You are on page 1of 10

pmrsuf E S m 11 rS t quf

'DZifbm 31-udka&mufwdkif; tz&cdkifjynftwGuf &ckdiftrsdK;om;wa,muft


awmfvSefol&dk@. tawG;tac:onf vef;qef;opfvGifI trsm;wum&dk@. ESvHk;
aeeef@ ,lusKH;r&jzpfrda&? aumif;aumif;avhESajrmrda&? tcsKyftjcmtm%mudk
om;udk &du k cf wfpv D #uf pnf;vH;k nDnw G af &;vrf;pudck if;I rdru d ,kd w f ikd &f rdS S OD;aqmifvrf;jy
jyefvnf&,lvdkpdwfwdavh aumif;aumif;jzpfay:rdyga&? tckydkif tu|ef&dk@ u|efb0
av#mufvrS ;f jyEdik &f rnf? xH;k wrf;pOfvmESihf ordik ;f a[mif;udck sn;f vufn‡dK;n$ef csjyede&f kH
a&muf&pGma& t"du tu|ef&dk@&cdkifom;wd pnf;vHk;nDnGwfr_r[dvdk@/ aemuf+yD;au
ESirhf +y;D ordik ;f a[mif;rS *Eˆ0ifajrmuf yk*Kd~ vf&@kd . vrf;a=umif;aemufukd &J0phH mG av#mufjyEdik f
0HomEk&uQdwvdk@ac:a& rsKd;apmifhw&m;wd enf;yg;jcif;a=umif;jzpfawvdk@ cHpm;rdyga&?
&rnf? &cdkif&dk@. jrifhjrwfaom tpOfvmaumif;/ tpOfvma[mif;rsm;udk usifh}uHv#uf
aemuf+yD;au olwyg;EdkifiHudkusL;ausmf+yD; ig&dk@u&m Adkvfustkyfpdk;&rnfqkdaom
&cdkif&dk@twGuf vGwfajrmuf&mvrf;a=umif;udk jyoEdkif&rnf?
vlrsK;d a&; tpGr;f a&muf ArmvlrsK;d }uD;0g' tEdik u
f siphf ;D eif;pdw"f gwuf kd vH;k 0rke;f wD;+yD;au
rdrdonform;&dk;usvkyf&yfESifh [efaqmifr_udka,Smifv#uf vkyf&yfqef;ESifh vrf;
jyif;jyif;xefxef qef@usif&zdk@qdka& todpdwfcHpm;csufrsKd; wzGm;zGm;ay:aygufvma&
opfudk wDxGifwwfoljzpfonf? odk@aomf &cdkifom;trsm;pk&dk@onf ordkif;a[mif;/ ordkif;
a'ede@f tcsed x
f d qufvufu|ejf yKxm;a& Armtkycf sKyfow l pkukd &cdik o
f l &cdik o f m;wd@k .
aumif;udn k e$ jf y&Hw k ckwnf;jzifh b0ifuikd I f rdru d rkd rd d a=ueyfEpS of rd ehf ed w
f wf=uonf? rSm;edef
pnf;vHk; nDnGwfr_tiftm;eef@ awmfvSefwdkufxkwf+yD; tcsKyftjcmtm%mydkifqdkif
aom vrf;a=umif;udkjyefysifI vrf;opfxGifzdk@tm;r[d=u? trsm;udkom a0zefwdkufcdkuf
aom &cdkifEdkifiHawmfudk wnfaqmuf&zdk@qdka&cHpm;csufrsKd; jzpfay:rdyga& ———
v#uf trsm;. a0zefru _ kd ydwyf ifwm;jrpfum 0g;vH;k acgi;f wGif vomaom vlom;b0udk
—————————//
a=ueyfESpfodrfhedefwwf=uonf?
cd k i f o l &
T'DZifbm &ifziG o hf o
H nf ,cifu orm;&d;k us xkw0f eD ed =f uaom pmapmifrsm;ESihf
rwlbJ wrlxl;jcm;edefonfudk wGd[d&onf? trsm;udkq&mvkyf&Hkjzifh a=ueyfESpfodrfhjcif;
rjyKbJ trsm;. axmufjya0zefrj_ zifh awmfveS af &;vrf;a=umif;rSeu f kd csjyvdo k nfukd wG[
d d
&onf? OuUX cdkifrdk;vif;. tqdktrdef@jzpfaom wyfrSL;u wyfom;udkoif/ wyfom;u
wyfrLS ;udo k if/ a0zefa&;udq k &mwif/ nDnw G af &;udk toufwr#cspcf if/ rSm;v#icf scsi;f jyif
wckavhruseaf tmifjyif [laomaqmify'k u f kd vufwt dG aumif txnfaz:vdak om qENukd a'pmtkyjf zpfajrmufa&;twGuf ulnyD ;D =uaom tar&durS ud, k af wmf OD;auo&dEN
pl&XgeD a'gi;f pufraS v;0wDz+HG zdK;wd;k wufa&; toif; ESifh / &ifziG v fh m$ /
wGd[d&I rdrdtedefjzifh ESpfaxmif; tm;&rdygonf? Tpmapmif. &ifzGifhoHudk=um;&aom
uAsmrsm; yD;yd@k vm=uaom &cdik rf sK;d csprf sm;/ a'pmapmifudk
&cdik ahf wmfveS af &; acgi;f aqmifrsm;onf4if;/ &cdik jf ynforl sm;onf4if; vrf;pjrifI vrf;opf
zwf¶u+ wf&aom &cdik rf sK;d csprf sm;tm;vH;k udk
xGifEdkifvdrfhrnf[k tjynfht0,Hk=unfygonf?
