npenpnxrnn
cpox npeynpexennx o ynontnennn ynennunnaercx or 1 o 7 mecxnen.
Onaxo n rapn]nom oronope na ocnonannn 622 as. 4 FIF uacro npe-
ycmarpnnamrcx onee xoporxne cpoxn npeynpexennx o ynontnennn
1
.
Baxnemnm npnnnnnom, xoropt nneen 3axonom or 23 exa-
px 2003 r., xnnxercx sanper ncxpnmnnannn saemnoro paornnxa no
ornomennm x paornnxam npenpnxrnx-nontsonarenx (equal pay,
equal treatment).
B nnreparype ntcxasano mnenne, uro sect nmeer mecro ocot sa-
nper ncxpnmnnannn, xoropt nentsx cpannnrt c sanperom ncxpnmn-
nannn xenmnn; nnn, paorammnx na ocnone cpounoro rpyonoro oro-
nopa n r.n., nocxontxy ne conocrannxmrcx ycnonnx rpya, ecrnymmne
na onom n rom xe npenpnxrnn. B +rom cnyuae paoroarent (arenr-
crno) onxen nsxrt sa ocnony ycnonnx rpya, ecrnymmne y pyroro
paoroarenx (npenpnxrnx-nontsonarenx)
2
.
Cornacno 9 N 2 AG xnnxmrcx neecrnnrentntmn cornamennx,
xoropte npeycmarpnnamr nx saemnoro paornnxa xymne cymecrnen-
nte ycnonnx rpya, uem nx conocrannmoro paornnxa npenpnxrnx-
nontsonarenx. Ho cymecrnennte ycnonnx rpya, ncxox ns oocnona-
nnx npoexra 3axona or 23 exapx 2003 r., nonaamr nce ycnonnx rpya,
xoropte moryr trt npemerom oronopennocrn cropon rpyonoro
oronopa. Hanpnmep, +ro moxer trt pasmep sapaorno nnart, npo-
onxnrentnocrt paouero npemenn, ornycx, nontsonanne connantntmn
yupexennxmn
3
. Hocne npnnxrnx npexrnnt EC o saemnom rpye cyme-
crnennte ycnonnx rpya yyr onpeenxrtcx ncxox ns nepeunx, yxasan-
noro n cr. 3 npexrnnt. K nnm ornocxrcx paouee npemx, npemx ortxa n
sapaornax nnara. 3a ocnony cpannennx epercx paornnx, xoropt tn
t npnnxr na paory nenocpecrnenno npenpnxrnem-nontsonarenem na
ro xe camoe paouee mecro, uro n saemnt paornnx (cr. 5 npexrnnt).
Hs npnnnnna o sanpere ncxpnmnnannn n 3axone npeycmorpent
ncxnmuennx, xoropte cymecrnenno cnnxamr snauenne +roro npnnnnna.
Hcxnmuennx ns npannna o sanpere nepannoro opamennx nosmoxnt
n ornomennn espaorntx n nepnte mecrt neent paort n npn nann-
unn ocooro rapn]noro perynnponannx ( 9 N 2 AG). onycrnmocrt
raxoro ncnosnrnnnoro rapn]noro perynnponannx npnnonr x romy, uro
nocpecrnom rapn]ntx oronopon yxymaercx nonoxenne saemntx pa-
ornnxon npexe ncero n ornomennn sapaorno nnart no cpannennm
c paornnxamn npenpnxrnx-nontsonarenx.
1
Wank, Rolf. In: Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht. 10. Auage. Mnchen. Verlag
C.H. Beck, 2009. S. 666.
2
BD-Drs. 15/25, 38.
3
Waltermann, Raimund. Fehlentwicklung in der Leiharbeit. NZA. 2010. S. 483.
272
Hpn +rom rapn]nte oronopt ecrnymr ne nopmarnnno. 95% saemntx
paornnxon oxnauent ne nanpxmym rapn]ntmn oronopamn. Ho n rpyo-
ntx oronopax +rnx paornnxon npeycmorpeno ycnonne o pacnpocrpane-
nnn na nnx coornercrnymmnx nonoxenn rapn]ntx oronopon
1
. Hemenxne
yuente ormeuamr, uro raxoe perynnponanne xnnxercx neotuntm nx rpy-
onoro npana n npornnopeunr nenxm rapn]noro perynnponannx
2
.
onycxaemax nemenxnm saxonoarentcrnom neorpannuennax rapn]-
nax ncnosnrnnnocrt n perynnponannn cymecrnenntx ycnonn rpya sa-
emntx paornnxon npornnopeunr nonoxennxm npexrnnt EC 2008/104
o saemnom rpye. npexrnna onycxaer ncxnmuennx ns npannna o ne-
pannom opamennn n rapn]ntx oronopax, no rontxo ecnn npn +rom ne
onycxaercx cnnxennx omero yponnx samnrt saemntx paornnxon (cr.
npexrnnt). Ho+romy ne nosnee 5 exapx 2011 r. n nemenxoe saxonoa-
rentcrno onxnt trt nnecent nsmenennx, orpannunnammne nosmox-
nocrt yxymennx npanonoro nonoxennx saemntx paornnxon nocpe-
crnom rapn]noro perynnponannx.
Hcxox ns 11 as. 4 npen. 2 AG paoroarent (arenrcrno) ne ocno-
oxaercx or oxsannocrn no ntnnare sapnnart n nepno npocrox (oxn-
annx paort), xora arenrcrno ne nmeer nosmoxnocrn npeocrannrt
paornnxa npenpnxrnm-nontsonarenm. B AG nonpoc o pasmepe sapa-
orno nnart n raxne nepnot ne yperynnponan. Paoroarent ne oxsan
ntnnaunnart sapaornym nnary n pasmepe, npeycmorpennom y npexne-
ro npenpnxrnx-nontsonarenx. Vponent sapaorno nnart n nepno npo-
crox xnnxercx ocrarouno nnsxnm, nocxontxy +ro enncrnennt nepno
npemenn, xora paoroarent moxer camocroxrentno onpeenxrt pasmep
sapaorno nnart. B nmom cnyuae, pasmep sapaorno nnart ne on-
xen trt nnxe yponnx, onpeenxemoro ncxox ns rpeonann optx
npanon ( 138 FIF)
3
.
Hpoen n AG no nonpocy o pasmepe sapaorno nnart n raxne ne-
pnot, na nam nsrnx, xnnxercx eme onnm cymecrnenntm neocrarxom
perynnponannx, cnnxammnm yponent samnrt saemnoro paornnxa.
4.2. oronop o npepoc1anneuuu pao1uuka uexpy areu1c1nou
u npepnpun1ueu-nonusona1eneu
Mexy arenrcrnom n npenpnxrnem-nontsonarenem saxnmuaercx o-
ronop o npeocrannennn paornnxa.
Cornacno 12 as. 1 npen. 1 AG raxo oronop onxen trt sa-
xnmuen n nnctmenno ]opme n otuno on saxnmuaercx na onpeenen-
nt cpox. Arenrcrno onxno coomnrt npenpnxrnm-nontsonarenm o
1
Wank, Rolf. In: Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht. 10. Auage. Mnchen. Verlag
C. H. Beck, 2009. S. 669.
2
Ibid. 668.
3
Preis, Ulrich. Individualarbeitsrecht. Lehrbuch fr Studium und Praxis. 3. Auage.
Kln. Verlag Dr. Otto Schmidt, 2009. S. 102.
273
nannunn paspemennx na ocymecrnnenne exrentnocrn no npeocranne-
nnm paornnxon n nesamennrentno nponn]opmnponart npenpnxrne n
cnyuae norepn raxoro paspemennx.
Taxo oronop xnnxercx nonnom oronopa o oxasannn ycnyr.
Arenrcrno ntnonnxer ocnonnte n ononnnrentnte oxsannocrn pa-
oroarenx
1
. Ho ornomennm x npenpnxrnm-nontsonarenm ono necer
pncx oecneuennx nepconanom n necer ornercrnennocrt (oxsannocrt
nosmemennx ymepa) sa ntop npeocrannxemoro paornnxa
2
.
Hexoropte yuente nonaramr, uro arenrcrno raxxe necer orner-
crnennocrt, ecnn ntpannt paornnx ne npncrynnr x paore y npe-
npnxrnx-nontsonarenx
3
.
Ecnn arenrcrno npeocrannr paornnxa, xoropt ne nmeer neoxo-
nmo xnann]nxannn, nmeer mecro npocpouxa onxnnxa ( 286 FIF),
ecnn ono ne moxer npeocrannrt raxoro paornnxa nmeer mecro
nenosmoxnocrt ncnonnennx ( 275 FIF), arenrcrno necer ornercrnen-
nocrt na ocnonannn 280 as. 1 n 3, 283 FIF
4
.
Ho oronopy npeocrannennx npenpnxrne-nontsonarent oxsano
ntnnarnrt arenrcrny nosnarpaxenne. annax oxsannocrt ne orna-
aer, ecnn npenpnxrne ne moxer npeocrannrt saemnomy paornnxy
paory no npemx ecrnnx oronopa npeocrannennx, nocxontxy +ro xn-
nxercx pncxom npenpnxrnx-nontsonarenx
5
.
Ecnn paornnx napymaer cnon oxsannocrn ns rpyonoro npanoor-
nomennx c arenrcrnom, npenpnxrne-nontsonarent oxsano coomnrt
o +rom arenrcrny
6
.
4.3. Rpanonan npupopa o1uomeuu uexpy npepnpun1ueu
nonusona1eneu u pao1uukou
Hocxontxy ncxox ns 10 as. 1 AG mexy npenpnxrnemnontso-
narenem n paornnxom ne nosnnxaer rpyonoe npanoornomenne, cnop-
ntm xnnxercx nonpoc o npanono npnpoe anntx ornomenn.
Hemenxne yuente npenoxnnn no mentme mepe rpn noxoa no
nponeme o npanono npnpoe ornomenn mexy saemntm paornnxom
n npenpnxrnem-nontsonarenem. Or noxoa no xnann]nxannn +rnx or-
nomenn sanncnr pemenne nonpoca o ornercrnennocrn saemnoro pa-
ornnxa nepe npenpnxrnem-nontsonarenem.
Ocnonnte noxot:
1. Bosnnxaer na rpyontx npanoornomennx: mexy saemntm pa-
ornnxom n arenrcrnom n mexy saemntm paornnxom n npenpnxrn-
1
BAG 30.1.1991 AP Nr.8 zu 10 AG.
2
Konzen, Horst. Arbeitsrechtliche Drittbeziehungen Gedanken ber Grundlagen und
Wirkungen der gespaltenen Arbeitgeberstellung. Zfa. 1982. 259, 280 ff.
3
Wank, Rolf. In: Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht, 10. Auage. Mnchen. Verlag
C. H. Beck, 2009. S. 644
4
Ibid. S. 644.
5
Ibid. S. 641.
6
Mayer-Maly, Theo. Das Leiharbeitsverhltnis. Zfa. 1972, 1,22 ff.
274
em-nontsonarenem. 3ra rouxa spennx tna ntcxasana n nauane 80-x ro-
on
1
, n nacroxmee npemx ona ne cornacyercx c nosnnne saxonoarenx
2
.
2. Fontmnncrno yuentx xnann]nnnpymr ornomenne mexy saem-
ntm paornnxom n npenpnxrnem-nontsonarenem xax oxsarentcrnen-
noe es nepnnuno oxsannocrn no npeocrannennm ncnonnennx ( 241
as. 1 FIF). Hcxox ns +roro, paornnx ne oxsan nenocpecrnenno x
ntnonnennm paort, a nnmt ynpanomouen n cnny 362 as. 2 FIF nt-
nonnnrt cnoe no ornomennm x arenrcrny oxsarentcrno uepes npeo-
crannenne ncnonnennx rpertemy nnny (npenpnxrnm-nontsonarenm)
(nenacroxmn oronop n nontsy rpertero nnna)
3
. B raxom cnyuae saem-
nt paornnx necer ornercrnennocrt nepe npenpnxrnem-nontsonare-
nem rontxo ns ennxra
4
.
3. B nocnenee npemx nce uame npecrannen noxo, uro npe-
npnxrne-nontsonarent nmeer camocroxrentnoe npano rpeonannx nt-
nonnennx paort, ntrexammee ns rpyonoro npanoornomennx mexy
arenrcrnom n saemntm paornnxom. Hpn +rom rpyono oronop mexy
arenrcrnom n saemntm paornnxom paccmarpnnaercx xax nacroxmn o-
ronop n nontsy rpertero nnna (n annom cnyuae npenpnxrnx-nont-
sonarenx) n cmtcne 328 as. 2 FIF
5
. Paornnx orneuaer ne rontxo ns
ennxra, no n npn npnunnennn npenpnxrnm-nontsonarenm nmyme-
crnennoro ymepa ( 280 FIF)
6
.
5. 3aknmueuue
Her ocnonann onacartcx, uro nernnnunte ]opmt sanxrocrn non-
nocrtm ntrecnxr nopmantnoe rpyonoe npanoornomenne, onaxo nx
snauenne, n n rom uncne saemnoro rpya, nospacraer xax n Iepmannn, rax
n no ncem mnpe.
Cnoxnocrt nonpocon, cnxsanntx c npanontm perynnponannem saem-
noro rpya, xomnnexcnt xapaxrep AG n neoxonmocrt yuera cnry-
annn na ptnxe rpya oxcnxmr mnorouncnennte nsmenennx, nnecen-
nte n +ror saxon. Hecmorpx na ro, uro ontr npanonoro perynnponannx
saemnoro rpya n Iepmannn cocrannxer nourn uertpe ecxrnnernx, co-
npemennoe nemenxoe saxonoarentcrno o saemnom rpye ne cnoono
1
Schren, Peter (Hrsg.). Arbeitnehmerberlassungsgesetz. Kommentar. 4. Auage.
Mnchen. Verlag C. H. Beck, 2010. S. 45.
2
Wank, Rolf. In: Erfurter Kommentar zum Arbeitsrecht, 10. Auage. Mnchen. Verlag
C. H. Beck, 2009. S. 644.
3
Tenbrock, Klaus. Leiharbeit, in: Preis, Ulrich (Hrsg.). Innovative Arbeitsformen. Kln.
Verlag Dr. Otto Schmidt, 2005. S. 945.
4
Preis, Ulrich. Individualarbeitsrecht. Lehrbuch fr Studium und Praxis. 3. Auage.
Kln. Verlag Dr. Otto Schmidt, 2009. S. 102103; Tenbrock, Klaus. Leiharbeit, in: Preis,
Ulrich (Hrsg.). Innovative Arbeitsformen. Kln. Verlag Dr. Otto Schmidt, 2005. S. 945.
5
Tenbrock, Klaus. Leiharbeit, in: Preis, Ulrich (Hrsg.). Innovative Arbeitsfor-men. Kln.
Verlag Dr. Otto Schmidt, 2005. S. 946.
6
Gesamtmetall warnt vor Regulierung der Zeitarbeit. Die Welt. 04.06.2010.
or neocrarxon n ne nce mpnnuecxne nponemt namnn saxonoarent-
noe pemenne. K npnmepy, saxonoarentno ne onpeenena mpnnuecxax
npnpoa ornomenn mexy saemntm paornnxom n npenpnxrnem-
nontsonarenem; ne yperynnponan nonpoc o pasmepe sapaorno nnart,
xoropym onxno ntnnaunnart saemnomy paornnxy arencrno saemnoro
rpya n nepno orcyrcrnnx paort.
3axon o nnecennn nsmenenn n AG or 23.12.2003 r. saxpennn nax-
nt npnnnnn nencxpnmnnannn saemnoro paornnxa no cpannennm c
paornnxamn npenpnxrnx-nontsonarenx. Onaxo nocpecrnom rapn]-
ntx oronopon, xax nanpxmym, rax n uepes nxnmuenne n rpyono oro-
nop coornercrnymmero ycnonnx, moxno orxnonxrtcx or +roro npnnnnna.
Bosnnxna neotunax nx rpyonoro npana cnryannx, xora na npaxrnxe
nponcxonr ceptesnoe orxnonenne or rpyontx cranapron n cropony in
peius. V nemenxoro saxonoarenx ecrt npemx o 5 exapx 2011 r., urot
npnnecrn nonoxennx nannonantnoro saxonoarentcrna n coornercrnne c
nonoxennxmn npexrnnt EC 2008/104 o saemnom rpye.
Cneymmee nonnoneenne n nemenxom saxonoarentcrne moxer
trt cnxsano c nneennem mnnnmantno sapaorno nnart nx saem-
ntx paornnxon. o cnx nop n +ro c]epe ona ne ycranonnena, nocxont-
xy cymecrnyer ontmoe xonnuecrno oennenn paoroarene n npo-
]comson n ecrnymr mnorouncnennte rapn]nte oronopt
1
.
Ha raxoe pemenne nonnnxna npaxrnxa npenpnxrnx Schlecker (+ro
ne enncrnennoe npenpnxrne, xoropoe npononr raxym nonnrnxy), xo-
ropoe cnauana ynonnno cnonx paornnxon, a sarem nneno nx na npenpn-
xrne xax saemntx paornnxon co snaunrentno onee nnsxo sapaorno
nnaro. Ho n mae 2011 r. Iepmannx onxna nonnocrtm orxptrt cno
ptnox rpya nx paornnxon ns noctmn nocrounoenponecxnx crpan-
unenon EC. Ecrt onacennx, uro +ro moxer npnnecrn x cnnxennm yponnx
sapaorno nnart
2
.
B nacroxmee npemx ueepantnoe Mnnncrepcrno rpya Iepmannn
nororonnno ncxyccnonnt npoexr saxona, xoropt nanpannen na ro,
urot:
npenxrcrnonart npaxrnxe, xora paornnxa cnauana ynontnxmr, a
sarem nnoxr na ro xe nnn pyroe npenpnxrne roro xe xonnepna
xax saemnoro paornnxa, no c xymnmn ycnonnxmn rpya;
uepes ycranonnenne mnnnmantno sapaorno nnart n +ro
c]epe orpannunrt nosmoxnocrt npenpnxrnx-nontsonarenx or-
xnonxrtcx or npnnnnna nencxpnmnnannn (equal pay) nocpe-
crnom npnmenennx rapn]ntx oronopon, n xoroptx ne npeycmo-
rpen mnnnmantnt pasmep sapaorno nnart;
nmnnemenrnponart n nannonantnoe npano npexrnny EC o saem-
nom rpye
3
.
1
Zeitarbeit soll Mindestlohn bekommen. Financial Times Deutschland. 15.06.2010.
2
Zeitarbeit soll Mindestlohn bekommen. Financial Times Deutschland. 15.06.2010.
3
http://www.aus-portal.de/gesetzgebung_16931.htm.
276
B.B. Kopoo:euro
1
RPABOBOE PEFYRHPOBAHHE TPYA
MEHUHHCKHX PABOTHHKOB H TPYOBOH
KOEKC POCCHHCKOH OEEPAUHH
Hpanonoe perynnponanne rpya npn ncem cnoem enncrne npeno-
naraer ycranonnenne cnenn]nuecxnx npannn, npnmenxemtx x rem nnn
nntm rpynnam cnennantntx cyexron.
Enncrno rpyonoro npana npoxnnxercx n rom, uro ero ocnony co-
crannxmr omne nopmt, ecrnne xoroptx pacnpocrpanxercx na ncex
cyexron rpyontx ornomenn. Onaxo ennte nopmt ne nosnonxmr
yuecrt cnenn]nxy pasnnuntx cyexron rpyonoro npana n pasnnuntx
nnon rpya. 3ro pasnnune n xnnxercx oexrnnno ocnono nx n]-
]epennnannn rpyonoro saxonoarentcrna.
n]]epennnannx npanonoro perynnponannx rpya nmeer onpee-
nennte ocnonannx, xoropte npnnxro ennrt na:
a) ocnonannx, cnxsannte c cyexrntmn ocoennocrxmn paornnxa;
) ocnonannx, cnxsannte c oexrnnntmn ycnonnxmn rpya
2
.
Ocoennocrn perynnponannx rpya n cnxsn c xapaxrepom n ycnonnx-
mn rpya, ncnxo]nsnonornuecxnmn ocoennocrxmn oprannsma, npnpo-
no-xnnmarnuecxnmn ycnonnxmn, nannunem cementx oxsannocre, a
raxxe pyrnx ocnonann ycranannnnamrcx rpyontm saxonoarent-
crnom n nntmn nopmarnnntmn npanontmn axramn, coepxamnmn
nopmt rpyonoro npana, xonnexrnnntmn oronopamn, cornamennxmn,
noxantntmn nopmarnnntmn axramn. Hpn +rom ocoennocrn perynnpo-
nannx rpya, nnexymne sa coo cnnxenne yponnx rapanrn paornn-
xam, orpannuenne nx npan, nontmennx nx ncnnnnnnapno n (nnn) ma-
repnantno ornercrnennocrn, moryr ycranannnnartcx ncxnmunrentno
Tpyontm xoexcom Pu (cr. 252)
3
(anee TK Pu).
Mennnncxo exrentnocrn npncyma onpeenennax cnenn]nxa.
B nepnym ouepet, +ra exrentnocrt npenonaraer nontmennym cre-
nent ornercrnennocrn mennnncxnx paornnxon sa xnsnt n soponte
cnonx nannenron. Bmecre c rem mennnncxax exrentnocrt conpxxena
c ntcoxo crenentm pncxa nx xnsnn n sopontx camnx paornnxon
spanooxpanennx, rax xax onn nonepramrcx nosecrnnm npentx
nponsnocrnenntx ]axropon (xnmnuecxnx, ]nsnuecxnx, nonornue-
cxnx n p.), a raxxe xonraxrnpymr c ontntmn, a snaunr, npncyrcrnyer
pncx sapaxennx pasnnuntmn saonenannxmn.
1
onenr xa]ept rpyonoro npana n oxpant rpya mpnnuecxoro ]axyntrera
CHIV, xannar mpnnuecxnx nayx.
2
Cm.: Tpyonoe npano: Vuennx / Ho pe. C.H. Maepuua, E.B. Xox.oea. M., 2005. C. 291.
3
Cm.: Tpyonoe npano Poccnn: Vuennx nx nyson / Ho om. pe. E.B. Xox.oea,
B.A. Caqouoea. M., 2008. C. 488489.
277
Cxasannoe ntme oycnonnnnaer neoxonmocrt ocooro noxoa
x perynnponannm rpya mennnncxnx paornnxon, xoropt onxen
ntpaxartcx: no-nepntx, n npexnnennn nontmenntx rpeonann x
xnann]nxannn n npo]eccnonantno xomnerenrnocrn mennnncxnx pa-
ornnxon n ycranonnennn ocooro nopxxa onycxa nx x paore; no-
nroptx, n ycranonnennn cnenn]nxn peannsannn orentntx rpyontx
npan mennnncxnx paornnxon; n-rpertnx, n ycranonnennn ocotx
ycnonn nx rpya, nosnonxmmnx mnnnmnsnponart npo]eccnonantnt
pncx n xomnencnponart nosecrnne npentx nponsnocrnenntx ]ax-
ropon; n-uerneprtx, n npeocrannennn mennnncxnm paornnxam o-
nonnnrentntx ntror, nanpannenntx na crnmynnponanne nx paort n
c]epe oxpant sopontx nacenennx.
Mennnncxnmn paornnxamn xnnxmrcx nnna, ocymecrnnxmmne ex-
rentnocrt n onacrn spanooxpanennx n sannmammne no rpyonomy o-
ronopy onxnocrn, xoropte rpeymr nannunx cnennantnoro mennnn-
cxoro opasonannx, nornepxennoro coornercrnymmnmn oxymenramn.
B ocymecrnnennn mennnncxo exrentnocrn napxy c nnnamn, o-
naammnmn cpennm nnn ntcmnm npo]eccnonantntm mennnncxnm
opasonannem, yuacrnyer raxxe ncnomorarentnt nepconan: mnamn
mennnncxn nepconan, nonrenn cannrapnoro anrorpancnopra, pao-
une, ocymecrnnxmmne ocnyxnnanne mennnncxo rexnnxn n p. Hx
rpy recno cnxsan c rpyom paornnxon, nenocpecrnenno oxastnam-
mnx mennnncxym nomomt, a noromy orentnte ocoennocrn npano-
noro perynnponannx rpya mennnncxnx paornnxon xapaxrepnt n nx
ncnomorarentnoro nepconana.
B TK Pu npanonomy perynnponannm rpya mennnncxnx paornnxon
nocnxmena nnmt ona crartx (cr. 350), coepxamax nanxernte nop-
mt o paouem npemenn n exerontx ononnnrentntx ornycxax +ro
xareropnn nnn. Taxax nosnnnx saxonoarenx, nosmoxno, oxcnxercx
nannunem ontmoro uncna nosaxonntx nopmarnnntx axron, perna-
menrnpymmnx rpyonte ornomennx n oprannsannxx spanooxpanennx.
Onaxo, yunrtnax, uro mennnncxne paornnxn npecrannxmr coo
nectma mnorouncnennym cocrannxmmym rpyocnoconoro nacenennx
crpant, neocrarounoe nnnmanne saxonoarenx x perynnponannm nx
rpya n ocnonnom xon]nnnponannom axre o rpye npx nn cneyer
npnnercrnonart.
Fonee roro, npnnnmax no nnnmanne nannune n TK Pu orentno rna-
nt (rn. 53), nocnxmenno ocoennocrxm perynnponannx rpya paornn-
xon, nanpannxemtx na paory n nnnomarnuecxne npecrannrentcrna n
xoncyntcxne yupexennx Poccncxo ueepannn, a raxxe n npecra-
nnrentcrna ]eepantntx opranon ncnonnnrentno nnacrn n rocyap-
crnenntx yupexenn Poccncxo ueepannn sa rpannne, xoroptx
xnno mentme, uem mennnncxnx paornnxon, paccmarpnnaemax nosnnnx
saxonoarenx npecrannxercx nectma nenornuno.
278
Bmecre c rem cymecrnymr n cyryo npanonte aprymenrt n nontsy
onee erantnoro perynnponannx rpya mennnncxnx paornnxon na
yponne TK Pu. Kax nsnecrno, TK Pu ycranonnn npnopnrer ecrnnx ero
nopm no cpannennm c nntmn nopmarnnntmn axramn, perynnpymmnmn
rpyonte ornomennx. Cornacno cr. 5 TK Pu nopmt rpyonoro npana,
coepxamnecx n nntx ]eepantntx saxonax, onxnt coornercrnonart
Koexcy. B cnyuae npornnopeun mexy TK Pu n nntm ]eepantntm
saxonom, coepxamnm nopmt rpyonoro npana, npnmenxercx TK Pu.
