01

T.C.
SAKARYA NVERSTES
SOSYAL BLMLER ENSTTS

KURUMSAL YNETM LKELERNE VE
KURUMSAL YNETM ENDEKSNE TAB OLMANIN
SLETMENN PYASA DEGERNE ETKLER

YKSEK LSANS TEZ
Ufuk BOLAT

Enstit Anabilim Dal: yletme
Enstit Bilim Dal : Muhasebe ve Finansman

Tez Danyman: Prof. Dr. Erhan BRGL

HAZRAN 2011
BEYAN
Bu tezin yazilmasinda bilimsel ahlak kurallarina uyuldugunu, baskalarinin eserlerinden
yararlanilmasi durumunda bilimsel normlara uygun olarak atiIta bulunuldugunu,
kullanilan verilerde herhangi bir tahriIat yapilmadigini, tezin herhangi bir kisminin bu
niversite veya baska bir niversitedeki baska bir tez alismasi olarak sunulmadigini
beyan ederim.

UFUK BOLAT
12.05.2011
NSZ
Kurumsal ynetim ilkelerini uygulamanin ve Istanbul Menkul Kiymetler Borsasi
Kurumsal Ynetim Endeksine tabi olabilen Iirmalarin piyasa degerleri zerindeki
etkisinin tespit edilmesi konusu zerinde durulmaya deger bulunmustur. Bu alismanin
yapilmasinda katkilari bulunan ve bu konuda yardimlarini ve desteklerini esirgemeyen
basta Degerli Hocam ProI. Dr. Erhan Birgili olmak zere tm hocalarima tesekkr
etmeyi bir bor bilirim. Tez alismam sirasinda beni yreklendiren, destekleyen ve her
aninda yardimini esirgemeyen basta dostum Evangelos Tsirovasilis olmak zere aileme
ve arkadaslarima da tesekkrlerimi sunarim.

UFUK BOLAT
12.05.2011

i
NDEKLER

KISALTMALAR ....................................................................................................... iii
TABLO LSTES ....................................................................................................... iv
SEKL LSTES ......................................................................................................... v
ZET ............................................................................................................... vii
SUMMARY .............................................................................................................. viii

GRS ................................................................................................................. 1
1. BLM: KURUMSAL YNETM KAVRAMI VE KAPSAMI ......................... 3
1.1. Kurumsal Ynetim Kavrami................................................................................... 3
1.2. Kurumsal Ynetim Anlayisinin Tarihsel Gelisimi .................................................. 6
1.2.1. Kurumsal Ynetimin Tarihsel Gelisimi ........................................................ 6
1.2.2. Kurumsal Ynetimin Teorileri ..................................................................... 8
1.3. Kurumsal Ynetimin Amaci ve Kazanimlari ........................................................ 15
1.3.1. Kurumsal Ynetimin Amaci ...................................................................... 15
1.3.2. Kurumsal Ynetimin nemi ...................................................................... 17
1.3.3. Kurumsal Ynetimin Faydalari .................................................................. 22
1.4. Kurumsal Ynetim Ilkeleri ................................................................................... 26
1.4.1. Esitlik (Adil Davranma)Ilkesi .................................................................... 26
1.4.2. SeIIaIlik Ilkesi ........................................................................................... 27
1.4.3. Hesap Verilebilirlik Ilkesi .......................................................................... 29
1.4.4. Sorumluluk Ilkesi ...................................................................................... 30

2. BLM: DNYADA VE TRKYE`DE KURUMSAL YNETM ................ 32
2.1. Kurumsal Ynetim Mekanizmalari ve Sistemleri.................................................. 32
2.1.1. Kurumsal Ynetim Mekanizmalari ............................................................ 32
2.1.2. Kurumsal Ynetim Sistemleri .................................................................... 38
2.2. Kurumsal Ynetim Alaninda Yayinlanan Raporlar ............................................... 47
2.2.1. Cadbury Raporu ........................................................................................ 47
2.2.2. Greenbury Raporu ..................................................................................... 49
2.2.3. Hampel Raporu ......................................................................................... 50
2.2.4. Birlesik Kod .............................................................................................. 52
2.2.5. OECD Kurumsal Ynetim Ilkeleri ............................................................. 53
2.2.6. Sarbanes-Oxley Yasasi .............................................................................. 54
2.3. Dnya lkelerinde Kurumsal Ynetim Uygulamalari .......................................... 56
2.3.1. Amerika Birlesik Devletleri`nde Kurumsal Ynetim Uygulamalari............ 56
2.3.2. Ingiltere`de Kurumsal Ynetim Uygulamalari ........................................... 58
2.3.3. Fransa`da Kurumsal Ynetim Uygulamalari .............................................. 59
2.3.4. Almanya`da Kurumsal Ynetim Uygulamalari .......................................... 60
ii
2.3.5. Italya`da Kurumsal Ynetim Uygulamalari ................................................ 61
2.3.6. Isvire`de Kurumsal Ynetim Uygulamalari .............................................. 63
2.3.7. Japonya`da Kurumsal Ynetim Uygulamalari ............................................ 63
2.3.8. Gney Kore`de Kurumsal Ynetim Uygulamalari ..................................... 65
2.3.9. Avustralya`da Kurumsal Ynetim Uygulamalari ....................................... 65
2.3.10. Rusya`da Kurumsal Ynetim Uygulamalari ............................................. 66
2.3.11. Kanada`da Kurumsal Ynetim Uygulamalari ........................................... 67
2.3.12. Brezilya`da Kurumsal Ynetim Uygulamalari ......................................... 68
2.3.13. in`de Kurumsal Ynetim Uygulamalari ................................................. 69
2.3.14. Avrupa Birligi`nde Kurumsal Ynetim Uygulamalari .............................. 70
2.4. Trkiye`de Kurumsal Ynetim Uygulamalari ....................................................... 71
2.4.1. Uluslar arasi Finansal Raporlama Standartlari (UFRS)............................... 72
2.4.2. Bagimsiz Denetim ve Danismanlik Faaliyetlerinin Ayrilmasi .................... 72
2.4.3. Denetim Firmasi Rotasyonu....................................................................... 73
2.4.4. zel Durumlarin Kamuya Aiklanmasi ..................................................... 73
2.4.5. Kamuyu Aydinlatma PlatIormu (KAP) ...................................................... 74
2.4.6. Birikimli Oy Sistemi .................................................................................. 74
2.4.7. SPK Kurumsal Ynetim Ilkelerinin Yayinlanmasi ..................................... 75
2.4.8. Kurumsal Ynetim Ilkeleri Uyum Raporu Zorunlulugu ............................. 75
2.4.9. Sirketlere Internet Sitelerinde Yatirimcilara Ynelik Bilgilerin Aiklanmasi
Tavsiyesi ............................................................................................................. 76
2.4.10. Trkiye Kurumsal Ynetim Dernegi ........................................................ 76
2.4.11. Kurumsal Ynetim Endeksi ..................................................................... 77

3. BLM: MKB KURUMSAL YNETM ENDEKSNE TAB OLMANIN
PYASA PERFORMANSI ZERNDEK ETKSNN
LLMESNE YNELK BR UYGULAMA ............................... 78
3.1. Uygulamanin Amaci ............................................................................................ 78
3.2. Veri Seti ............................................................................................................... 78
3.3. Yntem ................................................................................................................ 79
3.4. Analiz ve Analiz Verilerinin Degerlendirmeleri ................................................... 80
3.4.1. Kurumsal Ynetim Endeksine Tabi Olmus Isletmeleri Bireysel Analiz ...... 80
3.4.2. Kurumsal Ynetim Endeksine Tabi Olmus Isletmeleri Grupsal Analiz .... 101
3.5. Bulgularin Degerlendirilmesi ............................................................................. 107

SONU VE NERLER ........................................................................................ 109
KAYNAKA........................................................................................................... 112
ZGEMS ............................................................................................................ 120

iii
KISALTMALAR
AB : Avrupa Birligi
ABD : Amerika Birlesik Devletleri
ECGI : European Corporate Governance Institute
IFC : Internaitional Finance Corporation
MKB : Istanbul Menkul Kiymetler Borsasi
KAP : Kamuyu Aydinlatma PlatIormu
OECD : Organization Ior Economic Cooperation and Development
SPK : Sermaye Piyasasi Kurulu
TMSK : Trkiye Muhasebe Standartlari Kurulu
UFRS : Uluslararasi Finansal Raporlama Standartlari
TKYD : Trkiye Kurumsal Ynetim Dernegi
TBTAK : Trkiye Bilimsel ve Teknolojik Arastirma Kurulu

iv
TABLO LSTES
Tablo 1: Kurumsal Ynetim Mekanizmalarinin Kaynak Aisindan SiniIlandirilmasi . 33
Tablo 2: Kurumsal Ynetim Sistemleri ve Uygulandiklari lkeler ............................. 42
Tablo 3: Kurumsal Ynetim Unsurlari ve Sistemleri Arasindaki Iliskiler.................... 44

v
SEKL LSTES
Sekil 1: Kurumsal Ynetimin Makro-Ekonomik Etkileri ........................................... 25
Sekil 2: DYHOL IMKB Ortalamasi HaItalik Hisse Senedi PerIormans
Karsilastirmasi ............................................................................................. 80
Sekil 3: DYHOL IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi PerIormansi Karsilastirmasi
..................................................................................................................... 81
Sekil 4: VESTL IMKB Ortalamasi HaItalik Hisse Senedi PerIormans Karsilastirmasi
..................................................................................................................... 82
Sekil 5: VESTL IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi PerIormans Karsilastirmasi
..................................................................................................................... 83
Sekil 6: YYGYO IMKB Ortalamasi HaItalik Hisse Senedi PerIormans
Sekil 7: YYGYO IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi PerIormans Karsilastirmasi
..................................................................................................................... 84
Sekil 8: TOASO IMKB Ortalamasi HaItalik Hisse Senedi PerIormans
Sekil 9: TOASO IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi PerIormans Karsilastirmasi
..................................................................................................................... 86
Sekil 10: TTRAK IMKB Ortalamasi HaItalik Hisse Senedi PerIormans
Sekil 11: TTRAK IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi PerIormans Karsilastirmasi
..................................................................................................................... 87
Sekil 12: HURGZ IMKB Ortalamasi HaItalik Hisse Senedi PerIormans
Sekil 13: HURGZ IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi PerIormans Karsilastirmasi
..................................................................................................................... 89
Sekil 14: TUPRS IMKB Ortalamasi HaItalik Hisse Senedi PerIormans Karsilastirmasi
..................................................................................................................... 90
Sekil 15: TUPRS IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi PerIormans Karsilastirmasi 90
Sekil 16: ASYAB IMKB Ortalamasi HaItalik Hisse Senedi PerIormans
Sekil 17: ASYAB IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi PerIormans Karsilastirmasi
..................................................................................................................... 92
Sekil 18: OTKAR IMKB Ortalamasi HaItalik Hisse Senedi PerIormans
Sekil 19: OTKAR IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi PerIormans Karsilastirmasi
..................................................................................................................... 93
Sekil 20: SKBNK IMKB Ortalamasi HaItalik Hisse Senedi PerIormans
Sekil 21: SKBNK IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi PerIormans Karsilastirmasi
..................................................................................................................... 95
Sekil 22: DENTA IMKB Ortalamasi HaItalik Hisse Senedi PerIormans
Sekil 23: DENTA IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi PerIormans Karsilastirmasi
..................................................................................................................... 96
Sekil 24: AEFES IMKB Ortalamasi HaItalik Hisse Senedi PerIormans Karsilastirmasi
..................................................................................................................... 97
vi
Sekil 25: AEFES IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi PerIormans Karsilastirmasi 98
Sekil 26: YKBNK IMKB Ortalamasi HaItalik Hisse Senedi PerIormans
Sekil 27: YKBNK IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi PerIormans Karsilastirmasi
..................................................................................................................... 99
Sekil 28: VKFYT IMKB Ortalamasi HaItalik Hisse Senedi PerIormans
Karsilastirmasi ........................................................................................... 100
Sekil 29: VKFYT IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi PerIormans Karsilastirmasi
................................................................................................................... 101
Sekil 30: IMKB 30`daki Kurumsal Isletmeler - IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi
PerIormans Karsilastirmasi ......................................................................... 102
Sekil 31: IMKB 50`deki Kurumsal Isletmeler - IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi
Sekil 32: IMKB 100`deki Kurumsal Isletmeler - IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi
Sekil 33: Diger Kurumsal Isletmeler - IMKB Ortalamasi Aylik Hisse Senedi PerIormans
Karsilastirmasi ........................................................................................... 106

vii
SA, Sosyal Bilimler Enstits Yksek Lisans Tez zeti
Tezin Baylg: Kurumsal Ynetim Ilkelerine ve Kurumsal Ynetim Endeksine Tabi Olmanin
Isletmenin Piyasa Degerine Etkileri
Tezin Yazar: UIuk Bolat Danyman: ProI. Dr. Erhan Birgili
Kabul Tarihi: Sayfa Says: viii (n Kisim) 120 (Tez)
Anabilim Dal: Isletme Bilim Dal: Muhasebe ve Finansman
Kurumsal ynetim uygulamalarinin ve kurumsal ynetim endeksine tabi olmanin, isletmelerin
piyasa degeri zerindeki etkisinin incelendigi bu alisma blmden olusmaktadir. Trkiye,
son zamanlardaki kresel ekonomik gelismelerle birlikte yabanci yatirimcilarin ilgisini arttirmis
ve lkeye yabanci sermayenin girisini hizlandirmistir. Bu gelismeler gz nnde
bulundurularak, bu tezin amaci, Trkiye`de Iaaliyet gsteren kurumsal ynetim endeksine
girebilmis sirketlerin, piyasa degerinin nasil etkilendigin llmesidir.
Literatrde kurumsal ynetim ile sirketin piyasa perIormansi iliskisinin llmesi konusunda
esitli tartismalar olsa da, sirketin piyasa perIormansini etkileyen kurumsal ynetim
uygulamalarinin lkelere gre degisiklik gsterdigi dsnlmektedir. Bu tartismalari daha
ileriye gtrebilmek amaciyla hazirlanmis bu tezin uygulama blm, Istanbul Menkul
Kiymetler Borsasi (IMKB) Kurumsal Ynetim Endeksine tabi olabilmis sirketlerin piyasa
degerini, IMKB endeksine gre lmlemektir. Bu lmlerden ortaya ikan sonularla bu
uygulama, hem isletmelerin bireysel analizini kapsayip hem de bu isletmelerin inceleme yapilan
dnem itibariyle IMKB`nin piyasa degeri ve likidite oranina gre yer aldiklari byk sirket
gruplari olan IMKB 30, IMKB 50 ve IMKB 100 endekslerine gre siniIlandirilmis, grupsal
analizleri kapsamaktadir.
Bu tezin sonucunda, IMKB Kurumsal Ynetim Endeksinde yer alan sirketlerin bireysel olarak
piyasa degeri IMKB endeksine gre daha ok artmistir sonucu tam olarak ikmamaktadir.
Uygulamadaki, piyasa degeri ve likidite oranina gre gruplandirmalarda da sadece IMKB 30
endeksindeki isletmelerin IMKB ortalamasina gre daha iyi getiri orani sergiledikleri
gzlemlenmistir. Diger gruplandirmalarin daha iyi getiri orani sergiledikleri sylenemese de,
IMKB ortalamasindan daha iyi perIormans sergileyen isletmeler de bulunmaktadir. Kurumsal
ynetim alaninda, Trkiye`de gereken olgunlasma sresinin tamamlanmadigi dsnlrse, bu
arastirmanin sonucunun byle ikmasi beklenebilir. IMKB 30 Endeksi disindaki gruplarin tam
olarak iyi perIormans sergileyememesinin nedeni de bu olgunlasma srecinin tamamlanmamis
olmasindan kaynaklandigi dsnlmektedir.
Anahtar Kelimeler: Kurumsal Ynetim, Piyasa Degeri, Trkiye
viii

Sakarya University Insitute of Social Sciences Abstract of Master`s Thesis
Title of the Thesis: Corporate governance practices, corporate governance index dependency
and the impact oI enterprises on market value
Author: UIuk Bolat Supervisor: ProI. Dr. Erhan Birgili
Date: Nu. of pages: viii (pretext) 120 (main body)
Department: Business Subfield: Accounting & Finance
The study consists oI three chapters, concerning corporate governance practices, corporate
governance index dependency and the impact oI enterprises on market value. With recent global
economic developments, Turkey attracted the attention oI Ioreign investors and has accelerated
the entry oI Ioreign capitals into the country. The purpose oI this paper is to measure how the
market value oI some corporate governance indexed enterprises in Turkey is aIIected, taking
into account the recent developments.
Although there are several discussions in literature about measuring the relation between
corporate governance and the market perIormance oI the enterprise, corporate governance
practices are thought to be variable Irom country to country. The application part oI this thesis,
which is about to Iurther these discussions, comprises the measurements oI the market value oI
the enterprises, dependent on Istanbul Stock Exchange (IMKB) Corporate Governance Index. In
accordance with the results oI these measurements, this application includes both individual
analysis oI the enterprises and the group analyses classiIied according to IMKB 30, IMKB 50
and IMKB 100 indexes; that is to say huge enterprise groups deIined correspondingly to IMKB
market value and liquidity rates oI the period.
This thesis did not exactly conclude that individual market values oI the enterprises indexed in
IMKB Corporate Governance increased more. In Iact, it was only among the enterprises in
IMKB 30 index that showed better proIit rates, both in the groupings according to market value
and liquidity rate. Although it cannot be inIerred that other groupings showed better proIit rates,
there are some which perIormed better when compared to IMKB means. As the Corporate
Governance is still an immature Iield in Turkey, this conclusion is natural. The reason why the
groupings, other than IMKB 30 index, could not perIorm well is due to the immaturity oI the
Iield in the country.
Key words: Corporate Governance, Market Value, Turkey

1
GRS
Gnlk hayati ve is hayatini etkileyen teknolojik gelismelerle birlikte, kresellesen
dnyada gelismis ve gelismekte olan lkeler arasindaki Iiziki sinirin kalkmaya
baslamasi ile klen dnyada sermaye hareketleri de artmaya baslamistir. Sermayeye
ihtiya duyan isletmeler, lke ierisinde yeterince kaynak bulamadiginda ya da maliyeti
daha dsk kaynaklar bulmak amaciyla lke disindaki sermayelere de ynelim
gstermislerdir. Kurumsal ynetim uygulamalarinin ve bu baglamda sermaye
saglayicilarin haklarinin da hangi llerde korundugu, i ve dis sermayeyi ekme
basarisini belirleyecektir. Makro aidan bakildiginda ise lkenin kurumsal ynetim
uygulamalarinin, o lkenin yasalarinda ne lde oldugu ve uygulandigi, yatirimcilarin
bir lde risk primini belirleyecektir. Kurumsal ynetim uygulamalarinin iyi
uygulandigi lkelerde yatirimcinin risk primi dsk seviyede olurken, iyi
uygulanmadigi lkelerde ise yatirimcinin risk primi daha yksek olacaktir. Bu durum da
lkedeki Iaaliyet gsteren isletmelerin rekabet edebilirligini azaltacaktir. Sermayenin
maliyetinin artmasiyla beraber lkedeki sermaye piyasasi islemleri de azalacaktir. Tm
bu sebeplerden dolayi, kurumsal ynetim uygulamalari gerek mikro aidan, gerek
makro aidan son derece nem arz etmektedir.
alismada kurumsal ynetim ilkelerini uygulayan sirketlerin, kurumsal ynetimde daha
basarili olduklarinda degisen piyasa degeri llmeye alisilmistir. Bu alisma
blmden olusmaktadir.
alismanin birinci blmnde, kurumsal ynetim kavramina, tarihsel gelisimine, esitli
teorilerine, kurumsal ynetimin esitli amalarina ve avantajlarina deginilmistir. Bu
blmn sonunda ise kurumsal ynetimin ana ilkeleri olan; esitlik, seIIaIlik, hesap
verilebilirlik ve sorumluluk ilkeleri incelenmistir.
alismanin ikinci blmnde, dnyada ve Trkiye`de kurumsal ynetim basligi altinda,
kurumsal ynetimin mekanizma ve sistemleri, kurumsal ynetim alaninda yayinlanan
raporlar, dnya lkelerinde kurumsal ynetim uygulamalari ve Trkiye`de kurumsal
ynetim konulari ayri incelenmistir.
alismanin nc ve son blmnde inceleme yapilabilen tarih alani itibariyle
Kurumsal Ynetim Endeksine tabi olan 14 halka aik sirket ve IMKB endeksi, 2007
2
yilinin ilk islem gn ve 2009 yilinin son islem gn arasindaki haItalik ve aylik
periyotlarla kapanis rakamlari ayri sekilde incelenmistir. IMKB`de islem gren bu
sirketlerin haItalik ve aylik kapanis Iiyatlari zerinden yapilan arastirmada kurumsal
ynetim ilkelerini uyguladiktan sonraki piyasa degeri artislari bir graIik zerinde ele
alinmis olup bu graIikler IMKB endeksi ile karsilastirilarak analiz edilip kurumsal
ynetimin etkisi saptanmis olacaktir.

