Yaln retim sistemi

kinciDnyaSava'ndanyenikkm,ekonomisidarboazlardabirlke grnmndeolanJaponya'nnsavasonrasekonomikdurumuylailikiliolarak ortayakanve1980'liyllarnsonlarnakadarToyotaretimSistemi(Toyota ProductionSystem)olarakadlandrlanretimanlay,endkmaliyetle,kt kaynaklarnokdahatasarruflukullanlaca,mteritatminininenstdzeyde olaca,retimvesiparilerinyerinegetirilmesreleriminimumaindirilmi,minimum stoklahertrlisraftanvedeerkatmayanunsurlardanarnmbirsistemolarak gelitirilmeyebaland.1950'liyllarJaponyasndaToyotafirmasmhendisleri TaiichiOhno,ShigeoShingo'nunveToyodaailesindenEiijiToyoda'nnnclnde, Bat'dakiretimynetimianlaylarndanoldukafarklbirsistemolarakdodu. YalnretimTeknikleri;enazhatailedeilsfrhataileretimyapmak,maliyetleri azaltarakhertrlisraf(muda)(igc,zaman,hammadde)ortadankaldrmak olarakadlandrlabilir.DnyadakiilkveeniyiuygulaycsToyotadr.Toyotaretim sisteminin(ToyotaProductionSystem)entemelilkesiretiminmterininistedii andaveistediimiktardayaplmasvestokfazlasnnbulundurulmamasdr. Toyotannbusistemindebirproblemlekarlaldndakknedeneulaanakadar kendikendimize5kezneden?sorusunusormalyz. KsacaYalnlk;Enyksekkalite,endkmaliyet,minimummalzemestouileen ksasredevezamanndaesnekretim,kayplarnvebitmirnedeersalamayan unsurlarnortadankaldrlmas,srekliiyiletirme(kaizen,andon,pokeyoke,5S,), alannmutluvekatlmcolduubirortameklindedezetlenebilir. Yalnretimsistemininanahtarkelimeleriunlardr; Kanban, Tekparaak, UTipiyerleimplan, Otonomasyon(Jidoka) JT(Justintime)Tamzamanndaretim Pokeyoke, 5S, Deneytasarm(Doe), Toplamretkenbakm(Tpm), Birdakikadakalpdeitirme(Smed), 3M(Muda,Mura,Muri), Tekparaak, Dengeliretim(Heijunka), Toplamidenetimi, rotasyonu(shojinka),

Kaizen, Kaliteemberleri, A3Raporu, Obeya,

imdibukavramlarksacaaklamayaalacam. KANBAN:Birekmeretimsistemidir.Mterisipariibazlretimplanlamave hammaddeteminiiin,kullanlankartlaravebusistemeverilenisimdir.Amaretim iivedepostokseviyelerinisfrdzeyindetutmakveihtiyaduyulanhammaddenin yadamalzemenintamzamanndaistenildiiyerdeolmasnsalamaktr.rnein, otomobilbayisindenbalayankartakanasanayiye,oradaihtiyaduyulan hammaddelerinkartlaryansanayiye,oradandayansanayilerintedarikilerine akmaktavesonrasndaretilenhammaddeyadamalzemelerkartlarlaberaberkartn knoktasnaulamaktadr. TEKPARAAKII:Herhangibiratlyeiinde,birparannsoneklinialmasiin gerekliolantmmakinalarn,parannilenmeakesasalnarakyerletirilmesidir.Bu ekildezamankaybolmadanveuzuntamasreleriolmaksznmalzemeak salanmaktadr. UTPYERLEMPLANI:Gereksizigchareketlerininelimineedilmesidir. Makinalara parayklenmesivealnmasmmknolduuncaotomatikletirilerek,biriinin birdenfazla makinayaltrabilmesisalanmaktadr.BununiindemakinalarnUeklinde yerletirilmesigerekmektedir. OTONOMASYON(JDOKA):Makineveoperatrlere,normaldbirdurumortaya ktndabunutespitetmeveiiderhaldurdurmayeteneisalama.retim srasndabirsorungrldndesistemindurdurulmasvehatayahemenmdahele edilmesinekararvermeyetkisininiilereverilmesi.Sorununkaynannabuktespit edilmesivehemenzlmesiiinortayaatlmtr. JT(JUSTNTME)TAMZAMANINDARETM:Mterinintalepettiirn;talep ettiimiktardaretip,talepettiizamandaulatrmak.Anahatlarile;tamzamannda yansanayidengereklimalzemelerin,gerekenmiktarteminedilip,tamzamannda retilip,tamzamanndamteriyeulatrlmashedeflenmektedir.jit,push(itme) sistemiyerinepull(ekme)sistemikullandndanenvanterprobleminidebyk ldeazaltr. POKEYOKE(HATANLEME):Unutkanlk,dikkatsizlikveyanlanlamagibi nedenlerleolabilecekhatalarnortadankaldrlmasdr.Bununiinuyarpanolar, ablonlar,klavuzlar,sayalarvesensrlergibiekipmanlarveyardmcunsurlar kullanlmaktadr.Esasolaninsaniunsurlardankaynaklananhatalarnortadan kaldrlmasdr. Operatrlerinileriniyaparkenyanlparaysemelerinin,birparaytakmay unutmalarnnyadaterstakmalarnn,vb.hatalardansaknmalarnayardmcolan metodlardr. rnein;paralarndoruyndndabakaherhangibiryndetaklmasn imkanszlatranfizikselbiimlerlerntasarm. 5S:Yalnretimvegrselkontrolayardmeden,iyeriuygulamalarntanmlayan,S harfiylebalayanbirbiriyleilikili5terim.

