MATHVN.COM www.mathvn.

com

Nam hoc: 2009 2010

www.mathvn.com

-1-

MATHVN.COM www.mathvn.com

A. SO PHC . CONG, TR, NHA N, CHIA SO PHC .

I. TOM TAT LY THUYET .
1. So phc la mot bieu thc dang a + bi, trong o a, b la cac so thc va
so i thoa man i 2 = -1 .
K hieu z = a + bi
i: n v ao,
a: phan thc,
b: phan ao.
y
Chu y:
M
b
o
z = a + 0i = a c goi la so th c (a )
o
z = 0 + bi = bi c goi la so a o
a x
o
0 = 0 + 0i va la so thc va la so ao
O
Bieu die n hnh hoc cua so phc: M(a;b) bieu dien cho so phc z z =
a + bi
2. Hai so phc ba n g nhau. Cho hai so phc z = a + bi va z ' = a '+ b 'i vi
a, b, a ', b '

a = a '
z = z'
b = b '

3. Con g va tr so phc. Cho hai so phc

va

z = a + bi

z ' = a '+ b 'i

vi

a, b, a ', b '

z + z ' = ( a + a ') + ( b + b ') i

z - z ' = ( a - a ') + ( b - b ' ) i

o
So oi cua z = a + bi la z = a bi (a, b )
4. Nha n hai so phc. Cho hai so phc z = a + bi va z ' = a '+ b 'i vi
z.z ' = ( aa '- bb ') + ( ab '+ a 'b ) i
5. So phc lie n hp cua so phc z = a + bi la z = a - bi
o
z = z ; z + z ' = z + z ' ; z. z ' = z. z '
o
z la so thc z = z ; z la so ao z = - z
6. Mo un cua so phc z = a + bi
uuuur
o
z = a 2 + b2 = zz = OM
o
z 0 "z C , z = 0 z = 0
o
z.z ' = z z ' , z + z ' z + z ' "z, z '
7. Chia hai so phc.
o
So phc nghch ao cua z (z 0) :

www.mathvn.com

-2-

z -1 =

1
z

a, b, a ', b '

MATHVN.COM www.mathvn.com

Thng cua z chia cho z (z 0) :

Vi z 0 , z ' = w z ' = wz. ,

z'
z' z z' z
= z ' z -1 = 2 =
z
zz
z

z' z'
= ,
z z

z'
z'
=
z
z

II. CA C DANG TOAN

Bai toa n 1. Tm phan thc va phan ao va moun cua cac so phc sau:
a. z = i + (2 - 4i)(3 + 2i) ; b. z = (-1 + i)3 - (2i)3 ;
c. z = 2 + (1 + i )
1- i

Giai.
a. z = i + (2 - 4i)(3 + 2i) = i + 14 - 8i = 14 - 7i
Phan thc a = 14; Phan ao b = -7 ; moun
b. z = (-1 + i)3 - (2i)3 = 2 + 2i - (-8i) = 2 + 10i
Phan thc a = 2; Phan ao b = 10; moun
c.

z=

z =7 5

z = 2 26

( )

2
+ 1+ i = 1+ i +1- i = 2
1- i

Phan thc a = 2; Phan ao b = 0; moun

z =2

BAI TAP TNG T.

1. Tm phan thc va phan ao va moun cua cac so phc sau:
l. (3 + 2 i ) [(2 - i ) a. (4 i) + (2 + 3i) h. (1 + 2i) - (1 - i)
(3 + 2i) - (2 - i)
3 -i
2 -i
(5 + i)
m.
4 - 5i
2
1+ i
i
b. (2 + i)3 (3 i)3 i. ( 3 - 2i ) + 2 + i
n. 3 - i - 2 - i
1
1
+
i
1+ i
i
c.
j. ( 1- 2 i ) +
2 - 3i
2+i
3 + 2i 1 + i
o.
+
3
2i
d. (2 - 3i)
1 - i 3 - 2i
k.
i
3 - 4i
p.
e. (1 + i)2 (1 i)2
(1 - 4 i )( 2 + 3 i )
f. ( 3 + i ) - ( 3 - i )
2

( 5 - 2 i ) ].

g. (2 + i)3 (3 i)3
2. Tnh
a. 3
1 + 2i
b. 1 + i
1- i
m

c.

i m

www.mathvn.com

h.

n. (2 + 3i)2
o. (2 3i)3
p. 4 + 2i

a+i b
i a

i. (2 i)4

j.

q.