3
1. BLM: KURUMSAL YNETM KAVRAMI VE KAPSAMI
Bu blmde kurumsal ynetimin ne olduguna, kurumsal ynetim anlayisinin nasil
dogduguna ve gnmze kadar olan sreteki gelisimine, kurumsal ynetim anlayisinin
nemine ve kurumsal ynetim ilkelerinin ayrintisina deginilecektir.
1.1. Kurumsal Ynetim Kavram
Kurumsal ynetim, 1980 sonlari ve 1990`li yillarda yayginligini artiran bir kavramdir.
Trkiye`de ise kurumsal ynetim kavrami 2001 yilindaki krizden sonra nem
kazanmaya baslamistir. Ingilizce literatrde 'Corporate Governance olarak iIade edilen
kavramin anlami incelendiginde, 'governance kelimesinin kkeninin, Latince
'gubernare olan ve 'hkmetmek veya 'yn vermek anlamina gelen kelimeye
dayanmakta oldugu sylenebilir. Diger bir taraItan ise, kelimenin kkeni, 'yn verme,
'ynetme anlamina gelen Yunanca 'Kucpqoi szcgnde de bulunabilir (Gregory
2002:2). Trk literatrnde zellikle 'kurumsal ynetisim basta olmak zere,
'kurumsal egemenlik, 'sirket ynetisimi, 'ynetisim, hatta 'isletmenin st
ynetiminin ynetimi denilebilmektedir. Ancak son dnemlerde Sermaye Piyasasi
Kurulu ve Trkiye Kurumsal Ynetim Dernegi basta olmak zere bir ok kamu
kurulusu 'kurumsal ynetim dediginden, Trk literatrne 'kurumsal ynetim olarak
getigi gzlemlenir.
Kurumsal ynetim, anonim ortakliklarin idaresinde ve Iaaliyetlerinde kar elde etme ve
pay sahiplerine dagitma ana unsuru ve amacini tasiyan geleneksel yapilarinin yaninda,
gerek hissedarlarin gerekse yneticilerin ikarlarini gzeten, ayni zamanda diger ikar
sahiplerinin haklarinin - ortaklik alisanlari, msteriler, alacaklilar, Ion saglayanlar ve
devlet - da nemsendigi bir anlayistir ( Millstein ve dig. 1998:27).
Dnya zerinde pek ok Iarkli kurum ve konunun uzmani, sz konusu kavrama ynelik
ok sayida Iarkli tanimlamalar gelistirmislerdir. Bu Iarkliliklarin temel nedenini,
kurumsal ynetim kavraminin basta hissedarlar, ynetim kurulu yeleri, yneticiler ve
alisanlar olmak zere potansiyel yatirimcilar ve derecelendirme kuruluslari gibi ok
Iazla sayida ikar grubunu (stakeholders) dolayli ya da dolaysiz olarak ilgilendirmesi
olarak aiklamak mmkndr (ztrk ve Demirgnes, 2005:119).
4
Kurumsal ynetim kavramini elde edilen Iayda kapsaminda ele alan bir diger
tanimlamaya gre, kurumsal ynetimi; genellikle kendi menIaatlerini n planda tutan
Iirma yneticilerinin, bu tr yaklasimlardan kainarak, Iirmanin sahipleri, yani
hissedarlar iin Iirma degerini maksimize edecek kararlar almaya sevke eden hem
kurumsal, hem de piyasa temelli mekanizmalar kmesidir (Dennis ve McConell, 2003:
1).
Dar bir perspektiIten bakildiginda, kurumsal ynetimi sadece ynetim kurulunun, st
dzey yneticilerin ve hissedarlarin rollerini ve yrtms (ve yrtmekte) olduklari
Iaaliyetleri aiklayan dzenlemeler btn olarak ele almak mmkndr. Bu baglamda,
kurumsal ynetim Iirmalarin ynetildigi ve kontrol edildigi bir sre olup, Iirmanin
Iaaliyetlerinin ynetilmesi, kontrol altinda tutulmasi ve ynlendirilmesi gibi ok sayida
islevi iine almaktadir (Australian National Audit OIIice Better Practice Guide, 1999).
Bahsi geen kurumsal ynetim sreci, Iirmanin amalari dogrultusunda hedeIe ne
sekilde ulasilacagiyla ve perIormansin ne sekilde optimize edilecegiyle ilgilenmektedir
(Australian Stock Exchange (ASX) Corporate Governance Council, 2003).
Kurumsal ynetim bir kurumda amaca ulasmak iin olusturulan ynetim
dzenlemesidir. Baska bir anlamda ise bir kurumun beseri ve Iinansal sermayeyi
ekmesine, etkili alismasina ve bylece ait oldugu toplumun degerlerine saygi
gstererek, uzun dnemde hissedarlara ekonomik deger yaratmasina olanak saglayan
her trl kanun, ynetmelik, kural ve uygulamalari anlatir. Birok sekilde
tanimlanabilecek kurumsal ynetim (corporate governance), en genis anlamda modern
yasamda insanlarin bir amaca ulasmak iin olusturdugu herhangi bir kurumun
ynetiminin dzenlenmesidir. Daha dar anlamda ise, bir kurumun beseri ve mali
sermayeyi ekmesine, etkin alismasina ve bylece ait oldugu toplumun degerlerine
saygi gsterirken uzun dnemde ortaklarina ekonomik deger yaratmasina imkn taniyan
her trl kanun, ynetmelik, kod ve uygulamalari iIade etmektedir (TSIAD, 2002:9).
Kurumsal ynetim kavramini en genis anlamda, iyi sirket ynetimi iin gerekli Iormel
ve inIormel kurallar btn olarak ele almak mmkndr. Daha kisa ve z bir tanim
yapmak gerekirse; kurumsal ynetim 'iyi sirket ynetimi (good corporate governance)
demektir. Iyi sirket ynetimi iin, sadece sirket st ynetiminin ve ynetim kurulunun
grev ve sorumluklarini ve ayni zamanda sirket ii ve sirket disi menIaat sahiplerinin
5
haklarini nceden belirlemek ve bunlari yasal ereve ierisine almak son derece nemli
ve gerekli olmakla beraber yeterli degildir. Iyi sirket ynetimi iin bunlarin tesinde
degisim ynetimi, stratejik ynetim, sinerjik ynetim, toplam kalite ynetimi, insan
kaynaklari ynetimi vs. ynetim ilkelerinin ve ynetim tekniklerinin etkin biimde
sirkette uygulanmasi gereklidir (Aktan, 2005:4).
Sirketin st ynetiminin ynetilmesi seklinde de iIade edilebilinen kurumsal ynetisim
ise, isletmelerin stratejik ynetimi ve ynlendirilmesi ile grevli ve sorumlu st
ynetimin bu grev ve sorumluluklarini yerine getirirken, isletme zerinde kendilerini
belirli nedenlerle hak sahibi gren pay sahipleri, alisanlari, tedariki msteri ve diger
toplumsal kurumlarla olan iliskileri kapsamaktadir. st ynetimin isletmenin hak
sahiplerinin ikarlari ve amalari dahilinde yapilip yapilmadiginin, hazirlanan
stratejilerin bu misyon ile rtsp rtsmediginin, uygulamalarin dogru ynde yapilip
yapilmadiginin izlenmesi ve kontrol edilmesi, kurumsal ynetisim kavraminin konusu
iinde yer almaktadir (lgen ve Mirze, 2004;422).
Kurumsal ynetim, anonim ortakliklarin ynetilmesinde, kar dagitim amacini tasiyan
geleneksel yapilarin yaninda, hissedarlar dhil tm ikar gruplarinin haklarinin
korunmasinin ve bu erevede sz konusu ikar gruplari arasindaki iliskilerin
kurallarinin dzenlenmesini hedeIleyen bir kavram olarak tanimlanmaktadir (Sehirli,
1999:8)
Ekonomik Isbirligi ve Kalkinma rgt (OECD) Kurumsal Ynetim Komitesi`ne gre
kurumsal ynetim tanimi, genis anlamda, sirketlerin ynlendirildigi ve kontrol edildigi
sistem olarak tanimlanabilir ve esasen sirket ynetimi, ynetim kurulu, hissedarlari ve
diger ikar gruplari arasindaki iliskiler serisini ierir. Kurumsal ynetim, sirketlerin
ama ve hedeIlerinin saptandigi ve bunlara erisebilmek iin perIormansi izleme
aralarinin belirlendigi yapiyi ortaya koyar (OECD, 1998:2).
Dnya Bankasi`nin tanimina gre, kurumsal ynetim, sirketin mali ve beseri sermaye
ekmesine, verimli Iaaliyette bulunmasina ve bylece bir btn olarak ikar sahiplerinin
ve toplumun ikarlarina saygi duyarken pay sahipleri iin uzun dnemli ekonomik
deger yaratmak suretiyle sirketin kalici olmasina imkan saglayan kanun, ynetmelik ve
uygun ihtiyari zel sektr uygulamalarinin btnn iIade etmektedir (Dner, 2004:4).
6
1.2. Kurumsal Ynetim Anlayynn Tarihsel Geliyimi
Bu blmde kurumsal ynetim anlayisinin dogusuna, teorik gelisimine ve teorik
gelisiminde var olan baslica teorilere deginilecektir.
1.2.1. Kurumsal Ynetimin Tarihsel Geliyimi
Kurumsal ynetim kavrami ilk kez Ekonomik Isbirligi ve Kalkinma rgt (OECD)
taraIindan kullanilmis ve ilk ve nc alismalar bu rgt taraIindan gelistirilmisse de
konunun bilimsel temelleri daha nce esitli bilimsel alismalara konu olmustur.
rnegin, AdolI Berle ve Gardiner Means'nin 1932 yilinda yayinladigi Modern Sirket ve
zel Mlkiyet (The Modern Corporation and Private Property) basligini tasiyan
kitaplarinda sirketlerde mlkiyet (sahiplik) ile kontrol (denetim) Ionksiyonlarinin ayni
elde bulunmasinin tehlikelerine dikkat ekilmis ve bu iki Ionksiyonun birbirinden
ayrilmasinin geregi zerinde durulmustur (Clarke, 2004:2).
Kurumsal ynetime ynelik ilgi ncelikle ABD`de 1930`larin Byk Buhranìndan
hemen sonra artmaya baslamistir. Baslangita kurumsal ynetimde ncelikli konu
ierden grenenler ticaretini nleyen, hissedarlari koruyan hisse senetleri borsalarda
islem gren sirketlerin ileri dzeyde bilgi aiklamalaridir (Hansmann, Kraakman
2000,2).
Kurumsal ynetime ilginin artmasindan hemen sonrasinda, ABD kurumsal ynetim
sistemi sirket skandallariyla gndeme gelen ve SEC(ABD Menkul Kiymetler ve Borsa
Komisyonu), hkmet ve zerk kurumlarin daha siki dzenlemelerini 20.yzyil
boyunca yogun gndemli bir evrim geirmistir. 1950`lerdeki yneticiye ynelik ABD
modeli, Almanya`nin birlikte karar vermeyi esas alan alisanlara ynelik modeli ile
Fransa`da ve Asya lkesinde uygulanan devlete ynelik modelde oldugu gibi sirket
varliginin korunmasi ve artirilmasina iliskin modellerin basarisizligi, uluslararasi
piyasalarda hissedarlara ynelik modeli gndemin basina oturtmustur (Grbz ve
Ergincan, 2004:16)
Kurumsal ynetim kavrami, ilk olarak ABD`de ele alinmis, oradan Ingiltere`ye gemis
ve zellikle 1990`larda kita Avrupa`sinda ve tm dnyada, zelliklede Asya`da nemli
bir tartisma konusu olarak gndeme gelmistir. Kurumsal ynetim, sadece 'terim olarak
degil 'olgu olarak da ilk kez ABD`de ve daha sonra Ingiltere`de ortaya ikmis ve hem
7
teorik bazda hem de uygulama aisindan nemli bir arastirma haline gelmistir.
Gerekten de Amerikan ve Ingiliz sermaye piyasalarinda zellikle son yirmi yil iinde
olduka etkili bir hale gelen ve 'kurumsal ynetim gibi yeni bir olgu olan 'kurumsal
yatirimcilarin (institutional investors) artan nemi, kurumsal ynetim kavraminin
dogmasinda ve gelismesinde nemli bir rol oynamistir. Bu lkelerdeki sermaye
piyasalarinda kurumsal yatirimcilarin hkim durumda bulunmalari ve bunlarin,
msterilerinin yatirimlarinin degerini ve dolayisiyla kendi karlilik oranlarini
artirabilmek iin pay sahibi olarak daha Iazla hakka sahip olma ve btn haklarini
kullanma istekleri, pay sahiplerinin bir sekilde ynetimi etkileyebilmeleri, bir baska
deyisle ynetime katilabilmeleri ve bylece hak ve menIaatlerini mmkn olan en st
dzeyde gzetmeleri 'kurumsal ynetim kavraminin ortaya ikisini adeta tetiklemistir
(Pasli, 2004:13)
Kurumsal ynetim konularinin Avrupa, ABD (Amerika Birlesik Devletleri) ve
Japonya`da 19. yzyildan bu yana yaygin biimde kullanildigina isaret eden bazi
alismalarin varligina karsin, kurumsal ynetim terimi yaygin biimde 1980`lerde
kullanilmaya baslanmistir. 1990`larda, kurumsal ynetim, bireysel ve kurumsal
yatirimcilar, hissedarlar, yneticiler ve Iinansal piyasalar ile Iinansla ilgili herkesin
gndeminin basina yerlesmistir. Almanya`nin ve Japonya`nin ekonomileri 20`nci
yzyilin son eyreginde hizli bymeden durgunluga geince, ABD`nin ekonomik
perIormansi kurumsal ynetim dzeyinin yksekligine kanit olarak gsterilmistir
(Grbz ve Ergincan, 2004:5).
1992 yilinda, Adrian Cadbury baskanliginda olusturulan bir komite taraIindan
yayinlanan 'Kurumsal Ynetimin Finansal Ynleri baslikli raporda, kurumsal
ynetimin riskleri ve hatalari, sirket kurullarinin ve muhasebe sisteminin yeniden
dzenlenmesi hakkinda neriler vermistir. Rapordaki neriler kismen Avrupa Birligi,
ABD, Dnya Bankasi ve bazi ulusal ve uluslar arasi kuruluslar taraIindan kabul edildi.
Kurumsal ynetim kavrami, sirketlerin seIIaIlik, adil olma, hesap verebilirlik ve
sorumluluk ilkeleri erevesinde Iaaliyet gsterebilmelerini saglamaya ynelik ve
zellikle ABD`de yasanan sirket skandallari sonrasinda tm dnyada gndeme gelen bir
kavramdir. Yakin tarihlerde yasanan Enron, WorldCom, Global Crossing, Tyco vb.
sirket skandallari bilindigi gibi sz konusu sirketlerin paydaslari basta olmak zere
8
btn ilgili taraIlarini byk zararlara ugratmis ve Iinans piyasalarini sarsarak tedirgin
etmistir. Dnyada yakin gemiste yasanan krizlerden hemen sonra ABD`de yasanan bu
olaylar 2002 yilinda Sarbanes-Oxley yasasinin ikmasi ile sonulanmistir. Bu yasa, ana
ilkeleriyle denetim konularini kapsamakla birlikte, yasada kurumsal ynetim kurallarina
da yer verilmistir. Avrupa Birligi de yetkili agizlardan Sarbanes-Oxley yasasinin
getirdigi kurumsal ynetim, denetim ve muhasebe standartlarini srekli destekledigini
vurgulamistir (Horne ve dig. 2005:7).
Bu bilgilerden anlasilacagi zere kurumsal ynetimin son yillarda teoride ve
uygulamada neminin artmasina neden olan Iaktrler baslica sunlardir:
Finansal krizler
Isletmelerin iyi ynetilememesi sonucu olan iIlaslar
Yatirimcilarin ykselen rol ve beklentileri
Kresellesme ile birlikte gelen rekabet
1.2.2. Kurumsal Ynetimin Teorileri
1.2.2.1. Mlkiyet ve Kontrol
Mlkiyet-kontrol ayirimi olarak da adi geen mlkiyet dsnceleri kurumsal ynetim
dsncesinin ilk dsnce basamagini olusturmaktadir.
Mlkiyet-kontrol ayrimi, sirketin ynetiminin sirketin hisselerine sahip olan, dolayisiyla
ekonomik anlamda sirketin sahibi durumunda bulunan ve sirket krinin da sahibi olan
hissedarlarin elinden ikmasi ve bu hususta ynetim kurulu yelerine, murahhaslara ve
hatta ortakligin ynetiminde grev yapan diger st dzey elemanlara yetki verilmesini
iIade eder (Pasli, 2005:30).
Mlkiyet teorilerinin Iazlaca uygulandigi Iirmalarda Iirma sahiplerinin ve
yneticilerinin alacaklari sorumluluklarin hukuki erevesi kesin olarak belirtilmemistir.
Firma ncelikle Iirma sahiplerinin kararlari dogrultusunda ynetilmekte, yneticiler ise,
geri planda kalmaktadir. Ayrica, yneticiler yalnizca Iirma sahiplerine hesap vermekte;
buna karsin Iirma sahiplerinin herhangi bir hesap verme ykmllkleri
bulunmamaktadir (Aktan, 2006:9).
9
Berle ve Means taraIindan iIade edilen sirketlerde ortaklik ve yneticiligin bir birinden
ayrilmasi olgusu, kurumsal ynetimin hitap ettigi en temel sorunun kkenini
olusturmaktadir. Bu temel atisma kategorisinde hissedarlar sirketi kontrol eden
proIesyonel yneticilerin sirket degerini kendilerine aktarmalari seklindeki smrs ile
karsi karsiyadirlar (Kula, 2006:23).
1.2.2.2. Veklet Teorisi
Veklet teorisinin (Agency theory) temelleri, Alchian ve Demsetsìn 1972`de ve Jensen
ve Mecklingìn 1976`da yayimladiklari makalelere dayanmaktadir. 1960`li ve 70`li
yillarda iktisatilar, kisiler ve gruplar arasindaki risk paylasimini arastirmaktaydilar
(Clarke, 2004:79)
Veklet teorisi, amalari ve ikarlari Iarkli iki kisinin (taraIin) bir biri ile yardimlasmak
durumunda ortaya ikan sorunlari inceleyen bir yaklasimdir (Koel, 1998:257). Veklet
teorisinin temelinde ynetimin krla ilgili tercihlere verdigi agirligin ynetimin sahiplik
payinin bir Ionksiyonu oldugu tartisilmaktadir. Daha sonraki arastirmalar, byk paya
sahip dis ortaklarin, yasal koruma ve kredi verenlerin gzlemleri ile birlikte kri en st
dzeye ikarmayi saglamaya ynelik bir g oldugunu ortaya koymustur (Thomsen,
2004:33).
Mlkiyet- kontrol ayrimi ve birtakim ynetimsel dnsmlerden sonra, bazi
anlasmazliklar ve ikar sorunlari yine mevcudiyetini korumaktaydi. Ancak, bu dnemde
Ikinci Dnya Savasinin ortaya ikmasi ve bati ekonomilerini de etkisi altina almasi,
diger taraItan uluslararasi ticaretin artmasi ve uluslararasi sirketlerin (multinational
corporations) kontrol edilemez byme hizlari, bu konularin mzakere edilmesine
uzunca bir ara verilmesine sebep olmustu. Bu arada, neo-klasik iktisatilar pazar
degisikligini temel alan kaynak tahsisi (theory oI resource allocation) teorisinin
gelistirmeye alismaktaydilar ve ekonominin verimlilik alaninin analizleri ihmal
edilmekteydi (Clarke, 2004:4).
Veklet veren belirli sonulara ulasabilmek iin vekilin yardimina ihtiya duymaktadir
ve vekil de bu sonulara ulasmak iin gerekli olan Iaaliyetleri gereklestirmektedir.
Isletmelerde sahiplik ve yneticiligin ayrilmasi ve ynetimin proIesyonel yneticilere
gemeye baslamasi ile birlikte isletmenin perIormansinin kim taraIindan, nasil ve
10
nereye kadar kontrol edilecegi nemli bir sorun olarak belirmistir. Amaca ulastiracak
isler konusunda vekil daha Iazla bilgiye sahiptir. Veklet veren, esitli tesvik kontrol
nlemleri ile vekilin amalari dogrultusunda alismasini denetlemek isteyecektir. Bu
sorunun nasil zmlenecegi veklet yaklasiminin ugrastigi konular arasindadir.
Vekalet yaklasimi asagidaki sorulara cevap bulmaya alismaktadir (Koel, 2001:289)
Arzu ve ikarlari Iarkli ve ikar atismasi iinde olan taraIlarin birbirini nasil
kontrol edecegi,
TaraIlar arasindaki bilgi akisinin nasil dzenlenecegi,
TaraIlar arasinda en etkin iliskinin hangi yolla saglanabilecegi.
Veklet teorisinde, yapilan kontrata uygun olarak isletme sahibi ile ynetici arasinda bir
kontrol iliskisi sz konusudur. Bu ynyle, vekalet teorisi uygulamalarinda hem
sahiplerin menIaatlerini korumak hem de vekillik maliyetlerini azaltmak iin vekil-
isveren iliskisine paralel olarak cret planlamasi ve kademeli ynetim yapilari gibi
esitli mekanizmalar gelistirilmistir (Schoorman ve dig., 1997:23). Buna gre, ilk
mekanizma, eger vekil konumundaki ynetici, sahibinin bekledigi rgtsel amalari
basariyla gereklestirebiliyorsa karsiliginda belli bir cret kazanabilmelerinin sz
konusu olmasidir. Bunun sonucu, mlkiyet sahibinin beklentilerini gereklestiren ve
onunla uyumlu bir ynetsel iliski sergileyen yneticiler motive olmaktadir. Bunun
yaninda, vekil, tesvik planlari sayesinde nemli bilgi avantajlarina, rgtsel isleyisi
srdrmeye ve dzenliligini korumaya daha istekli olmaktadir. Ikinci mekanizma ise,
isletme ya da mlkiyet sahiplerinin, perIormans hedeIleri ve perIormansi kriterlerini
dikkate alarak yneticileri kontrol etmelerinin var olmasidir. (Akin, 2004:132)
Yneticiler ve hissedarlar arasindaki vekalet sorununun zlmesine ynelik olarak
asagidaki neriler verilebilir (Denis, 2001: 195-197):
Baglayici szlesmeler yapmak,
Denetleme,
Tesvik edici dzenlemeler yapmak.
11
Veklet teorisinde geerli ynetsel uygulama Iarkliliklarindan birisi, isveren ve ynetici
arasinda risk unsurlarindan kaynaklanan atismalarin var olmasidir. Bu nedenle kontrol
tarzi ve biimi belirtilmemelidir. Yine, bu teoriye gre, eger isverenin ynetici zerinde
kontrol esitli kosullara bagli kilinmis ise btnyle karar verebilme yetkisi duruma
gre degisebilecektir. Bunun sonucunda mlkiyete dayali ynetsel iliskilerde bazen
sahiplerin bazen de yneticilerin agirlikli ynlendirme gc olacaktir. Yaklasimin kritik
noktasi, ortaklarin vekile yetki devretmesidir (Schoorman ve dig., 1997:33)
1.2.2.3. Temsil (Hizmetkrlk) Teorisi
Hizmetkrlik Teorisi (Stewardship Theory) olarak anilan bu yaklasim, varsayimlari
aisindan aslinda vekalet teorisinin tam karsiti olarak dsnlebilir (Koer, 2005:20).
Temsil teorisinde, rgt yapisinin yeni bastan bir dzenlemeye tabi tutuldugu ve
sorumluluklarin yeniden olusturuldugu bir hukuki-ekonomik dzenleme sz konusudur
(Akin, 2004:33).
Temsil yaklasimi, ayni zamanda, sahiplerin ilgi ve birikimlerini uygun ynde ve tarzda
harekete geirmek iin motive olan yneticilerin durumlarini aiklayan, temelde
psikoloji ve sosyolojiye dayanan bir teoridir. Temelinde, ikar davranislari kriter olarak
alinmistir; bireycilikten ok, Iaydaci bir karakterle kolektiI ve rgtsel davranislari
tercih eden ynetici modelinin varligi grlmektedir (Block, 1993:245).
Bu davranis tipleri arasinda bir seim yapildiginda, temsilci davranislarinin, rgt
ikarlarina aykiri olmamasi ve isbirligine nem veren taraIiyla, yalnizca kendi
ikarlarini nceleyen davranislara endeksli bir boyuta sahip olmadigi grlmektedir.
Schoormanà gre, bu sekilde bir davranisla gerek isletme sahibi gerekse temsilcinin
ikarlari ayni dogrultuda olmayabilir. Hatta, temsilci, isbirligi davranisindan daha Iazla
bir yarar algiladigi iin rasyonel davranislara da ynelebilmektedir (Schoorman ve
dig.,1997:24). Bu durumda, sahiplerin ikarlari iin alisan ynetici aisindan motive
olma, ynetme ve sorumluluk alma bir prensip haline gelmektedir. Yaklasimin
temelinde proIesyonel yneticilerce, sahiplerin kazanlarini koruma abalari nem
kazanmaktadir (Akin, 2004:133)
Schoorman ve arkadaslarina gre, ynetimde kendilerine yetki ve ayricalik verildiginde
isletme amalarina agirlik veren hizmeti abalarinin kolaylastirilmasindan
12
kaynaklanmaktadir. Ancak, bu tr bir yapi, veklet teorisindeki insanin etkinligini
azaltabilmektedir. Bununla birlikte, hizmet (steward) modelindeki insan anlayisinda,
hizmetkarlarin bireysel amalarindan ok rgtsel amalara ulasmak istedikleri iin
Iaydalarini maksimize etme niyetleri sz konusudur. Bunun sonucunda, yneticiler,
isletme sahipleri taraIindan siradan biri gibi alistirilma endisesi olmadan strateji
belirleyecek yetkiye sahiptir ve tm isletme etkinliklerinden kesin olarak sorumludurlar
(Clarke, 2004:121)
Temsilcinin ynetsel srelerde bir lider donanimina sahip olmasi da Iarkli bir neme
sahiptir. Bu vizyon iki asamali bir sreci gerekli kilmaktadir: Birincisi, isletme misyon
ve amalarini belirleyecek temsilcinin konumu; digeri ise, yetkilendirdikleri temsilci
iin sahiplerin ynlendirici konumudur. Ilki, baskalari zerindeki bir kisinin etkisinin
olmasindan; ikincisi, isletmenin daha genis misyonu iin kisisel baglilik ve kisisel ama
duygusundan ortaya ikar. Hem sahipler hem de yneticiler bir temsilcilik iliskisini
tercih ettiklerinde olusan durum, grubun perIormansini arttirmak iin dzenlenen gerek
bir sahiplik-temsilcilik iliskisidir ve ynetici, bir temsilcinin psikolojik proIiline sahiptir
(Mintzberg ve Quinn, 1996:76)
1.2.2.4. Paydaylk (kar Ortaklg) Teorisi
nceleri isletmelerin en nemli amaci kr elde etmek ve ortaklara iyi bir kr dagitimi
saglamak olarak grlmekteydi. Ve basarili bir Iinansal yapi isletmelerin basarili
sayilmalari iin yeterli kabul edilmekteydi (zalp, 2003:1). Paylasimci teriminin ilk
kullanimi StanIord Arastirma Enstits'nn (SAE) 1960'li yillardaki alismalarinin
sonucunda dogmustur. Daha sonra bu kavram, Igor AnsoII ve Robert Steward'in
alismalariyla gelistirilmistir. StanIord Arastirma Enstits, yneticilerin
paylasimcilarin destekledigi amalari gereklestirebilmek iin toplumun, bor
verenlerin, tedarikilerin, msterilerin, alisanlarin ve hissedarlarin kaygilarini
anlamaya ihtiya duyduklarini ileri srmektedir. Bu destek uzun sreli basari iin
gereklidir. Bu nedenle ynetim, aktiI bir sekilde isletme stratejileri srdrebilmek iin
tm paylasimcilarla olan iliskilerini dikkatle incelemelidir (Freeman ve McVea,
2001:2).
Sirketin hissedarlar disindaki gruplara karsi sorumluluklarinin neler oldugu literatrde
olduka genis yer bulan bir tartisma konusudur. Bu konu zerine yogunlasan alismalar
13
Paydaslik Teorisi (Stakeolder Theory) olarak nitelendirilen yaklasimi ortaya ikarmistir.
Bu yaklasimda sirketle ikar iliskisi olan tm gruplar, 'paydas olarak adlandirilmakta
ve yneticilerin paydaslara karsi sorumluluklari incelenmektedir (Koer, 2005:21).
Aktan, paydaslari (ikar gruplari); Iirmanin Iaaliyetleri ile dogrudan veya dolayli
iliskiler ierisinde olan, Iirmanin Iaaliyetlerinden pozitiI veya negatiI dissallik elde eden
kisi ve/veya kurumlar olarak tanimlamistir. Isletme ile karsilikli ve ayni dogrultuda olan
menIaat sahibi kisiler paydas olarak adlandirilmistir. alisanlar, msteriler, rakipler,
tedarikiler, toplum ve devlet Aktan` a gre menIaat sahibi kisi ve gruplardir (Aktan,
2006: 3).
Paydas teorisinde paydaslar ile ilgili esitli siniIlandirmalar yapilmistir. Pek ok degisik
siniIlandirmalar olmasina ragmen paydaslari ayni sekilde gruplandirdiklari grlmstr.
Bu siniIlandirmalari yaparken kesin bir sinir izmek mmkn degildir. nk
isletmenin aik bir sistem oldugu ve bazi durumlarda ikincil paydaslar ve birincil
paydaslar i-ie geebilmektedir.
Davis ve arkadaslari paydaslari birincil ve ikincil paydaslar olarak siniIlandirmislardir.
Bu durumda birincil paydaslar, isletmeyle hukuksal ve szlesmeli olarak isletmeye bagli
olanlar; ikincil paydaslar ise birincil paydaslarin disinda kalan diger paydaslardir.
Davis ve arkadaslari birincil ve ikincil paydaslari su sekilde belirtmislerdir (Davis ve
dig., 1993:86):
Birincil Paydaylar
Birincil paydaslar, ynetimle yakin iliskisi olan paydaslardir.
Sahipler, hissedarlar
alisanlar
Msteriler
Tedarikiler
Rakipler
Toptancilar ve perakendeciler
14
Kredi veren Iinans kurumlari
Sendikalar
kincil Paydaylar
Ikincil paydaslar; isletme ynetimiyle yakin iliski iinde olmayan isletmenin
Iaaliyetlerinden dogrudan veya dolayli yoldan etkilenen ve etkileyen paydaslardir.
Yerel ynetimler
Sosyal gruplar
Medya
Devlet
Yabanci lkeler
Btn toplum
Firmalar, paydaslarinin davranislarindan etkilenirler. Firmanin sagduyulu ynetimi,
evreyi kullanir, paydaslarla iliskileri ierir, genelde uygun ynetimin bir parasidir. Bu
ynetim modelinin temel varsayimi, kurum Iikrinin temel amacinin Pazar basarisi
olmasidir. Firma bakisi, paydaslarinin bir parasi oldugu evrenin gelir, Iayda, ve temel
elde etmek iin ynetilmek zorunda oldugudur, bylece hissedarlara geri dns
saglanabilir (Freeman, 1984:23).
Geen zamanla birlikte isletmelerinin iliskide oldugu bu toplumsal taraIlarin sayisi
artmis ve iliskileri de olduka karmasik hale gelmistir. Freemanà gre, isletme disi
gruplarla ne kadar gl iliskiler olursa, ortak hedeIlerin gereklestirilmesi o kadar
kolaylasacak, aksi halde iliskiler ktlestike ortak hedeIlere ulasilmasi zorlasacaktir.
Bu yaklasim 'paydas teorisinin temel nermesini olusturmaktadir. Paydas teorisi
ncelikle bir stratejik ynetim kavramidir. Paydas teorisinin amaci rekabet avantaji
gelistirmek iin organizasyonun i ve dis evresi ile olan iliskilerini glendirmesine
yardimci olmaktir (Aktan ve Br, 2010).

15
1.3. Kurumsal Ynetimin Amac ve Kazanmlar
1.3.1. Kurumsal Ynetimin Amac
Kurumsal ynetim anlayisinin isletmelerde uygulanabilmesinin bir ok amaci vardir.
Aktan, bu amalari kisaca zetledigini belirtmistir. Kurumsal ynetimin baslica
amalarini maddeler halinde su sekilde aiklayabiliriz (Aktan, 2006:7)
Sirket st ynetiminin sahip oldugu g ve yetkilerin keyIi kullaniminin
engellenmesi; bir baska iIadeyle ynetimin g ve yetkilerini ktye kullanarak
kendilerine zel menIaatler saglamalarinin ortadan kaldirilmasi,
Yatirimci haklarinin korunmasi,
Sirket hissedarlarinin adil ve esit muameleye tabi tutulmasinin saglanmasi,
Sirketle dogrudan iliski ierisinde bulunan menIaat sahiplerinin haklarinin
korunmasi ve gvence altina alinmasi, bu erevede rnegin, azinlik haklarinin
korunmasi,
Sirket Iaaliyetleri ve Iinansal durumu ile ilgili olarak kamuyunun aydinlatilmasi
ve seIIaIligin saglanmasi, bu erevede hisse senetleri borsada islem gren
sirketlerin seIIaI olmalari ve kurumsal yatirimcilar ve diger menIaat sahipleri
iin nem tasiyan bilgiyi zamaninda ve eksiksiz kamuoyuna aiklamalari,
Ynetim kurulunun sorumluluklarinin aik olarak belirlenmesi,
Sirket st ynetiminin karar ve eylemleri dolayisiyla hissedarlara ve diger
menIaat sahiplerine hesap verme ykmllgnn temin edilmesi,
Vekalet maliyetlerinin (agency cost) azaltilmasi;
Sirket kazancinin pay sahiplerine ve daha genel olarak tm menIaat sahiplerine
haklari oraninda geri dnsmnn saglanmasi,
Byk hissedarlarin azinlik hisselerine el koyma tehlikesinin nne geilmesi,
Uzun vadeli yatirim yapan kurumsal yatirimcilar aisindan gven tesis edilmesi
ve sermaye maliyetinin dsrlmesi, sirketin hisse senedi ihraci yoluyla
Iinansman kaynaklarina kolay erisim imkanlarinin arttirilmasi,
16
Risk alan sermayedar ile karar veren proIesyonelin ikar eliskisinin kurallara
baglanarak kontrol altina alinmaya alisilmasi
Seren, kurumsal ynetim amalarina daha dar bir perspektiIten bakmistir. Serenè gre
kurumsal ynetimin amalari (Seren, 2002:6):
Ilgili taraIlarin karsilikli hak ve ykmllklerinin belirlenmesi,
Sirket ynetiminde seIIaIligin saglanmasi,
Yatirimci gveninin saglanmasi,
Sirket perIormansini artirarak, istikrarli byme ve yksek krlilik
saglanmasidir.
Kurumsal Ynetim zerine yapilan alismalarin pek ogunda, her lke iin geerli tek
tip bir kurumsal ynetim modelinin olmayacagi ve olusturulacak modelin lke
dinamikleri ve sirketin ortaklik dagilimiyla rtsmesi geregi zerine yeterince
durulmustur. Tm Kurumsal Ynetim yaklasimlarinda amalanan, hissedarlar adina
halka aik anonim sirketi yneten ynetim kurullarinin, Iaaliyetleri sresince adillik,
seIIaIlik, hesap verebilirlik ve sorumluluk ilkelerine gre hareket etmeleridir (Demirbas
ve Uyar, 2006:36).
Demirbas ve Uyarà gre bu amacin gereklesmesi sirasinda (Demirbas ve Uyar,
2006:36):
Isletmelerin etkin ynetimi ile hissedar kazancinin en st dzeyde
gereklestirilmesi,
Isletme Ionlarinin akillica ve verimli bir biimde kullanilmasi iin isletmelere
gvenen yatirimcilarin haklarina en st dzeyde ncelik verilmesi ve zen
gsterilmesi,
Daha Iazla seIIaI, drst ve ortaklarina, alisanlarina, topluma ve evreye karsi
daha Iazla sorumlu olmanin ve hukukun stnlgnn isletme bilincine
yerlestirilmesi,
saglanmalidir.
17
1.3.2. Kurumsal Ynetimin nemi
1980`lerin ikinci yarisindan itibaren yasanan kredi ve bor skandallari, sirket
ynetiminin ve kaynaklarinin istismar edilmesi, dogal kaynaklara ve evreye verilen
zararlar, sirketlerin Iaaliyetlerinin eksik ve yaniltici bir sekilde kamuoyuna aktarilmasi,
sirket iIlaslari, yatirimcilarin, ortaklarin ve beraberinde sirketle is yapan destek
birimlerinin ugradigi kayiplar ve sirketlerle ilgili olarak ortaya ikan diger krizler bir
kurum olarak sirketlerin mesruiyetini ve kamuoyu nndeki gvenini tartismaya aik
hale getirmis, sermaye piyasalarina olan gvenin sarsilmasina neden olmustur. Yasanan
bu olumsuzluklarin arkasinda yatan temel neden olarak kurumsal ynetimdeki
basarisizliklar gsterilmektedir (Shelton, 1998:2).
OECD, Uluslararasi Finans Kurumu(IFC) ve Dnya Bankasi gibi kuruluslar 2000
yilindan bu yana kurumsal ynetim ilkelerinin yayginlasmasi iin yogun bir aba
gstermektedirler. Diger taraItan derecelendirme kuruluslari Kurumsal Ynetim
derecelendirmesini kredi degerlendirmesinin zorunlu bir gesi olarak grerek bu konuda
degerlendirme yntemleri gelistirmislerdir. lkelerin ve sirketlerin kredibilitelerini
degerlendirmek konusunda nde gelen kuruluslardan biri olan Standard & Poor's(S&P)
da, sirketlerin degerlendirilmesinde, ynetim srelerini sirket ortaminda inceleyerek
sirketlerin ne lde Kurumsal Ynetim Risklerinden arindirildigini len uluslarasi bir
metodoloji gelistirmistir. Diger yandan gerek S&P 500 iinde gerekse ISE iinde
olusturulmasi planlanan 'Kurumsal Ynetim Endeksi', gerekse esitli borsalarda bu
amala kurulan ayri pazarlar Kurumsal Ynetimin bir rekabet avantaji olarak
kullanilmaya baslandigina isaret etmektedir (Metin, 2004:7).
Gerek lke iinde, gerekse lke disinda kaynak yaratan kisi veya gruplar, haklarini
koruyacak yasal dzenlemelerin olmamasi halinde ya sz konusu lkelerde yatirim
yapmama karari almakta, ya da yatirim yapsalar bile gl sirket ynetim standartlari
olan lkelerle kiyaslandiginda yeterli hukuksal dzenlemelere sahip bulunmayan
lkelere sagladiklari kaynaklar iin daha yksek bir risk primi talep etmektedirler. Bu
da kaynak ihtiyaci bulunan lkelerin kaynak maliyetlerini artirmaktadir. Bu nedenle
kurumsal ynetim, ekonomik etkinlik ve byme aisindan son derece nemli sonular
dogurmaktadir. Etkili bir kurumsal ynetim Iirma degerinin maksimize edilmesi
konusunda sirket yneticileri zerinde bir baski olusturmaktadir. zel sektrn
18
genislemesi ve daha rekabeti bir piyasa ekonomisinin yaratilmasiyla birlikte, etkili bir
kurumsal ynetimin sz edilen bu kkl ekonomik degisimlerden ekonomik yararlar
saglayabilmek iin anahtar bir role sahip oldugu gn getike anlasilmaktadir (Tuzcu,
2003:2).
Iyi bir ynetim basta dis kaynakli olmak zere tm sermaye sahiplerinin mevcut sisteme
gven duymasina yardimci olur. Bu nedenle, kurumsal ynetim konusunun son yillarda
gndem olusturmasi kainilmaz bir olgudur. Ayrica yasanan rekabet, sirketlerin
yasamsal Iaaliyetlerini srdrebilmeleri iin iliski iinde oldugu tm kesimlerle yakin
bir iletisim kurmasi gerekliligini dogurmaktadir. Bu iliski ve iletisimi saglikli bir sekilde
srdrebilmenin yolu olarak grlen kurumsal ynetim anlayisinin nemi her geen gn
artmaktadir (Tuzcu, 2003:7).
Grbz ve Ergincan, kurumsal ynetimin nemini yneticilerin yetkilerinin sinirlanmasi
aisindan da ele almislardir. Sermayedarlar girisimciye sermaye sagladiktan ve kontrol
girisimciye devrettikten sonra, gelecekteki nakit akimlarini kaynak sahiplerine
aktarmalari iin zorunluluklari kalmamaktadir. Sirketin varliklari zerindeki kontrol,
yneticinin elinde oldugu iin, ynetici nakit akimlarina el koyabilir veya maastan ayri
gelir ve yksek cret temin edebilir (Grbz ve Ergincan, 2004:6). zellikle perIormans
ile dogru orantili olmayan yksek cretler dendigi ve tesvik primlerinin kisa dnemli
oldugu durumlarda, sirket sahiplerinin st dzey yneticilerin cretlendirmeleri ile ilgili
byk bir sz hakki olmalidir. Yatirimcilarin, cretlerde byk etkisi olan icraci
olmayan yneticilerin atanmasinda hemen hemen hi rol olmadigindan, bu gereklilik
ancak bu sirketlerin kurumsal ynetime daha Iazla ve direk katilimlari ile karsilanabilir
(Dimsdale ve Prevezar, 1994:117).
Oysaki hissedarlarin yatirimci haklarinin, alacaklilarin reorganizasyon ve tasIiye
haklarinin yaygin olmasi ve dzenleyiciler ile mahkemeler taraIindan iyi uygulanmasi
halinde, yatirimcilar sirketlere Iinansman saglamaya istekli olabilirler. Ancak, yasal
sistemin disaridaki yatirimciyi korumadigi durumlarda, disaridan Iinansman saglama
politikasi saglikli sekilde islemeyebilecektir (Grbz ve Ergincan, 2004:7)
Aktan ise kurumsal ynetimin neminin artmasina neden olan gelismeleri siralamistir.
Kurumsal ynetimin nem kazanmasina neden olan Iaktrleri bir ka ana baslik altinda
zetlemek mmkndr (Aktan, 2006:8).
19
Sirket skandallar
zellikle 1990`li yillarda ard arda ortaya ikan sirket skandallari kurumsal ynetime
olan ihtiyaci arttirmistir. ABD`de Enron ve WorldCom, Italya`da Parmalat, Hollanda`da
Ahold ve in`de Yanguangxia skandallari gzleri bir anda sirket ynetim ve
denetimlerine evirmistir.
Kreselleyme ve uluslararas sermaye hareketlerinin hz kazanmas
Gnmzde yatirimcilar hisse senedi yatirimi yaparken sadece kendi lkelerinin
ortakliklari ile sinirli kalmamakta, yerkrenin her ksesindeki yatirim aralari ile
ilgilenmektedirler. Bu durumun gelisen piyasalara etkisi ise, verimliligin, yatirimlarin,
gelirin ve ihracatin artmasi ile Iinans piyasalarinin derinlesmesi, gelisen piyasalara
uluslararasi sermaye akisinin hizlanmasi olmaktadir. Diger taraItan artan uluslararasi
ekonomik bagimlilik gelismekte olan piyasalarin uluslararasi Ion kaynaklari ve portIy
yatirimlari ile piyasalardaki dalgalanmalara karsi hassaslasmasina sebep olmaktadir
(Stone, Hurley, Khemani 1998:3 ). Dolayisiyla ortakliklar, uzun vadeli ve yatiriminin
karsiligini almak konusunda sabirli olan sermayeyi kendilerine ekebilmek iin
gvenilir ve genel kabul grms kurumsal ynetim dzenlemeleri yapmak
durumundadirlar. Ayrica yatirimcilar denizasiri lke ortakliklarina uzun vadeli yatirim
yapabilmek iin gven unsurunu n planda tutmakta, yatirim yapmadan nce 'oyunun
kurallarini anlamak istemektedir. Tm dnyada yatirim yapmak iin aranan gveni,
basarili kurumsal ynetim sistemi olusturulmasina ve olusturulan kurumsal ynetim
sisteminin korunmasina ynelik temel prensiplerin belirlendigi uluslararasi bir anlasma
saglayabilir (Sehirli, 1999:14).
Finansal krizler
Finans piyasalarinin entegrasyonu neticesinde ortaya ikan global Iinansal krizler pek
ok lkeyi ve pek ok sirketi etkileyebilmektedir. Hisselerin yayilmasi ya da
kreditrlerin ogalmasi denetim ihtiyacini ortaya ikarmakta ve kurumsal ynetim
anlayisini uygulamaya zorlamaktadir. Bu ihtiya kriz dnemlerinde daha da artarak
ortaya ikmaktadir. zetle, kurumsal ynetim, Iinansal krizlere karsi daha dayanikli bir
sirket yapisi ngrmektedir. (Aktan, 2006:8)