ASYA rS
cd k i f r if ; !d k
txl;aus;Zl;wif&ydS ga=umif;?
at'Dwm (&cdkifhvGwfvyfa&;pmapmif) qufo, G &f ef
zke;f -- 0836342513
tD;ar;- arakankre900@gmail.com

2 19
c&pfawmfray:rSD bDpD 5315 wGif &Sad 0omvD+rdK@awmfukd jArR%&mZmonf tOPea'0D
ig;cH;k rwaumifa=umifh rdbk&m;ESifh ukorif;ouU&mZf 4005 wGifwnfaxmifI xdkrif;ESifhtEG,fawmf 26-quf ESpf
ÐtEdi_ ;f rJx
h m0& Ña,yifa,vnf; aygi;f 1990 =umpd;k pHc=Jh uonf? xd@k aemuf "n0wDacwf(bDpD 3325 rS at'D 326) / a0omvD
tD;jrjzLpif wdkif;jynfta&; wvSDvHk;rykyfpDauhvwf
}uifemEGD;xGD; ausmufvu DS m;acwf(at'D326 rS at'D 818 )/ av;+rdK@acwf (at'D 818 rS at'D 1404 ) /
rSef;qAsvfawG;vdk@
}uD;rm;a&arwWm ig;cHk;rwaxmif[dcauh tif;0bk&ifrif;acgifonf at'D 1404 rS at'D 1426 xd odrf;ydkufxm;cJonf? ,if;aemuf
jynf&GmudkpGef@cGm
*&kemto#if t&m&mudkrsufuG,fjyK wjynfvHk;ykyfzdk@pGmAsm? ajrmufO;D acwf ( at'D 1426 rS at'D 1784 ) txd rdrw d @kd ud,
k yf ikd v
f w
G v f yfaom tcsKyf
rdb&ifcGifxJrSm rdom;pkta&; tjcmtm%mydik af om &cdik t f rsK;d om;Edik if w
H cktjzpf urBmay:wGi&f yfwnfvmcJo h nf? 4if;um
reDcsiftol[dzdk@vJa,// awmfvSefa&; orm;onf
xnfhrawG;Edkifa&cg v acwfrsm;ESihfav#mftnD EdkifiHa&; / pD;yGm;a&; / vlr_a&;/ pmyDusrf;*ef / ,Ofaus;r_ tEk
az;om'*F g; vlwef;pm;w&yfr[kwf ynmvuf&mrsm;/ ydou k mtaqmuftOD;rsm; / xH;k wrf;"avhrsm;pGmESihf Ak'b < mom omoem
&yf+rDjcm;u
Ð&$ijf rL;om,m jynfol&dk@0rf;0zdk@twGuf awmf a&mif0gxGef;um;aom EdkifiHwcktjzpf tpdkiftvm}uD;rm;cJh=uonf?
trdom;}uD;
odkfuf0ef;umv#if rydk@yD;Edkifauavh tiwfcHedefolwd&mjzpfaw? wwd,ajrmufOD;acwf at'D 1638 wGif oD&dok"rRbk &ifuG,fvGef+yD;aemufwGif
ruGmtdk;tdrf tbmyD;a&oGD; eef;wGi;f t,_yt f xG;D rsm;pGm ay:ayguv f mcJo h nf? awmfveS yf ek u
f efrr_ sm; &cdik jf ynftES@H tjym;wGif
xdefa&mif;0if;y trSefw&m;udkrjrwfEdk;or#
trifyD;a&oDG;eef@ ay:aygufvmchJonf? tcsif;csif;pnf;vHk;nDnGwfr_rsm; ,dk,Gif;ysufpD;vmonf? olwvl
tD;csrf;vSa& tzjynf}u;D udu k íefvyk x
f m;a& awmfvSefa&;twGuf igwrif;ESihf wdik ;f jynfrmS tbufbufrS usqif;qkw, f w
k v
f mcJo h nf? at'D 1784-wGif weyfpm
rdom;pkb0 e,fcsJ@,kwfudk
tdrfrufrrufpDcsif? udkyif woufpmxif cGD;tjrifjzifh trsKd;om;opPmazmuf OD;oHa'GESifh taygif;tygwdk@onf
r&csiftol[dzdk@vJa,// armif;xkwfwGef;vSefeDpGm
}uD;Edkif / i,fnSif; Armbk&ifbdk;awmfarmif0dkif;ESifh yl;aygif;cJh=uonf? &ckdifouU&mZf 1146-ck at'D(1784)
trifeef@tbm
Ðacwfq;kd acwf,w k rf mS *k%f,lvdkufuwfyg———// txufzg; / atmufzd wGiAf rmbk&ifb;kd awmfarmif0ikd ;f onf &cdik t f wGi;f opPmazmufrsm;.tultnDjzifh &cdik jf ynfo@kd
wukwfukwfv_yf&Sm; *Giform;wda=umifh tvHk;t&if;ESifh usL;ausmf0ifa&mufvmcJh=uonf? Armwyfrsm;onf &cdkifodk@ tvG,fwul
0rf;pmpm;a&; o#if p d k ; awmfvSefa&;ppHk;epfedefpGm&m? r0ifa&mufEdkifcJh=uay? odk@aomf &cdkifwdk@.pnf;vHk;nDnGwfr_uif;rJheDa& tajctaea=umifh4if;
rdb&dk@awG;yleDwkef; pdwfxifwkdif;av#mufvkyf
twGif;opPmazmufrsm;yg0ifeDjcif;a=umifh4if;/ Armwdk@onf &cdkifouU&mZf 1146-ck jymodk
&kef;uefeDwkef;rSm trSm;udk qkwfudkifxm;a&
t&Sifykyfwda=umifh vjynfah usmf 7-&uf peDed (at'D 1784 'DZifbm 31 &uf)wGi&f cdik w f @kd .+rKd@awmf ajrmufO;D +rdK@
az;om'*F g;
trdom;}uD; jynfoleef@awmfvSefa&; tygt0if &cdik w f Edik if v
H ;kH onf Armwd@k .vuf atmufo@u kd sa&mufc&hJ onf? &cdik w f @kd . oD;jcm;
rydk@yD;csif 0D;uGmedefpGmyg? vGwv f yfaom tcsKyftjcmtm%mydik af om trsK;d om;Ekid if b H 0rS tzdEydS cf H u|eef if;jym;b0od@k
tol[dzdk@vJa,// cdkifrif;!dk usa&mufcJh=u&avonf?