Ecnn nnont npnnxrt ]eepantnt saxon, coepxamn nopmt rpyo-
noro npana, npornnopeunr TK Pu, ro +ror ]eepantnt saxon npnme-
nxercx npn ycnonnn nnecennx coornercrnymmnx nsmenenn n Koexc.
C yuerom nonoxenn cr. 252 TK Pu cxasannoe ntme nornepxa-
er neoxonmocrt ycranonnennx n Koexce raxnx ocoennocre pery-
nnponannx rpya mennnncxnx paornnxon, xoropte nnexyr sa coo
oycnonnennte xapaxrepom n ycnonnxmn ntnonnennx paort orpann-
uennx nx npan, a raxxe cnenn]nxy ncnnnnnnapno ornercrnennocrn
+ro xareropnn nnn. B nacroxme crarte c]opmynnponant nexoropte
npenoxennx no ononnennm TK Pu nopmamn o ocoennocrxx pery-
nnponannx rpya mennnncxnx paornnxon.
Tax, saxonoarentcrno Pu ycranannnnaer ocote ycnonnx onycxa
mennnncxnx paornnxon x ocymecrnnennm nmn cnoe npo]eccno-
nantno exrentnocrn. Coornercrnymmne rpeonannx coepxarcx n
3axone Pu or 22 nmnx 1993 r. N 5487-1 Ocnont saxonoarentcrna Poc-
cncxo ueepannn o oxpane sopontx rpaxan
1
(anee Ocnont
saxonoarentcrna o oxpane sopontx).
Cornacno cr. 54 Ocnon saxonoarentcrna o oxpane sopontx npano
na sanxrne mennnncxo n ]apmanenrnuecxo exrentnocrtm n Poc-
cncxo ueepannn nmemr nnna, nonyunnmne ntcmee nnn cpenee me-
nnnncxoe n ]apmanenrnuecxo opasonanne n Poccncxo ueepannn,
nmemmne nnnom n cnennantnoe snanne, a raxxe ceprn]nxar cnenn-
anncra n nnnensnm na ocymecrnnenne mennnncxo nnn ]apmanenrn-
uecxo exrentnocrn. Ceprn]nxar cnennanncra ntaercx no oxonua-
nnn nocnenysoncxoro npo]eccnonantnoro opasonannx (acnnpanrypa,
opnnarypa), nnn ononnnrentnoro opasonannx (nontmenne xnann-
]nxannn, cnennannsannx), nnn nponepounoro ncntrannx, npononmoro
xomnccnxmn npo]eccnonantntx mennnncxnx n ]apmanenrnuecxnx ac-
connann, no reopnn n npaxrnxe nspanno cnennantnocrn, nonpocam
saxonoarentcrna n onacrn oxpant sopontx rpaxan.
Hnna, ne nmemmne saxonuennoro ntcmero mennnncxoro nnn
]apmanenrnuecxoro opasonannx, moryr trt onyment x sanxrnm
mennnncxo nnn ]apmanenrnuecxo exrentnocrtm n onxnocrxx
paornnxon co cpennm mennnncxnm opasonannem n nopxxe, ycra-
nannnnaemom ]eepantntm opranom ncnonnnrentno nnacrn n onacrn
spanooxpanennx (n nacroxmee npemx raxo nopxox orcyrcrnyer).
1
C3 Pu. 2003. N 8. Cr. 757.
279
Bpaun nnn nponnsopt, ne paoranmne no cnoe cnennantnocrn o-
nee nxrn ner, moryr trt onyment x npaxrnuecxo mennnncxo nnn
]apmanenrnuecxo exrentnocrn nocne npoxoxennx nepenororonxn
n coornercrnymmnx yuentx saneennxx nnn na ocnonannn nponepou-
noro ncntrannx, npononmoro xomnccnxmn npo]eccnonantntx men-
nnncxnx n ]apmanenrnuecxnx acconnann. Paornnxn co cpennm me-
nnnncxnm nnn ]apmanenrnuecxnm opasonannem, ne paoranmne no
cnoe cnennantnocrn onee nxrn ner, moryr trt onyment x npaxrn-
uecxo mennnncxo nnn ]apmanenrnuecxo exrentnocrn nocne no-
rnepxennx cnoe xnann]nxannn n coornercrnymmem yupexennn ro-
cyapcrnenno nnn mynnnnnantno cncremt spanooxpanennx nno na
ocnonannn nponepounoro ncntrannx, npononmoro xomnccnxmn npo-
]eccnonantntx mennnncxnx n ]apmanenrnuecxnx acconnann.
Taxnm opasom, ycranonnenne ocooro nopxxa onycxa x npaxrnue-
cxo exrentnocrn npaue, nponnsopon, a raxxe paornnxon co cpennm
mennnncxnm nnn ]apmanenrnuecxnm opasonannem, xoropte ne pao-
rann no cnoe cnennantnocrn onee nxrn ner, npenonarammero ox-
sarentnocrt npoxoxennx nepenororonxn, nontmennx xnann]nxannn
nno nponepounoro ncntrannx cneyer paccmarpnnart xax cnoeopasnoe
orpannuenne npana na cnoonoe pacnopxxenne cnonmn cnoconocrxmn
x rpyy, ncxnmuammee nx yxasanntx xareropn paornnxon nosmox-
nocrt ecnpenxrcrnennoro nosononnennx npo]eccnonantno exrent-
nocrn nocne nnrentnoro nepeptna.
Vunrtnax cnenn]nxy mennnncxo exrentnocrn, a raxxe nosmox-
nocrt nnnxnnx nnrentnoro nepeptna n ee ocymecrnnennn na xnann]n-
xannm nnna, nenecoopasnocrt ycranonnennx raxoro ocooro nopxxa
ne ntstnaer comnenn. Onaxo, xax npecrannxercx, c yuerom nono-
xenn cr. 252 TK Pu nopmt o ocoennocrxx onycxa mennnncxnx
paornnxon x ocymecrnnennm nmn cnoe npo]eccnonantno exrent-
nocrn, n rom uncne n cnyuae nnrentnoro nepeptna, cneonano t npe-
ycmorpert n TK Pu.
nx mennnncxnx paornnxon ycranannnnaercx coxpamennax npo-
onxnrentnocrt paouero npemenn ne onee 39 uacon n neenm. B sa-
nncnmocrn or onxnocrn n (nnn) cnennantnocrn npoonxnrentnocrt
paouero npemenn mennnncxnx paornnxon onpeenxercx Hpannrent-
crnom Pu (u. 1 cr. 350 TK Pu).
B coornercrnnn c nocranonnennem Hpannrentcrna Pu or 14 ]enpa-
nx 2003 r. N 101 O npoonxnrentnocrn paouero npemenn mennnn-
cxnx paornnxon n sanncnmocrn or sannmaemo nmn onxnocrn n (nnn)
cnennantnocrn
1
c yuerom xapaxrepa n ycnonn rpya nx mennnncxnx
paornnxon ycranannnnamrcx: 36-uaconax, 33-uaconax n 30-uaconax
paoune neenn. Vxasanntm nocranonnennem yrnepxent nepeunn
onxnocre n (nnn) cnennantnocre mennnncxnx paornnxon, opra-
1
C3 Pu. 2003. N 8. Cr.757.
280
nnsann, a raxxe orenenn, nanar, xanneron n ycnonn rpya, paora
n xoroptx aer npano na coxpamennym paouym neenm coornercrny-
mme npoonxnrentnocrn. 3rnm xe nocranonnennem ycranonneno co-
xpamennoe paouee npemx npoonxnrentnocrtm 24 uaca n neenm nx
mennnncxnx paornnxon, nenocpecrnenno ocymecrnnxmmnx ramma
repannm n +xcnepnmenrantnoe ramma-onyuenne ramma-npenaparamn n
panomannnynxnnonntx xannerax n naoparopnxx.
Kpome roro, npoonxaer ecrnonart nocranonnenne CHK CCCP or
11 exapx 1940 r. N 2499 O npoonxnrentnocrn paouero nx men-
nnncxnx paornnxon
1
, xoropoe ycranannnnaer exenennym npoonxn-
rentnocrt paouero npemenn nx pasnnuntx xareropn mennnncxnx
paornnxon: npoonxnrentnocrt paouero nx mennnncxnx paornn-
xon pasnnuaercx n sanncnmocrn or sannmaemo nmn onxnocrn n (nnn)
cnennantnocrn n cocrannxer 6,5 n 5,5 uacon n pacuere na mecrnnen-
nym paouym neenm. Ouennno, uro annt nopmarnnnt npanono
axr n onpeenenno crenenn yxe ycrapen.
B nenxx ynopxouennx npanonoro perynnponannx paouero npemenn
mennnncxnx paornnxon cneyer ycranonnrt n TK Pu maxcnmantnym
npoonxnrentnocrt nx exenenno paort n sanncnmocrn or nosmox-
no npoonxnrentnocrn paoue neenn 36-uaconax, 33-uaconax,
30-uaconax nnn 24-uaconax, npnuem n pacuere na nxrnnenxy. 3ro o-
ycnonneno rem, uro, no-nepntx, saxonoarent, npeycmarpnnax npoon-
xnrentnocrt exenenno paort (cment) nx orentntx xareropn pa-
ornnxon, ncxonr ns omero npannna nxrnnenno paoue neenn;
no-nroptx, ontmnncrno mennnncxnx paornnxon na ceronxmnn
ent rpyxrcx no nxrnnenno paoue neene.
Ocoennocrn npanonoro perynnponannx npemenn ortxa men-
nnncxnx paornnxon cnoxrcx x ocoomy nopxxy npeocrannennx nm
ntxontx ne n paspemennm paort n nepaoune npasnnunte nn
mennnncxnm paornnxam, sanxrtm n nenpeptnno ecrnymmnx yu-
pexennxx spanooxpanennx (n uacrnocrn, n ontnnnax, na crannnxx
neornoxno mennnncxo nomomn), a raxxe npeocrannennm orent-
ntm xareropnxm mennnncxnx paornnxon ononnnrentntx onnaunna-
emtx ornycxon.
B uacrnocrn, mennnncxnm paornnxam, paorammnm n ontnnnax
nocmenno, ntxonte nn npeocrannxmrcx n pasnnunte nn neenn no-
ouepeno n coornercrnnn c rpa]nxamn, yrnepxenntmn paoroarenem.
nx orentntx xareropn mennnncxnx paornnxon ontnnn ycranan-
nnnaercx ]nxcnponannax paouax neenx c noouepentm npnnneuennem
x paore n nounoe npemx n n ntxonte nnn nepaoune npasnnunte nn
n coornercrnnn c rpa]nxamn exypcrn, yrnepxenntmn paoroarenem.
Mexy rem o raxo ]opme paort, xax exypcrna, TK Pu ne yno-
mnnaer. Hpnmennrentno x mennnncxnm paornnxam no exypcrnom
1
CH CCCP. 1940. N 32. Cr. 806.
281
otuno nonnmaercx ntnonnenne paort, npeycmorpenno rpyontm
oronopom, n nounoe npemx n n ntxonte nnn nepaoune npasnnunte
nn n coornercrnnn c rpa]nxom exypcrn, yrnepxenntm paoroare-
nem. Kpome roro, cymecrnyer nonxrne cyrounte exypcrna xax oco-
ax ]opma oprannsannn paort orentntx xareropn mennnncxnx pa-
ornnxon, n uacrnocrn, nepconana crannn neornoxno mennnncxo
nomomn. B +rom cnyuae ntxonte nn npeocrannxmrcx raxxe nooue-
peno xaxo pnrae neornoxno mennnncxo nomomn n coorner-
crnnn c rpa]nxamn, yrnepxenntmn paoroarenem.
Honaraem, uro exypcrna mennnncxnx paornnxon, no xpane
mepe, n ntxonte n nepaoune npasnnunte nn, npecrannxmr coo
onpeenennoe orpannuenne nx npana na ortx. B +ro cnxsn raxoe orpa-
nnuenne onxno trt npeycmorpeno n TK Pu.
Oexrom mennnncxo exrentnocrn ntcrynamr nnrepect uenone-
xa, onpeenxemte raxnmn ecrecrnenntmn npanamn xax npano na xnsnt
n na oxpany sopontx. Ho+romy conmenne mennnncxnmn paornn-
xamn nopm npo]eccnonantno +rnxn nmeer ocooe snauenne. Onnm
ns naxnemnx npnnnnnon npo]eccnonantno +rnxn mennnncxoro
paornnxa xnnxercx oecneuenne xon]nennnantnocrn n paore c na-
nnenrom. Mennnncxn paornnx oxsan conmart npauenym rany.
Ho npaueno rano nonnmaercx nn]opmannx o ]axre opamennx
sa mennnncxo nomomtm, cocroxnnn sopontx rpaxannna, narnose
ero saonenannx n nnte cneennx, nonyuennte npn ero ocneonannn
n neuennn (u. 1 cr. 61 Ocnon saxonoarentcrna o oxpane sopontx).
Ipaxannny onxna trt nornepxena rapanrnx xon]nennnantno-
crn nepeanaemtx nm cneenn.
C cornacnx rpaxannna nnn ero saxonnoro npecrannrenx onycxaer-
cx nepeaua cneenn, cocrannxmmnx npauenym rany, pyrnm rpaxa-
nam, n rom uncne onxnocrntm nnnam, n nnrepecax ocneonannx n ne-
uennx nannenra, nx nponeennx nayuntx nccneonann, nynnxannn n
nayuno nnreparype, ncnontsonannx +rnx cneenn n yuenom nponecce
n n nntx nenxx (u. 3 cr. 61 Ocnon saxonoarentcrna o oxpane sopontx).
Hpeocrannenne cneenn, cocrannxmmnx npauenym rany, es co-
rnacnx rpaxannna nnn ero saxonnoro npecrannrenx onycxaercx:
1) n nenxx ocneonannx n neuennx rpaxannna, ne cnoconoro ns
sa cnoero cocroxnnx ntpasnrt cnom nonm;
2) npn yrpose pacnpocrpanennx nn]exnnonntx saonenann, macco-
ntx orpannenn n nopaxenn;
3) no sanpocy opranon osnannx n cnecrnnx n cya n cnxsn c npo-
neennem paccneonannx nnn cyentm pasnparentcrnom;
4) n cnyuae oxasannx nomomn neconepmennonernemy nx nn]opmn-
ponannx ero ponrene nnn saxonntx npecrannrene;
5) npn nannunn ocnonann, nosnonxmmnx nonarart, uro npe so-
pontm rpaxannna npnunnen n pesyntrare npornnonpanntx ecrnn;
282
6) n nenxx nponeennx noenno-npaueno +xcneprnst n nopxxe,
ycranonnennom nonoxennem o noenno-npaueno +xcneprnse, yrnepxa-
emtm Hpannrentcrnom Pu (u. 4 cr. 61 Ocnon saxonoarentcrna o oxpane
sopontx).
Hpecrannxercx, uro oxsannocrt mennnncxnx paornnxon conm-
art npauenym rany onxna trt npxmo npeycmorpena n TK Pu,
no ee ncnonnenne conpxxeno c orpannuennem npana yxasanntx paor-
nnxon na cnoonoe pacnpocrpanenne nn]opmannn, nonyuenno n xoe
ncnonnennx cnonx rpyontx oxsannocre.
Hocxontxy npauenax rana xnnxercx onnm ns nnon oxpanxemo
saxonom rant, sa ee pasrnamenne mennnncxn paornnx moxer trt
npnnneuen x ncnnnnnnapno ornercrnennocrn nnnort o ynontnennx
no non. n n. 6 u. 1 cr. 81 TK Pu.
uro xe xacaercx neconmennx nopm npo]eccnonantno +rnxn n or-
nomennxx c nannenrom, ro na ceronxmnn ent npn orcyrcrnnn n rpy-
onom oronope oxsannocrn conmennx yxasanntx nopm mennnncxn
paornnx ne moxer trt npnnneuen x ncnnnnnnapno ornercrnenno-
crn. Ouennno, uro raxoe nonoxenne ne moxer cunrartcx nopmantntm.
Ho namemy mnennm, oxsannocrt conmennx mennnncxnmn paornn-
xamn nopm npo]eccnonantno +rnxn cneyer saxpennrt n TK Pu.
Kpome roro, n TK Pu cneyer nontcnrt ncnnnnnnapnym orner-
crnennocrt mennnncxnx paornnxon, npeycmorpen ononnnrentnoe
ocnonanne nx ynontnennx (n xauecrne ncnnnnnnapnoro nstcxannx) sa
conepmenne npo]eccnonantno omnxn, n pesyntrare xoropo npnun-
nen npe nnn ymep sopontm rpaxannna, cnxsannt c nepexntm
nnn xanarntm ntnonnennem nmn npo]eccnonantntx oxsannocre.
Mexy rem cneyer nmert n nny, uro cnenn]nxa npo]eccnonant-
no exrentnocrn mennnncxnx paornnxon saxnmuaercx n nannunn
nnnxnnx na nponecc ee ocymecrnnennx nexnx oexrnnntx ]axropon, n
uacrnocrn, nnnnnyantntx ocoennocre oprannsma nannenra, reue-
nnx saonenannx n p. B +ro cnxsn neuenax exrentnocrt conpxxena
c pncxom neocrnxennx xenaemoro pesyntrara axe npn ycnonnn, uro
npau ncnonnxer cnon oxsannocrn na ntcouamem npo]eccnonantnom
yponne, nanpnmep, no ncreuennn npenonaraemoro cpoxa neuennx n pe-
annnrannn nonnoe ntsoponnenne nannenra ne nacrynaer nnny no-
cneonepannonntx ocnoxnenn, xoropte npau ne mor nn npennert, nn
npeornparnrt. Conepmenno ouennno, uro n annom cnyuae ocnonann
nx npnnneuennx npaua x mpnnuecxo ornercrnennocrn ner.
Cxasannoe ntme oycnonnnnaer neoxonmocrt ycranonnennx n TK
Pu xpnrepnen onycrnmoro npo]eccnonantnoro pncxa mennnncxnx
paornnxon. B xauecrne raxnx xpnrepnen moryr ntcrynart, n uacrno-
crn, cneymmne:
ecrnnx mennnncxoro paornnxa coornercrnymr conpemennomy
yponnm nayxn n ontry npaxrnuecxo mennnncxo exrentnocrn;
nocrannennax nent ne moxer trt ocrnrnyra nntm cnocoom;
mennnncxn paornnx nanexamnm opasom ntnonnxer nosno-
xennte na nero onxnocrnte oxsannocrn n p.
B cnny roro, uro exrentnocrt paornnxon oprannsann spanooxpa-
nennx, xax yxe tno ormeueno ntme, cnxsana c oecneuennem xnsnn n
sopontx rpaxan, TK Pu ycranannnnaer orpannuennx npn ocymecrnne-
nnn +ro xareropne paornnxon npana na saacronxy. Tax, cornacno u. 1
cr. 413 TK Pu sanpemaercx nponeenne saacronox na crannnxx cxopo
n neornoxno mennnncxo nomomn. Paornnxam ontnnn sanpemeno
npononrt saacronxn, ecnn +ro cosaer yrposy xnsnn n sopontm nm-
e. B +ro cnxsn nosnnxaer nonpoc: nmemr nn npano na saacronxy pa-
ornnxn crannn cxopo n neornoxno mennnncxo nomomn, a raxxe
ontnnn, xoropte ne sanxrt na paorax, cnxsanntx c ocnyxnnannem
nannenron (nanpnmep, paornnxn yxranrepnn, xapono cnyxt, rpys-
unxn, yopmnxn n r.n.)?
Hcxox ns ecrnymme peaxnnn u. 1 cr. 413 moxno xoncrarnponart,
uro +rn paornnxn nnment npana na saacronxy n cnny camoro ]axra nx
paort n ynomxnyrtx oprannsannxx. Onaxo n ornomennn +rnx xarero-
pn paornnxon orpannuenne npana na saacronxy ne ocnonano na cr. 55
Koncrnrynnn Pu n ntxonr sa pamxn nene, xoropte onxnt trt o-
crnrnyrt nocpecrnom orpannuennx annoro cyexrnnnoro npana. Cxa-
sannoe oycnonnnnaer neoxonmocrt nnecennx n TK Pu nsmenenn,
npenonarammnx ycranonnenne sanpera nponeennx saacronox nx:
paornnxon crannn cxopo n neornoxno mennnncxo nomomn,
sanxrtx na paorax, nenocpecrnenno cnxsanntx c ocnyxnnann-
em nannenron;
paornnxon ontnnn, xoropte sanxrt na paorax, nenocpecrnen-
no cnxsanntx c ocnyxnnannem nannenron, ecnn nponeenne sa-
acronxn cosaer yrposy xnsnn n sopontm nme.
Taxnm opasom, npecrannxercx ouennno neoxonmocrt onon-
nennx TK Pu nopmamn o ocoennocrxx perynnponannx rpya men-
nnncxnx paornnxon, ntennn coornercrnymmne nopmt n orentnym
rnany pas. XII Ocoennocrn perynnponannx rpya orentntx xarero-
pn paornnxon.
284
H.B. Lecmeproea
1

MEXYHAPOHLE HOPML
H 3AKOHOATERLCTBO POCCHHCKOH
OEEPAUHH O KOPEHHLX
MAROHHCREHHLX HAPOAX
Crartx 69 Koncrnrynnn Pu rapanrnpyer npana xopenntx manounc-
nenntx napoon n coornercrnnn c omenpnsnanntmn npnnnnnamn n
nopmamn mexynaponoro npana n mexynapontmn oronopamn Pu.
Kopennte manouncnennte napot Cenepa npoxnnamr na reppnro-
pnxx cnonx npexon, coxpanxmr camotrnt yxna xnsnn. B Poccn-
cxo ueepannn n nacroxmee npemx npoxnnaer 30 xopenntx manounc-
nenntx napoon Cenepa ome uncnennocrtm onee 200 rtc. uenonex,
uro cocrannxer menee 2 % nacenennx Cenepa Poccnn
2
.
Mexynaponax oprannsannx rpya (anee MOT) neonoxparno
opamana nnnmanne na nponemt xopenntx manouncnenntx napoon.
Hepntm mexynapontm oxymenrom n +ro onacrn tna Kon-
nennnx N 107 O xopennom n pyrom nacenennn, neymem nnemenno
opas xnsnn (1957 r.)
3
, parn]nnnponannax 27 crpanamn, n ocnonnom
n Cenepno n Rxno Amepnxe, a raxxe pxom rocyapcrn n Rxno
Asnn n A]pnxe. Onaxo co npemenem crano ouennno, uro +ra Konnen-
nnx ycrapena n ne orpaxaer peann npemenn.
B 1989 r. MOT npnnxna Konnennnm N 169 O xopenntx napoax n
napoax, neymnx nnemenno opas xnsnn n nesanncnmtx crpanax
4
.
B +rom oxymenre npnsnaercx crpemnenne xopenntx napoon x ocy-
mecrnnennm xonrponx na nx cocrnenntm opasom xnsnn n nx +xo-
nomnuecxom pasnnrnn, nx crpemnenne x coxpanennm n pasnnrnm nx
camotrnocrn, xstxa n pennrnn n pamxax rex rocyapcrn, n xoroptx
onn npoxnnamr. annax Konnennnx, parn]nnnponannax 17 rocyap-
crnamn, pacnpocrpanxercx na 350 mnnnnonon npecrannrene xopen-
ntx napoon n napoon, neymnx nnemenno opas xnsnn.
Vxasannax Konnennnx ne parn]nnnponana Poccncxo ueepann-
e. Onaxo +ro ne snaunr, uro n Poccnn ne rapanrnpymrcx npana xo-
penntx manouncnenntx napoon n coornercrnnn c omenpnsnanntmn
npnnnnnamn n nopmamn mexynaponoro npana n mexynapontmn
oronopamn Pu.
1
onenr xa]ept rpyonoro npana IOV BHO Caparoncxax rocyapcrnennax axae-
mnx npana, xannar mpnnuecxnx nayx.
2
Cm.: nocranonnenne Hpannrentcrna Pu or 27 nmnx 2001 r. N 564 O ueepantno
neneno nporpamme 3xonomnuecxoe n connantnoe pasnnrne xopenntx manouncnen-
ntx napoon Cenepa o 2008 roa // C3 Pu. 2001. N 32. Cr. 3327; 2002. N 7. Cr. 700;
N 23. Cr. 2187; 2007. N 32. Cr. 4144.
3
Konnennnn n pexomenannn MOT. 19571990. T. II. C. 1173.
4
Konnennnn n pexomenannn MOT. 19571990. T. II. C. 2193.
285
Hpana xopenntx n manouncnenntx napoon Cenepa, Cnnpn n
antnero Bocroxa rapanrnpymrcx, npexe ncero, Koncrnrynne Pu,
]eepantntmn saxonamn, xoncrnrynnxmn pecnynnx, ycranamn xpaen,
onacre n pyrnx cyexron Pu, a raxxe nopmamn orpacnenoro saxono-
arentcrna. Tax, cr. 1 ueepantnoro saxona or 20 nmnx 2000 r. N 104-u3
O omnx npnnnnnax oprannsannn omnn xopenntx manouncnenntx
napoon Cenepa, Cnnpn n antnero Bocroxa Poccncxo ueepannn
onpeenxer, uro xopennte manouncnennte napot Cenepa, Cnnpn n
antnero Bocroxa +ro napot, npoxnnammne na reppnropnxx rpan-
nnonnoro paccenennx cnonx npexon, coxpanxmmne rpannnonnte o-
pas xnsnn, xosxcrnonanne n npomtcnt, nacunrtnammne menee 50 rtc.
uenonex n ocosnammne cex camocroxrentntmn +rnnuecxnmn omno-
crxmn. Kpome roro, n Poccncxo ueepannn ecrnyer yrnepxennt
nocranonnennem Hpannrentcrna Pu or 24 mapra 2000 r. N 225 Ennt
nepeuent xopenntx manouncnenntx napoon Poccncxo ueepannn
1
.
