You are on page 1of 115

. . , . . i, . .

2010

i 1
i
i i

1.1. i
1.1. i i
i .
i, . a A ( A a) , a A.
A = {x, y, z} , A i: x, y i z.
1.2. A i B ( A B B A), B i i A.
i B i , i
A, , A i B (
A B B A).
1.3. A B ii, A B i A B.
i ( i i,
i) i (, i
). ii i, i A, |A|.

1.4. A A,
i i, i A:


A = x | x
/A .
1.5. A B A i B , i i, i :


AB = x|xAxB .

1.6. AB A i B ,
i i, i :


AB = x|xAxB .
3

i 1. i i i
1.7. i A \ B A i B ,
i i, A i B:


A\B = x|xAx
/B .

1.8. A B A i B
i, i A, i B:


A B = (x, y) | x A y B .
i i :
i:
A B = B A,

A B = B A;

ii:
(A B) C = A (B C),

(A B) C = A (B C);

i:
(A B) C = (A C) (B C),

(A B) C = (A C) (B C);

A B = A B,

A B = A B.

1.2. i i
1.9. i i iii i
A B, i A ii B. :
f : A B, a A!b B : f (a) = b.
A i f .
1.10. A B i i f ,



= (a, b) | a A f (a) = b B .
4

1.3. i i
(a, b) , b a, a b.


Ef = f (A) = f (a) | a A B

i f i f .



f 1(b) = = a A | f (a) = b

b.
1.11. i f i ii, - b B
1
f (b) 6 1.
- B i .
i f i i,
- b B
1
f (b) > 1.

- B .
i f - i ii, ii i i .

1.3. i i
(). k i ,
k , m i
, m .
i k + m . i
: A B = ,
|A B| = |A| + |B|.
. k
, i m ( i ,
), i i
, i i k m .
i :
|A B| = |A| |B|.
5

i 1. i i i
(). i i A1 , A2, . . . , An, (i < j
Ai Aj = ),
n

n
[ X
Ai =
|Ai |.


i=1

i=1

. i i i
A1, A2, . . . , An
n
n
Y


|Ai |.
Ai =
i=1

i=1

1.12. i n- . k i, i ii (i )
{1, 2, . . . , k} , k 6 n.

1.13. n- i, i .
ii k- i, n-i i
Akn . i i i i (, , . . . , ), ,
|
{z
}
k

i ii. || = n, n . \ {},
i, i ,
. ii i i i i i i n 1. i i
n 2 i , n 3 i
i .., n k + 1 k- .

Akn = n(n 1)(n 2)(n 3) (n k + 1) =

n!
,
(n k)!

n! ( -i) i n
:
n! = 1 2 n,
, 0! = 1.
ii i
Pn = Ann = n!
6

1.4. i
1.14. i n- . -
k- i k- ii,
i . ii ii Cnk .
, i k- i ,
k- ii, i .
i Cnk , (), i
ii, k! .
Akn = Cnk k!,
i,
Cnk

n!
Akn
=
.
=
k!
k!(n k)!

1.1. Cnk i i:
Cnk = Cnnk ,

(1)

k1
k
Cnk = Cn1
+ Cn1
( ),
n
X
Cnk = 2n .

(2)
(3)

k=0

. i (1) i (2) :
n!
n!

= Cnnk ,
=
k!(n k)!
n (n k) !(n k)!
(n 1)!
(n 1)!
(n 1)!(k + n k)
=
+
=
= Cnk .
(k 1)!(n k)! (n 1 k)!
k!(n k)!

Cnk =
k1
k
Cn1
+ Cn1

, (3), i i.
k- i n- Cnk . i
i ii (3) ii i n- i. . n- i
i i: i , i ii. ii i i
n- i 2n . .

1.4. i
B,
A B, A B, A \ B, B \ A, :
1. i R2 A, B, A,
7

i 1. i i i




) A = (x; y) | y 2 < x , B = (x; y) | x2 6 y ;




) A = (x; y) | x + 2y > 3 , B = (x; y) | 4x + y 6 2 ;



) A = (x; y) | x < 5 |}, B = (x; y) | y 2 > 1 ;




) A = (x; y) | x2 + y 2 6 100 , B = (x; y) | x2 + y 2 < 2y ;




) A = (x; y) | |x| < y , B = (x; y) | |x| + |y| 6 1 ;




) A = (x; y) | xy > y , B = (x; y) | x cos 3 > 0 ;




) A = (x; y) | xy < 1 , B = (x; y) | y > lg x ;




) A = (x; y) | xy > 0 , B = (x; y) | x2 + 2xy + y 2 6 0 ;




) A = (x; y) | y 2 < y , B = (x; y) | x > tg 900 ;



) A = (x; y) | x2 + |y| + 1 6 0}, B = (x; y) | 10lg x 6 0 ;
n

o
, B = (x; y) | arcctg y 6 };
i) A = (x; y) | arctg x >
4
n
n
o
o
) A = (x; y) | arcsin y >
, B = (x; y) | arccos x 6
;
6
6
o
n


21
21
) A = (x; y) | sin + cos = 1 , B = (x; y) | lg x logx 10 = 1 ;
y
y




) A = (x; y) | 2x < y , B = (x; y) | y 6 x ;




) A = (x; y) | |x + y 1| 6 2 , B = (x; y) | |x y| 6 3 ;




) A = (x; y) | x2 + y 2 6 9 , B = (x; y) | x2 + y 2 < 2x + 8 ;



) A = {(x; y) | y x2 + 4 > 0 , B = (x; y) | |x| + y 2 6 0 ;




) A = (x; y) | y 4 x2 = 0 , B = (x; y) | x4 = 1 .

2. i i i i i i . i, i

1.4. i
, i ii i .

I
II
i
28
36

23
23
i
23
15
i
12
6
i i
11
11
i
8
4
i
5
1
, i i

ii: 102.
3. 7 i. i i i ? ii ,
i i i i .
ii: 49; 42.
4. i ,
. i i ii 1, 2, 3, 4, 5,
:
) i ;
) i ;
) 3;
) ;
) , ?
ii: ) 625; ) 120; ) 125; ) 250; ) 48.
5. i i i i i ,
i?
ii: 3136.
6. i i , 5?
ii: 1800.
7. ii , i i.
i 7 i ii i i ?
ii: 42.
8. i 5 ? i ?
ii: 120; 24.
9

i 1. i i i
9. 10 i i 8
, i 2 ii 3 i . i
?
ii: 2520.
10. ii 7 . i i i i i, i 5 ? i i
i i i?
ii: 21; 127.
11. i i
, i i
?
ii: 2(11!)2.
12. i i ( i ). i
, i i
i?
ii: 62.
13. 52 6 . i i, :
) ;
) ;
) ;
) 2 i 4 ?
6
6
6
5
2
4
ii: ) C48
; ) C52
C48
; ) C41C48
; ) C26
C26
.
14. i 3 i ? i
1? i
1, i 2?
ii: 216; 91; 30.
15. i , 100, ?
ii: 36.

10

1.4. i
16. i i i i :
ii i, %
A
60
B
50
C
50
AiB
30
AiC
20
BiC
30
A, B i C
10
i i 2 ? i i i?
ii: 50%; 10%.
17. i 3 i , 5 i 2 i . i i?
ii: 30.
18. 4 i, 3 i. i ii i i :
) ;
) ;
) , i?
ii: ) 7; ) 49; ) 28.
19. i i i i i ,
i. i i i?
ii: 896.
20. i , i 5,
0, 1, 3, 5, 7, i ?
ii: 42.
21. i i i i i ,
. i i ?
ii: 720.
22. i 5 i. ii
i i 11 i, ,
i ii .
ii: 55440.
23. i i ,
20 i?
ii: 1140.
11

i 1. i i i
24. i 10 i i ,
i?
ii: 1013.
25. i i i i, ii i
. i , i
15 i, 10 i i 5 i?
ii: 63000.
26. 5 i i , i i. i, i,
i i i
i i; i , i i i, .
?
ii: 120 i.
27. i i 8 i. i 50 i.
5 i. i , :
) i i;
) i i?
ii: ) 321440; ) 372652.
28. i 52 6 ,
i i i i?
ii: 543004.
29. i , i
?
ii: 126.
30. i i i (i) i. i i ?
(i ii i i 32).
ii: 232.
31. i i i
?
ii: 151200.
32. 7 i 5 . i
i ?
ii: 462.
33. i 32 10
i . i ?
32!
ii:
.
2!(10!)3
12

1.4. i
34. i 16- i 5 i.
i i?
ii: 155.
35. i i . i i ii?
ii: 243.
36. i i i i i x + y + z = 5?
ii: 21.
37. i i i i i?
ii: 6.
38. , n i, k . i ?
ii: k n .
39. i 10 ii i i 6 i i i. i
?
ii: 75600.
40. I 12 i 6 i
. ii i i , i
.
12!
ii:
.
(2!)6
41. i i 12 i, i 4 i , 4
, 2 i 2 ?
ii: 207900.
42. i i 28 i i?
28!
ii:
.
(7!)4
43. i i i ,
0, 1, 2, . . . , 8?
ii: 45.
44. i 15 5 ?
ii: 515.
45. i i 10 i i.
i i i ?
30!
ii:
.
(10!)3

13

i 1. i i i
46. ii i 10 ii. i i i
, i
, , ?
ii: 310.
47. , n i, k . i , ii i, i i?
n
.
ii: Ck+n1
48. i i i 5 i. i
i i ?
ii: 32.
49. i
i i. , i
15 i i 30 i i i. i
i i i. i , i
. i i i . i i i i
i i?
30
15
.
; C44
ii: 1; C29
50. i i i i i ii i
. i i i ?
i i ii?
ii: 86; 86 13 75.

14

i 2
i

2.1. i ii
2.1. ii i i : a1 , a2 , . . . , an , . . . , an R,
n N. an ii, n ii. i ii : {an }, (an ).
ii :
: an = f (n) (, an = (1)n ii 1, 1, 1, 1, . . . ;
ii, ii
i i i ii, i i ii (,
a1 = 1, a2 = 1, an+2 = an+1 + an , n N).
2.2. ii {an } (),
i m (M), i n N ii an > m
(an 6 M).
ii {an } , i M,
i n N ii |an | 6 M.
2.3. ii {an } (),
i n N ii an+1 > an (an+1 6 an ).
an+1 > an (an+1 < an ), ii {an } ().
i i ii , i
i .

2.2. ii
2.4. A ii {an },
- > 0 i N () , i n > N ()
15

i 2. i
ii |an A| < . : lim an = A; an A,
n
n ; an A.
n

2.1. ii , .
. , ii {an } i i A i B,
BA
. i
i A < B. =
3
ii
A + < B .
(4)

i , A ii {an },
i NA (), i n > NA () ii
|an A| < i, an < A + . i B
, i NB (), i n > NB ()
ii |an B| < i, an > B . i ,
i n > N = max{NA , NB } ii
B < an < A + ,

(4). .
2.2. ii , ii .
. A ii {an }. i -
> 0 i N (), i n > N () ii |an A| < . i i (A ; A + ) i, i N () i ii. M :
MN =
max |an |. i i n N ii
n=1,2,...,N ()


|an | < M = max MN , |A |, |A + | . .
2.5. ii {ank }, k N, iii
ii {an }, {nk } ii .
2.3. ii , - iii .
. A ii {an }, {ank } iii. i - > 0 i N (), i n > N ()
ii |an A| < . i {nk } ii , K N, nK > N (), i
i k > K ii |ank A| < .
.
16

2.2. ii
2.6. lim ank iii {ank } k

ii {an }.
, i ii i i i i. ii {an } i i , {an } i.
2.4 (). ii i , .
2.7. ii {an } i ,
i .
2.8. ii {an } i ,
- M > 0 i N (M), i n > N (M)
ii |an | > M. : lim an = .
n

2.5. i i i ii.
. {an }, {bn} i i i ii,
lim an = lim bn = 0. i - > 0 i Na (),
n

i n > Na () ii |an | < /2. i , i


Nb(), i n > Nb () ii |bn | < /2. i
i n > max{Na , Nb} |an + bn| 6 |an | + |bn | < /2 + /2 = ,
.
.
2.6. i ii i
i i ii.
2.7. i i i
i ii.
. {an } i ii, {bn } ii. i i M > 0, i n N
ii |bn | < M. i - > 0 i N (),
i n > N () ii |an | < /M. i i n > N
|an bn | = |an ||bn | < M/M = , .
2.8. ii {an } (an 6= 0 i n N) i , ii {1/an} i , i .
. {an } i ii. i > 0 i N (), i n > N ()
ii |an | < = 1/M. ii {1/an} : i
n > N (M) = N () ii 1/|an| > 1/ = M, ,
ii {1/an} i .
17

i 2. i
i i i i.
i, i.
2.9. ii {an } i A, ii
{bn } B, i i ii:
lim (an bn) = A B;

lim (an bn) = AB;

an
A
=
n bn
B
lim

(bn 6= 0 i n N, B 6= 0).

2.10 ( i). {an } i {bn} ii ii, lim an = lim bn = L. ,


n

N i n > N ii an 6 cn 6 bn , ii {cn }
i i lim cn = L.
n

2.11. {an } i {bn} ii ii,


lim an = A, lim bn = B. , N i
n
n
n > N ii an 6
bn , A6B.
n
1
2.12. ii
1+
i.
n
. ,
,


n
1
ii {an } an = 1 +
n
.
i :
n

1 n(n 1) 1
1
=1+n +
+
an = 1 +
n
n
2!
n2

n(n 1)(n 2) n (n 1) 1
+
=
n
n!
n







1
1
1
2
n1
1
1
+ +
1
1
1
.
=2+
2!
n
n!
n
n
n
i ii {an }:


1
1
an+1 = 2 +
1
+
2!
n+1





1
2
n
1
1
1
1
.
+
(n + 1)!
n+1
n+1
n+1
18

2.2. ii


 

k
k
i 1
< 1
, 0 < k < n, an < an+1 , in
n+1
i {an }
.