1
3
i
2 2

-3-

1+ i
2 + i + (1 + i)(4 - 3i)
3 + 2i

MATHVN.COM www.mathvn.com

d. a + i
e.

k. 4 - 3i + 5 + 4i

a-i a
3+i
(1 - 2i )(1 + i )

3 + 6i
(1 + i ) (2i )3
-2+i
2

l.

m.
f. 2i(3 + i)(2 + 4i)
g. 3 + 2i + (6 + i)(5 + i)

Bai toa n 2. Tnh

Giai.

r.
s.

(3 2i)(2 3i)

t.

(3 - 4i)(1 + 2i)
+ 4 - 3i
1 - 2i
3-i
+ (5 i)2
i
2 + 2i 1 + 2i
+
1 - 2i 2 - 2i

(1 + i)2012
1006

(1 + i) 2012 = (1 + i) 2

= (2i)1006 = 21006.i1006 = 21006.(i 2 )503 = 21006.(-1)503 = -21006

BAI TAP TNG T.

Tnh.
a. 1 + i + i2 + i3 + ... + i 2009
b. (1- i)100
Bai toa n 3. Tm cac so thc x va y biet
Giai.

c. (1 + i)2008 + (1 - i)2008
2x + yi - 3 + 2i = x - yi + 2 + 4i

2x - 3 = x + 2
x = 4
2x + yi - 3 + 2i = x - yi + 2 + 4i (2x - 3) + (y + 2)i = (x + 2) + (4 - y)i

y + 2 = 4 - y
y = 1

BAI TAP TNG T.

Tm cac so thc x va y biet:
a.(2x + 3) + (y + 2) i = x (y 4) i c.(3x - 2) + (2y + 1) i = (x + 1) (y
b.
(2 x) i 2 = 3 + (3 y) i 5) i
d.
(2x + y) + (y + 2) i = (x + 2)
(y 4) i
Bai toa n 4. Tm tap hp cac iem M tren mat phang phc bieu dien cho
so phc z thoa man:
a. z + i = z - 2 - 3i ;
b. z + 3 1
Giai. at z = x + yi , khi o:
a. z + i = z - 2 - 3i x + yi + i =

x + yi - 2 - 3i x + (y + 1)i = x - 2 + (y - 3)i

x 2 + (y + 1)2 = (x - 2) 2 + (y - 3) 2 x + 2y - 3 = 0

Vay tap hp cac iem bieu dien so phc z la ng thang x + 2y - 3 = 0

b. z + 3 1 x + yi + 3 1 x + 3 + yi 1 (x + 3)2 + y 2 1 (x + 3)2 + y 2 1
www.mathvn.com

-4-

MATHVN.COM www.mathvn.com

Vay tap hp cac iem bieu dien so phc z la hnh tron (x + 3)2 + y2 1 tam
I(-3;0) va ban knh bang 1
BAI TAP TNG T.
Tm tap hp cac iem M tren mat phang phc bieu dien cho so phc z
thoa man:
a. z + z + 3 = 4
g. 2 + z = i - z
o. z - i = 1
b. 2|z i| =

z - z + 2i

c. z = z - 3 + 4i
d.

