Spartak (grki: , Sprtakos; latinski: Spartacus[1]) (cca. 109. pne. - 71. pne.

) je bio znameniti
voa ustanka rimskih robova, poznatog i kao Trei robovski rat.
Roen je kao slobodni Traanin negde oko 120. godine pne. Sluio je u rimskoj vojsci, ali je dezertirao i
organizovao bandu. Kasnije je pao u zarobljenitvo, i zbog svoje snage prodat gladijatorskom
kampu Batiatus u Kapui.
73. pne. pobegao je sa jo 70 gladijatora ukravi kola puna oruja i zajedno sa ostalim robovima koji su
im se pridruili, napravili su kamp na planini Vesuvijus, blizu Napulja. U to vreme pobune meu robovima
kulminirale su na sve strane i senat je poslao pretora, neiskusnog Klaudija Glabera protiv Spartakovih
pobunjenika koji su tada brojali oko 3000 ljudi. Klaudije je mislio da dri Spartaka u zamci na planini
Versuvijus, ali pobunjenici su se spustili konopcima niz liticu sa druge strane planine, i prile rimskoj vosci
sa boka, prireujui iznenadni napad. Poto nisu napravili kamp, Rimljani su spavali na otvorenom i skoro
svi su sa lakoom pobijeni ukljuujui i Kludija Glabera. Posle ove pobede, mnogi odbegli robovi eleli su
da se prikljue Spartaku, koji se uputio ka Alpima u elji da pobegne iz Italije, ali Gali iGermani koje je
predvodio njegov pomonik Kriksus, hteli su da ostanu i da pljakaju i napustili su Spartaka koji je ostao u
Italiji.
72. pne. Spartak je podigao vojsku od 70.000 robova, uglavnom iz ruralnih oblasti. Zabrinuti Senat,
poslao je dva konzula Gelija Pubikolu i Kornelija Lentulu Klodijana, svakog sa po dve legije. Gali i
Germani koje je predvodio Kriksus su poraeni, a Kriksus je poginuo. Spartak je pobedio prvo Lentulu, a
potom i Pubikolu. Spartak je posle probio put do Alpa, ali su kasnije Gali i Germani opet odbili da idu, pa
se Spartak vratio u junu Italiju u nadi da e se prebaciti brodovima za Siciliju.
U jesen, Senat je odluio da se organizuje novi napad sa Markom Licinijem Krasusom, najimunijem
oveku u Rimu, dodelivi mu est legija plus etiri konzularne. Krasus je napao Spartaka koji se povukao
u Regium ("prst Italije"), i pokuao da pree u Siciliju, ali su ga Sicilijanski pirati izdali. U meuvremenu
Senat je pozvao Pompeja i njegove legije iz Hispanije koji su zapoeli put kopnom. Marko Licinije Lukula
ugnezdio se u Brundiziumu, u tikli Italije sa legijama iz Makedonije. Kada je Spartak konano probio put
iz vrha, nije mogao da ue u Brundizijum zbog Lukule.
71. pne. Spartak je krenuo kao severu. Neki od Gala i Germana su se opet odvojili. Robovi su osvojili jo
jednu manju pobedu, pre nego to su Krasusove trupe uspele da ih potuku na jugu Italije blizu reke
Silarus. Veruje se da je Spartak poginuo u toj bici. Bilo je previe leeva i nije naen. 6000 robova je palo
u zarobljenitvo i razapeto na putu od Kapue do Rima. 5000 robova je pobeglo ali ih je zarobila
Pompejeva vojska na putu iz Hispanije.
Spartak je kao najpoznatiji voa ustanka robova u Starom vijeku, odnosno klasinoj antici, u kasnijim
periodima postao snanim simbolom borbe protiv ropstva i ugnjetavanja te je postao svojevrsni
arhetip revolucionara. To je pogotovo sluaj bio u komunistikim dravama, ukljuujui i bivu Jugoslaviju,
u kojima su brojne institucije dobile ime po njemu.