1
1
k
6 n1 , n N,
< 1, 0 < k < n,
i 1
n
n!
2
an < 2 +

1
1
1
1
+ +
< 1 + 1 + + + n1 <
2!
n!
2
2
1
1
< 1 + 1 + + + n1 + = 1 +
2
2

1
1
1
2

= 3,

ii {an } .
ii {an } e.
e i 2,71828182845905.
2.1. i i i () i i i i

i i i , :
2 + 4 n1 + 3 n13
2n3 + 4n2 + 3
2
lim
=
lim
;
=
n 3n3 + 3n + 5
n 3 + 3 12 + 5 13
3
n
n
2 n1 + 4 n12 + 3 n13
2n2 + 4n + 3
0
lim
=
lim
= 0.
=
1
1
n 3n3 + 3n + 5
n 3 + 3 2 + 5 3
3
n
n
2.2. Ii , i
. , ii i
, :



2 + 6n n
2 + 6n + n
p
n
n

lim n2 + 6n n = lim
=
n
n
n2 + 6n + n
6
6
6n
=
= 3.
= lim q
= lim
n
n2 + 6n + n n 1 + 6 + 1 1 + 1
n

2.3. i 1
e, :


n
n1

2
2
2
lim 1 +
= lim 1 +
1+
=
n
n
n1
n1
n1

n1

n1

2
2
2
lim 1 +
1=
= lim 1 +
= lim 1 +
n
n
n
n1
n1
n1

19

i 2. i

= lim

1+

2
n1

n1
2 2

lim

1+

1
n1
2

!2
n1
2

= e2 .

2.3. i i
2.9. i > 0 i i x0 i
(x0 ; x0 + ) - x0 i (x0).
- x0 , (x0 ; x0) (x0; x0 + ),
- x0 i (x0).
2.10 ( ). i y = f (x) i (x0) x0. A i
y = f (x) i x0 , - ii {xn}
(x0), i x0, ii ii i {f (xn)}
i A. : lim f (x) = A; f (x) A, x x0 ;
xx0

f (x) A.
xx0

2.11 ( i, ). A i y = f (x) i x0, - > 0 i


> 0 , i x (x0) i i f
ii |f (x) A| < .
2.12. lim f (x) = 0, i f (x) ixx0

i x0.
2.13. i y = f (x) i x0 ,
.
i i i ii.
2.13. A i y = f (x)
x + (x ),
 - i {xn} ,
lim xn = + lim xn = lim f (xn) = A. :
n
n
n

lim f (x) = A lim f (x) = A .
x+

2.14. i f (x) i i
ii, i ii.
i i i i i
, i i i i i i.
2.15 ( i, ). A (i) i y = f (x) i x0, -
>0

i > 0 , i x (x0; x0 + ) x (x0 ; x0) i
20

2.4. i i
i f  ii |f (x) A| < . :
lim f (x) = A
lim f (x) = A .

xx0 +0

xx0 0

2.14. lim f (x) = A, lim f (x) = lim f (x) = A, i


xx0
xx0 +0
xx0 0
.
. lim f (x) = A. i - > 0 i
xx0

> 0 , i x (x0) i i f
ii |f (x) A| < , i x (x0; x0 + )
x (x0 ; x0). , lim f (x) = lim f (x) = A.
xx0 +0

xx0 0

i.
2.15. lim f (x) = A i lim g(x) = B, i i
ii:

xx0

xx0


lim f (x) g(x) = A B;
xx0

lim f (x)g(x) = AB;
xx0

lim

xx0

f (x)
A
=
g(x)
B

(B 6= 0).

2.4. i i i
x i , i i ii: i i i , x 0 i i
i ( i 00 ), :
2x + 4 4
2x3 + 4x2
=
lim
= .
lim 3
x0 3x + 3
x0 3x + 3x2
3

2.4. i i
sin x
= 1.
x0 x
. i R i O. i OB x i OA. A i B ii i
A i OA i C
i OB (. 1). i AOB i
1 2
1
R sin x, AOB i R2 x, AOC i
2
2
1 2
R tg x. AOB AOB,
2
2.1. lim

21

i 2. i
C

B
O

. 1
AOC;
1
1
1 2
R sin x < R2 x < R2 tg x,
2
2
2
i
sin x < x < tg x,
,

x
x
<
,
sin x cos x
, i
1<

cos x <

sin x
< 1.
x

(5)

sin x
ii (5) , i i cos x i
x

i < x < 0. i i cos x i cos 0 = 1,


2
(5) x 0 i i .
tg x
i 2.1. lim
= 1.
x0 x
tg x
sin x
1
. i, lim
= lim
lim
= 1.
x0 x
x0 x x0 cos x
arcsin x
= 1.
i 2.2. lim
x0
x
.
  i y = sin x i ii ;
, i x = arcsin y 2 2
i ii [1; 1]. i sin 0 = 0,
22

2.4. i i
arcsin x
=
x0
x

x 0 i y 0 ii. x = sin y, lim

arcsin(sin y)
y
= lim
= 1.
y0
y0 sin y
sin y
i .
arctg x
i 2.3. lim
= 1.
x0
x
x

1
= e.
2.2. lim 1 +
x
x
. i i .
-
ii
{xn} ,

xn
xn xn

 n x
1
1
1
lim 1 +
= lim 1 +
= e, i , lim 1 +
= e.
n
xn
x
xn
xn
x
I i i i i
.
1
i 2.4. lim(1 + x) x = e.
= lim

x0

ln(1 + x)
= 1.
x0
x
. i i y = ln x i (0; +)
1
i ln e = 1, , ii e = lim (1 + x) x ,
x0

ln(1 + x)
1
1 = lim ln (1 + x) x = lim
.
x0
x0
x
ex 1
i 2.6. lim
= 1.
x0
x
ln(1 + x)
. ii lim
= 1 x (i ix0
x
i i x (0), x i, ,
):
lim ln(1 + x) = lim x.
i 2.5. lim

x0

x0

i i ( i, i y = ex
i i i)
lim(1 + x) = lim ex .
x0

x0

ii i i ii i x
.
ax 1
i 2.7. lim
= ln a, a (0; 1) (1; +).
x0
x
23

i 2. i
. i
x

ex ln a 1
eln a 1
ex ln a 1
ax 1
= lim
== lim
= lim
ln a.
lim
x0
x0
x0
x ln a0 x ln a
x
x
x
ex 1
= 1 .
ii lim
x0
x

2.5. i i
2.16. i y = f (x) i x0 ,
i i lim f (x) = f (x0).
xx0

2.17. i y = f (x) ii
(a; b), i i.
2.18. i y = f (x) ii
[a; b], i i (a; b) i
lim f (x) = f (a),

xa+0

lim f (x) = f (b)

xb0

( i i y = f (x) i x = a,
i i i x = b).

2.6. i i
i i i
.
2.16 ( ). i
ii [a; b], .
2.17 ( ). i y = f (x) ii [a; b], i
, i m, M [a; b] i,
min f (x) = m,

x[a;b]

max f (x) = M.

x[a;b]

2.18 ( i). i y = f (x)


ii [a; b] i i ii i
i, f (a)f (b) < 0, i c [a; b] , f (c) = 0.
24

2.7. i ii
2.19 ( i). i y = f (x)
ii [a; b] i i ii i
f (a) = A 6= B = f (b), - C i A i B (A < C < B
B < C < A) i c [a; b] , f (c) = C.
i 2.8. i ii, i i i , i i i i
.

2.7. i ii
2.19. i x = x0 i y = f (x)
:
i y = f (x) i x = x0, i f (x0);
i i i lim f (x) = f (x0 0);
xx0 0

i i lim f (x) = f (x0 + 0);


xx0 +0

i i i: f (x0 0) = f (x0 + 0),


x = x0 i y = f (x).
2.20. x = x0 i y = f (x)
, i i i i i
ii, i x = x0
.
x = x0
i y = f (x), i i i i i i:
lim f (x) = lim f (x).

xx0 0

xx0 +0

i x = x0 i y = f (x) ,
, i i i ,
lim f (x) lim f (x)

xx0 +0

xx0 0

2.8. i
1. i:
25

i 2. i
) ;
) ;
) , .
2. i ii i:

 

1
1
;
;
)
) 2
n
2n + 1
 
1
)
;
) {2n}.
n2
3. , a i b ii {xn}. ,
i i ii, :
) a = 1251, b = 12555, xn = 5 32n3;

) a = 6, b = 8, xn = n2 + 32n n;
) a = 6, b = 11, xn =

n2 + 11
;
n+1

) a = 248, b = 2050, xn = 2n n.
4. ii, :
xn + 1
, n N \ {1};
n+1
n+1
) x1 = a, xn+1 =
, n N \ {1};
xn + 1

) x1 = 0, xn+1 =

1
1
) x1 = , xn+1 =
, n N \ {1}.
2
2 xn

5. , ii {xn} i {yn } i,
ii {xn + yn } i {xnyn }.  
xn
?
ii
yn
6. i
1 + 3n + 2n2
) lim
,
n
1 n2
5n + 1
,
) lim
4
n
2n3 + n

26

3n3 + 1 n
lim
,
n n2 + n3 2

3n + n3 4
lim
;
n n(5 2n)

8n3 2n
lim
,
n (n + 1)4 (n + 3)4

(n 1)2
lim
;
n (n + 1)3 (n + 3)3

2.8. i
)
)
)
)
)
)
)
)


2n + 3n + 4n
3 + 2n + (0,3)n
3+1n ;
,
lim
,
lim
lim n+3
n
n
n
n 2
(0,7)n
2n + 5n




lim 3 n + n2 n3 1 , lim
n + 2n 2n+1 + 22n n ;
n
n



n2 + 3n n2 3 , lim n n2 2n ;
lim
n
n

3
2n3 + 1 3 n3 1
2n2 + 2 n2 + 1
, lim
;
lim
n
n
n+5
2n + 4

3
10
n3 + 5 + 2n2 + 1

;
, lim
lim
n n
n
3n + 2
n2 + 10 n



3
(1)n
1 1
n3 + 8 2 + 3n4
, lim 1 + +
;
lim
n
n 1 + 3 + 5 + + (2n 1)
2 4
2n


5+2n
3n
1 + 2 + 3 + + n
2n + 3
2n 3
lim
, lim
;
, lim
n
n 4n + 1
n 5 + 3n
3n2 + 2n + 1
n

n


2
n
, lim 1 +
, lim n 2n + 3n+1 + 4n+2;
lim
n
n
n n + 1
n

n
2n + 31n + 4n,

(n + 1)!
;
n
n
n (n + 2)! n!

n
(n + 1)! n!
2 n5
(n + 4)!
;
) lim
, lim
, lim
n (n + 1)! + n!
n (n + 3)! + (n + 2)!
n n 2 + n 5


arcctg(3 n) + 1
n
3
n + n10 ,
3+n ;

,
lim
) lim
10
lim
1

n
n
n
n
n
3+
r


1 1
1
) lim n n + 1 n arctg n, lim n 1 + + + + ;
n
n
2 3
n
i) lim

lim

10 + n4 ,

lim

2n+3 + (n + 3) sin(n!) n50


) lim
.
n
4n 3n2 + ln n(3 + arctg n!)

1
1
ii: ) 2, 3, ; ) +, 1, ; ) , 0, 3; ) , ; ) 23 , 1;
6
8

1
21
2+1
2
) 3 2 1,
; )
, 2; ) 3, ; ) , 0, +; ) e1 , e2 , 4; i) 12 , 1,
2
3
3
6

0; ) 1, +, 0; ) 1, 10, 0; ) , 1; ) 8.
4
7. i D(y), E(y), :
27

i 2. i

4 x2 ;

) y = 5 x2 1;

) y = x2 + 25 + 10x;

) y =

) y = 42;
) y = arcsin(5 3x);

1
) y = arccos ;
x

) y = sin2 x + cos2 x;

) y = 6 sin lg x + 8 cos lg x;
2

) y = sin x cos x;

) y = 3log3 (x) ;

i) y = 1 sin x;

) y = cos x 1;
2

) y = ln e54xx ;

) y =

1
;
2 cos 3x

) y = 23sin x ;
) y = arctg cos4x;
2

) y = arccos 2x 1;

) y = 10x x2 ;

) y = x + x;
) y = 2x + 2x ;

) y = log2 x logx 2;
p
) y = 4 log5 cos x;

x2 + 10x
;
) y =
|x + 10|

) y = 10 cos 3x sin 3x;


) y = 5 tg x ctg x;

) y = log2 (5 2x + x2 );

) y = sin arcsin x;
2

) y = 5sin

x+5 cos2 x

8. i i, , :
) y = 5x 2;
) y = (x + 3)2, x (; 3);
) y = (x + 1)3 + 2, x < 0;
x1
;
) y =
x+2
2x 3
;
5x 2

) y = 3 3 x3;

) y =

9. i i.

28

) y =

x + 4;
p
) y = 8 log3x, x (1; +);
) y = log4 (2 x);

) y = 3 + x4, x (; 2];
i) y =

2x 2
;
5 + 2x

) y = 3

x1
x

, x > 0;

) y = x2 6x+10, x (; 3).

2.8. i
1

) y = 3log3 (43xx ) ;

) y = e logx e 5;

) y = 10lg x2 ;

x4 1
;
x2 + 1
) y = sin arcsin x;

) y =

) y = logx 4;

) y = tg arctg x;
) y = lg 10
;

) y = sin2 9 x2 + cos2 9 x2.