z -i
=1
z +i

e. z - 1 + i = 2
a. z + 2 z = 2 4i
b. z 2 - z = 0
f. z 2 + z = 0

z +i

h. z = 1
i. z = z - 3 + 4i

p. 1< z 2
q. 2i - 2 z = 2 z - 1

j. z - (2 _ i) = 10 va z.z ' = 25
k. z 1
l. z =1 va phan ao cua z =1
m.
z - (3 - 4i ) = 2

r. phan thc cua z

thuoc oan [0;1],

phan ao cua z
thuoc oan [-1;2]
c. z + 2 z = 2 - 4i
d. z 2 + z 2 = 0

n. z + i = 1
z -i

B. PHNG TRNH BAC NHAT , BA C HAI TREN TRNG SO

PHC
I. TOM TAT LY THUYET .
1. Can bac hai cua so phc
o
z = 0 co mot can bac hai la 0
o
z = a la so thc dng co 2 can bac 2 la a
o
z = a la so thc am co 2 can bac hai la a .i
o

z = x + yi la so phc co can bac 2 la w = a + bi sao cho

x 2 - y2 = a
w2 = z
2xy = b

(a, b, x, y

2. Phng tr nh bac hai Az2 + Bz + C = 0 (A, B, C la so thc cho trc,

A 0 ).
Tnh D = B2 - 4AC
o

D > 0:

Phng trnh co hai nghiem phan biet

z1 , 2 =

D < 0:

Phng trnh co hai nghiem phan biet

z1 , 2 =

www.mathvn.com

-5-

-B D
2A

-B i D
2A

MATHVN.COM www.mathvn.com

D = 0:

Phng trnh co 1 nghiem kep la

z1 = z 2 = -

B
2A

3. Phng tr nh bac hai Az2 + Bz + C = 0 (A, B, C la so phc cho trc,

A 0 ).
Tnh D = B2 - 4AC
-B d
o
D 0 : Phng trnh co hai nghiem phan biet z1 , 2 =
,
2A

( d la 1 can bac hai cua

o

D = 0:

D)

Phng trnh co 1 nghiem kep la

z1 = z 2 = -

B
2A

II. CA C DANG TOAN.

Bai toa n 1. Tm can bac hai cua cac so phc sau:
a. -4 ;
b. 3 - 4i (NC)
Giai.
a. Hai can bac hai cua -4 la -4 .i = 2i
b. Goi

w = x + yi

la can bac hai cua

3 - 4i ,

ta co:

x = 2
x 2 = -1 (loa i)
x = 2

x
y
=
3
x
3x
4
=
0

x 2 - y2 = 3

x 2 = 4
x = -2
y = -1

2
2
x = -2
2
2xy = -4
y = y =
2

y
=

x
y
=

x
y = 1
x
2

Vay 3 - 4i co hai can bac hai la 2 - i va -2 + i

BAI TAP TNG T.
1. Tm can bac hai cua cac so phc sau:
8;3; -9 ; -11 ; -I; -2i; 2i; 4i
2. Tm can bac hai cua cac so phc sau: (NC)
-5 + 12i ; 8 + 6i ; 33 - 56i ; -3 + 4i ; 3+4i; 5 12i
Bai toa n 2. Giai cac phng trnh sau tren tap so phc:
a. (3 - 2i)z + 4 + 5i = 7 - 3i ;
b. z + 2 - 3i = 5 - 2i
4 - 3i

Giai.
a. (3 - 2i)z + 4 + 5i = 7 - 3i (3 - 2i)z = 3 - 8i z = 3 - 8i = 25 - 18 i
b.

3 - 2i 13 13
z
z
+ 2 - 3i = 5 - 2i
= 3 + i z = (3 + i)(4 - 3i) = 15 - 5i
4 - 3i
4 - 3i

BAI TAP TNG T.

Giai cac phng trnh sau tren tap so phc:
3 + 5i
a. 2 + i z = - 1 + 3i
h.
= 2 - 4i
1- i

2+i

www.mathvn.com

-6-

MATHVN.COM www.mathvn.com

b. 2iz + 1 i = 0

c. (1 i )z + 2 i = 2z + i
d. ( iz 1 )( z + 3i )( z 2 + 3i) =
0
e. ( 2 i) z 4 = 0

z
+ (2 - 3i ) = 5 - 2 i
4 - 3i

i.