Cr. 8 ueepantnoro saxona or 30 anpenx 1999 r. N 82-u3 O rapan-
rnxx npan xopenntx manouncnenntx napoon Poccncxo ueepannn
2

ycranannnnaer npana manouncnenntx napoon, oennenn manounc-
nenntx napoon n nenxx samnrt nx ncxonno cpet onrannx, rpan-
nnonntx opasa xnsnn, xosxcrnonannx n npomtcnon:
1) esnosmesno nnaert n nontsonartcx n mecrax rpannnonnoro npo-
xnnannx n xosxcrnenno exrentnocrn manouncnenntx napoon semnxmn
pasnnuntx xareropn, neoxonmtmn nx ocymecrnnennx nx rpannnon-
noro xosxcrnonannx n sanxrnx rpannnonntmn npomtcnamn, n omepac-
npocrpanenntmn nonesntmn ncxonaemtmn n nopxxe, ycranonnennom ]e-
epantntm saxonoarentcrnom n saxonoarentcrnom cyexron Pu;
2) yuacrnonart n ocymecrnnennn xonrponx sa ncnontsonannem se-
ment pasnnuntx xareropn, neoxonmtx nx ocymecrnnennx rpannn-
onnoro xosxcrnonannx n sanxrnx rpannnonntmn npomtcnamn mano-
uncnenntx napoon, n omepacnpocrpanenntx nonesntx ncxonaemtx
n mecrax rpannnonnoro npoxnnannx n xosxcrnenno exrentnocrn
manouncnenntx napoon;
3) yuacrnonart n ocymecrnnennn xonrponx sa conmennem ]ee-
pantntx saxonon n saxonon cyexron Pu o oxpane oxpyxamme npn-
pono cpet npn npomtmnennom ncnontsonannn sement n npnpontx
pecypcon, crponrentcrne n pexoncrpyxnnn xosxcrnenntx n pyrnx
oexron n mecrax rpannnonnoro npoxnnannx n xosxcrnenno ex-
rentnocrn manouncnenntx napoon;
4) nonyuart or opranon rocyapcrnenno nnacrn Pu, opranon rocy-
apcrnenno nnacrn cyexron Pu, opranon mecrnoro camoynpannennx,
oprannsann ncex ]opm cocrnennocrn, mexynapontx oprannsann,
omecrnenntx oennenn n ]nsnuecxnx nnn marepnantnte n ]n-
nanconte cpecrna, neoxonmte nx connantno-+xonomnuecxoro n
1
C3 Pu. 2000. N 14. Cr. 1469.
2
C3 Pu. 1999. N 18. Cr. 2208.
286
xyntrypnoro pasnnrnx manouncnenntx napoon, samnrt nx ncxonno
cpet onrannx, rpannnonntx opasa xnsnn, xosxcrnonannx n npo-
mtcnon;
5) yuacrnonart uepes ynonnomouenntx npecrannrene manounc-
nenntx napoon n nororonxe n npnnxrnn opranamn rocyapcrnenno
nnacrn Pu, opranamn rocyapcrnenno nnacrn cyexron Pu n oprana-
mn mecrnoro camoynpannennx pemenn no nonpocam samnrt ncxonno
cpet onrannx, rpannnonntx opasa xnsnn, xosxcrnonannx n npo-
mtcnon manouncnenntx napoon;
6) yuacrnonart n nponeennn +xonornuecxnx n +rnonornuecxnx +xc-
neprns npn paspaorxe ]eepantntx n pernonantntx rocyapcrnenntx
nporpamm ocnoennx npnpontx pecypcon n oxpant oxpyxamme npn-
pono cpet n mecrax rpannnonnoro npoxnnannx n xosxcrnenno
exrentnocrn manouncnenntx napoon;
7) enernponart ynonnomouenntx npecrannrene manouncnenntx na-
poon n conert npecrannrene manouncnenntx napoon npn opranax nc-
nonnnrentno nnacrn cyexron Pu n opranax mecrnoro camoynpannennx;
8) na nosmemenne ytrxon, npnunnenntx nm n pesyntrare nanece-
nnx ymepa ncxonno cpee onrannx manouncnenntx napoon xosx-
crnenno exrentnocrtm oprannsann ncex ]opm cocrnennocrn, a rax-
xe ]nsnuecxnmn nnnamn;
9) nonyuart or rocyapcrna nomomt nx pe]opmnponannx ncex ]opm
nocnnrannx n oyuennx nopacrammero noxonennx manouncnenntx na-
poon c yuerom rpannnonntx opasa xnsnn n xosxcrnonannx mano-
uncnenntx napoon.
Hnna, ornocxmnecx x manouncnenntm napoam, n nenxx samnrt nc-
xonno cpet onrannx, rpannnonntx opasa xnsnn, xosxcrnonannx
n npomtcnon manouncnenntx napoon nmemr npano:
1) esnosmesno nnaert n nontsonartcx n mecrax rpannnonnoro npo-
xnnannx n xosxcrnenno exrentnocrn manouncnenntx napoon semnxmn
pasnnuntx xareropn, neoxonmtmn nx ocymecrnnennx nx rpannnon-
noro xosxcrnonannx n sanxrnx rpannnonntmn npomtcnamn, n omepac-
npocrpanenntmn nonesntmn ncxonaemtmn n nopxxe, ycranonnennom ]e-
epantntm saxonoarentcrnom n saxonoarentcrnom cyexron Pu;
2) yuacrnonart n ]opmnponannn n exrentnocrn coneron npecra-
nnrene manouncnenntx napoon npn opranax ncnonnnrentno nnacrn
cyexron Pu n opranax mecrnoro camoynpannennx;
3) na nosmemenne ytrxon, npnunnenntx nm n pesyntrare nanece-
nnx ymepa ncxonno cpee onrannx manouncnenntx napoon xosx-
crnenno exrentnocrtm oprannsann ncex ]opm cocrnennocrn, a rax-
xe ]nsnuecxnmn nnnamn;
4) nontsonartcx neoxonmtmn manouncnenntm napoam nx samnrt
nx ncxonno cpet onrannx, rpannnonntx opasa xnsnn, xosxcrnona-
287
nnx n npomtcnon ntroramn no semnenontsonannm n npnpoonontsonannm,
ycranonnenntmn ]eepantntm saxonoarentcrnom, saxonoarentcrnom
cyexron Pu n nopmarnnntmn npanontmn axramn opranon mecrnoro ca-
moynpannennx;
5) na nepnoouepeno npnem na paory no cnoe cnennantnocrn n
oprannsannn rpannnonntx orpacne xosxcrnonannx n rpannnonntx
npomtcnon manouncnenntx napoon, cosanaemte n mecrax nx rpan-
nnonnoro npoxnnannx n xosxcrnenno exrentnocrn;
6) n nopxxe, ycranonnennom rpaxancxnm saxonoarentcrnom, cosa-
nart xosxcrnennte ronapnmecrna n omecrna, nponsnocrnennte n no-
rpenrentcxne xooneparnnt, ocymecrnnxmmne rpannnonnoe xosxcrno-
nanne n sannmammnecx npomtcnamn manouncnenntx napoon conmecrno
c nnnamn, ne ornocxmnmncx x manouncnenntm napoam, npn ycnonnn, uro
n cosanaemtx oprannsannxx ne menee nononnnt paounx mecr yer npe-
ocrannxrtcx nnnam, ornocxmnmcx x manouncnenntm napoam;
7) na nepnoouepenoe npnoperenne n cocrnennocrt oprannsann
rpannnonntx orpacne xosxcrnonannx n rpannnonntx npomtcnon
manouncnenntx napoon n mecrax nx rpannnonnoro npoxnnannx n xo-
sxcrnenno exrentnocrn;
8) nonyuart connantnoe ocnyxnnanne n nopxxe, ycranannnnaemom
saxonoarentcrnom Pu;
9) nonyuart ecnnarnym mennnncxym nomomt n rocyapcrnenntx
n mynnnnnantntx yupexennxx spanooxpanennx n pamxax Hporpammt
rocyapcrnenntx rapanrn oxsarentnoro mennnncxoro crpaxonannx.
Hnna, ornocxmnecx x manouncnenntm napoam, neymne rpannn-
onnt opas xnsnn, ocymecrnnxmmne rpannnonnoe xosxcrnonanne
n sannmammnecx rpannnonntmn npomtcnamn, nmemr npano na same-
ny noenno cnyxt antrepnarnnno rpaxancxo cnyxo n coorner-
crnnn c Koncrnrynne Pu n ]eepantntm saxonom
1
.
Hnna, ornocxmnecx x manouncnenntm napoam, oennennx mano-
uncnenntx napoon n nenxx coxpanennx n pasnnrnx cnoe camotrno
xyntrypt n n coornercrnnn c saxonoarentcrnom Pu nnpane:
1) coxpanxrt n pasnnnart ponte xstxn;
2) cosanart omecrnennte oennennx, xyntrypnte nenrpt n na-
nnonantno-xyntrypnte anronomnn manouncnenntx napoon, ]ont
pasnnrnx manouncnenntx napoon n ]ont ]nnancono nomomn mano-
uncnenntm napoam;
3) cosanart n coornercrnnn c saxonoarentcrnom Pu n co cnonmn ma-
repnantntmn n ]nnancontmn nosmoxnocrxmn yuente rpynnt, cocro-
xmne ns nnn, ornocxmnxcx x manouncnenntm napoam, nx nx oyuennx
rpannnonntm xosxcrnonannm n npomtcnam manouncnenntx napoon;
4) nonyuart n pacnpocrpanxrt nn]opmannm na pontx xstxax, cos-
anart cpecrna maccono nn]opmannn;
1
Cm.: ueepantnt saxon or 25 nmnx 2002 N 113-u3 O antrepnarnnno rpaxan-
cxo cnyxe // C3 Pu. 2002. N 30. Cr. 3030.
288
5) conmart cnon rpannnn n conepmart pennrnosnte opxt, ne
npornnopeuamne ]eepantntm saxonam, saxonam cyexron Pu, coep-
xart n oxpanxrt xyntronte mecra;
6) ycranannnnart n pasnnnart cnxsn c npecrannrenxmn manouncnen-
ntx napoon, npoxnnammnx na reppnropnxx pyrnx cyexron Pu, a rax-
xe sa npeenamn reppnropnn Pu.
Ocymecrnnxrt nce yxasannte npana saxonoarentcrno Pu paspema-
er n ]opme camooprannsannn nnn, ornocxmnxcx x manouncnenntm na-
poam n oennxemtx no xponnopocrnennomy (cemtx, po) n (nnn)
reppnropnantno-cocecxomy npnsnaxam, xoropte cosamrcx n nenxx
samnrt nx ncxonno cpet onrannx, coxpanennx n pasnnrnx rpannn-
onntx opasa xnsnn, xosxcrnonannx, npomtcnon n xyntrypt n onpe-
enxer nx xax omnnt manouncnenntx napoon. Taxne omnnt moryr
trt cemente (poonte), reppnropnantno-cocecxne n p.
nx ynyumennx connantno-+xonomnuecxnx ycnonn xnsnn xopen-
ntx napoon tna npnnxra Iocyapcrnennax nporpamma pasnnrnx +xo-
nomnxn n xyntrypt +rnx napoon n 19911995 rr.
1
B xoe ee peannsannn tnn nneent n +xcnnyarannm 419,2 rtc. m
2
xn-
ntx, ontnnnt na 407 mecr, mxont na 3 rtc. mecr, cosant 52 onenenoue-
cxnx xosxcrna n pyrne oexrt. Onaxo ocnonnte nenn yxasanno npo-
rpammt ne tnn ocrnrnyrt ns-sa ee orpannuennoro ]nnancnponannx.
B 1996 r. tna npnnxra ]eepantnax nenenax nporpamma 3xono-
mnuecxoe n connantnoe pasnnrne xopenntx manouncnenntx napoon
Cenepa o 2000 roa
2
. H xorx ee peannsannx cnococrnonana cepxn-
nannm xpnsncntx xnnenn n +xonomnxe n connantno c]epe xopenntx
napoon, n ycnonnxx xecrxoro e]nnnra mxerntx cpecrn peannso-
nart n nonnom oeme nce sannannponannte n nporpamme meponpnx-
rnx ne yanoct. Hecmorpx na npenpnnnmaemte ycnnnx, ne nponsomno
xopennoro nepenoma n +xonomnuecxom pasnnrnn, ynyumennn yponnx n
ycnonn xnsnn xopenntx napoon.
K naxnemnm xosxcrnenntm nponemam, rpeymmnm esornara-
rentnoro pemennx, ornocxrcx, npexe ncero, pasnnrne rpannnonntx
orpacne xosxcrnonannx (onenenocrna, oxornnutero n mopcxoro snepo-
onoro npomtcnon, ptononcrna n p.), xoropte ne ntepxnnamr pt-
nouno xonxypennnn n nepexnnamr rnyoxn xpnsnc. Hs-sa orcyrcrnnx
npenpnxrn no xomnnexcno nepepaorxe ctptx n npoyxnnn rpan-
nnonntx orpacne xosxcrna n pocra rapn]on na rpancnoprnte ycnyrn
snaunrentnax uacrt npoyxnnn rpannnonntx orpacne n npomtcnon ne
ocrannxercx n mecra norpenennx n ne moxer trt peannsonana.
B pesyntrare npomtmnennoro ocnoennx Cenepa napymnncx +xono-
rnuecxn ananc reppnropn npoxnnannx xopenntx napoon. Heno-
1
Cm.: nocranonnenne Bepxonnoro Conera Pu or 25 exapx 1992 r. N 4240-1 O nxnm-
uennn Iocyapcrnenno nporpammt pasnnrnx +xonomnxn n xyntrypt manouncnenntx
napoon Cenepa n 19911995 roax n nepeuent ]eepantntx nenentx nporpamm //
BBC Pu. 1993. N 2. Cr. 80.
2
Cm.: nocranonnenne Hpannrentcrna Pu or 13 cenrxpx 1996 r. N 1099 O ueepant-
no neneno nporpamme 3xonomnuecxoe n connantnoe pasnnrne xopenntx manounc-
nenntx napoon Cenepa o 2000 roa // C3 Pu. 1996. N 39. Cr. 4566.
289
npannmt ypon oxpyxamme cpee nanocnr sarpxsnenne ee orxoamn
ne]rxntx n rasontx npomtcnon. B cnxsn c yxymennem +xonornuecxo
cnryannn ymentmamrcx sanact ptt n mopenpoyxron, nymnoro n mop-
cxoro snepx. Honoxenne ycyrynxercx rem, uro npaxrnuecxn npexpame-
nt paort no nsyuennm cocroxnnx npnpontx n sementntx pecypcon.
Herarnnnte nponecct n connantno-+xonomnuecxom pasnnrnn +rnx
napoon ycnnnnnct n nepno nepexoa crpant x ptnountm ornomennxm
n npnnenn x rnyoxomy xpnsncy onenenocrna n pyrnx nnon rpannn-
onno exrentnocrn n npomtcnon, x xpnsncy n cncreme mennnncxoro,
xyntrypnoro, ronapnoro, tronoro n rpancnoprnoro oecneuennx mecr
rpannnonnoro npoxnnannx xopenntx manouncnenntx napoon Cenepa.
Kpnsncnoe cocroxnne rpannnonntx orpacne xosxcrna npnnonr
x oocrpennm connantntx nponem.
B nocnenne rot nanmaercx pesxoe cnnxenne sanxrocrn xopenntx
napoon, pocr espaornnt (onee 50%) n, xax cnecrnne, xaracrpo]nue-
cxoe cnnxenne yponnx nx xnsnn. enexnte oxot xopenntx napoon n
23 pasa nnxe cpenepoccncxoro noxasarenx n na 2530% mentme, uem n
cpenem no pernonam nx npoxnnannx. Pasmep nencnn cocrannxer 26% or
npoxnrounoro mnnnmyma, paccunrannoro nx nencnonepon, npoxnnammnx
na reppnropnn coornercrnymmnx cyexron Pu. Hponcxonr neyxnonnoe
yxymenne cocroxnnx sopontx xopenntx napoon. Cpenxx npoonxn-
rentnocrt xnsnn xopenntx napoon xpane nnsxax n cocrannxer 4550 ner.
o nencnonnoro nospacra oxnnaer rontxo 8,5% +rnx napoon, noxasarenn
saonenaemocrn xoroptx n 1,5 pasa ntme cpenepoccncxnx. Hanmaercx
snaunrentnt pocr raxnx saonenann xax ryepxynes, nnpycnt renarnr,
xoxnte, napasnrapnte saonenannx. Hanmaercx cnnxenne yponnx ome-
ro n npo]eccnonantno-rexnnuecxoro opasonannx xopenntx napoon
1
.
Oocrpxmmnecx nponemt xopenntx napoon noxastnamr, uro na-
spena neoxonmocrt pe]opmnponannx n aanrannn mexannsma nx ro-
cyapcrnenno noepxxn x nsmenxmmnmcx +xonomnuecxnm ycnonnxm,
onpeenennx nontx noxoon n npnopnreron n pemennn +rnx nponem.
Hmenno nx pemennx +rnx nponem tna npnnxra ]eepantnax nenenax
nporpamma 3xonomnuecxoe n connantnoe pasnnrne xopenntx manounc-
nenntx napoon Cenepa o 2011 roa, yrnepxennax nocranonnennem
Hpannrentcrna Pu or 27 nmnx 2001 r. N 564
2
. Ona npeycmarpnnana:
1) noccosanne rpannnonnoro xosxcrnennoro yxnaa xopenntx na-
poon n xomnnexcnoe pasnnrne xosxcrnenno-+xonomnuecxo crpyxrypt
na reppnropnxx nx npoxnnannx npn coxpanennn +xonornuecxoro ananca;
2) connantnym peannnrannm, nannonantno-xyntrypnoe pasnnrne n no-
ntmenne ponn xopenntx napoon n +xonomnuecxnx n connantntx nponeccax;
1
Cm.: nocranonnenne Hpannrentcrna Pu or 27 nmnx 2001 r. N 564 O ueepantno
neneno nporpamme 3xonomnuecxoe n connantnoe pasnnrne xopenntx manouncnen-
ntx napoon Cenepa o 2008 roa.
2
B coornercrnnn c nocranonnennem Hpannrentcrna Pu or 25 nmnx 2007 r. N 478 O nne-
cennn nsmenenn n nocranonnenne Hpannrentcrna Pu or 27 nmnx 2001 r. N 564 (C3 Pu.
2007. N 32. Cr. 4144) annax Hporpamma ecrnonana o 2008 r.
290
3) nontmenne xauecrna xnsnn xopenntx napoon, cosanne cncre-
mt xnsneoecneuennx n connantno-trontx ycnonn, orneuammnx
yonnernopennm nx xnsnenno naxntx norpenocre;
4) axrnnnsannm nnnecrnnnonno n npenpnnnmarentcxo exrent-
nocrn, noccranonnenne roprontx, ]nnancontx n xosxcrnenntx cnxse
n nnrerpannm n pernonantnym +xonomnxy.
B +noxy rnoannsannn ocoym axryantnocrt npnoperamr coxpa-
nenne camotrno xyntrypt, +rnoca manouncnenntx napoon Cenepa,
noncx nonoro mexannsma nsanmoecrnnx +rnx oprannsann c mecrnt-
mn nnacrxmn, a raxxe pemenne nocrannenntx saau c yuerom mexyna-
ponoro ontra, ontra xonxperntx crpan.
Ouennno, uro ceronx moxno ronopnrt o mexynaponom corpy-
nnuecrne n +ro onacrn n o mexynaponom nopmornopuecrne no no-
crannenntm nponemam. Hmenno +rnmn nonpocamn sannmaercx raxax
mexynaponax oprannsannx, xax Cenepnt ]opym.
B cenepntx paonax Poccnn, ocoenno n ee apxrnuecxo uacrn,
nepenneramrcx nnrepect mnornx crpan mnpa. Hpornnopeunnocrt +rnx
nnrepecon ntnnraer nacroxrentnym norpenocrt n paspaorxe cnenn-
antnoro saxonoarentcrna na mexrocyapcrnennom yponne, n xoropom
namnn t orpaxenne ne rontxo npanonte ocnont pannonantnoro npn-
poonontsonannx, coxpanenne npnpono cpet Apxrnxn xax nnane-
rapno nennoro npnponoro xomnnexca n pernona rpannnonnoro yxnaa
xnsnn, no n c]ep sanxrocrn xopennoro nacenennx.
Inannax nent Cenepnoro ]opyma ynyumenne yponnx xnsnn na
Cenepe nyrem cornaconanntx ecrnn yuacrnnxon uopyma nne-
pon cenepntx n apxrnuecxnx pernonon. B cocran pyxononrene +ro
npnsnanno OOH mexynapono nenpannrentcrnenno oprannsannn
nxoxr ryepnaropt n nonnrnuecxne nnept nanarn cenepntx rep-
pnropn. Onn npecrannxmr napot, npoxnnammne n nonnn, Anxcxe
(CBA), Hannannn (unnnxnnx), Rxone (Kanaa), Rxnom Tponena-
re (Hopnernx), opnoe (Monronnx), Xenynsxne (KHP), Rxno Ko-
pee, a raxxe n uertpex cyexrax Poccncxo ueepannn: na uyxorxe,
n Enpecxo anronomno onacrn, Xaaponcxom xpae n Maraancxo
onacrn. Ononpemenno c xyrne n cocran yuacrnnxon Cenepnoro
uopyma nomnn Pecnynnxa Komn, Henenxn anronomnt oxpyr n
Caxannncxax onacrt. Hemnoro nosxe x nnm npncoennnnnct Xanrt-
Mancncxn n 3nenxncxn anronomnte oxpyra. Cenepnt uopym
peantno orpaxaer coornomenne cnn na Cenepe n n Apxrnxe. Ha poc-
cncxne pernont n oprannsannn npnxonrcx npnmepno nononnna ncex
ronocon, uro nosnonxer +]]exrnnno orcrannart poccncxne nnrepect
na Cenepe n n pyro mexynapono oprannsannn Apxrnuecxom
Conere.
exrentnocrt Cenepnoro uopyma nanpannena na pemenne npax-
rnuecxnx nonpocon +xonomnuecxoro, connantnoro, xyntrypnoro, na-
nnonantno-+rnnuecxoro, +xonornuecxoro nsanmonnnxnnx cenepntx
291
pernonon mnpa. Craryc nanmarenx n OOH nosnonxer npecrannrenm
Cenepnoro uopyma pacxptnart or nmenn cenepntx napoon rnoant-
noe snauenne nponem Apxrnxn, onocnrt o mnponoro coomecrna
ontmne n mante nponemt xopenntx napoon Cenepa.
Ocnonno mexannsm nsanmoecrnnx yuacrnnxon Cenepnoro uo-
pyma nocroxnno ecrnymmne conmecrnte npoexrt. Cpen nnx sa-
merno ntenxmrcx raxne xpynnomacmrante npoexrt, xax Cenepnt
mopcxo nyrt, Bocrouno-3anante n nnpxymnonxpnte annannnnn,
Vnpannenne nxo npnpoo, Vnpannenne mopcxnmn pecypcamn,
Monnropnnr oxpyxamme cpet, Coxpanenne opcantntx necon,
Cosanne Fanxa pexoncrpyxnnn n pasnnrnx Apxrnxn, Axaemnx nayx
Cenepnoro uopyma n p. Vxe camn nasnannx npoexron ronopxr o mac-
mranocrn n nanpannennn ycnnn yuacrnnxon Cenepnoro uopyma
1
.
exrentnocrt Cenepnoro ]opyma cocpeorouena na peannsannn
rpex ocnonntx nporpamm:
1) ycrounnoe pasnnrne (nanpannena na paspaorxy +]]exrnnnoro
ynpannennx cenepno +xonomnxo, ynyumenne xauecrna xnsnn n sopo-
ntx nacenennx cenepntx reppnropn);
2) oxpana oxpyxamme cpet (nanenena na coxpanenne n oxpany
oxpyxamme cpet Cenepa, npnpot n xnnornoro mnpa, xoropte nrpa-
mr ncxnmunrentnym pont n ycrounnocrn cenepntx +xocncrem);
3) omecrno n xyntrypa (nanpannena na samnry n coxpanenne xynt-
rypnoro pasnoopasnx napoon Cenepa, nponarany rpannn rapmo-
nnunoro cocymecrnonannx npnpot n uenonexa, coxpanenne xstxon n
pennnx opxon napoon Cenepa, a raxxe cnococrnyer omeny nn-
]opmanne mexy pernonamn unenamn Cenepnoro ]opyma)
2
.
Taxnm opasom, +ra mexynaponax oprannsannx cnococrnyer +]-
]exrnnnocrn nopmornopuecrna cyexron Pu, nxoxmnx n ee cocran no
nonpocam sanxrocrn, mnrpannn, connantnoro ocnyxnnannx, a raxxe
cnococrnyer nnrerpannn +rnx pernonon c pyrnmn crpanamn.
Onaxo, Cenepnt ]opym ne enncrnennax oprannsannx, sann-
mammaxcx nponemamn manouncnenntx napoon Cenepa n cenepntmn
reppnropnxmn noome. B nocnenee ecxrnnerne tnn cosant raxne
oprannsannn xax Apxrnuecxn Coner, Fapennen Enpo-Apxrnuecxn
Coner n Fanrncxn Coner, xoropte oxnarnnn reppnropnn Poccnn,
crpan Fanrncxoro n Fapennena mope, crpant Cenepno Enpont, Ipen-
nannn, Kanat n CBA. exrentnocrt +rnx oprannsann, n rom uncne n
Cenepnoro uopyma cosann rax nastnaemt Hont Cenep nonym
+]]exrnnnym ]opmy mexynaponoro corpynnuecrna, xoropax nxnmuaer
uertpe yponnx:
1
Cm.: M. Huro.aee Cenepnt uopym nonax moent mexynaponoro noneennx //
Mexynaponax xnsnt. 2000. N 11. C. 4956.
2
Cm.: ntcrynnenne Hpecearenx Komnrera Conera ueepannn Pu no enam Cene-
pa n manouncnenntx napoon I.. O.euura na Mexynapono xon]epennnn Ap-
xrnuecxne pyexn (Hopnernx, r. Tpomce, 21 xnnapx 2008 r.) // http://severcom.ru/les/
upload/actions/080125154946.doc.