10. i i:
sin x
arcctg x
lg cos x
|x 1|
x2 + 2
, lim
, lim
, lim
, lim
;
) lim
2
x1 1 +
x5 1 x
x3 1 x
x x0 arccos x x 2 x
2
 3
x3 8
x2 + x 12
x x2 x + 1
) lim
, lim 2
, lim
;
x2 2 x
x3 2x 9x + 9
x1
x3 3x + 2


2x3 5x4 + x
1
2
+
;
,
lim
) lim
x x4 x2 + 1
x2 2x x2
x2 3x + 2

x + 3x
x + 3x
x + x4
x2 + 2x
) lim
,
lim
,
lim
,
lim
;
x+ 2x4 + x2
x+ x3 + 5
x x3 + 5
x+
x+2

3
3
x2 + 2x
x3 + x
x3 + x
x2 + 1
) lim
, lim
, lim
, lim
;
x
x+ x + 5
x x + 5
x+ x + 2
x+2

2x + 3x + 1
2x + 3x + 1
x2 + 1
) lim
, lim
, lim
;
x x + 2
x+ arcctg x
x arcctg x


ln e2x + ex
ln e2x + ex
arctg x
) lim
, lim
, lim
;
x+ arcctg x
x+
x
x+3
x+3





2
x + 100 x , lim
5 + x + x , lim
5 + x2 + x ;
) lim
x+

x+

) lim x
x+

) lim

i) lim


x2 + 1 x ,


3x + x2 + x ,

lim x

lim

x+


x2 + x + 2 x2 x ,

) lim 2x
x3


28 + x x ,

lim

x+


x2 + 1 x ,

x2 + x + 2

lim

x+


x2 x ;


3x + x2 + x ;

x3

lim
;
x+
x + 4x2 + x2 + 10


x2 + 3 cos x x ;
29

i 2. i
) lim

x+


x2 + 3x x ,

lim


x2 + 3x x ;

1
p
;
x+ 2x
x arctg x + 4x2 x 2x x arctg x + 4x2

x2
1+x1
x2
) lim
, lim
;
, lim
x0
x2
x
5 + x2 3 x4 1 + 2x 3

3
arcsin 3x
1 cos x
4x2
x61
) lim
, lim
, lim
,
lim
;
x7
x0
x0
x0 1 cos3 x
x7
tg 2x
x2
) lim

lim

tg x sin x
arctg 3x
,
, lim
3
x0
x0
x
9+x3

10
;
x
x

x
cos x2 sin x2
x+1
x
;
, lim
) lim(1 x) tg , lim
x x 1
x1
x 2
2
cos x
x+3

1
3x
2
2
, lim x x1 , lim (cos x)ctg x , lim(1 + 5 tg2 x)3 ctg x ;
) lim
x+ 3x + 2
x1
x0
x0
1x2

2
3x
+
2x
;
) lim (1 + ex )x , lim (1 + ex )x , lim
x+
x
x+ 1 + x + 3x2

) lim

lim x arcsin

3tg x 1
e5x ex
ln(1 + 2x)
ln x
) lim
,
lim
, lim
,
lim
;
x0
x0 arctg x
x0 4x + x2
x1 x 1
x

ex xex
16 x2
25x 1
x5x+1
, lim 2
, lim x
, lim
;
) lim x
x1 x 10x + 9
x4 e e4
x0 ln(2x + 1)
x0 25 5x

4x 5 1 + 2x
ln(x 7)
) lim
, lim
;
x0
x8 8x x2
x

) lim

5x + x
1
x2

1
1 ,
x00 3 + 5 x

1
1 ,
x0+0 3 + 5 x

1
) lim arctg ,
x0+0
x

lim

lim

2x
1
x

lim

|x + 3|
;
x3+0 x + 3

x
,
x+0 sin x

4x
.
x1+0 x2 + 2x + 1

lim

lim

lim

x0+0 1 2
4+3
2
7 4
1
11
ii: ) , , 0, , 1; ) 12, , ; ) , 5; ) 0, +, 0, 1; ) ,
8 8

3 9
2
1
3
1
1, 1, 1; ) 1, +, ; ) +, 2, 1; ) 0, +, 0; ) , , +; ) , 1;

2
2
8
1 3 3
1 3 1 8
1
1
i) 1, ; ) 1, 0; ) +, +; ) , 0; ) , , ; ) , , , ; ) , 18, 10;
3

2 2 4
3 2 2 3
2
x20

30

2.8. i
2 1
1
5 e
8
2
1
, , e2 ; ) e 3 , e, e 2 , e15 ; ) +, 1, 0; ) ln 3, , 4, 1; )
, , 4,

2
ln 5 8
e
2
2
1

1
27
5
; ) ln 4 , ; ) , 0, , 1; ) , 1, , .
2
5
8
2
3
4

11. i i ii:
1
, x +;
x
) arcsin tg sin x x, x 0;
) ln(x + 1) ln x

) (x + 2)2 1 + 5x + x2, x ;

) 3x2 + 4x 4x 2x2 + 5x3, x 0;


q
p

) x + x + x 8 x, x 0;
q
p

) x + x + x x, x +;
) ln cos2x x2, x 0;

1
1
) e x 1 sin , x .
x
12. i i (i, i) i i, :
) y =

x+2
;
2x 1

) y = 2x +

3x
) y = 2
;
x 7x + 10

sin 2x
;
x

) y = xe x2 + 2;
i) y = x cos x;

x +2
;
x+1

) y = 3 x2 + 1;

) y =

) y =

) y = x + cos x;

2
) y = 2 + x2 sin ;
x

) y = 4x2 x;

2x
;
3x 6

) y = x + 1 +

x
;
x2 + 1

) y = x arctg x;
) y = x + arctg x;

3
) y = x cos ;
x
) y =

|x|(x 1)
;
x+1

) y =

sin x
;
x
31

i 2. i
1
) y = x sin ;
x

) y = ln 7e3x + 3ex ;

) y = x +
) y =

1
;
x

3
1 + x3 arcctg x3;

1
) y = x + ;
x

x x
) y = 2
;
x +1
x
;
) y =
x2 + x
x
) y =
;
ln x
) y = ln(3 x2);
) y = log2 arctg x.

13. i i a i b , i ; i, :

x 6 0;
x + 3,
) f (x) = a cos x + b,
0 < x 6 ;

(x )2 + 1, x > ;

a 4x, x 6 ;

<x< ;
) f (x) = tg x,
4
4

,
x> ;
x
4

arcctg 2x, x < 1 ;


2
) f (x) =

,
x> .
2x + a
2

32

i 3
i
i i i

3.1. i
i y = f (x), x (a; b). i i
x0 (a; b) (. 2). x0 ii i f (x0).
y
y = f (x)
z

f (x0 + x)

}|

f (x0)

0 a

z x
}| {
x0
x0 + x

b x

. 2

i x 6= 0. x0 x0 + x,
ii i f (x0 +x). i f (x0 +x)f (x0) = f
i y = f (x) i x = x0.
3.1. i i i x 0, i i y = f (x) i
x = x0 . : f (x).
3.2. i, i i x0, i i x0.
i, i i i i (a; b), i ii (a; b).
i i i i.
33

i 3. i i i i
i i.
1) c = 0,

c = const.
0
f
= lim
= 0.
x0 x
x0 x

. c = lim

2) xn = nxn1.

.
x


n

(x + x)n xn
f
= lim
.
= lim
x0
x0 x
x

:
(x + x)n xn = (x + x x) (x + x)n1 + (x + x)n2x +

+ + (x + x)xn2 + xn1 .
i i x 0 (x + x) x. ,

n1
n2
n2
n1

(x
+
x

x)
x
+
x
x
+

+
xx
+
x

xn = lim
=
x0
x
xnxn1
= lim
= nxn1,
x0
x

.
i i i ii:
2 ) x = 1.

1
2 )
x = .
2 x
 
1
1
= 2.
2 )
x
x
3) (ax ) = ax ln a.

x+x

f
a
= lim
x0 x
x0

. (ax ) = lim
= ax ln a.
i:
3 ) (ex ) = ex .
34

a
x

ax ax 1
= lim
x0
x

3.2. i i
4) (loga x) =

1
.
x ln a

f
loga (x + x) loga x
= lim
=
x0
x0
x
x

(x + x)/x
loga (1 + x/x)
lna (1 + x/x)
= lim
= lim
=
x0
x0 (x/x)x ln a
x
(x/x)x

. (loga x)
= lim

loga

x0

1
.
x ln a
i:

lim

1
4 ) (ln x) = .
x
5) (sin x) = cos x.
f
sin(x + x) sin x
= lim
=
x0 x
x0
x
2 sin(x/2) cos(x + x/2)
= cos x.
= lim
x0
2x/2
i ii i i:
. (sin x) = lim

6) (cos x) = sin x.

1
.
cos2 x
1
8) (ctg x) = 2 .
sin x

7) (tg x) =

3.2. i i
i (a; b) i y = f (x).
3.3. i i y = f (x) i i M0 i M0 M1 , i M1
M0 i i y = f (x).
3.1. i i i y = f (x) i
i M0 (x0, y0) i
y y0 = f (x0)(x x0 ).

(6)

. i i i
y = f (x) i i M0 (x0, y0) i x i
35

i 3. i i i i
y
M1
z

f (x0 + x)

}|

y = f (x)

0 a

M0
| {z }A
x
{

y0

x0

x0 + x

b x

. 3

i y = f (x) M1 x0 + x, f (x0 + x) (. . 3).
i , M0 ,
y y0 = k(x x0).

(7)

ii M0 M1 i
tg =

f
AM1
=
.
M0 A x

x 0, M1 i i y = f (x)
M0 , M0 M1 i i y = f (x)
i M0 .
f
f (x0).
x
, i M0 (x0, y0) ii k = f (x0).
i k (7) .

3.3. i i
3.4. i y = f (x) i ii [a; b].
i i y = f (x) i x0 [a; b] ii
i i i (. 4):
dy = f (x0)x.

36

(8)

3.4. i
y

f (x0 + x)

y0

y = f (x)
z}|{

}|

0 a

x0

dy

{z }
x

x0 + x

b x

. 4
i i x i i i x,
dx = x.

(9)

, ii (8) i
dy = f (x0)dx.

(10)

ii (10) , i i i ii:
f (x0) =

dy
.
dx

(11)

f
x 0
i -i i x0 [a; b] i
x
ii i i i ,
f
= f (x0) + , 0 x 0.
x
i
f dy,

i i, i
x0 :
f (x0 + x) f (x0) + f (x0)x.

3.4. i
3.2. i u(x) i v(x) ii ii
u(x)
(a; b), i ii u(x) v(x), u(x)v(x) i
(v(x) 6= 0), v(x)
37

i 3. i i i i
:

u(x) v(x) = u (x) v (x);

u(x)v(x) = u(x)v(x) + u(x)v (x);


u(x)v(x) u(x)v (x)
u(x)
=
.
v(x)
v 2 (x)

(12)
(13)
(14)

. ii (12) i



u(x + x) v(x + x) u(x) v(x)
u(x) v(x) = lim
=
x0
x
u(x + x) u(x)
v(x + x) v(x)
= lim
lim
= u (x) v (x).
x0
x0
x
x
i ii (13):

u(x + x)v(x + x) u(x)v(x)
=
u(x)v(x) = lim
x0
x
= lim u(x + x)v(x + x) u(x)v(x + x) +
x0

+ u(x)v(x + x) u(x)v(x) /x =


u(x + x) u(x) v(x + x) +
= lim
x0

+ u(x) v(x + x) v(x) /x =

u(x + x) u(x)
v(x + x) +
x0
x
v(x + x) v(x)
v(x + x) =
+ u(x) lim
x0
x
= u (x)v(x) + u(x)v (x).
= lim

ii (14) i.
ii (13) i i
i 3.1. i:

cf (x) = cf (x).

3.3 ( i i). i t = g(x) i i x0 , i y = f (t)


iii i t0 = g(x0). i i y = f g(x) i
i x0,

(15)
f g(x0) = f (t0 )g (x0).
38

3.4. i
. ii, (15) i (11):
 dy
dy dt
dy
, f (t0)g (x0) =
=
.
f g(x0) =
dx
dt dx dx
.
3.5. i x = f 1(y) i
x A R,  i :
f 1 f (x) = x i x A;
f f 1(y) = y i y f (A).
, y = f (x) i, i
i y = f (x) i x. , i, i
i , i i. , i y = f (x)
i A i i i, i i i.
i x i y = f (x) i
i i, i y = f (x) . ,
i i i i.
3.4 ( i i). i x = g(y) i y = f (x), i
x = g(y) i i y0 = f (x0), i y = f (x) i x0 . i ii
g (y0) =

1
.
f (x0)

(16)

. ii (16) , ii
i:
dx
1
= dy .
dy
dx
I i i i i. i i x = g(y) i
y = f (x),

g f (x0) = x0.

i i ii

g (y0 )f (x0) = 1,
i ii (16).
39

i 3. i i i i
i
i:
1
.
9) (arcsin x) =
1 x2
. i i i :
(arcsin x) =

1
1
1
p
.
=
=
(sin y)
cos y
1 sin2 (arcsin x)

i .
i ii i
i:
1
.
10) (arccos x) =
1 x2
1
11) (arctg x) =
.
1 + x2
1
.
12) (arcctg x) =
1 + x2
3.6. , i y = f (x) ,
i t T
(
x = (t);
y = (t).
3.5 ( i i, ). i :
1) i x = (t) i y = (t) i i
i T i ii i t0 T ;
2) i x = (t) T i (t0) 6= 0;
3) i t = 1(x)  i x = (t).
i i y = 1(x) i i x0 = (t0),
(t0)
y (x0) =
.
(t0)

(17)


. i i y = 1(x) , i
t = 1(x) i x = (t), i i

1




(x
)

(t0)
0

1
1

=
y (x0) = (x0) (x0) = 1
.
(t0)
(x0)

40

3.5. i i
.
3.7. x i X i
i y, i i F (x, y) = 0, ( ) i y = f (x),
i

F x, f (x) 0
(18)
i x. i , i F (x, y) = 0 .
i i
i i, : i i i F (x, y) = 0, y i i x,
i i y .
i y = f (x) i i (a; b). i
x0 (a; b) i f (x) i, i i
, i, i y = f (x) i x0. d2f (x0) d2 y(x0)

: f (x0), y (x0),
,
.
dx2
dx2
i i i i, i
. i ii i. : f (x), f (4)(x), . . . , f (n) (x).