j. (1 + 3i)z (2 + 5i)= (2 + i)
k. (3 2i)z + (6 4i)= 5 i
l. (3 + 4i)z + (1 3i)=2 + 5i.
1
1
z3 - i = 3 + i
2
2
n. [(2 - i) z + 3 + i](iz + 1 ) = 0
2i

m.

f. ( 4 - 5i ) z = 2 + i
g. ( 3 - 2i )2 ( z + i ) = 3i
s. (1 + 3i)z (2 + 5i) = (2 + i)z
t. (3 + 4i)z =(1 + 2i)( 4 + i)
Bai toa n 3. Giai cac phng trnh sau tren tap so phc: (NC)
a. 7z 2 + 3z + 2 = 0 ;
b. -3x 2 + 2x - 1 = 0
Giai.
a. 7z 2 + 3z + 2 = 0
D = b 2 - 4ac = -47 < 0

Phng trnh co 2 nghiem phan biet:

z1 =
z2 =

b.

-b + i D
2a

-3 + 47.i
3
47
=- +
i
14
14 14

-3 - 47.i
3
47
=- i
14
14 14

-b - i D
2a

-3x 2 + 2x - 1 = 0
D ' = b '2 - ac = -2 < 0

Phng trnh co 2 nghiem phan biet:

x1 =
x2 =

- b '+ i D '
a
-b '- i D '
a

-1 + 2.i 1
2
= i
-3
3 3

-1 - 2.i 1
2
= +
i
-3
3 3

BAI TAP TNG T.

1. Giai cac phng trnh sau tren tap so phc:
a. x 2 - 3.x + 1 = 0
h. z3 + 1 = 0
b. 3 2 .x 2 - 2 3.x + 2 = 0
i. z4 + 4 = 0
j. 5z2 7z + 11 = 0
c. 3x 2 - x + 2 = 0
k. z2 - 2 3 z + 7 = 0
d. 3x2 + x + 2 = 0
l. z3 8 = 0
e. x 2 + x + 1 = 0
m. z2 + z +7 = 0
f. z48 = 0
n. z2 z + 1 = 0
g. x3 1 = 0
www.mathvn.com

-7-

o. z2 + 2z + 5 = 0
p. 8z2 4z + 1 = 0
q. x2 + 7 = 0
r. x2 3x + 3 = 0
s. x2 5x +7=0
t. x2 4x + 11 = 0
u. z2 3z + 11 = 0

MATHVN.COM www.mathvn.com

2. Giai phng trnh sau tren trng so phc

a. z4 5z2 6 = 0
g. z4 + z3 +
b. z4 +7z2 8 = 0
5
4
4

c. z 8z 9 = 0

d. z + 6z + 25 = 0
e. z4 + 4z 77 = 0

f. 8z4 + 8z3 = z + 1

1 2
z
2

+z+1=0

h. z + z + z3 + z2 + z + 1 =0
i.

4 z - 3 - 7i
= z - 2i
z-i

j.

1
1
1
z3 + z 2 + z - = 0
2
2
2

Bai toa n 4. Giai cac phng trnh sau tren tap so phc: (NC)
a. x 2 - (3 + 4i)x + 5i - 1 = 0 ;
b. z 2 - 2iz + 2i - 1 = 0
Giai.
a. x 2 - (3 + 4i)x + 5i - 1 = 0
D = b 2 - 4ac = -3 + 4i = (1 + 2i)2 0

Goi d la mot can bac hai cua D , ta co d = 1 + 2i

Do D 0 , phng trnh co 2 nghiem phan biet:
- b + d 3 + 4i + 1 + 2i
=
= 2 + 3i
2a
2
- b - d 3 + 4i - (1 + 2i)
x2 =
=
= 1+ i
2a
2
x1 =

b.

z 2 - 2iz + 2i - 1 = 0

D ' = b '2 - ac = -2i = (1 - i) 2 0

Goi d ' la mot can bac hai cua D ' , ta co d ' = 1 - i

Do D ' 0 , phng trnh co 2 nghiem phan biet:
- b '+ d ' i + 1 - i
=
=1
a
1
- b '- d ' i - (1 - i)
z2 =
=
= -1 + 2i
a
1
z1 =