292
1) rpn conera mexynaponoro corpynnuecrna: Apxrnuecxn Co-
ner, Fapennen Enpo-Apxrnuecxn Coner n Fanrncxn Coner;
2) Cenepnt uopym. B ero cocran nxoxr npecrannrenn perno-
non, ropoon n nponnnnn;
3) Apxrnuecxn Vnnnepcnrer cert onee uem 40 ynnnepcnreron n
nccneonarentcxnx nncrnryron, exrentnocrt xoroptx nanpannena na
cosanne n opasonanne nayunoro coomecrna, axrnnno yuacrnymmero
n pasnnrnn n nponnxennn snann o Cenepe;
4) Cenepnt nccneonarentcxn uopym, xoropt cnococrny-
er nponeennm nenpeptnnoro n orxptroro nanora mexy yuentmn,
nccneonarenxmn, onxnocrntmn nnnamn, nonnrnuecxnmn nnepamn,
npenpnnnmarenxmn, exrenxmn xyntrypt
1
.
uro xe neoxonmo cenart, nx oecneuennx nosmoxnocrn nontso-
nartcx ocnonntmn npanamn uenonexa xopenntm napoam n ro xe cre-
nenn, uro n ocrantno uacrn nacenennx Pu?
Ho namemy mnennm, pemennm +roro nonpoca yer cnococrnonart,
no-nepntx, npexe ncero, peannsannx nannonantntx npoexron 3o-
ponte, Opasonanne, ocrynnoe n xom]oprnoe xnnte rpaxa-
nam Poccnn, Pasnnrne arponpomtmnennoro xomnnexca, xaxt ns
xoroptx sarparnnaer n nnrepect xopenntx napoon, co npemenem no-
snonnr onee nonno, uem ceuac, oecneunrt connantno-+xonomnuecxne
npana rpaxan. Bo-nroptx, neoxonmo parn]nnnponart Konnennnm
MOT N 169 O xopenntx napoax n napoax, neymnx nnemenno o-
pas xnsnn n nesanncnmtx crpanax.
B anno Konnennnn opamaercx nnnmanne na ro, uro xycrapnte
npomtcnt, centcxne n omnnnte nponsnocrna, a raxxe nnt ex-
rentnocrn, oecneunnammne cpecrna cymecrnonannx, n rpannnon-
nte nnt exrentnocrn coornercrnymmnx napoon, raxne xax oxora,
ptononcrno, snepononcrno n conparentcrno, nonyuamr npnsnanne n
xauecrne naxntx ]axropon coxpanennx nx xyntrypt, nx +xonomnuecxo
camocroxrentnocrn n pasnnrnx. Hpannrentcrna, npn yuacrnn +rnx na-
poon, n neoxonmtx cnyuaxx oecneunnamr pasnnrne raxnx nnon
exrentnocrn n coecrnne nm.
Hpannrentcrna onxnt cenart nce nosmoxnoe nx neonymennx
xaxo-nno ncxpnmnnannn mexy rpyxmnmncx, npnnanexamnmn x
coornercrnymmnm napoam, n pyrnmn rpyxmnmncx, n uacrnocrn, n
cney mmnx nonpocax:
a) ocryn x sanxrocrn, nxnmuax xnann]nnnponannt rpy. a raxxe
mept no npo]eccnonantnomy nponn xennm n pocry;
) pannoe nosnarpaxenne sa rpy pa nno nennocrn;
n) mennnncxax n connantnax nomomt, esonacnocrt n rnrnena rpy-
a, nce nnt nocon no connantnomy oecneuennm n nmte pyrne
nnt ntror, cnxsannte c nponsnocrnom, a raxxe xnnte;
1
Cm.: Ipu+ccou O.P. Hont Cenep: nnnonannn n nosmoxnocrn n XXI nexe // Hnnn.
2003. N 2 (33).
r) npano na oennenne n na cnoonoe yuacrne n nmo saxonno
npo]comsno exrentnocrn, a raxxe npano saxnmuart xonnexrnnnte o-
ronopt c npenpnnnmarenxmn nnn c oprannsannxmn npe npnnnmarene.
Vxasannte mept onxnt oecneunnart, urot rpyxmnecx, npn-
nanexamne x coornercrnymmnm napoam, nxnmuax cesonntx n npe-
menntx rpyxmnxcx n rpyxmnxcx-mnrpanron, sanxrtx centcxoxosx-
crnenno n pyro paoro, a raxxe rex, xro nanxr neponmnxamn:
a) nontsonannct samnro, npeocrannxemo nannonantntm saxono-
arentcrnom n nannonantno npaxrnxo nx pyrnx raxnx rpyxmnxcx
n rex xe cexropax, n urot onn nonyuann nonnym nn]opmannm o nme-
mmnxcx y nnx npanax no rpyonomy saxonoarentcrny n o cpecrnax
s amnrt nx npan;
) ne crannnnct n ycnonnx, npecrannxmmne onacnocrt nx nx so-
pontx, n uacrnocrn, n cnxsn c nosecrnnem necrnnnon n pyrnx rox-
cnu ecxnx nemecrn;
n) ne tnn oexrom cncrem npnnynrentnoro nama, nxnmuax xa-
antnt rpy n pyrne ]opmt onrono sanncnmocrn;
r) nontsonannct panntmn nx myxunn n xenmnn nosmoxnocrxmn n
panntm opamennem n sanxrocrn n tnn samnment or nontrox cxno-
nennx x coxnrentcrny.
Ocooe nnnmanne opamaercx n Konnennnn na cosanne xomnerenr-
ntx cnyx nncnexnnn rpya n rex paonax, re paoramr no namy rpy-
xmnecx, npnnanexamne x coornercrnymmnm napoam.
Parn]nxannx Poccne yxasanno Konnennnn nosnonnr onee non-
no n ncecroponne paspemart raxne naxnte nx +rnx napoon nonpo-
ct, xacammnecx ycnonn sanxrocrn, npo]eccnonantno nororonxn,
xycrapntx npomtcnon n centcxnx pemecen, connantnoro oecneuennx
n spanooxpanennx, opasonannx n cpecrn omennx, mexynapontx
xonraxron n corpynnuecrna, ynpannennx n p. Tontxo n +rom cnyuae
moxer nrn peut o nnanono nannonantno nonnrnxe no nonpocam xo-
penntx napoon Cenepa, o npnnxrnn Koexca Apxrnxn n r.. Ho cyrn,
ne rontxo Konnennnx MOT N 169, no n px pyrnx mexynapontx
axron: Bceomax exnapannx npan uenonexa 1948 r., Mexynapont
Haxr o +xonomnuecxnx, connantntx n xyntrypntx npanax, Mexy-
napont Haxr o rpaxancxnx n nonnrnuecxnx npanax onxnt crart
]ynamenrom coornercrnymmero poccncxoro saxonoarentcrna n sa-
norom ycnemno exrentnocrn ntmenasnanntx mexynapontx op-
rannsann, a n xoneunom nrore oecneuennx npan n cnoo uenonexa
xopenntx n manouncnenntx napoon cenepntx pernonon Poccnn.
294
.I. Buxpoe
1

CREUHARLHLH CTPAXOBOH CTAX
B CHCTEME RPOOECCHOHARLHOFO
REHCHOHHOFO OBECREHEHHR
Hsyuennm rpyonoro craxa xax npanono xareropnn yenxercx sna-
unrentnoe nnnmanne n mpnnuecxo nnreparype.
B conercxn nepno connantnoe crpaxonanne n crpane ocymecr-
nnxnoct camnm rocyapcrnom, nocxontxy nce npenpnxrnx n oprannsa-
nnn, naxonnmnecx n enno rocyapcrnenno cocrnennocrn, ynnaun-
nann crpaxonte nnarexn no coornercrnymmnm pasnnuntm rapn]am n
mxer rocyapcrnennoro connantnoro crpaxonannx. Camn paornnxn
nnxaxnx crpaxontx nnarexe ne nponsnonnn. A nocxontxy mxer
rocyapcrnennoro connantnoro crpaxonannx tn cocranno uacrtm ro-
cyapcrnennoro mxera CCCP, ro ero cpecrna raxxe xnnxnnct uacrtm
rocyapcrnenno cocrnennocrn
2
.
annoe nonoxenne neme oycnonnnnano coornercrnymmee pasnn-
rne npana connantnoro oecneuennx xax camocroxrentno orpacnn npa-
na n raxo npanono xareropnn xax rpyono crax, c]opmnponanme-
cx n nrore n xauecrne camocroxrentnoro nncrnryra +ro orpacnn npana.
B nacroxmee npemx, xora ]ynxnnonnpyer ptnox rpya n n xauecrne
paoroarene ntcrynamr cocrnennnxn npenpnxrn (oprannsann)
pasnnuntx ]opm cocrnennocrn, oxsarentnoe connantnoe crpaxona-
nne ne moxer ocymecrnnxrtcx sa cuer cpecrn rocyapcrna.
Bnepnte omee nonxrne rpyonoro craxa, npeoonenammee orpann-
uennocrt +ro npanono xareropnn pamxamn rpyonoro npana, c]opmy-
nnponano n omem nne B.C. Auopeeei+, xoropt onpeenxn rpyono
crax xax npoonxnrentnocrt onnaunnaemo omecrnenno-nonesno
exrentnocrn rpaxannna n connanncrnuecxom omecrnennom npons-
nocrne, n c]epe rocyapcrnennoro, omecrnennoro nnn connantno-
xyntrypnoro crponrentcrna
3
.
Panee ecrnymmn 3axon Pu or 20 noxpx 1990 r. N 340-1 O ro-
cyapcrnenntx nencnxx n Poccncxo ueepannn
4
nnec nexoropte
xoppexrnnt n onpeenenne annoro nonxrnx, rax xax n nero crann
nxnmuartcx nepnot, xoropte pantme ne yunrtnannct.
Ha ocnonannn +roro 3axona J.I. Tv:roea onpeenxna rpyono crax
xax cymmapnym npoonxnrentnocrt rpyono nnn nno omecrnenno-
1
Hayunt corpynnx Hncrnryra rocyapcrna n npana PAH, xannar mpnnuecxnx nayx.
2
3axapoe M.H., Tv:roea J.I. Hpano connantnoro oecneuennx Poccnn: Vuennx. M.,
2001. C. 2930.
3
Auopeee B.C. Connantnoe oecneuenne n CCCP (conercxoe npano connantnoro oe-
cneuennx): Kypc nexnn. M., 1969. C. 114.
4
C3 Pu. 1996. N 14. Cr. 1401.
295
nonesno exrentnocrn, a raxxe pyrnx nepnoon, yxasanntx n saxone,
nesanncnmo or roro, re n xora onn nporexann n nmennct nn n nnx nepe-
ptnt, c xoroptmn cnxsant onpeenennte npanonte nocnecrnnx
1
.
B mpnnuecxo nnreparype nanonee pacnpocrpanenno xnaccn]n-
xanne nnon rpyonoro craxa xnnxercx ero n]]epennnannx n sann-
cnmocrn or mpnnuecxoro snauennx na omn, cnennantnt n nenpe-
ptnnt rpyono crax.
C npnnxrnem ueepantnoro saxona or 1 anpenx 1996 r. N 27-u3 O
nnnnnyantnom (nepconn]nnnponannom) yuere n cncreme rocyap-
crnennoro nencnonnoro crpaxonannx
2
+ra xnaccn]nxannx tna onon-
nena nontm nnom craxa crpaxontm. Cornacno cr. 1 annoro 3axona
no crpaxontm craxem sacrpaxonannoro nnna nonnmaercx cymmapnax
npoonxnrentnocrt nepnoon rpyono exrentnocrn sacrpaxonannoro
nnna n reuenne ero xnsnn, sa xoropte ynnaunnannct crpaxonte nsnoct.
Taxnm opasom, coepxanne rpyonoro craxa, xoropoe tno saxpe-
nneno 3axonom Pu or 20 noxpx 1990 r., oxasanoct snaunrentno mnpe
cocrnenno crpaxonoro craxa.
Kaxt ns yxasanntx ntme nnon rpyonoro craxa nmeer snauenne
mpnnuecxoro ]axra, nopoxammero npanonte nocnecrnnx npn npeo-
crannennn rpaxanam rex nnn nntx nnon marepnantnoro oecneuennx.
He yem ocranannnnartcx na xapaxrepncrnxe omero n nenpeptnno-
ro rpyonoro craxa, rem onee, uro nonxrne omero rpyonoro craxa co-
nnaaer, no cymecrny, c nonxrnem rpyonoro craxa noome, a mpnnue-
cxoe snauenne nenpeptnnoro rpyonoro craxa n nacroxmee npemx cneeno
npaxrnuecxn x nynm, npoanannsnpyem snauenne cnennantnoro rpyonoro
craxa na conpemennom +rane n nontraemcx onpeennrt ero cyty n cnxsn
c noxnnennem raxo nono npanono xareropnn, xax crpaxono crax, n
antnemnm pe]opmnponannem nencnonno cncremt Poccnn.
3axon Pu or 20 noxpx 1990 r. onpeenxn cnennantnt rpyono crax
xax cymmapnym npoonxnrentnocrt onpeenenno rpyono exrentno-
crn (cnyxt), c yuerom xoropo ycranannnnaercx nencnx no crapocrn n
cnxsn c ocotmn ycnonnxmn rpya, paoro na Kpanem Cenepe, a raxxe
nencnx sa ntcnyry ner (cr. 88).
Cneyer ormernrt, uro cnennantnt rpyono crax +ro cymmap-
nax npoonxnrentnocrt rontxo rpyono exrentnocrn n onpeenenntx
npo]eccnxx, onxnocrxx, nponsnocrnax nno n onpeenenntx orpacnxx
+xonomnxn, c xoropo saxon cnxstnaer ocote npanonte nocnecrnnx,
ammne nnny ontme npnnnnern, uem omn rpyono crax. Hpn nc-
uncnennn cnennantnoro craxa ne nmeer snauennx, re n xora nporexana
coornercrnymmax exrentnocrt n nmennct nn n ne nepeptnt. 3axono-
arentcrny ne nsnecrno raxoe xnnenne, xax nenpeptnnt cnennantnt
crax.
1
Cm.: Tv:roea J.I. Hpano connantnoro oecneuennx. Vue.-mero. nocone n nopma-
rnnnte axrt o noconxx n xomnencannonntx ntnnarax. M., 1995. C. 16.
2
C3 Pu. 1996. N 14. Cr. 1401.
296
Taxnm opasom, yxasannt ntme 3axon ntenxn rpn pasnonnnocrn
cnennantnoro rpyonoro craxa.
Hencnn n cnxsn c ocotmn ycnonnxmn rpya ycranannnnannct no
+romy 3axony nnnam:
rpynnmnmcx na nosemntx paorax,
na paorax c npentmn ycnonnxmn rpya n n ropxunx nexax;
na paorax c rxxentmn ycnonnxmn rpya;
cnacarenxm n npo]eccnonantntx anapnnocnacarentntx cnyx-
ax, npo]eccnonantntx anapnnocnacarentntx ]opmnponann-
xx n p.
Hpanom na nonyuenne yxasanno nencnn onaann nnna, nmenmne
neoxonmt cnennantnt crax no coornercrnymmemy nny paor.
Hencnn n cnxsn c paoro na Kpanem Cenepe ycranannnnannct c
yuerom cnennantnoro rpyonoro craxa paort n paonax Kpanero Ce-
nepa n cnennantnoro rpyonoro craxa paort n mecrnocrxx, npnpan-
nenntx x paonam Kpanero Cenepa.
Hasnauenne nencnn sa ntcnyry ner orentntm xareropnxm paornn-
xon npeycmorpeno pxom nopmarnnntx npanontx axron
1
.
Cnoeopasnax nencnx sa ntcnyry ner npeycmorpena Vxasom Hpe-
snenra Pu or 16 anrycra 1995 r. N 854 O nexoroptx connantntx
rapanrnxx nnn, samemammnx rocyapcrnennte onxnocrn Poccncxo
ueepannn n onxnocrn ]eepantntx rocyapcrnenntx cnyxamnx
2
.
Vxas saxpennxer, no cymecrny, cocrnennym nencnonnym cncremy nx
rocyapcrnenntx cnyxamnx.
Bo ncex nepeuncnenntx cnyuaxx nencnx sa ntcnyry ner nasnauaercx
c yuerom ntcnyrn ner, xoropax, no cymecrny, xnnxercx ne uem nntm, xax
cnennantntm rpyontm craxem.
Taxnm opasom, nencnonnoe saxonoarentcrno Pu ncnontsyer cnennant-
nt rpyono crax xax mexannsm nx nencnonnoro oecneuennx ocrarouno
mnpoxoro xpyra nnn, sanxrtx onpeenenno npo]eccnonantno exrentno-
crtm, xax npannno, nesanncnmo or ocrnxennx nencnonnoro nospacra.
Hencnonnoe oecneuenne es yuera nospacrnoro xpnrepnx, a n pxe
cnyuaen n npn nenpoonxnrentnom cnennantnom craxe +ro npenmy-
1
Cm., nanpnmep: nocranonnenne Hpannrentcrna Pu or 15 cenrxpx 2003 r. N 570 O no-
pxxe nxnmuennx n crax rocyapcrnenno cnyxt nx nasnauennx nencnn sa ntcnyry
ner ]eepantntx rocyapcrnenntx cnyxamnx nepnoon cnyxt (paort) n rocyap-
crnenntx onxnocrxx ]eepantno rocyapcrnenno cnyxt, rocyapcrnenntx onx-
nocrxx ]eepantntx rocyapcrnenntx cnyxamnx n pyrnx onxnocrxx, onpeenxemtx
Hpesnenrom Poccncxo ueepannn // C3 Pu. 2003. N 38. Cr. 3661. B coornercrnnn
c 3axonom Pu or 12 ]enpanx 1993 r. N 4466-1 O nencnonnom oecneuennn nnn, npoxo-
nnmnx noennym cnyxy, cnyxy n opranax nnyrpennnx en, Iocyapcrnenno nporn-
nonoxapno cnyxe, opranax no xonrponm sa ooporom napxornuecxnx cpecrn n ncn-
xorponntx nemecrn, yupexennxx n opranax yrononno-ncnonnnrentno cncremt, n nx
ceme (Beomocrn Pu. 1993. N 9. Cr. 328) oecneunnamrcx coornercrnymme nencne
noennocnyxamne-xonrpaxrnnxn, corpynnxn opranon nnyrpennnx en n p. Ha raxnx
xe ycnonnxx nencnn sa ntcnyry ner nasnauamrcx corpynnxam ramoxenno cnyxt,
npoxypopcxo-cnecrnenntm paornnxam n p.
2
C3 Pu. 1995. N 34. Cr. 3442.
297
mecrno (ntrora), npeocrannxemax saxonoarenem onpeenenntm xarero-
pnxm paornnxon, uro nosnonxer npnsnanart raxym nencnm ntrorno.
Hpanonoe onpeenenne ntrorno nencnn orcyrcrnyer n ecrnymmem
nencnonnom saxonoarentcrne Pu. Ho+romy no ntrorntmn nencnx-
mn sect n anee mt nonnmaem nencnn, npn nasnauennn xoroptx nno
cnnxaercx neoxonmt rpyono crax, nno orentnte ero nepnot
ncuncnxmrcx na ntrorntx ycnonnxx, nno cnnxaercx nospacr no cpan-
nennm c neoxonmtm omnm nospacrom, nno on noome ne yunrtna-
ercx (nanpnmep, nencnn sa ntcnyry ner). Hpn +rom n xauecrne ocnonannx,
nosnonxmmero ornocnrt nencnm x uncny ntrorntx, cneyer cunrart
xapaxrep rpyono exrentnocrn nnna, opamammerocx sa nencne.
Bo ncex nporpammntx oxymenrax rocyapcrnenntx opranon nna-
crn, xacammnxcx pe]opmnponannx cncremt nencnonnoro oecneuennx
n Poccnn, ono ns ocnonntx saau npnsnana neoxonmocrt pe]opmt
ntrornoro nencnonnoro oecneuennx. B nacroxmee npemx nacunrtnaer-
cx oxono 1700 nanmenonann npo]eccn n onxnocre, ammnx npano
na nonyuenne ntrorntx nencn. Ouennno, no+romy, uro n nepnym oue-
pet rpeyercx nsmennrt nopxox nx nasnauennx n ]nnancnponannx.
Cymecrnonanne mnpoxo c]ept ntrornoro nencnonnoro oecne-
uennx ynennunnaer xpyr nonyuarene nencnonntx ntnnar n npnnonr
x ornneuennm na +rn nenn ]nnancontx pecypcon Hencnonnoro ]ona
Pu, uro nenaronpnxrno cxastnaercx na omem yponne nencnonnoro
oecneuennx. Oemt ]nnancnponannx ntrorntx nencn, conocrann-
mte c pacxoamn na xpynnte connantnte nporpammt, cranonxrcx ne-
nocnntntm pemenem nx nopmantnoro ]ynxnnonnponannx +xonomnxn
crpant. He cexper, uro ntrornte nencnn ornnexamr snaunrentnte pe-
cypct, xoropte mornn t norn na noepxxy no-nacroxmemy nyxa-
mmnxcx nme. B cnoe npemx +rn ntrort nnonnnct xax onpeenennt
mexannsm connantno samnrt nx rex, xro paoran na nponsnocrnax
c npentmn n onacntmn ycnonnxmn rpya. Hosnee +rn ntrort crann
ncnontsonart nx npnnneuennx rpyontx xapon na npente npons-
nocrna. H ceronx nencnonnoe oecneuenne nce eme ncnontsyercx
n xopnoparnnntx nnrepecax orentntx rpynn n ]eepantntx opranon.
Cnnxennem nencnonnoro nospacra nnont ntramrcx ycrpannrt neo-
crarxn n oprannsannn oxpant n esonacnocrn rpya, n rexnonornxx
nponsnocrna
1
.
Ha nam nsrnx, nopounocrt raxo ntrort ouennna: ntrornnxn na-
unnamr nonyuart nencnm ns omero xorna namnoro pantme ocrant-
ntx paornnxon (nepexo na 15 ner) n, xax npannno, n nemantx pasme-
pax. Ouennno, uro nencnonnt pexnm onxen trt onnaxontm nx
ncex, r.e. y ncex rpaxan onxnt trt onnaxonte ycnonnx ntxoa na
nencnm. Ecnn xe rocyapcrno nnn paoroarent xorxr onnaunnart cno-
nm paornnxam onee pannn ntxo na nencnm, onn onxno enart +ro
n pamxax ononnnrentno npo]eccnonantno cncremt nencnonnoro
1
3axapoe M.H., Tv:roea J.I. Hpano connantnoro oecneuennx Poccnn. C. 226.
298
crpaxonannx. H ocnonannem nx onpeenennx npana na raxym nencnm n
ee ncuncnennx onxen trt cnennantnt crpaxono crax.
Cosanne noono cncremt npeycmarpnnanoct eme nocranonne-
nnem Hpannrentcrna Pu or 7 anrycra 1995 r. N 790 O mepax no pe-
annsannn xonnennnn pe]opmt cncremt nencnonnoro oecneuennx n
Poccncxo ueepannn
1
. Fontmoe snauenne npn +rom npnananoct
ynopxouennm nencnonntx ntror, nosnonxmmnx rpaxanam yxonrt
na nencnm o ocrnxennx omero nencnonnoro nospacra n npn ment-
me npoonxnrentnocrn rpyonoro craxa.
Hpn cymecrnymme n Pu cncreme nencnonnoro oecneuennx ycno-
nnx rpya nnxax ne nnnxmr na pasmept nsnocon n Hencnonnt ]on
Pu. B nponecce pe]opmt npenaranoct nnecrn n]]epennnannm nen-
cnonntx nsnocon c yuerom ycnonn rpya n no+ranno ncxnmunrt ns
rocyapcrnenno cncremt nce nnt ntrorntx nencn. 3ro osnauano
t, uro npenpnxrnx (oprannsannn), na xoroptx cymecrnymr npente
n onacnte nponsnocrna, onxnt nnarnrt onee ntcoxne nsnoct na
nencnonnoe crpaxonanne.
B xoneunom nrore ntrornoe (npo]eccnonantnoe) nencnonnoe oe-
cneuenne onxno trt nepeano n neenne nerocyapcrnenntx nen-
cnonntx ]onon, xoropte onxnt cocrannxrt rpern yponent nencn-
onno cncremt. Herocyapcrnennoe nencnonnoe oecneuenne onxno
crart oprannuntm ononnennem rocyapcrnenno cncremt.
He nanaxct n erantnt ananns, cneyer npnsnart n xauecrne oc-
nonnoro ee ocronncrna xonnennnn ]opmnponanne nencnonno cncre-
mt na ocnone crpaxontx nauan.
Hporpamma nencnonno pe]opmt n Poccncxo ueepannn, oo-
pennax nocranonnennem Hpannrentcrna Pu or 20 max 1998 r. N 469
2
,
coxpannna n omem nne nanpannennocrt nencnonno pe]opmt na or-
necenne ntrorntx nencn x oexry perynnponannx na yponne npo]ec-
cnonantntx nencnonntx cncrem.
B ne, n uacrnocrn, npeycmarpnnanoct, uro nx npo]eccn n onx-
nocre, cnxsanntx c ornocnrentno ntcoxnmn ]axropamn npo]eccno-
nantnoro pncxa, crpaxonanne paornnxon paoroarenxmn c nomomtm
npo]eccnonantntx nencnonntx cncrem onxno trt oxsarentntm.
B rex cnyuaxx, xora yponent npo]eccnonantnoro pncxa ornocnrentno
nnsxn, nosmoxno oponontnoe crpaxonanne paornnxon.
Hanomnnm, uro ueepantnt saxon or 7 max 1998 r. N 75-u3 O ne-
rocyapcrnenntx nencnonntx ]onax
3
perynnpyer nopxox n ycnonnx
npnoperennx yuacrnnxom raxoro ]ona npana na nonyuenne nerocyap-
crnenno nencnn.
Hpenoxennx no pe]opme cymecrnymme cncremt ntrorntx nen-
cn n cnxsn c paoro n paonax Kpanero Cenepa n npnpannenntx x
1
C3 Pu. 1995. N 33. Cr. 3388.
2
C3 Pu. 1998. N 21. Cr. 2233.
3
C3 Pu. 1998. N 19. Cr. 2071.
299
nnm mecrnocrxx n nenom ananornunt npenoxennxm no pe]opmnpona-
nnm cncremt ntrorntx nencn n cnxsn c ocotmn ycnonnxmn rpya.
Oa oxymenra n xauecrne ocnonannx nx nasnauennx n ncuncnennx
nencnn yxastnamr na npoonxnrentnocrt nepnoa ynnart nsnocon na
nencnonnoe crpaxonanne npn paore no coornercrnymme npo]eccnn,
onxnocrn nnn n onpeenenntx npnpono-xnnmarnuecxnx ycnonnxx.