3.5. i i

3.6 (). i i (a; b) i y = f (x) i ii i x0 (a; b) i, i i i i ,


f (x0) = 0.
. i y = f (x) i i
(a; b) i i x0 (a; b) . i
f (x0 + x) > f (x0), x0 + x (a; b), i y = f (x0 + x) f (x0) > 0
y
x i x. i
> 0 x > 0 i
x
y
6 0 x < 0.
x
i i x 0 + 0 i x 0 0
y
>0 i
x0+0 x
lim

y
6 0.
x00 x
lim

41

i 3. i i i i
i y = f (x) i i x0. ,
y
y
y
= lim
= lim
= 0,
x0+0 x
x00 x
x0 x
lim

f (x0) = 0.
i , i y = f (x) i
x0 (a; b) i .
3.7 (). y = f (x) ii [a; b],
i i (a; b) i i ii f (a) = f (b), i
i c (a; b) , f (c) = 0.
. i i y = f (x) ii [a; b],
i M m . i i : m = M i m < M.
f (x) = m i x [a; b] i i c i
(a; b) f (c) = 0. i i m M
ii i c ii [a; b] i f (c) = 0.
.
3.8 (). y = f (x) ii [a; b]
i i i (a; b), i i c (a; b)
,
f (b) f (a)
= f (c).
(19)
ba
(19) , i
i.
. i i [a; b]:
F (x) = f (x) f (a)

f (b) f (a)
(x a).
ba

, i y = F (x) .
, i i c (a; b) , F (c) = 0,
f (c)
i

f (b) f (a)
= 0,
ba

f (c) =
.
42

f (b) f (a)
.
ba

3.5. i i
3.9 (i). i f (x) i g(x) i ii
[a; b] i ii i (a; b), g (x) 6= 0 i
x (a; b), i i c (a; b) ,
f (b) f (a) f (c)
= .
g(b) g(a)
g (c)

(20)

(20) i, i i.
. i , g(b) g(a) 6= 0, i
i i g(x) i
c (a; b) , g (c) = 0, i .
i i [a; b]:
F (x) = f (x) f (a)


f (b) f (a)
g(x) g(a) .
g(b) g(a)

, i F (x) . ,
i i c (a; b) , F (c) = 0,
f (c)

f (b) f (a)
g (c) = 0,
g(b) g(a)

i, i g (c) 6= 0,
f (b) f (a) f (c)
= ,
g(b) g(a)
g (c)

c (a; b).

.
3.10 ( i). i f (x) i g(x)
i ii i (x0) x0 i lim f (x) = lim g(x) = 0, g (x) 6= 0, i i (i
xx0

xx0

f (x)
f (x)
i) lim
i i lim
,
xx0 g (x)
xx0 g(x)
f (x)
f (x)
lim
= lim .
xx0 g(x)
xx0 g (x)

(21)

. ii i f (x) i g(x) i (x0)


i . i i x0 :
43

i 3. i i i i
f (x0) = g(x0) = 0. i i ii [x0; x] i ii i. , i c (x0; x)
,
f (x) f (x) f (x0) f (c)
=
= .
g(x)
g(x) g(x0)
g (c)
i i x x0
f (x)
f (c)
f (x)
lim
= lim
= lim .
xx0 g (c)
xx0 g (x)
xx0 g(x)

.
i 3.2. i
i x x0 0, x x0 + 0 x .
3.11 ( i). i f (x) i g(x)
i ii i (x0) x0 i
lim f (x) = lim g(x) = , g (x) 6= 0, i i (i

xx0

xx0

f (x)
f (x)
i) lim
i i lim
,
xx0 g (x)
xx0 g(x)
f (x)
f (x)
lim
= lim .
xx0 g(x)
xx0 g (x)

i 3.3. i f (x) i g (x) i, i :


f (x)
f (x)
f (x)
= lim
= lim .
lim
xx0 g (x)
xx0 g (x)
xx0 g(x)

3.6. i i i
3.12 ( i). i y = f (x) i i (a; b) i i x (a; b) f (x) > 0 (f (x) < 0),
(a; b) i y = f (x) ().
. i , f (x) > 0 i
x (a; b). i ii x1 , x2 (a; b) , x1 < x2. i
ii [x1; x2] i y = f (x) ,
, i i c (x1; x2) ,
f (x2) f (x2) = f (c)(x2 x1).

i f (c) > 0 i x2 x1 > 0, f (x2) f (x1) > 0,


i f (x) (a; b).
44

3.6. i i i
3.8. x0 ii () i y = f (x), i i (x0), i
x (x0) ii f (x) > f (x0) (f (x) < f (x0)).
ii i
, i .
3.13 (i ).
i y = f (x) i i x0 i i ,
f (x0) = 0.
. , i i (x0), f (x0) i .
i f (x0) = 0.
3.1. , f (x0) = 0 , x0
i f (x) (, i x = 0 i y = x3
, f (0) = 0).
3.2. , f (x0) i, ,
x0 i f (x) (, i x = 0 i y = |x|
, x = 0 ii).
3.9. i i, i i , i, , i i
i, .
3.14 (
). i y = f (x) i (x0) i i i (x0) x0, :
i x0 i i + , x0
;
i x0 i i +, x0
ii;
i x0 i i , x0
.
. i , i i
+, f (x) < 0 x (x0 ; x0) i f (x) > 0
x (x0; x0 + ).
x (x0; x0). i
c (x0 ; x0), f (x) f (x0) = f (c)(x x0). i f (c) < 0
i x x0 < 0, f (x) f (x0) > 0, f (x) > f (x0) x (x0 ; x0).
i x (x0; x0 + ): f (x) > f (x0)
x (x0; x0 + ).
45

i 3. i i i i
, i x (x0) f (x) > f (x0), x0
ii.
Ii i.
3.15 (
). x0 i i y = f (x), i x0
ii (n + 1)- , f (n+1)(x) i
x0 , f (k) (x0) = 0, k = 1, 2, . . . , n, i f (n+1)(x0) 6= 0. i n + 1,
f (n+1) (x0) > 0, x0 ii, f (n+1)(x0) < 0,
x0 ; n + 1 x0
.
3.10. i i y = f (x)
ii (a; b), i i i ,
i i (a; b), i ii (a; b), i i
i , i i (a; b).
3.16. i y = f (x) ii (a; b) i
f (x) > 0 i x (a; b), i i
(a; b); f (x) 6 0 i x (a; b), i i
(a; b).
3.11. i i, i i
i, .
3.17 (i ). i i y = f (x) i M(x0 , y0 i i i x0 i, f (x0) = 0.
. i . f (x0) 6= 0. i i i x0 ,
f (x0) > 0 f (x0) < 0. i 3.16 i
i, i .
3.18 ( ). i i i x0 f (x0) i i i i
x0 f (x) i , x0 i i y = f (x).
. i 3.16 i i i
y = f (x) i x0 i. , , x0
i i y = f (x).
3.12. x = a i i y = f (x), i lim f (x) lim f (x)
xa0

xa+0

i + .
ii i
1
(, x = 0 i i y = ),
x
46

3.7. i
i i (, x = 0
i i y = ln x).
3.13. y = kx + b i i y = f (x), x + x f (x) (kx + b) 0.
f (x) (kx + b) 0 i x, ,
f (x)
.
x x

k = lim
i


b = lim f (x) kx .
x

i i i
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

i.
i, .
i, ii i.
i i.
I i i.
I i i.
i.
i i. .
i i.

3.7. i
1. i i y = f (x), :
) y = e2x cos(x + 1);
) y = ln ;
) y = x arccos 3x ;

3
) y = x2ex ;
) y = 4ctg x 28;

) y = e2 + sin3 x;
) y = xx ;
) y = (x3 + 5)cos x ;


x+1
+ 4 arctg x.
) y = ln
x1

2. i i i y = f (x) i x0 ,
:

47

i 3. i i i i
x
) y =
, x0 = 3;
x2

) y = arctg(1 3 x), x0 = 1;

) y = cos x, x0 = ;
3
x
) y = e , x0 = 0;

) y = arctg x, x0 = 1;
) y = x2 arcctg x, x0 = 1;
) y = ln(1 + e2x ), x0 = 0;
) y = sin 3, x0 = 1.

3. , i i i:
) y = ex i y = ex ;
) y =

1
1
i
y
=
;
x2 + 1
2x

) y = 2x i y = 1 + x;

) y = 3x i y = 2 x;
) y = 2x i y =

2
;
x

) y = x3 3x2 + 3x i y = 0.

4. i i, :
) arctg 1,05;
) arcctg 0,93;
) ln 0,9;
) cos 62;

) 82;
) sin 31;

) arccos 0,45;
s
(3,046)2 8
;
)
(3,046)2 + 7
)

65;

80.

5. i i i, :
x 2
+ , x [1; 6];
8 x
h i
2
) y = x + cos x, x 0; ;
2
8
) y = x + 4 , x [2; 1].
x
6. i i:


ex 1 x
1
1
) lim
;

;
) lim x
x0 ln(1 + sin2 x)
x0 e 1
x
) y =

48

3.7. i
ln cos 4x
;
x0 ln cos 10x

) lim(cos x + sin x) x ;

x4 4x + 3
;
x1 x3 3x + 2


x ;
) lim tg x

2
x
2
1
 cos x  x2
) lim
;
x2 cos 2

x ln

) lim

) lim

arctg x x
;
x0 sin x x cos x

) lim

x0

) lim

x0


1 + x2 + x
;
x sin x

) lim tg x ln sin x;
x0

i) lim (x + 1) sin
x

5
;
x+1

ln(1 + x2)
) lim
;
x+
x
p
) lim x cos x.
x0+

49

i 3. i i i i

50

i 4
I i
i i

4.1. i
4.1. i F (x) i i f (x)
i X, i x X
F (x) = f (x).

(22)

4.1 ( i). i F (x)


i i f (x) i X, i ii
i


= F (x) + C, C R .

. i i F (x)+C. i
X i

F (x) + C = F (x) = f (x),

- C F (x) + C i i f (x)
i X.
i , i ii
i f (x) i X. (x)
/ i. i

(x) F (x) = f (x) f (x) = 0

i x X. i i i , i . i
ii i i i, ,
i (x) F (x) : (x) F (x) = C. i (x) = F (x) + C,
. .
4.2. i i i f (x) i X
i i i f (x). :
Z
f (x)dx.
51

i 4. I i i i
i f (x) ii i, f (x)dx ii , x i i.
i i
Z
f (x)dx = F (x) + C,
(23)
F (x) i, C R.
i i i f (x) i i i.
i i i.
1. i i i i iii i:
Z

(24)
f (x)dx = f (x).
. ii (23) i,

Z

f (x)dx = F (x) + C = F (x) + C = f (x),

i F (x) i.
2. i i i i ii
:

Z
f (x)dx = f (x)dx.
(25)
d
. ii (23) i i,
Z



d
f (x)dx = d F (x) + C = d F (x) + dC = F (x)dx + 0 = f (x)dx.

i .
3. i i ii ii i i iii ii ii:
Z

a1 f1(x) + a2 f2(x) + + an fn (x) dx =
Z
Z
Z
= a1 f1(x)dx + a2 f2(x)dx + + an fn(x)dx, (26)
ai R, i = 1, 2, . . . , n.
52

4.1. i
. ii (26) i i
ii (23) i i .
ii, ii i i:
R
1) dx = x + C;
xn+1
2) x dx =
+ C, n 6= 1;
n+1
R dx
3)
= ln |x + a| + C;
x+a
R dx
3 )
= ln |x| + C;
x
R
1
4) sin(kx + b)dx = cos(kx + b) + C;
k
R
4 ) sin xdx = cos x + C;
R

5)

cos(kx + b)dx =

1
sin(kx + b) + C;
k

cos xdx = sin x + C;

ex dx = ex + C;

7)

9 )

5 )
6)
6 )

ax
a dx =
+ C;
ln a
x

1
x
dx
=
arctg
+ C;
a2 + x2
a
a
R dx
= arctg x + C;
7 )
1 + x2
R
x
dx
8)
= arcsin + C;
a
a2 x2
R
dx
= arcsin x + C;
8 )
1 x2
R
dx
x
9)
= arcsin + C;
a
a2 x2
dx
= arcsin x + C.
1 x2

53

i 4. I i i i
i i i i.

4.2. i
i i . , , i i i, .
i i i i
i i i.
4.2. i x = g(t) i
i T Ex , i y = f (x) i
X Ex i i F (x). i
 i T i
F g(t) i i f g(t) g (t),
Z
Z


f (x)dx = f g(t) g (t)dt = F g(t) + C.
(27)
(27) i i.
. i i ii (27):
Z

f (x)dx = f (x);




F g(t) + C = F g(t) g (t) + 0 = F (x) = f (x).

i ii i
i.
i i i.
4.3. i u(x) i v(x) i ii
i X i i v(x)u(x) i. i i X
i i i u(x)v (x),
Z
Z
u(x)v (x)dx = u(x)v(x) v(x)u(x)dx.
(28)

54

(28) i .
. i i i


d u(x)v(x) = u(x)v(x) dx = u(x)v (x)dx + v(x)u(x)dx.

4.2. i
i

u(x)v (x)dx = d u(x)v(x) v(x)u(x)dx.

I ii .
4.3. i y = f (x) i, P (x)
, P (x), Q(x) i i f (x) =
Q(x)
ii. i ,
i i .
, i i :
R(x)
P (x)
= M(x) +
,
Q(x)
Q(x)

(29)

M(x) ii P (x) Q(x), R(x) ii.