xdkusL;ausmfppfwGif &cdkiftrsKd;om;wdk@. trsKd;om;Adokum}uD;tm; pepfwus
&dkufcsKd;+cDGrG zsufqD;ypfvdkuf=uonf? &cdkiftrsKd;om;wdk@.trsKd;om;vuQ%mt&yf&yfonf

18 3
vGiafh rsmuG,af ysmufc&hJ onf? “usLyifcw k u f sLikwrf #rusepf ED iS ”hf qdo k nfh ol&@kd .pum;twdik ;f
yif +rDvSef&dkufcsKd;cJh=uonf?
usL;ausmfppf. cg;oD;r_ 'g%f&m 'g%fcsufrsm;=um;wGif &cdkifjynfolwdk@onf t&Sif
vwfvwf i&Jo@kd usa&mufc=hJ u&onf? ajrmufjrm;pGmaom &cdik v f rl sK;d wd@k . toufpnf;pdrrf sm;
ysupf ;D qH;k &H;_ oD;G +rDusc&hJ onf? vufvrS ;f rDo S avmuf rSww f rf;rsm;t& ppf.'g%af =umifh &cdik f 'DZifbm—— &Spaf omif; xkuHU / tHawmford f
vlrsK;d ESpo f ed ;f oH;k aomif; ajcmufaxmifausmf oDq;kH ch&J onf? xdt k xJwiG t f jypfr[da& jynf rif;eef@wGdjzpfwdkif;rSm rmefig;yg;&dk@udkaxmufyem
oltrsm;tjym;yg0if+yD; "g; vSH vufprf;jcif;a=umifh trsm;tjym; oDqHk;cJh&onf? ighrsuf&nfwdpD;us 'DZifbmudk rrkef;ygauhyef;oZif?
&cdik wf @kd . pmyD / usr;f *eftrsK;d rsK;d / zd;k zD; trGt
D ESprf sm; / ,Ofaus;r_tEkynmvuf&m ightm;tifwdcrf;ajcmuf
rsm; / &cdkifwdk@.twGif;tjyif tzdk;xdkuf&wemtajrmuftjrm;udk usL;ausmfolwdk@. odrf; ighb0ysufokOf;&zdk@ydkif nnf;jya&cg—? tarSmifzkH;cHeD&a& &cdkifhb0
,ljcif;cHc&hJ onf? x@jkd yif =uuf / bJ / 0uf / qdwf / EGm; / u|rJ t S p odr;f ,lvm;cJ=h uonf? urBmysufawydkifcHpm;eDuwf&a&
&cdik wf @kd . rif;edejf ynfawmfjzpfaom ajrmufO;D +rdK@awmf / 'Gg&m0wD+rdK@ / &rRm0wD+rdK@ / arC0wD tpeef@tqHk;tjzpftysuf &cdkifhb0
+rdK@rsm;tm;zsuq f ;D ypf=uonf// ajrmufO;D +rdK@[d bk&ifeef;awmftm; tpdypf yd t f r$mr$m jzpfatmif O=o&Daomuf (1146) rif;bmeef@ajrmifOD;ta=umif;
zsufqD;I rD;&@_dypfcJh=uonf? &cdkifeef;qufaysmufawvwf—— 'DZifbmaumif;aumif;oda&
&cdkifbk&iforRw&mZmESifh rdzk&m;jroE Wmtygt0if &cdkifjynfomoema&;wGif &GDvdk@r&a& vltoDwdem;rSm yef;oZif?
tausmftarmf ynm[dq&mawmf}uD;rsm;/ rl;rsKd;rwfEG,fawmfrsm;/ twwfynmo#if}uD; t&dk;wdawmifydkifyHkvdk@ tjzpf——
rsm;/ Adokumynmo#ifrsm;/ pmyDynmo#ifrsm;/ ya&m[dwfrsm;/ ykÀm;&Spfwdkif/ p=ufm0aw; usrf;uefydÉuwf / eef;oHk;&wemtp tm;udkwif rmefracsmh
aA'ifynmo#ifrsm;/ udk,f&Hawmf oli,fa,musfm;/ rdef;r ckESpfaxmifckESpf&mausmf (7700) r[mrkedrusef ZGJ@vHk@veef@ 'DZifbm
ausmftm; tr&yl&odk@ ac:aqmifvm;cJh=uonf? eef;rdk;+yD;om;udk cGg,l+yD;au peD+yD;au we*Fev D wfaxmh ?
&cdik t
f rsK;d om;wd@k . txGÉt f jrwfjzpfaom toufwr#wefz;kd xm;aom r[mjrwf &cdkifeef;udk jymcsufydkufc,ifh—?
rkeb d &k m;}uD;ESihf wef;ck;d }uD;bk&m;trsm;tjym;tm; ,laqmifvm;ch=J u+yD; use[ f cd ahJ om bk&m; urBmr}uD tu|efroDodor#
odrfawmfrsm;tm; zsufqD;ypfcJhonf? xdk@jyif &cdkifjynft&yf&yf[d "gwfawmfrGDawmf ajrmuf oZifuawmhcg 'DZifbm}udKif;oHudk em;pGifhyem
rsm;pGmudk &dkufcsKd;zsufqD;vdkuf=uonf? ajrmufOD;+rdK@[d ausmif;}uD; (30)/ausmif;i,faygif; 'DZifbmudkrkef;vdk@ &cdkifhwyfrawmfom;wdudk
(3700)udkyg rD;wdkufvdkuf=uonf? &cdkif0gawmf}uD; q&mawmf}uD;rsm;tm; vl0wfvJap+yD; ( wcgwcg usdrfpmwdkufaw) }udKqdkeDyg,ifh——?