BAI TAP TNG T. (NC)

1. Giai cac phng trnh sau tren tap so phc:
a. x2 (3 i)x + 4 3i = 0
j. z 2 - 80 z + 4099 - 100i = 0
k. ( z + 3 - i )2 - 6 ( z + 3 - i ) + 13 = 0
b. (z2 + i)(z2 2iz - 1) = 0
c. x 2 + (1 + i ) x - 2 - i = 0
l. z 2 - ( cos j + i sin j ) z + i cos j sin j = 0.
d. 2z2 iz + 1 = 0
m. z 4 - 8 (1 - i ) z 2 + 63 - 16i = 0
e. z2 + (-2 + i)z 2i = 0
n. z 4 - 24 (1 - i ) z 2 + 308 - 144i = 0
2
f. z + (1 3i)z 2(1 + i) = 0
o. ( 1 i)x2 2x (11 + 3i) = 0
2
g. z + ( 1 3 i)z 2(1 + i) = 0
p. ( 1 + i)x2 2(1 i)x + 1 3i = 0
h. x 2 - ( 2 + 8i ) x + 14i - 23 = 0
www.mathvn.com

-8-

MATHVN.COM www.mathvn.com

i.

q. z2 + 18z + 1681 = 0

z 2 - ( 5 - 14i ) z - 2 (12 + 5i ) = 0

2. Giai cac he phng trnh :

a.
b.

z1 + z 2 = 4 + i
2
2
z1 + z 2 = 5 - 2i
z1 .z 2 = -5 - 5.i
2
2
z1 + z 2 = -5 + 2.i

c. z1

z - 2i = z

+ z22 = 5 + 2i

e.

z1 + z2 = 4 - i
2
2
d. u + v + 4uv = 0
u + v = 2i

z - i = z - 1

C. DANG LNG GIA C CU A SO PH C . (NC)

I. TOM TAT LY THUYET .
1. Dan g ln g giac cua so phc.
z = r(cos j + i sin j) (r > 0) la dang lng giac cua z = a + bi (a, b
, z 0)

o
o

r = a 2 + b2
j

la moun cua z

la mot acgumen cua z thoa

cos j = r

sin j = b

2. Nha n chia so phc di dan g ln g giac. Neu z =

r(cos j + i sin j) , z ' = r '(cos j '+ i sin j ') th :
z.z ' = r.r '[cos(j + j ') + i sin(j + j ')]
o
o

z r
= [cos(j - j ') + i sin(j - j ')]
z' r'

3. Con g thc Moa-vr : n N * th [r(cos j + i sin j)]n = r n (cos nj + i sin nj)

Nhan xet : (cos j + i sin j)n = cos nj + i sin nj
4. Can bac hai cu a so phc di da n g l n g giac
Can bac hai cua so phc z = r(cos j + i sin j ) (r > 0) la
r (cos

j
j
+ i sin )
2
2

va

- r (cos

j
j
j
j
+ i sin ) = r [cos( + p ) + i sin( + p )]
2
2
2
2

II. CA C DANG TOAN.

Bai toa n 1. Viet dang lng giac cua cac so phc sau:
a. z = 2 - 2i ;
b. z = -1 - 3.i
Giai.
a. z = 2 - 2i
o
Mo un r = a 2 + b2 = 2 2

www.mathvn.com

-9-

MATHVN.COM www.mathvn.com

Goi

Dang lng giac

b.

la mot acgumen cua z ta co

cos j = 2
p
j=
4
sin j = - 1

p
p
z = 2 2 cos - + i sin -
4
4

z = -1 - 3.i

Mo un

Goi

Dang lng giac

r = a 2 + b2 = 2

la mot acgumen cua z ta co

cos j = - 2
2p
j=
3
sin j = - 3

2p
2p
z = 2 cos - + i sin -
3
3

BAI TAP TNG T.