4.4. i i :
b
;
x+a
b
2)
, n N \ {1};
(x + a)n
1)

3)
4)

cx + d
, p2 4q < 0;
2
x + px + q
(x2

cx + d
, p2 4q < 0, n N \ {1}.
+ px + q)n

4.4. - i i
i i i i i.
, , i i i,
, i ii. I M(x) (29)
i i i i:
Z
Z
M(x)dx = (a1 xn + a2 xn1 + + an x + an+1)dx =
xn
x2
xn+1
+ a2 + + an + an+1 x + C.
= a1
n+1
n
2

55

i 4. I i i i
I i i
i t = x + a, b i i
i i:
Z
b
dx = b ln |x + a| + C;
x
+
a
Z
b
b
dx =
+ C.
n
(x + a)
(n 1)(x + a)n1

i i i i i i i ,
i , , i
:

cp 
Z c d(x2 + px + q) Z
Z
d
dx
cx + d
2
2
dx
=
+
=
x2 + px + q
x2 + px + q
(x + p/2)2 + (q p2/4)
2d cp
c
2x + p
= ln(x2 + px + q) + p
arctg p
+ C.
2
4q p2
4q p2

i i i i. n i, i
. i ii:
Z
cx + d
dx =
(x2 + px + q)n
Z

dx
cp 
c
n ;
+
d

=
2(n 1)(x2 + px + q)n1
2
(x + p/2)2 + (q p2/4)
Z
Z
x
2n 3
dx
dx
=
+
.
(x2 + a2 )n
2(n 1)a2(x2 + a2 )n1 (2n 2)a2
(x2 + a2 )n1
i ii. , :
Q(x) = (x a)(x b)k (x2 + px + q)(x2 + rx + t)m.

(30)

i i ii (29) :
R(x)
Bk
Cx + D
A
B1
B2
+

+
+
=
+
+
+
Q(x) x a x b (x b)2
(x b)k x2 + px + q
C2x + D2
Cm x + Dm
C1x + D1
+ 2
+ + 2
. (31)
+ 2
2
x + rx + t (x + rx + t)
(x + rx + t)m
56

4.2. i
i, , i . iii A, Bi ,
i = 1, 2, . . . , k, C, D, Cj , Dj , j = 1, 2, . . . , m, i iii. : i i ii (31) i i i ii i ii i i x i ii i
ii (31). i iii i.
4.1. i
Z 6
x 3x5 + x4 2x3 + 13x2 + 11x
dx.
x5 2x4 2x3 + x2 + 4x + 4

. ii i . i i :
x6 3x5 + x4 2x3 + 13x2 + 11x + 0 x5 2x4 2x3 + x2 + 4x + 4
x6 2x5 2x4 + x3 + 4x2 + 4x
x1
x5 + 3x4 3x3 + 9x2 + 7x
x5 + 2x4 + 2x3 x2 4x 4
x4 5x3 + 10x2 + 11x + 4
:
x5 2x4 2x3 + x2 + 4x + 4 = (x + 1)(x 2)2(x2 + x + 1).
, i :
x4 5x3 + 10x2 + 11x + 4
A
B1
B2
Cx + D
=
+
+
+
.
(x + 1)(x 2)2(x2 + x + 1) x + 1 x 2 (x 2)2 x2 + x + 1

i i ii :
(A + B1 + C)x4 + (3A + B2 3C + D)x3 + (A 2B1 + 2B2 3D)x2 +
+ (3B1 + 2B2 + 4C)x + (4A 2B1 + B2 + 4D).
i ii i ii i i x:
1 = A + B1 + C
x4
x3 5 = 3A + B2 3C + D
x2 10 = A 2B1 + 2B2 3D
x1 11 = 3B1 + 2B2 + 4C
4 = 4A 2B1 + B2 + 4D
x0
57

i 4. I i i i
i :
A = 1,

B1 = 1,

B2 = 2,

C = 1,

D = 1.

,
Z

x6 3x5 + x4 2x3 + 13x2 + 11x


dx =
5 2x4 2x3 + x2 + 4x + 4
x

Z 
1
1
2
x1
x1+
=

+
+
dx =
x + 1 x 2 (x 2)2 x2 + x + 1
Z
Z
Z
Z
Z
Z
x1
dx
dx
dx
+

+2
dx =
= xdx dx +
x+1
x2
(x 2)2
x2 + x + 1
1
1
x2
x + ln |x + 1| ln |x 2|
+ ln(x2 + x + 1)
=
2
x2 2

2x + 1
3 arctg
+C =
3

x3 4x2 + 4x 2
2x + 1
|x + 1| x2 + x + 1
=
+ C.
+ ln
3 arctg
2(x 2)
|x 2|
3

.
i i.
1. I
Z
Z
n
sin x cos x dx,
cosn x sin x dx

i t = sin x, t = cos x ii.


2. I
Z
Z
n
2k+1
sin x cos
x dx,
cosn x sin2k+1x dx

i
i.
3. I
Z
Z
2n
sin x dx,
cos2n x dx

sin2x =

1 cos 2x
,
2

cos2x =

i i i.
58

1 + cos 2x
2

4.3. i i
4. i ii
Z
Z
sin(kx) sin(mx)dx,
cos(kx) cos(mx)dx,

sin(kx) cos(mx)dx

i i :

1
cos(k m)x cos(k + m)x ;
2

1
cos(kx) cos(mx) =
cos(k m)x + cos(k + m)x ;
2

1
sin(k + m)x + sin(k m)x .
sin(kx) cos(mx) =
2
sin(kx) sin(mx) =

5. ii i f (x), i i i i
sin x, cos x, tg x, ctg x, i i
x
t = tg .
2
i
x
x
1 tg2
2 tg
2 ;
2;
cos x =
sin x =
2 x
2 x
1 + tg
1 + tg
2
2
x
x
2 tg
1 tg2
2 ;
2
tg x =
ctg x =
x
x ,
2
1 tg
2 tg
2
2

2t
;
sin x =
1 + t2

1 t2
cos x =
;
1 + t2
x = 2 arctg t;

2t
1 t2
tg x =
; ctg x =
;
1 t2
2t
2
dx =
dt
1 + t2

i ii i i i i i t.

4.3. i i
ii [a; b] i y = f (x). i ii [a; b]
i a = x0 < x1 < x2 < < xn1 < xn = b. T -. (T ) i iii [xi1; xi],
59

i 4. I i i i
i {1, 2, . . . , n}. ii i = [xi1; xi], i {1, 2, . . . , n},
ii |i|.
i i i i
S(f, T, ) = f (1)|1| + f (2)|2| + + f (n)|n | =

n
X
i=1

f (i)|i|.

(32)

i, ii i y = f (x). , , i i T -
i i .
4.5. {Tk } ii T -i ,
(Tk ) 0 k . i i ii i
lim S(f, Tk , ) i i i ii {Tk },
(Tk )0

i i ki i iii ki (i k i
ii Tk -), i i i
i y = f (x) ii [a; b], i y = f (x) i
[a; b]. :
lim S(f, Tk , ) =

(Tk )0

Zb

f (x)dx.

(33)

a i b i ii .
i, i, i i i.
4.5 ( ii). i
ii [a; b], i .
4.6 ( ii). i
ii [a; b] i i ii ,
i ii.
i i i.
1. a = b, - i y = f (x), i i
x = a,
Zb
f (x)dx = 0.
a

. i , a = b T -
.
60

4.3. i i
2. i fj (x), j {1, 2, . . . , m}, ii ii [a; b],
i i c1 f1 (x) + c2 f2(x) + + cm fm(x) (cj , j {1, 2, . . . , m}, ii
) i ii,
Zb X
m
a

cj fj (x)dx =

j=1

m
X

cj

j=1

Zb

fj (x)dx.

. i
Zb X
m
a

cj fj (x)dx = lim

(Tk )0

j=1

m
X
j=1

cj lim

(Tk )0

nk X
m
X
i=1 j=1

nk
X
i=1

cj fj (ki)|ki| =

fj (ki)|ki|.

i i i i T -i i
ki , i i i
m
X

cj

j=1

Zb

fj (x)dx,

.
. ii ii ii i ii i, , f (x) + g(x) i
- ii [a; b], i f (x) i g(x) i,
(
(
0, x I;
1, x I;
f (x) =
g(x) =
1, x Q,
0, x Q.
, I ii , Q i.
3. i i
Zb

f (x)dx,

Zc

f (x)dx,

Zb

f (x)dx,

c [a; b],

i ii
Zb
a

f (x)dx =

Zc
a

f (x)dx +

Zb

f (x)dx.

61

i 4. I i i i
. c = a c = b, ii i. c (a; b). i i i
lim

(Tk )0

nk
X
i=1

f (ki)|ki|.

i i T -i, ,
c i i T -. , T -
ii [a; b] T -i iii [a; c] i [c; b],
i i . , .
4. i y = f (x) i ii [a; b] i f (x) > 0 i
x [a; b],
Zb
f (x)dx > 0.
a

.
Zb

f (x)dx = lim

(Tk )0

nk
X
i=1

f (ki)|ki|.

i f (ki) > 0 , |ki| > 0, i ii,


, i , i, i, .
5. I . ii
[a; b] i f (x) i g(x) i, i g(x) i ,
ii i c ,
Zb

f (x)g(x)dx = f (c)

Zb

g(x)dx.

(34)

i 4.1. i f (x) [a; b], i


c [a; b] ,
Zb
f (x)dx = f (c)(b a).
(35)
a

. i :
i g(x) = 1. i
Z b
Z b
nk
X
g(x)dx =
1dx = lim
|ki | = b a.
a

62

(Tk )0

i=1

4.4. i i
i i (34) (35).

4.4. i i
i y = f (x) i i ii [a; b].
i i S(f, T, ).
f (i)|i| = f (i)(xi xi1) i i Si i
i f (i) i i {1, 2, . . . , n} (. 5).
y
y = f (x)

S1

Sn1 Sn

Si
S2

n1 n
2
i
1
x
x
a
=
x
x
x
x
i1
n2 xn1 xn = b x
0
1
2
i
0
. 5
, i S(f, T, ) i i i:
S(f, T, ) =

n
X

Si .

i=1

, (T ) 0 i i, i
y = 0, y = f (x), x = a, x = b.
4.7. i y = f (x) i i iiZb
f (x)dx i i i, i
[a; b],
a

i y = f (x), i Ox i x = a i x = b.

63

i 4. I i i i

4.5. i
4.6. i

Zx

f (t)dt.

i i i. i i i i:
(x) =

Zx

(36)

f (t)dt.

i (x) i i i
i.
4.8. i f (x) ii [a; b], i
Zx
(x) = f (t)dt
a

i ii,
d(x)
= f (x).
dx
. i

(37)

(x + x) (x)
.
x0
x

(x) = lim

x , (x + x) [a; b]. i
(x + x) =

x+x
Z

f (t)dt.

i:
(x + x) (x) =

x+x
Z

f (t)dt

Zx

f (t)dt =

i [0; 1],
x+x
Z

f (t)dt = f (x + x)x.

64

x+x
Z

f (t)dt.

4.5. i
i i i f (x) ,
f (x + x)x
(x + x) (x)
= lim
= lim f (x + x) = f (x).
x0
x0
x0
x
x
lim

, (x) = f (x).
i 4.2. i y = f (x) ii [a; b],
ii i i. , (36).
4.9 ( i). i f (x)
ii [a; b], i F (x) i f (x) ii,
i i:
Zb

(38)

f (x)dx = F (b) F (a).

. 4.8 i (x) =

Zx

f (t)dt i

f (x) ii [a; b]. i F (x) i, i C,


(x) = F (x) + C.
i
(b) = F (b) + C;
(a) = F (a) + C.
i ii
(b) (a) = F (b) F (a).
,
(b) =

Zb

f (x)dx i (a) =

Za

f (x)dx = 0,

(38).
(38) :
Zb
a

b

f (x)dx = F (x) .

(39)

65

i 4. I i i i

4.6. i i
4.7. y = f (x) ii [a; b] i
i b > a.
lim

b+

Zb
a

Z+
f (x)dx
f (x)dx =

(40)

i i (i i ii).
(40) i, , i i,
i i.
i i i
lim

Zb

f (x)dx =

Zb

f (x)dx i

lim

Zb

a
b+ a

Z+
f (x)dx.
f (x)dx =

4.1. i
Z+

1
dx
x

i 6 1 i i
. = 1,
Z+
1

6= 1,
Z+
1

b

1
dx = lim ln x = lim ln b = +.
b+
b+
x
1

b
b
1
1
x+1
1
=
=
dx = lim
lim
b+ + 1 1
x
1 b+ x1 1
=

66

1
> 1.
1

1
1
1
lim
1 b+ b1

+,
< 1;
=
1 , > 1.
1

4.6. i i
, i

Z+

1
dx
x

1
> 1.
1
4.10 ( i ii). i f (x) i g(x) i ii [a; +), i
i i ii i ii i
A,
f (x)
= A.
lim
x+ g(x)
i i i

i 6 1 i i

Z+
f (x)dx i
a

Z+
g(x)dx
a

i, i.
. i, , f (x) > 0 i
g(x) > 0 i x [a; +inf ty).
i - > 0 i x0 = x0(),
i x > x0 ii


f (x)


< ,

A
g(x)

(A )g(x) < f (x) < (A + )g(x).


> 0 , A > 0, i ii i
:
(
f (x) < (A + )g(x);
(41)
(A )g(x) < f (x).
,

Z+
Zx0
Z+
f (x)dx
f (x)dx = f (x)dx +
a

x0

67

i 4. I i i i
i i i f (x), , ii i
Z+
f (x)dx
a

i ii i
Z+
f (x)dx.

x0

i i g(x).
i i i (41) i [x0; +)
Z+
Z+
f (x)dx 6 (A + )
g(x)dx;

x0

(A )

Z+

g(x)dx 6

x0

x0
Z+

f (x)dx.

x0

Z+
g(x)dx

x0

i, ii (42) ii i
Z+
f (x)dx.

x0

Z+
g(x)dx

x0

i, ii (43) ii i
Z+
f (x)dx.

x0

68

(42)

(43)

4.6. i i
, i i
Z+
f (x)dx i
a

Z+
g(x)dx
a

i, i.
4.8. i y = f (x) i ii [a; b ]
- 0 < < b a, ii [b ; b].
Zb
Zb
f (x)dx = f (x)dx
lim

(44)

0+

i i (i i
i).
(44) i, , i i,
i i.
i i i
lim

Zb

0+
a+

f (x)dx =

Zb

f (x)dx i

Zb
Zb
lim
f (x)dx = f (x)dx.