ArmomoemjyK oHCmi,frsm;xHwGif oduQmawmftopfwifapcJh=uonf? &cdkihfomoem edrw
d f / uHraumif;a&'DZifbmvwf ? 0Dv#cH ikd f
awmfudk *dk%f;*%trsKd;rsKd;uGJjym;+yD; uarmufurjzpfvmatmif pepfwusaqmif&GufcJh=u
onf? ,ckacwf Armq&mawmfwcsKd@yif &cdkifjynf.omoemawmfonf r[m,e*dk%f;
jzpfa=umif; pGwfpGJvmcJh=uonf?
at'D 1788 wGif Armbk&ifbdk;awmfarmif0dkif;onf ,dk;',m;EdkifiHZif;r,fudk usL;
ausmef ,fcsJ @&eftwGuf &cdik jf ynfrS ajrmufO;D / &rf;+AJ / rmefatmif / oHwJG wd@k rS oefrmaom
&cdkifvlOD;a& ajcmufaxmif(6000)udk twif;t"rRpkaqmif;apcJhonf? ,dk;',m;EdkifiH

4 17
Zif;r,fudk usL;ausmf&mawmvrf;wav#mufY iSufzsm;a&m*ga=umif; &cdkifol&Jaumif; t
ajrmuftrsm; oDqHk;cJh&onf? at'D 1797-wGif rif;uGef;apwDwnfaqmuf&eftwGuf
&cdkifjynfrS vlaygif; ESpfaomif;(20000)tm; aus;u|eftjzpf ac:aqmifvm;cJh=uonf?
rdwÎdvmuefw;l azmf&eftwGuv f nf;tajrmuftjrm;ac:,lvm;=uonft h jyifac|;wyftwGuf
'¾m&Dwckr[kwfaw aus;u|eftjzpf ac:aqmifvm;=uaom &cdkifom;rsm;pGmvnf;aysmufqHk;vm;cJh&onf?
*E W0iftwdwfwdpGm Armya'o&mZfw@kd onf &cdik t f csi;f csi;f rnDrnGwjf zpfvmatmif trsK;d rsK;d oG;D cGt J yk cf sKyf
tcsdefwd0g;rsKdr+udk cJh=uonf// usL;ausmfole,fcsJ@olwdk@. xHk;twdkif; &cdkifjynfolwdk@xHrS tcGefb¾maiGrsm;
cHeD&auavh tqrwef t"rRaumufcHjcif;/ rw&m;nSif;yrf;ESdyfpufjcif; / rocF golwdkif;tm; vdkufvH
ordkif;qdkpGm rdef@aysmufvdk@ owfjzwfjcif;/ &cdkiftrsKd;orD;rsm;tm; rk'drf;usifhjcif; paomrw&m;tEdkifusifh &dkif;pdkif;Adkvf
&a&t&mr[kwf usp;kd rd;k tkycf sKyfrv
_ ufatmufwiG f rdrw d @kd . touft;kd tdrf vH;k +cHKr_r[djzpfvmojzifh &cdik v f l
uH-urRmta-umif;udk rsKd;tajrmuftrsm;onf &cdkifjynfrS ajymif;&$dxGuf+yD;vm;chJ=uonf? at'D 1798-wGif
uvdrfurm Om%feef@uZwfAsmvf &cdik t f rsK;d om;aygi;f ig;aomif;(50000)cef@onf &cdik jf ynftaemufbufjcrf; +Adwo d #yikd ef uf
a'urBmrSm ray:Edkifatmifvdk@ wGif;odk@ajymif;&$dvm;a=umif; uy`wdef[d&rfaumhpf(Hiram cox). tpD&ifcHpmt&od&onf?
xdrfvif;edefa& rSwfwdkifwdudk xdkodk@xGuf+yD;&mc&D;=urf;Y vltdkrsm; / a&m*gonfrsm; / rdcifrsm; /tacsti,frsm;rSm r&DG
&p&mr[datmif zsufpD;ypfcauavh wGufEdkifatmif oDqHk;chJ=uavonf?
tm&D,HEG,f0if tm&uefjynf at'D 1885 wGi+f Adwod #t&if;&Siw f @kd onf ArmwEdik if v H ;kH tm;odr;f ,lvu kd af omtcg
&cdkifom;wdrSm rSwfwdkifudk &cdik w f @kd onf t*Fvyd u f |ew
f zefjzpfc&hJ onf? &cdik f / o#r;f /csi;f / u&if / Arm / rGew f @kd tm;
wpfujyefpzdk@0efrvD; vHk;udkpkaygif;+yD; +Adwdo#-Am;rm;udkzGJ@pnf;um +Adwdo#-tENd,.tkyfcsKyfr_atmufwGif xnfh
,auavh oGif;cJhonf? 1937-wGif +Adwdo#-tdENd, rS +Adwdo#-Am;rm;udkcGJxkwfvdkufaomtcg &cdkif
uHw&m;uaz;ryD;a& jynf.taemufbufjcrf;jzpf aom b*F g 12 +rdK@/Adv k rf if;axmif / oufaxmif / zvHaxmif /
vD_yDnSif;udk&m +rdKaxmifwdk@udk +Adwdo# - tdENd,ydkife,f+rDxJodk xnfhoGif;cJhaoma=umifh &cdkifjynf wjcrf;
apmifheDzdk@qdkau pDucJG &Jh onf? {&m0wDjrpf0u|e;f ay:a'oudk odr;f ydu k +f yD;aemuf at'D 1853-wGif &cdik jf ynf.
eD0ifcsdefqdkpGm e,f+rDjzpfaom ausmufc|efacsmif;rS armfwifpGef;txd awmifcGifc&dkifESifh [dkif;}uD;u|ef;wdk@udk
xm0&jzpfvm;vdrfhrnf ykodrfc&dkifwGif aygif;xnfhcJh=uonf? x@dkjyif 1952-wGif Armtpdk;&u &cdkifjynf yvuf0
tdk—*dk;acs? c&dik tf m; csi;f 0daoowdik ;f xJwiG f xnfo h iG ;f cJ=h uonf? &cdik t f rsK;d om;wd@k . *k%t f *F g vuQ
"n0w
"n0wD( ausmo f ef;) %mt&yf&yftm; wppDcsK;d +cDzG sujf cif; cHc=hJ u&onft h jyif tpdypf yd t f r$mr$mjzpfatmif cGpJ yd jf cif;
cHc=Jh u&onf? xdak =umifh &cdik w f @kd onf &d;k &d;k u|eb f 0om r[kwb f J vlrodorl od udv k ekd u
D |eyf ek ;f
b0odk@ usa&mufcJh=u&onf?

16 5
Xigum;&cdkif &cdkifigum; aygi;f pnf;aypG
0if=h uGm;[efxwk f rsK;d *k%af rmufI tzyD;trGD oE mW +rDukd
c&D;ra&muf a=umif;rayguo f ?d 0wDav;&yf vufcsi;f xyfI
qufav#mufaypG?