20
zelleytirme
1980`li yillardan itibaren tm dnyada yayginlasan zellestirme uygulamalari kurumsal
ynetimin nem kazanmasinda dolayli olarak etkili olmustur. Kamu mlkiyetinde olan
kamu tesebbslerinin zel mlkiyete gemesinin ardindan Iinans piyasalarina sermaye
tedariki iin ynelmeleri ve sirket evliliklerine ynelmeleri kurumsal ynetim
ilkelerinin nem kazanmasina neden olmustur (Aktan, 2006:9).
1.3.2.1. Kurumsal Ynetimin Aile Sirketleri in nemi
Trkiye`de aile sirketleri azimsanamayacak lde Iazla oldugundan kurumsal
ynetimin bir de aile sirketleri aisindan nemine bakmakta yarar grlmektedir.
Ekonomik kalkinma aisindan tasidiklari byk nem nedeniyle, aile sirketlerinde
kurumsal ynetim konusu kapsamli olarak incelenmektedir. Aile sirketleri, kendilerine
zg avantajlarina bagli olarak hizli bir perIormans artisi gsterse de, sirketler
bydke aile iki konuda yetersiz kalmaktadir: Bunlardan ilki ynetimdir. Bir ailenin
devamli basarili yneticiler yetistirmesi mmkn olmadigindan ve isler gelistike baska
sahalara girilmesinden dolayi, sermayedar zm olarak bir yneticiyle anlasmak
ihtiyaci duymaktadir.
Sermayedar, sirketi ynetmesi iin proIesyonel yneticiyi belli bir cret karsiliginda
grevlendirmektedir. Bylece, risk alan sermayedar ve cret karsiliginda karar alan
proIesyonel ynetici rolleri ortaya ikmakta, kisacasi sahiplik ve ynetim birbirinden
ayrilmaktadir. Bu ayrim sz konusu oldugunda ise etkin bir sekilde isleyen sistemlerin
kurulabilmesi iin kurumsal ynetim n plana ikmaktadir. Aile sirketlerinde kurumsal
ynetimi n plana ikaran ikinci konu ise sermayedir. Aile sermayesinin yetersiz kaldigi
durumda, ortaklik, kurumsal yatirimcilar, Iinans kurumlari ve bireysel yatirimcilara
dogru genisleyen bir sermaye yayilmasi sz konusu olmaktadir. Bu sekilde ortakliklarin
kurulmasi sonucunda taraIlarin birbirlerine karsi olan sorumluluklari kurumsal ynetimi
zorunlu kilmaktadir. Zira, kurumsal ynetim, mlkiyet sahibinin sermaye ortakligindan
dogan haklarinin korunmasini ve gelistirilmesini saglamaktadir.
Kurumsal ynetim, aile sirketlerinde srdrlebilirlik aisindan baslica kosul olan aile
ve sirket arasindaki iliskilerin dzenlenmesi aisindan da byk nem tasimaktadir.
rnegin, aile sirketlerinde gelistirilecek olan kurumsal ynetim dzenlemeleriyle,
21
proIesyonel yneticilerin perIormans seIIaIligi ve perIormans bazinda cretlendirme,
kariyer gelisim yollarinin aile yeleri taraIindan tikanmamasi, proIesyonellerin ve aile
yelerinin ayni perIormans sistemine tabi olmalari ve yetkilendirmede ve karar almada
sorumluluk gibi beklentilerine yanit verilerek, yetenekli yneticilerin sirkete
kazandirilmasi mmkn olabilir. Yine sirketin nemli bir menIaat grubu olarak
ynetime katilmayan aile kkenli hissedarlarin, sirket perIormansini sorgulama, temett
dagitimi, borlanma gibi nemli politikalarda ve ciddi stratejik kararlarda sz sahibi
olma, seIIaIlik ve aile yelerinin istihdami iin kurallarin belirlenmesi gibi beklentileri
karsilanarak sirkete byk zarar verecek olasi ikar atismalarinin nne
geilebilecektir.
Aile sirketlerinde srdrlebilir perIormans iin kritik konular arasinda yer alan diger
bir nemli unsur da yedekleme planidir. Kurumsal ynetim ile aile sirketlerinde
ynetimin yeni kusaklara devredilmesi sreci planli bir sekilde ynetilerek, proaktiI bir
yaklasimla bu hassas dnemde olasi krizlerin nne gemek mmkndr. Ayni
zamanda, sirkete kaynak saglayan kredi kuruluslari veya kurumsal yatirimcilar gibi
kuruluslarin beklentilerinin karsilanmasi, sirketin Iinansman ihtiyacinin daha dsk
maliyetle ve istikrarli bir sekilde temin edilmesini mmkn kilacaktir.
Bylece, kurumsal ynetim, menIaat sahiplerinin beklentilerinin dengeli bir sekilde
ynlendirilmesine olanak taniyarak, sirket perIormansinin srdrlebilirligini gvence
altina almaktadir. Bu nedenle, halka aik olmayan sirketler iin de kurumsal ynetim
uzun vadeli basari iin kritik neme sahiptir. Bu erevede, lkemizdeki sirketlerin
byk blmn olusturan aile sirketlerinin basarilarini gelecek nesillere tasiyarak
bymesi nndeki tipik engellerin ortadan kaldirilmasi kurumsal ynetim ile
mmkndr. Kurumsal ynetim, gen nesil aile yelerinin sirket iinde alabilecegi
rollerin belirlenmesi srecinin net olmamasi, nesiller arasi geis asamalarinda sorunlar
yasanmasi, aktiI ve pasiI aile yeleri arasindaki beklenti Iarkliliklari gibi sorunlarin
nne geerek byyen ailenin sirket ynetiminde katkisini korurken sirketin krli bir
sekilde bymesini amalamaktadir. (TKYD ve Deloitte, 2006:7)
Gney aile sirketleri iin, aileyi birlikte tutan Iaktrlerin zamanla degismekte oldugunu
vurgulamis, duygunun ve sevginin yerini akil, iliskilerin yerini sonu, birlik beraberligin
22
yerini ise rekabet alir diyerek; byle bir yapiyi devam ettirebilmek byk lde emek,
aba ve zen gerektigi konusuna deginmistir (Gney, 2008:275).
Aile iliskilerinin kurumsallasmasi, genelde zerinde dsnlmeyen ama aile
sirketlerinde en temel problemleri yaratan bir konudur. Kurumsallasma sistem haline
gelmek` olarak tanimlandigina gre, sadece sirketin sistem haline gelmesi yetmez. Aile
iliskilerinin de bir sistem haline getirilmesi, bunun iin de aile sirketlerinin yeniden
yapilandirilmalari gerek. Yeniden yapilanma ile sirketlerde yeni bir organizasyon yapisi
olusturulmali ve bu yapi iinde yer alan herkesin grevi, yetkileri ve sorumluluklari
yazili olarak belirlenmeli. Bu sirketlerde uygulanabilecek bir grev yetki ve sorumluluk
ynetmeligi ve personel ynetmeligi olusturulmali. Bylece bu isletmelerde karar alma
sreci belirli kurallara baglanir ve isletmenin kurumsallasmasi iin bir adim atilir. Diger
taraItan bu tr isletmelerde is tanimlari yapilmali, is plani ve akislari dkmante
edilmeli, iyi bir is ve belge akisi saglanmali. Etkin bir raporlama sistemi kurulmali ve
ynetimin gereksinim duydugu bilgiler gncel olarak raporlanmali. Maliyet ve stok
kontrol saglamak, maliyet azaltilmasina gitmek iin etkin bir muhasebe ve raporlama
sistemi kurulmali. Daha sonra bte uygulamalarina baslanmali. Blmlerin daha
sistemli hale getirilerek blmler arasi belge ve bilgi akisi saglanarak, blmlerin daha
etkin ve verimli alismasi saglanmali. AktiI bir pazarlama blm kurularak isletmenin
yurtii ve yurt disi pazar payi artirilmali. Sonu olarak, aile sirketlerinde mevcut
sistemleri yamamak, onarmak gibi yntemlerle dzeltilmesi olduka zordur ve de
mevcut sistemi daha da iinden ikilmaz hale gelebilir. Bu nedenle aile sirketlerinin
tmyle yeniden yapilandirilmalarinda yarar var (Saglam, 200?)
1.3.3. Kurumsal Ynetimin Faydalar
Iyi bir kurumsal ynetim, sirketlere Iinansman kolayligi, sermaye maliyetinin dsk
tutulmasi ve sermayenin verimli kullanilmasini saglar, yerli yabanci yatirimcilarin
gveni kazanilarak uzun vadeli sermaye girisi hizlanir. Ulusal ekonomilerin istikrarli bir
byme ortami iinde olmalari uluslararasi ekonomik dzendeki istikrari saglamaktadir.
Kirilganlik azalacagindan olasi bir kriz daha az zararla atlatilabilecektir (Ko,
2004:227).
23
Seren, kurumsal ynetimin Iaydalari konusuna dar aidan bakabilmis ve nemli
Iaydalarini zetleyebilmistir. Serenè gre kurumsal ynetimin baslica Iaydalari su
sekildedir (Seren, 2002:6):
Sirketlere duyulan gvenin artmasi,
Kalici ve istikrarli, uluslararasi sermaye akimlarinin ve kurumsal yatirimcilarin
ekilmesi,
Finansman ihtiyacinin uluslararasi sermaye piyasalarindan daha kolay temin
edilebilmesi,
Dinamik ve rekabeti sirket, sektr ve piyasalarin olusumu olarak sayilabilir.
Aktan, kurumsal ynetimin saglayacagi Iaydalarina sirkete veya lkeye ve topluma
saglayacagi Iaydalar aisindan bakarak, bu Iaydalari kategorize etmistir. Aktanà gre
kurumsal ynetimin sirket aisindan ve lke aisindan yararlari su sekilde zetlenmistir
(Aktan, 2006:14).
Sirkete saglayacag yararlar
Sirketin Iinans piyasalarindan daha kolay Iinansman teminine imkan saglar; bir
sirket ne kadar iyi ynetilirse sermaye maliyeti o lde azalir. Bu bakimdan
kurumsal ynetimin sirkete saglayacagi en nemli yarar sermaye maliyetini
azaltmasidir.
Likidite sikintisi ierisinde bulunan sirkete nakit para girisi saglar,
Yerli ve yabanci yatirimcilarin gveni tesis edilir ve bylece uzun vadeli
sermaye girisi hizlanir.
Finansal krizlerin daha kolay atlatilmasina imkan saglar,
Sirket varliklarinin degeri ykselir. Bir sirket ne kadar iyi ynetilirse sirket
varliklarinin getirisi o kadar yksek olur. Dolayisiyla, kurumsal ynetim,
sirketin degerini arttirir.
Sirket ynetiminde seIIaIlik ve hesap verme sorumlulugu dolayisiyla
yolsuzluklar azalir,
24
Sirkette g ve yetki istismarini engeller ve keyIi ynetimi ortadan kaldirir.
Tm menIaat sahiplerinin ikarlarina hizmet edecegi iin sirket ile menIaat
sahipleri arasindaki iliskilerin ve diyalogun artmasina katki saglar.
Sirket Iaaliyetlerinde uzun dnemli istikrar saglar,
Sirketin rekabet gcn arttirir,
Sirket krliliginda artis saglar,
lkeye ve topluma saglayacag faydalar
lkenin rekabet gcnn artmasini saglar,
Ekonomik krizlerin daha kolay atlatilmasina yardimci olur,
Finansal derinligin artmasina imkan saglar. Sirket hissedarlarinin haklari ne
kadar iyi korunursa Iinansal sistemin derinligi o kadar Iazla olur. Bu aidan
kurumsal ynetimin bankacilik ve mali sektrn gelismesine olumlu katkilari
sz konusudur.
Sermaye piyasalarinin gelismesine imkan saglar. Sirket hissedarlarinin haklari
ne kadar iyi korunursa sermaye piyasalari o kadar gelismis olur. Hissedar
haklarinin iyi korunmasi ile borsa kapitalizasyonu arasinda dogrusal bir iliski
vardir.
Yurtii tasarruIlarin artmasina ve halka aik sirketlere kaymasina imkan saglar,
Makro ekonomik perIormansin artmasina katki saglar. Daha kolay Iinansman
imkanlarina erisim kolayliklari, sirketin sermaye maliyetini azaltarak toplam
yatirimlarini arttirir, yatirimlarda artis ise yeni is olanaklari yaratir ve
ekonomideki istihdam kapasitesini genisletir. (Bkz. Sekil-1.)

25
Sekil 1. Kurumsal Ynetimin Makro-Ekonomik Etkileri
Kaynak: Aktan (2006:15)
Ulukan, alismasinda kurumsal ynetimin Iaydalarinin yani sira, kurumsal ynetimin
olasi sakincalarina da deginmistir. Bu erevede Ulukan, Eskisehir`de Iaaliyet gsteren
25 isletmenin, 13 isletme sahibiyle ve 12 proIesyonel yneticisiyle yaptigi grsmeler
sonucunda, kurumsal ynetimin olasi sakincalarini belirlemeye alismistir. Bu
alismasinda isletme sahibi ve yneticilerin verdikleri cevaba gre, kurumsal ynetimin
olasi sakincalari Eskisehir`deki 25 isletmenin yneticisi aindan nem sirasina gre
sunlardir (Ulukan, 2005:35):
KIT`lesme ortaya ikar, alisanlar yalnizca kendi islerine odaklasir.
(Isletme sahipleri iin) Kontrol elden gidebilir.
Kurumsallasma srecinin maliyeti yksektir.
Karar alma sreci uzar.
Sistemin yavaslamasi.
Tekrarlar artar.
Koordinasyon eksikligi bas gsterir.
Islere patron (isletme sahibi) gzyle bakilmaz.
Iyi sirket
ynetimi:
KURUMSAL
YNETIM
Daha kolay
Iinansal
kaynaklara
erisim
Yatirim
imkanlarinin
artmasi

Daha Iazla
retim

Istihdam

Issizligin
azalmasi
Yeni is ve
istihdam
olanaklarinin
yaratilmasi
26
Monoton bir is ortami ortaya ikar.
Isletme sahipleri isletme leginde kapsamli dsnmeyi birakirlar.
alisanlar hantallasir.
Asiri Ionksiyonel bir yapi ortaya ikar.
1.4. Kurumsal Ynetim lkeleri
Kurumsal ynetim alaninda dnyada bir ok alisma yapilmis ve yapilmaktadir. Bu
alismalar, her lke iin geerli tek bir kurumsal ynetim modelinin olamayacagini
nemle vurgulamaktadir. Buna gre olusturulacak model lkeye zg kosullari da
dikkate almalidir. Ancak bununla birlikte, genel kabul gren tm uluslararasi kurumsal
ynetim yaklasimlarinda, esitlik, seIIaIlik, hesap verebilirlik ve sorumluluk kavramlari
olmazsa olmaz kavramlar olarak karsimiza ikmaktadir (SPK, 2005:2).
1.4.1. Eyitlik (Adil Davranma)lkesi
Esitlik, adil ynetim ilkesi, kurumun gelecegi ile ilgili olarak tm taraIlarin Iikirlerini
dengeli olarak degerlendirmektir. Esitlik, sirket ynetiminin aldigi kararlarda yalnizca
mlkiyet hakki bulunan hissedarlari degil, ayni zamanda sirketin uzun dnemde
krliligini ve varligini srdrmesine yardimci olacak tm taraIlari dikkate almasi
anlamina gelmektedir. Ynetimin yapmis oldugu eylemlerle ilgili olarak, konuyla
iliskili tm taraIlara aiklanabilecek nitelikteki bilginin es anli ve esit bir biimde
paylasilmasi gerekmektedir (Tuzcu, 2003:25).
SPK Kurumsal Ynetim ilkelerinde esitlik; sirket ynetiminin tm Iaaliyetlerinde, pay
ve menIaat sahiplerine esit davranmasini ve olasi ikar atismalarinin nne geilmesini
iIade eder (SPK, 2005:3).
Adil davranma (esitlik) ilkesi, Iarkli ikar sahiplerinin Iarkli ve birbirini dislayacak
nitelikteki ikarlari arasinda bir dengenin saglanmasini iIade eder. Bu ilke, sirket
yneticilerinin alinacak kararlardan etkilenecek tm kesimlere esit uzaklikta olmasini ve
sadece belirli bir kesimin degil, sirketin varligini srdrmesi iin gerekli tm taraIlarin
(ikar sahiplerinin) haklarinin gzetilmesini iIade etmektedir. Sirket ii grev ve
27
sorumluluklarin belirlenmesinde adil davranma ilkesi gz nnde bulunduruldugunda
temsil maliyetleri en az dzeye inecek, ikar atismalari azalacaktir (Dogan, 2007.51).
Pay sahiplerinin korunmasi iin adil ynetim ilkesinin yerlesmesine ynelik baslica
hususlar sunlardir (Pasli, 2005:53):
Yneticilerin usulsz islemlerinin nlenmesi
Piyasada Iirsat esitligini bozucu Iaaliyetlerin yasaklanmasi
Pay sahiplerinin aktiI bir sekilde ynetime katiliminin saglanmasi
Belli gruplarin menIaatlerinin n plana ikarilmasinin nlenmesi
Isletme yneticilerinin karar vericilerin ihtiya duydugu bilgileri zamaninda,
dogru ve tutarli bir sekilde yayinlamasi adil bir ynetimin gstergesidir.
1.4.2. Seffaflk lkesi
SeIIaIlik; ticari sir niteligindeki ve henz kamuya aiklanmamis bilgiler hari olmak
zere, sirket ile ilgili Iinansal ve Iinansal olmayan bilgilerin, zamaninda, dogru,
eksiksiz, anlasilabilir, yorumlanabilir, dsk maliyetle kolay erisilebilir bir sekilde
kamuya duyurulmasi yaklasimidir (SPK, 2005:3).
SeIIaIlik; kredilerin yatirimcilarca kullanimi, kredi kullananlarin kredibilitesi,
hkmetlerin kamu hizmetlerini sunumu (egitim, saglik, para, maliye politikalari) ve
uluslar arasi kuruluslarin Iaaliyetleri hakkinda dogru, es zamanli, gvenilir ekonomik,
sosyal ve politik bilginin akisinin saglanmasidir (Vishwanath ve KauImann, 1999).
SeIIaI ynetim, Iirmaya sermaye ekmenin, daha da nemlisi yatirimcinin, kendini
gvende hissetmesinin olmazsa olmazlarindandir. nk yatirimcilar, Iirmalari gerek
anlamda inceleyebilme, gerek piyasa degerini anlayabilme, perIormanslarini
karsilastirabilme ve kendisi aisindan en dogru yatirim kararini verebilme olanagini bu
ilkenin hayata geirilmesiyle bulabilmektedirler (Pasli, 2004: 54).
Etkili bir kurumsal ynetim, iyi tasarlanmis bir muhasebe sistemini ve etkili bir Iinansal
raporlama sistemini gerektirmektedir. Bilisim teknolojilerindeki ilerlemeler, Iinansal
raporlama zerinde degisikliklere neden olmaktadir (Baker ve Wallage, 2000:174). Bu
28
nedenle muhasebe bilgilerinin taraIlara sunulmasi gemisten daha kolay ve kisa
zamanlidir.
Pay ve menIaat sahipleri sirketin ynetimi, Iinansal ve hukuki durumu ile ilgili olarak
dzenli ve gvenilir bilgiye erisim ihtiyaci duyarlar.
Kamuyu aydinlatma ve seIIaIlik ilkesi, pay ve menIaat sahiplerine, sirketin hak ve
yararlarini da gzetecek bir sekilde, zamaninda, dogru, eksiksiz, anlasilabilir, analiz
edilebilir, dsk maliyetle kolay erisilebilir bilgilerin sunulmasini amalar.
Sirket, kamuya aiklamada bulunurken, mmkn olan en basit kavram ve terimleri
kullanir, ikilem yaratacak belirsiz iIadelerden kainir. Teknik terim kullanmasi gereken
yerlerde, herkesin kolayca anlamasina imkan verecek sekilde aiklamalar da
beraberinde verilir. Kamuya aiklanan bilgiler taraIsiz olmalidir. Sirketle ilgili taraIlarin
bir veya birkainin bilgi alma ihtiyalarini karsilayacak sekilde yapilan bilgi
aiklamalari kabul edilemez. Sirketler hibir sart altinda kendi aleyhlerine sonular
dogurabilecek bile olsa aiklanmasi gereken bilgilerin aiklanmasinda tereddt
etmemelidir. Ancak kamuya aiklanan sirket bilgilerinin de ticari sir kapsaminda
olmamasi ve sirketin rekabet gcn engelleyerek zararina neden olabilecek sonular
dogurmamasi nem tasir (SPK, 2005:20).
SeIIaIligin nemi herkes taraIindan kabul edilmesine ragmen, piyasalarin gereksinim
duydugu bilgilerin aiklanmasi ve paylasilmasi konusunda bir isteksizlik oldugu da
iIade edilmektedir. Bu isteksizligin nedenleri (Karan ve Karacabey, 2003:152)
Aiklanacak bilgilerin toplanmasi, siniIlandirilmasi, raporlanmasi ve bu bilgilere
gereksinim duyanlara ulastirilmasinin maliyetine bilgi kullanicilarinin degil,
bilgileri sunacak olanlarin katlanacak olmalari,
Kamuya aiklanmayan veya dagitilmayan bilgilerden kar elde etme olanaginin
olmasi veya aiklanacak bilgilerin sirketin rekabet gcn azaltabilecek ve
rakiplerine avantaj saglayacak nitelikte olmasi,
Ayni sektrde Iaaliyet gsteren sirketlerden biri taraIindan ulasilan sonularin
kamuya duyurulmasi durumunda, rakipleri taraIindan da kullanilabilir olmasi
29
(bedavacilik), piyasanin verimliligini etkileyebileceginden, sirketlerin seIIaIligin
arttirilmasina ynelik uygulamalara yeterince kaynak ayirmamalari
olarak iIade edilebilir.
SeIIaIlik konusunda uygulamada karsilasilan en ciddi sikintilardan biri de esitli
lkelerde uygulanan muhasebe standartlarindaki Iarkliliklar nedeniyle Iinansal bilgilerin
karsilastirilabilir olmaktan uzaklasmasidir. Finansal bilgilerin karsilastirilabilirligini
saglamak amaciyla, Avrupa Birligi 2005 yilindan itibaren btn halka aik sirketlere,
konsolide tablolarini Uluslararasi Muhasebe Standartlari Komitesi taraIindan
yayinlanmakta olan Uluslararasi Finansal Raporlama Standartlari (UFRS) uyarinca
hazirlanmasini zorunlu kilmistir. Trk Muhasebe Standartlari Kurulu da 2006 yilinda
UFRS`yi Trke`ye evirmistir. 2007 yilinda kanunlasmasi umulan yeni Trk Ticaret
Kanunu Tasarisi`nda halka aik olsun olmasin lkemizdeki tm isletmelere muhasebe
ve Iinansal raporlama konularinda TMSK taraIindan yayimlanan, UFRS'ye uyumlu
Trkiye Muhasebe Standartlari'na uymalari mecburiyeti getirilmektedir (TKYD ve
Deloitte, 2006:5).
1.4.3. Hesap Verilebilirlik lkesi
SPK tanimina gre hesap verilebilirlik; ynetim kurulu yelerinin esas itibariyla anonim
sirket tzel kisiligine ve dolayisiyla pay sahiplerine karsi olan hesap verme
zorunlulugunu iIade eder (SPK, 2005:3).
Hesap verebilirlik, ynetimin islevini ve sorumluluklarini aiklamak, hissedar ve
yneticilerin taleplerinin siraya koyulmasini gvence altina alacak gnll abalari
desteklemek ve nesnel kararlar alindiginin ynetim kurullari taraIindan izlenmesidir
(Millstein, 2000:3).
Pasli, bu ilkeyi i sorumluluk olarak da adlandirabilecegimizi belirtmistir. Bu tr bir
sorumluluk ortaklik sinirlari iinde kaldigindan dolayi i sorumluluk olarak
adlandirilmaktadir.Yneticilerin hesap verme sorumluluklarinin ve yneticilerin
kararlarindan kaynaklanan zararlari belirli kurallar dogrultusunda tazmin etme
zorunlulugunun ortakliga ve pay sahiplerine karsi olmasidir (Pasli, 2004:56).
30
Faaliyet ncesinde, sirasinda ve sonrasinda geri bildirim saglanmasini ieren seIIaIlik
ilkesinin aksine, hesap verebilirlik ilkesi Iaaliyet sonrasini kapsamaktadir. Bu ilke,
ynetim kurulunun tepe ynetim perIormansini bagimsiz bir sekilde izlemesini ve tepe
yneticilerin hissedarlara karsi hesap verebilirliginin temin edilmesini gerektirmektedir.
Bunun saglikli bir sekilde isleyebilmesi iin, ynetim kurulu ve tepe ynetim arasinda
sorumluluklarin ne sekilde paylasildigi netlestirilmelidir. Aksi takdirde, karar verme
gcnn hangi mercide oldugu, dolayisiyla bu kararlar iin hesap verme
ykmllgnn kimde oldugu belirsiz kalacaktir. Baska bir iIadeyle, ynetim kurulu
ve tepe ynetim arasinda etkin bir isblm, kurumsal ynetimde hesap verebilirlik
ilkesinin vazgeilmez kosuludur. Bu nedenle, kurumsal ynetimle ilgili rapor ve
kodlarda ynetim kurullarinin yapisi ve isleyisi ile ilgili dzenlemeler agirlikli bir yer
tutmaktadir (TKYD ve Deloitte, 2006:5).
1.4.4. Sorumluluk lkesi
Sorumluluk ilkesi; sirket ynetiminin anonim sirket adina yaptigi tm Iaaliyetlerinin
mevzuata, esas szlesmeye ve sirket ii dzenlemelere uygunlugunu ve bunun
denetlenmesini iIade eder (SPK, 2005:3).
Sorumluluk, dogrulari tesvik eden, buna karsin yanlislari cezalandiran bir kontrol
mekanizmasi islevi grmektedir. Ynetim kademelerinin temel sorumlulugu ise,
kurumun hedeIlerini saglikli bir biimde tespit etmek ve bunlari uygulamaya
geirmektir. Sorumluluk ilkesinin amaci; Iirmanin Iaaliyetlerinin kanunlara ve
toplumsal degerleri yansitan dzenlemelere uygunlugunu gvence altina almaktir
(Millstein, 2000:3).
Ynetim Kurulunun Grev ve Sorumluluklari OECD`nin kurumsal ynetim
ilkelerinden sonuncusu olup, ynetim kurulunun ortaklik zerinde etkin gzetiminin ve
pay sahiplerine karsi ynetim kurulunun sorumlulugunun saglamasi amacini
tasimaktadir. Sz konusu ilkeye gre (Sehirli, 1999:44-45);
Ynetim kurulu yeleri ortaklik hakkindaki tm bilgilere ulasmis olarak
grevleri geregi gereken dikkati gsterirken iyi niyetli davranip, ayni zamanda
ortaklarin tamaminin ikarlarini korumayi amalayan bakis aisina sahip
olmalidirlar. esitli pay sahibi gruplarini degisik biimde etkileyebilen kararlar
31
oldugunda, ynetim kurulu tm pay sahiplerine adil davranmak
durumundadirlar.
Ynetim kurulu diger menIaat sahiplerinin ikarlarini gzetmek ve ortakligin
Iaaliyet alanina iliskin geerli mevzuata uyumu saglamaktan sorumludurlar.
Ynetim kurulu temel gzetim Ionksiyonlarini kapsayan hususlari yerine
getirmelidir
Ynetim kurulunun yapisi ve isleyisinin, ortakligin etkin gzetimini yapabilme
gcn ve pay sahiplerine karsi sorumlulugunu artirici sekilde dzenlenmesi
gerekmektedir
Ynetim kurulu yeleri zerlerine dsen grev ve sorumluluklari yerine
getirebilmek iin bilgiyi dogru ve zamaninda almis olmalidir.

32
2. BLM: DNYADA VE TRKYE`DE KURUMSAL YNETM
Bu blmde kurumsal ynetimin mekanizma ve sistemlerini, kurumsal ynetim
alaninda yayinlanmis dnya apindaki esitli raporlari, dnyadaki Iarkli kurumsal
ynetim uygulamalarini, dnyadaki bazi kurumsal ynetim endeksi uygulamalarini ve
lkemizdeki kurumsal ynetim ve kurumsal ynetim endeksi uygulamalarini basliklar
halinde ayrintili bir biimde islenecektir.
2.1. Kurumsal Ynetim Mekanizmalar ve Sistemleri
Bu baslikta kurumsal ynetimin mekanizmalari ve kurumsal ynetimin gelistirilen
esitli sistemleri ayri basliklar halinde gsterilecektir.
2.1.1. Kurumsal Ynetim Mekanizmalar
Kurumsal ynetim mekanizmalari, sirketin etkin bir sekilde Iaaliyet gstermesini
saglamak amaciyla tasarlanan esitli kontrol aralarini iIade etmektedir. Bu kontrol
aralarinin temel islevi, yneticilerin sirket amalarina ters dsmek pahasina bireysel
ikar odakli davranislarda bulunmasini nlemektir. Ynetim zerinde kontrol, sirket
iindeki dzenlemeleri iIade eden isel kurumsal mekanizmalariyla saglanabilecegi
gibi, dissal kurumsal ynetim mekanizmalarini iIade eden esitli piyasa gleri
taraIindan da uygulanabilmektedir (Koer, 2005:33).
Denetleyici ynetici ya da hissedarlari mlkszlestirmesini, engelleyen kurumsal
ynetim mekanizmalari, sirket ii ve sirket disi mekanizmalar olarak ikiye
ayrilmaktadir. Yaygin olarak kullanilan sirket-ii mekanizmalar etkin ynetim kurulu,
ortaklik yogunlasmasi ve uygun cret politikalaridir. Sirket disi mekanizmalarin
baslicalari ise sirketi dsmanca satin almaya ynelik tehditler, basarisiz yneticilerin is
bulmasini engelleyecek ynetimsel is gc piyasasi ve hissedar haklarini koruyan ve
tanimlayan yasal kurallardir (Kula, 2006:33).