Taxnm opasom, n xauecrne ocnonnoro mpnnuecxoro ]axra, c xoroptm
onxno trt cnxsano npano na npo]eccnonantnym nencnm, npnsnaer-
cx cnennantnt crpaxono crax.
Hpenaraercx n pyro napnanr pemennx sarponyro nponemt.
Mnorne cnennanncrt cunramr neoxonmtm paspaorart, no npnme-
py pyrnx crpan, nepeuent coornercrnymmnx nponsnocrn n paor, re
oexrnnno ne mornn n npomnom, ne moryr ntne n ne cmoryr n nn-
xame nepcnexrnne trt ycrpanent npente n onacnte nx sopontx
uenonexa ycnonnx rpya (nosemnte paort, nsptnnte paort n r.n.).
Hencnn npn nonnxennom nencnonnom nospacre sa nnrentnoe ntnon-
nenne raxnx paor no-npexnemy onxnt trt rocyapcrnenntmn n na-
xonrtcx n opnre ecrnnx rocyapcrnennoro (oxsarentnoro) nencn-
onnoro crpaxonannx
1
.
Tpeymr raxxe cnoero pemennx nosnnxamr nonpoct ornocnrentno
n pyrnx paor c ]axrnuecxn cnoxnnmnmncx nenaronpnxrntmn ycno-
nnxmn rpya, xoropte nxnmuent n coornercrnymmne cnncxn es yuera
nosmoxnocrn cosannx nopmantntx nnn nnsxnx x nopmantntm ycno-
nn rpya. Hpecrannxercx, uro nasnauenne nencn npn nonnxennom
nencnonnom nospacre sa raxym paory n yxasanntx ntme ycnonnxx
onxno nexoropoe npemx npoonxartcx o rex nop, noxa ycnonnx rpya
ne yyr npnnnxent x nopmantntm.
Peannsannm cneymmero +rana nencnonno pe]opmt Pu saxonoa-
rent cnxstnaer c cosannem npo]eccnonantno nencnonno cncremt.
Ho namemy mnennm, nasnauenne nencnn n pamxax npo]eccnonantno
nencnonno cncremt n nmom cnyuae onxno ocymecrnnxrtcx na oc-
nonannn ne npocro cnennantnoro rpyonoro craxa, a cnennantnoro
crpaxonoro craxa (nteneno mno. .B.). 3ro nonax pasnonnnocrt
crpaxonoro rpyonoro craxa, esycnonno, nmeer npano na camocrox-
rentnoe cymecrnonanne, n c ne n snaunrentno crenenn cnxsano yy-
mee ]ynxnnonnponanne npo]eccnonantno nencnonno cncremt.
Hcxox ns npnnonmoro ntme saxonoarentnoro onpeenennx crpa-
xonoro craxa moxno cenart ntno, uro rpeonannx, xacammnecx na-
nnunx onpeenennoro craxa paort npn nasnauennn rpyontx nencn,
cnxsant ncxnmunrentno c npoonxnrentnocrtm ynnart crpaxontx
nsnocon. B cocran rpyonoro craxa moryr trt nxnmuent rontxo nepn-
ot rpyono exrentnocrn, cnxsannte c ynnaro crpaxontx nsnocon n
coornercrnnn c ecrnymmnm saxonoarentcrnom Pu. 3ro oycnonneno
rem, uro nencnonnte ntnnart onxnt nponsnonrtcx ns roro ncrounn-
1
Cm.: 3axapoe M.H., Tv:roea J.I. Vxas. cou. C. 301.
300
xa, xoropt tn c]opmnponan nencnonepom n reuenne cnoe rpyono
exrentnocrn. B npornnnom cnyuae nn o xaxom crpaxonom npnnnnne
nencnonnoro oecneuennx ne moxer trt n peun.
Pasmep rpyono (crpaxono) nencnn, raxnm opasom, yer ncuncnxrtcx
nponopnnonantno rpyonomy (crpaxonomy) craxy. Cneonarentno, crpaxo-
no crax no cnoemy coepxannm cymecrnenno ornnuaercx or omero rpy-
onoro craxa. Tax, 3axonom Pu or 20 noxpx 1990 r. n crpaxono crax ne
nxnmuannct mnorne nepnot, npnsnanaemte connantno snaunmtmn.
B nacroxmee npemx n coornercrnnn c ueepantntm saxonom or 17 e-
xapx 2001 r. N 173-u3 O rpyontx nencnxx n Poccncxo ueepannn
1

paspaorant Hpannna nocuera n nornepxennx crpaxonoro craxa
nx ycranonnennx rpyontx nencn, yrnepxennte nocranonnennem
Hpannrentcrna Pu or 24 nmnx 2002 r. N 555
2
.
Cornacno cr. 2 yxasanntx Hpannn, n crpaxono crax nxnmuamrcx
(sacun rtnamrcx):
a) nepnot paort n (nnn) nno exrentnocrn, ntnonnxnmnecx na
reppnropnn Pu nnnamn, sacrpaxonanntmn n coornercrnnn c saxonoa-
rentcrnom Pu o oxsarentnom nencnonnom crpaxonannn (anee nme-
nymrcx sacrpaxonan nte nnna);
) nepnot paort n (nnn) nno exrentnocrn, yxasannte n nonyn-
xre a nacroxmero nynxra, ntnonnxnmnecx sacrpaxonanntmn nnnamn
sa npeenamn Pu, n cnyuaxx, npeycmorpenntx saxonoarentcrnom Pu
nnn mexynapontmn oronopamn Pu, nno n cnyuae ynnart crpaxo-
ntx nsnocon n Hencnonnt ]on Pu npn oponontnom ncrynnennn n
npanoornomennx no oxsarentnomy nencnonnomy cr paxonannm;
n) nnte nepnot:
nepno npoxoxennx noenno cnyxt, a raxxe pyro
npnpannenno x ne cnyxt, npeycmorpenno 3axonom
Pu or 12 ]enpanx 1993 r.;
nepno nonyuennx noconx no rocyapcrnennomy connantno-
my crpaxonannm n nepno npemenno nerpyocnoconocrn;
nepno yxoa onoro ns ponrene sa xaxtm peenxom
o ocrnxennx nm nospacra nonyropa ner, no ne onee
rpex ner n ome cnoxnocrn;
nepno nonyuennx noconx no espaornne, nepno yua-
crnx n onnaunnaemtx omecrnenntx paorax n nepno
nepeesa no nanpannennm rocyapcrnenno cnyxt sanx-
rocrn n pyrym mecrnocrt nx rpyoycrpocrna;
nepno coepxannx no crpaxe nnn, neoocnonanno npn-
nneuenntx x yrononno ornercrnennocrn, neoocnonanno
penpeccnponanntx n nnocnecrnnn peannnrnponanntx, n
nepno ortnannx +rnmn nnnamn naxasannx n mecrax nn-
mennx cnoot n n cctnxe;
1
C3 Pu. 2001. N 52 (u. II). Cr. 4920.
2
C3 Pu. 2002. N 31. Cr. 3110.
301
nepno yxoa, ocymecrnnxemoro rpyocnocontm nnnom
sa nnnannom I rpynnt, peenxom-nnnannom nnn sa nn-
nom, ocrnrmnm nospacra 80 ner.
Ananns yxasannoro ntme oxymenra noxastnaer, uro sa uepro
crpaxonoro craxa ocrancx nent px nepnoon, nxnmuaemtx n omn
rpyono crax, a nmenno:
npoxnnanne xen (myxe) noennocnyxamnx, npoxoxmnx noen-
nym cnyxy no xonrpaxry, nmecre c myxtxmn (xenamn) n mecr-
nocrxx, re onn ne mornn rpynrtcx no cnennantnocrn n cnxsn c
orcyrcrnnem nosmoxnocrn rpyoycrpocrna;
nororonxa x npo]eccnonantno exrentnocrn oyuenne n
yunnnmax, mxonax n na xypcax no nororonxe xapon, nontme-
nnm xnann]nxannn n no nepexnann]nxannn, n cpennx cnennant-
ntx n ntcmnx yuentx saneennxx, npetnanne n acnnpanrype,
oxropanrype, xnnnnuecxo opnnarype;
yxo nepaoramme marepn sa xaxtm peenxom n nospacre
o rpex ner n 70 ne o ero poxennx, no ne onee enxrn ner n
ome cnoxnocrn.
Ho namemy mnennm, crpaxono crax no oxsarentnomy nencnonno-
my crpaxonannm onxen nxnmuart yxasannte necrpaxonte nepnot,
xoropte npnsnanannct saxonoarenem connantno snaunmtmn.
Crpaxono crax ceronx cranonnrcx naxnemnm npanontm nncrpy-
menrom n cncreme nencnonnoro crpaxonannx.
Ha nam nsrnx, npano na nencnonnoe oecneuenne, xax n pasmep
nencnn, n pamxax npo]eccnonantntx nencnonntx cncrem onxno trt
ocnonano na rom xe npnnnnne: nospacr, no ocrnxennn xoroporo nos-
moxen ntxo na npo]eccnonantnym nencnm, n pasmep nencnn ncunc-
nxmrcx nponopnnonantno cnennantnomy crpaxonomy craxy, n reuenne
xoroporo paoroarent ynnaunnan ononnnrentnte crpaxonte nnarexn
n ]ont npo]eccnonantnoro nencnonnoro crpaxonannx.
Ho sanepmennn nencnonno pe]opmt nencnonnax cncrema Pu y-
er nocrpoena, nosmoxno, no npnnnnny couerannx ocnonnoro crpaxono-
ro oecneuennx c nencnonntm oecneuennem na naxonnrentntx npnn-
nnnax. Ho+romy pont n snauenne xax crpaxonoro craxa noome, rax n
cnennantnoro crpaxonoro craxa yer neyxnonno nospacrart. Ouenn-
no, uro cncrema connantnoro oecneuennx yer pasnnnartcx nmenno
n +rom nanpannennn couerannx rocyapcrnenntx n nerocyapcrnen-
ntx crpaxontx ]onon, rax xax n Poccnn cymecrnyer ouent mnoro nen-
cnonepon, nencnx xoroptx ne oecneuena aexnarntm nocrynnennem
crpaxontx nnarexe.
Vcnonnxmn nencnonno pe]opmt npeycmarpnnaercx ycranonnenne
n]]epennnponanntx no rpynnam paornnxon rapn]on ononnnrent-
ntx crpaxontx nsnocon n npo]eccnonantnte nencnonnte cncremt.
Ho+romy pasmept nsnocon, ynnaunnaemtx npenpnxrnxmn (oprannsa-
nnxmn), yyr cymecrnenno ornnuartcx n sanncnmocrn or uncna ntror-
nnxon n ome uncnennocrn paornnxon, nepnoa ntnnart nm nencn
no npo]eccnonantno nencnonno cncreme, a raxxe npoonxnrentno-
crn nepnoa ynnart nmn nsnocon (cnennantnoro crpaxonoro craxa).
Taxnm opasom, sa xaxoe sacrpaxonannoe nnno, paorammee n
ocotx ycnonnxx rpya, a raxxe n mecrnocrxx c ocotmn npnpono-
xnnmarnuecxnmn ycnonnxmn, paoroarent onxen yer ynnaunnart
crpaxonte nsnoct no ononnnrentnomy rapn]y, xoropte nonexar ne-
peuncnennm n ynonnomouennte nerocyapcrnennte nencnonnte ]on-
t. Hpn +rom neoxonmo oecneunrt xonrpont co cropont Hencnon-
noro ]ona Pu n pamxax nepconn]nnnponannoro yuera nnarentmnxon
nsnocon n nerocyapcrnenntx nencnonntx ]onon.
B nacroxmee npemx, xora ner nororonxa cneymmero +rana nen-
cnonno pe]opmt Pu, npo]eccnonantnte nencnn npenonaraercx na-
snauart c yuerom rontxo cnennantnoro crpaxonoro craxa.
Peannsannx +ro xonnennnn yxe npnnena x romy, uro cnennantnt
rpyono crax nocrenenno rpanc]opmnpyercx n cnennantnt crpaxo-
no crax, no cyrt npo]eccnonantnoro nencnonnoro oecneuennx cnx-
sana c rem, uro n cnyuaxx, xora yer nrn peut o nasnauennn nencnn
paornnxam c ocotmn ycnonnxmn rpya nnn sa ntcnyry ner, paoro-
arent onxen yer ynnaunnart ononnnrentnte crpaxonte nnarexn
n ocote ]ont crpaxonannx.

303
B. L.mmep
1
FEPMAHCKOE RPABO TPYOBLX
KOHORHKTOB KAK PE3YRLTAT
BO3EHCTBHR CYEBHOH RPAKTHKH
HA EFO PA3BHTHE
1. Hepoc1a1ouuan kopuqukauun repuauckoro npana
1pyponmx kouqnuk1on
Hpano rpyontx xon]nnxron ornnuaercx or pyrnx onacre repmancxo-
ro rpyonoro npana orcyrcrnnem saxonoarentnoro perynnponannx. Cyme-
crnyer saxon o rapn]nom oronope, no ner saxona o paspemennn rpyontx
xon]nnxron. Hnuero ne nsmennnoct sect n nocne oennennx Iepmannn.
B cr. 30 as. 1 oronopa mexy ueeparnnno Pecnynnxo Iepmannn n
Iepmancxo emoxparnuecxo Pecnynnxo o noccranonnennn enncrna
Iepmannn (oronop o oennennn)
2
omerepmancxn saxonoarent ox-
syercx oecneunrt ennym nonym xon]nxannm nnnnnyantnoro oro-
nopnoro rpyonoro npana, uro, xcrarn, ne cenano o cnx nop. 3axon o pery-
nnponannn xonnexrnnnoro rpyonoro npana, nxnmuax saacronounoe npano,
cr. 30 ntmeynomxnyroro oronopa ne npeycmorpen. Hpoexr raxoro saxona,
npecrannennt eme n 1988 r. rpynno mpncron-rpyonnxon
3
, n oospnmom
yymem nmeer mano mancon na npernopenne n xnsnt. Honnrnuecxnm npn-
opnrerom n uPI ceuac xnnxercx opta co cranntno ntcoxo espaorn-
ne, a ne xon]nxannx npana rpyontx xon]nnxron.
3romy cnococrnyer n ro, uro no cpannennm c pyrnmn enponecxn-
mn crpanamn n Iepmannn rpyonte xon]nnxrt ornocnrentno pexn.
C 1998 r. no 2007 r. ns-sa nnx tno norepxno n ro uertpe paounx nx
na rtcxuy sanxrtx paornnxon. Tora xax n annn norepn cocrannnn
157,3, n Hcnannn 129,3 n n Typnnn 113,1 nx. B ntmeyxasannt
nepno rontxo Bnenapnx n Ancrpnx nmenn mentmne, uem uPI, noxasa-
renn (coornercrnenno 3,3 n 0,8).
Hpn +rom o 2006 r. no cpannennm c npetymnmn nepnoamn no-
repn n Iepmannn or rpyontx xon]nnxron cnnxannct. B 20002006 rr.
na rtcxuy sanxrtx paornnxon npnxonnoct n cpenem 4,1 ne, nore-
pxnntx ns-sa saacronox n noxayron. Tora xax n 90-e rot 11,2, a
1
oxrop mpnnuecxnx nayx, npo]eccop, cytx Bepxonnoro sementnoro cya n or-
cranxe (uPI). nnxncx pexropom Becr]antcxoro ynnnepcnrera Bnntrentma (r. Mmn-
crep).
2
Vom 3.10.1990 (BGB1 II S.889).
3
Birk/Konzen/Raiser/Seiter, Gesetz zur Regelung kollektiver Arbeitskonikte, Entwurf
und Begrndung.
304
n 80-e 25,2. B 70-e rot pesyntrar noome cocrannxn 50,7 ne, n
rom uncne n ns-sa macmrantx noxayron. axe n 60-e rot yponent tn
ntme, uem na pyexe nexon. B 2007 r. aconmrnoe uncno norepxnntx
ne cocrannno 286 000, n 2008 r. 540 000, n 2009 r. 400 000.
ecrnymmee npano rpyontx xon]nnxron pasnnnanoct n xoe cy-
eno npaxrnxn. 3ro cyenoe npano, xoropoe xax raxonoe ne xa-
paxrepno nx repmancxo cyeno cncremt.
Enncrnennax npanonax nopma, na xoropym onnpanact cyenax npax-
rnxa npn cosannn ouent n]]epennnponannoro npana rpyontx xon-
]nnxron, coepxnrcx n Koncrnrynnn uPI (cr. 9 as. 3 Ocnonnoro 3axona).
Ona rnacnr: Hpano cosanart oennennx nx oxpant n ynyumennx yc-
nonn rpya n +xonomnuecxnx ycnonn rapanrnpyercx xaxomy n nx ncex
npo]eccn. Cornamennx, orpannunnammne +ro npano nnn npenxrcrnym-
mne ero ocymecrnnennm, neecrnnrentnt, a nanpannennte na +ro mept
npornnonpannt. Mept, npeycmorpennte crarte 12a, asanamn 2 n 3
crartn 35, asanem 4 crartn 87a n crarte 91 Koncrnrynnn, ne moryr npn-
nnmartcx npornn ntcrynnenn rpyxmnxcx, oprannsyemtmn yxasanntmn
n npenoxennn 1 nacroxmero asana oennennxmn n nnrepecax oxpant
n ynyumennx ycnonn rpya n +xonomnuecxnx ycnonn
1
.
B anno crarte ynomnnaercx opta rpyxmnxcx, onaxo ]opmantnax
rpaxronxa rexcra +ro nopmt npx nn moxer neut n ocnony xonxperno n
nopono paspaorxn npana rpyontx xon]nnxron. nx roro, urot nonxrt,
xax cyeno npaxrnxe c nomomtm cr. 9 Koncrnrynnn uPI yanoct cosart
xomnnexcnt n npeentno erannsonannt perynnpymmn mexannsm onpe-
enennx onycrnmocrn n rpannn rpyontx xon]nnxron, neoxonmo paccmo-
rpert xoncrnrynnonnte rapanrnn, npecrannennte n as. 3 cr. 9.
2. Kouc1u1yuuouuo-npanonme ocuonm cnoopm
koanuuu
2.1. Omee suaueuue cnoopm koanuuu
Cnoonax emoxparnuecxax xoncrnrynnonnax cncrema cpen ncero
npouero xapaxrepnsyercx rem, uro onycxaer oprannsannm n npecra-
nnrentcrno omecrnenntx nnrepecon n ]opme cosanntx es yuacrnx
rocyapcrna oennenn n oecneunnaer nx npanonym samnry
2
. 3ro ra-
panrnpyer Koncrnrynnx uPI, npeocrannxmmax n as. 1 cr. 9 npano ncem
nemnam cosanart comst n omecrna. Bceomax cnooa oennenn n
rapanrnponannax cr. 9 cnooa xoannnn xoncrnrynpymr onn ns ocno-
nononarammnx npnnnnnon xoncrnrynnonno peannsannn npan orentno
nnunocrn n npano na anronomnym omecrnennym camooprannsannm.
1
Massnahmen nach Art. 12a, 35 Abs 2, 87 a 4 GG sind Massnahmen des staatlichen
Notstands.
2
Rthers Zfa 1982, 237.
305
Cr. 9 as. 3 Koncrnrynnn uPI xnnxercx nenrpantno nopmo nce
repmancxo rapn]no cncremt. Bce nonoxennx rapn]noro saxonoa-
rentcrna n cosannoro cyeno npaxrnxo npana rpyontx xon]nnxron
onxnt coornercrnonart npanontm rapanrnxm, npeycmorpenntm cr. 9
as. 3. Tapn]noe npano n npano rpyontx xon]nnxron moryr xonxpern-
snponart, npnanart onee rounym cmtcnonym ]opmy ntrexammnm ns
cr. 9 as. 3 rapanrnxm ocnonntx npan, no ne orpannunnart nx npn +rom.
Kax npecrannxercx, cr. 9 as. 3 coepxnr na yponnx rapanrn: nn-
nnnyantnym n xonnexrnnnym cnooy xoannnn
1
. Taxnm opasom,
cnooa xoannnn npecrannxer coo nonoe ocnonnoe npano.
B nnane samnrt ocnonntx npan cr. 9 as. 3 Koncrnrynnn uPI ecrny-
er noxxo: c ono cropont ona nanaraer oxsarentcrna na rocyapcrno, a
c pyro na ncex uacrntx nnn nserart napymennx cnoot xoannnn.
2.2. Copepxauue noun1un cnoopa koanuuu
2.2.1. Hnueuyanunau ceooa xoanuu
Hecmorpx na ro, uro npano rpyontx xon]nnxron nponcrexaer ns
xonnexrnnno cnoot xoannnn, nonesno tno t cnauana paccmo-
rpert nnnnnyantnym cnooy xoannnn. B coornercrnnn c repman-
cxnm xoncrnrynnonntm npanom ona nmeer ne cropont: nosnrnnnax n
nerarnnnax cnooa xoannnn
2
.
Hosnrnnnax nnnnnyantnax cnooa xoannnn samnmaer npano or-
entnoro paornnxa n paoroarenx oennxrtcx n xoannnnn, nanpn-
mep n npo]comst n comst paoroarene, cocroxrt n nnx, ntnpart
mexy cymecrnymmnmn xoannnnxmn, nepexonrt ns ono xoannnnn
n pyrym.
Kpome roro, cr. 9 as. 33 Koncrnrynnn uPI rapanrnpyer nerarnnnym
nnnnnyantnym cnooy xoannnn. ueepantnt xoncrnrynnonnt
cy an e onpeenenne rontxo 1 mapra 1979 r. n cnoem pemennn o
yuacrnn paornnxon n ynpannennn npenpnxrnem
3
. anax cnooa oe-
cneunnaer npano paornnxon n paoroarene ne opasontnart xoann-
nnn, ntxonrt ns yxe cymecrnymmnx xoannnn, a raxxe ne ncrynart n
nnx. Ona nmeer snauenne, npexe ncero, xax samnra neoprannsonanntx
paornnxon n paoroarene or nmo ]opmt npnnyxennx x ncrynne-
nnm n xaxym-nno xoannnnm.
Taxnm opasom, annax cnooa ne onycxaer nosnnxnonennx na-
nxsanntx paornnxam n paoroarenxm xopnoparnnntx ycnonn, n r.u.
no rnny nsnecrnoro ns amepnxancxo rapn]no nonnrnxn npnnnnna
1
Brox/Rthers/Hessler, Arbeitsrecht,17.Au.2007., Rdnr.636ff; Scholz in Mauny/
Dring, Kommentar zum Grundgesetz, Art.9 Rdnr. 168170; Zller/Loritz/Hergenrder,
Arbeitsrecht, 6. Au.2008, 8 IV 4c.
2
BAGE 20, 175, 213 ff; Brox/Rthers/Hennssler (FN1), Rdnr. 637 ff; Zllner/Loritz/
Hergenrder (FN1) 8 IV 2.
3
BverfGE 50, 290, 367 =AP Nr. 1 zu 1 Mitbest.G.
306
closed shop, xora npenpnnnmarenxm sanpemaercx npnem na paory
ne cocroxmnx n npo]comse paornnxon, nnn paspemaercx npnem paor-
nnxon rontxo ns npo]comsa, yuacrnymmero n rapn]nom cornamennn
1
.
Herarnnnax cnooa xoannnn neconmecrnma raxxe c npaxrnxo r.n.
rapn]ntx oronopox, xoa rapn]nte ycnonnx ne pacnpocrpanxmrcx na
paornnxon, ne cocroxmnx n npo]comse, nnn na unenon npo]comsa, ne
saxnmunnmero rapn]noe cornamenne. Ona raxxe sanpemaer rax nast-
naemte n]]epennnpymmne rapn]nte oronopxn, xora npn pacnpee-
nennn xaxnx-nno npe]epennn paoroarent enaer pasnnune mexy
oprannsonanntmn n neoprannsonanntmn paornnxamn
2
.
Bmecre c rem cy ne nnnr napymennx nerarnnno cnoot xoann-
nn n npnmenennn na npaxrnxe npnnnnna pacnpocrpanennx ecrnnx
nopmarnnno uacrn rapn]noro oronopa na ncex paornnxon (oprann-
sonanntx n npo]coms n neoprannsonanntx)
3
.
2.2.2. Konnexmuenau ceooa xoanuu
Hapxy c nnnnnyantntm ocnonntm npanom nosnrnnno n nerarnn-
no cnoot xoannnn cyenax npaxrnxa n nayxa ntnoxr ns cr. 9 as. 3
Ocnonnoro 3axona xonnexrnnnym cnooy xoannnn, xoropym moxno
onpeennrt xax ocnonnoe npano oennenn. Hocnrenem xonnexrnnno
cnoot xoannnn xnnxercx ne orentnt rpaxannn, a oennennx
xax raxonte, r.e. npo]comst n comst paoroarene. Hx cnenn]nuecxax
xoannnnonnax exrentnocrt samnmena Koncrnrynne uPI
4
.
3ra samnra ocymecrnnxercx no uertpem acnexram:
1) rapanrnx cymecrnonannx xoannnn xax ycnonne nosnnxnonennx
comson n nx ]ynxnnonnponannx;
2) rapanrnx nenn xoannnn xax oecneuenne cnoot xoannnn n
nocranonxe nene, x xoroptm onn crpemxrcx;
3) nponeccyantnax rapanrnx xoannnn;
4) rapanrnx cpecrn xoannnn xax oecneuenne cnoot xoannnn-
onntx cornamenn, xoannnnonno optt n cnoonoro ntopa n npo-
neccyantntx pamxax cpecrn, ncnontsyemtx xoannnnxmn.
B cnom ouepet, +ra ]parmenrapnocrt rapanrnn cnoot xoannnn
sacrannxer cyenym npaxrnxy n nayxy raxxe npononrt n +ro onacrn
coornercrnymme pasenenne.
2.2.3. Fapanmuu cyecmeoeanuu xoanuu
Cymecrnenno cocrannxmme anno rapanrnn xnnxercx ro, uro ro-
cyapcrno, nxnmuax cyt, ne moxer npenxrcrnonart cosannm xoannnn,
nanpnmep, nyrem npenenrnnnoro xonrponx
5
. Hm ne rpeyercx nx +roro
1
Dazu auch der Europische Gerichtshof fr Menschenrechte, NJ W 1982, 2717 ff;
Scholz, AR 107, 126b.