ESpfwESpfukefqHk; EkdifiHvnf;qHk; xD;eef;vnf;okOf; 'DZifbm 31 udk}uHKwdkif; Xrif;oda&ydkif igavhwwf,ifh
0rf;enf;wrf;wjcif;udk &cdkifol &cdkifom;wdkif; cHpm;uwf&zdk@pGmyg? a,auavh yg;a&r[d u0drw S Af smvf a'gi;f &Hpnf
0rf;enf;jcif;udk acgi;f pOfwyfAsmvf usq;kH &vDjcif;vd@k cHpm;eDpmG xuf atmifjrifjcif;qdak & Zmwfa=umif;vSefum tajymrsdK;cspf
acgif;pOfatmufrSm ESpfopfeef@twl aysmf&$ifjcif;&vm'fwdjzpfvmzdk@ pdwfwludk,fwleef@ vky&f yfoufoD vrf;rnDv#if
vufwGJnDnGwf}udK;yrf;uwfzdk@qdkau rkcsatmifjrif&vdrhfarvdk@ ,Hk=unfyga&? usqHk; a0omvDr;D a&mif xGe;f ajymifrnD;
vDca& &cdik t hf mZmenf ol&aJ umif;&Jabmf&@kd . opPmudk wdik w f nf,if; trsK;d om;a&; vif;EdkifcJonf ordkif;yD;wm0ef
twGuf c&D;qufuwfar —————// rusyD eG ?f
armif p H a X;
'DZifbm 31 &ufqakd & &ufwu d akd &mufvw D ikd ;f ud, k pfh mG ud,
k f &Surf ad &// &cdik f XtztrGD oE Wm+rDudk
om;wd pnf;vHk;nDnGwfr_r[dpGmudk pdwfysufrda&? u|efawmfuawm Edkifa&bufu usL;ausm0f ikd ;f armif ae&Jatmif"g;}uJ
awmfvSefa&;twGuf vkyfaqmifvm;ygzdk@———— nDeS @H raysmuf oG;D rajcmufchJ
cd k i f p d k ; pH =um&Snfu|efouf eef;qufawmifaysmufcAsmvf
urBmom;wd Happy New Year vdk@a=umfjimedefa& tcsdefrSm—— y&da'0 &uQ&ifciG f
tu|e&f @kd &cdik o f m;wdu tvGew f &m0rf;enf;ede&f a& December (31) udk a&mufvD rD;awmufxuf ESi;f rsu&f nfus
wdik ;f pnf;vH;k r_r[da& &cdik o f m;wdta=umif;udk jyefpOf;pm;vd@k 0rf;enf;rda&— “rif;quf 'DZifbm 31 xdek &d ufrmS
aygi;f ESp&f mausmu f ESpaf ygi;f ig;axmifausmaf tmifxd ud, k x
fh ;D ud, k ehf ef; / ud, k rfh if;eef@ yifjrif, h H oZifwu H
edevf muwfaw &cdik v f rl sK;d ” ESpaf ygi;f 224ESpw f ikd af tmif u|eo f ufwrf;&Snyf gvwfAsvf ,ckwikd rf tD;jr?
ESpaf ygi;f 224 ESpw f ikd af tmif +rDceDa& &cdik afh tmifvaH wmfukd jyef&atmif Zgvyk &f zd@k vJ
—wckwnf;&m[dyga& — tpdyfpdyf tuGJuGJjzpfedefa& &cdkifom;wd—— Ftdk—to#if
— pnf;vH;k zd@k &mvdyk ga&—————— *p>ypD;&D oHpOfwr#
Saw Khaung Moe &d;k awmifajctvS yifv,fjyif&r_ 0
om*DE, G rf sK;d &uQw@kd

6 15
ESpful;zdk@ tcsdefa&mufwdkif; a=umufedef&a& —,if;'DZifbm (31) &ufudk
rde@f xm;auavh toG;D xJrmS tom;xJrmS azsmufv@kd r&yg ? ajymjyzd@k rwwfavmuf
Ùa''DZifbm t}uHeef@Om%foifhatmif}uH atmif cHpm;edef&auavh 224-ESpfwdkifatmif u|efouf&SnfedefpGm ZmtwGufvJ?
ESpfaygif;5000-ausmf tm;udk;vdk@}udK;pm;ar qH;k &H;_ c& &cdik Ef ikd if aH wmfukd vGwv
f yfatmifZmvkyuf wfz@kd vJ? u|eaf wmft}uHjyKcsipf mG
udk,fxD;udk,feef;eef@ tajymeef@tvkyfnDatmifvkyf wckwnf;yg ? vl}uD;eef@ vli,f nDnDnGwfnGwfvufwGJ+yD; OD;wnfcsufwlnDpGmeef@
pd;k pHtyk cf sKyf yef;wdkifudkt,ifa&mufzdk@? &cdik vhf wG v
f yfa&;udk t&,lz@kd tcsed w f efygAs,f - &cdik of m;wdik ;f pnf;vH;k +yD; rSeu f efa&
rif;vkyfca& r[mEG,f
cH,lcsufeef@ }udK;pm;EdkifygpDvdk@ qkawmif;yga& ——————
1146 ioHa'Gazmufjyef eef;ud}k uH &d;k r&ifo;DG Khaing Moe Tain
olcdk;udk "g;&dk;urf;
atmf — &uQ+rDom; a&$&cdkifom;&dk@ tckqdkau 'DZifbm 31-udk a&muf
wcsK@d uavh
vmAsmvf? xD;aysmuf/ eef;aysmuf/ Edik if aH ysmufcpGm 'DZifbm 31 aygi;f 244 cgwikd w f ikd f
&efou l rkd wd af qGxif
[dvm;cAsmvf// a'twdik ;f &mqufvm;zd@k qakd u a'ydik u f |et
f jzpfu &ke;f xGuEf ikd zf @kd vm;
rdwfaqGudk&efolxifvdk@//
vH;k 0rxGuEf ikd ?f a'wdik ;f vm;au vlrsK;d ygaysmufvm;zd@k um/ a,eef@v@kd ig&@kd a'ydik b f 0u
vGwfajrmufatmif pdwfwludk,fwl[dzdk@oifhAsmvf—---
Ùa''DZifbm
vD , d k a umif ;