0+
0+a+

4.1. i i i, i
i i i i
i ii.
4.2. i
Z1

1
dx
x

i > 1 i i
. = 1,
Z1
0

1
dx = lim
0+
x

Z1

1
< 1.
1

1

1
dx = lim ln x = lim ( ln ) = +.
0+
0+
x

69

i 4. I i i i
6= 1,
Z1
0

1
dx = lim
0+
x

Z1


1
+1 1

1
x
1
=
=
x dx = lim
lim
0+ + 1
0+ x1
1

 +,

> 1;
1
1
lim 1 1 =
=
1 , < 1.
1 0+

, i

Z1

1
dx
x

i > 1 i i

70

1
< 1.
1

i 5

5.1. i i i
5.1. i i ii {xn}
x1 + x2 + + xn + =

xn

(45)

n=1

.
xn , n N, i , i
, , x5 (45).
i :
, :
1
xn = ,
n
n

xn = (1) ,

X
1
n=1

=1+

1 1
1
+ + + + ;
2 3
n

X
(1)n = 1 + 1 1 + + (1)n + .
n=1

i ii, :
x1 = 1, x2 = 1, xn = xn1 + xn2,

X
n=1

xn = 1 + 1 + 2 + 3 + 5 + + xn + .

5.2. n i (45) n-
:
n
X
Sn = x 1 + x 2 + + x n =
xn .
i=1

(45) i, i i S
:
lim Sn = S.
(46)
n

71

i 5.
S i i

(47)

xn = S.

n=1

, i.
5.3. , i i,
2

b1 + b1 q + b1 q + + b1 q

n1

+ =

b1 q n ,

(48)

n=0

b1 6= 1 i, q i.
5.1. |q| < 1 i,
i
b1
S=
,
1q
|q| > 1 i.
. n- :
Sn = b1 + b1 q + b1 q 2 + + b1 q n1.
ii , i i 1 q,

n
b1(1 q ) , q 6= 1;
1q
S=

nb1,
q = 1.

n ii -i i i q:

b1

1 q , |q| < 1;
lim Sn = ,
q > 1 q = 1;
n

,
q = 1.
.
5.4. i

X1
1
1 1
.
1 + + + + + =
2 3
n
n
n=1
72

(49)

5.1. i i i
5.2. i i.
1
. i > 0, n N, ii {Sn}
n
i . i.
:
1
1 1
+ + + ,
2 3
n
1 1
1
1
1
S2n = 1 + + + + +
+ + ;
2 3
n n+1
2n
1
1
1
1
1
1
+ +
>
+ +
=n
= .
S2n Sn =
n+1
2n 2n
2n
2n 2
Sn = 1 +

1
S2n > Sn + . iii {S2n }:
2
S1 = 1;
1
1
S2 > S1 + = 1 + ;
2
2
1
1
S4 > S2 + > 1 + 2 ;
2
2

1
1
S2n > S2n1 + > 1 + n .
2
2
i iii {S2n } n ii,
ii i .
.
5.5.

X
xk
(50)
rn =
k=n+1

n- (45).
,

X
x n = Sn + r n ,
n=1

, (45) i i (50).
5.3 (i ii ). i,
n .
73

i 5.
. i (45) :
lim Sn = lim Sn1 = S.

i
lim xn = lim (Sn Sn1) = lim Sn lim Sn1 = S S = 0,

i .
i 5.1.
lim xn 6= 0,

(45) i.
5.4.

xn i

n=1

yn

n=1

i, A i B ii i, i i
ii ii,

X
(axn + byn ) = aA + bB,
n=1

a, b R.

. :

n
n
n
n
n
X
X
X
X
X
Sn =
(axi + byi) =
axi +
byi = a
xi + b
yi .
i=1

i=1

i=1

i=1

i=1

 X

n
n
X
lim Sn = lim a
xi + b
yi = aA + bB,

i=1

i=1

i .
5.5. (45) i, i,
, i i,

X
n=1

74

xn = (a1 + + ak1 ) + (ak1 +1 + + ak2 ) + +


+ (akn1 +1 + + akn ) + .

5.2. i
.
lim Sn = S.

, - iii {Snk } ii {Sn }


(51)

lim Snk = S.

bn = akn1 +1 + + akn ,

n N.

Sn = b1 + b2 + + bn = a1 + a2 + + akn = Skn .

(51) .
i 5.2. (45) i, , i i i i, :

X
n=1

(1)n = 1 + 1 1 + 1 1 +

i ,
(1 + 1) + (1 + 1) + (1 + 1) + = 0
i.

5.2. i
5.6. i i,
i.
ii :
Sn+1 = Sn + an+1 > Sn .
, i ii i
i i ii .

P
P
yn i
xn i
5.6 ( i).
, xn 6 yn i n N. i:
1)

n=1

yn i,

n=1

n=1

xn i;

n=1

75

i 5.

2)

xn i,

yn i.

n=1

n=1

. :
Sn

n
X

Sn

xn ,

i=1

i,

n
X

yn .

i=1

Sn 6 Sn .

1. i

(52)

S = lim Sn.
n

i ii (52):
lim Sn 6 lim Sn = Sn .

i i ii {sn }

P
P
xn
yn i,
ii. ,
n=1

n=1

i.

P
P
yn i. i
xn i,
2. ,
. 1 i ii
i.
.

n=1

yn ii

n=1

xn,

n=1

n=1

5.7 ( i).
i . i

n=1

xn i

yn

n=1

xn
= c 6= 0,
n yn
lim

n=1

xn i

yn i i .

n=1

. i i > 0 i
N (), i n > N ()


xn

c < .
yn

76

5.2. i
, c > 0. i
<

xn
c < ,
yn

i
i n > N ().

i i

yn , i i-

n=1

yn , i , i i

(c + )yn

n=N ()

n=N ()

(53)

(c )yn < xn < (c + )yn

(c )yn.

n=N ()

xn i

n=1

xn .

n=N ()

i (53) i .

P
xn i .
5.8 ( ).
n=1
xn+1
, :
i i i D = lim
n xn

P
xn i;
1) D < 1
n=1

2) D > 1

xn i;

n=1

3) D = 1

xn i, i i.

n=1

. i i > 0 i
N (), i n > N ()


xn+1


< .

D
xn

i

(D )xn < xn+1 < (D + )xn

(54)

i n > N ().
1. D < 1, , D + = q < 1. i (54)
xN ()+k < qxN ()+k1,

k N.
77

i 5.

xN ()+k < q k xN () ,
,

k N.

xn i

n=N ()

i, i q < 1. i

k=0

q k xN () ,
xn i-

n=N ()

, i , i

xn .

n=1

2. D > 1, , D = q > 1. i (54)


xN ()+k > qxN ()+k1,

k N.

xN ()+k > q k xN () ,
,

k N.

xn i

q k xN (),

k=0

n=N ()

i, i q > 1. i

xn i,

n=N ()

i , i

xn .

n=1

5.9 ( i).

xn i .

i i i K = lim n xn, :
n=1

1) K < 1

xn i;

n=1

2) K > 1

xn i;

n=1

3) K = 1

xn i, i i.

n=1

. i i > 0 i
N (), i n > N ()

| n xn K| < .
i
(K ) <
78

xn < (K + )

(55)

5.2. i
i n > N ().
1. K < 1, , K + = q < 1. i (55)

k
xk < q, k > N ().

xN ()+k1 < q N ()+k1,

k N.

xn i

n=N ()

qn,

n=N ()

xn i-

i, i q < 1. i

n=N ()

, i , i

xn .

n=1

2. K < 1, , K = q > 1. i (55)

k
xk > q, k > N ().

xN ()+k1 > q N ()+k1,

k N.

xn i

n=N ()

i, i q > 1. i

q n ,

n=N ()

xn i,

n=N ()

i , i

xn .

n=1

.
5.10 (i i i). i f (x)
, i i [n0; +),

P
f (n) i i i i, i i
n=n0
Z

f (x)dx.

n0

. ii i i ii
nZ0 +1

f (x)dx +

n0

nZ0 +2

n0 +1

f (x)dx + +

nZ0 +k

n0 +k1

f (x)dx + =

nZ0 +k

f (x)dx.

k=1 n +k1
0

79

i 5.
, i f (x) , ,
f (n0 + k 1) > f (x) > f (n0 + k),

x [n0 + k 1; n0 + k].

i
nZ0 +k

f (n0 + k)dx 6

n0 +k1

nZ0 +k

f (x)dx 6

n0 +k1

f (n0 + k) 6

nZ0 +k

nZ0 +k

f (n0 + k 1)dx,

n0 +k1

f (x)dx 6 f (n0 + k 1).

n0 +k1

i
f (n0 + k) 6

nZ0 +k

f (x)dx,

n0 +k1

i ii
ii
i

nZ0 +k

f (x)dx

k=1
n0 +k1

f (n).

n=n0
nZ0 +k

f (x)dx 6 f (n0 + k 1),

n0 +k1

i ii

f (n) ii

n=n0

nZ0 +k

f (x)dx.

k=1
n0 +k1

.
i 5.3. i
i i a 6 1.

80

1
P
i a > 1
a
n=1 x

5.3. ii
. i

, a = 1;

lim
ln
|x|

A
1
1
=
dx
=

xa
1a A

1
, a 6= 1.

lim
A 1 a
1

a = 1; +,
lim ln A,
a 6 1;
A
1a
=
=
1
A
1

lim

, a=
6 1. a 1 , a > 1.
A 1 a
1a

i i i .

5.3. ii
5.7. i , , i i .
, ii i .
x1 x2 + + (1)

n+1

X
xn + =
(1)n+1xn ,

xn > 0,

n=1

n N.

5.11 ( i).
(1)n+1xn i lim xn = 0,

n=1

(1)n+1xn i, ii i n- -

n=1

Sn i i xn+1: |Sn S| 6 xn+1.


. ii ii i:
S2k = (x1 x2) + + (x2k1 x2k).

i xn+1 > xn, {S2k } ii.

S2k = x1 (x2 x3) (x2k2 x2k 1) x2k .


i S2k 6 x1 i i S = lim S2k .
k

81

i 5.
ii ii i:
S2k+1 = S2k + x2k+1.
, lim S2k = S i lim x2k+1 = 0 , lim S2k+1 = S + 0 = S.
k

|S Sn | = xn+1 xn+2 + xn+3 = xn+1 (xn+2 xn+3) < xn+1.


.
5.8.

xn i,

n=1

i i i i

n=1

5.12.

n=1

|xn |.

|xn | i,

. n-

xn i.

n=1

xn i

n=1

Sn = Sn+ Sn ,

Sn+

n-

[xn]+ ,

n=1

(
0, xn 6 0;
[xn]+ =
xn , xn > 0,

Sn

[xn],

n=1

Sn

(
0,
xn > 0;
[xn] =
|xn |, xn < 0.
n-

n=1

|xn |. i

Sn = Sn+ + Sn .
i Sn+ 6 Sn i Sn 6 Sn . i ii {Sn } i,
i ii {Sn+} i
{Sn },
lim Sn = S .
lim Sn+ = S + ,
n

82

5.4. i
,

lim Sn = lim (Sn+ Sn ) = S + S .

.
5.9.

n=1

|xn| i,

xn i.

xn i,

n=1

n=1

5.4. i
5.10. i

X
n=1

fn (x) = f1(x) + f2(x) + ,

(56)

fn (x), n N, i i i D.
- x D (56) .
x D, (56) i
, ii (56).
5.11. i

X
n=0

an (x x0)n = a0 + a1 (x x0) + a2 (x x0)2 + ,

(57)

x0, an , n N, ii ii .
, i x = x0 (57) i - an , n N.
5.13 (). (57) i i x1 6= x0 , i i i i x i,
|x x0| < |x1 x0|.
(57) i i x2 6= x0, i i
i i x i, |x x0 | > |x2 x0|.
. ii (57) i x1 i i
P
an (x1 x0)n. i ii i
n

n=0

, lim an (x1 x0) = 0. , i


n
M:


an (x1 x0)n 6 M,
n Z+ .
83

i 5.


x x0
=q<1i
|x x0| < |x1 x0|,
x1 x0
n





|x

x
|
0
an (x x0)n = an (x1 x0)n
6 Mq n .
|x1 x0|

I ii
ii

n=0

Mq n q < 1 i

n=0
n

|an (x x0) |, , i

n=0

an (x x0)n.

i . ,
(57) i i x i, |xx0| > |x2 x0|. i
i i x,
|x x0| > |x x0|, i x2, i.
.
5.12. R i ii (57), i i i x (x0 R; x0 + R) i i i
x (; x0 R) (x0 + R; +).
I (x0 R; x0 + R) i ii (57).


an
,
5.14. i i i lim
n an+1
i ii (57) i i i:


an
.
(58)
R = lim
n an+1




a
n
(57) i,
. , |x x0| < lim
n an+1




a
n
i.
|x x0| > lim
n an+1




a
n
|x x0| < lim
n an+1
i



an+1

(x x0 ) < 1.
lim
n an
i




an+1(x x0)n+1
un+1
< 1,
= lim
lim
n an (x x0 )n
n un
84

5.5.
un+1, un

n=0

n=0

an (x x0)n i.

an (x x0)n . ,









u
a
n
n+1 > 1 i
i |x x0| > lim

lim
n an+1
n un

P
an (x x0)n i.

n=0

.
5.15 ( i ).
i i i ii i i ii ii .
5.16 ( i ). i S(x) i i i
i ,
"
#

X
X

n
=
S (x) =
nan (x x0)n1
an (x x0)
n=0

n=0

- x i ii.
5.17 ( i ).
- ii [a; b] i ii
ii
Zb
a

S(x)dx =

Zb X

n=0

an (x x0)ndx =

Z
X
n=0 a

an (x x0)n dx,

i i i i
ii i i .