Seiri(Snflandrma):Gerekliolanlargereksizolanlardanayr(takmlar,paralar, malzemeler,yazliler)vegereksizolanlareldenkart. Seiton(Dzenleme):Kalanlardzgnbirekildeyerletir.Hereyiinbiryertanmla vehereyikendiyerinekoy. Seiso(Temizlik):TemizleveYka. Seiketsu(Standartlatrma):lk3Sindzenlivesrekliuygulanmasnteminet. Shitsuke(Disiplin):lk4Sinbaarlmasiindisiplinisala. DENEYTASARIMI(DOE):Anafelsefesi;kaliternilebirliktetasarlanr dncesiyleretimdekikritikproblemleriortadankaldracaktasarmnyaplmasdr. ncekitasarmdorulamasonularveriolarakalnarak,dahasonrakitasarmlarda retimsrasndaoluabilecekproblemlerinleyecekbirtasarmyaplmasdr. TOPLAMRETKENBAKIM(TPM):Firmadakimakinaveekipmanlarn, verimliliini/etkinliiniartrmakvemakinadurmalarnortadankaldrmakiinyaplan arzabakm,koruyucu/nleyicibakm,verimlibakmgibitmalmalarkapsar. Temelama;makinaveekipmanlarnmrnuzatmakvearzalarnedeniyleolaan igc,malzemevezamanisraflarnortadankaldrmaktr. Esasolanoperatrnbilgilendirilmesidir.alanlardabenimmakinem anlayngelitirerekfabrikadaneldeedilebilecekveriminbykldearttrlmasn amaedinenkavram. BRDAKKADAKALIPDETRME(SNGLEMNUTEEXCHANGEOFDE):Tam zamanndaretimvekanbansistemiilealabilmekiinkalpdeitirmesrelerinin mmknolanenaltseviyeyeindirilmesidir.Modeldeitirmesrelerinintek basamaklveya10dakikadandahaazsreleredrlmesihedefinedayanr. 3M(MUDA,MURA,MUR):Ortadankaldrlmasgerekenisrafierenuygulamalar ifadeedenterimdir.Enbasitanlatmyla;biriinyaplmasiinbekiiyetecekse veoiialtkiiyapyorsamuda(israf)vardr.drtkiiileyaplyorsaariyk oluur,budurumdamurivardr. Muraise,dzensiziykdr.ncekiikidurumunkarkolduudurumu anlatmaktadr. Muda:Mteriiindeeryaratmadankaynaklarharcayanherhangibireylem.sraf. Mura:Biroperasyondaoperatrlerinaceleetmesineyadabeklemesinenedenolan, nihaitketicitalebindendeil,retimsistemiveyadzgnolmayanalmahzndan kaynaklanansreklideienretimplan. Muri:Ekipmanveoperatrlerin,dorubirigcynetimininveekipmantasarmnn izinverdiindendahafazlakuvvetveemekle,dahauzunbirzamandilimiiin,daha zorluveyadahayksekbirperformansilealmalarnisteyerekaryklenme. TEKPARAAKII:Tekparaakbirtekniktir.Herhangibiratlyeiinde,bir parannsoneklinialmasiingerekliolantmmakinalarn,parannilenmeak esasalnarakyerletirilmesidir.Buekildezamankaybveuzuntamasreleri olmadanmalzemeaksalanmaktadr.Buteknikteamaretiminherhangibir anndatekbirparaydzgnceyapmakvebunuplanszkesikliklerveuzunbekleme zamanlarolmadanbaarmaktr. DENGELRETM(HEJUNKA):Sabitbirzamandilimiiinderetimtipivemiktarn seviyelendirme.Dengeliretim,partiretiminiortadankaldrrkenretiminmteri talepleriniverimliolarakkarlamasnmmknklar.Sonuolarakdastoklar,yatrm maliyetleri,igcvebtndeerakboyuncaretimaksresiasgaridzeyeiner.