trsm;jynfolu|efrjzpfzdk@
&cdkifom;wdkif;u &cdkifvlrsKd;ta=umif;udk tenf;eef@trsm;awm oduwf
&$Deef;aqmifrqHk;&_H;zdk@
zdk@pGmAsmvf ? a,auavh odeDa&ordkif;udk rdef@xm;a&twGuf tem*wf &cdkifjynf
rsKd;cspfol&Jaumif;wdckcH,if;
twGuf &ifvD;&yga&? awG;=unfhyg/ ordkif;qdkpGm rrdef@tyfa&t&myg? &cdkifvlrsKd;wd
'DZifbmaqmif;avhrtD;Edkif
Zmavmuf tpGr;f [dca&qdpk mG udk vufwjdG y&au &daS cwf&cdik t hf Ekynm ausmufqpf
ac|;eef@ oG;D yg a&mvd@k us
vuf&mwdu oufoyD g ? urBmrSmxifay:ca& &cdik w f u d (1784) December 31
ol&Jaumif;wd0dOm%f uif;vSnfhca& a'ed
uyif wefzdk;jzwfr&a& qHk;&_H;r_wd qufwdkuf&dSeDcpGm tckqdkau ESpfaygif; (224 )
ESpf[dvm;cygAsmvf? OD;aESmuf/ em;/ rsufpd/ yg;pyfwdpGm obm0uyD;vdkufaw
Ùa''DZifbmudk
vlwa,mufcsif;pGrf;&nfyg —- wdkif;jynfwjynfajymif;vJzdk@twGuf vlwOD;csif;
trsKd;om;opPmazmufwd
ajymif;vJr_u t"duusyga&? qHk;&H_;vm;cpGmwdudk vGrf;qGwfeDzdk@tpm; tem*wfudk
rdef@aysmufEdkifauavh
taumif;qHk;zefwD;Edkifzdk@twGuf &cdkifom;wdudk }udKqdk,ifh ————————-?
rsKd;cspfol&Jaumif;wdtwGuf
&$ D } uD ;
rrdef@Ekdif0rf;enf;p&mtcrf;tem;usif;yvdk@?

Ùa''DZifbm eufzefcgESpfopf
tm;opfudkrGD;xm;edZdkif

14 7
&cdkifqdkpGm tm&D,HtrsdK;u qif;oufvmpGmyg ? trsKd;ESifhoDv ESpfXgeudk
apmifx h rd ;f cvd@k &cdik v
f @kd ac:pGmjzpfyga&? 'DZifbm 31 &ufepd mG &cdik w f rsK;d om;vH;k twGuf
vGwv f yfciG w hf /d ud, k yf ikd q
f ;kH jzwfyikd cf iG w hf d qH;k &H;_ ca& edwedjzpfaw? &cdik w f rsK;d om;vH;k t pum;vHk;wd. tiftm;eef@ atmifvHrvJcif&ufwdu
wGuf rrde@f Eikd af &edwedyg? ud, k yf ikd q
f ;kH jzwfyikd cf iG hf / ud,
k yf ikd t
f yk cf sKyfyikd cf iG w
hf jd yef&zd@k twGuf tm&HkOD;udk v_yfEd_;vdk@ eef;wGif;tjzpftysufavh
}udK;pm;&zdk@pGma& u|efawmf&dk@&ckdifwrsKd;om;vHk;wm0efjzpfaw? usa&eD&m/ usa& Edk;yifEdk;ygzdk@vm;— t*k yHkpHwrsdK;eef@acwfpm;edef,ifh
wm0efudk ,l+yD;au tz&cdkifjynftwGuf yD;qyfuwfygvdk@wdkufwGef;,if;———— aocsmyga&qdka& ESpfodrfhpum;wdpGm acwfopfrSm cHpm;csufopfEdkifzdk@ysifqif,if;
— trSefwu,fvSrf;av#muf=unfhrS edw"l0 jzwfoef;r_rSmawmcg
0if ; armf O D ; tiftm;rjynfhcrSef; ig—vlrdkufAsma,?
igudk,fwdkifvnf; }uHKczl;Asmvf0g ?
twdwfucef;em;}uD;us,fpGmwdudk owd&wrf;wvdk@ 0rf;enf;eD&zdk@ edwed jyKjyifajymif;vJr_r[dbJeef@
awmhr[kwfAsmvf ? qdkauavh a'ydkifedwdudk Zm&cdkifom;wdkif;avh rrdef@oifh? ,if; qD;vG,ftdwfvG,f+yD; tcsdefumveef@&m
'DZifbm 31 wdudked*Hk;csKyfzdk@twGuf &dSqufc&D; wdkufyGJwdkif;rSm &cdkifom;wdkif; pGrf;a& a&m*gwyHkeef@ oDoludk '%f&m'%fcsufudk ul;pm;edefuwfzdk@qdkau—?
bufu tiftm;jznfu h wf? teD;pyfq;kH eD&mupvd@k pnf;vH;k r_ukd &,lv@kd pkaygi;f r_eef@ qD;vG,ftdwfvG,fxm;ol&dk@Asma,
atmifycJG zH @kd &cdik o
f m;wdik ;f (1 - 1 -2009) eduyif +cDvrS ;f wvSr;f pDcsi;f pwifuwfyg 0rf;enf;yufvuf o+*õ Kvfcuwf,ifh? rsKd ;ode;f (20/ 12/ 08)
arzd—————
o#if p d k ; t*FgrpHkjzpfeDa&qif;wkawmfwdeef@
tn$ef@usdK;eDa&ZmwDwdudk
&dkaoav;pm;ygv#uf? u|efawmf&cdkifom;ao# wa,mufjzpfawtwGufeef@ vufOD;csD,if; aESmif;twdwfudkrSef;q
&cdkifom;wd wdk;wufpDzdk@twGuf ZmeD&m Zma'oudkyifa&mufeDvD &cdkifhtrsKd;om; }uGDrGeDa&ajrpmyHkxufrSm—ig
wm0efudk udk,fwdkifudk,fus rpGrf;aqmifEdkifauavhaomh &cdkiftrsKd;om;wd zdk;zD;pdkif tH}udwfAsmvf tcgcgidk&_duf,if;eef@
vmt& ud, k v
fh rl sK;d / ud,
k Ehf ikd if t
H wGuf tzufzufrS toG;D &if;tom;&if; pGr;f aqmifeD edAŠ
mefqkawmif;zdk@todavhaysmufqHk;zl;,ifh?