33
Tablo 1. Kurumsal Ynetim Mekanizmalarnn Kaynak Asndan
Snflandrlmas
Kurumsal Ynetim Mekanizmalar Mekanizma Kaynag
Ynetim kurulu

Sirket-ii
Ortaklik yapisi
Yneticilerin creti
Yatirimci iliskileri
En iyi uygulama kodlari
Sirket satin alimlari

Sirket-disi
Ynetici piyasasi
rn piyasasi
AktiI hissedarlik
Yasal sistem
Kaynak: Kula, (2006:34)
2.1.1.1. Sirket i Mekanizmalar
Bu baslikta Tablo 1.`deki sirket ii mekanizmalarin nemli grlen konularini, daha
genis kapsamda ele alinmaya alisilacaktir.
Ynetim kurulu ile ilgili kurumsal ynetim tedbirleri esas itibari ile ynetim kurulunun
yapisi ve sreci ile iliskilidir. Ynetim kurulu yapisi ise genel olarak ynetim
kurulundaki ye sayisi, ynetim kurulu baskaninin ayni zamanda CEO olup olmadigi ve
yelerin ynetimden bagimsiz olup olmadigi gibi konulari ele alir (Kula, 2006:35).
Carati ve Rad, ynetim kurulunun en iyi kurumsal kontrol mekanizmasi oldugunu
belirterek bu dogrultuda ynetim kurulu, sirketi dsmanca satin alma mekanizmasi ile
byk hissedarlar taraIinca kontrol mekanizmasinin avantajlarini birlestirdigini
belirtmislerdir (Carati ve Rad, 2000:69).
McKinseyìn iyi kurumsal ynetim uygulamalarina iliskin su tanimlamasinda da vurgu
genelde ynetim kurulu zerindedir: Bagimsiz ynetim kurulu yelerinin ogunluk
olmasi, dis yelerin gerekten ynetimden bagimsiz olmasi, yelerin nemli hisseye
sahip olmasi, yelerin demelerinin nemli kisminin hisse ile ilgili olmasi, resmi ye
34
degerleme sisteminin olmasi, ynetim konularina degin yatirimcilarin bilgi isteklerine
hemen cevap verilmesi. Genel kabul, Ingiltere`de kotali sirketlerin 1993 sonrasi uymak
zorunda olduklari Cadbury Raporu`nda da belirtildigi gibi ynetim kurulu baskani ile
CEO`nun ayri kisiler olmasi, ynetim kurulunda bagimsiz yelerin olmasi ve bagimsiz
yelerden olusan denetim ve aday gsterme komitelerinin olmasidir (Kula, 2006:35).
Ynetim kurullariyla ilgili ABD`de alisilan ncelikli konular, kurulun bilesimi (board
composition) ve ynetici tazminatlaridir (executive compensation). Kurul bilesiminin
karakteristikleriyle ilgili konular kurulun byklg ve yapisiyla alakalidir. Bunlar;
ynetim kurulu yelerinin sayisi, dissal (outsider) yelerin orani ve CEO ile kurul
baskanliginin (chairperson) ayni kiside toplanip toplanmadigiyla ilgili konulardir.
Ynetici tazminati (executive compensation) ile ilgili arastirmalar temel olarak
yneticilerin ikarlariyla hissedarlarin ikarlarini uyumlastiran metotlarin basari
derecesine dnk alismalardir (Kiyilar ve Belen, 2005:95).
Isel kurumsal ynetim mekanizmalarindan bir digeri sirketlerin ortaklik yapisidir.
Sirketin sahiplik yapisi olarak da incelenebilecek bu mekanizma Iarkli ailardan ele
alinabilmektedir. Bunlar: halka aik veya kapali; devlet sahipligi veya zel sahiplik;
yerli veya yabanci sahiplik; ynetsel sahiplik; kurumsal sahiplik; blok sahiplik gibi
konulardir. Bilindigi gibi, ABD ve Ingiliz sistemleri agirlikli olarak gl yasal
korumaya dayanirken, Alman ve Japon sistemleri daha zayiI yasal koruma Iakat daha
yogunlasmis z sermaye sahipligiyle karakterize edilmekte ve bu lkelerin hepsi iyi
kurumsal ynetim sistemlerine sahip lkeler olarak degerlendirilmektedir. Ilave olarak,
iyi kurumsal ynetim sistemlerinin, yatirimcilarin yasal korunmasi ile sahiplik
yogunlasmasinin uygun bir kombinasyonundan gelistigi iIade edilmektedir. Dolayisiyla
sirketlerin sahiplik yapisi kurumsal ynetimin en nemli unsurlarindan birini
olusturmaktadir (Kiyilar ve Belen, 2005:95).
st ynetimin hak sahibi paydaslarin ikarini gz nne alarak, stratejik karar ve
ynetimlerini saglamak iin kullanilabilecek kurumsal ynetim mekanizmalarindan bir
tanesi de 'ynetsel cret ve tesvikler dir. Buradaki temel nokta sudur: Eger,
yneticilerin cret ve tesvik sistemleri paydaslarin ikarina ve amalarina uygun olan
stratejik Iaaliyetler ve amalarla baglantili olabilirse, bu takdirde st ynetim kendi
ikarlarini da gereklestirmeye neden olabilecek bu Iaaliyetleri ve kararlari kolaylikla
35
verebilecek ve bylece hak sahibi paydaslarin ikarina uygun ynetim yapilabilecektir.
Dolayisiyla, vekil yneticilerin dllendirilmesi onlarin perIormanslarina gre degisken
hale getirilerek bir kurumsal ynetim mekanizmasi olarak kullanilabilecektir (lgen ve
Mirze, 2004:433).
Yilsonu Iaaliyet sonularina gre hesaplanacak tesvik sistemleri, verilecek yillik cret
ve ikramiyeler, yneticilerin kisa dnemli ama ve Iaaliyetlere odaklanmasina sebep
olabilecektir. Bunun yaninda yneticilere hisse senetlerini, bugnk Iiyatlarla, gelecekte
satin alabilme hakki veren hisse senedi satin alma planlari, yneticilerin daha uzun
dnemli amalari dsnerek ynetim yapmalarini saglayacaktir. Isletme amalarina
uygun bir stratejik projenin tamamlanmasi sonucunda, o projeyi gereklestirenlere
verilebilecek tesvikler, yine yneticileri bu projenin olusmasi iin aba sarI etmeye
ynlendirecektir. Bu nedenle paydas ikarlarina ve amalarina uygun olarak
belirlenecek st ynetim cret ve tesvik sistemleri yolu ile paydaslar, st ynetimi
kontrol edebilir ve onlari kendi amalari dogrultusunda ynlendirebilirler (lgen ve
Mirze, 2004:433).
En iyi uygulama kodlari, literatrde yakin zamanda ortaya ikan bir kurumsal ynetim
mekanizmasidir (Cuervo, 2002:85). Demirag ve Solomon, ilk en iyi uygulama kodunun
1992`de yayimlanan Cadbury raporu oldugunu, takip eden yillardaki uygulama
kodlarinin yalnizca ulusal boyutta degil global seviyede de yayginlastigini belirtmistir
(Demirag ve Solomon, 2003:1).
Fremond ve Capaulà gre, en iyi uygulama kodlari mevcut yasal mevzuata iliskin ve
kurumsal atiyi tamamlayan yararli bir aratir. Bu kodlar, kurumsal sorumluluk
anlaminda kendilerini rakiplerinden ayirt etmek isteyen sirketlerce yayimlanir. OECD
ilkelerinden esinlenerek Brezilya, Hindistan, Polonya, ek Cumhuriyeti, Malezya,
Rusya ve in gibi birok lke ulusal bazda en iyi uygulama kodlari yayimlamistir. Bazi
kodlar OECD ilkelerinin tesine bile gemistir. rnegin Brezilya`daki Nevo Mercado
Borsasina koteli sirketler ile ilgili en iyi uygulama kodlari, OECD ilkelerinde yer
almamasina ragmen sirketlerin bir-hisse bir-oy kuralina uyan hisse ikarmasini ister.
Bunlar gelismekte olan en iyi uygulama kodlarini gelistirmeye ynelik aralardir. Bu
kodlara uyum genelde gnlldr. Malezya ve Singapur`da sermaye piyasasi kurumlari
sirketlerin yillik raporlarinda kodlara ne kadar uyduklarini belirtmelerini ya da kurumsal
36
ynetim hakkinda ayri bir rapor hazirlamalari istenmektedir. Hindistan ve Brezilya`daki
kodlarda tavsiyelerin bazilari sermaye piyasasi kurumlarinca kote iin sonradan zorunlu
hale getirilmistir (Kula, 2006:39-40).
2.1.1.2. Sirket Dy Mekanizmalar
Bu baslikta da tablodaki sirket disi mekanizmalarin nemli grlen konulari, daha genis
kapsamda ele alinmaya alisilacaktir.
Sirket disindaki menIaat sahiplerinin kurumsal ynetim aisindan dikkate alinmaya
baslamasi, greceli olarak yenidir. nceleri sirketin dis evre Iaktr olarak
degerlendirilen ve sirketin Iaaliyetlerini yerine getirmesini ve amalarina ulasmasini
zorlastirici Iaktrler olarak kabul edilen bu gruplarin ynetilebilmesinin gndeme
gelmesiyle sirket disi menIaat sahipleri, sirket amalarinin gereklesebilmesinin bir
araci olarak grlmeye baslamistir (zalp, 2001:11).
Koer, sirket kontroln ele geirme piyasasini, zellikle Iinansal aidan basarisiz olan
isletmelerin mlkiyetinin el degistirmesini saglayan bir kurumsal ynetim mekanizmasi
olarak tanimlamistir. Bu mekanizmayla, basarili sirketlerin kt ynetilen sirketleri
satin alarak ekonomik olarak etkin hale getirecegi dsnlmektedir. Hisselerden
saglanan geri dns ve hissedar degerinin maksimizasyonu gibi perIormans gstergeleri
tatmin edici dzeyde olmadiginda, tepe ynetim sirketin satin alinmasi tehdidiyle
karsilasmaktadir. Bylece, sirket kontrol piyasasi denetlenme islevini yeterince yerine
getirmeyen ynetim kurullarini ikame eden bir kurumsal ynetim mekanizmasi rol
oynamaktadir. Zira satin alma islemi sonunda, satin alinan sirketin yneticileri
ogunlukla islerini kaybetmekte ve kisisel olarak zarara ugramaktadirlar. Yneticiler
iin bu durumu nlemenin en kolay yolu ise sirketi glendirerek uzun dnemde
rekabet stnlg saglamaktir (Koer, 2005:46).
LaPorta, Lopez-de-Silanes, ShleiIer ve Vishny, yasal sistemin temel nitelikte nemli bir
kurumsal ynetim mekanizmasi oldugunu ileri srmektedirler. Yazarlar zellikle, bir
lkenin yasalarinin yatirimci haklarini ne kadar korudugunun ve bu yasalarin ne kadar
glendirilmis oldugunun, o lkedeki kurumsal ynetim ve sirket Iinansini gelistirme
metotlarinin en temel belirleyicileri olduklarini sylemektedirler. Bu temel Iikir, lkeler
arasinda degisen yasal rejimleri inceleyen bir arastirma alani dogurmustur. Bu
37
arastirmalar karsilastirmali kurumsal ynetim alismalarina yol amaktadir. Farkli
kurumsal ynetim sistemlerinin karsilastirilmasi kainilmaz olarak belirli aik sorunlara
yol amaktadir: Tek bir 'dogru kurumsal ynetim sistemi var midir? Varsa, bu
sistemin karakteristikleri, nelerdir ve bu yne dogru bir yaklasim gzlemliyor muyuz?
Sayet tek bir 'dogru kurumsal ynetim sistemi yoksa, lkelerin veya Iirmalarin hangi
karakteristikleri bir sistemin kendileri iin optimal oldugunu belirler? (Kiyilar ve Belen,
2005:95).
lgen ve Mirze, ynetici piyasasi alaninda yaptigi tanimda; her mal ve hizmetin oldugu
gibi alisanlarin hizmetlerini arz ettikleri ve isletmelerin de isgc talebinde
bulunduklari bir piyasa mevcut oldugunu dile getirmislerdir. st dzey yneticiler de
bu piyasada belirli bir segment iinde bulunmaktadir. Bu pazarda basarili yneticiler her
zaman is bulabilmekte kendilerine talep olabilmektedir. Islerinde basarisiz olan
yneticiler ise Iazlaca bir talebi olmamakta ve is bulabilmekte zorluk ekmektedirler.
Bu nedenle, issizlik riskini azaltabilmek iin st dzey yneticiler kendi pazarlarinda
olusacak talepleri her zaman canli tutmak isterler. Talebin en belirleyici Iaktr ise
yneticilerin gemisteki perIormanslaridir. Bu nedenle her ynetici basarili olmak ve
kendisi iin olusabilecek talebi artirmak ister. Ynetici emek piyasasi, st ynetimi
Iaaliyet sonulari aisindan kontrol edebilen ve pay sahipleri ve diger paydas gruplarin
ikarlari ile uyumlu olan etkin bir ynetisim mekanizmasidir (lgen ve Mirze,
2004:434).
Koer, sermaye piyasalari, sirket Iaaliyetlerinin denetlenmesi aisindan nemli bir
kurumsal ynetim mekanizmasini temsil ettigini belirtmistir. Zira sirketlerin Iinansman
gereksinimlerini karsilamak zere basvurduklari sermaye piyasalarinin saglikli bir
kurumsal ynetim ve kaliteli kurumsal ynetim uygulamalarina iliskin beklentileri,
sirketleri bu ynde tesvik edecektir. te yandan, adil, seIIaI, hesap verebilir ve sorumlu
bir kurumsal ynetim anlayisini benimseyen sirketler, sermaye piyasalarinda
gvenirliklerinin artmasiyla Iinansal kaynaklara daha kolay ulasabilecektir. Kresel
sermaye piyasasindan yararlanmayi ve uzun vadeli sermaye ekmeyi amalayan
lkelerde, gvenilir kurumsal ynetim dzenlemelerinin gelistirilmesi gerekmektedir
(Koer, 2005:51).

38
2.1.2. Kurumsal Ynetim Sistemleri
Bu baslikta kurumsal ynetim sistemleri ayrintili halde gsterilecektir. Ancak, kurumsal
ynetim sistemleri ile ilgili alismalar tarandiginda, kurumsal ynetim sistemlerine
iliskin Iarkli siniIlandirmalarin yapilmis oldugu grlmektedir. rnegin; bilim
adamlarinin geneli kurumsal ynetim sistemlerini Anglo-Sakson Sistemi ve Kita
Avrupa`si Sistemi olarak iki Iarkli biimde ele almistir. Weimer ve Pape`nin yapmis
oldugu daha genis perspektiIli bir siniIlandirmaya gre ise, kurumsal ynetim
sistemleri; Anglo Sakson, Alman, Latin ve Japon sistemleri olmak zere drt grupta
ele alinabilmektedir (Weimer ve Pape, 1999:155).
2.1.2.1. Anglo Sakson Kurumsal Ynetim Sistemi
Kurumsal ynetim ile ilgili kapsamli dzenlemelerin Ingiltere`deki Cadbury raporu ile
basladigi kabul edilmektedir. Kurumsal ynetim dzenlemelerine diger lkelerden daha
nce ihtiya duyulmasinin nedeni, Anglo-Amerikan sirketlerinin sermayelerinin, Kita
Avrupa`sindaki sirketler ile kiyaslandiklarinda ok byk miktarlara ulasiyor olmalari
ve gelismis sermaye piyasalarinin A.B.D. ve Ingiltere`de olusmalaridir (Sehirli,
1999:2).
A.B.D. ve Ingiltere`de sirketlerin halka aiklik orani ok yksektir, bu nedenle de
hissedar sayisi Iazla, hisse senedi yogunlugu azdir (Ooghe ve Langhe, 2002:438). ok
sayida dagilmis hissedar yapisi nedeni ile ynetimde sz sahibi etkin hissedarlardan
bahsedilemez. Yatirimcilarin sirketle iliskilerinde kullandiklari baslica ara Iinansal
kurumlardir. Dogrudan sirketle temas ierisinde olmayan hissedarlar iin bu modelde,
sirket Iaaliyetleri hakkinda bilgi sahibi olabilmeleri iin, kamuyu aydinlatma ve
seIIaIlik ilkeleri son derece nem kazanmistir. Izleyen blmde incelenecek modelde
oldugu gibi, bu modelde bankalar, sirket ynetimini ynlendiren bir etmen degil,
yalnizca bor vermek yoluyla Iinansman saglayan birer aratirlar. Anglo-Sakson
kurumsal ynetim modeli, sirket yneticileri, ynetim kurulu ve temsil sorunu
geninde sekillenir. Kurumsal ynetim ile ilgili ilk dzenlemelerin iktigi bu modelde,
dzenlemelerin ilki olan Cadbury Raporu`nda kurumsal ynetim 'sirketin nasil
ynetilecegini ve denetlenecegini belirleyen sistem olarak tanimlanmistir (Dogan,
2007:84). Bu tanimdan da anlasilabilecegi gibi bu sistem sirketin i yapisina karar
verme srelerine odaklanmistir.
39
Bu model isletme st ynetimi ile hissedarlar arasindaki iliskilere dayalidir. Bu
sistemde krlilik nemli bir Iaktr oldugu iin ynetimin temel amaci hisse basina kri
artirmaktir (Tuzcu, 2003:4).
Bu sistemde, isletmelerin daha nceden belirlenmis olan amalarini gereklestirmesi
halinde toplumun ihtiyaci olan mal ve hizmetleri en iyi sekilde retebilecegini
savunmaktadir. Yneticilerin topluma karsi sosyal sorumluluklarina odaklanmasi
sonucu asil olan amacina ulasmasini engelledigini ne srmektedir (Frienman,
1962:133).
Anglo Sakson sisteminde hissedarlar taraIindan olusturulan genel kurul, ynetim kurulu
yelerini semektedir. Ynetim kurulu, ayni zamanda, ynetim ve denetim
Ionksiyonlarini kendi bnyesinde toplamaktadir. Bu kurula bagli bir denetim komitesi
bulunmakla birlikte; Iirmanin Iaaliyetleri dzenli araliklarla Iirma disinda, Iirma ile
szlesmeli olan ve genel kurulda belirlenen bagimsiz bir deneti taraIindan kontrol
edilmektedir. Bu denetim Ionksiyonunun grevi mali tablolari inceleyerek Iirmanin
Iaaliyetleri hakkinda hissedarlara bilgi vermektir (GriIIin, 1996: 221).
Anglo Sakson sisteminde anonim sirket, birok szlesmenin (hissedarlar arasinda,
hissedarlar ile yneticiler arasinda, hissedarlar ile denetiler arasinda gibi) bir araya
gelmesi ve birbirleriyle baglanmasi ile olusan bir yapi olarak grlmektedir. Bu yapinin
merkezine de hissedarlar konulmakta ve Iirmanin amaci olarak hissedar degerinin
maksimize edilmesi gsterilmektedir (Ireland, 1999:1).
Kurumsal ynetim sistemlerinin Anglo-Sakson modeli esas olarak iki lkede- Byk
Britanya ve ABD- mevcuttur. Bununla birlikte, diger Ingilizce konusan kltrlerde
gelistirilmis olan kurumsal ynetim modellerini de Anglo-Sakson Modelleri ailesine
dahil etmek mmkndr. Mesela, Kanada, Avusturya, Yeni Zelanda, Singapur ve
Byk Britanya`nin eski ve mevcut kolonileri buna rnek olarak gsterilebilir. Bu
modelin bilgisi kendi degerine ve dnya ekonomisine yapmis oldugu katkiya gre zel
nem tasimaktadir. Bu model, sirketlerin hem pazar rekabeti, hem de hissedarlara geri
dnslerin etkili olmasina odaklanmistir. Global pazardaki nder konumlarini
kesinlestirmek iin bu sirketler, shret, innovasyon ve entelektel sermayeye de
(rnegin; ticari markalar, yazar haklari, patent ve dizayn) ncelik tanimaktadirlar
(Ziolkowski, 2005:287).
40
2.1.2.2. Kta Avrupas Kurumsal Ynetim Sistemi
La Porta ve arkadaslarinin alismasinda, Kita Avrupasi, ya da Roma-Germen hukuk
gelenegi en eski ve en etkili hukuk sistemi olup dnyada en yaygin sekilde
kullanilmaktadir. Bu gelenek, Roma hukukundan kaynaklanmis olup yasal
dzenlemelerde yasalari temel ara olarak kullanir ve kurallari belirleyip Iormle etmek
iin agirlikli olarak hukuk otoritelerine dayanir. Kita Avrupasi hukukunun alt
kolundan birisi olan Fransiz Kita Avrupasi Hukukundaki Ticaret Kanunu Napolyon
zamaninda 1807`de yazilmis olup ordularca Belika`ya, Hollanda`ya Polonya`nin bir
kismina, Italya ve Almanya`nin bati kisimlarina getirilmistir. Koloni dnemlerinde
Fransiz hukuku etkisini, yakin doguya, kuzey ve sub-saharan AIrikasina ve Karayip
adalarina kadar genisletmistir. Bunun disinda Kita Avrupasi sisteminin Alman Kita
Avrupasi ve Iskandinav Kita Avrupasi olmak zere iki kolu daha vardir (Kula,
2006:69).
Kita Avrupasi sistemi, anonim ortakliklarin idaresinde ve Iaaliyetlerinde kr elde etme
ve bu kri pay sahiplerine dagitma amacinin yaninda hissedar ve yneticileri de
kapsamak zere btn etkilenenlerin haklarini korumak, etkilenenlerin talep ve
beklentilerinin karsilanmasi ve bu sekilde isletmenin paydaslari ile karsilikli iletisimin
saglanmasini iIade etmektedir (Millstein, 1998:27).
Kita Avrupasi sirketlerinin halka aiklik orani ve hissedarlarinin sayisi Anglo Sakson
sirketlerine gre daha azdir. Hissedarlarla sirket yneticilerinin dogrudan iliskilerine sik
rastlanir. Hissedarlarin gc Iazladir. Hisse senetlerinin yogunlugu Iazladir ve byk
kismi az sayida hissedarin elinde toplanmistir (La Porta ve dig. 1999:501-502).
Kita Avrupasi sisteminde isletmeye dayali olarak toplumun ikarlarini korumak
kurumsal ynetimin temel amacini olusturmaktadir. Bu yaklasimda kisa dnemde
isletmenin Iaaliyetlerinden paydaslarin ikarlarini korumak yerine uzun dnemli isletme
stratejilerinin uygulanmasi daha byk nem tasimaktadir. Bu sistem hissedarlar kadar
diger btn paydaslarin ikarlarini gz nnde bulundurmayi gerektirmektedir.
Hissedarlar kadar isletmenin i ve dis paydaslarini dikkate alarak topluma karsi sosyal
sorumluluklarini yerine getirmesi gerektigini dsnr. Bu yaklasim isletmelerin sadece
kr amaciyla kuruldugu grsn reddeder (Tuzcu, 2003:7).
41
Kita Avrupasi sisteminde bankalar nemli bir yere sahiptir. Sirketler genellikle byk
yatirimcilar ve bankalar taraIindan Iinanse edilmektedir. Anglo Sakson sisteminden
Iarkli olarak, Kita Avrupasi sisteminde bankalar sirketler zsermaye yoluyla Iinansman
saglamaktadirlar. Bu ynyle bankalar, Anglo Sakson bankalarindan daha Iazla haklara
sahiptirler (ShleiIer ve Wishny 1997:772).
Kita Avrupa`si sisteminde, genel kurulda gzetim kurulu yelerini, aynen Anglo Sakson
sistemde oldugu gibi, hissedarlar semektedirler. Gzetim kurulu yeleri de yrtme
kurulunun yelerini ve onlarin cretlerini belirlemektedir. Bu sistem de bir kisinin hem
gzetim hem de yrtme kurulu yesi olmasi kural olarak mmkn degildir. Firmanin
Iaaliyetlerine iliskin stratejik kararlar, yrtme kurulu taraIindan verilmektedir. Bununla
birlikte yrtme kurulu, gzetim kurulunu Iirmanin politikalari, perIormansi ve ynetim
sekli konularinda bilgilendirmek zorundadir. Yrtme kurulu, ortaklik zerinde nemli
bir etki ortaya ikaracak olaylar ve kararlari da hemen gzetim kuruluna bildirmektedir.
Yrtme kurulunun Iaaliyetlerini kontrol eden gzetim kurulunun her bir yesinin,
Iirmanin isleyisi ile ilgili bilgileri grenme ve belgeleri inceleme hakki bulunmaktadir.
Firmanin ynetim ve denetim Ionksiyonlarinin tam olarak birbirinden ayrildigi Kita
Avrupasi sisteminde; yrtme kurulu, aldigi kararlarda gzetim kurulundan bagimsiz
olarak hareket etmektedir. Gzetim kurulunun Iirmanin ynetiminde aktiI bir rol
bulunmamaktadir. Ancak, bazi temel kararlarda gzetim kurulunun onayinin olmasi
Iirmanin esas szlesmesinde karara baglanabilmektedir. Bununla birlikte, genel kurul
gzetim kurulunun kontrol Iaaliyetlerinin bir destekleyicisi ve tamamlayicisi olarak,
kendi sorumlulugu altinda ortakligin hesaplarini inceleyecek bir deneti de
atayabilmektedir (Pasli, 2004: 40).
Kita Avrupa`si lkelerinde ve Japonya`da sirketler, ikarlari birok grubun,
yatirimcilarin, alisanlarin, tedarikilerin, msterilerin ve yneticilerin ikarlari ile bagli
olan kurumlardir. Ancak bu ikarlar her grubun kendine zg ikarlari ile belirlenemez.
Alman ve Japon sirketlerinin uluslararasi dzeyde kazandiklari basarilari bu sirketlerin
onlari yksek kalitede retim bilesenleri ile temin eden tedarikileri ile gven iliskisi
kurmayi odak noktasi haline getirmeleri ile bagli olmasi bir sans gibi gzkmemektedir.
stelik, bu sirketler diger paydaslari danisma srecine dahil etmekle ve ayni zamanda
onlarin isteklerini dikkate almakla iyi iliskiler gelistirmektedirler.
42
Almanya ve Japonya insan sermayesi (human capital) ve alisanlarin sirketin
Iaaliyetlerine katilimina nem gsteriyorlar. Bu lkeler, insan sermayesi ve alisan
katilimini sirketin gelisimindeki nemli Iaktrler ve sirketin spesiIik kaynaklari olarak
grmektedirler. Alman ve Japon sistemleri dominant hissedarlarin Iaaliyetleri ile
karakterize edilebilir. Onlarin grevi, sirketin verimliligini ykseltmek ve btn
paydaslarin ikarlarini uyumlastirmaktir. Sonu olarak sirketler sosyal ve toplumsal
sorumluluklari olan sosyal kurumlar gibi anlasiliyor. Sonuta, sirketin kurumsal
ynetim modelinin belirlenmesinde toplumunda ikarlari bulunmaktadir (Ziolkowski,
2005:321).
2.1.2.3. Weimer ve Pape`ye Gre Kurumsal Ynetim Sistemleri
Weimer ve Pape`nin kurumsal ynetim sistemlerine ynelik siniIlandirmasi, diger
siniIlandirmalarla karsilastirildiginda, daha tanimlayici ve gerek uygulamalarla daha
Iazla rtstg grlmektedir. Daha nceden de belirtildigi zere; Weimer ve Pape`ye
gre kurumsal ynetim sistemleri; drt grupta ele alinabilmektedir. Sz konusu
kurumsal ynetim sistemleri ve bu sistemleri uygulayan bazi lkeler Tablo 2.`de
sunulmaktadir (ztrk ve Demirgnes: 2005:121).
Tablo 2. Kurumsal Ynetim Sistemleri ve Uygulandklar lkeler
Kaynak: ztrk ve Demirgnes (2005:121)
Kurumsal Ynetim Sistemi Sistemin Uygulandg lkeler

ANGLO SAKSON
ABD
Ingiltere
Kanada
Avustralya

ALMAN
Almanya
Hollanda
Isve
Isvire
Avusturya
Danimarka
Norve
Finlandiya

LATIN
Fransa
Ispanya
Italya
Belika
JAPON Japonya
43
Belirtmek gerekir ki, Ghizzoni, dnyanin birok Iarkli blgesinde kurumsal ynetimin
uygulanmasina ynelik abalar srdgn belirtmistir. Ghizzoni alismasinda Dogu
Avrupa lkeleri, Balkan lkeleri ve Asya lkelerinin bir kismi (Malezya, Singapur ve
Pakistan ve benzeri gibi) kurumsal ynetim uygulamalarina uyum saglamaya alismakta
oldugunu dile getirmistir. Arjantin, Meksika, Sili ve diger bazi Latin Amerika lkeleri
kurumsal ynetim uygulamalarina uyum srecinde olduka basarisiz oldugunu
savunmaktadir. Orta Dogu`da bulunan Arap lkeleri, AIrika ve Orta Asya lkelerinde
ise, kurumsal ynetim uygulamalariyla su siralarda ilgilenmemekte oldugunu
belirtmistir. (Ghizzoni, 2003:7).
Weimer ve Pape, uygulanmakta olan kurumsal ynetim sistemlerinde ortak olan dokuz
unsur tespit etmisler ve ele aldiklari drt Iarkli sistemi bu erevede
degerlendirmislerdir. Sz konusu unsurlar;
Piyasanin ynelimi,
Firma kavrami,
Ynetim kurulunun yapisi,
Ynetim kararlari zerinde etkili olan nemli ikar gruplari,
Menkul kiymet borsalarinin ekonomi ierisindeki nemi,
Isletmeleri kontrol eden dissal bir mekanizmanin varligi/yoklugu ve etkinligi,
Sahiplik yogunlugu,
PerIormansa dayali dllendirme dzeyi ve
Ekonomik iliskilerin sresi
olarak siralanmaktadir.
Weimer ve Pape taraIindan ortaya konulan ortak dokuz unsur Tablo 3.`de Anglo-
Sakson, Alman, Latin ve Japon sistemleri ile iliskilendirilmektedir (Weimer ve Pape,
1999:152-154).

44
Tablo 3. Kurumsal Ynetim Unsurlar ve Sistemleri Arasndaki liykiler
UNSUR ANGLOSAKSON
SSTEM
ALMAN
SSTEM
LATN
SSTEM
1APON
SSTEM
Ynelim Piyasa Ynelimli Ag Ynelimli Ag Ynelimli Ag Ynelimli
Firma Kavrami Araci Firma Kurumsal Firma Kurumsal Firma Kurumsal Firma
Ynetim
Kurulunun Yapisi
Tek Fonksiyonlu Iki Fonksiyonlu Iki Fonksiyonlu Tek Fonksiyonlu
Onemli ikar
Gruplari
Hissedarlar
Bankalar,
alisanlar
Holginler,
Hkmer, Aileler
Yerel Bankalar,
alisanlar
Menkul Kiymet
Borsalarinin
Onem Derecesi
Yksek
Orta Seviyede /
Yksek
Orta Seviyede Yksek
Kontrol
Mekani:masinin
Etkinligi
Etkin Etkin degil Etkin degil Etkin degil
Sahiplik
Yogunlugu
Dsk
Orta Seviye /
Yksek
Yksek
Dsk / Orta
Seviyede
Performansa
Dayali
Oallenairme
Sistemi
Yksek Dsk Orta Seviye Dsk
Ekonomik
Ilikilerin Sresi
Kisa Vadeli Uzun Vadeli Uzun Vadeli Uzun Vadeli
Kaynak: Weimer ve Pape, (1999, 153154)
2.1.2.4. Kurumsal Ynetim Sistemlerinin Karylaytrlmas
Kurumsal ynetim sistemlerini bir birinden ayiran esitli unsurlar bulunmaktadir. Bu
blmde kurumsal ynetim modelleri, zellikle ynetim kurulu yapilari, mlkiyet
yapilari, denetim mekanizmalari, sirkete yaklasimlari perspektiIinden karsilastirma
yapilacaktir. Ancak karsilastirmaya konu olan kurumsal ynetim sistemlerinden
zerinde durulacak olan iki sistem genelde Anglo Sakson ve Kita Avrupasi sistemidir.
Ynetim kurulu yaplar asndan
Anglo-Sakson sisteminde tek kademeli (one-tier) ynetim kurulu yapisi bulunmaktadir.
Bu modelde pay sahipleri taraIindan olusturulan genel kurul, ynetim kurulu yelerini
semekte ve bu yelerin olusturdugu kurul (board oI directors), hem ynetim hem de
gzetim Ionksiyonlarini iinde barindirmaktadir (Euroshareholders Guidelelines,
1996:7). Bu kurul disinda ortaklik organi olan ayri bir denetim kurulu bulunmamakta
45
ancak ortakligin isleyisi dzenli araliklarla ortakli disindaki, ortaklikla szlesmesel bir
iliski iinde bulunan ve genel kurulda belirlenen bagimsiz bir deneti taraIindan kontrol
edilmektedir. Bu denetinin esas grevi, mali tablolari ve raporlari denetleyerek,
ortakligin mali durumuyla ilgili olarak pay sahiplerini bilgilendirmek ve onlara
tavsiyelerde bulunmaktir (GriIIin, 1996:221).
Bu sistemde kanuni bir zorunluluk bulunmamasina ragmen, grevlerini daha verimli bir
sekilde yerine getirebilmek iin ynetim kurulu yeleri icradan sorumlu olanlar
(executive director) ve olmayanlar (non-executive director) seklinde ikiye ayrilirlar.
Ortakligin gnlk isleyisinde rol oynayan icradan sorumlu olan yeler, diger yelere
isleyisi ile ilgili dzenli rapor vermek zorundadirlar. Icradan sorumlu olmayan yeler
ise isletme rgt taraIindan yapilan isleri kontrol eder, gzetler ve gerektiginde
tavsiyelerde bulunurlar.
Kita Avrupasi modelinde ise, iki kademeli (two-tier) ynetim kurulu yapisi karsimiza
ikmaktadir. Burada 'yrtme kurulu (management board) ve 'gzetim kurulu
(supervisory board) olarak adlandirilabilecek iki ayri organ bulunmaktadir. Anglo-
Sakson sisteminde oldugu gibi hisse sahiplerinin olusturdugu genel kurulu, gzetim
kurulu yelerini seer. Gzetim kurulu da yrtme kurulunun yelerini ve onlarin
cretlerini belirler. Bir kisinin hem gzetim hem de yrtme kurulunun yesi olmasi,
kural olarak mmkn degildir. Ortakligin gnlk isleyisini, yrtme kurulu idare eder
ve dzenli olarak gzetim kuruluna grev verir. Ortakligin stratejik kararlarini verme
grevini yrtme kurulu yerine getirir. Bununla birlikte yrtme kurulu, gzetim
kurulunu isletme politikalari, ortakligin perIormansi ve isletmenin idaresi konularinda
bilgilendirmek zorundadir (Pasli, 2005:54-55).
Mlkiyet yaplar asndan
Bu iki ayri hukuk sisteminin ierdigi kurallarin ve/veya bu sistemlerin uygulandigi
lkelerin sosyo-ekonomik sartlarinin degisik olmasi sebebiyle, bu lkelerdeki anonim
ortaklarin hisse sahipligi yapilari da birbirinden Iarklidir. Syle ki, Anglo-Sakson
sisteminde paylarin mlkiyetini elinde bulunduranlar, genis bir alana yayilmis
durumdadirlar. Zira bu lkelerdeki sermaye piyasalari ok gelismis durumdadir.
Buradaki sirketler, zaten genis bir halk kesiminden Ion toplayarak veya Ion toplama
amaciyla kurulduklari ve lkelerin sartlari buna msait oldugu iin, bunlarda yaygin bir
46
mlkiyet gze arpmaktadir. Bu sistemdeki anonim ortakliklarin birogu, halka aik
oldugu gibi, bunlarin halka aiklik oranlari da yksektir. Anglo- Sakson sistemindeki
yaygin mlkiyet yapisina karsilik hem Almanya hem de diger Kita Avrupa`si
lkelerinde daha konsantre, toplu bir mlkiyet yapisi bulunmaktadir. zellikle banka
hakimiyetinin grldg buradaki sirketlerde pay sahiplerinin pay oranlari daha
yksektir (Pasli, 2005:57-58).
Denetim mekanizmalar asndan
Anonim ortaklik ynetim perIormanslarinin denetim ve kontrolnn hangi
mekanizmalar araciligiyla saglandigi, bir baska deyisle sistemlerin dayandiklari temel
unsurlar aisindan da karsilastirmali bir inceleme yapilmalidir. Hisse senedi kltrnn
ok gelismis oldugu, derin ve etkin sermaye piyasalarina sahip Anglo-Sakson
lkelerinde etkili bir sermaye piyasasi kontrol dikkati ekmektedir. Ortaklik isleyisinin
disipline edilmesinde, menIaat ihtilaIlarinin zmlenmesinde ve ynetimin perIormans
dsklgnn nlenmesinde sermaye piyasalari nemli bir rol oynamaktadirlar.
zellikle sermaye piyasasi eksenli yani sirketin disindan kaynaklanan bir denetim
sistemine sahip oldugu iin Anglo Sakson sistemi, denetim mekanizmalari aisindan
'dissal (outsider-external) ve ya 'piyasa temelli (market based) sistemi olarak
adlandirilmaktadir. Bunun yaninda bu sistemde anonim ortaklik denetimi, esas itibariyle
isleyisin disinda kalan kisiler taraIindan icra edildigi iin, bu kisilerin gerekli ve dogru
bilgilere zamaninda ulasmalari, sistemin islemesi iin zaruridir (Pasli, 2005:59-62).
Kita Avrupa`si sisteminde ise esasen ortaklik denetimi, ortakligin kendi ierisinde yer
alan mekanizmalar sayesinde yapilir. Bunda iki nemli ara rol oynamaktadir; iki
kademeli ynetim kurulu yapisi ve bankalar. Kita Avrupasi sistemini uygulayan
lkelerde hissedarlar, zellikle de bankalar, hosnutsuzluklarini paylarini satarak
ortakliktan ayrilmak yerine, bilhassa oy haklarini kullanarak, yapilmis olan idari hatanin
dzeltilmesi ynnde abalayarak gstermektedirler. Diger bir taraItan, sermaye
piyasasi mekanizmalari taraIindan denetimin nispeten az oldugu Kita Avrupa`si sistemi,
denetim yapisinin sirket isleyisi ierisine dahil olan unsurlara dayanmasi sebebiyle
'isel (insider-internal) sistem olarak da isimlendirilmektedir (Pasli, 2005:62-63).