2
BAG GS AP Nr. 13 zu Art. 9 GG.
3
BVerfGE 44, 32, 352.
4
BVerfGE 17, 319, 333; 18, 18, 26; Brox/Rthers/Hessler (FN1), Rdnr.643.
5
BVerfGE 28, 295, 304.
307
rocyapcrnennoro paspemennx. Iapanrnx oecneunnaer xoannnnxm raxxe
cnooy nx nnyrpenne oprannsannn n npnnxrne mep, neoxonmtx nx
oecneuennx cymecrnonannx n exrentnocrn xoannnn. K nnm ornocnrcx
n nepnym ouepet npano nponeennx nn]opmannonno n arnrannonno
exrentnocrn na npenpnxrnxx. Hpn +rom, ecrecrnenno, onxnt conm-
artcx ocnonnte npana paoroarenx. Hanpnmep, nentsx ncnontsonart ero
cocrnennocrt nx arnrannn (naxnexn na samnrntx xacxax n r..)
1
.
2.2.4. Fapanmuu enu xoanuu
Iapanrnx nene xoannnn pacnpocrpanxercx na xpyr saau, xoropte
cranxr nepe coo npo]comst n comst paoroarene, r.e. oecneun-
naer ycnonnx rpya n coecrnyer pasnnrnm xosxcrna
2
. Cosarenn Oc-
nonnoro 3axona namepenno orxasannct or onee rounoro onpeenennx
nenn xoannnn. Ho xanonam repmancxoro xoncrnrynnonnoro npana nent
xoannnnn onxna trt xonxpernsnponana n xoe xoncrnrynnonnoro
nponecca, xoannnnn onxnt trt n cocroxnnn pemart raxxe nonte ne
npeycmorpennte saxonoarenem nponemt.
Tem camtm cr. 9 as. 3 Koncrnrynnn uPI npeocrannxer npo]co-
msam n comsam paoroarene cnooy n nosmoxnocrt conepmencrno-
nart cnon saaun n oprannsannonno-nonnrnuecxoe nonnmanne cnonx
]ynxnn n coornercrnnn c nsmenxmmnmncx peannxmn ptnxa rpya.
Anronomnt nopxox n +ro ]ynxnnonantno onacrn onxen pe-
annsontnartcx n cnoontx xoannnnonntx nponeccyantntx ornome-
nnxx mexy npo]comsamn n paoroarenxmn. Bmecre c rem ne rontxo
npo]comsam n comsam paoroarene xoncrnrynnonno rapanrnponana
]ynxnnx oecneuennx n pasnnrnx +xonomnxn n ptnxa rpya. B coor-
nercrnnn co cr. 74 N 12 Ocnonnoro 3axona rocyapcrnennt saxonoa-
rent raxxe npnsnan sannmartcx rpyono exrentnocrtm, uro npnnonr
x nopo rpynopaspemnmo xonnnsnn. Onaxo conepmenno xcno sect
ro, uro c rapanrne nene xoannnn neconmecrnma cnryannx, xora
rocyapcrno, xax npn nannonan-connannsme, n oxsarentnom nopxxe
nonnxaer nnn nontmaer sapnnart. C pyro cropont rocyapcrno ne
onxno xax npn nnepannsme XIX cronernx orxastnartcx or pe-
mennx rpyontx n connantno-nonnrnuecxnx nponem.
ocrarouno rpyno nponecrn acrpaxrnym rpannny mexy rocyap-
crnenno saxonoarentno xomnerennne n onacrn rpyonoro npana n ra-
pn]no-oronopno nopmarnnno exrentnocrtm xoannnn. Tnepo moxno
cxasart ono: sa xoannnnxmn onxno ocranartcx pemenne ceptesntx saau
no ]opmnponannm rpyontx ornomenn n ycnonn xosxcrnonannx
3
.
Tax, xoannnnxm npnnanexnr no npany ]opmnponanne nen na pao-
uem ptnxe uPI uepes rapn]nte oronopt. Onpeenxrt ycnonnx na ptn-
xe rpya nyrem cnoero poa rnoantntx xaprentntx oronopennocre
1
BAG AP Nr. 30 zu Art. 9 GG; LAG Hamm BB 1978, 556 f.
2
BVerfGE 17, 319, 333; 18, 18, 26; BAG AP Nr. 5 und 13 zu Art. 9 GG; Schnfeld, BB
1989, 1818 ff.
3
BVerfG AP Nr. 1 und 7 zu Art. 9 GG; AP Nr.1 zu 1 MitbestG.
308
xnnxercx xoncrnrynnonno samnmenntm npanom, npenasnauenntm, n
nepnym ouepet, nx cropon rapn]ntx oronopon. Tax ocymecrnnxercx
rapn]nax anronomnx xoannnn.
B pamxax xoncrnrynnonntx xosxcrnenno-npanontx nonnomoun sa-
xonoarenx nosnnxaer nonpoc, nentsx nn oxsarentcrnenno npnnxsart ra-
pn]nym anronomnm x onpeenenno nonnrnxe n onacrn sapnnar nnn axe
x meponpnxrnxm no nx samopaxnnannm, uro n npanonom nnane nosmoxno
n pasnnuntx crpanax EC (nanpnmep, Hrannn, upannnn, Hnepnanax)?
Her, n Iepmannn +ro nenosmoxno: rapn]nax anronomnx sanpemaer raxoe
npxmoe rocyapcrnennoe nnnxnne na nonnrnxy comson n onacrn sapnnar.
V ]eepantnoro npannrentcrna ner npanontx nosmoxnocre npenxrcrno-
nart saxnmuennm neyrontx emy rapn]ntx cornamenn: rapn]nte nap-
rnept nponoxr cnom nonnrnxy camocroxrentno. Hnmt rontxo rora, xora
+ra nonnrnxa ceptesno napymaer cranntnocrt n crpane, cymecrnyer nos-
moxnocrt c nomomtm cr. 9 as. 3 Koncrnrynnn uPI oronopnrtcx c rapn]-
ntmn naprnepamn o onpeenenntx xonnuecrnenntx rpannnax n onacrn
sapnnar. Bo ncem ocrantnom rocyapcrnennoe nmemarentcrno neonycrnmo.
Honnrnxam ocraercx nnmt nosmoxnocrt xoopnnannn rapn]no no-
nnrnxn na ocnone oponontnoro corpynnuecrna npo]comson n pao-
roarene. Hmenno na +ro ocnone onn ntramrcx nyrem cornaconanntx
ecrnn npeornpamart espaornny n nn]nxnnm nnn +]]exrnnno
nosecrnonart na nnx.
2.2.5. Hpoeccyanunau aapanmuu xoanuu
B xauecrne cneymme cocranno uacrn xonnexrnnno cnoot xoa-
nnnn ntcrynaer nponeccyantnax rapanrnx
1
. 3ra rapanrnx ornocnrcx xo
ncem ]opmam ocrnxennx cornacnx n cnopon xoannnn. Cr. 9 as. 3 Kon-
crnrynnn uPI rapanrnpyer xax paccmorpenne npornnononoxntx nnrepe-
con, rax n ocrnxenne ome rouxn spennx. Hpn +rom ona ocrannxer na yc-
morpenne xoannnn nponeccyantnte cnocot ycrpanennx npornnopeun.
Hponeccyantnax rapanrnx xoannnn ncxnmuaer nmym ]opmy npnny-
nrentnoro paspemennx cnopon, xax +ro tno n Bemapcxo pecnynnxe.
Iocyapcrno coxpanxer nerpannrer o rex nop, noxa ne nosnnxaer onac-
nocrn nx nponeccyantnoro mexannsma xoannnn n nenom. ecrnyer
npnnnnn orcrpanennocrn rocyapcrna or nmoro xonrponx rapn]no e-
xrentnocrn n xoa rpyontx xon]nnxron. Iapanrnx ncxnmuaer ne rontxo
npnnynrentnoe paspemenne rapn]ntx cnopon, no n paspemnrentnt
nopxox rapn]ntx oronopon, xoropt cymecrnonan n ycranonnennom
comsnnxamn oxxynannonnom npane o npnnxrnx Koncrnrynnn uPI.
Iocyapcrny sanpemeno n nmoe pyroe nosecrnne na xo rpyo-
ntx xon]nnxron.
Iocyapcrno, nanpnmep, ne nmeer npano, xax onosnauno onpeene-
no n 146 as. 1 cr. 1 Connantnoro xoexca
2
, nmemnnartcx n rpyonte
1
BAG AP Nr. 64 zu Art. 9 GG Arbeitskampf.
2
Sozialgesetzbuch (SGB) Drittes BuchArbeitsfrderung vom 24.03.1997 (BGB1. I
S. 594) zuletzt gendert durch Gesetz vom 14.04.2010 (BGB1. I S. 410).
309
xon]nnxrt nyrem npeocrannennx nocon no espaornne
1
. annoe pe-
rynnponanne naxonrcx n nonnom coornercrnnn c Koncrnrynne uPI, n
uacrnocrn, co cr. 9 as. 3, rapanrne cocrnennocrn (cr. 14) n npnnnnnom
panencrna nepe saxonom (cr. 3 as. 1)
2
.
2.2.6. Fapanmuu cpecme xoanuuu
3amnmennax cr. 9 as. 3 Koncrnrynnn uPI nponeccyantnax cnoo-
a xoannnn peannsyercx uepes onpeenennte cpecrna xoannnn, r.e.
crartx rapanrnpyer onpeenennt nncrpymenrapn nx ocrnxennx
cornacnx n optt xoannnn.
B xauecrne cpecrna ocrnxennx xoannnnonnoro npanonoro corna-
mennx annax crartx samnmaer rapn]nym anronomnm. 3axonoarent
oxsan npeocrannrt xoannnnxm rapn]no-oronopnym cncremy, coor-
nercrnymmym nonoxennxm conpemennoro rpyonoro npana
3
.
nx ]opmnponannx rapn]no anronomnn y saxonoarenx nmemrcx
mnpoxne nosmoxnocrn. On moxer perynnponart npemer rapn]noro o-
ronopa, rapn]nym npanocnoconocrt, nopmarnnnym npanonym npnpoy
rapn]noro oronopa. B 4 as. 1 3axona o rapn]nom oronope saxonoa-
rent, ntnonnxx cnon saxonoarentnte oxsarentcrna no rapanrnn cpecrn
xoannnnn, onpeennn, uro nopmt rapn]noro oronopa, ornocxmnecx x co-
epxannm, ycranonnennm n oxonuannm rpyontx ornomenn, ecrnymr
nx cropon rpyonoro oronopa nenocpecrnenno n nmneparnnno.
Tem camtm saxonoarent npeocrannn rapn]ntm naprnepam camte
nacroxmne nopmornopuecxne npanomounx (reopnx enernponannx), uro-
t art nm n pyxn coornercrnymmn ]ynxnnonantnt nncrpymenra-
pn nx ocrnxennx xoannnnonntx oronopennocre.
uro xacaercx rapn]no npanocnoconocrn, ro saxonoarenm ne
npnmnoct n xoncrnrynnonno-npanonom cmtcne o]opmnxrt ee nx xo-
annnn. Tapn]nax npanocnoconocrt orentnoro paoroarenx n co-
ornercrnnn c 2 3axona o rapn]nom oronope perynnpyercx npocrtm
saxonoarentcrnom rax xe, xax n npanocnoconocrt oennenn camo-
croxrentntx pemecnennnxon xax nynnuno npanontx xoonepann ( 54
as. 3 N 1 Honoxenne o npomtcnax).
Hpn +rom yuacrne npo]comson n peannsannn ycrana npenpnxrn n
npecrannrentcrne nnrepecon nepconana, n nasnauennxx na npenpn-
xrnxx raxxe ornocnrcx x nernrnmntm cpecrnam xoannnn. K onacrn
rapanrn cpecrn xoannnn ornocnrcx raxxe nx yuacrne n opranax ca-
moynpannennx connantnoro crpaxonannx.
B xauecrne naxnoro nncrpymenra axrnnnoro npornnocroxnnx npo-
]comson n comson paoroarene rapanrnx npeycmarpnnaer rpyono
xon]nnxr, naxnemnmn cpecrnamn xoroporo co cropont npo]comson
xnnxercx saacronxa, a co cropont paoroarene noxayr. Onaxo
npano na saacronxy n noxayr orpannunnaercx Koncrnrynne uPI.
1
Eine hnliche Regelung enthielt schon 116 AFG.
2
BVerfG DB 1995, 1464 ff; BSG NZA 1987, 433, 435 f; Steinmeyer, , NZA 1988, 41, 42.
3
BVerfGE 4, 106 ff; 44, 340 f.
310
anee mt paccmorpnm, xora rpyonte xon]nnxrt n Iepmannn xnnx-
mrcx saxonntmn n xaxoe nnnxnne onn oxastnamr na orentnte rpyo-
nte ornomennx. Fyyr raxxe sarponyrt npanonte nocnecrnnx nporn-
nonpanntx rpyontx xon]nnxron.
3. C1pyk1ypa repuauckoro npana 1pyponmx kouqnuk1on
3.1. Omue nonoxeuun
Fopta rpyxmnxcx n oponontnoe yperynnponanne cnopon xnnxmr-
cx ]ynxnnonantno neoxonmtmn ncnomorarentntmn nncrpymenramn
rapn]no anronomnn. Ho+romy rpyonte xon]nnxrt, c ono cropont,
xoncrnrynnonno rapanrnponant rocyapcrnom, c pyro nx ]ynxnno-
nantnt xapaxrep npenonaraer nannune onycrnmtx rpannn:
xon]nnxrt onycrnmt rontxo mexy croponamn rapn]noro o-
ronopa;
nent optt onxna nmert peantnym nosmoxnocrt rapn]noro
perynnponannx;
mexy croponamn xon]nnxra (croponamn rapn]noro oronopa)
onxen cymecrnonart npnmepnt napnrer cnn (n cpecrnax n
neperonopntx nosmoxnocrxx) npnnnnn napnrera;
cpecrna optt onxnt npnmenxrtcx n coornercrnnn c npnnnn-
nom copasmepnocrn;
orcyrcrnne oxsarentcrn cropon rapn]noro oronopa pemart xon-
]nnxrt mnpntm nyrem
1
.
3.2. Koukpe1usauun omux nonoxeuu
3.2.1. Tapuqnau npaeocnoconocmu xax npenocmnxa
npaeomepnocmu mpyoemx xonqnuxmoe
Paspemenne rpyontx xon]nnxron nosmoxno rontxo xoannnnxmn c
rapn]no npanocnoconocrtm, r.e. croponamn, xoropte moryr saxnmuart
rapn]nte oronopt. Bmecre c rem saxon ne aer e]nnnnnm rapn]no
npanocnoconocrn. 3axon o rapn]nom oronope ( 2 as. 1) nnmt rna-
cnr, uro npo]comst n orentnte paoroarenn, a raxxe nx oennennx
moryr trt croponamn rapn]noro oronopa. Onaxo, orcma ne cneyer
yxasannx na ro, xaxne ycnonnx xoannnnx, n uacrnocrn, npo]coms, onx-
na ntnonnnrt, urot onaart rapn]no npanocnoconocrtm.
Cyeno npaxrnxo n +rom nnane ntpaorant pasnnunte xpnrepnn
2
.
1
Bredemeier, Zeitschrift fr die Anwaltspraxis 1998, 403407; Hanau/Adomeit, Arbe-
itsrecht, 14.Au. 2006, Rdnr.. 272 ff; Lwisch, Arbeitsrecht, 8 Au. 2007 Rdnr. 341 ff.
2
BVerfG NJ W 1979,, 699, 709; BAGE 15, 174, 192 ff; 30, 50, 61; BAG AP Nr. 106 zu
Art. 9 GG Arbetskampf.
311
Tax, rapn]no npanocnocono, a snaunr nmemme nonnomounx na pas-
pemenne rpyontx xon]nnxron, moxer trt rontxo ra xoannnnx, xoropax
oprannsonana na oponontno n xopnoparnnno ocnone, ns necxontxnx
npenpnxrn n rorona x rapn]nomy corpynnuecrny
1
. Ona onxna trt op-
rannsonana na ocrarouno nnrentnt cpox n nmert nentm samnmart +xo-
nomnuecxne nnrepect cnonx unenon, a raxxe ynyumart ycnonnx nx rpya.
Taxax xoannnnx onxna trt nesanncnmo n ne cocroxrt ns nme c anra-
ronncrnuecxnmn nnrepecamn. T.e. peut ner o oennennxx, n xoroptx
oennent ncxnmunrentno nnn paoune nnn paoroarenn: cmemannte
napnanrt ne onaamr rapn]no npanocnoconocrtm. Heonycrnmo, xora
nonensxnnenne nnyrpn oprannsannn moxer noneprartcx nnnxnnm conn-
antntx onnonenron. H, naxonen, cyenax npaxrnxa rpeyer, urot oen-
nenne onaano onpeenenntm connantntm nnnxnnem
2
. Ono onxno trt n
cocroxnnn +]]exrnnno npononrt n xnsnt nnrepect cnonx unenon.
3aacronxn onxnt oxnnxrtcx n npononrtcx ncxnmunrentno npo-
]comsamn, xoropte coornercrnymr ntmeyxasanntm rpeonannxm. T.e.
rapn]no npanocnoconte npo]comst onaamr monononne na saa-
cronxn
3
. 3ro ne osnauaer, xoneuno, uro nce acrymmne paornnxn onx-
nt trt unenamn npo]comsa
4
. Onaxo ns ncnomorarentno ]ynxnnn sa-
acronxn no ornomennm x nncrnryry rapn]no anronomnn cneyer, uro
nxne, r. e. ne oprannsonannte npo]comsamn saacronxn xnnxmrcx
npornnonpanntmn
5
. Cnonranno nosnnxmne oprannsannn rpyxmnxcx ne
xnnxmrcx rapn]no npanocnocontmn xoannnnxmn n ne nxnmuent no-
+romy n rapn]nym anronomnm. Ecnn xe npo]coms eper no cnoe naua-
no nxym saacronxy, ro ona, no mnennm ueepantnoro cya no rpyo-
ntm nonpocam, n nopxxe perpecca cranonnrcx saxonno
6
.
Bce ntmecxasannoe ornocnrcx n x paoroarenxm: nxne noxayrt
panntm opasom neonycrnmt
7
.
3.3. Perynupymmue uenu npana 1pyponmx kouqnuk1on
Fopta rpyxmnxcx xnnxercx nnmt rora saxonno, xora ona neer-
cx c nentm cxnonnrt npornnononoxnym cropony x rapn]nomy ypery-
nnponannm cnopa
8
. 3ror npnnnnn nmeer snauenne npn onenxe rpyontx
xon]nnxron, cnxsanntx c nonnrnuecxnmn nonpocamn, emoncrpanne
noepxxn n cnmnarn, cnopamn n npeynpenrentntmn saacronxamn.
1
Brox/Rthers/Henssler (FN.1) Rdnr. 666.
2
BAG AP Nr. 39, 55 zu 2 TVG.
3
Rthers in Brox/Rthers, Arbeitskampfrecht, 2. Au. 1982, Rdnr. 132.
4
BAG AP Nr. 3, 4 zu 615 Betriebsrisiko.
5
BAGE 15, 174, 192 ff; 22, 162, 164 ff; Rhters, JZ 1970, 625 ff; Scker, BB 1971, 962 ff.
6
BAGE 15, 174, 193.
7
BAG DB 1996, 578 f.
8
BAG AP Nr. 106 zu Art. 9 GG Arbeitskampf; Rthrs (FN34), Rdnr.138.
312
3.3.1. Honumuuecxue mpyoeme xonqnuxmm
Honnrnuecxne rpyonte xon]nnxrt, xax npannno, anrnxoncrnrynn-
onnt, a, snaunr, n npornnosaxonnt
1
. Onn onycxamrcx rontxo n nopxxe
ncxnmuennx xax cpecrno conpornnnennx n pamxax cr. 20 as. 4 Ocnonnoro
saxona, r.e., xora cymecrnyer yrposa xoncrnrynnonnomy crpom n pyrne
cpecrna ne+]]exrnnnt, nanpnmep, npn rocyapcrnennom nepenopore.
B pyrnx cnyuaxx nonnrnuecxax saacronxa n Iepmannn xnnxer-
cx nesaxonno, rax xax apecar saacronxn n oexr ee nosecrnnx
ne connaamr. Tpeonannx nonnrnuecxo saacronxn nanpannent n
apec rocyapcrnenntx nncrannn (napnamenr, npannrentcrno, cy).
Honepraemte saacronxe npenpnxrnx ne moryr ntnonnnrt apeco-
nannte rocyapcrny rpeonannx (nanpnmep, nsanne xaxoro-nno saxo-
na). Honnrnuecxax saacronxa ne rontxo npornnosaxonna n nneuer npn
onpeenenntx ocroxrentcrnax oxsarentcrna no nosmemennm npea,
no n moxer trt yrononno naxasyema n coornercrnnn c 105 Vrononno-
ro xoexca xax npnnyxenne xoncrnrynnonntx opranon.
3.3.2. Konqnuxmm e ceusu c npaeoemmu cnopamu
Hpanonte xon]nnxrt, c nomomtm xoroptx ntramrcx pemnrt cnop,
xoropt moxno ynanrt otuntm npanontm nyrem, neonycrnmt
2
,
rax xax npanonax samnra nmeer npnopnrer nepe camosamnro n nne
rpyonoro xon]nnxra. Kynaunoe npano ne onxno samenxrt cyenoe
pemenne, ecnn ono nosmoxno n ocrnxnmo. Koncrnrynnonno saxpe-
nnennax cyenax monononnx rocyapcrna ne moxer trt ntrecnena
nnn samenena xynauntm npanom.
3.3.3. emoncmpauonnau saacmoexa
Hpn emoncrpannonno saacronxe orcyrcrnyer nent, ocrnxnmax
nyrem rapn]noro perynnponannx. Tpyxmnecx xorxr ntpasnrt raxo
saacronxo cnon nosnnnn no onpeenenntm nonpocam, ne ntraxct
onrtcx onpeenenno nenn saxnmuennx rapn]noro oronopa. 3a-
uacrym peut ner o onpeenennom noneennn paoroarenx nnn no-
nnrnuecxom nporecre rpyxmnxcx. emoncrpannonnax saacronxa
npornnonpanna, rax xax ona ne npecneyer ocrnxennx xaxo-nno
onycrnmo nenn
3
. Hpocro emoncrpannx noxenann n yexenn
axe no rapn]ntm nonpocam ne neer x rapn]nomy yperynnpona-
nnm. Tontxo xonxpernte, rapn]no perynnpyemte nenn onpantnamr
rpyonte xon]nnxrt.
1
Vgl. BAG AP Nr. 1, 32, 41 zu Art. 9 GG Arbeitskampf; Dtz, Arbeitsrecht 14. Au.
2009, Rdnr. 621; Hanau/Adomeit (FN 21), Rdnr. 289.
2
BAG AP Nr. 58 zu Art. 9 GG Arbeitskampf; Dtz (FN 21), Rdnr. 590; Lwisch (FN
30), Rdnr. 349.
3
Hanau/Adomeit (FN 21), Rdnr 288; Rthrs (FN 25), Rdnr. 141.
313
3.3.4. 3aacmoexu cumnamu
3aacronxa cnmnarn npononrcx n noepxxy pyroro (ocnonnoro)
rpyonoro xon]nnxra
1
. Ee nentm, raxnm opasom, xnnxercx ntpaxenne co-
nnapnocrn c pyrnmn rpyxmnmncx. Oexrom saacronxn xnnxercx cno
npenpnnnmarent, a apecarom npenpnnnmarent nnn coms npenpn-
nnmarene, na xoroptx nanpannena ocnonnax saacronxa. Ho cno npe-
npnnnmarent ne moxer ntnonnnrt rpeonannx ocnonno saacronxn.
Kax yxe ynomnnanoct, npenoctnxo npanomepnocrn saacronxn xn-
nxercx nannune rapn]no perynnpyemo nenn, uro orcyrcrnyer npn saa-
cronxe cnmnarn. B +ro cnxsn ueepantnt cy no nonpocam rpya o
cnx nop paccmarpnnan saacronxy cnmnarn neconmecrnmo co cr. 9 as. 3
Ocnonnoro 3axona
2
.
B npnnnnne, rpyono xon]nnxr onycrnm rontxo mexy croponamn
cnopnoro rapn]noro oronopa, rax xax rontxo onn nonneuent n +ror oro-
nop. Ho+romy pyrne npenpnxrnx, xoropte ne nonneuent n +ry opty n ne
moryr oxasart nnnxnnx na ee ncxo, xax npannno, ne nmemr npano acronart.
Onaxo n coornercrnnn c nocnennmn n ne ouent yenrentntmn
pemennxmn ueepantnoro cya
3
na npo]comsnte saacronxn, nanpan-
nennte na noepxxy rpyontx xon]nnxron n pyrnx rapn]ntx ona-
crxx, onxna pacnpocrpanxrtcx samnra cr. 9 as. 3 Koncrnrynnn uPI n
xauecrne nopmt no samnre cnoot rpya. Ho mnennm cya, noonax
saacronxa xnnxercx nesaxonno rontxo rora, xora ona nenpnrona
nx noepxxn ocnonnoro xon]nnxra, n ne ner xnno neoxonmocrn
nnn ona ne coornercrnyer nocrannenntm nenxm.
3.3.5. Hpeynpeumenunau saacmoexa
Hpeynpenrentnte saacronxn xnnxmrcx orpannuenntmn no cpo-
xam saacronxamn, n xoe xoroptx rpyxmnecx emoncrpnpymr cnom
roronnocrt x nnrentnomy rpyonomy xon]nnxry c nentm ocrnxennx
npnemnemtx nx nnx rapn]ntx ycnonn
4
.
Tax, n 1981 r. eme n xoe rapn]ntx neperonopon npo]coms meran-
nncron npnsnan cnonx unenon x npeynpenrentntm saacronxam. Peut
mna o npexpamennxx paort no ennomy nnany n na xoporxn cpox no
cncreme r.n. nono cmenxemocrn. Honax cmenxemocrt osnauaer, uro
no nenpeptnno cxeme, xoropax ne moxer trt npocunrana paoroa-
renxmn, n xoe rapn]ntx neperonopon exenenno orentnte npenpn-
xrnx, cmenxx pyr pyra, ocranannnnamr paory na xoporxoe npemx.
ueepantnt cy npo nonpocam rpya cunraer rapn]nte npeynpe-
nrentnte saacronxn, nauarte nocne ncuepnannx mnpntx cpecrn pe-
mennx xon]nnxra, onycrnmtmn rora, xora onn ne napymamr npnn-
nnn ultima ratio
5
.