uwfaw awmfveS &f ;D orm;wdukd u|eaf wmfaumif;aumif;tm;yD;*k%, f yl ga&? aemuf
+yD;au rxifrw S bf J a'eda'&ufa'tcsed rf mS u|eaf wmh&f ifxrJ mS trSwrf xif &ifziG chf iG hf Zmavmuf&ifemzdk@aumif;avqkdpGm
&vdk@ 0rf;om&auavh 'DZifbm 31 &uftwGuf &ifxkremjzpf&yga&————— wcsufvm=unfhuwfyg zdk;zD;ZlZm&dk@
uHudktjypfzkd@,if;eef@yif
&dak oav;pm;v#uf aZmfaZmf 31 'DZifbmrD;udk
t+yD;owf+idrf;Edkifol&dk@
u|efb0eef@&kef;awmifr&kef;
tdyfrGef;useDuwfaw-?

8 13
a''DZifbmudk trsKd;om;opPmazgufwd trsKd;aysmufwdu trSwfwrJh
a[refaqmif;ESif;puf&dk@ wajzmufajzmuf tikwfr[kwf xm;ydkufcauavh rsKd;cspfol&Jaumif; vli,facswdtwGuf&ifemp&m/ emusOf;p&m/
&J&JeD oGD;pufwdu woGm;oGm; tjrpfygrxm;c / oHa0*&p&meef@ wcgwnf;rSm u|efoufwESpfwdk;Asmvftodeef@ &ifxJrSmrGef;
tD;jrvDnSif;eH@udk oGD;nSDeH@u zHk;v$rf;vdk@ &uQESvHk;om; qd@k eed yf gz@kd v@kd tu|ex
f ifyga&? u|eo
f uf (224) ESp[
f v
d mAsmvf tol@a=umifv h v J @kd
,if;oGD;nSDeH@eef@twl r[mjrwfrkedbk&m; ar;cGef;xkwfp&mvdkzdk@r[kwf? vufckyfqdkpGmwzufwnf;wD;vdk@rjrnf a''DZifbmeef@
odef;aomif;ru 0dnmOfrsm;. ,lvm;cuwfAsmvf twltu|ef&dk@twWpdwfwdudk ESpfa[mif;rSmxm;ydkufc+yD; ESpfopfrSm tm;opfrGD;yem
awmufacgufoH——— usrf;*efpmyD rdrdwwfEdkifa&zufu trsKd;om;nDnGwfa&; odk@r[kwf trsKd;om; vGwfajrmufa&;
nnf;wGm;oH——— r[dAsmvf wckvnf;r[dAsmvf twGuf yl;aygif;yg0ifuwfygvdk@E_d;aqmfvdkufyga&————
pdefac:oH—— ywWjrm; ausmufrsuf &$DiGD av;0wD(cdik rf ;kd rif;)
atmfjrnfoHwd———— tzdk;wef&wem[lor#
zdk;acgif;&dk;r&ifcGifrSm yhJwifcwfv#uf ,if;csifhudk xrf;zdk@oHk;yef;aus;u|ef 224-ESpfajrmuf 31 'DZifbmudk a&mufvmwdkif; jynfoltm;vHk; a'ed
ESvHk;tdrfxJu tjrifhqHk;'D*&Deef@ t&dSbufudk ygvm;cAsmvf a'tcsdef/ a'&ufrSm 0rf;enf;eDuwfvdrfharvdk@xifrda&? 224-ESpfxd=umvma&
tyla'gorD; tylaomurD; oGD;oH&J&Jeef@rD;yHk jymyHk u|eof ufwrf;udk a'ed a'&ufup+yD;au ckcaH wmfveS u
f wfzv
d @kd awmfveS af &; vkyef aD &
tonf;cdkufaw pkefvDvnf; 0dnmOfrsm;. idk}uGD;oHrsm; &Jabmftm;vHk;eef@ jynfolw&yfvHk;udk Edk;aqmfa&————
tD;jrrpGrf;Edkif Vif;'rsm;. tljrL;oHrsm; arC0wD(atmifjrwfcikd )f
tidkufzrf;ol&dk@. rD;cdk;waqmif;aqmif;um;
usL;ausmfyGJ— ESif;aiG@wdeef@a&m,if; t,ifcgu eef;+rdK@awmfrmS vd@k &m ig&@kd yakH jymeDz@kd qakd u 224-ESpf ouU&mZf
t"rRyGJ— tm;vHk;——tm;vHk;—— uvnf; yHkajymeDzdk@a,? rdk;vif;csdefudk apmifhar#mfeDuwfvdk@ &cdkifu|efoufu &Snf
vlowfyGJ— jynfzHk;um;}uD;csvm;Asmvf vc,ifh? ig&dk@r}udKuf a'pepfudkrS trdkufwG,fuyfcvdk@ rdk;awmifrvif;Edkifc?