TOPLAMDENETM: Stounsfrlanmasyadammknolduuncakkmiktarda tutulmasiingelitirilmienetkinsistemlerdenbiridir.Hattakimakinalarbirbirine senkronizeederek,tmmakinalarnaynsreiindeaynmiktardaparailemeleri salanr. rnein,hattakibirsonrakimakina,birncekiyksekkapasitelimakinadanparalar ektike,venihayetparalartmyleekilince,yksekkapasitelimakinadabulunan birlimitanahtarmakinayotomatikolarakbalatmakta,bylecemakinagnboyu almadurmaseansiindeileyerek,kapasitesidkmakinalaraadapte olmaktadr.Yksekkapasitelimakinalarn,dkkapasitelimakinalarabuekilde senkronizeedilmelerineyadamakinakapasitelerininbirbirlerineyaklatrlmasna toplamidenetimidenilir. ROTASYONU(SHOJNKA):Esnekigchattdemektir.Talepdeiimlerivehangi saydaalanileretimihtiyalarnkarlamakiinbandnayarlanmayeteneidir. retimhacmindekiaaveyayukardalgalanmalardabilemontajhattnn dengelenmeyeteneinibelirtmekiinbazenigcdorusallolarakda adlandrlr. KAZEN(SREKLYLETRME):Enazisrafladahafazladeeryaratmakzerebir deeraknnyahuttekbirprosesin(srecin)srekliiyiletirilmesi. Kazienuygulamalarnnennemlizellii,kurumdakitmalanlarnyaratc potansiyelinesaygduymasdr.(nsanasayg.Eitlik,gven,insiyatif)zellikleiilerin fikirvenerilerineokdeerverilir.Yneticiileiiarasndakimesafekapatlr.Enaz birstynetici/idareci/ivereniilerinoobeyalarna/toplantlarnakatlr.ilerden yneticilereherkesinnerisidikkatealnrveuygungrldndeuygulamaya sokulurvenerisahibidllendirilir.Budailetmeyeolanballarttrr,verim artar.Kaizenfelsefesiveuygulamalarorganizasyonvehiyeraribakmndan kurumdakienaltdzeydekialanlaraszhakkverdiivehattaonlarnnerileriyle srelerideitirdiiiindemokratik,katlmcbirortamyaratr.Bukatlmcortamda kurumdakitmalanlarnkurumaaidiyetduygulargeliir.alanlarhersabahie hevesveheyecanlagiderler. KALTEKONTROLEMBER(QUALTYCONTROLCRCLE):Kendialmaalanlarndaki problemleribirliktetanmlayan,analizedenvezmlergelitirenoperatrlerdenve takmliderlerindenoluankkgrup.Kaliteemberleriaydaikikez,30ila60 dakikasrentoplantlaryaparlar. A3RAPORU:Problemin,analizinin,dzenleyicifaaliyetlerininvefaaliyetplannn, genelliklegrafiklerkullanlarakbykbirtekkada(A3)aktarldbiruygulama.A3 raporlaranndafikirvezmretmekiinbirebirdir.Zamankayplarnnler, fabrikaiiiletiimiglendirir. OBEYA:Japoncadabykodademektir.Etkinvezamanndailetiimiartrmakiin, zelliklerngelitirmedekullanlannemlibirprojeynetimaracdr.Obeyada, projeplan,kilometretalarvegelimeleri/ilerlemelerigsterengrselekillerve grafiklerleberaberyaanangecikmeveyateknikproblemlereynelikkarnlemler yeralr. Yalnretimteknikleriyle;zamankaybnlenir,temizveorganizebirortamda alanlarnmoralmotivasyonuykselir,dzensizliklerarasndagizlenmiolani gvenliitehlikeleribertarafedilir,tertipvedzensayesindekaliteykselir.te btnbunlarbugnehrimizdekibirokortavebyklekliiletmedebaarile uygulanmakta.Bundanhemalanlarhemdeiverenlermutluolmaktadr.

 Sonszolarak,kanaatimceYalnretimSistemihizmetreteniletmelerde de(hastanelerde,sigortaclk,kargo/tamaclkyapaniletmelerdevd.)baarile uygulanabilir.Dahafazlabilgiyeulamakiinhttp://www.lean.org.tr/sitesinitakip edebilirsiniz.