47
Anonim ortaklga yaklaym asndan
Anglo-Sakson sisteminde sirket, birok szlesmenin (hissedarlar arasinda, hissedarlar
ile yneticiler arasinda, hissedarlar ile denetiler arasinda, vb.) bir araya gelmesi ve
birbiriyle baglanmasi ile (nexus oI contracts) olusan bir yapi olarak grlmektedir. Bu
yapinin merkezine de hissedar konulmakta ve ortakligin amaci olarak 'hissedar
degerinin (shareholder value) maksimize edilmesi gsterilmektedir. Sirket
yneticilerinin de bu ama dogrultusunda hareket etmeleri ve hissedarlarin hem kar payi
hem de ortaklik hisse senedinin piyasa degerinin artmasi anlaminda toplam
kazanlarinin en st seviyeye ulasmasi iin aba gstermeleri gerekmektedir. Bu
sistemde de, kurumsal ynetim anlayisinin bir geregi olarak hissedarlar disindaki
ilgililerin de menIaatlerinin ortaklik ynetiminde, karar alma srecinde dikkate alinmasi
gerektigi belirtilmekte, ancak sirketin vazgeilmez ve ncelikli hedeIi olarak hissedarlik
degerinin en st seviyeye getirilmesi zerinde odaklanilmaktadir. Sirket yneticilerinin
basarili olup olmadiklari hususunda yapilan degerlendirmede de, hissedarlik degerinin
ulastigi nokta esas alinmaktadir.
Kita Avrupa`si sisteminde ise anonim ortaklik, sadece hissedarlarin maddi menIaatlerini
dsnerek, pay sahipligi degerini n plana alarak degil ayni zamanda isiler, alacaklilar,
reticiler, msteriler (tketiciler), vergi makamlari gibi diger ilgililerin de menIaatleri
dogrultusunda Iaaliyette bulunan bir kurum olarak ele alinmaktadir. Anonim sirketler,
bilindigi gibi kr elde edip, bu kri ortaklari arasinda paylastirmak amaci ile kurulurlar.
Bu sistemdeki sirketler de tabii ki, kar elde etme amacina ynelik kuruluslardir. Ancak
bu lkelerdeki anonim sirketlerin ve zellikle byk ve halka aik olanlarinin, sosyal
beklentileri de tatmin etme gibi bir misyonu da yklendikleri grlmektedir (Pasli,
2005:64-66).
2.2. Kurumsal Ynetim Alannda Yaynlanan Raporlar
2.2.1. Cadbury Raporu
Cadbury Raporu, yani resmi olarak, 'Kurumsal Ynetimin Finansal Ynleri Komitesi
Raporu (The Report oI the Committee on the Financial Aspects oI Corporate
Governance`) olarak isimlendirilen, 1992`nin Aralik ayinda Cadbury Komitesinin
nerileri ile yayimlanmistir. 1991 yilinin Mayis ayinda Finansal Raporlama Konseyi
48
(Financial Reporting Council), Londra Menkul Kiymetler Borsasi (London Stock
Exchange) ve muhasebe uzmanlari taraIindan kurulan komite, 1980`li yillarda Birlesik
Krallik sirketlerinde ortaya ikan Iinansal krizin, sirketlerin yayinladiklari Iinansal
raporlarin kalitesinin, yatirimcilarin gveninin azalmasina sebep oldugunu ortaya
ikarmistir.
Bylece, Komite, Birlesik Krallik sirketlerinin uymasi iin 'en iyi uygulama kodlarini
yayimlamistir. zellikle, komite sirketlerin rapor ve hesaplarinda kodlarin her bir
maddesine uyup uymadiklarina dair bir resmi iIade bulunmasini tavsiye etmistir. Buna
gre, sirketlerin bu kodlara uymayacaklari takdirde de neden uymadiklarini belirten bir
yazi bulunmasi gerekir. Ayrica komite sirketlerin yillik raporlarini yayinlamadan nce
deneti Iirmanin incelemesinde gemesini tavsiye etmekteydi (ManiIest, 2???:1).
Komitenin hazirladigi rapor, Ingiltere iin nemli oldugu kadar, diger lkelerdeki
kurumsal ynetim uygulamalari aisindan da nemli bir rnek niteligindedir. rnegin
Trkiye`de SPK taraIindan yapilan kurumsal ynetim dzenlemelerine model
olusturdugu grlmektedir (Dogan, 2007:57).
'En iyi uygulama kodlarinin hkmleri ncelikle, Ynetim Kurulunun bilesimi,
icradan sorumlu olmayan yneticilerin atamasi ve bagimsizligi, hizmet szlesmeleri ve
icradan sorumlu yneticilerin cretlerinin denmesi ve sirketin Iinansal raporlamasi ve
denetimi zerine odaklanmaktadir.
Yapilmis bazi ana tavsiyeler sunlardir (ManiIest, 2???:1):
Icradan sorumlu olmayan (non-executive) yneticilerin ogu ynetimden
bagimsiz olmali ve sirketle is iliskisi veya herhangi baska iliskisi
bulunmamalidir.
Icradan sorumlu olmayan (non-executive) yneticiler, belirli dnemler iin
grevlendirilmelidirler.
Hizmet szlesmesi yili gememelidir.
Yneticilerin emeklerinin karsiliginin verilmesi tamamen ya da byk oranda,
icradan sorumlu olmayan (non-executive) yneticilerden olusan cretlendirme
Komitesinin tavsiyelerine bagli olmalidir.
49
En az icradan sorumlu olmayan (non-executive) yneticiden olusan Denetim
Komitesi olusturulmalidir.
Kurumsal yatirimcilarin ellerinde bulundurduklari byk oy gcnn, sirketin kurumsal
ynetim ilkelerinin belirlenmesinde sahip oldugu byk neme dikkat ekilmis ve
kurumsal yatirimcilarin,
Sirket ynetimi ile sirket stratejileri, perIormans, kurul yelikleri ve ynetim
kalitesi konusunda grs alisverisinde bulunmalari,
Geerli bir neden olmadika oylarini mevcut ynetim lehine kullanmalari,
Ynetim kurulunun bilesiminin belirlenmesinde g dengesini gzeterek,
deneyimli bagimsiz yelerin belirlenmesi konusunda olumlu katkilarda
bulunmalari
gerektigi iIade edilmis, ayrica oy kullanma konusunda izledikleri politikalarini
aiklamalari tavsiye edilmistir (Dogan, 2007:60).
2.2.2. Greenbury Raporu
1990`li yillar boyunca, yatirimcilar ve kamuoyu iin, yneticilerin emeklerinin
karsiliginin denmesi temel sorun haline gelmisti. zellikle, zellestirilmis
endstrilerde yneticilerin gelir seviyesi artmakta ve cretlendirme paketlerinin
yneticilerin daha iyi perIormans gstermesine bir etkisi olmamaktaydi. Bunun
sonucunda, yneticilerin emeklerinin karsiligiyla ilgili kurumsal ynetim sorunlarini
daha titiz bir sekilde ele alinmasi gerektigi kabul edildi. Bu, Greenbury Komitesinin
olusturulmasina nclk etti. Komitenin bulgulari, ynetici emeklerinin karsiligini
almada en iyi uygulama kodu (A Code oI Best Practice on Director`s Remuneration)
olan Greenbury raporunda belgelendi.
Esas itibariyle, raporda asagida gsterilen drt temel konu ele alinmistir.
cretlendirme Komitesinin CEO ve diger yneticilerin cretlendirme
paketlerinin dzenlemedeki rol.
Yneticilerin cretleri ve bunun pay sahiplerinin onayini alip-almayacagi iliskin
pay sahiplerinin ihtiyaci dogrultusundaki gereken aiklik seviyesi.
50
Yneticilerin cretlendirme politikasinin belirlenmesindeki belirli rehber.
Arzu edilmeyen bir perIormansa gre sirketin yneticilerinin isten ikarilmasi
sonucu olusacak tazminatla ilgili hizmet szlesmesi.
Cadbury Kodunda oldugu gibi, Greenbury Kodunda da yneticilerin, emeklerinin
karsiliginin belirlenmesi iin, cretlendirme (emeklerinin karsiliginin verilmesi)
Komitesi`nin (Remuneration Committee) icradan sorumlu olmayan (nonexecutive)
yneticilerden olusmasi gerektigini tavsiye etmistir. Ayrica, Cadbury`den Iarkli olarak
Greenbury hizmet szlesmelerinin 3 yil degil 12 aylik dnem ile sinirlandirilmasini
belirtmistir (ManiIest, 2???:1-2).
Yneticilerin islerini kaybetmeleri durumunda kendilerine denecek tazminat ile ilgili
dzenlemelerin de yer aldigi raporda, tazminatlarin kamuoyunun dikkatini eken bir
konu oldugu, bazi durumlardan basarisizligindan dolayi grevden alinan yneticilere
denen tazminatlarin 'basarisizligin dllendirilmesi anlamina gelebildigi iIade
edilmektedir. Grevine szlesme sresinden nce son verilen yneticiye ugradigi
zararin bedeli olarak kalan grev sresi boyunca alacagi maasin tazminat olarak
denmesi gerekmektedir. Hem ok byk miktarlara ulasabilecek tazminat
demelerinin nne geilebilmesi, hem de szlesme kosullarinin esnekligini arttirmak
iin yneticilere yapilan hizmet szlesmesinin birer yillik dnemler iin yapilmasi, bazi
durumlarda iki yillik szlesmeler yapilabilecegi, ancak iki yildan daha uzun sreli
szlesmelerden olabildigince kainilmasi nerilmektedir. Raporda, yneticilere
yapilacak demeleri belirlemek grevli komite, szlesme sresi dolmadan grevine son
verilen yneticileri belirli araliklarla izleme ve yeni bir is bulduklari halde denen
tazminatin kesilmesini saglama grevlerinin oldugu da belirtilmektedir (Dogan,
2007:62-63).
2.2.3. Hampel Raporu
Hampel Komitesi, daha nce Cadbury ve Greenbury komitelerince yayimlanan
tavsiyeleri gzden geirmek ve yenilemek iin olusturulmustur ve 'Hampel Raporu
olarak bilinen raporu yayimlamislardir. Sonu rapor iyi ynetim (good governance)
ilkeleri zerinde durmustur. Bunun nedeni sirketler zerindeki zorunlu olan agir yk
azaltarak esnek kurallar olusturup tm sirketlere uygun hale getirmektir. Iyi kurumsal
51
ynetimin byk oranda her bir sirketin zel durumuna bagli oldugu belirtilmekteydi.
Ilkeler zerinde vurgu yapilan bu husus daha sonra Bilesik Kod`da yerini almistir
(ManiIest: 2???:2).
Komitenin temel amalari Cadbury kodunun yenilenmesi, karara varilamamis
Greenbury meselelerinin zlmesi ve Birlesik Kralliktaki en iyi uygulama kodlari ve
diger rehberlere iliskin karisikliklara son vermek amaciyla evrensel bir kod
olusturmakti. Hampel Komitesi ayni zamanda 'Cadbury II olarak da bilinmektedir.
Cadbury I ile karsilastirilacak olursa Hampel Komitesi, is dnyasinin iinden olan
kisilerden olusmaktaydi (Dner, 2004:18).
Bu raporda kurumsal ynetim vekalet teorisi erevesinden ele alinmistir. Kurumsal
ynetimi de hisse sahiplerine uzun dnemli Iayda saglamak aisindan bir Iirsat
oldugunu ve bunun sirketin temel amaci olmasi gerektigini belirtmektedir. Bu bakis
aisi, Cadbury ve Greenbury`deki gibi isletmenin kendisine emanet edilen otoritenin
bunu ktye kullanmasini engellemeyi amalayan kurallardan Iarkli bir gelisme
olmustur.
Bir diger anahtar gelisme de hesap verebilirlik ve denetim alaninda olmustur. Ynetim
kurulu i kontroln gvenirliligini srdrmeden sorumlu tutulmustu. Bu sekilde pay
sahiplerin yatirimlarini gvence altina almak mmkn olacakti. Bununla beraber,
ynetim kurulu denetimin etkinligi konusunda rapor vermek zorunda da degildi. Diger
bir taraItan ise ynetim kurulu risk ynetiminden tm yn ile sorumlu olacakti
(ManiIest, 2???:2).
Hampel Raporu`nda giris kisminda nceki iki raporun kisa bir degerlendirmesi
yapilmistir. Raporda hissedarlarin,
Kendi hesabina yatirim yapan bireysel yatirimcilardan byk miktarda Ionlari
yneten kurumsal yatirimcilara kadar, hepsinin rekabeti bir ortamda ve
birbirlerini denetleyen bir yapi iinde olduklari,
Serbeste hisse senedi almak ve satmak hakkina sahip olduklari ve bu
haklarindan Ieragat edemeyecekleri,
52
Sirketin stratejilerini, perIormansini ve ynetim uygulamalarini izlemeleri ve bir
btnlk ierisinde ynetim kurulunun hesap verilebilirliginin srekliligini
saglamalari gerektigi,
Hissedarlarin ve yneticilerin Iarkli grev ve yetkilere sahip olduklari,
birbirlerinin yerine ikamet edilemeyecekleri
iIade edilmektedir. Ayrica, Cadbury raporunda kurumsal yatirimcilar ile ilgili
dzenlemelerle uyumlu ilkelere de yer verilmistir (Dogan, 2007:63-64).
Bckli`ye gre denetim komitesi, dogru ve tartismasiz bir olgu olmakla birlikte,
ynetim kurulu baskaninin da mutlaka dllendirme ve aday gsterme komitelerine
dahil edilmesi gerekmektedir. Su kadar ki, kendi cret ve tazminatinin veya kendisine
yneltilmis menIaat alismasina iliskin sikayetin grsldg toplantilara katilmasi
mmkn degildir. (Bckli, 2002:709).
Hampel Raporu, Cadbury ve Greenbury Raporlari`nin birlestirilmesi ve
gncellestirilmesi sonucu ortaya ikan bir metin olmasinin yaninda, uygulamada
karsilasilan sorunlara zmler nermesi ve nceki iki raporda st kapali biimde
dzenlenen bazi konulari somut hale getirmesi dolayisiyla uygulamalara yn veren
nemli bir metindir (Dogan, 2007:67).
2.2.4. Birleyik Kod
Birlesik Kod daha nce yayimlanan Cadbury, Greenbury ve Hampel raporlari konsolide
edilerek olusturulmustur. Bu kod 1998`de olusturulmus daha sonra ise Higgs raporunun
yayimlanmasinin ardindan 2003`de tekrar revize edilmistir. Kod iki blme ayrilmistir.
Birinci blm en iyi uygulama kodlarini ve sirketlere sagladigi Iaydayi ele almis, ikinci
blm ise ayni seyi pay sahiplerine uygulamistir. Kodun kararlari zorunlu
kilinmamistir.
Kodun birinci blm kapsamli konu basliklarina sahiptir; bunlar Ynetim Kurulu`nun
yapisi ve alismasi, ynetici gelirleri, pay sahipleriyle iliskiler, bilgi saglama, hesap
verilebilirlik ve denetimdir. Kod tm sirketlere uygulanabilecek esneklikte hazirlanmis
prensip ve bilgileri ieriyordu.
53
Kodun ikinci blm daha kisaydi ve pay sahiplerinin oy kullanimi, sirketle olan
diyalogu ve ynetisim aiklamalarinin degerlendirilmesini ieriyordu. zellikle, iyi
diyalogun ve karsilikli anlayisin srdrlmesindeki sorumlulugun sirket ve onun
kurumsal yatirimcilara ait oldugu belirtiliyordu (ManiIest, 2???:3).
2.2.5. OECD Kurumsal Ynetim lkeleri
OECD Kurumsal Ynetim Ilkeleri, 27-28 Nisan 1998 tarihlerinde bakanlar dzeyinde
gereklestirilen OECD Konseyi toplantisinda hkmetler, ilgili diger uluslar arasi
kurulus ve zel sektr temsilcileri ile birlikte, kurumsal ynetim ile ilgili standartlar ve
yol gsterici ilkelerin gelistirilmesi nerisi zerine hazirlanmistir. Dzenlenen
toplantida Kurumsal Ynetim Grev Gc adi verilen bir grup kurulmus ve bu grup
taraIindan hazirlanan ilkeler, 26-27 Mayis 1999 tarihlerinde dzenlenen bir yil sonraki
toplantida kabul edilmistir (Dogan, 2007:67).
OECD`nin kurumsal ynetim ile ilgili alismalarinin zel nedenleri arasinda 1997
yilinda meydana gelen ve Rusya ve Brezilya`ya sirayarak genisleyen kresel Iinansal
krizlerin etkisi yadsinamaz. Kresel Iinansal krizlerin dogmasinda, sermeye
piyasalarindaki dzenlemelerin zayiIligi ile birlikte yatirimcilarin korunmasinda
karsilasilan sistematik basarisizliklarin sonucunda olusan gvensizligin nemli lde
etkisi oldugu iIade edilmektedir (Gregory, 2???).
1999 yilindan sonra bu ilkeler revize edilerek 2004 yilinda tekrar yayinlanmistir. Son
haliyle OECD Kurumsal Ynetim Ilkeleri iki blmden olusmaktadir. Birinci blmde
sunulan ilkeler alti alani kapsamaktadir. Ikinci blmde de, ilkelerin genel yapisinin
anlasilmasina yardimci olmayi amalayan aiklayici notlar yer almaktadir. Notlar,
Kurumsal Ynetim Ilkelerini daha islevsel hale getirmek iin yararli olabilecek temel
egilimlere iliskin aiklamalari, seenekleri ve rnekleri iermektedir (OECD, 2004:14).
Birinci blmn alanlari ve ana ierikleri ise asagidaki sekildedir (TKYD, 2005:12-20):
I. Etkin kurumsal ynetim erevesi temelinin tesisi
Kurumsal ynetim, seIIaIligi ve etkin piyasa disiplinini tesvik etmeli, kanunlara uygun
olmali ve Iarkli denetim, dzenleme ve yrtme yapilari arasinda sorumluluk dagilimini
aika yapmali
54
II. Hissedar haklar ve temel sahiplik iylevleri
Kurumsal ynetim, hissedarlarin haklarini korumali ve bu haklarin kullanilabilmesini
kolaylastirmalidir.
III. Hissedarlarn adil muamele grmesi
Kurumsal ynetim erevesi, azinlik ve yabanci hissedarlar da dahil, btn hissedarlara
esit muamele yapilmasini gvence altina almalidir. Btn hissedarlar haklarinin ihlali
halinde yeterli bir telaIi ya da tazminat elde etme imknina sahip olmalidir.
IV. Kurumsal ynetimde paydaylarn rol
Kurumsal ynetim, menIaat sahiplerinin haklarini yasalarda veya ikili anlasmalarda
belirtilen sekilde tanimali, servet ve yeni is alanlari yaratmada sirketler ile paydaslar
arasinda etkin isbirligini ve gc olan isletmelerin yasamasini tesvik etmelidir.
V. Kamuya duyuru yapma ve yeffaflk
Kurumsal ynetim, sirketin mali durumu, perIormansi, mlkiyeti ve idaresi dahil olmak
zere sirketle ilgili btn maddi konularda dogru ve zamaninda aiklama yapilmasini
saglamalidir.
VI. Ynetim kurulunun sorumluluklar
Kurumsal ynetim, sirketin stratejik rehberligini, ynetim kurulu taraIindan ynetimin
etkin denetimini ve ynetim kurulunun, sirkete ve hissedarlara karsi hesap verme
ykmllg tasimasini saglamalidir.
2.2.6. Sarbanes-Oxley Yasas
Enron skandalindan sonra yatirimcilarin sermaye piyasasina olan gvenleri byk
lde sarsilmistir. ABD`de yatirimcilar aisindan olusan bu olumsuz ortami
iyilestirmek ve sermaye piyasasina olan gveni artirmak amaciyla alismalar
baslatilmistir. Senatr Sarbanes Oxley taraIindan hazirlanan ve bu isimle anilan yasa
Temmuz 2002`de kabul edilerek yayimlanmistir. Ilgili yasa; yatirimcilarin daha dogru
bilgilenmesini saglamak, yatirimcilarin haklarini korumak, bu noktada sirket
ynetiminin sorumlulugunu arttirmak denetim komitesinin gzetim ve denetim
55
sorumlulugunu gelistirmek ve denetilerin sirket ynetiminden bagimsizligini saglamak
gibi amalar edinmistir (Uyar, 2004:15).
Sarbanes Oxley Yasasi, hem sirketlerin sorumlulugu, hem de mesleki dzeyde
kamusal sorumluluk aisindan nemli dnsmleri baslatmis, yeni bir kamuya aiklama
rejiminin erevesini izmistir (Zabrosky, 2003:26).
Kurumsal ynetimin glendirilmesi, kurumsal ynetimi olusturan ve/veya bu ynetime
etki eden unsurlarla sirket iliskilerinin yeniden tanimlanmasi, bu iliskilerde seIIaIligin
saglanmasi, kamuoyunun daha iyi bilgilendirilmesi ve sistemin daha denetlenebilir hale
getirilmesi Kanunùn temel hedeIleridir. Sarbanes-Oxley Kanunu`nun amaci, sirketlerin
sermaye piyasasi mevzuati veya diger nedenlerle halka yapacaklari aiklamalarin
dogrulugunu ve gvenirligini artirmak suretiyle yatirimcilari korumak olarak
belirlenmistir. Bu ama erevesinde genel olarak su konularda dzenlemeler
yapilmistir (Gngr, 2003:11):
Finansal raporlama konusunda yeni ykmllkler getirilmis,
Kurumsal ynetim ile ilgili konularda yeni bir ceza hukuku yaratilmis,
Halka Aik Sirketler Muhasebe Gzetim Kurulu (PCAOB Public Company
Accounting Oversight Board) olusturulmus,
Denetim komitelerinin rol ve bagimsizligi glendirilmis,
Deneti bagimsizligi ile ilgili olarak yeni bazi kisitlamalar getirilmistir.
Sarbanes-Oxley Yasasi, sirket ynetiminde nemli sayilabilecek degisikliklere neden
olabilecek dzenlemeler getirmistir. Bu yasa ile sirket ynetimi aisindan meydana
gelen degisiklikler (Mitra ve dig., 2005:22-25):
st dzey yneticilerinin denetim Ionksiyonuna daha Iazla nem vermelerinin
saglanmasi,
Ynetim kurulunun glendirilmesi, bagimsizliginin arttirilmasi ve CEO
yetkilerinin bir kisminin ynetim kuruluna devredilmesi,
Icraci olmayan ynetim kurulu yelerine olan gereksinimin, verilen nemin
artmasi
56
Bilisim teknolojilerinin sirket ynetiminde artan nemi,
Ieriden bilgi alanlarin ticaretinin engellenmesi ve disariya bilgi sizdirilmasinin
engellenmesine ynelik etkin nlemler alinmasi
olarak zetlenebilir.
2.3. Dnya lkelerinde Kurumsal Ynetim Uygulamalar
Bu baslik altinda Trkiye disindaki diger dnya lkelerinde kurumsal ynetim
uygulamalari incelenecek ve varsa o lkedeki kurumsal ynetim endeksi o lkenin alt
basligi halinde belirtilerek aiklanacaktir.
Dnyada 100`n zerinde Iarkli kurumsal ynetim dzenlemesi olup, bu dzenlemelere
her geen gn yenileri eklenmektedir. Kurumsal ynetim uygulamalarinin esitlilik
gstermesi, dnya zerindeki her lkenin uygulayabilecegi standart bir kurumsal
ynetim sisteminin mevcut olmadigina isaret etmektedir. Her lkedeki kurumsal
ynetim uygulamalari ve sistemi de sz konusu lkenin ynetim biimine, kltrel
yapisina, hukuksal altyapisina, Iirma yapilanmalarina ve insan Iaktrne bagli olarak
Iarkliliklar gstermektedir. Bir lkenin kurumsal ynetim dzeyini, lkenin iinde
bulundugu genel sartlar, Iinansal piyasalarinin gelismislik dzeyi ve sirketlerin
uygulamalari belirlemektedir (ztrk ve Demirgnes: 2005:120).
2.3.1. Amerika Birleyik Devletleri`nde Kurumsal Ynetim Uygulamalar
zellikle ABD tarihinin on iki en byk iIlasindan yedisinin sadece 2002 yilinda
yasanmasinin sonucunda, yatirimcilarin sermaye piyasasina olan gvenleri byk
lde sarsilmistir. ABD`de yatirimcilar aisindan olusan bu olumsuz ortami
iyilestirmek ve sermaye piyasasina olan gveni artirmak amaciyla alismalar
baslatilmistir. Senatr Sarbanes-Oxley taraIindan hazirlanan yasa 30 Temmuz 2002`de
kabul edilmis ve Sarbanes-Oxley yasasi olarak yayimlanmistir. Sarbanes-Oxley yasasi
Iinansal Iiyaskolarda etken olarak kurumsal ynetimle ilgili drt temel basarisizlik
sebebine iliskin nemli dzenlemeler getirmistir. nemli dzenlemelere ve
sorumluklara konu edilen temel basarisizlik geleri; (1) tepe ynetimdeki kltr ve
ynetim anlayisi, (2) genel mdr, (3) ynetim kurulu, (4) I denetim ve kontroller
seklinde siralanabilir (Kayacan, 2006: 81).
57
ABD`de kurumsal ynetim alaninda yapilan baslica dzenlemeler Treadway Raporu,
Halka Aik Sirketler Gzetim Kurulu Raporu, Blue Ribbon Komitesi nerileri,
Sarbanes Oxley Yasasi`dir. Bunlardan baska ABD`de kurumsal ynetime iliskin yapilan
alismalar yeniden eskiye tarih sirasina gre asagida siralanmistir (Metiner, 2006: 21):
Varlik Yneticisi ProIesyonel Davranis Kurallari - Kasim 2004 (Asset Manager
Code oI ProIessional Conduct - November 2004)
New York Menkul Kiymetler Borsasi En Son Kurumsal Ynetim Kurallari 3
Kasim 2003 (Final NYSE Corporate Governance Rules - 3 November 2003)
Gvenin Yeniden Kazanilmasi MCI Inc.ìn Gelecegi iin Kurumsal Ynetim
Hakkinda Breeden Raporu Agustos 2003 (Restoring Trust - The Breden
Report on Corporate Governance Ior the Iuture oI MCI, Inc. - August 2003)
Kamu Gveni ve zel Tesebbsler Komisyonu Tespit ve nerileri: Ikinci
Blm Kurumsal Ynetim - 9 Temmuz 2003 (Commission on Public Trust and
Private Enterprise Findings and Recommendations: Part 2: Corporate
Governance 9 Temmuz 2003)
New York Menkul Kiymetler Borsasi Kurumsal Hesap Verebilirlik ve Kote
Olma Standartlari Komisyonu`nun yayinladigi Kurumsal Ynetim Kurallari
TekliIleri 1 Agustos 2002 (Corporate Governance Rule Proposal - 1 August
2002, NYSE Corporate Accountability and Listing Standards Committee)
Kamu Politikalarinin Gelistirilmesi Amaciyla Kurulan st Dzey Yneticiler
Birligi`nin (Business Roundtable) Kurumsal Ynetim Ilkeleri Mayis 2002
(Principles oI Corporate Governance - May 2002)
KaliIorniya Kamu alisanlari Emeklilik Sistemi taraIindan olusturulan
komisyonun 'Denetim Komiteleri`nin Etkinliginin Gelistirilmesi hakkindaki
raporu - 1998 (Report oI the NACD Blue Ribbon Commission on Improving the
EIIectiveness oI Audit Committees)
Kamu Politikalarinin Gelistirilmesi Amaciyla Kurulan st Dzey Yneticiler
Birligi`nin Kurumsal Ynetime Iliskin Beyanati - 1997 (Statement on Corporate
Governance, Business Roundtable - 1997)
58
New York Borsasi Sarbanes-Oxley Kanununun ikarilmasindan sonra Agustos 2002`de
New York Borsasi`na kote olan Iirmalar iin kurumsal ynetimi iyilestirmeye ynelik
prensipler yayinlamistir.
2.3.2. ngiltere`de Kurumsal Ynetim Uygulamalar
Kurumsal ynetim ile ilgili olarak Ingiltere`de yapilan en nemli dzenleme 1992`deki
Cadbury Raporu`dur. Ingiltere`de 1992 yilinda kurumsal ynetim alaninda neriler
gelistirilmek zere Adrian Cadbury baskanliginda 'Cadbury Komitesi olusturulmustur.
Cadbury Komitesi`nden sonra Ingiltere`de kurumsal ynetime iliskin yapilan alismalar
asagidaki sekilde siralanabilir (Metiner, 2006: 22):
Iyi Ynetim Good Governance: Gnll Yardim Kuruluslari Iin Kurumsal
Ynetim Kodu Haziran 2005 (Governance Ior the Voluntary and Community
Sector June 2005).
RSM Robson Rhodes ve Londra Menkul Kiymetler Borsasi Isbirligi ile
yayinlanan Kurumsal Ynetim: Uygulama Rehberi - 24 Agustos 2004
(Corporate Governance: A Practical Guide - 24 August 2004).
Finansal Raporlama Konseyi taraIindan yayinlanan Kurumsal Ynetim
Btnlesik Kodu - 23 Temmuz 2003 (The Combined Code on Corporate
Governance - 23 July 2003).
Finansal Raporlama Konseyi taraIindan yayinlanan Denetim Komiteleri -
Btnlesik Rehber - Ocak 2003 (Audit Committees- Combined Code Guidance
(The Smith Report) January 2003).
Ticaret ve Sanayi Departmani taraIindan yayinlanan Higgs Raporu: Icraci
Olmayan Ynetim Kurulu yelerinin Rol ve Etkinligine Iliskin Inceleme -
Ocak 2003 (The Higgs Report: Review OI The Role And EIIectiveness oI Non
Executive Directors - January 2003).
Ingiliz Sigortacilar Birligi, Yatirim Fonu Sirketleri Birligi, Ulusal Emeklilik
Fonlari Birligi ve Yatirim Ynetimi Birligi`nin isbirligi ile yayinlanan,
Kurumsal Hissedarlar ve Vekillerinin Sorumluluklari Hakkindaki Ilkeler - 21
59
Ekim 2002 (The Responsibilities oI Institutional Shareholders and Agents -
Statement oI Principles 21 October 2002).
Hermes Pensions Management Limited adli sirket taraIindan yayinlanan Hermes
Ilkeleri 21 Ekim 2002 (The Hermes Principles 21 October 2002).
Kredi ve Yatirim Fonlari Birligi taraIindan yayinlanan En Iyi Uygulama Kodu -
Ocak 2001 (Code oI Good Practice - January 2001).
Kurumsal Ynetim Komitesi taraIindan yayinlanan Btnlesik Kod: Iyi
Ynetim Ilkeleri ve En Iyi Uygulama Kodu - Mayis 2000 (The Combined Code:
Principles oI Good Governance and Code oI Best Practice May 2000).
I Kontrol Btnlesik Kod ile Ilgili Ynetim Kurulu iin Rehber - Eyll 1999
(Internal Control: Guidance Ior Directors on Combined Code (Trunbull Report)
September 1999).
Ulusal Emeklilik Fonlari Birligi, Londra Menkul Kiymetler Borsasi, Ingiliz
Sanayi KonIederasyonu, Ynetim Kurulu yeleri Enstits, Muhasebe
Organlarinin Danisma Komitesi ve Ingiliz Sigortacilar Birligi taraIindan
yayinlanan Hampel Raporu - Ocak 1998 (Hampel Report (Final) January 1998).
Ingiliz Sanayi KonIederasyonu taraIindan yayinlanan Ynetim Kurulu yeleri
cretleri hakkindaki Greenbury Raporu - 15 Temmuz 1995 (Greenbury Report
(Study Group on Directors` Remuneration) 15 July 1995).
Isel alisma Grubu taraIindan yayinlanan Isel Kontrol ve Finansal Raporlama
isimli alisma Rutterman Raporu - 1994 (Rutterman Report (Internal Control
and Financial Reporting) - 1994).
2.3.3. Fransa`da Kurumsal Ynetim Uygulamalar
zel sektr ve nemli isletmelerin olusturdugu AFEP-AGREF (Fransiz zel Sektr
Sirketleri Birligi-Byk Fransiz Sirketleri Birligi) (Association oI French Private-Sector
Companies and Association oI Major French Corporations) alisma grubu 2002 yilinda
kurumsal ynetim anlayisina iliskin 'Borsaya Kayitli Sirketler Iin Daha Iyi Kurumsal
Ynetimin Desteklenmesi (Promoting Better Corporate Governance In Listed
60
Companies) isimli alismayi yapmistir. Ayni kurum Ekim 2003 de Kayitli Isletmeler
iin Kurumsal Ynetim (The Corporate Governance oI Listed Corporations) ve Mart
2004`te de 'Recommandations sur le gouvernement dèntreprise adli baska alismalar
yapmistir (Demirbas ve Uyar, 2006:47-48).
Borsaya Kayitli Sirketler Iin Daha Iyi Kurumsal Ynetimin Desteklenmesi adli
alismada ynetim taraIindan yapilan Iaaliyetlerin denetlenmesi ve bu srete
komitenin grevleri, muhasebe politikalari ve uygulamalar, Iinansal bilgi ve iletisimin
kalitesi, i ve dis kontrollerin etkinligi, isletme ve hissedarlar arasindaki iliskiler, banka,
Iinansal analiz ve derecelendirme kuruluslari gibi diger kuruluslarla iliskiler zerinde
durulmustur. Ilgili alismanin birinci blmnde kurumsal ynetim uygulamalarinin
gelistirilmesi ele alinmistir. Buna gre kurumsal ynetim uygulamasi iin ynetim
kurulunun rol ve Iaaliyetleri, ynetim kurulunun yapisi, kurulun degisimi, denetim
komitesinin olusumu ve yapisi, yelerin egitimi, alisma sekli denetilerle iliskiler ve
komitenin rolne iliskin dzenlemeler yapilmistir. (Asigil, 2003:115-116).
En iyi uygulama kodlarinin yaninda baska dzenlemeler de yapilmistir. Bunlardan
bazilari asagidaki gibidir (Asigil, 2003:117):
LÀssociation Franaise de la Gestion Financirenin Degisiklik TekliIleri
Mart 2004 (Recommandations sur le gouvernement dènterprise March - 2004).
Borsaya Kote sirketlerde Kurumsal Ynetim - Ekim 2003 (The Corporate
Governance oI Listed Corporations October 2003).
Vienot Raporu II - Temmuz 1999 (Vienot II Report - July 1999).
Kurumsal Ynetime Iliskin Tavsiyeler - 9 Haziran 1998 (Recommendations on
Corporate Governance - 9 June 1998).
Vienot Raporu I Haziran 1995 (Vienot Report - June 1995).
2.3.4. Almanya`da Kurumsal Ynetim Uygulamalar
Almanya`da savas sonrasinda uzun vadeli sorumluluklarin ve gvenin n planda
oldugu, sanayi Iirmalari ve bankalar arasinda iliskilere dayali szlesmelerin yapildigi ve
bankalarin sirket ynetim kurullarinda isel hissedar olarak koltuk sahibi oldugu bir
61
sistem gelistirilmistir. Alman sistemi katilimcilar arasinda bir konsenss olusturarak
ortak karar almayi amalamaktadir. Sanayi Iirmalarinin denetim kurullarinda bankalarin
temsilci bulundurmasiyla kurumsal ynetimin isel kontrol gereklestirilmistir (Deeg,
2001: 21).
Almanya da kurumsal ynetimin gelinmesine dnk bazi alismalar asagida
sunulmustur (Metiner, 2006: 25):
Alman Kurumsal Ynetim Kodu`na Iliskin Degisiklikler - 2 Temmuz 2005
(Amendment to the German Corporate Governance Code - 2 June 2005).
Varlik Ynetim Sirketlerine Iliskin Kurumsal Ynetim Kodu - 27 Nisan 2005
(Corporate Governance Code Ior Asset Management Companies - 27April
2005).
Alman Kurumsal Ynetim Kodu`na Iliskin Degisiklikler - 21 Mayis 2003
(Amendment to the German Corporate Governance Code - 21 May 2003).
Alman Kurumsal Ynetim Kodu - 26 Subat 2002 (The German Corporate
Governance Code - 26 February 2002).
Baums Komisyonu Raporu - 10 Haziran 2001 (Baums Commission Report
(Bericht der Regierungskommission Corporate Governance) - 10 July 2001).
Kurumsal Ynetim Kodu - Haziran 2000 (German Code OI Corporate
Governance - 6 June 2000).
Borsaya Kote Sirketler Iin Kurumsal Ynetim Kurallari - Ocak 2000
(Corporate Governance Rules Ior German Quoted Companies - January 2000).
DSW Tavsiyeleri - Haziran 1998 (DSW Guidelines - June 1998).
2.3.5. talya`da Kurumsal Ynetim Uygulamalar
Italya`daki kurumsal ynetim mekanizmalari yabanci sermaye akisini engelleyecek
dzeyde gelismemis bir durumdayken, 1998 yilinda reIorm alismalari baslatilmis ve
bir dizi dzenleme yapilmistir. Bunlardan en nemlilerine asagida yer verilmistir
(Metiner, 2006:26).
62
Kurumsal Ynetim Kodu 14 Mart 2006 (Corporate Governance Code (Codice
di Autodisciplina) 14 March 2006)
Kurumsal Ynetim Raporu Hakkinda El Kitabi Subat 2004 (Handbook on
Corporate Governance Reports February 2004)
Kurumsal Ynetim Kodu Temmuz 2002 (Corporate Governance Code (il
Codice di Autodisciplina delle societa quotate rivisitato) July 2002)
Davranis Kurallari ve Raporu Ekim 1999 (Report & Code oI Conduct (The
Preda Code) October 1999)
Draghi TekliIleri Dayanilarak Yapilan Yasal ReIormlar Subat 1998 (Testo
Unico sulle disponsizioni in materia di intermediazione February 1998)
2.3.5.1. talya`daki Kurumsal Ynetim Endeksi
Italya Milano Borsasi taraIindan Nisan 2001`de kurulan STAR, siki kurumsal ynetim
ilkelerinin uygulandigi nemli bir uygulamadir. Italyanca ailimi 'Segmet Titoli can
Alti Requisiti (Nitelikli Orta lekli Firmalar Pazari) olan STAR, Mercato Telematico
Azionario - MTA, elektronik sermaye pazarinin bir alt borsasidir. STARà piyasa degeri
800 milyon Euro veya daha az olan kk ve orta lekli, yksek kurumsal ynetim
standardinda sirketler kote olabilirler. Ocak 2005 tarihi itibariyle halka aiklik orani
43, piyasa degeri 17 milyar Euro`dur.
STARà kote olan sirketlerin:
100`nde atama komitelerinin yelerinin ogunlugu bagimsiz yelerden
olusmaktadir.
Tamaminda i denetim departmanlari, 98ìnde i denetim komiteleri vardir.
Bu komitelerin 77`si bagimsiz yelerden olusmaktadir.
Hak ve ikarlarin tespiti ile ilgili komitelerin yelerinin 97`si icraci olmayan
yelerden olusmaktadir.
59ùnun ynetim kurulu yilda 5-9 deIa toplanmaktadir.
63
87`si genel kurulda hissedarlara ynetim kurulu yelerinin zgemisini
sunmaktadir.
Uygulamalarin sonucu olarak 2002 yilinda Londra FTSE Small Capà kote Iirmalardan
23, FrankIurt SMAX`de koteli sirketlerden 17, Euronext Prime`da koteli
sirketlerden 17 daha iyi prim yapmistir (Darman, 2005:6-9).
2.3.6. svire`de Kurumsal Ynetim Uygulamalar
Isvire`de Kurumsal ynetim konusunda yapilan dzenlemeler asagidaki sekilde
zetlenebilir (www.ecgi.org):
Haziran 2002: 'Kurumsal Ynetim Ynergesi (Corporate Governance
Directive) ve 'Isvire Kurumsal Ynetimi Iin En Iyi Uygulama Kodu (Swiss
Code oI Best Practice Ior Corporate Governance),
Aralik 2006: 'Aile Sirketlerinde Ynetisim (Governance in Family Firms).
Isvire`deki kurumsal ynetim uygulamalari Avrupa ortalamasinin stndedir ve Isvire
en iyi uygulamaya sahip nc lkedir. Isvire Borsasi`nin 2002 yilinda Kurumsal
Ynetim Kurallari`ni kabul etmesi verimliligi artirmistir. Kurallarin ogu gnlllk
esasina dayansa da sirketler uymaktadirlar. Isvire sirketleri kk ve isbirliki kurullar
olusturmayi tercih ederler. Daha sik toplanti yaparlar ve kurul yeleri daha Iazla cret
almaktadir. Btn Isvire sirketlerinde denetim ve cretlendirme komitesi mevcuttur
ancak cretlendirme politikasi ve hesaplamalari konusunda kamuya yeterli bilgi
verilmemektedir. Komitelerde kadin ye sayisi artirilmalidir. Ayrica ynetim kurulunun
Iaaliyetleri pek degerlendirilmemektedir bu da seIIaIligi ve bagimsizligi etkilemektedir.
2.3.7. 1aponya`da Kurumsal Ynetim Uygulamalar
Japonya`da kurumsal ynetime iliskin dzenlemelerden bazilari asagidaki gibidir
(Metiner, 2006: 27):
Borsaya Kote Sirketler iin Kurumsal Ynetim Kurallari - 16 Nisan 2004
(Principles oI Corporate Governance Ior Listed Companies - 16 April 2004).
Gzden Geirilmis Kurumsal Ynetim Kurallari - 26 Ekim 2001 (Revised
Corporate Governance Principles - 26 October 2001).
64
Emeklilik Fonlari Kurumsal Ynetim Arastirmasi Komitesinin Oy Kullanma
Haklarinin Kullanimina Iliskin Tavsiye Raporu - Haziran 1998 (Report oI the
Pension Fund Corporate Governance Research Committee, Action Guidelines
Ior Exercising Voting Rights - June 1998).
Kurumsal Ynetim Ilkeleri`ne Japon Bakisi Aisi - 30 Ekim 1997 (Corporate
Governance Principles: A Japanese View - 30 October 1997).
Kurumsal Ynetim Hakkinda Acil Tavsiyeler - 1997 (Urgent Recommendations
Concerning Corporate Governance - 1997).
Tokyo Borsasi`nin 2004 yilinda, borsaya kayitli sirketler iin yayinladigi Kayitli
Sirketler iin Kurumsal Ynetim Ilkeleri (Principles oI Corporate Governance Ior
Listed Companies)`ni uygulamak istege baglidir. Bu ilkeler asagidaki sekilde
zetlenebilir (www.ecgi.org):
Pay Sahiplerinin Haklari. Borsaya kayitli sirketler iin olusturulan kurumsal
ynetim, pay sahiplerinin haklarini korunmalidir.
Pay Sahiplerinin Adil Muamele Grmesi. Azinlik ve yabanci pay sahipleri de
dahil, tm pay sahiplerinin esit ve adil muamele grmesi saglanmalidir.
Kurumsal Ynetimde MenIaat Sahipleri ile Iliskiler. Bu ilkeler, sirket ve
menIaat sahipleri arasindan kusursuz iliskiler olusturmak yolu ile kurumsal
deger ve grevler olusturulmasini gerektirir.
Bilgilendirme ve SeIIaIlik. Ilkeler, Iinansal durum, perIormans ve sahiplik
dagilimi konusunda zamaninda ve dogru bilgilendirme yapilmasini saglamalidir.
Ynetim Kurulu`nun, Denetilerin, Kurumsal Denetiler Kurulu`nun ve Ilgili
Diger Gruplarin Sorumluluklari. Ynetim Kurulu, Denetiler, Kurumsal
Denetiler Kurulu ve diger ilgili gruplar ynetimden sorumludurlar ve pay
sahiplerine karsi hesap verebilirligi saglamalidirlar.