"g;vSHo&rf;yGJ— rrdef@Edkifyg 'DZifbm csKyfcs,rf u
_ kd r}udKuf emZD0g' a'vufwiG ;f rS&ek ;f xGut f m;opf rrG;D Edik af u eDjcnfEEk k
rD;wdkufzsufqD;yGJ—— ,if;rrdef@EdkifpGmeef@yif avajyOD;udkvnf; rsKd;&uQ&dk@ twlcHpm;Edk;xEdkifzdk@vm;? 'DZifbmtedÏ xdked&ufudk
atmifonfatmifom;pm;yGJ—— auseyfESpfodrfh&zdk@Asmvfvm; xyf+yD;=um;odvm&zdk@Asmvf————————
&uQtwdwf. yHk&dyfum; &cdkifom;&dk@—————// a'gi;f &Hpnf
rD;cdk;wvlvl 0dnmOfrsm;eef@twl o#ipf ;kd
ed*Hk;jyKv#uf————
atmifvHawmf+rDc
pnfawmf}uD; +rDjrSKyfo+*dKvf
eef;awmf}uD; jymyHkjzpf
}uGDuGJa'go &ifzd@kcHjyif; qdk@eif;p&mtwd
12 9
trsKd;oDv ESpfXgeudkapmifhxdrf;uwfaw atmf —&cdkifol &cdkifom;aumif;orD;aumif;
taygif;&dk@ a'*ed 'DZifbm(31)&ufa& tu|ef&dk@&cdkifom;taygif;wd 0rf;enf;a=uuGJ&a& edwedjzpf
yga&—,if;twGufa=umif;eef@ udk,hf&cdkifjynfudk ukd,ftkyfcsKyf}uD;pdk;&zdk@pGma& tu|ef&dk@&cdkif jynfom;
&dk@. wm0efomjzpfyga&— tz&cdkifjynf}uD;eef@0D;uGmeD&a& &cdkifol &cdkifom;wdkif; tz&cdkifjynf}uD;
twGif;udk t,if0ifa&mufvdk@ udk,fydkiftkyfcsKyfa&; udk,fydkifEdkifiHeef@t,ifeDEdkifuwfygpD/ qENjyKvdkuf u|ejf zpfca& ouU&mZf
yg,ifh——— urBm}uD;arSmifru kd f ESpwf u d kd +zdKcGi;f &zd@k Asmvf——
cifaX;atmif(ar,k)
wdrw f udk zf ;Hk tkyf nDnw G af &; qdak &pum;eef@
&dkaoav;pm;v#uf tu|ef&cdkiforwa,mufjzpfawtwGuf udk,fht&yf udk,fha'orSm va&mifaysmufjy,f wef;pDeed u f wfpmG avh
tdyfaygufeef@ zg;aumufawydkif&m——
eDcsifyga&? a,auavh Armtm%m&Sif&dk@tkyfpdk;jcif;udk cHeD&a& &cdkifjynfeef@ pnf;vHk;nDnGwfr_r[da& rvif;wvif;=u,f pnf;vHk;r_ qdka&pum;udk
&cdik o
f l &cdik o
f m;wdtwGuf ud, k t fh &yfu,
kd afh 'orSm reD&? ,if;csiphf mG tu|ew
f a,mufwnf;r[kwyf g
&cdkifvlrsKd;wdkif; udk,fht&yfudk,fha'orSmeDcsifuwfygzdk@? 31 'DZifbmwd ukefqHk;vdk@ udk,fjynfudk jyefEdkif tenf;i,fu ajymzefrsm;vdk@ pOf;pm;&cufyem
uwfygpD----------
&dkaoav;pm;v#uf ar#mv f ifjh cif;rjywf ed*Hk;csKyfvm;ca& vlwdavh
cifjrwfEdk; ,H=k unfcsuef ef@ &a&mif;owfedefuwf,ifh——
axm—trsKd;om;a&;vdk@atmfyem
atmf —&cdkifol &cdkifom;&dk@ ZGoJ wWt d jynfx h m; roDcifzifwydkif;ykwfvdk@
atedef@ usaemf&dk@ &cdkifjynf}uD;t&yf&yfudk=unfhvdkufzdk@qdkau *E Wm&ydkifjzpfeDa&? Zmjzpfvdk@
avhqdkau +rdK@wd&Gmwdudk=unfhvdkufawtcgrSm usef[deDa& Edk@aomufeef@ 'kwfaxmufudk&mjrifrdyga&?
&dq
S ufvm;um acgif;wydkif;u—a&mif;pm;edefodrfha&—
,if;ydik f &cdik o
f l &cdik o
f m;wd Zmjzpfv@kd jzpf&avqdak u ioHa'Gyikd f vlrsK;d opPmazmufw[ d ed oD v d @kd jrifyga&? =u,faygi;f rsm;pGm ,if;csifhavh awmfvSefa&;vm;——
vuf[dEdkifiHa&;/awmfvSefa&;rSmavh 0g;uGJ&D0if EGm;uGJusm;qGJqdka&ydkif a'opGJ / ygwDpGJ yk*~KdvfpGJeef@&m
udk,fpDudk,fpD &yfwnfeDuwfpGmudk jrifrdyga&? ,if;twGufeef@um;qdkau ESpfaygif; 224-ESpfudk
axmufcv H m crf;em;ca& twdwfordkif;udk
&dkif;jyedefuwfaw—tdk-- &cdkif&dk@
xm;+yD;au &cdik jf ynftem*wftwGuf ar#mrf eS ;f xm;a& &cdik af wmfveS af &;udak wmif rSKef0g;0g;jrifryd ga&- =u,fatmforH sm;
------ usdef;oDedefAs,f 'DZifbmESif;puf
vif;xGef;
urBm=um; &cdkifjynf}uD;udk—tD;jrr_wd —ryD;Edkifyg?
bmoma&;/ vlr_a&;/ EdkifiHa&;/ vGwfvGwfvyfvyf/ nD!GwfcGifh/ qENxkwfaz:cGifh r&or# wdrw f u dk +f ydKuGJ
ZmEkid if aH vh r+idr;f csr;f Edik /f }uD;yGg;vDz@kd r[kw?f tu|e&f @kd &cdik Ehf ikd if aH &;/ awmfveS af &;tzG@J wrd mS rwlujJG ym; ab;z,fay;I Saw Khaung Moe
a& t,ltq tawG;tac:wdudk wOD;eef@wOD;/ wzGJ@eef@wzGJ@ todtrSwfrjyKEdkifuwfodvdk@ uedef@ ( AASYC)
ANC-avh vrf;rav#mufEdkifygAsmvf? &cdkifhEdkifiHa&;/ awmfvSefa&;acgif;aqmif}uD;wd rdrd&dk@trsdK;om;
vrif;tvif;a&mif
tcsif;csif; oabmxm;}uD;/ apwem}uD;+yD;au/ arwWmw&m;}uD;}uD;rm;rm;xm;zdk@ vdkedefygoda& - xGe;f vif;ajymifonf?
------
&$}D uD;
av;0wD cdkifeD
pmrsufESm 19 odk@

10 11

You might also like