5.5.
: i , i i y = f (x) i i ii,
f (x) =

X
n=0

an (x x0 )n

(59)

85

i 5.
i i, ii an , n Z+?
i, i
f (x), i, x0 = 0 ,
.
, i f (x) i (59). i
x = x0
f (x0) = a0 .
(60)
i ii (59) i f (x0):
f (x) =

X
n=1

nan (x x0)n1,

(61)
(62)

f (x0) = a1 .

i ii (61) x = x0
f (x0)
a2 =
.
2!

(63)

i i x = x0,
f (n) (x0)
.
an =
n!

(64)

, i f (x) ,
i
f (x) =

X
f (n) (x0)

n!

n=0

(x x0 )n.

(65)

i,

X
f (n) (x0)

n!

n=0

(x x0)n

i i f (x). , i f (x)
i i i x0.
.
:
Sn (x) =

n
X
f (k) (x0)
k=0

86

k!

(x x0) ;

X
f (k) (x0)
Rn (x) =
(x x0 )k .
k!
k=n+1

5.5.
i (65)
f (x) = Sn (x) + Rn (x).
i (65) i i
f (x) i i i, i x i ii ii
f (x) = lim Sn (x),
(66)
n

i i
lim Rn (x) = 0.

(67)

, .
5.18. i i i f (x) (a; b) i i i, - x (a; b)

X
f (k) (x0)
(x x0 )k = 0.
lim Rn (x) = lim
n
n
k!
k=n+1

Rn (x) .
5.19 (). i x0 x i ,

f (n+1)()
Rn (x) =
(x x0)n .
(n + 1)!

(68)

(68) i .

87

i 5.

88

i 6
ii

6.1. i
6.1. ii
m n, m, n N, i i . , i.
i :

a11 a12 a1n


a

21 a22 a2n
i=1,m
A = ..
,
A = kaij k, A = (aij )j=1,n .
.
.
.
.
.
.
.
mn
.
.
.
am1 am2 amn

6.2. , i i (), - (-).


, i ii i i i i, .
i A = (aij )i,j=1,n i i, j = 1, n
aij = aji , . i i aii ,
i = 1, n, i, i ai,ni+1, i = 1, n,
i.
, i i , A = 0. i ii.
, i i > j
aij = 0 (ii i , i i
ii: i > j i < j). i,
i i , i i 6= j
aij = 0.
i , i ii
i i. E En, i ii n n.
i i i.
89

i 6. ii
1. i. i i i, ii i ii. i,
, i ii, i
.
i=1,m
2. . i i A = (aij )j=1,n
ii i i i i i
j=1,n
.
T , AT = (aji)i=1,m
i=1,m
3. . C = (cij )i=1,m
A = (aij )j=1,n
i
j=1,n
i=1,m
B = (bij )j=1,n
ii, i i = 1, m i j = 1, n

cij = aij + bij .


i ii .
i=1,m
4. i . B = (bij )j=1,n

i A = (aij )i=1,m
i , i i = 1, m i
j=1,n
j = 1, n
bij = aij .
ii m n
5. . C = (cij )i=1,m
j=1,n

k=1,p
A = (aik )i=1,m
ii mp i B = (bkj )j=1,n
ii
k=1,p
p n, i i = 1, m i j = 1, n

cij =

p
X

aik bkj .

k=1

i A i B i .
i
i.
i i .
1. :
A + B = B + A.
2. i :
(A + B) + C = A + (B + C).
3. :
(A + B) = A + B.
90

6.1. i
4. :
A( + ) = A + A.
5. :
A(B + C) = AB + AC.
6. i :
(AB)C = A(BC).
i , ii
i i i i . i i iii.
1. AB 6= BA. i, i A i B i ,
, i B i A i , :
A B = C ,

mk kn

mn

B A = m 6= n.

kn mk

m = n,
A B = C 6= D = B A

mk km

mm

kk

km mk

m 6= k.

i, i i ii, , :
!
!
!
!
!
!
1 1
1 1
2 0
1 1
1 1
0 2
=
,
=
.
1 1
1 1
0 2
1 1
1 1
2 0
2. , AB = 0 , A = 0 B = 0, :
!
!
!
0 0
1 1
1 1
.
=
0 0
1 1
1 1
6.3. = a11 a22 a12 a21 , iii
i i A = (aij )i,j{1;2},
. ii :


a a
11 12
=
= det A.
a21 a22
91

i 6. ii
6.1. i i i i i, () i
ii.
. = 0 a11a22 a12a21 = 0, i a11 a22 = a12 a21 .
,
a21
a11
=
.
a12
a22
i .
.
6.4.
= a11a22 a33 + a12a23 a31 + a13a21 a32 a11a23 a32 a12a21 a33 a13a22 a31 ,
iii i i
A = (aij )i,j{1;2;3}, .
6.5. n
(k1 , k2, . . . , kn ). , (ki , kj ) ii, ki > kj . J ii (k1, k2, . . . , kn),
ii, J ii ii i.
n- , iii
i i n- , i i


a11 a12 a1n


a a a
X
2n
21 22
(1)J a11 a22 ann ,
=
= det A = ..

.. . . . ..
.
. ( , ,..., )
.

1 2
n
an1 an2 ann

i i n (1, 2 , . . . , n).
i i i
i, i i. .
1. i () i i , i i i .
. i i , i i, i . , i
.
2. () i i i,
i .
92

6.1. i
. i, i i . i ii i, i + 1. i i i
i ii ii i , i ,
i . i i
i, j. , i < j. i i i i
ii i- i + 1-, i i + 1- i + 2- i i, j 1- j-.
, j- i i.
j i 1 i i ii , i-
i j 1- ii. i ii i i i- i.
j i 2 i. . ii i i (j i 1) + (j i 2) = 2(j i) 1. i ,
i .
3. i () i i , i i i
i.
. i A = (aij )i,j=1,n,
i, i A i i-
. i
X

(1)J a11 a22 aii ann =


=
(1 ,2 ,...,n )

(1)J a11 a22 aii ann = ,

(1 ,2 ,...,n )

.
4. () i i ii i i (i), i i
i.
. , , i i ii i , i i i. i
A = (aij )i,j=1,n, i, i A i i- ii i j- , .
i
X
(1)J a11 a22 (aii + ajj ) ajj ann =
=
(1 ,2 ,...,n )

(1)J a11 a22 aii ajj ann +

(1 ,2 ,...,n )

93

i 6. ii
+

(1)J a11 a22 ajj ajj ann = + ,

(1 ,2 ,...,n )

i, i A i i- j, i, j i. i, i i
i, j, , , i
i, i i 2 i
, = . i i, = 0.
i .
i i i i.
5. i i i,
|AT | = |A|.
6. i i (),
i .
7. i i i ii.
8. ii i i, |AB| = |A||B| = |B||A| = |BA|.
6.6. i Mij aij i
A = (aij )i,j=1,n n 1 i, i A i- i j- .
aij i A = (aij )i,j=1,n
Aij = (1)i+j Mij .
6.2 ( ). i i i i i - ()
i .
. i
A = (aij )i,j{1;2}. = a11a22 a12 a21 . :
a11A11 + a12 A12 = a11 (1)1+1a22 + a12 (1)1+2a21 = .
ii i ,
- . i .
i i i i i.
i=1,m
6.7. A = (aij )j=1,n
. i i k i i i, k 6 m, k 6 n, i,

94

6.2. ii i
i, i i i i i, i k- i A.
, i k- i i
k k
k = m = n, i Cm
Cn i ii k-
i ii m n.
6.8. i A ii i i. : r(A) rank(A).
i i i:
1) i ii i i;
2) i ii i i;
3) i i i;
4) i i , i ii;
5) i ,
i i, i ;
6) i i ii i.

6.2. ii i
6.9. m ii i n i
()

a11x1 + a12 x2 + + a1n xn = b1;

a x + a x + + a x = b ;
21 1
22 2
2n n
2
(69)

am1 x1 + am2 x2 + + amn xn = bm ,

aij , bi , i = 1, m, j = 1, n, i i ii , xj ,
j = 1, n, ii ii.
(69),
A = (aij )i=1,m
j=1,n
- x = (xj )j=1,n i i, -
b = (bi )i=1,m i iii, (A | b), i A - b, .
, (69) i: Ax = b.
(69) i n

x1, x2, . . . , xn), ii (69) i x1 , x2, . . . , xn ii m i ii.
95

i 6. ii
(69) , , i,
i i. i ,
, i .
(69) m = n: = |A|
i, i, i = 1, n i, i i-
i i iii.
6.3 (). i
6= 0, x1, x2, . . . , xn),
xi =

i
,

i = 1, n.

(70)

= 0 i i i, i 6= 0, i.
. i i. i i i ii i
i.
i:
(
a11 x1 + a12 x2 = b1 ;
a21 x1 + a22 x2 = b2 .
i a21 , a11 i
i ii:
(a11a22 a12 a21)x2 = a11b2 a21b1 ,

x2 = 2.
6= 0

2
.

i, i a22 , a21 ,

1
x1 =
.

= 0, 1 6= 0, i x1 = 1 i, i ,
i. , = 0,
2 6= 0.
i i .
96

x2 =

6.2. ii i
.
6.10. A1 i A,
AA1 = A1A = E.
(71)
i A , |A| 6= 0 i . i,
|A| = 0, i. , AA1 = E
i |AA1| = |E|. i |AA1| = |A||A1| i |E| = 1.
i.
6.11. , i , i .
i.
1. A ii. i A ( - i - ii i i,
i , i ) .
E i i i. , i i
A1.
i i i.
6.1.
!
1 2
A=
.
3 4
i


!


1 2 1
1 2 1 0



0 2 3
3 4 0 1 3I


1 0 2


0 2 3
,

A1 =

!
0 + II

1
!
1

1 (2)
!

2
1
3/2 1/2


!

1 0 2
1

0 1 3/2 1/2

i , .
97

i 6. ii
2. i
A1 =


1
ATij ,
|A|

(72)


ATij , i i
i AT .
6.2. i i
i .


1 2


|A| =
= 1 4 3 2 = 2
3 4
i

AT =

!
1 3
.
2 4

i
AT11 = (1)1+1 4 = 4,

AT12 = (1)1+2 2 = 2,

AT21 = (1)2+1 3 = 3,

AT22 = (1)2+2 1 = 1.

,
A1 =

1
2

4 2
3 1

2
1
.
3/2 1/2

, ii.
A (69) i |A| 6= 0,
i i i i Ax = b A1 A1Ax = A1b.
i ,
x = A1b.

(73)

, i ii (73),
i .
i i
i i. ,
i i, ii ,
i ii, ,
.
i i , .
98

6.2. ii i
6.12. (69) i i , ii ii i
i (69).
i .
1. i (69) . ,
i i, .
, , , , . i . i i ,
, . i i i ii ii i , i , i , i
. .
2. i .
3. i i , . i
i, ii i , ii .
i i , . i
i i ii. , ii i. ii ii . i
i, i i i i i. , i
i.
i i i, k < n,
i n k i.
i i.
6.3. i i

x1 + 3x2 + x3 = 14;
3x1 + 2x2 5x3 = 4;

x + 8x 3x = 32.
1
2
3
i i i :

99

i 6. ii



1 3 1 14
1 3 1 14


3 2 5 4+ 3 I 0 11 2 46



1 8 3 32 + I
0 11 2 46 II


1 3 1 14


1 3 1

0
11
2
46

0 11 2

0 0 0 0


!

14

.

46

ii 11x2 2x3 = 46 i ii. x3,


i x2 :
x2 = a R,

x3 =

11
a 23.
2

i x1 + 3x2 + x3 = 14. x1:




11
17
a 23 = 37 a.
x1 = 14 3x2 x3 = 14 3a
2
2
, :

17
37 2 a

x=
a
, a R.

11
a 23
2

6.4 ( i). (69)


i, i i , i i
i: r(A) = r(A | b).
6.5 (i i). i (69) , i i , i
i ii i : r(A) = n.
6.13. (69) i, b = 0.
i i (0; 0; . . . ; 0),
i.
6.6. ii ii i i
.

100

6.2. ii i
. ii ii i c i d i Ax = 0:


c1
d1
c
d
2
2
. + . = c + d,
, R.
..
..
cn
dn
i c i d Ax = 0, Ac = 0
i Ad = 0. i
A(c + d) = Ac + Ad = Ac + Ad = 0 + 0 = 0.
.
6.7. i
i i i i ii i .
. i (69), i k i pi, i = 1, k, i

01 + 11p1 + + k1 pk
+ p + + p
12 1
k2 k
02
x=
.
.
..

n1 + n1 p1 + + n1 pk

i Ax = b. i i
x (69):

x1
x

x = ..2 .
.
xn

i Ax = b,

0 = b b = Ax Ax = A(x x).
, (x x) i Ax = 0,
ii (69).
101

i 6. ii

6.3.
6.14. ii,
i i i, () . i:

~a, a, a, i: AB, AB, i i i (. . 6).


B
~a

AB

CD
C

A
. 6

.
. .
i, i . - i -
. ii i ~a k ~b.
i ii ,
( : ~a ~b), i ii
( : ~a ~b).
i, ii .
i i .
1. . ~c i ~a i ~b
(. . 7):
) ~c = ~a + ~b i ,
i, i i i, , i
i ( );
) ~c = ~a + ~b i ,
i, i i ii ,
( ).
2. . ~a i
~b, ~a k ~b 6 0, ~a ~b < 0 i |~b| = |||~a|.

102

6.3.
~b
~c

~a

~a
~b
. 7
3. i. i ~a i ~b
, i i
i :
~a ~b = |~a||~b| cos .

i i (i ):
1) ~a ~b = ~b ~a;

2) ~a ~b = 0 i i i, ~a ~b;
3) (~a) ~b = (~a ~b) = ~a (~b), R;

4) (~a + ~b) ~c = ~a ~c + ~b ~c;

5) ~a ~b > 0 i i i, i ~a i ~b , ~a 6= 0, ~b 6= 0.