65
2.3.8. Gney Kore`de Kurumsal Ynetim Uygulamalar
Gney Kore 1997-1998 yillarinda bir ekonomik bunalim geirmistir. 1998`de anonim
sirketler, maliye, istihdam ve devlet isletmeleri ile ilgili kumsal ynetim hususunda
birok reIorm yapilmis ve yeni kanunlar ikarilmistir ve sirketlerce de uygulamalar hiz
kazanmistir. Ancak birka yil sonra ise ekonomi yeniden canlanmaya basladiginda
uygulamalar da yavaslamistir ancak sirketlerin getirdigi elestirilere ragmen ikarilan
kurumsal ynetim ilkeleri uyum zorunluluklari yrrlkte kalmistir. ABD`de,
Ingiltere`de ve OECD lkelerinde yasanan bunalimdan sonra, kurumsal ynetim
uygulamalarinin Gney Kore isletmelerinde yarattigi gelismelerin ne kadar olumlu
oldugu kabul edilmistir (Baek ve dig., 2004:267-269).
Gney Kore hkmeti, tasarruI bankalarinda alinan hisselerin bildirilmesi kuralinin
ihlalinde grlen artis nedeniyle yeni bir takim nlemler almistir. Sz konusu ihlaller,
tasarruI bankalarinin byk ortaklarina kredi sinirlandirmasi getirilmesini
glestirmektedir. TasarruI bankalarinda hisse alan yatirimcilarin birikimlerini baska
kisilerin adina kaydettirerek oldugundan dsk gsterme egilimde oldugu iIade
edilmektedir. Yeni dzenlemeyle birlikte, birikimlerinin gerek tutarini bildirmeyen
yatirimcilarin oy kullanma hakki askiya alinmaktadir. Ayrica, bu durumdan haberdar
olan banka yneticileri iin de yasal yaptirimlar getirilmistir. G. Kore`de Alman
kanunlari rnek alinmistir. Bu lkede kamu kuruluslarinin agirligi Iazladir ve ikar
gruplari arasindaki iliskiler sosyalist kanunlara gre dzenlenmistir (Ege ve Yilmaz,
2005:10).
Gney Kore`de Kurumsal ynetim ilkelerine uyum anlaminda getirilen zorunluluklarin
basinda yillik satislari belli bir miktardan (17 milyon ABD Dolari) Iazla olan sirketlerin
ynetim kurullarinin 50`sinin bagimsiz ye olma zorunlulugudur. Bu oranin altindaki
sirkteler iin de 33`tr. Uyulmasi gereken bir diger kaide, satislari bu miktardan Iazla
olan sirketlerin ynetim kurullari ierisinde bagimsiz ye aday gsterme komitesi ve
denetim komitesi kurma zorunlulugudur (Aysan, 2007:130).
2.3.9. Avustralya`da Kurumsal Ynetim Uygulamalar
Avustralya`da kurumsal ynetim ilkelerini belirlemek zere 'Kurumsal Ynetim
Konseyi (ASX Corporate Governance Council) olusturulmustur. Konsey 2003 yilinda
66
'Kurumsal Ynetim Ilkeleri ve En iyi uygulama tavsiyeleri (Principles oI Goog
Corporate Governance and Best Practice Recommendations) adli alismayi
yayinlamistir. Kurumsal Ynetim Konseyi, isletmelerin kurumsal ynetim anlayisina
iliskin yapilmasi gereken 10 neride bulunmus ve bunlari temel kurumsal ynetim
ilkeleri olarak kabul etmistir. Bu ilkeler kisaca su sekilde zetlenebilir (Demirbas ve
Uyar 2006:49).
Ynetim kurulu ve ynetim kendi grev ve sorumluluklarinin Iarkinda olmali ve
bu grev ile sorumluluklar net bir sekilde tanimlanmalidir.
Kurullarin yapisi isletmeye katma deger katacak ve grev ile sorumluluklarini
etkin sekilde yapabilmeye olanak saglayabilecek sekilde olusturulmalidir.
Karar verme srecinde etik degerler n planda olmalidir. Isletmenin Iinansal
raporlama srecinin dogrulugunu ve gvenirligini saglayacak bir yapi,
bagimsizlik temelinde olusturulmalidir.
Isletme ile ilgili tm olaylar zamaninda kamuya aiklanmalidir.
Hissedarlarin haklarina riayet edilmelidir. Ynetim, i kontrol ve risk gzetim
srelerinde saglam ve gvenilir bir sistem kurulmalidir.
Ynetim kurulu ve ynetimin etkinligini artirmak iin alismalar drste
izlenmeli ve aktiI olarak desteklenmelidir.
dllendirme sistemi ve yapisinin yeterli oldugundan ve tanimlanan kurumsal
ve kisisel perIormansi arttiracagindan emin olunmalidir.
Hissedarlari ilgilendiren tm yasal ve diger dzenlemeler gz nnde
bulundurulmadir.
2.3.10. Rusya`da Kurumsal Ynetim Uygulamalar
Rusya`da 1995 yilinda hissedarlarin haklari ile ilgili 'Federal Kanun da degisiklikler
yapilmistir. Ayni konuda 1996 yilinda bir dzenlemeye daha gidilmis olunmasina
ragmen en kapsamli degisiklik 1998 Rusya krizinden sonra 1999 yilinda 'Yatirimci
Koruma Kanununda ve 2001 yilinda Iederal kanunda yapilmistir. 1998 yilinda ise
Rusya Muhasebe ReIorm Programi gereklestirilmistir.
67
Anonim Sirketler Kanunu'na 15 Mart 2004 tarihinden itibaren geerli olmak zere
nemli bazi yeni dzenlemeler getirilmistir. Sz konusu dzenlemeler su degisiklikleri
iermektedir (OECD White Paper, 1999:11):
Ynetim kurulu seiminde kmlatiI oy prosedr, tm anonim sirketlerde
zorunlu hale getirilmistir. Bu sistemde ortaklarin oy haklari, hisse sayisiyla
seilecek ynetim kurulu ye sayisinin arpimina gre belirlenmektedir.
Ortaklar, bu sekilde hesaplanan oy haklarini tek bir aday iin kullanabilecekleri
gibi birden Iazla aday arasinda da dagitabilecektir,
Ynetim kurullari iin en az ye sayisi, bes kisi olarak belirlenmistir,
Ynetim kurulu yeleri sadece toplu olarak grevden alinabilecektir,
"Ynetim kurulu yelerinin seimi" gndemiyle toplanan olaganst genel
kurullar, en az 50 gn nceden bildirilmek zorundadir.
2.3.11. Kanada`da Kurumsal Ynetim Uygulamalar
Yakin dnemde alinan bir mahkeme karari, ynetim kurulu yelerinin ve st dzey
yneticilerin kisisel sorumlulugundaki artisi bir kez daha ortaya koymaktadir. Danier
sirketinin ilk halka arziyla ilgili Iinansal projeksiyonlarin geregi yansitmadigi ve
yatirimcilari yanlis ynlendirdigi gerekesiyle st dzey yneticilere karsi ailan bir
davada CEO ve CFO, Ontario Yksek Mahkemesince sorumlu tutuldu. Mahkeme, satin
alma sirasinda bir yanlis ynlendirme olup olmadigini degerlendirirken
(kurumsallasma.com):
Finansal projeksiyonlarin gerekli zen ve dikkatle hazirlanip hazirlanmadigi,
Ynetimin sz konusu projeksiyonlara inanip inanmadigi,
Ynetimin inancinin gereki olup olmadigi,
Ynetimin, projeksiyonlarin tutmamasina yol aacak etkenlerin Iarkinda olup
olmadigi
kriterlerini dikkate almistir.

68
2.3.12. Brezilya`da Kurumsal Ynetim Uygulamalar
Brezilya gibi gelismekte olan lkelerin en nemli sorunu uzun vadeli sermayeyi
ekebilmektir. Uzun vadeli sermaye imknindan yoksun olunmasi bu lkeler iin byk
bir engel yaratmaktadir. Bunun bilincinde olan Brezilya da, kurumsal ynetim
uygulamalari hakkinda bir dizi dzenleme yaparak, sermayenin kaliciligini saglamaya
alismaktadir.
Yapilan bu dzenlemelerin bazilari asagida sunulmustur (Metiner, 2009:29):
Kurumsal Ynetim En Iyi Uygulama Kodu 30 Mart 2004 (Code oI Best
Practice oI Corporate Governance 30 March 2004)
Brezilya Menkul Kiymetler ve Borsa Komisyonu taraIindan yayinlanan
Kurumsal Ynetime Iliskin Tavsiyeler Haziran 2002 (Recomendaes sobre
Governana Corporativa)
Kurumsal Ynetim En Iyi Uygulama Kodu 8 Mayis 1999 (Code oI Best
Practice oI Corporate Governance 8 May 1999)
2.3.12.1. Brezilya`daki Kurumsal Ynetim Endeksi
Brezilya borsasi, agin gereklerine ayak uydurarak, yerli ve yabanci yatirimcilari
ekmek zere, mevcut kotasyon kurallarinda iyilestirmeler yaparak, ykselen trend olan
kurumsal ynetime ynelme geregini hissetmistir. Bu nedenle, yatirimcilarin risklerini
azaltmak, pazarda likiditeyi ve hisse senedi degerini artirmak amaci ile, Novo Mercado
(Yeni Pazar) adi verilen bir alt borsa olusturmustur. Novo Mercado`da amalanan,
hissedarlar ile sirket ynetimi arasinda asimetrik bilgiden kaynaklanan g
dengesizligini ortadan kaldirmak ve hissedar haklarini garanti altina almaktir. Novo
Mercado`da yer almak isteyen sirketler iin asagida yer alan hususlari yerine getirmek
birer zorunluluktur:
ayda bir yayinladiklari mal tablolarina ek olarak konsolide mal tablolarini
ve nakit akim tablolarini aiklamak;
Minimum halka aiklik oranini 25`te tutmak;
Borsada islem gren hisseleri ile ilgili olarak srekli gncel bilgi vermek;
69
Yilda en az bir kez, yatirim uzmanlarinin ve diger ilgili taraIlarin katilacagi bir
kamuyu aydinlatma toplantisi dzenlemek;
Sirket Iaaliyetleri ile ilgili yillik bir takvim yayinlamak;
Sirket st ynetimi ve hkim ortaklarin hisse alim satimi ile ilgili Iaaliyetleri ve
hisse senedi opsiyon plnlari ile ilgili aylik bilgi vermek;
Firmanin net degeri ve iliskili taraIlar ile yapilan 200.000 BRLì (Brazilian
Real) asan szlesmeler hakkinda bilgi yayinlamak.
Novo Mercado`nun getirdigi en kati kural, yatirimci haklarina yneliktir. Sirketlerin
kendilerini kurumsal ynetim gerekleri dogrultusunda yapilandirabilmeleri iin 'Level
1 ve 'Level 2 adi verilen iki asamadan gemelerine olanak saglanilmistir. 'Level 1
sirketlerinin daha seIIaI hale gelmeleri, hkim ortaklar, ynetim kurulu yeleri ve st
ynetim taraIindan yapilan hisse alim satimi hakkinda ayrintili bilgilerin alinmasi ile
saglanmaktadir. 'Level 2 dzeyinde ise, bazi istisnalar hari, Novo Mercado`dan
istenilen bilgilendirmenin nemli bir kismi kamuya aiklanmalidir. Bu asamalardan
geen bir sirket Novo Mercado alt borsasina girebilir.
Sirketler, ulusal borsa olan BOVESPA ile bir anlasma imzalayarak Level 1, Level 2 ya
da Novo Mercado kurallarina uyacaklarini taahht etmektedirler. BOVESPA, sirketlerin
bu anlasma ile altina girdikleri ykmllkleri yerine getirip getirmediklerini takip ve
temin etmektedir.
Gze arpan nemli bir yenilik de, hissedarlar ve sirketler arasindaki anlasmazliklari
zmek iin olusturulan Pazar Tahkim Panelidir (Market Arbitration Panel). Bu yapi,
konusunda uzman kisilerden olusmakta, yatirimci ve sirketler arasindaki
anlasmazliklarin zmne katki saglamaktadir (Darman: 2005:2-5).
2.3.13. in`de Kurumsal Ynetim Uygulamalar
inìn hala komnist bir devlet olmasi, sermaye piyasalarinda ve kurumsal ynetim
alaninda gelismelerin diger lkelere kiyasla yavas olmasina yol amaktadir. Bununla
birlikte yapilan son reIormlar devletin sahip oldugu sirketlerin sratle zellestirilmesi
srecini baslatmistir. Bu sre de, kurumsal ynetim hakkinda dzenlemeler yapilmasi
ile sonulanmistir (Solomon, 1998:165).
70
Bu alanda yapilan en nemli dzenleme, in Menkul Kiymet Dzenleme Kurulu
taraIindan 7 Ocak 2001`de yayinlanan Borsaya Kote Sirketler iin Kurumsal Ynetim
Ilkeleri`dir.
2.3.14. Avrupa Birligi`nde Kurumsal Ynetim Uygulamalar
AB`de kurumsal sektrn yeniden yapilandirilmasina ynelik olarak Sirketler Kanunu
tekrar ele alinarak, kurumsal ynetimin gelistirilmesini ieren bir dizi degisiklik
zerinde alismalara baslanmistir. Avrupa Bakanlar Konseyi bu alismalari Sirketler
Hukuku Uzmanlari alisma Grubu ile (High Level Group oI Company Law Experts)
srdrmektedir. ABD`de kabul edilen Sarbanes-Oxley Kanunu ile getirilen
dzenlemeleri de gz nnde bulundurarak alismalarini srdren sz konusu Grup, en
son 4 Kasim 2002 tarihinde 'Avrupa`da Sirket Kanunu iin Modern Dzenleyici
ereve Hakkinda (A Report oI The High Level Group oI Company Law Experts on
Modern Regulatory Framework For Company Law in Europe) bir rapor hazirlayarak
Avrupa Komisyonu'na sunmustur.
Avrupa Komisyonu sz konusu rapora cevaben 21 Mayis 2003 tarihinde 'Eylem
Planini (Action Plan) aiklamistir. Eylem Planinda Avrupa sirketler kanunu ve
kurumsal ynetim konusunda neden revizyon yapilma gereksinimi duyuldugu
aiklanmaktadir. Plan`da bu alanda Avrupa Birligi`nde gelecekte gereklestirilecek
eylemlere iliskin temel politika hedeIleri aiklanmakta, kisa (2003-2005), orta (2006-
2008) ve uzun dnem (2009 ve sonrasi) hedeIler yer almaktadir (Erdnmez, 2003: 44).
Avrupa Birligi`nde halka aik isletmelerin ynetim kurullarinda, hissedar olmayan
yelerin isletmenin ynetiminde daha etkin ve yetkili hale gelmesi kurumsal ynetim
kavrami baglaminda yasal zorunluluk haline getirilmistir. 4 Kasim 2002`de sunulan
raporda kurumsal ynetimin gelistirilmesine ynelik olarak asagidaki konular yer
almaktadir (Demirbas ve Uyar, 2006:27):
Hissedarlara ve alacaklilara daha ayrintili ve kaliteli bilgi sunulmasi, zellikle
kurumsal ynetim yapisi hakkinda bilgilendirme standartlarinin gelistirilmesi
nerilmektedir. AB`de kote olmus isletmelerin kurumsal yneyim hakkinda
yayinlanmis ulusal kodlara veya sirket kanunlarina dayanarak kurumsal ynetim
71
yapisi ve uygulamalari konusunda yil iinde yapilanlari aiklamalari
gerekmektedir.
Ynetim kurulunun yapisinin ve yetkilerinin glendirilmesi, zellikle Iirma
deme glg iine dstgnde yneticilerin sorumlulugunun artirilmasi
tavsiye edilmektedir.
ye lkelerin sirket ve menkul kiymet kanunlari, borsaya kote olma kurallari,
kodlari veya diger konularda btn AB lkelerindeki Iarkli kurumsal ynetim
standartlarinin birbiriyle uyumlastirilarak veya aralarinda esgdm saglanarak
iyilestirilmesi ngrlmektedir.
Hissedarlarin haklarinin glendirilmesi ve azinlik haklarinin korunmasi
konusunda, AB`de kote olmus Iirmalarin hissedarlarina gerekli bilgiye
ulasabilmek iin elektronik kolayliklarin saglanmasi, bu sayede oylama sirasinda
mevcut olmayan hissedarlarin oylama yapma olanagina kavusmalari, sz konusu
kolayliklarin AB`deki tm hissedarlara saglanmasi ve sinir tesi oylamalarda
ortaya ikan zel sorunlarin en kisa zamanda zlmesi nerilmektedir.
2.4. Trkiye`de Kurumsal Ynetim Uygulamalar
Trkiye gelisen ekonomisi, istikrar ve iktisat politikalarinin etkinligi ile birlikte
kurumsal ynetim alaninda hizla ilerleme kaydetmektedir. Ancak, gnmz itibariyle
gelismis lkeler seviyelerinin olduka gerisindedir. Bunun en nemli nedenleri arasinda,
yillarca disa kapali gelisen ekonomisini, aile isletmelerinin oklugunu, yillar itibariyle
yasanan ekonomik krizlerin varligini, Iirma sermaye yapilarinin yeterince gl
olmayisini sayabiliriz (Ararat ve Ugur, 2003:70-71).
Kurumlarin ve Trk kltr yapisinda kurumsal ynetimin temelleri Ahilik teskilati ile
atilmistir. Ahilik mesleki ve ahlaki bir kurulustur. Anlam itibariyla kk esnaI ve
iraklari iine alan, mesleki dogruluk drstlk prensiplerine uygun olarak alisilmasini
ayrica egitim grmelerini hedeIleyen bir teskilattir. Ahilik teskilati, gnmzde Ticaret
ve Sanayi Odalarinda karsiligini bulmaktadir.