1. Tm mot acgumen cua moi so phc sau:
f. (1 - i. 3 )(1 + i)
a. - 2 + 2 3.i
d. cos p - i. sin p
4
4
b. 4 4i
g. 1 - i 3
e. - sin p - i. cos p
1+ i
c. 1 3.i
8
8
2. Thc hien phep tnh
c. 3(cos20o + isin20o)(cos25o +
a. 5 (cos p + i. sin p ).3(cos p + i. sin p )
6
6
4
4
isin25o)
0
0
2 (cos 45 + i. sin 45 )
b.
2p
2p
2 (cos
+ i. sin )
3 (cos15 0 + i. sin 15 0 )
3
3
d.
2(cos

3. Viet di dang lng giac cac so phc sau:

a. 1 - i 3
d. 1 - i 3
1+ i
b. 1 + i
e. 2.i.( 3 - i)
c. (1 - i 3 )(1 + i)
Bai toa n 2. Tnh:
a.

(1 - i)

Giai.
a. (1 - i)10 (

10

3 +i

(
)

3 +i

);
6

b.

p
p
+ i. sin )
2
2

f.

1
2 + 2i

g. z =

sin j + i. cos j

(1 + i)10
3 +i

10

5p
p
p
5p
(1 - i) = 2 cos - + i sin - = 25 cos - + i sin - = 32 ( 0 - i ) = -32i
4
4
2
2

10

www.mathvn.com

-10-

MATHVN.COM www.mathvn.com

3 +i

(1 - i)10

b.

p
p
= 2 cos + i sin = 32. ( cos p + i sin p ) = 26 ( -1 + 0i ) = -26
6
6

3+i

= -32i. ( -64 ) = 2048i

(1 + i)10
3 +i

10

p
p
5p
5p

(1 + i) = 2 cos + i sin = 25. cos + i sin = 32 ( i ) = 32i

4
4
2
2

10

(1 + i)10
3 +i

p
p
3p
3p

= 2 cos + i sin = 29 cos + i sin = -512i

6
6
2
2

1
=16

3 +i

BAI TAP TNG T.

Tnh :
a. [ 2 (cos 30 0 + i sin 30 0 )]7
b. ( 3 - i) 6

c. 1 + i
1- i

33

d. 1 + i 3
2
2

12

e. i + 1

1+ i

- 3 +i

2010

h.

i
21

f. 5 + 3i 3
1 - 2i 3
g. cos p - i sin p i5 (1 + 3i)7
3
3

i. (1 + i )25

50
j. (1 + i ) 49

3+i

k. (cos12o + isin12o)5

Bai toa n 3. Tm can bac hai cua cac so phc sau:

a.
Giai.
a. -1 - i

z = -1 - i 3 ;

b.

z=

1- i 3
1+ i

Dang lng giac:

2p
2p
z = 2 cos - + i sin -
3
3

Hai can bac hai cua z la

1
p
3 1
3
2
6
p
w1 = 2 cos - + i sin - = 2 i =
i=
i va
2
2
2
2
3
3
2 2
1
p
3
1
3
2
6
p
w 2 = - 2 cos - + i sin - = - 2 i = +
i=+
i
2
2
2
2
3
3
2 2

b.

z=

1- i 3
1+ i

Dang lng giac

www.mathvn.com

7p
7p
z = 2 cos - + i sin -
12
12

-11-

280

MATHVN.COM www.mathvn.com

7p
7p
w1 = 4 2 cos - + i sin - va
24
24
7p
17 p
7p
17p
w 2 = - 4 2 cos - + i sin - = 4 2 cos
+ i sin

24
24
24
24

Hai can bac hai cua z la

BAI TAP TNG T.

Tm can bac hai cua moi so phc sau :
2004
i
a. 1 + 4 3.i
f.
1+ i
b. 4 + 6 5.i
g. - 11 + 4 3i
c. 1 2 6 .i
h. 2 (1 - i )
d. 1+ 4 3 i

e. (

- i)6

www.mathvn.com

-12-

i.
j.

p
p
- i sin
4
4
p
p
cos - i sin
3
3
cos

k.

4 + 6 5i

l.

-1 - 2 6i