1
Lieb, ZfA 1982, 113 ff; Brox/Rthrs/Hennsler (FN 1), Rdnr. 756
2
BAG AP Nr. 85 und 90 zu Art. 9 GG Arbeitskampf
3
NZA 2007, 1055
4
Herschel, RdA 1983, 364 ff; Rthers (FN 25), Rdnr. 152158; Seiter, J Z 1983, 773 ff.
5
Grundlegend BAGE 23, 292, 306; BAG, NZA 1988, 846, 847 f; DB 1996, 1566 ff; anders
noch BAG AP Nr. 51, 81, 83 zu Art. 9 GG Arbeitskampf; dazu Adomeit, NJW 1985, 2515 ff.
314
T.e. npenapnrentnte saacronxn moryr ncnontsonartcx n xauecrne
nocnenero cpecrna rontxo rora, xora nce neperonopnte pecypct nc-
uepnant n nx npo]comsa ne cymecrnyer nnxaxo nosmoxnocrn npn-
rn x cornamennm es saacronouno optt. Hpn +rom cy ncxonr ns
roro, uro onpeenenne npenoctnox nx npeynpenrentntx saacro-
nox xnnxercx enom camnx npo]comson, xoropte nx naunnamr. Taxne
onenxn npo]comson ne nonexar antneme nponepxe.
Hpaxrnuecxn +ro neer x romy, uro neonycrnmocrt saacronox ne
moxer trt nnxora ycranonnena n npo]comst moryr npnerart x ra-
xnm cpecrnam, ne onacaxct xaxnxnno canxnn. Btxonr, uro npnn-
nnn ultima ratio ocraercx nnmt na ymare.
annoe nonoxenne ne nsmennrcx, ecnn ynonnomounrt cy npone-
pxrt, xnnxmrcx nn onenxn npo]comson nepntmn, rax xax ouent rpy-
no onpeennrt peantnym nnyrpennmm roronnocrt cropon rapn]noro
cnopa x oronopennocrxm n xomnpomnccam. Onaxo cronno t, xax +ro
npenaraercx n nayuno nnreparype, onpeennrt momenr, c xoroporo
onycxaercx nauano saacronxn, nyrem onosnaunoro n o]nnnantnoro
saxnnennx o rom, uro neperonopt ne npnnenn nn x xaxomy pesyntrary
1
.
4. Heoxopuuoc1u napu1e1a cun
Kax yxe yxastnanoct, mexy croponamn xon]nnxra onxno cyme-
crnonart xorx t npnmepnoe panencrno cnn. Tontxo +ra npenoctnxa
npenpamaer rpyono xon]nnxr n ecrnennt ncnomorarentnt nn-
crpymenr rapn]no anronomnn: net rapn]nte oronopt oxsant oe-
cneunnart ecrnnrentnt ananc nnrepecon paornnxon n paoroa-
rene. 3ro moxno ocrnrnyrt rontxo rora, xora nn ona ns cropon ne
onaaer onronpemenntm noannxmmnm npenmymecrnom, nosnonxm-
mnm nanxsart cnom nonm.
Taxnm opasom, npnnnnn napnrera cnn ntrexaer ns ycnonn ]ynx-
nnonnponannx rapn]no anronomnn n onxen oecneunnart napnrer-
noe nnnxnne cropon na saxnmuaemt rapn]nt oronop.
Hpn +rom n xauecrne mept npornnoecrnnx saacronxam rapanrn-
pyercx ooponnrentnt noxayr (n orner na saacronxy). Onaxo n coor-
nercrnnn c neanne cyeno npaxrnxo ueepantnoro cya no nonpo-
cam rpya saacronxa n noxayr ne ncera xnnxmrcx pannonpanntmn n
panntmn no necy cpecrnamn optt: npnnnnn napnrera ne onpeenxer
rpannn nx saacronxn, no ycranannnnaer nx nx noxayra. Ho mnennm
cya, n xoe rapn]ntx neperonopon npo]comst a priori naxoxrcx na
onee cnatx nosnnnxx. Fes npana na saacronxy nx rpeonannx xnnx-
mrcx ne onee uem xonnexrnnntm ntnpamnnannem mnnocrtnn
2
.
1
Brox/Rthrs/Hennssler (FN 1), Rdnr. 776 ff; Seiter, Die Warnstreikentscheidungen des
Bundesarbeitsgerichts, S. 101; ders. JZ 1983, 773 ff.
2
BAG AP Nr. 51 zu Art. 9 GG Arbeitskampf; BAG EzA Nr. 56 zu Art. 9 GG Arbeitskampf.
315
Ho+romy na cnoonoe ycmorpenne npo]comson oraercx nonpoc o
rom, xaxym saacronxy npononrt: nonnym, uacrnunym nnn no orentntm
oexram.
Cy cunraer, uro paoroarenn n nx comst ne nyxamrcx nx npo-
nnxennx cnonx rapn]ntx nnrepecon n rpeonann n ocrptx cpe-
crnax optt n raxo crenenn, xax npo]comst
1
. Hcxox ns +roro, cy
cxnonxercx x snaunrentnomy orpannuennm noxayron xax cpecrna opt-
t
2
. On npnsnaer ooponnrentnte noxayrt xax saxonnoe n n npnnnnne
neoxonmoe cpecrno optt paoroarene nx noepxannx nepe-
ronopnoro n xon]nnxrnoro napnrera
3
. Onaxo n coornercrnnn c cye-
no npaxrnxo ooponnrentnte noxayrt onycrnmt rontxo rora,
xora npo]comsam yaercx c nomomtm onpeenenno saacronouno
raxrnxn onosnauno napymnrt napnrer n cnom nontsy
4
.
3ro nponcxonr, xora npo]coms ncnontsyer opyxne saacronxn n
]opme uacrnuno saacronxn nnn saacronxn no oexram. B +rom cnyuae
no yap nonaamr rontxo orentnte npenpnnnmarenn, uro ntstnaer
npornnopeunx mexy paoroarenxmn na xonxypenrno ocnone n ocnanx-
er nx connapnocrt. Hpn saacronxax no oexram orentnte npenpnnn-
marenn nonepramrcx ceptesno onacnocrn norepxrt nosnnnn na ptnxe.
Ho annennem raxnx pncxon onn ornocnrentno nerxo roront ycrynnrt
annennm npo]comson n npnnxrt nx santmennte rpeonannx.
Cy npnsnaer ooponnrentnt noxayr n xauecrne aexnarnoro cpe-
crna npornnoecrnnx, xoropt nosnonxer npenpnnnmarenxm pacmn-
pnrt pamxn optt. 3rnm camtm noccranannnnaercx pannonecne, xora,
c ono cropont, orcyrcrnymr npenpnnnmarenn, ne yuacrnymmne n
xon]nnxre n nonyuammne raxnm opasom xonxypenrnte npenmymecrna,
a, c pyro cropont, npo]coms onxen oxastnart onee mnpoxym ]n-
nanconym noepxxy cnonm unenam.
Bmecre c rem npaxrnxa ueepantnoro cya no nonpocam rpya
orpannunnart ooponnrentnte noxayrt rontxo cnyuaxmn saacronox
no oexram ne xnnxercx esynpeuno.
Hpexe ncero, cy nenepno ntpan ornpanno nynxr. Bpx nn mox-
no cornacnrtcx c resncom o rom, uro npo]comst a priori nmemr one
cnate nosnnnn, uem paoroarenn, n no+romy saacronxa n noxayr
ne xnnxmrcx pannonenntmn cpecrnamn optt. Bet npenmymecrna
moryr trt ocrnrnyrt rpyxmnmncx ne rontxo c nomomtm oex-
rontx saacronox. Hpn onpeenenntx +xonomnuecxnx npenoctnxax
raxrnuecxn nepno npnmenennte npocrte omne saacronxn, axe
ecnn mexy unenamn comsa paoroarene n ne cymecrnyer npxmo
xonxypennnn, moryr npn mnnnmantnom pncxe nx npo]comson npe-
1
BAG AP Nr. 65 zu Art. 9 GG Arbeitskampf.
2
Hanu/Adomeit (FN 21), Rdnr. 303; Lieb/J acobs, Arbeitsrecht 9.Au. 2006, Rdnr. 637;
Brox/Rthers/Henssler (FN 1), Rdnr. 769 f.
3
BAG AP Nr. 107 zu Art. 9 GG Arbeitskampf; BAG DB 1996, 233 f; zur Kampf-
mittelfreiheit auch Rolfs, DB 1994, 1237,1238.
4
BAG EzA Nr. 36 zu Art. 9 GG Arbeitskampf.
316
nparnrtcx n onocroponnn rapn]nt nxrar, ecnn y paoroarene
ner coornercrnymmero cpecrna npornnoecrnnx.
Hs npnnnnna napnrera ntrexaer ne rontxo onycrnmocrt ooponn-
rentntx, no n npeynpenrentntx (eme o nauana saacronxn) noxayron
1
.
Xorx co npemenn npnnxrnx Ocnonnoro 3axona npeynpenrentnte
noxayrt n npaxrnuecxom nnane ocranannct nesnaunrentntm xnnennem,
nx npanonym onycrnmocrt npx nn moxno noneprnyrt comnennm. 3ro
nornepnn n cnoem pemennn n 1971 r. n Fontmo Cenar ueepantnoro
cya no nonpocam rpya
2
. Hpn +rom on ncxonn ns roro, uro ne rontxo
paornnxn, no n paoroarent moxer ntcrynnrt nnnnnaropom rpyonoro
xon]nnxra: net xaxax cropona rapn]noro cnopa, n r.u. n npenpnnnma-
renn, onxna nmert cpecrno nx nponnxennx cnonx nnrepecon.
Comnnrentno, onaxo, uro cy, c yuerom yxasanno ntme ero npax-
rnxn n ornomennn ooponnrentnoro noxayra, oopnr npaxrnxy npe-
ynpenrentntx noxayron. Horomy uro sect nosnnxaer onpeenennoe
npornnopeune mexy onycrnmocrtm ooponnrentntx noxayron ront-
xo xax ornera na oexronte saacronxn n omnm xapaxrepom npe-
ynpenrentntx noxayron.
5. Rpuuuun copasuepuoc1u
Hpn paccmorpennn npenoctnox rpyontx xon]nnxron mt yxe or-
meuann, uro npnmenenne cpecrn npornnoecrnnx onxno coorner-
crnonart npnnnnny copasmepnocrn.
Meponpnxrnx, ocymecrnnxemte n xoe xon]nnxra, onxnt coor-
nercrnonart macmray npecneyemo nenn. Hpnnnnn ntnonnxer ne
]ynxnnn: on perynnpyer ornomennx mexy croponamn xax yuacrnnxamn
rapn]noro cnopa n xax connantntmn npornnnnxamn
3
. Kpome roro, c ero
nomomtm onpeenxercx rpannna nocroponnero nnnxnnx na xon]nnxr co
cropont ne yuacrnymmnx n nem rpyxmnxcx, paoroarene, rpertnx
nnn, a raxxe omecrnennocrn.
Koneuno, conepmenno ne onycrnma nona na ynnuroxenne, o uem ro-
nopnr ntrexammee ns npnnnnna copasmepnocrn npannno ultima ratio,
xoropoe paccmarpnnanoct yxe n cnxsn c nonpocom o onycrnmocrn npe-
ynpenrentntx saacronox
4
. Cropont rapn]noro oronopa ne onxnt
esocnonarentno nanocnrt ymep pyr pyry, r. e. n ocnone xon]nnxra
onxna nexart cymecrnennax neoxonmocrt
5
.
Ho+romy npanomepnt xon]nnxr npenonaraer, uro nepe +rnm tnn
ncuepnant nce onycrnmte nosmoxnocrn oronopnrtcx. Hopasymena-
ercx, uro neperonopt ecrnnrentno onxnt nmert mecro, a o nx npo-
1
Lieb/J acobs (FN 42), Rdnr. 41; zur entsprechenden Problematik, ob Streikbruchprmien
als Mittel der Streikabwehr dienen drfen, Rolfs, DB 1994, 1236, 1238 ff.
2
BAGE 23, 292,308.
3
Brox/Rthers/Henssler (FN 1), Rdnr. 772 ff; Rthers (FN 34) Rdnr. 194.
4
Brox/Rthers/Hensler (FN 1), Rdnr. 804.
5
Rthers (FN 25), Rdnr. 199.
317
nane onxno trt xcno saxnneno. Ecnn ona ns cropon yxnonxercx or
xaxnx-nno neperonopon, ro pyrax cropona moxer npnnynrt ee x +romy,
nanpnmep, c nomomtm saacronxn
1
.
Ecnn rapn]nte neperonopt oxnnent neyanmnmncx, ro cropont,
npexe uem nauart xon]nnxr, onxnt oparnrtcx n cornacnrentnte op-
rant, pemennx xoroptx, onaxo, onn ne oxsant ntnonnxrt. Kax cneyer
ns nponeccyantno rapanrnn xoannnnn, rocyapcrnennoe nnn cyenoe
npnnyxenne x cornamennm xnnxercx anrnxoncrnrynnonntm.
Hs npnnnnna copasmepnocrn xpome ncero npouero nponcrexamr xaue-
crnennte orpannuennx optt na ptnxe rpya. Ecnn part saacronxn, ro
onn n npnnnnne ne napymamr annoro npnnnnna. Ho+romy ne cymecrnyer
xonnuecrnenntx orpannuenn saacronouno raxrnxn n crparernn n cmtc-
ne nepxnnx nnn nnxnnx rpannn uncna acrymmnx n xaxo-nno rapn]no
onacrn. A nor nx ooponnrentntx noxayron cyenax npaxrnxa ntnonr
ns npnnnnna copasmepnocrn pasnnunte orpannuennx. ueepantnt cy
no enam rpya orpannunnaer ooponnrentnte noxayrt rontxo ro rapn]-
no onacrtm, re nyr saacronxn, c rem, urot nsexart nepeneca cnn
co cropont paoroarene nnn nexonrponnpyemoro ncnnecxa optt
2
.
Cnonmn nymx pemennxmn n 1980 r. cy yrounnn ntmeyxasannt
npnnnnn uncnenntmn noxasarenxmn. B coornercrnnn c nnmn coornome-
nne acrymmnx n rex, xro moxer trt noneprnyr noxayry, cneymmee:
ecnn acrymr menee 25% rpyxmnxcx, sanxrtx n anno rapn]no
onacrn, ro noxayry moryr trt noneprnyrt xpome nnx eme 25%;
ecnn acrymr onee 25%, ro noxayry xpome nnx moxer trt no-
neprnyro raxoe uncno rpyxmnxcx, xoropoe n cymme c acrymmnmn
cocrannxer ne onee 50%, sanxrtx n anno rapn]no onacrn;
ecnn acrymr onee 50% paornnxon, ro noxayr neonycrnm
3
.
Hpecrannxercx, uro raxax cxema sacnyxnnaer xpnrnxn.
Bo-nepntx, ona nocnr nponsnontnt xapaxrep. Hmoe omee xonn-
uecrnennoe xnornponanne coornomennx mexy saacronxo n noxayrom
xnnxercx cnnmxom rpytm, urot yuecrt mnoroopasne ptnountx n
xonxypenrntx nsanmocnxse. Ho+romy npnnnnn copasmepnocrn ne mo-
xer trt noneprnyr omemy xonnuecrnennomy perynnponannm.
Bo-nroptx, raxoe perynnponanne xnnxercx n coornercrnnn c repman-
cxnmn xoncrnrynnonntmn npnnnnnamn xomnerennne, npexe ncero,
ne cya, a saxonoarenx. Cytn oxsant pemart xonxpernte cnopnte
npanonte nonpoct, a ne cosanart omne npannna: cyt nounnent
npany n saxony n no+romy ne moryr sannmartcx nopmornopuecrnom.
Hpanocyne n Iepmannn cnao yunrtnaer xax pas +ror acnexr n pamxax
npana rpyontx xon]nnxron.
a n cam ueepantnt cy no nonpocam rpya ne ncera npnepxnna-
ercx rontxo npnnnnna xnornponannx. B onom ns cnonx pemenn n 1985 r.
1
Rthers (FN 25), Rdnr. 201.
2
BAG 48, 195.
3
BAG AP Nr. 64, 65 zu Art. 9 GG Arbeitskampf; Kritisch dazu Lieb (FN 50), Rdnr. 641;
Rthers (FN 25), Rdnr. 208 ff.
318
ornocnrentno onycrnmocrn noxayron n coornercrnnn c npnnnnnom copas-
mepnocrn on nsxn sa ocnony ne rontxo uncno nnn, acrymmnx n noneprny-
rtx noxayry. Cy yunrtnan raxxe uncno paounx ne, xoropte moryr trt
norepxnt n antnemem, a raxxe uncno acrymmnx npenpnxrn
1
. B py-
rom pemennn cy, ntpasnn comnenne n rom, cronr nn n antnemem npn-
epxnnartcx crapo apn]mernxn noxayron, ocrannn nonpoc es ornera
2
.
Cropont rapn]noro oronopa oxsant pemart cnopt mnpntm ny-
rem (mnpnt npnnnnn). Ho+romy xauecrne nocnene npenoctnxn co-
pasmepnocrn nx rpyonoro xon]nnxra cneyer nasnart ecrnne mnp-
noro npnnnnna, osnauammero, no cyrn ena, sanper na opty: no npemx
ero ecrnnx sanpement nmte saacronounte meponpnxrnx c nentm
nsmenennx coepxannx rapn]noro oronopa
3
.
Xorx +ror npnnnnn xnnxercx neoremnemo uacrtm nmoro rapn]-
noro oronopa, xaxoro-nno ero xonxpernoro o]opmnennx ne rpeyercx,
rapanrnpyercx on rontxo na npemx ecrnnx rapn]noro oronopa, no
ncreuennn cpoxa xoroporo ero mnpornopuecxax ]ynxnnx saxanunnaercx.
Onaxo +ro ne osnauaer, uro cpasy naunnaercx axrnnnax opta. Bt-
meynomxnyrt npnnnnn ultima ratio nosnonxer n cyenom nopxxe
nponenart ecrnne mnpnoro npnnnnna o peantnoro ncuepnannx ncex
nosmoxnocre mnpno oronopnrtcx, nxnmuax oponontnym cornacn-
rentnym nponeypy.
6. Rocnepc1nun 1pyponoro kouqnuk1a
pnn yuac1nymmux n ueu pao1uukon,
pao1opa1ene u ux comson
Cnauana mt paccmorpnm, xaxoe nnnxnne oxastnaer na rpyonte or-
nomennx rpyono xon]nnxr, paspemaemt n coornercrnnn c saxonom.
anee xaxne npanonte nocnecrnnx nneuer sa coo nesaxonno npo-
nonmax saacronxa.
6.1. Rocnepc1nun sakouuo saac1onku
6.1.1. Tpyoeau ousannocmu
Hocne ocnonononarammero pemennx Fontmoro cenara ueepantnoro
cya no nonpocam rpya or 29 xnnapx 1955 r.
4
npanomepnocrt saacronox
n noxayron paccmarpnnaercx pannosnauno xax na xonnexrnnno-, rax n na
nnnnnyantno-npanonom yponne. Ho+romy yuacrne paornnxa n saa-
cronxe es pacropxennx rpyonoro oronopa ne osnauaer ero napymennx.
Tax xax paornnx yuacrnyer n npanomepntx xonnexrnnntx ecrnnxx,
1
BAG AP Nr. 84 zu Art. 9 GG Arbeitskampf.
2
BAG AP Nr. 107 zu Art. 9 GG Arbeitskampf.
3
Dtz (Fn.31), Rdnr. 495; Rthers (Fn.25) Rdnr. 201.
4
BAGE 1, 291.
319
ntrexammax ns rpyonoro ornomennx ero nnunax rpyonax oxsannocrt
na npemx saacronxn npnocranannnnaercx n npexpamenne paort, raxnm
opasom, ne xnnxercx napymennem oronopa.
Pannosnaunax onenxa xonnexrnnno-npanonoro n nnnnnyantno-npanono-
ro acnexra saacronxn xnnxercx ceptesntm nporpeccom n onacrn ormarnxn
no cpannennm c npanom rpyontx xon]nnxron npemen Bemapcxo pecnynn-
xn. o ntmeynomxnyroro pemennx Fontmoro cenara rocnocrnymmee yuenne
pasenxno +rn na acnexra. Ho+romy, axe ecnn npo]coms ecrnonan npano-
mepno, yuacrne orentnoro paornnxa n saacronxe tno nesaxonntm, ecnn
on nepe +rnm ne pacropran oronop. Tontxo nocne npexpamennx rpyonoro
ornomennx rpyxmnecx nonyuann npano naunnart opty.
Cy npanomepno ne noepxan annt resnc, rax xax +ro ne orneuaer
nnrepecam oenx cropon: nn paornnxn, nn paoroarenn ne xorxr npe-
xpamennx rpyonoro ornomennx. Hentm rapn]noro oronopa xnnxercx
ynyumenne npexnnx ycnonn rpya n +xonomnuecxnx ycnonn, nnn, no
xpane mepe, nx coxpanennx. Kpome roro, saacronxa npocro norepxer
cnom ecrnennocrt, ecnn e yer npemecrnonart npexpamenne rpy-
ontx ornomenn, rax xax ocrarouno nnrentnte n pasnnunte cpo-
xn, emy npemecrnymmne, ne nosnonxmr nonpemx nauart saacronxy.
A nx saacronxn raxrnuecxn neoxonm ennt cpox nauana, uro n
npeonpeenxer ee ycnex. 3aacronxa rontxo rora moxer ncnontsonart
cnom ]ynxnnm n xauecrne ncnomorarentnoro nncrpymenra rapn]no
anronomnn, xora e ne npenxrcrnymr anraronncrnuecxne oxsannocrn,
ntrexammne ns rpyonoro ornomennx.
Bce +ro nosnonxer paccmarpnnart npanomepnt rpyono xon]nnxr
xax ocnonanne nx orcpouxn ecrnnx rpyonoro ornomennx, ecrny-
mme nx ncex rpyxmnxcx
1
. Hpnstn npo]comsa x saacronxe onpan-
tnaer yuacrne n ne raxxe n neoprannsonanntx paornnxon. Bmecre
c rem npnocranonnenne rpyonoro ornomennx ne ocnooxaer paor-
nnxon or ntnonnennx ]ynxnn no noepxannm xnsnecnoconocrn
npenpnxrnx n coxpanennm nponsnocrnenntx momnocre.
Tax xax saacronxa neer rontxo x npnocranonnennm oronopntx oxsa-
rentcrn, c ee oxonuannem onn nosnnxamr cnona: paornnx nmeer npano na npo-
onxenne cnoe exrentnocrn es saxnmuennx nonoro rpyonoro oronopa.
6.1.2. Ousannocmu emnnamm eosnaapaenuu
Tax xax rpyonoe ornomenne no npemx saacronxn npeptnaercx, a
acrymmne ne paoramr, ro onn ne nmemr npana n na nosnarpaxenne.
Ecnn acrymmn paornnx xnnxercx unenom npo]comsa, nauanmero sa-
acronxy, ro on nmeer npano rpeonart or nero saacronountx ntnnar.
Tpyxmnecx raxxe ne nonyuamr nocone no espaornne n cnxsn c oxsa-
rentcrnom rocyapcrna conmart nerpannrer n rpyontx xon]nnxrax
2
.
1
Heute ganz h.M.: Brox in Brox/Rthers, Arbeitskampfrecht, 2. Au. 1982 (25), Rdnr. 288;
Hanau/Adomeit (Fn 21) Rdnr.310; Lieb/Jacobs (Fn 42), Rdnr. 568; Lwisch (FN 21), Rdnr.
380 ff.
2
146 Abs. 1 SGB III; dazu bereits oben II. 2. b) cc).
320
6.1.3. Hocnecmeuu npaeomepnoao noxayma
Heoxonmo pasnnuart na nna noxayron: npnocranannnnammne
n npexpamammne rpyonoe ornomenne
1
. Hpnocranannnnammn noxa-
yr nmeer n nenom raxne xe npanonte nocnecrnnx, xax n saacronxa.
On nneuer npnocranonxy oxsannocre ns rpyonoro cornamennx. Paor-
nnx ne ncnonnxer cnon oxsannocrn, no n ne nmeer npana rpeonannx na
npeocrannenne paort. Paoroarent xe ne necer oxsannocrt ntnna-
unnart sapnnary na npemx noxayra. Hocne npexpamennx npnocranannn-
nammero noxayra anromarnuecxn nosononnxmrcx rpyonax oxsannocrt
paornnxa n oxsannocrt paoroarenx no ntnnare nosnarpaxennx.
B xoe npnocranannnnammero noxayra paornnxn onxnt ocymecrnnxrt
paort no noepxannm xnsnenno naxntx ]ynxnn npenpnxrnx.
Hpexpamammn noxayr, nanpornn, neer x oxonuannm rpyonoro or-
nomennx. Cneonarentno, nocne ero oxonuannx rpeyercx saxnmuenne
nonoro rpyonoro oronopa. Hpn +rom, onaxo, Fontmo cenar uee-
pantnoro cya no nonpocam rpya nnen ynnnepcantnoe rpeonanne, uro-
t paoroarenn nocne npexpamammero noxayra (xoropt n nosmoxen
rontxo n ncxnmunrentntx cnyuaxx) noccranannnnann na paore ncex
paornnxon cnonx npenpnxrn
2
.
Bet raxoe npexpamenne rpyontx ornomenn npornnopeunr nenn
optt, xoropax nanpannena na conepmencrnonanne cymecrnymmero
oronopa. Cenar npannntno cunraer, uro n pesyntrare pacropxennx rpy-
ontx oronopon moryr nponacrt sapaorannte mnoronernnm rpyom
nnnnnyantnte npana n nenpeptnnt crax paornnxon. 3ro enaer
npexpamammn noxayr npornnonpanntm
3
.