72
2.4.1. Uluslar aras Finansal Raporlama Standartlar (UFRS)
Bir lkenin Iinansal raporlama standartlari, o lkedeki muhasebe verilerinin,
tablolarinin ve raporlarinin retimine temel alindiklarindan, o lkedeki temel kabul
grms muhasebe ilkelerini olustururlar. Bir baska grse gre ise, uygulamaya
yansitilan ve muhasebe kuramlarinin ierigini olusturan muhasebenin temel kavramlari,
Iinansal tablolar ilkeleri ve Iinansal raporlama standartlari, o lkenin genel kabul
grms muhasebe ilkeleri olarak iIade edilmektedir (Yalkin, 2002:3).
Trkiye Muhasebe Standartlari Kurulu (TMSK), AB lkeleri ve Uluslar arasi Finansal
Raporlama Standartlari`ni (UFRS) kullanan diger lkeler ile uyum saglama amaciyla,
UFRS`yi hazirlayarak, Nisan 2006`da kamuya duyurmustur. Buna ek olarak, yeni Trk
Ticaret Yasa Tasarisi'nin 88'inci maddesinde de tacirlerin muhasebesel konularda
dogrudan TMSK taraIindan yayimlanacak olan Trkiye Muhasebe Standartlari'na
(TMS) uyulmasi konusunda hkm yer almaktadir.
2.4.2. Bagmsz Denetim ve Danymanlk Faaliyetlerinin Ayrlmas
SPK`nin getirdigi Kurumsal Ynetim Kurallari`nin zorunlu olanlarindan biri de
Bagimsiz Denetim ve Danismanlik Faaliyetlerinin ayrilmasidir. Bu konuda SPK Teblig
seri:X, No: 16 da nemli degisikler yapmistir. Bu degisiklik erevesinde; 'Bagimsiz
denetim kuruluslari ve bu kuruluslarda istihdam edilen denetim elemanlari ve diger
personel, bagimsiz denetim hizmeti verdikleri Iirmalara, bagimsiz denetim hizmeti
verdikleri dnemde bedelli veya bedelsiz olarak;
DeIter tutmak ve buna iliskin diger hizmetleri verme,
Finansal bilgi sistemi kurmak ve gelistirmek, isletmecilik, muhasebe, Iinans ve
bunlarin uygulamalari ile ilgili islerde msavirlik yapma, belge dzenleme ve
rapor hazirlama
Degerleme ve akterya hizmetleri verme,
I denetim destek hizmetleri verme,
Tahkim ve bilirkisilik yapma,
Diger danismanlik hizmetlerini verme
73
Iaaliyetlerinde bulunamazlar (Dogan, 2007:98).
2.4.3. Denetim Firmas Rotasyonu
SPK teblig seri:X No:16`ya gre 'Bagimsiz denerim kuruluslari, srekli yada zel
denetimlerde en ok 5 hesap dnemi iin msteri ynetim kurulu taraIindan seilir.
Seilen bagimsiz denetim kurulusu ile yapilan bagimsiz denetim szlesmesi, msterinin
Ynetim Kurulunca imzalanarak yrrlge girer. Bagimsiz ynetim szlesmesinin
tekrar yenilenmesi mmkndr. Ancak herhangi bir sirketin denetimini yapan bir ekipte
bas deneti olarak grev yapan bir kisinin, tekrar ayni msterinin srekli denetimi
kapsaminda sorumlu ortak ve bas deneti olarak grev alabilmesi iin, en az 2 hesap
dneminin gemesi gerekmektedir.
2.4.4. zel Durumlarn Kamuya Aklanmas
Sermaye piyasasi aralarinin degerini ve yatirim kararlarini etkileyebilecek veya
yatirimcilarin haklarini kullanmalarina ynelik nemli olay ve gelismeler karsisinda
tasarruI sahipleri, ortaklar ve diger ilgililerin zamaninda bilgilendirilmesini ve sermaye
piyasasinin seIIaI ve drstlk iinde isleyisini saglamak amaciyla esitli tebligler
yayinlamistir. Bu teblig ile
Sirketin sermaye yapisina ve ynetimin kontrolne iliskin degisikliklerin
Maddi duran varlik alimi, satimi, kiralanmasi, kiraya verilmesi, ayni sermaye
olarak konulmasinin,
Sirketin Iaaliyetlerine iliskin degisikliklerin,
Sirketin yatirimlarina iliskin degisikliklerin,
Sirketin Iinansal yapisina iliskin degisikliklerinin,
Finansal duran varliklara iliskin degisikliklerinin,
Idari konulara iliskin degisikliklerin,
MenIaat sahiplerini ilgilendirecek diger degisikliklerin,
hesaplanabiliyorsa degisikligin miktarina veya tutarina da yer verilerek kamuya
aiklanmasi zorunlulugu getirilmistir (Dogan, 2007:99-100).
74
2.4.5. Kamuyu Aydnlatma Platformu (KAP)
lkemizde Kurumsal Ynetimìn benimsenmesinde, zel rol oynayan bir diger adim da
Kamuyu Aydinlatma PlatIormudur. KAP, sermaye piyasalarinda islem gren halka aik
sirketlerin ve tm araci kuruluslarin kamuyu aydinlatma amaci ile Iinansal tablolarinin,
zel durum aiklamalarinin ve diger bildirimlerin bilgisayar aglari zerinden gvenli bir
sekilde iletilmesi amaciyla SPK, IMKB ve TBITAK taraIindan kurulmus bir veri
toplama ve yayma sistemidir.
25 Kasim 1999 da baslayan KAP projesinin ilk asamasi 24 Agustos 2001 tarihinde
tamamlanmis, uygulama IMKB`de kayitli tm sirketleri, bagimsiz denetim kuruluslarini
ve araci kuruluslari kapsayacak sekilde genisletilmistir (Dogan, 2007:101).
KAP projesinin sonulari ve avantajlarina baktigimizda, isletmelere yatirimci aisindan
gven gelistirme, etkin bilgi paylasimi, tam ve yeterli bilgi saglama, maliyetleri azaltma
ve gncel olma bakimindan esitli avantajlar saglamistir. Sirketlerin bilgilerini kamuya
aiklamasi ve giderek daha da seIIaIlasmasi, Kurumsal Ynetimìn de ana ikis
noktalarindan biri olan, asimetrik bilgi problemini de ortadan kalkmasini destekleyici
yndedir.
2.4.6. Birikimli Oy Sistemi
Birikimli oy sistemi, halka aik isletmelerde azinlik hissedarlarin ynetimde temsil
hakkina sahip olmasini saglayan bir mekanizmadir. SPK`nin konu ile ilgili dzenlemesi
mevcuttur. Buna gre halka aik sirketler ana szlesmelerinde degisiklik yaparak,
birikimli oy kullanilmasina olanak saglayabileceklerdir. Bunun iin ana szlesme
degisikligi ile ogunluk hisselerini elinde tutanlara verilen ayricaliklarin kaldirilmasi,
ynetim ve denetim kurulu ye sayisinin sabitlenmesi gerekmektedir.
SPK taraIindan yayinlanan tebliglerde, SPK mevzuatina anonim sirketlerde birikimli oy
kullanma dzenlenmistir. Birikimli oy Kullanma, 'genel kurula katilan kisinin, ynetim
kurulu ve denetim kurulu yeligi seiminde kullanacagi oy sayisi, sahip oldugu veya
vekil siIatiyla kullanmaya yetkili oldugu oy sayisi ile seim yapilacak ynetim kurulu
ve denetim kurulu ye sayisi arpilmak suretiyle ve bu suretle ulasilan birikimli oy
sayisinin tamami bir aday iin veya birden Iazla adaya blnerek kullanilabilen oy
kullanma yntemi olarak tanimlanmistir.
75
2.4.7. SPK Kurumsal Ynetim lkelerinin Yaynlanmas
Kresellesmenin de etkisi ile birlikte hizla degisen kresel piyasalarda rekabet
edebilmek iin Kurumsal Ynetimìn nemli bir Iaktr olduguna dikkati eken SPK
04.07.2003 yilinda 35/835 sayili karariyla Kurumsal Ynetim Ilkelerini yayinlamistir.
Ancak OECD Kurumsal Ynetim Ilkeleri ile daha paralel hale getirmek ve gerekli
grlen degisiklikleri yapmak iin Subat 2005`te revize edilmistir.
Ilkeler SPK uzmanlarinin yani sira, Istanbul Menkul Kiymetler Borsasi`nin (IMKB) ve
Trkiye Kurumsal Ynetim Forumu`nun temsilcilerinin katilimi ile belirlendi. Ilkeler
belirlenirken dnyadaki uygulamalara paralel bir yntem izlendi ve OECD Kurumsal
Ynetim Ilkeleri ile lkemizin kendine zg kosullari dikkate alindi. ncelikle halka
aik sirketler iin hazirlanmis olup, halka aik olmayan diger sirketler taraIindan da
uygulanmasinin degerine isaret edilmistir.
zet olarak ilkeler drt blmden olusmaktadir:
Pay sahipleri ile Iliskiler
Kamuyu Aydinlatma ve SeIIaIlik
MenIaat Sahipleri
Ynetim Kurulu
Pay sahipleri ile iliskiler blmnde pay sahiplerinin haklari, Kamuyu Aydinlatma ve
SeIIaIlik blmnde kamunun nasil aydinlatacagi ve seIIaIlik kavrami, MenIaat
Sahipleri blmnde sirket ile menIaat sahipleri arasindaki iliskileri yer almaktadir.
Ynetim Kurulu blmnde ise kurulun islevi, grev ve sorumluluklari, Iaaliyetleri,
olusumu ve saglanan hak ve menIaatler ile kurulacak komiteler ve yneticilerle ilgili
prensipler yer almaktadir.
2.4.8. Kurumsal Ynetim lkeleri Uyum Raporu Zorunlulugu
Kurumsal ynetim ilkelerinin sirketler taraIindan uygulanmasinda, 'Uygula,
uygulamiyorsan aikla prensibi benimsenmistir. Dolayisi ile sirketler kurumsal
ynetim ilkelerini uygulayip uygulamadiklari, uyguluyor ise ne lde basarili olduklari
konusunda kamuya aiklama yapmalari gerekmektedir. Bu prensip dogrultusunda,
76
ynetim kurulunun ilkelerde yer alan prensiplerin uygulanip uygulanmadigini,
uygulanmiyor ise gerekesini ve bu ilkelerin tam olarak uyulmamasi dolayisiyla
meydana gelen ikar atismalarina iliskin bilgileri ieren aiklama yapmasi ve varsa
buna iliskin uyum raporuna yillik Iaaliyet raporunda yer vermesi gerektigi kabul
edilmistir (Dogan, 2007:104).
2.4.9. Sirketlere nternet Sitelerinde Yatrmclara Ynelik Bilgilerin Aklanmas
Tavsiyesi
Istanbul Menkul Kiymetler Borsasi`na kote sirketlerin internet sitelerinde aiklamasi
gereken bilgiler SPK Kurumsal Ynetim Ilkeleri`nin 1.11.5 numarali maddesinde yer
almaktadir. Bu maddeye gre 'Internet sitesinde, ticaret sicili bilgileri, son durum
itibariyla ortaklik ve ynetim yapisi, imtiyazli paylar hakkinda detayli bilgi,
degisikliklerin yayinlandigi ticaret sicili gazetelerinin tarih ve sayisi ile birlikte sirket
esas szlesmesinin son hali, zel durum aiklamalari, yillik Iaaliyet raporlari, periyodik
mali tablo ve raporlar, izahnameler ve halka arz sirklerleri, genel kurul toplantilarinin
gndemleri, katilanlar cetvelleri ve toplanti tutanaklari, vekaleten oy kullanma Iormu,
agri yoluyla hisse senedi veya vekalet toplanmasinda hazirlanan zorunlu bilgi Iormlari
ve benzeri Iormlar, sermaye piyasasi aralarinin degerine etki edebilecek nemli
ynetim kurulu kararlarinin toplanti tutanaklari ve sika sorulan sorular basligi altinda
sirkete ulasan bilgi talepleri, soru ve ihbarlar ile bunlara verilen cevaplar, ncelikle yer
alir.
2.4.10. Trkiye Kurumsal Ynetim Dernegi
Trkiye Kurumsal Ynetim Dernegi (TKYD), Kurumsal Ynetim anlayisinin
Trkiye`de sirketler arasinda daha da yayginlasmasi ve gelismesine katkida bulunmak,
en iyi uygulamalari hayata geirmeyi saglamak amaciyla 2003 yilindan bu yana
Iaaliyetlerini srdrmektedir.
Dernegin amaci, Trkiye Cumhuriyeti Anayasasinin ve ilgili kanunlarin ngrdg
esaslara uygun olarak, kamu ve zel kurum ve kuruluslara Kurumsal Ynetim
konusundaki alismalarini aktararak, lkemiz kurumlarinin adil, seIIaI, sorumlu ve
hesap verebilir biimde ynetilmelerini ve bu ilkeleri uygulayarak kar etme, yksek
perIormans gsterme ve rekabet etme gleriyle daha Iazla istihdam saglayip lke
77
ekonomisinin gelismesine, kamu yararinin elde edilmesine ve lkenin sosyo-ekonomik
dzeyinin gelistirilmesine katkida bulunmaktir (TKYD Tzk, 2010:2).
2.4.11. Kurumsal Ynetim Endeksi
IMKB Kurumsal Ynetim Endeksi, Kurumsal Ynetim Ilkeleri'ni uygulayan sirketlerin
dhil edildigi endekstir.
IMKB Kurumsal Ynetim Endeksi'nin amaci, hisse senetleri IMKB pazarlarinda
(Gzalti Pazari hari) islem gren ve kurumsal ynetim ilkelerine uyum notu 10
zerinden en az 6 olan sirketlerin Iiyat ve getiri perIormansinin llmesidir. Kurumsal
Ynetim Ilkelerine uyum notu, SPK taraIindan belirlenmis derecelendirme kuruluslari
listesinde bulunan derecelendirme kuruluslarinca, sirketin tm kurumsal ynetim
ilkelerine bir btn olarak uyumuna iliskin yapilan degerlendirme sonucunda
verilmektedir.
Kurumsal Ynetim Endeksi`nin hesaplanmasina, Kurumsal Ynetim derecelendirme
notu 10 zerinden en az 6 olan 5 sirketin Borsa'ya bildirilmesini takiben 31.08.2007
tarihinde baslanmistir. Endeks baslangi degeri, 29.08.2007 tarihindeki 48.082,17'dir.

78
3. BLM: MKB KURUMSAL YNETM ENDEKSNE TAB
OLMANIN PYASA PERFORMANSI ZERNDEK
ETKSNN LLMESNE YNELK BR
UYGULAMA
3.1. Uygulamann Amac
Isletmeler stratejilerini, kurumsal ynetim uygulamalarinda etkinligi olusturmanin,
isletmenin piyasa degerini ve dolayli olarak da hisse senedi sahiplerinin getirilerini
arttirdiginin Iarkina varmaya baslayarak olusturmaya baslamislardir.
Bu alismanin amaci, kurumsal ynetim uygulamalari hakkinda genis bilgi vermek ve
IMKB Kurumsal Ynetim Endeksine ilk tabi olan 14 isletmedeki kurumsal ynetim
uygulamalarinin, bu isletmelerin piyasa degerleri zerindeki etkisinin hisse senedi
perIormans graIikleri yardimiyla incelenmesidir.
3.2. Veri Seti
Kurumsal Ynetim Endeksine tabi olmanin piyasa degeri zerindeki etkisinin analiz
edildigi bu alismada, 2007 yilinda endeksin ailisiyla beraber ve bunu izleyen ilk 2
yildaki endekse tabi olan sirketler incelenen sirketlerdir. 2009 yilinin ilk gnlerinde
endekse tabi olan sirketi inceleme yapilabilen yeterli veri oldugu iin incelemeye tabi
tutulmustur. Ancak 2009 yilinin ikinci yarisinda IMKB Kurumsal Ynetim Endeksine
tabi olan sirketlerin inceleme yapilan tarih araliginda yeterli veri sunmayacagi iin
inceleme disi birakilmistir. Bu aidan incelenen sirketlerin Kurumsal Ynetim
Endeksine tabi olduktan sonraki zamanini gz nnde bulundurulursa en az yaklasik bir
yillik en ok yillik veri sunmuslardir.
Bu analizde, 2007 yilinin ilk borsa gnndeki, analiz edilen 14 sirketin hisse senedi
kapanis Iiyatlarini ve ayni gndeki IMKB Endeksinin kapanis puanini bir baslangi
noktasi kabul ederek, izleme yapilan yil boyunca haItalik ve aylik kapanis Iiyatlarini
alarak nce; her isletme IMKB Endeksine gre ayri analiz edilecektir. Sonrasinda
IMKB 30à, IMKB 50`ye, IMKB 100è tabi olanlar ve bu gruplara dhil olamayanlar
olarak siniIlandirarak gruplar halinde analiz edilecektir.

79
Bu arastirma ile drt hipotez test edilmeye alisilacaktir. Bu drt hipotez su sekildedir:
Hipotez 1: Kurumsal ynetim ilkeleriyle ynetilen IMKB Kurumsal Ynetim
Endeksi`ne tabi olmus sirketlerin piyasa degeri IMKB Endeksinden daha ok artar.
Hipotez 2: IMKB 30 Endeksinde yer alan kurumsal ynetim ilkeleriyle ynetilen
IMKB Kurumsal Ynetim Endeksi`ne tabi olmus sirketlerin piyasa degeri, IMKB
Endeksinden daha ok artar.
3.3. Yntem
alismadaki veriler IMKB`den alinmis olup, analiz edilen sre iindeki sermaye
artirimlari dolayisiyla olusan ani Iiyat degisiklerini sermaye artirimi 2007 yili ncesinde
olmus gibi hisse senedi Iiyat dzenlemesi yapilmistir. Bu arastirmada veriler baska bir
kurumdan alindigi iin, yntemin adina 'Ikincil Analiz denmektedir
alismadaki graIikleri olusturmadan nce MS Excel yardimiyla bu verilerin baslangi
noktasindaki haItaya ya da baslangi noktasindaki aya gre yzdesel perIormanslari
alinmistir. Bu sekilde graIikler olusturulmus olup, 2009 yili sonundaki perIormans da
2007 yilinin ilk borsa gnndeki kapanis Iiyati baslangi noktasi kabul edilerek
olusmustur. Bu aidan 2007 yilinin ilk borsa gnndeki olusan kapanis Iiyati '0
perIormans olarak gzkecektir. Izleyen aylar ve haItalar da bu noktaya gre yzdesel
olarak olumlu ya da olumsuz perIormans oldugu degerlendirilecektir.
2008 yilinda ve 2009ùn ilk gnlerinde Kurumsal Ynetim Endeksine tabi olan sirketler
iin de ayni baslangi noktasini kabul edilmesinin nedeni bu sirketlerin 2007 yilinda da
mutlaka bir kurumsal ynetim temeli oldugunun kabul edilmesinden
kaynaklanmaktadir.
80
3.4. Analiz ve Analiz Verilerinin Degerlendirmeleri
alismanin bu blmnde ortaya ikan analiz sonularini graIikler zerinde gsterip, bu
graIikler sonucunda kurumsal ynetim ilkelerini uygulamanin ve IMKB Kurumsal
Ynetim Endeksine tabi olmanin piyasa degerini etkileme analizi yapilacaktir.
3.4.1. Kurumsal Ynetim Endeksine Tabi Olmuy yletmeleri Bireysel Analiz
alismanin ilk kismi olan bu blmde IMKB Kurumsal Ynetim Endeksine tabi olmus,
inceleme yapilan 14 sirketin bireysel piyasa getiri graIikleri, haItalik ve aylik olarak
IMKB puan graIigi ile karsilastirilarak analiz edilecektir.
3.4.1.1. Dogan Yayn Holding A.S.`nin Analizi
Dogan Yayin Holding A.S.`nin 2007 yilinin ilk islem gn ile 2009 yilinin son islem
gn arasindaki hisse senedi yzdesel getiri graIikleri ile IMKB puan endeksinin
yzdesel artis azalis graIikleri olan bu blmde, isletmenin pazar ortalamasindan daha
yksek ya da daha dsk perIormans elde edip etmedigi analiz edilecektir.
Sekil 2.`de Dogan Yayin Holding A.S.`nin IMKB pazar ortalamasi ile haItalik hisse
senedi perIormans karsilastirmasi grlebilir.
Sekil 2. DYHOL - MKB Ortalamas Haftalk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-100,00%
-80,00%
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
DYHOL
MKB

81

Sekil 3.`te Dogan Yayin Holding A.S.`nin IMKB pazar ortalamasi ile aylik hisse senedi
perIormans karsilastirmasi grlebilir.
Sekil 3. DYHOL - MKB Ortalamas Aylk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-100%
-80%
-60%
-40%
-20%
0%
20%
40%
60%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
DYHOL
MKB

Dogan Yayin Holding AS 2007 yilinda kurumsal ynetim endeksine girmistir. Bu sirket
IMKB'ye oranla 2007 ve sonraki yillarda daha dsk hisse senedi perIormansi
sergilemistir. Bu dsk perIormansin sebebi Kurumsal Ynetim ilkelerinden daha ok
piyasadaki alim satimlarin ve diger speklatiI hareketlerin oldugunu da sylenebilir. Bu
aidan bakildiginda Dogan Yayin Holding A.S.'nin kurumsal ynetim ilkelerini
uygulamasinin sirketin perIormansina etkisi olumlu ynde olmamistir. Ancak,
kurumsal ynetim uygulamalari teoride sirketlere olumsuz perIormans
sergilemeyeceginden olumsuz etkiden de bahsedilemez. Bu dsk perIormansta bile
sirket IMKB ile hemen hemen paralel inis ikislar da bulunmustur. Bu paralel inis
ikislari haItalik graIikte daha iyi grlebilir.

82
3.4.1.2. Vestel Elektronikìn Analizi
Vestel Elektronik A.S.`nin 2007 yilinin ilk islem gn ile 2009 yilinin son islem gn
arasindaki hisse senedi yzdesel getiri graIikleri ile IMKB puan endeksinin yzdesel
artis azalis graIikleri olan bu blmde, Vestel Elektronikìn IMKB ortalamasindan daha
Sekil 4.`te Vestel Elektronik A.S.`nin IMKB pazar ortalamasi ile haItalik hisse senedi
Sekil 4. VESTL - MKB Ortalamas Haftalk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-100,00%
-80,00%
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
VESTL
MKB

Sekil 5.`de Vestel Elektronik A.S.`nin IMKB pazar ortalamasi ile aylik hisse senedi

83
Sekil 5. VESTL - MKB Ortalamas Aylk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-100%
-80%
-60%
-40%
-20%
0%
20%
40%
60%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
VESTL
MKB

Vestel Elektronik 2007 yilinda kurumsal ynetim puani almis ve bu yilda Kurumsal
Ynetim Endeksine tabi olmustur. Ancak, sirketin IMKB`den daha iyi perIormans elde
ettigi bir aralik bulunmamaktadir. Sirket IMKB`ye oranla daha dsk perIormans
sergilese de yine de inis ikislarda bir paralellik oldugu gzlemlenebilir. Bu dsk
perIormansin sebebini Kurumsal Ynetim ilkelerine baglamak son derece anlamsiz
olmasina ragmen, sirketin bu perIormans dsklgnn sebebini speklatiI veya
maniplatiI hareketlere ya da hisse senedinin 2007 yilindan nceki yillarda daha ok
islem hacmine sahip oldugu gibi nedenlere baglanabilir.
3.4.1.3. YY Gayrimenkul Ortaklg`nn Analizi
YY Gayrimenkul Ortakligi`nin 2007 yilinin ilk islem gn ile 2009 yilinin son islem
yzdesel artis azalis graIikleri olan bu blmde, YY Gayrimenkul Ortakligi`nin IMKB
ortalamasindan daha yksek ya da daha dsk perIormans elde edip etmedigi analiz
edilecektir.
Sekil 6.`da YY Gayrimenkul Ortakligi`nin IMKB pazar ortalamasi ile haItalik hisse
84
Sekil 6. YYGYO - MKB Ortalamas Haftalk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-80,00%
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
YYGYO
MKB

Sekil 7.`de YY Gayrimenkul Ortakligi`nin IMKB pazar ortalamasi ile hisse senedi
perIormans karsilastirmasi aylik olarak grlebilir.
Sekil 7. YYGYO - MKB Ortalamas Aylk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-80,00%
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
YYGYO
MKB

85
YY Gayrimenkul Ortakligi kurumsal ynetim endeksine erken giren sirketlerden biri
olmasina karsin, perIormans aisindan pazardan hibir stnlg bulunmamaktadir. Bu
sirketin bu denli dsk perIormansinin sebebi speklatiI hareketler ya da yatirimcilarin
kisa vadeli islemlerinde sirketi srekli zor durumda birakmalari ihtimali sayilabilir.
Sirket IMKB`ye gre dsk perIormans sergilese de zaman zaman IMKB ile paralel
gittigi de olmustur. Ancak, ogu zaman paralelligi asarak daha dsk perIormans
araliklarina da saptigi gzlenmistir.
3.4.1.4. Tofay Trk Otomobil Fabrikas A.S.`nin Analizi
ToIas Trk Otomobil Fabrikasi A.S.`nin 2007 yilinin ilk islem gn ile 2009 yilinin son
islem gn arasindaki hisse senedi yzdesel getiri graIikleri ile IMKB puan endeksinin
yzdesel artis azalis graIikleri olan bu blmde, isletmenin pazar ortalamasindan daha
yksek ya da daha dsk getiri orani elde edip etmedigi analiz edilecektir.
Sekil 8.`de ToIas Trk Otomobil Fabrikasi A.S.`nin IMKB pazar ortalamasi ile haItalik
hisse senedi perIormans karsilastirmasi grlebilir.
Sekil 8. TOASO - MKB Ortalamas Haftalk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-100,00%
-80,00%
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
TOASO
MKB

Sekil 9.`da ToIas Trk Otomobil Fabrikasi A.S.`nin IMKB pazar ortalamasi ile aylik
86
Sekil 9. TOASO - MKB Ortalamas Aylk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-100,00%
-80,00%
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
TOASO
MKB

ToIas Trk Otomobil Fabrikasi A.S. 2007 yili ilk yarisinda Kurumsal Ynetim
Endeksine girmesine karsin, 2008 yilinda kadar IMKB ile benzer egilimler gstermistir.
Ancak 2008 yilindan 2009 sonuna kadar hisse senedi perIormansinda ciddi bir azalis
gstererek inis ikis paralelligine devam etmistir. Bu hisse senedi perIormansinin azalis
sebebini 2008 yilindaki kresel ekonomik krize ve otomobil sanayilerini daha Iazla
etkilemesine baglanabilir. Kurumsal Ynetim ilkelerine bagli olmasinin bu
perIormanstaki azalisi daha ciddi boyutlara getirmedigi sylenebilir.
3.4.1.5. Trk Traktr ve Ziraat Makineleri A.S.`nin Analizi
Trk Traktr ve Ziraat Makineleri A.S.`nin 2007 yilinin ilk islem gn ile 2009 yilinin
son islem gn arasindaki hisse senedi yzdesel getiri graIikleri ile IMKB puan
endeksinin yzdesel artis azalis graIikleri olan bu blmde, isletmenin pazar
ortalamasindan daha yksek ya da daha dsk getiri orani elde edip etmedigi analiz
edilecektir.
Sekil 10.`da Trk Traktr ve Ziraat Makineleri A.S.`nin IMKB pazar ortalamasi ile
haItalik hisse senedi perIormans karsilastirmasi grlebilir.
87
Sekil 10. TTRAK - MKB Ortalamas Haftalk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-80,00%
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
TTRAK
MKB

Sekil 11.`de Trk Traktr ve Ziraat Makineleri A.S.`nin IMKB pazar ortalamasi ile
aylik hisse senedi perIormans karsilastirmasi grlebilir.
Sekil 11. TTRAK - MKB Ortalamas Aylk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-80,00%
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
TTRAK
MKB

88
Trk Traktr ve Ziraat Makineleri A.S. 2007 yilinin ikinci yarisinda Kurumsal Ynetim
Endeksine tabi olan sirketlerden biridir. 2008 yilina kadar Kurumsal Ynetim
Endeksi`ne tabi olmak sirket iin basari saglamistir. Ancak yine 2008 yilindaki kresel
ekonomik kriz bu sirketi de hisse senetleri aisindan IMKB endeksine gre perIormans
azalisina srklemistir. IMKB`den ok daha dsk perIormansla ilerlese de yine azalis
ve artis noktalarinda IMKB ile paralellik sagladigi grlmektedir.
3.4.1.6. Hrriyet Gazetesi`nin Analizi
Hrriyet Gazetesi`nin 2007 yilinin ilk islem gn ile 2009 yilinin son islem gn
artis azalis graIikleri olan bu blmde, Hrriyet Gazetesi`nin IMKB ortalamasindan
daha yksek ya da daha dsk perIormans elde edip etmedigi analiz edilecektir.
Sekil 12.`de Hrriyet Gazetesi`nin IMKB pazar ortalamasi ile haItalik hisse senedi
Sekil 12. HURGZ - MKB Ortalamas Haftalk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-100,00%
-80,00%
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
HURGZ
MKB

Sekil 13.`te Hrriyet Gazetesi`nin IMKB pazar ortalamasi ile aylik hisse senedi

89

Sekil 13. HURGZ - MKB Ortalamas Aylk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-100,00%
-80,00%
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
HURGZ
MKB

Hrriyet Gazetesi 2007 yilinin sonlarina dogru IMKB Kurumsal Ynetim Endeksi`ne
tabi olmustur. Bu sirket inis ve ikislarda tm IMKB ile paralellik gsterse de, hisse
senedi perIormansi zaman zaman 80`lere varan dssler sergilemistir. 04.01.2007
tarihini baslangi kabul ederek 31.12.2009 sonu itibariyle hisse senedi perIormansina
bakarsak IMKB endeksi 35`lere varan perIormans artisi saglarken Hrriyet Gazetesi
40 gibi bir oranla deger kaybetmistir. Bu aidan Kurumsal Ynetim Endeksi`ne tabi
olmanin bu sirkete sagladigi perIormansi hisse senedi aisindan degerlendirilemez.
3.4.1.7. Tpray Trkiye Petrol Rafinerileri A.S.`nin Analizi
Tpras Trkiye Petrol RaIinerileri A.S.`nin 2007 yilinin ilk islem gn ile 2009 yilinin
endeksinin yzdesel artis azalis graIikleri olan bu blmde, isletmenin IMKB
edilecektir.
Sekil 14.`te Tpras Trkiye Petrol RaIinerileri A.S.`nin IMKB pazar ortalamasi ile
90
Sekil 14. TUPRS - MKB Ortalamas Haftalk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
100,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
TUPRAS
MKB

Sekil 15.`te Tpras Trkiye Petrol RaIinerileri A.S.`nin IMKB pazar ortalamasi ile aylik
Sekil 15. TUPRS - MKB Ortalamas Aylk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
100,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
TUPRAS
MKB

91
Tpras Trkiye Petrol RaIinerileri A.S. 2007 yilinin son eyreginde Kurumsal Ynetim
Endeksi`ne tabi olmustur. Bu sirket hisse senedi perIormansi aisindan IMKB`den
srekli stn gelmistir. 2008 yili kriz gnlerinde bile IMKB kadar perIormans kaybi
gzlenmemistir. Kriz sonunda ise 2009 yilinin ikinci yarisinda IMKB`ye gre daha hizli
ataklar yapmistir. Bu yksek perIormansin nedenini Trkiye`nin en gzde sirketlerinden
biri olmasini ayrica, basarili kurumsal ynetim ilkeleriyle sirketi daha iyi ynettigi
sylenebilir.
3.4.1.8. Asya Katlm Bankas`nn Analizi
Asya Katilim Bankasi`nin 2007 yilinin ilk islem gn ile 2009 yilinin son islem gn
artis azalis graIikleri olan bu blmde, isletmenin IMKB ortalamasindan daha yksek
ya da daha dsk perIormans elde edip etmedigi analiz edilecektir.
Sekil 16.`da Asya Katilim Bankasi`nin IMKB pazar ortalamasi ile haItalik hisse senedi
Sekil 16. ASYAB - MKB Ortalamas Haftalk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-80,00%
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
100,00%
120,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
ASYAB
MKB

Sekil 17`de Asya Katilim Bankasi`nin IMKB pazar ortalamasi ile aylik hisse senedi
92
Sekil 17. ASYAB - MKB Ortalamas Aylk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
100,00%
120,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
ASYAB
MKB

Asya Katilim Bankasi ilk deIa kurumsal ynetim puanini 2 Temmuz 2008 yilinda
almistir. Bu tarihten itibaren Kurumsal Ynetim Endeksine tabi olan Banka, 2008 yili
sonundaki kresel ekonomik krize kadar hisse senedi aisindan IMKB ortalamasinin
stnde perIormans sergilemistir. Kriz zamanlarinda IMKB`ye gre ok byk olmasa
da dsk perIormans sergilese de kisa zamanda bu etkiden kurtulmus ve 2009 yilinin
ikinci yarisinda yine IMKB`ye gre daha iyi perIormans sergilemistir. Kurumsal
Ynetim ilkelerinin basariyla uygulanisi bu perIormansi arttirdigi sylenebilir.
3.4.1.9. Otokar Otobs Karoseri Sanayi A.S.`nin Analizi
Otokar Otobs Karoseri Sanayi A.S.`nin 2007 yilinin ilk islem gn ile 2009 yilinin son
islem gn arasindaki hisse senedi yzdesel getiri graIikleri ile IMKB puan endeksinin
yzdesel artis azalis graIikleri olan bu blmde, Otokar Otobs Karoseri Sanayi
A.S.`nin IMKB ortalamasindan daha yksek ya da daha dsk perIormans elde edip
etmedigi analiz edilecektir.
Sekil 18.`de Otokar Otobs Karoseri Sanayi A.S.`nin IMKB pazar ortalamasi ile
93
Sekil 18. OTKAR - MKB Ortalamas Haftalk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
OTKAR
MKB

Sekil 19.`da Otokar Otobs Karoseri Sanayi A.S.`nin IMKB pazar ortalamasi ile aylik
Sekil 19. OTKAR - MKB Ortalamas Aylk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
OTKAR
MKB

94
Otokar Otobs Karoseri Sanayi A.S. 2008 yilinda Kurumsal Ynetim Endeksine tabi
olan sirketlerden biridir. Bu sirket izlenen 3 yil boyunca da IMKB ile hemen hemen
ayni perIormansi sergilemistir. Bu nedenle Kurumsal ynetim ilkelerinin basariya veya
basarisizliga etkisini bu degerlendirmeyle saptamak olduka g grnmektedir. Ancak
2008 yilindaki krizden bir agir sanayi sirketi olan bu sirketin IMKB`ye gre ok dsk
perIormansinin olmamasi kurumsal ynetim ilkeleriyle bir para bagdastirilabilir.
3.4.1.10. Sekerbank`n Analizi
Sekerbankìn 2007 yilinin ilk islem gn ile 2009 yilinin son islem gn arasindaki
hisse senedi yzdesel getiri graIikleri ile IMKB puan endeksinin yzdesel artis azalis
graIikleri olan bu blmde, Sekerbakìn IMKB ortalamasindan daha yksek ya da daha
dsk perIormans elde edip etmedigi analiz edilecektir.
Sekil 20.`de Sekerbankìn IMKB pazar ortalamasi ile haItalik hisse senedi perIormans
karsilastirmasi grlebilir.
Sekil 20. SKBNK - MKB Ortalamas Haftalk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-100,00%
-50,00%
0,00%
50,00%
100,00%
150,00%
200,00%
250,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
SKBNK
MKB

Sekil 21.`de Sekerbankìn IMKB pazar ortalamasi ile aylik hisse senedi perIormans
95
Sekil 21. SKBNK - MKB Ortalamas Aylk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-100,00%
-50,00%
0,00%
50,00%
100,00%
150,00%
200,00%
250,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
SKBNK
MKB

Sekerbank Kurumsal Ynetim puani alan bir baska sirkettir. Bu puani alana kadar
IMKB`ye gre ok yksek bir perIormans elde etse de 2008 sonundaki kresel
ekonomik kriz, bu sirketi de IMKB ortalamasina yakin bir perIormans kaybina
srklemistir. Krizden abuk toparlanan bu banka 2009ùn ikinci yarisindan itibaren
IMKB`nin ortalama hisse senedi perIormansini geride birakarak daha byk perIormans
elde etmistir. Bu abuk toparlanmayi Kurumsal Ynetim Ilkeleri ile bagdastirabilse de
kresel ekonomik krizin, daha nceki krizlerden ders alinarak saglam yapiya
kavusturulan Trkiye bankalarini az etkiledigi sylenebilir.
3.4.1.11. Dentay Ambalaj ve Kgt Sanayi A.S.`nin Analizi
Dentas Ambalaj ve Kgit Sanayi A.S.`nin 2007 yilinin ilk islem gn ile 2009 yilinin
endeksinin yzdesel artis azalis graIikleri olan bu blmde, Dentas Ambalaj ve Kagit
Sanayi A.S.`nin IMKB ortalamasindan daha yksek ya da daha dsk perIormans elde
edip etmedigi analiz edilecektir.
Sekil 22.`de Dentas Ambalaj ve Kagit Sanayi A.S.`nin IMKB pazar ortalamasi ile
96
Sekil 22. DENTA - MKB Ortalamas Haftalk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-80,00%
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
DENTA
MKB

Sekil 23.`te Dentas Ambalaj ve Kgit Sanayi A.S.`nin IMKB pazar ortalamasi ile aylik
Sekil 23. DENTA - MKB Ortalamas Aylk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-80,00%
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
DENTA
MKB