6.15. i ~a1 , ~a2, . . . , ~an ii , ii


1~a1 + 2~a2 + + n~an = 0,

i R,

i = 1, n,

(74)

i i 0, i = 1, n. i ,
i ~a1 , ~a2 , . . . , ~an ii .
6.16. i , i
, i i i .
6.8. ~a1 , ~a2 , ~a3 i , ~a1 i ~a2
ii. i ~a3 ii ii i ~a1 i ~a2 ,
i i ii 1 i 2 , ~a3 = 1~a1 + 2~a2 .
. ~a1 , ~a2 , ~a3 i O (. . 8).

~a1 = OA, ~a2 = OB, ~a3 = OC. C i i,


i ~a1 i ~a2 ii. OA i OB
103

i 6. ii
E
~a2

~a3
D

~a1

. 8

D i E ii. i i ~a1 i OD i

i 1 , OD = 1~a1 . ~a2 k OE

OE = 2~a2 .
, ~a3 = 1~a1 +2~a2 . .
6.17. i ~a1 , ~a2, . . . , ~an
i ii i, - ii
ii i i.
i 6.8,
i.
6.9. - i i
i i . - i i
i .
6.18. ~e1 i ~e2 i i , i (1; 2 )
~a i (~e1 , ~e2), ~a = 1~e1 + 2~e2 . :
~a(1 ; 2) ~a = (1 ; 2).
i i: ~e1 , ~e2 i ~e3
i i , i i
(1 ; 2 ; 3) ~a i (~e1, ~e2 , ~e3),
~a = 1~e1 + 2~e2 + 3~e3 . : ~a(1 ; 2 ; 3) ~a = (1 ; 2; 3 ).
(~i, ~j, ~k), |~i| = |~j| = |~k| = 1 i ~i ~j,
~i ~k, ~j ~k.
6.10. ~a(1 ; 2 ; 3) i ~b(1; 2; 3) i ii , i i. i:
1) ~a + ~b = (1 + 1 ; 2 + 2; 3 + 3 );
2) ~a = (1 ; 2; 3 );

104

3) ~a ~b = 1 1 + 2 2 + 3 3;
p
4) |~a| = 12 + 22 + 33 ;

6.3.

5) cos = p

1 1 + 2 2 + 3 3
p
,
12 + 22 + 33 12 + 22 + 33

i ~a i ~b.
. ii

~a = 1~i + 2~j + 3~k i ~b = 1~i + 2~j + 3~k.


:
1) ~a + ~b = 1~i + 2~j + 3~k + 1~i + 2~j + 3~k =
= (1 + 1 )~i + (2 + 2)~j + (3 + 3 )~k = (1 + 1; 2 + 2 ; 3 + 3 );

2) ~a = 1~i + 2~j + 3~k = 1~i + 2~j + 3~k = (1 ; 2; 3 );


3) ~a ~b = 1~i + 2~j + 3~k 1~i + 2~j + 3~k =
= 1 1~i~i + 1 2~i~j + 1 3~i~k + 2 1~j~i + 2 2~j~j + 2 3~j~k +
+ 3 1~k~i + 3 2~k~j + 3 3~k~k = 1 1 + 2 2 + 3 3 ,

i ~i~i = ~j~j = ~k~k = 1 i ~i~j = ~i~k = ~j~k = 0;


q

4) |~a| = ~a~a = 12 + 22 + 33 ;
5) cos =
.

~a ~b
1 1 + 2 2 + 3 3
p
.
=p 2
1 + 22 + 33 12 + 22 + 33
|~a||~b|

105

i 6. ii

106

i 7
i i

7.1. i i
i
7.1. i y i n i,
i (x1, x2, . . . , xn) D Rn iii i i y. : y = f (x1, x2, . . . , xn).
i y , ii x1, x2, . . . , xn . D i, E R
i i y i.
7.2. ii i i i f (x, y) ii
f (x, y) = C, i i i C.
i i i f (x, y, z)
f (x, y, z) = C, i i i C.
i i i i. i i i i ii
i.
7.3. i i z = f (x, y) i M0 (x0; y0 ) A, i ii
Mn (xn; yn), i M0 (x0; y0),
lim f (x, y) = A.
lim f (Mn ) = lim f (Mn) = xx

Mn M0

yy0

lim g(x, y) = B, i 7.1. i xx


lim f (x, y) = A i xx
0

yy0

yy0

lim g(x, y) = A B;
lim f (x, y) xx

xx0
yy0

yy0

lim g(x, y) = AB;


lim f (x, y) xx

xx0
yy0

yy0

107

i 7. i i
lim f (x, y)

xx0
yy0

lim g(x, y)
xx
0

A
,
B

B 6= 0.

yy0

7.4. i i z = f (x, y) i
M0 (x0; y0), i i i i i
lim f (x, y) = f (x0, y0).

xx0
yy0

i i z = f (x, y) i i D R2 ,
i i i.
7.5. M i D,
- i , i D, i
, .
D , i i i .
7.2 ( ). i i
z = f (x, y) i i D R2 , i.
7.3 ( ). i i
z = f (x, y) i i D R2 , i
i , i m, M D
i,
min f (x, y) = m,
max f (x, y) = M.
(x;y)D

(x;y)D

7.4 ( i). i i
z = f (x, y) i i D R2 i
i i i i, i (x0; y0) D ,
f (x0, y0) = 0.
7.5 ( i). i i
z = f (x, y) i i D R2 i
i i i A 6 f (x, y) 6 B, (x; y) D, D
i i D, - C i A i B
i (x0; y0) D , f (x0, y0) = C.
7.6. i, x,
i x, x z i i z = f (x, y)
i
x z = f (x + x, y) f (x, y).
108

7.1. i i i
i i
y z = f (x, y + y) f (x, y).
i x z i y z i i i
z = f (x, y), Ox i Oy ii.
7.7. i i z = f (x, y) ii x

f (x + x, y) f (x, y)
x z
z
= lim
=
= zx .
x0
x0 x
x
x
lim

i i i z = f (x, y) ii y:
z
y z
f (x, y + y) f (x, y)
= lim
=
= zy .
y0 y
y0
y
y
lim

i ii zx i zy i i
z = f (x, y) Ox i Oy ii.
7.8. i i z = f (x, y)
z = f (x + x, y + y) f (x, y),
x i y i.
i x i y i i:
x = dx, y = dy.
i i z = f (x, y) :
dz =

z
z
dx + dy.
x
y

7.9. i z = f (x, y) i i
(x; y), i i i i
z = Ax + By + o(),
p
=
x2 + y 2, o() i ,
o()
0.
0
109

i 7. i i
7.6 ( ii i
i). i z = f (x, y) i ii zx i zy
i (x0; y0). i i z = f (x, y) i i i.
i i i i i i i i i i.
i ii, i, .
7.10. i i
z = f (x, y) i ii i i
:
 
2z
z

= zx2 ;
= 2 = zxx
x x
x
 
2z
z

= zxy
;
=
x y
xy
 
z
2z

= zyx
;
=
y x
yx
 
z
2z

= zy2 .
= 2 = zyy
y y
y

i i .
i zyx
ii zxy
i ii i.

7.7. ii ii zxy
i zyx
i

i z = f (x, y) i, ii: zxy = zyx .


7.11. i i z = f (x, y)
i i i,


z
z

d2 z = d(dz) = d
+ zyx
)dxdy + zy2 dy 2 .
dx + dy = zx2 dx2 + (zxy
x
y

i i i: dn z = d(dn1z).
z = f (x, y), x = (t), y = (t) i i f(x, y), (t),
(t)

ii. i i i z = f (t), (t)
z dx z dy
dz
=
+
.
dt
x dt y dt
z = f (x, y), y = (x), i z x

z z dy
dz
=
+
.
dx x y dx
110

7.1. i i i
i z = f (x, y) i M0 (x0; y0).
i ii i i . i i i i.
~e = (cos ; cos ), i
~e i i i Ox, i ~e i i
i Oy. i, M0 (x0; y0) i
~e
p M1 (x0 + x; y0 + y) i ii
M0 M1 : ~e = M0 M1 = x2 + y 2 (. . 9).
y
y0 + y

M1

}|

y
~e
M0

y0

z
x0

x
}|

. 9

{
x0 + x

7.12. i i ~ez = f (x + x, y + y) f (x, y),


x i y i ii x = ~e cos , y = ~e cos ,
i z = f (x, y) i ~e,
~ez = f (x + ~e cos , y + ~e cos ) f (x, y).
7.13. i i z = f (x, y) i ~e
~e z
z
f (x + ~e cos , y + ~e cos ) f (x, y)
= lim
=
= z~e .
~e0 ~
~e0
~e
e
~e
lim

i z = f (x, y) i i M 0(x0; y0),


f (x + ~e cos , y + ~e cos ) f (x, y)
=
~e0
~e

z~e = lim

zx ~e cos + zy ~e cos + o(~e)


zx x + zy y + o(~e)
= lim
=
= lim
~e0
~e0
~e
~e
= zx cos + zy cos .
111

i 7. i i
, i i i:
z~e = (zx ; zy )~e.
i i i i .
7.14. i i z = f (x, y) i M(x; y)

z = grad z = zx (M); zy (M) .
7.8. i z i z = f (x, y) i M(x; y)
i i i i.
. i i i z = f (x, y) i M(x; y) i ~e i
z~e = z ~e = |z||~e| cos = |z| cos ,
i z i ~e. , i
, cos = 1, , ~e
i i z.
.
7.15. i z = f (x, y) i i M(x0; y0) (ii), i z = f (x, y) f (x0, y0) i
(i) i M(x0 ; y0).
7.9 (i ). i
z = f (x, y) i M(x0; y0), i i ii
(
zx = 0;
(75)
zy = 0,
i ii i i i.
7.16. , ii (75),
i i z = f (x, y).
7.10 ( ). i i M(x0; y0) i z = f (x, y) i i i ii

= zyx
= C, :
zx 2 = A, zy 2 = B, zxy
1)


A C


=
> 0,
C B
i z = f (x, y) i M(x0; y0) :
112

7.2. i i
) A > 0, M0 ii;
) A < 0, M0 ;
2) < 0, i M0 ;
3) = 0, iii
i M0 i i.
D R2 , z = f (x, y) i (i
) i. i i z = f (x, y)
i D i i .
, i
, :
1) ii , i D,
i z = f (x, y) ;
2) i i i D;
3) . 1, 2 i i i .

7.2. i
i
i f (x, y). i t:
x = a + kt,

y = b + ht.

i i i t:
(t) = f (x, y) = f (a + kt, b + ht),

(0) = f (a, b);


(1) = f (a + k, b + h).

(0) (0)
(n) (0) (n+1)()
(1) = (0) +
+
+ +
+
,
1!
2!
n!
(n + 1)!

0 < < 1.

(76)

ii (p) (0) i (n+1)() i f (x, y). i


dx = kdt, dy = hdt

(p)
(p)


p
f (x, y)dtp,
dx + dy f (x, y) = k
+h
d (t) =
x
y
x
y
113

i 7. i i
i
dp (t)
=
(t) =
dtp
(p)

k
+h
x
y

(p)
f (x, y).

t = 0 x = a, y = b, t = x = a + k, y = b + h,
(p) (0) =

(n+1)

() =

+h
k
a
b

+h
k
a
b

(p)
f (a, b);

(n+1)
f (a + k, b + h).

i (76), :




(2)

f (a + k, b + h) = f (a, b) + k
+h
+h
f (a, b) +
f (a, b) +
k
a
b
2!
a
b

(n)
1

f (a, b) +
+ +
+h
k
n!
a
b

(n+1)
1

+
f (a + k, b + h), 0 < < 1.
+h
k
(n + 1)!
a
b
i i i a x, b y, i
k i h dx i dy ii, i i, f (x + dx, y + dy) f (x, y)
f (x, y) i i
 n+1

d2 f (x, y)
d f (x, y)
dn f (x, y)
f (x, y) = df (x, y) +
+ +
+
.
2!
n!
(n + 1)! x+dx
y+dy

i i i i i
a = 0, b = 0, k = x, h = y.
i , i f (x, y)
i i ii (n + 1) i ii
i, i ii , (a; b) i (a + k; b + h).
ii t i i i x = a + kt, y = b + ht
ii.

114

i
i 1. i i i . . . . . .
1.1.
1.2.
1.3.
1.4.

i .
i i . . . .
i i
i . . . . . . . . . . . . . .

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

3
3
4
5
7

i 2. i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
2.1.
2.2.
2.3.
2.4.
2.5.
2.6.
2.7.
2.8.

i ii . . . . . . . . . . . .
ii . . . . . . . . . . .
i i . . . . . . . . . .
i i . . . . . . . . . . . . . . . .
i i . . . . . . . . . . .
i i . . . . .
i ii
i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.
.

15
15
20
21
24
24
25
25

i 3. i i i i . 33
3.1.
3.2.
3.3.
3.4.
3.5.
3.6.
3.7.

i . . . . . . . . . . . . . . .
i i . . . . . . . . . .
i i . . . . . . . . . . . . . .
i . . . . . . . . . . .
i i
i i i . .
i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

.
.
.
.
.
.
.

33
35
36
37
41
44
47

i 4. I i i i . . . . 51
4.1.
4.2.
4.3.
4.4.

i . . . . . . . . . . .
i . . . . . . . . . . . .
i i . . . . . . . .
i i

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

.
.
.
.

51
54
59
63
115

i 7. i i
4.5. i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
4.6. i i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66
i 5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
5.1.
5.2.
5.3.
5.4.
5.5.

i i i
i . . . . . . . . . . .
ii . . . . . . . . . . . .
i . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . .

.
.
.
.
.

.
.
.
.
.

.
.
.
.
.

.
.
.
.
.

.
.
.
.
.

.
.
.
.
.

.
.
.
.
.

.
.
.
.
.

.
.
.
.
.

.
.
.
.
.

.
.
.
.
.

.
.
.
.
.

.
.
.
.
.

.
.
.
.
.

71
75
81
83
85

i 6. ii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
6.1. i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89
6.2. ii i . . . . . . . . . . . . . 95
6.3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102
i 7. i i . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
7.1. i i i . . . . . . 107
7.2. i i . . . . . . . . . . . 113

You might also like