6.1.4. Hocnecmeuu npomueonpaeno saacmoexu
B cnyuae nesaxonno saacronxn paoroarent moxer noart ncx o
ncnonnennn oxsarentcrn, no nanexamemy ncnonnennm yer npenxr-
crnonart 888 as. 3 IHK. Ho+romy, ecnn paornnx ecrnyer nnnonno,
npenpnnnmarenm cxopee nooer ncx o nosmemennn npea ns orono-
pa 280 as. 1 Iepmancxoro rpaxancxoro ynoxennx (anee IIV) n
neosnonenntx ecrnn ( 823 as. 1 IIV) n cnxsn c napymennem npana
na ocymecrnnenne yxe oprannsonannoro n ecrnymmero npomtcna.
Bnnonno paornnx ecrnyer n cnyuae, ecnn on ocosnanan, uro npo-
nonmax npo]comsom saacronxa nesaxonna. Tora acrymmne paor-
nnxn n coornercrnnn c 840 IIV orneuamr connapno sa ymep, na-
necennt ocranonxo npenpnxrnx. Teopernuecxn paoroarent moxer
norpeonart nosmemennx npea or xaxoro paornnxa, yuacrnonanmero
n nesaxonno saacronxe. Kpome roro, paoroarent npn onpeenenntx
ycnonnxx nmeer npano na eccpounoe npexpamenne rpyontx ornome-
nn c acrymmnmn paornnxamn. Onaxo npocro yuacrne paornnxa
1
BAGE 1, 291, 310; 23, 292, 313 ff; BAG DB 1996, 143 ff, 223 f; Hanau/Adomeit
(FN 50), Rdnr. 654.
2
BAGE 23, 292, 306 ff.
3
Ebenso Hanau/Adomeit (FN 21), Rdnr. 310 ff; Lieb/Jacobs (FN 50), Rdnr. 654.
321
n xparxonpemennom npornnopeuamem oronopy npexpamennn paort,
xax npannno, ne xnnxercx ocnonannem x +romy. H naoopor nnrent-
noe yuacrne n nxo saacronxe neer x nnennanonomy npexpamennm
rpyontx ornomenn.
B coornercrnnn c cyeno npaxrnxo npexpamennm rpyontx or-
nomenn n cnxsn c napymennxmn n c]epe ncnonnennx onxna npe-
mecrnonart nontrxa orronopnrt rpyxmnxcx or saacronxn
1
. Paoroa-
rent onxen n xcno ]opme yxasart paornnxam na ro, uro saacronxa
npornnopeunr oronopy, osnaxomnrt c ee nocnecrnnxmn n npnsnart x
nosononnennm paort.
Hpn pasptne rpyontx ornomenn npenpnnnmarent ne cnxsan
npnnnnnom panencrna ncex acrymmnx paornnxon. Hpn ono ns n-
xnx saacronox ueepantnt cy no nonpocam rpya oopnn nto-
pount pasptn ornomenn
2
, uro enaer nosmoxntm nponsnontnt or-
op cpen acrymmnx paornnxon.
Kora nesaxonnym saacronxy oprannsonan npo]coms, paoroarent
ntnnraer nperensnn x nemy. Ecnn saacronxa npornnonpanna n cnxsn
c napymennem oxsannocrn cropon rpyonoro oronopa pemart cnopt
mnpntm nyrem, ncx ocnontnaercx na 280 as. 1 IIV. Ecnn saacronxa
npornnonpanna no pyrnm npnunnam na 823 IIV. B nepnym oue-
pet nmeercx n nny asan 1 823 (npnunnenne npea cocrnennocrn
pyroro nnna). Oexrom nstcxannx nx npenpnnnmarenx xnnxercx co-
noxynnax cocrnennocrt npo]comsa.
6.1.5. Hocnecmeuu npomueonpaenoao noxayma
Hesaxonnt noxayr, raxxe, xax n nesaxonnax saacronxa, ne neer
x npnocranonnennm oxsarentcrn cropon, ntrexammnx ns oronopa.
Paoroarent, xoropt orxastnaercx or rpyontx ycnyr paornnxon,
nonaaer no 293 IIV (npocpouxa n npnnxrnn ncnonnennx). Co cno-
e cropont paorxn moryr rpeonart ntnnart sapnnart na ocnonannn
615 IIV (nosnarpaxenne n cnyuae npocpouxn npnnxrnx pesyntraron
paort) es nocneymme orpaorxn nponymenntx ne. Bcnecrnne
nesaxonnoro noxayra moryr nosnnxart ncxn na ocnone 280 as. 1, 2
n 286 IIV n cnxsn c napymennem rpyonoro oronopa
3
. B ontmnncrne
cnyuaen, onaxo, sect yer orcyrcrnonart npe, rax xax paoroarent
ntnyxen yer ntnnarnrt sapnnary yxe na ocnonannn 615 IIV.
7. 3aknmueuue
Iepmancxoe npano rpyontx xon]nnxron ne perynnpyercx npocrtmn
saxonamn n ntnonrcx nenocpecrnenno ns cr. 9 as. 3 Koncrnrynnn
Iepmannn, xoropax coepxnr pasnnunte xoncrnrynnonnte rapanrnn.
Hpn +rom n nepnym ouepet cneyer pasnnuart nnnnnyantnym n xon-
1
BAG AP Nr. 57 und 62 zu 626 BGB.
2
BAG AP Nr. 41 zu Art. 9 GG Arbeitskampf.
3
Lwisch (FN 21), Rdnr. 386.
322
nexrnnnym cnooy xoannnn. Hocnrenxmn nnnnnyantno cnoot
xoannnn xnnxmrcx orentnte paornnxn n paoroarenn, xonnexrnn-
no npo]comst n comst paoroarene. Hnnnnyantnax cnooa
xoannnn nopasenxercx na nosnrnnnym n nerarnnnym. Cocranntmn
uacrxmn xonnexrnnno cnoot xoannnn xnnxmrcx: rapanrnx cyme-
crnonannx xoannnn, rapanrnx nenn xoannnn, nponeccyantnax rapan-
rnx n rapanrnx cpecrn xoannnn. Iapanrnx cpecrn xoannnn oecne-
unnaer rapn]nym anronomnm n ocymecrnnenne rpyontx xon]nnxron.
Tpyonte xon]nnxrt xax raxonte n nx mnpnoe oponontnoe
yperynnponanne xnnxmrcx neoxonmtmn ncnomorarentntmn nncrpy-
menramn rapn]no anronomnn. Ho+romy rpyonax opta, c ono
cropont, rapanrnponana xoncrnrynnonno, a c pyro, nmeer onpeenen-
nte orpannuennx.
Hpecneyemax xon]nnxrom nent onxna nmert peantnym nosmox-
nocrt rapn]noro yperynnponannx.
Mexy croponamn rpyonoro xon]nnxra (croponamn rapn]noro o-
ronopa) onxen cymecrnonart npnmepnt napnrer cnn (npnnnnn napn-
rera).
Mexy croponamn (onee) ne cymecrnyer oxsarentcrna pemart xon-
]nnxr mnpntm nyrem.
Cpecrna optt onxnt npnmenxrtcx n coornercrnnn c npnnnn-
nom copasmepnocrn.
Hs +rnx orpannuenn cneyer:
Hpo]comst (rapn]no npanocnoconte) onaamr monononne
na saacronxn. nxne saacronxn nesaxonnt. B coornercrnnn c
cyeno npaxrnxo rapn]no npanocnoconocrtm npo]coms o-
naaer rontxo rora, xora on oprannsonan na npnnnnnax cnoot,
xopnoparnnnocrn n oennxer paornnxon necxontxnx npenpn-
xrn. On onxen trt oprannsonan na npoonxnrentnt cpox n
nmert nentm samnry n ynyumenne ycnonn rpya n +xonomnue-
cxoro nonoxennx cnonx unenon. On onxen trt nesanncnmtm n
nmert, no mnennm cyon, onpeenennt connantnt nec.
Honnrnuecxne rpyonte xon]nnxrt, xon]nnxrt n cnxsn c npano-
ntmn cnopamn, a raxxe c nentm noepxxn n ntpaxennx cnmna-
rn n npnnnnne npornnonpannt, rax xax onn ne nanpannent na
pemenne rapn]ntx nonpocon.
Hpnnnnn napnrera cnn npnsnan ypannxrt nnnxnne xoannnn na
nponecc saxnmuennx rapn]noro oronopa. Ho+romy n xauecrne
cpecrn npornnoecrnnx saacronxe paccmarpnnaercx ooponn-
rentnt noxayr, a noxayry ornernax saacronxa. Tax xax n co-
ornercrnnn c cyeno npaxrnxo npo]comst a priori xnnxmrcx
onee cnao cropono, ro saacronxa ne paccmarpnnaercx xax
cpecrno, aexnarnoe no cnne noxayry. B +ro cnxsn ueepantnt
cy no nonpocam rpya nnen snaunrentnte orpannuennx n orno-
mennn ncnontsonannx noxayra xax cpecrna optt: on onycxa-
er rontxo nx npornnoecrnnx oexrontm saacronxam.
Hs npnnnnna copasmepnocrn ntrexaer npannno ultimo ratio.
B coornercrnnn c nnm saxonnt rpyono xon]nnxr npenonara-
er, uro nce onycrnmte nosmoxnocrn oronopnrtcx ncuepnant.
Onaxo comnnrentno, uro ns npnnnnna coornercrnnx mornn t
ntrexart xonnuecrnennte orpannuennx noxayra.
Oxsannocrt cropon rapn]noro oronopa pemart xon]nnxrt mnp-
ntm nyrem xnnxercx ocnonannem nx orpannuennoro no cpoxy sanpe-
ra na saacronxy. On saxanunnaercx rontxo rora, xora no ncreue-
nnn rapn]noro oronopa ncuepnant nce oronopnte nosmoxnocrn.
Tpyonte xon]nnxrt nnexyr sa coo cneymmne npanonte no-
cnecrnnx:
saxonnax saacronxa neer x npnocranonxe rpyonoro ornome-
nnx, no+romy pacropxennx oronopa or paornnxa ne rpeyercx.
Bmecre c rem rpyxmnecx onxnt ntnonnxrt paort no noep-
xannm xnsnenno naxntx ]ynxnn npenpnxrnx. Hpeptnanne
rpyonoro ornomennx nneuer sa coo n npexpamenne ecrnnx
oxsannocrn no ntnnare sapnnart na npemx saacronxn. Oprann-
sonannte n npo]coms rpyxmnecx nonyuamr or nero enexnym
noepxxy; rocyapcrno xe n cnxsn c oxsannocrtm nerpannrera
ne nmeer npano ntnnaunnart nocone no espaornne;
saxonnt noxayr raxxe neer x npeptnannm rpyonoro ornomennx.
Hpeptnammn noxayr neconmecrnm c cyrtm rpyonoro xon]nnxra;
nesaxonnax saacronxa ne nmeer cnecrnnem npnocranonxy rpyo-
noro ornomennx. Paoroarent npn +rom nmeer npano rpeonart
nosmemennx npea ns-sa npexpamennx paornnxamn ntnonnennx
rpyontx oxsannocre xax or npo]comsa, rax n or orentntx
paornnxon. Paoroarent raxxe moxer npn onpeenenntx ycno-
nnxx (axe ntopouno) eccpouno ynontnxrt corpynnxon;
nesaxonnt noxayr raxxe ne moxer necrn x npnocranonxe rpy-
onoro cornamennx. Paornnxn nmemr npano ntnnrart ncx o
onnare n coornercrnnn c 615 IIV.
324
1. Ocnonnme nonoaennn Tpyonoro xoexca
Poccnncxon meepannn (I.C. Cxauxona). . . . . . . . . . . . . . . . 5
2. Osop 1pyonoro npana Enponencxoro Comsa
(H.A. Am1on). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

1. Omne nonpoct. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19
2. Hnnnnyantnoe rpyonoe npano. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23
3. Konnexrnnnoe rpyonoe npano . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33
4. Honnrnxa n onacrn sanxrocrn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .36
3. Tpyonoe npano Enponencxoro Comsa:
oecneuenne nonn1nxn n cqepe 1pya
n sann1oc1n (A.M. Kopo1aena, A.K. Byrpon). . . . . . . . . . . .39
4. Konnennnn npana pao1nnxa na esonacnme
n soponme ycnonnn 1pya n oxyuen1ax
Enponencxoro Comsa (.B. Hepnnena). . . . . . . . . . . . . . . . . . .47
5. Hopum ueaynaponoro npana xax nc1ounnx
poccnncxoro 1pyonoro npana (B.M. Opoen). . . . . . . . . . . .62
6. O npnopn1e1e Tpyonoro xoexca Poccnncxon
meepannn n cnc1eue nc1ounnxon 1pyonoro
npana Poccnn (A.M. Aymnnxon). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67
7. Hpnnyn1entnmn 1py: ueaynaponoe npano
n nannonantnoe saxonoa1entc1no (K.K. Ypanncxnn). . . .76
8. Kpnnuecxoe perynnponanne 1pyonmx
o1nomennn n Hemcxon Pecnynnxe (R. 3axapnam). . . . . . .84
9. Tpyonoe npano Bentrnn (E.E. Mauyntcxan). . . . . . . . . . . . .93
1. Omax xapaxrepncrnxa rpyonoro npana Fentrnn. . . . . . . . . .93
2. Hnnnnyantnte rpyonte ornomennx. . . . . . . . . . . . . . . . 94
3. Hpanonoe perynnponanne rpya orentntx
xareropn paornnxon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .95
4. Bnt rpyontx oronopon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .96
COEPXAHHE
325
5. uopma rpyonoro oronopa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .97
6. Hpexpamenne rpyonoro oronopa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .97
6.1. Hponeypa npexpamennx rpyonoro oronopa. . .97
7. Paouee npemx n npemx ortxa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .99
8. 3apaornax nnara. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100
9. Oxpana rpya. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .101
9.1. Konnexrnnnte rpyonte ornomennx . . . . . . . . . .101
10. Konnexrnnnte neperonopt n xonnexrnnnte
cornamennx. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .102
11. Konnexrnnnte cnopt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .103
10. Pont n cymnoc1t ue1oa 1pyonoro npana
(O.B. en1on). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .104
11. Hnc1n1y1 nopuoxon1ponn n 1pyonou
npane Poccnn (M.B. Aymnnxona). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .112
12. Honme 1enennnn n samn1e uac1non ansnn
n 1exnonornn n 1pyonou npane
uemcxon pecnynnxn (R. Ma1enxa). . . . . . . . . . . . . . . . . . . .120
13. Connantno-1pyonme o1nomennn:
nonn1ne, cymnoc1t, coepaanne (B.A. Bacnnten). . . . . . . 125
14. Yuac1ne pao1nnxon n ynpannennn oprannsannen:
nponeum npanonoro perynnponannn
n Poccnncxon meepannn (B.A. Caqonon). . . . . . . . . . . . . . .133
15. Connantnoe nap1nepc1no xax naanmn +neuen1
uexannsua samn1m 1pyonmx npan pao1nnxon
(T.A. Comnnxona). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .140
16. Connantnoe nap1nepc1no n H1annn
(M. Tnpaomn). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .151
1. Omax xapaxrepncrnxa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .151
2. Cncrema npomtmnenntx ornomenn. . . . . . . . . . . . . . . . .152
3. Hpo]comst. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .155
3.1. Vponent paouero mecra. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .156
3.2. Paonnt yponent. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .157
3.3. Pernonantnt yponent. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .157
3.4. Omerocyapcrnennt yponent. . . . . . . . . . . . .157
4. Oennennx paoroarene. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
326
5. Konnexrnnnte neperonopt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .158
5.1. Hcropnuecxn xonrexcr
n mpnnuecxax cncrema. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .158
5.2. Hpemer xonnexrnnntx neperonopon. . . . . . . . . 159
5.3. Crpyxrypa neperonopon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .159
5.4. Vuacrnnxn n nepnonunocrt
nponeennx neperonopon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .160
6. Hpemer xonnexrnnntx cornamenn. . . . . . . . . . . . . . . . . .161
7. Hpecrannrentcrno na paounx mecrax. . . . . . . . . . . . . . . .161
7.1. Konnuecrnennte n crpyxrypnte
xapaxrepncrnxn VHH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .162
7.2. 3aaun n npana VHH. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .162
7.3. 3amnra or ynontnennx. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .162
7.4. Bpemx ortxa n pyrne rapanrnn. . . . . . . . . . . .163
7.5. Hpecrannrentcrno na yponne rpynn . . . . . . . . .163
7.6. Hpecrannrentcrno n opranax
ynpannennx npenpnxrnem. . . . . . . . . . . . . . . . . .163
8. Hpomtmnennte xon]nnxrt n npano na saacronxy. . . . . .163
8.1. Hpano na saacronxy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .164
8.2. Peannsannx saacronxn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .165
9. Hoannenne anrnnpo]comsno
exrentnocrn paoroarene. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
10. Paspemenne cnopon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .167
10.1. Apnrpax. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .170
17. Konnex1nnnmn oronop n Anc1pnn (M. mpnpnx). . . . . . .171
1. Bneenne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .171
2. Koncrnrynnonno-npanonte ocnont. . . . . . . . . . . . . . . . . . .171
3. Cnoconocrt saxnmuart xonnexrnnnte oronopt. . . . . . . 172
3.1. 3axonnoe npecrannrentcrno nnrepecon. . . . . . .173
3.2. oponontnte npo]eccnonantnte
oennennx. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .174
4. C]epa pacnpocrpanennx xonnexrnnntx oronopon. . . . . .176
5. Konnnsnn xonnexrnnntx oronopon. . . . . . . . . . . . . . . . . . .178
6. ecrnne xonnexrnnntx oronopon. . . . . . . . . . . . . . . . . . .179
7. Hocneecrnne xonnexrnnnoro oronopa. . . . . . . . . . . . .180
8. onycrnmoe coepxanne xonnexrnnntx oronopon. . . . . .180
8.1. Coepxarentnte nopmt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .181
8.2. Hencnonnte nopmt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .181
8.3. Connantno-nnanonte nopmt. . . . . . . . . . . . . . . .181
8.4. Vupenrentnte nopmt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .182
8.5. Paspemnrentnte nopmt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .182
8.6. Vcrannte nopmt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .182
9. Ocote oronopxn n xonnexrnnntx oronopax. . . . . . . . . . .183
9.1. Apnrpaxnte n cornacnrentnte oronopxn. . . . 183
9.2. Oronopxn o cpoxax . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .183
9.3. Oronopxn o sapnnare. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .183
10. O]nnnantnoe nopmnponanne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .184
327
11. Vcran. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .184
12. Mnnnmantnax sapaornax nnara. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .185
18. Hpax1nxa npnuenennn saxonoa1entc1na o 1pye
Poccnncxon meepannn: o1entnme nponeum
(A.A. myraen). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .187
19. O ycnonnnx 1pyonoro oronopa n Poccnn
n no mpannnn (H. Mncnnxoq). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .199
20. npex1nna N 99/70/CE o1 28.06.1999 r. o pao1e
na onpeenennmn cpox n ee nn1erpannn
n ncnancxoe 1pyonoe npano (A.M. Menec). . . . . . . . . . . . .217
1. Omne nonpoct perynnponannx oronopon
n ncnancxom rpyonom npane. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .217
2. Peannsannx npexrnnt N 99/70/CE or 28.06.1999 r.
na yponne Enponecxoro comsa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .222
3. Hnrerpannx npexrnnt N 99/70/CE or 28.06.1999 r.
n ncnancxoe rpyonoe npano. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .224
4. Hpanonte orpannuennx na coennenne
nocneonarentntx cpountx oronopon. . . . . . . . . . . . . . . .226
5. oronopnte orpannuennx npoonxnrentnocrn
oronopntx nenouex n pont xonnexrnnntx
cornamenn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .234
21. Tpyonoe npano n nonpocm npoqeccnonantnoro
oyuennn pao1nnxon (B.I. Conqep). . . . . . . . . . . . . . . . . . . .236
22. Hpanonoe perynnponanne saeunoro 1pya
n Hnepnanax (M. Xoynepsenn). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .246
1. Bneenne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .246
2. Kparxax ncropnx pasnnrnx rpyonoro
npana Hnepnanon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .247
3. Paora uepes arenrcrna: onpeenenne
n ]axrnuecxoe coepxanne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .250
4. Pasnnrne npanonoro perynnponannx
rpya uepes arenrcrna. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .251
5. Conpemennoe saxonoarentnoe perynnponanne. . . . . . . . .253
5.1. 3axon o rnxocrn n samnre. . . . . . . . . . . . . . . . . . 253
5.2. 3axon o pacnpeenennn rpyxmnxcx
uepes nocpennxon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .254
6. Hopmt, ycranonnennte n xonnexrnnntx
rpyontx cornamennxx. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .255
328
6.1. Tpn ]ast npanonoro craryca rpyxmnxcx,
nanxrtx uepes arenrcrno. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257
6.2. Konnexrnnnte rpyonte cornamennx,
saxnmuaemte na npenpnxrnn-nontsonarene
nnn na yponne orpacnn: nonoxennx
o paornnxax, nanxrtx uepes arenrcrna. . . . . . . . .258
7. Honoxenne o panno onnare n saxonoarentcrne
n xonnexrnnntx cornamennxx. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .258
8. Tpancrpannunoe npeocrannenne paornnxon
arenrcrnamn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .261
9. Oecneuenne ncnonnennx xonnexrnnntx
rpyontx cornamenn n saxonoarentcrna:
axnnnecona nxra. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .263
10. Btnot. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264
23. Hpanonoe perynnponanne saeunoro 1pya
n Iepuannn (O.B. Hecannna). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .266
1. 3aemnt rpy xax ]opma nernnnuno
sanxrocrn n Iepmannn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .266
2. Hcropnx pasnnrnx n npanonte ocnont
saemnoro rpya n Iepmannn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 267
3. Honxrne saemnoro rpya. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .269
4. Hpanonte ornomennx mexy cyexramn
saemnoro rpya. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .270
4.1. Tpyonoe npanoornomenne
mexy arenrcrnom n paor nnxom. . . . . . . . . . . . .270
4.2. oronop o npeocrannennn
paornnxa mexy arenrcrnom
n npenpnxrnem-nontsonarenem. . . . . . . . . . . . . 272
4.3. Hpanonax npnpoa ornomenn
mexy npenpnxrnem-nontsonarenem
n paornnxom. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .273
5. 3axnmuenne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 274
24. Hpanonoe perynnponanne 1pya uennnncxnx
pao1nnxon n Tpyonon xoexc Poccnncxon
meepannn (B.B. Kopouenxo). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .276
25. Meaynaponme nopum n saxonoa1entc1no
Poccnncxon meepannn o xopennmx uanouncnennmx
napoax (H.B. mec1epnxona). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .284
26. Cnennantnmn c1paxonon c1aa n cnc1eue
npoqeccnonantnoro nencnonnoro oecneuennn
(.I. Bnxpon). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .294
27. Iepuancxoe npano 1pyonmx xonqnnx1on
xax pesynt1a1 nosenc1nnn cyenon npax1nxn
na ero pasnn1ne (B. mnm1ep). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .303
1. Heocrarounax xon]nxannx repmancxoro npana
rpyontx xon]nnxron. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .303
2. Koncrnrynnonno-npanonte ocnont
cnoot xoannnn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304
2.1. Omee snauenne cnoot xoannnn. . . . . . . . . .304
2.2 Coepxanne nonxrnx cnooa xoannnn. . . . . . .305
2.2.1. Hnnnnyantnax cnooa
xoannnn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305
2.2.2. Konnexrnnnax cnooa xoannnn. . . .306
2.2.3. Iapanrnx cymecrnonannx
xoannnn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306
2.2.4. Iapanrnx nenn xoannnn. . . . . . . . . . .307
2.2.5. Hponeccyantnax rapanrnx
xoannnn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 308
2.2.6. Iapanrnx cpecrn xoannnnn. . . . . . . . 309
3. Crpyxrypa repmancxoro npana rpyontx xon]nnxron. . . . 310
3.1. Omne nonoxennx. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 310
3.2. Konxpernsannx omnx nonoxenn. . . . . . . . . . . 310
3.2.1. Tapn]nax npanocnoconocrt
xax npenoctnxa npanomepnocrn
rpyontx xon]nnxron. . . . . . . . . . . . .310
3.3. Perynnpymmne nenn npana
rpyontx xon]nnxron. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311
3.3.1. Honnrnuecxne rpyonte
xon]nnxrt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
3.3.2. Kon]nnxrt n cnxsn c npanontmn
cnopamn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312
3.3.3. emoncrpannonnax saacronxa. . . . . .312
3.3.4. 3aacronxn cnmnarn. . . . . . . . . . . . . .277
3.3.5. Hpeynpenrentnax saacronxa. . . . . 313
4. Heoxonmocrt napnrera cnn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .314
5. Hpnnnnn copasmepnocrn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .316
6. Hocnecrnnx rpyonoro xon]nnxra
nx yuacrnymmnx n nem paornnxon,
paoroarene n nx comson. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318
6.1. Hocnecrnnx saxonno saacronxn. . . . . . . . . . .318
6.1.1. Tpyonax oxsannocrt. . . . . . . . . . . . . . 318
6.1.2. Oxsannocrt ntnnart
nosnarpaxennx. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319
6.1.3. Hocnecrnnx npanomepnoro
noxayra. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .320
6.1.4. Hocnecrnnx npornnonpanno
saacronxn. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320
6.1.5. Hocnecrnnx npornnonpannoro
noxayra. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .321
7. 3axnmuenne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321
28. Coepaanne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .324

Honncano n neuart 15.11.2011.
uopmar 60x88/16. Iapnnrypa Times New Roman.
Vcn. neu. n. 20,22. Vu.-ns. n. 20,63 .
Tnpax 300 +xs. 3axas N
Hena cnoonax.
TK 10175 151111
Hsarentcxn Henrp PHOP
127282, Mocxna, yn. Honxpnax, . 31n.
Ten.: (495) 363-92-15. uaxc: (495) 363-92-12
Email: info@rior.ru htpp://www.rior.ru
Hayuno-nsarentcxn nenrp HHuPA-M
127282, Mocxna, yn. Honxpnax, . 31n.
Ten.: (495) 380-05-40, 380-05-43.
uaxc: (495) 363-92-12
E-mail: books@infra-m.ru
http://www.infra-m.ru
Orneuarano no rexnonornn neuart no rpeonannm
www.rior.ru
Email: info@rior.ru
Ten.: (495) 363-92-15
Hav:uoe usoauue
TPYOBOE HPABO POCCHH
H CTPAH EBPOCOK3A
Copnnx c1a1en

You might also like