97
Dentas Ambalaj ve Kgit Sanayi A.S. kurumsal ynetim ilkelerini basariyla uygulayan
bir sirket olsa da hisse senedi perIormansi kurumsal ynetim puani aldigi ve Kurumsal
Ynetim Endeksine tabi oldugu gnden beri IMKB ortalamasini geememistir. Bu
dsk perIormansi kurumsal ynetim ilkelerine degil de sirketin az bilinen ve talep
grmeyen hisselerine baglanabilir.
3.4.1.12. Anadolu Efes Biraclk ve Malt Sanayi A.S`nin Analizi
Anadolu EIes Biracilik ve Malt Sanayi A.S`nin 2007 yilinin ilk islem gn ile 2009
yilinin son islem gn arasindaki hisse senedi yzdesel getiri graIikleri ile IMKB puan
endeksinin yzdesel artis azalis graIikleri olan bu blmde, isletmenin pazar
edilecektir.
Sekil 24.`te Anadolu EIes Biracilik ve Malt Sanayi A.S`nin IMKB pazar ortalamasi ile
Sekil 24. AEFES - MKB Ortalamas Haftalk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
AEFES
MKB

Sekil 25.`te Anadolu EIes Biracilik ve Malt Sanayi A.S`nin IMKB pazar ortalamasi ile
aylik hisse senedi perIormans karsilastirmasi grlebilir.
98
Sekil 25. AEFES - MKB Ortalamas Aylk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
AEFES
MKB

Anadolu EIes Biracilik ve Malt Sanayi A.S Kurumsal Ynetim Endeksine 2008 yili
ortasinda tabi olmustur. Bu endekse tabi olana kadar hisse senedi aisindan IMKB ile
paralel gitse de endekse girdikten sonra IMKB`yi geride birakarak onun ok zerinde
perIormans sergiledigi grlmstr. 2008 yilindaki kresel ekonomik krizden hisse
senedi perIormansi aisindan az etkilendigi sylenebilir. Kimi zaman 45`lere varan
IMKB`den daha iyi perIormansini kurumsal ynetim ilkeleriyle bagdastirmak dogru
olabilir. nk kurumsal ynetim puani almadan nceki durumuna gre tam bir hisse
senedi perIormans basarisi sergilemistir.
3.4.1.13. Yap ve Kredi Bankas A.S`nin Analizi
Yapi ve Kredi Bankasi A.S`nin 2007 yilinin ilk islem gn ile 2009 yilinin son islem
yzdesel artis azalis graIikleri olan bu blmde, isletmenin IMKB ortalamasindan daha
Sekil 26.`da Yapi ve Kredi Bankasi A.S`nin IMKB pazar ortalamasi ile haItalik hisse

99
Sekil 26. YKBNK - MKB Ortalamas Haftalk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
100,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
YKBNK
MKB

Sekil 27.`de Yapi ve Kredi Bankasi A.S`nin IMKB pazar ortalamasi ile aylik hisse
Sekil 27. YKBNK - MKB Ortalamas Aylk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
100,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
YKBNK
MKB

100
Yapi ve Kredi Bankasi A.S kurumsal ynetim puani almadan nce de kurumsal ynetim
puani aldiktan sonra da; yani izlenen 3 yil boyunca hisse senedi perIormansinda
IMKB`den daha iyi perIormans sergiledigi grlmektedir. Bu sirket, 2008 yilinda ilk
kurumsal ynetim puanini aldiktan sonra; hisse senedi perIormans izgisi IMKB ile
paralel olsa da her zaman IMKB`den daha basarili gitmistir. Kurumsal ynetim puani
almadan nce IMKB ile hisse senedi perIormansinda kesisen tarihleri de olsa kurumsal
ynetim puani aldiktan ve IMKB Kurumsal Ynetim endeksine girdikten sonra IMKB
ile hisse senedi perIormans aisindan hi kesisme olmamistir.
3.4.1.14. Vakf Yatrm Ortaklg`nn Analizi
VakiI Yatirim Ortakligi`nin 2007 yilinin ilk islem gn ile 2009 yilinin son islem gn
artis azalis graIikleri olan bu blmde, isletmenin IMKB ortalamasindan daha yksek
ya da daha dsk perIormans elde edip etmedigi analiz edilecektir.
Sekil 28.`de VakiI Yatirim Ortakligi`nin IMKB pazar ortalamasi ile haItalik hisse
Sekil 28. VKFYT - MKB Ortalamas Haftalk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-80,00%
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
100,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
VKFYT
MKB

101
Sekil 29.`da VakiI Yatirim Ortakligi`nin IMKB pazar ortalamasi ile aylik hisse senedi
Sekil 29. VKFYT - MKB Ortalamas Aylk Hisse Senedi Performans
Karylaytrmas
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
VKFYT
MKB

VakiI Yatirim Ortakligi 2009 yilinin ilk gnlerinde Kurumsal Ynetim Endeksi`ne tabi
olan bir sirkettir. Bu sirketi hemen hemen 1 yil izleyebilecegimiz iin bu arastirmaya
dahil edebildik. Bu sirket 2009 yilina kadar hisse senedi perIormansinda IMKB ile
paralel gitse de srekli IMKB ortalamasini yakalamakta zorlanmistir. 2008 yili
ierisinde speklatiI hareketlerle hisse senedi perIormansi artmis gibi grnse de
bunlarin ok kisa vadeli oldugunu gzlemleyebiliriz. 2009 yilinda ise kurumsal ynetim
puani almasiyla birlikte hisse senedi perIormansi kresel ekonomik krizin etkisinden
hizla kurtulsa da yine de IMKB ortalamasini yakalayamamistir.
3.4.2. Kurumsal Ynetim Endeksine Tabi Olmuy yletmeleri Grupsal Analiz
Uygulamanin ikinci kismi olan bu blmde IMKB Kurumsal Ynetim Endeksine tabi
olmus, inceleme yapilan 14 sirketi IMKB 30, IMKB 50, IMKB 100 ve bu gruplara dahil
olamayanlar olarak siniIlandirma sonucunda bu gruplara dahil olan sirketlerin piyasa
getiri graIikleri aylik olarak IMKB puan graIigi ile karsilastirilarak analiz edilecektir.
102
3.4.2.1. Hem MKB 30 Endeksindeki Hem de Kurumsal Ynetim Endeksindeki
yletmelerin Analizi
Inceleme yapilan dnem itibariyle IMKB 30 endeksine, incelmeye tabi tutulan kurumsal
ynetim endeksine girebilmis sirketlerden alti tanesi girebilmistir. Bu alti sirketin 2007
yilinin ilk islem gn ile 2009 yilinin son islem gn arasindaki hisse senedi yzdesel
getiri graIikleri ile IMKB puan endeksinin yzdesel artis azalis graIikleri olan bu
blmde, bu alti sirketin IMKB ortalamasindan daha yksek ya da daha dsk
perIormans elde edip etmedigi analiz edilecektir.
Sekil 30.`da Hem IMKB 30 Endeksindeki hem de IMKB Kurumsal Ynetim
Endeksindeki isletmelerin, IMKB pazar ortalamasi ile aylik hisse senedi perIormans
Sekil 30. MKB 30`daki Kurumsal yletmeler - MKB Ortalamas Aylk Hisse
Senedi Performans Karylaytrmas
-100,00%
-50,00%
0,00%
50,00%
100,00%
150,00%
200,00%
250,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
TOASO
TUPRAS
ASYAB
SKBNK
AEFES
YKBNK
MKB

Incelenen dnem itibariyle, inceledigimiz 14 sirketin alti tanesi IMKB 30 Endeksinde
bulunmaktadir. Genel hatlariyla, incelenen dnem sonu olan 2009 sonunda, dnem
basina gre bu sirketlerin bes tanesi de IMKB endeksine gre daha iyi piyasa degeri
gstermislerdir. ToIas Trk Otomobil Fabrikasi A.S. ise IMKB endeksine gre zayiIa
yakin bir perIormans sergilemesinin nedenini, 2007`deki kresel ekonomik krizin
103
Trkiye`de en ok otomobil sektrn etkilemesine ve hisse senedi alicilarinin bu
aidan riske girmeyerek, sirketin piyasa degerinin incelenen dnem sonunda IMKB
endeksine gre ok daha dsk lde gereklestirmelerine baglanabilir. Kurumsal
ynetim uygulamalarinin bu endeksteki sirketlerin bir ogunu daha gl, speklatiI
hareketlerden az etkilenen sirketler haline getirdigi sylenebilir.
yletmelerin Analizi
Analizin yapildigi dnem itibariyle IMKB 50 endeksine, incelmeye tabi tutulan
kurumsal ynetim endeksine girmis sirketlerden dokuz tanesi tabi olmustur. Bu
sirketlerin 2007`nin ilk islem gn ile 2009ùn son islem gnn kapsayan 3 yillik sre
ierisindeki hisse senedi yzdesel getiri graIikleri ile IMKB puan endeksinin yzdesel
artis azalis graIikleri olan bu blmde, bu dokuz sirketin IMKB ortalamasindan daha
Sekil 31.`de hem IMKB 50 Endeksindeki hem de IMKB Kurumsal Ynetim
Endeksindeki isletmelerin, IMKB pazar ortalamasi ile aylik dnemler esas alinarak
yapilmis hisse senedi perIormans karsilastirmasi grlebilir.
Sekil 31. MKB 50`deki Kurumsal yletmeler - MKB Ortalamas Aylk Hisse
-150%
-100%
-50%
0%
50%
100%
150%
200%
250%
0
4
.
0
1
.
0
7
0
4
.
0
3
.
0
7
0
4
.
0
5
.
0
7
0
4
.
0
7
.
0
7
0
4
.
0
9
.
0
7
0
4
.
1
1
.
0
7
0
4
.
0
1
.
0
8
0
4
.
0
3
.
0
8
0
4
.
0
5
.
0
8
0
4
.
0
7
.
0
8
0
4
.
0
9
.
0
8
0
4
.
1
1
.
0
8
0
4
.
0
1
.
0
9
0
4
.
0
3
.
0
9
0
4
.
0
5
.
0
9
0
4
.
0
7
.
0
9
0
4
.
0
9
.
0
9
0
4
.
1
1
.
0
9
DYHOL
VESTL
TOASO
HURGZ
TUPRAS
ASYAB
SKBNK
AEFES
YKBNK
MKB

104
2007 - 2009 yillari dnem araliginda IMKB 50 Endeksine inceledigimiz 14 sirketin,
daha st endekse tabi olanlar sayilmadiginda tanesi daha dahil olabilmistir. Bu 3
sirkette incelenen dnem araliginda IMKB endeksine ve hatta dnemin baslangici olan
2007 yilinin ilk gnlerine gre olduka kt perIormans gstermislerdir. Bu
olumsuzlugun nedenini teorik olarak kurumsal ynetim ilkelerine baglanamasa da
kurumsal ynetim ilkelerinin bu sirketlerde piyasa perIormansi aisindan basarili
oldugunu kabul edilemez. Ancak hem IMKB 50 Endeksindeki hem de IMKB Kurumsal
Ynetim Endeksindeki toplam dokuz isletmenin getirilerinin IMKB endeksi ile paralel
gittigi gzlemlenebilir. Bu dokuz sirketin IMKB Endeksindeki her degisiklige hemen
hemen ayni lde degisiklik gstererek cevap verdigi gzlemlenmektedir. Bu sonu da
bu isletmelerin pazarin ortak riskine benzer bir risk tasidigini gstermektedir.
yletmelerin Analizi
Inceleme yapilan dnem itibariyle IMKB 100 endeksine, incelmeye tabi tutulan
kurumsal ynetim endeksine girebilmis sirketlerden on bir tanesi girebilmistir. IMKB
100 endeksindeki on bir sirketin 2007 yilinin ilk islem gn ile 2009 yilinin son islem
yzdesel artis azalis graIikleri olan bu blmde, bu alti sirketin IMKB ortalamasindan
daha yksek ya da daha dsk perIormans elde edip etmedigi analiz edilecektir.
Sekil 32.`de IMKB 30 Endeksindeki ve Kurumsal Ynetim Endeksindeki isletmelerin,
IMKB pazar ortalamasi ile aylik hisse senedi perIormans karsilastirmasi grlebilir.

105
Sekil 32. MKB 100`deki Kurumsal yletmeler - MKB Ortalamas Aylk Hisse
-150%
-100%
-50%
0%
50%
100%
150%
200%
250%
0
4
.
0
1
.
0
7
0
4
.
0
3
.
0
7
0
4
.
0
5
.
0
7
0
4
.
0
7
.
0
7
0
4
.
0
9
.
0
7
0
4
.
1
1
.
0
7
0
4
.
0
1
.
0
8
0
4
.
0
3
.
0
8
0
4
.
0
5
.
0
8
0
4
.
0
7
.
0
8
0
4
.
0
9
.
0
8
0
4
.
1
1
.
0
8
0
4
.
0
1
.
0
9
0
4
.
0
3
.
0
9
0
4
.
0
5
.
0
9
0
4
.
0
7
.
0
9
0
4
.
0
9
.
0
9
0
4
.
1
1
.
0
9
DYHOL
VESTL
TOASO
TTRAK
HURGZ
TUPRAS
ASYAB
OTKAR
SKBNK
AEFES
YKBNK
MKB

Incelenen dnem araliginda IMKB 100 endeksine, 14 sirketimizden daha st endekslere
tabi olanlari devre disi biraktigimizda 2 sirket daha tabi olabilmistir. Bu alismada bu
endekse tabi olan ama IMKB 30 ve IMKB 50 endekslerine tabi olamayan iki sirketin
birinin hemen IMKB Endeksi ile kesisen paralellerde gittigini grlmektedir. Diger
sirket ise 2008 yili ortasina kadar ayni kesisen paralelde gitse de 2008ìn ikinci
yarisindan itibaren byk bir perIormans dss gstermistir. 2008 yilinda lkemizde
etkilemeye baslayan kresel ekonomik krizden daha ok etkilenen sirket, 2009 yilinda
kendini toparlamaya baslasa da incelenen dnem sonunda yine de IMKB Endeksinin
perIormansini yakalayamamistir. Kurumsal ynetim uygulamalarinin sayesinde daha da
kt piyasa perIormanslarina sahip olmadiklari varsayimi yapilabilir. Ancak hem IMKB
100 Endeksindeki hem de IMKB Kurumsal Ynetim Endeksindeki toplam on bir
isletmenin getirilerinin yzdesel perIormans graIigi IMKB endeksi ile paralel gittigi
gzlemlenebilir. Bu on bir sirketin IMKB Endeksindeki bir birim degisiklige yaklasik
bir birim degisiklik gstererek cevap verdigi sylenebilir. Bu sonu da bu isletmelerin
lkenin sistematik riskine ayni lde cevap verdigini gstermektedir. Fakat kurumsal
ynetim ilkelerinin, bu endeksteki sirketlerin piyasa degerini arttirdigini sylemek
gtr.
106
3.4.2.3. Bu Gruplara Dhil Olamayan Kurumsal Ynetim Endeksindeki Diger
yletmelerin Analizi
Analizin yapildigi dnem itibariyle IMKB 30, IMKB 50 ve IMKB 100 endeksine,
incelmeye tabi tutulan kurumsal ynetim endeksine girmis sirketlerden tanesi
girmeyi basaramamistir. Bu sirketlerin 2007 yilinin ilk islem gn ile 2009 yilinin son
islem gnn kapsayan 3 yillik sre ierisindeki hisse senedi yzdesel getiri graIikleri
ile IMKB puan endeksinin yzdesel artis azalis graIikleri olan bu blmde, bu
sirketin IMKB ortalamasindan daha yksek ya da daha dsk perIormans elde edip
etmedigi analiz edilecektir.
Sekil 33.`te IMKB 30, IMKB 50 ve IMKB 100 endeksinden herhangi birine dhil
olamamis ama incelmeye tabi tutulan kurumsal ynetim endeksine girmis sirketleri,
IMKB pazar ortalamasi ile aylik hisse senedi perIormans karsilastirmasi grlebilir.
Sekil 33. Diger Kurumsal yletmeler - MKB Ortalamas Aylk Hisse Senedi
Performans Karylaytrmas
-80,00%
-60,00%
-40,00%
-20,00%
0,00%
20,00%
40,00%
60,00%
80,00%
0
4
.
0
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
3
.
2
0
0
7
0
4
.
0
5
.
2
0
0
7
0
4
.
0
7
.
2
0
0
7
0
4
.
0
9
.
2
0
0
7
0
4
.
1
1
.
2
0
0
7
0
4
.
0
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
3
.
2
0
0
8
0
4
.
0
5
.
2
0
0
8
0
4
.
0
7
.
2
0
0
8
0
4
.
0
9
.
2
0
0
8
0
4
.
1
1
.
2
0
0
8
0
4
.
0
1
.
2
0
0
9
0
4
.
0
3
.
2
0
0
9
0
4
.
0
5
.
2
0
0
9
0
4
.
0
7
.
2
0
0
9
0
4
.
0
9
.
2
0
0
9
0
4
.
1
1
.
2
0
0
9
YYGYO
DENTA
VKFYT
MKB

alismada IMKB 30, IMKB 50 ve IMKB 100 endeksine tabi olamayan sirket daha
vardir. Bu 3 sirketin tm de incelenen dnemin sonu itibariyle IMKB endeksine gre
daha zayiI perIormans sergilemistir. Bu sirketlerin IMKB Kurumsal Ynetim Endeksine
tabi olmalari sirketlerin piyasa degerini arttirdigi incelenen dnem itibariyle
107
sylenemez. Ancak bu sirketlerin IMKB 100`deki sirketlere gre ok daha kk
oldugu bilindiginden ve bu sirketlerin piyasa talepleri de az oldugundan bu kt
perIormansi etkileyen bir diger Iaktrdr.
3.5. Bulgularn Degerlendirilmesi
Kurumsal Ynetim Endeksine tabi olmus isletmelerin hisse senedi getiri graIigi bireysel
bir sekilde analiz edildiginde, analiz edilen on drt sirketin; yedi tanesinin IMKB
kapanis puanina kiyasla piyasa perIormansinin daha kt oldugunu, bes sirketin ise
piyasa perIormansinin daya iyiye gittigi gzlemlenmektedir. Incelenen kalan iki sirket
ise IMKB kapanis puanina kiyasla inceleme yapilan dnemde IMKB kapanis Iiyat
perIormansiyla hemen basa bas gittigini gzlemlenmektedir. Bu aidan bakildiginda
'Hipotez 1 kabul edilemez.
IMKB`de islem gren bu inceledigimiz isletmeleri piyasa degeri ve likiditesine gre
gruplandirdigimizda; IMKB 30, IMKB 50, IMKB 100 ve bu gruplara dahil olmayan
diger isletmeler olarak siniIlandirdik. IMKB 30 endeksine tabi olan kurumsal ynetim
puani almis isletmelerimizin otomobil endstri isletmesi olan bir isletmemiz disindaki
hepsi, hisse senedi Iiyat perIormansi aisindan IMKB kapanis endeksine gre daha iyi
perIormans sergilemis isletmelerdir. IMKB 30`daki tek basarisiz saydigimiz isletme de
bir otomobil endstrisi isletmesi oldugundan, 2007 yili sonundaki krizin en ok
etkiledigi sektr oldugunu gz nnde bulundurulursa bu basarisizligin daha byk
boyutlarda olabilecegi de tahmin edilebilir. Bu nedenle 'Hipotez 2 kabul edilir.
Hem IMKB 50 hem de IMKB Kurumsal Ynetim Endeksine tabi olan gruplandirmada
ve Hem IMKB 50 hem de IMKB Kurumsal Ynetim Endeksine tabi olan
gruplandirmada, IMKB 30 gibi basari sayabilecek bir bulguya rastlanmamistir. Bu
aidan 'Hipotez 3 ve 'Hipotez 4 kabul edilemez.
Arastirma yapilan on drt sirketin tanesi Iinansal sektrdeki banka isletmeleridir.
Banka kategorisindeki isletme de kurumsal ynetim puani alarak IMKB Kurumsal
Ynetim Endeksi`ne tabi olmus ve arastirmanin sonucunda hisse senedi perIormans
graIigi IMKB kapanis puanina gre ok daha iyi perIormans sergiledikleri
gzlemlenmektedir.
108
Tm bu degerlendirmeler itibariyle, kurumsal ynetim uygulamalarinin isletmelerin
piyasa perIormanslarini olumlu etkiledigini tam olarak sylenemez. Ancak kurumsal
ynetimde basarili isletmelerin, 2007 yilindaki Iinansal krizin etkilerinden daha abuk
ayrildiklari sonucu ikartilabilmektedir. Ayrica Trkiye gibi sermaye piyasalari
gelismekte olan bir lkede bu arastirma yapildigi iin daha saglikli sonular elde
edilememistir. Trkiye`deki ogu yatirimcinin uzun vadeli degil de orta ve kisa vadeli
oldugu dsnldgnde bu kurumsal ynetim uygulayan isletmelerin piyasa
perIormanslarinin kisa zamanda ok basarili olamayacagi sylenebilir.
Kurumsal ynetim uygulamalari teoride isletmelerin piyasa perIormanslarini olumsuz
etkilemeyecegi iin bu arastirmanin sonucunun ne olumlu ne de olumsuz oldugu
dsnlrse; piyasa perIormansini azalan yedi isletme iin azalis nedenini bulmak iin
speklatiI veya maniplatiI gibi baska sebepler aranmalidir.

109
SONU VE NERLER
Kurumsal ynetim, bir isletmenin Iinansal yatirimcilari ekmesine, isletmede verimli
alisilmasina ve uzun dnemde hissedarlarina ekonomik deger saglanmasina imkn
veren, her trl kanun, tzk, kod ve uygulamalari iIade etmektedir. Bu tanimi, bir
amaca ulasabilmek iin gelistirilen her trl kurumun ynetiminin dzenlenmesi iin
gerekli olan kurallar ve isletmenin uygulamalari seklinde de yapabiliriz. Kurumsal
ynetim, isletmenin aktiI sekilde nasil ynetilecegi, kontrol ve denetlenecegine dair
kurallar erevesi olusturmaktadir.
Isletmenin yneticileri, hisse sahiplerinden toplumun diger bireylerine kadar tm
paydaslarin ikarlarini tatmin etmeye alismaktadirlar. Bu sorun, ortak hareket edebilme
sorunu ya da kurumsal ynetim sorunu olarak da iIade edilir. Bu sorunun zmne
ynelik alismalar kurumsal ynetimin mekanizmalarini olustururlar. Finansal
piyasalarin gelismekte oldugu Trkiye gibi lkelerde, kurumsal ynetim sorununu
zmeye ynelik mlkiyet mekanizmasi ne ikmaktadir. Mlkiyet mekanizmasiyla
beraber isletme Iaaliyetlerini kontrol edecek ve isletmede nemli kararlari verecek olan
g odaklari bulunmaktadir. Bu odaklar isletme Iaaliyetlerini ve alinan kararlari nemli
lde denetleyebilmekte ve isletmenin orta ve uzun vadeli stratejilerini
olusturabilmektedir.
alisma kapsaminda kurumsal ynetim tanimi, tarihsel gelisimi, nemi ile beraber
dnyadaki ve Trkiye`deki kurumsal ynetim sistemleri ve uygulamalarina
deginilmistir. Bu aidan bakildiginda kurumsal ynetim alaninda lkemiz iin
gereklestirilmesi gereken birok Iaaliyetin oldugu gzlemlense de yine Trkiye de
kurumsal ynetim konusunda hizla ilerlemektedir. Bu sistemin yasalarla desteklenmesi
de yaptirim gcn artiracagindan bu hizli ilerlemeye daha ok ivme kazandiracaktir.
Tezin uygulama blm kapsaminda, IMKB Kurumsal Ynetim Endeksine tabi
olabilmis ilk on drt sirketin piyasa degerinin IMKB`deki halka aik tm sirketlerin
ortalamasina gre iliskisi incelenmistir. Bu inceleme degerlendirildiginde bu on drt
sirketin yarisinin pazar ortalamasina gre daha kt perIormans sergiledigi gzlendigi,
ancak bankacilik sektrndeki sirketlerin pazar ortalamasina gre daha byk olumlu
perIormanslar sergiledigi gzlenmektedir. Tm bunlarin haricinde piyasa degeri ve
110
likidite aisindan gruplandirarak baktigimizda byk sirketlerin daha iyi perIormans
sergiledigi de gzlemlenmektedir.
Bu arastirmanin yapildigi tarih itibariyle kurumsal ynetimin ve endeksinin yeni
olustugu Trkiye`de, kurumsal ynetim alaninda gereken olgunlasma sresi henz
olusmamistir. Dolayisiyla kurumsal ynetim endeksine tabi olmanin isletmenin piyasa
degeri etkisinin kismen lmlenmis olmasinin ana nedeninin bu olgunlasma sresinin
olusmadigindandir. Kurumsal ynetim endeksine tabi olmanin piyasa degeri zerindeki
etkisi nmzdeki yillarda daha net sonular verecegi dsnlmektedir.
Bu tez alismasi sonucunda esitli taraIlara bir takim nerilerde bulunulabilir. Bu
neriler su sekildedir;
Yasama ve yrtmenin, yatirimcilarin haklarini koruyacak etkin bir yasal alt
yapi olusturmasi gerekmektedir. Aksi takdirde, yatirimcilar kendilerini gvende
hissetmeyecekleri iin srekli olarak ynetimde sz sahibi olma istegi ierisinde
olacaklar ve bu nedenle Iirmalar proIesyonel yneticiler taraIindan
ynetilemeyecektir.
Avrupa Birligi`ne katilim srecinde beklenen yabanci yatirimin Trkiye`ye
gelmesi kurumsal ynetim ilkelerinin kamu ve zel sektrde tam anlamiyla
uygulanmasiyla olacaktir. Bu aidan da bir lkenin en nemli yatirim kurumlari
olan bankalara ok byk grevler dsmektedir. Bankalarin bu konuda yapacagi
uygulamalar ve dzenlemeler diger sirketlere yol gsterici olmalidir. Isletmelere
Iinansman saglayan bankacilik sektrnn kt ynetilmesi halinde, reel
sektrn sik sik krizlerle karsi karsiya kalmasi muhtemeldir.
Trkiye`nin kurumsal ynetim konusunda dnyadaki yeri incelenmis ve esitli
asamalari getigi ancak uygulamada yetersiz kaldigi anlasilmistir. Bunun en
nemli nedenleri arasinda kurumsal ynetim konusunda yneticilerin yeterli
egitime sahip olmamalari, konu hakkinda bilgisi olmayan yneticilerin de
bilmedikleri bu konuda uygulama yapmada isteksiz olduklari gsterilebilir. Bu
aidan IMKB, niversiteler, SPK ve kurumsal ynetim ile ilgili sivil toplum
kuruluslarinin ortak alisma yapmasi gerekmektedir.
111
Firmalar, hisse sahiplerini ve paydas gruplari gz ardi etmeyerek, kurumsal
ynetim IelseIesini etkin bir biimde uygulamalidirlar.

112
KAYNAKA
AKIN, Adnan (2004), 'Mlkiyet Sahipliginden Kaynaklanan Ynetim Hakkinin Devri
Aisindan Post Modern Ynetsel Kontrol Yaklasimlari ve Stratejileri, Erciyes
niversitesi Iktisaai ve Iaari Bilimler Fakltesi Dergisi, Sayi: 22
AKTAN, Coskun Can (2005),
http://www.sobiadacademy.net/sobem/e-yonetim/kurumsal-yonetim/kavram.htm
22.05.2010
AKTAN, Coskun Can (2006), Kurumsal Ynetim, Kurumsal Sirket Ynetimi,
Ankara, Sermaye Piyasasi Kurulu Yayinlari
AKTAN, Coskun Can ve Deniz Br (2006), 'nemli Bir Tanimlama gesi:
Paydaslar http://www.canaktan.org/yonetim/kurumsal-
sosyalsorum/kurumsal-sosyal/paydaslar.htm 14.05.2010
ARARAT, Melsa ve Mehmet Ugur (2003), 'Corporate Governance in Turkey: An
Overview and Some Policy Recommendations, Corporate Governance,
c:3,s.1:70-71.
ASIGIL, S. (2003), 'Avrupa Birliginde Kurumsal Sirket Ynetimi, TCMB Insan
Kaynaklari Genel Mdrlg, Kurumsal Sirket Ynetim Konferansi, Nisan
Ankara
AUSTRALIAN NATIONAL AUDIT OFFICE (1999), 'Corporate Governance in
Commonwealth Authorities ana Companies, Australia.
AUSTRALIAN STOCK EXCHANGE CORPORATE GOVERNACE COUNCIL
(2003), 'Principles of Gooa Corporate Governance ana Best Practice
Recommenaations, Australia.
AYSAN, MustaIa (2007), Kurumsal Ynetim ve Risk, Istanbul: Elit OIset Matbaacilik
BAEK, J.S., J.K. Kang ve K. S. Park (2004), 'Corporate Governance and Firm Value:
Evidence From the Korean Financial Crisis, Journal of Financial Economics,
c.71, sayi 2.
113
BAKER, C. Richard ve Philip Wallage (2000), 'The Iuture oI Iinancial reporting in
Europe: Its role in Corporate Governance, The international Journal of
Accounting, cilt 35, sayi 2
BLOCK, P. (1993), 'Stewardship: Choosing Service Over SelI-Interest, Barret-
Koehler Publ, San Fransisco
BCKLI, Peter (2002), 'RevisionsIelder im Aktienrecht und Corporate Governance,
ZBJV 138 s.709
CARATI, Guido ve Alireza Tourani Rad (2000), 'Convergence oI Corporate
Governance Systems, Managerial Finance, 26(10), s. 69.
CLARKE, Thomas (2004), 'Teories oI Corporate Governance: The Philosophical
Foundations oI Corporate Governance, Ed, by. Thomas Clarke, London and
New York: Routledge, s. 2.
CUERVO, Alvero (2002), 'Corporate Governance Mechanisms: A plea Ior Less Code
oI Good Governance and More Market Control Corporate Governance: An
international Review, 10(2), 84-91
DARMAN, Gler Manisali (2005), 'Kurumsal Ynetimde Dnyadaki Gelismeler;
Kurumsal Ynetim Endeksi ve Kurumsal Ynetim Reytingi,
http://www.cgscenter.org/doc/kurumsalyonetimdedunyadakigelismelerkurumsal
yonetimendeksivereytingi.pdI, 27.03.2010
DEEG, R. van Dyck (2001), 'Institutional Change and the Uses and Limits on Path
Dependency: the Case oI German Finance, Max Planck Institute for Social
Sciences Publications.
DEMIRAG, Istemi S. ve Jill F. Solomon, (2003), 'Guest Editorial in International
Corporate Governance an the Impact oI Recent Events, Corporate Governance
an International Review, 11(1)
DEMIRBAS, Mahmut ve Sleyman Uyar (2006), Kurumsal Ynetim Ilkeleri ve
Denetim Komitesi, Gncel Yayincilik, , Istanbul
114
DENNIS, Diane K. (2001), 'Twenty-Iive Years oI Corporate Governance Research and
Counting, Rewiev of Financial Economics, Vol: 10
DENNIS, D. K. ve J. J. McConnell (2003), 'International Corporate Governance,
European Corporate Governance Institute, Paris.
DIMSDALE, Nicholas ve Martha Prevzer, (1994), 'Capital Markets And Corporate
Governance, s.117 OUP OxIord
DOGAN, MustaIa (2007), Kurumsal Ynetim, Siyasal Kitabevi, Ankara
DNER, Ayse, (2004), Kurumsal Ynetim (Corporate Governance) Ilkeleri Iiginaa
Kamuyu Ayainlatma Kavrami, Marmara niversitesi Sosyal Bilimler Enstits,
Yayinlanmamis Yksek Lisans Tezi, Istanbul,
EGE, Ilhan ve Aylin Yilmaz (2005), 'Finansal Krizler ve Kurumsal Ynetim
Uygulamalari iliskisi: Trkiye ve Dnya Uygulamalari Analizi, Orta Anaaolu
Iletmecilik Kongresi
ERDNMEZ, Pelin A. (2003), 'Trkiye`de 2001 Yilindaki Mali Kriz Sonrasinda
Kurumsal Sektrde Yeniden Yapilandirma, Bankacilar Dergisi, Sayi: 47
EUROPEAN CORPORATE GOVERNANCE INSTITUTE 'ECGI, (200?),
www.ecgi.org 25.02.2010
EUROSHAREHOLDERS CORPORATE GOVERNANCE GUIDELINES (1996),
Annotations (Draft Annotations)
FREEMAN, R.E. (1984), 'Strategic Management: a Stakeholder Approach, Pitman
Publishing, Boston, MA, .s.23
FREEMAN, R.E. ve J.McVea, (2001), A Stakeholaer Approach to Strategic
Management, Hitt, OxIord, s.2.
FRIEDMAN, Milton (1962), Capitalism ana Freeaom, The University oI Chicago
Pres, Chicago
GHIZONI, Federico (2003), 'The Role oI Corporate Governance in Foreign Investment
Flow to Turkey, Ko University Corporate Governance Conference, Istanbul
115
GREGORY, Holly J. (20??), 'The Globalisation oI Corporate Governance, Weil,
Gotshal&Manges LLP, http://rru.worldbank.org/PapersLinks/Open.aspx?id149
02.06.2010
GRIFFIN, Stephen (1996), 'Company Law Fundamental Principles, 2nd Edition,
London, Financial Times Pitman Publishing
GNEY, Semra (2008), Aile Iletmelerinae Gncel Konu ve Sorunlar, Siyasal
Kitabevi
GNGR, Feridun (2003), 'Deneti Bagimsizligi Konusunda Sarbanes Oxley
Kanunu Sonrasi Gelismeler I, Yaklaim Dergisi, Sayi: 124, Nisan 2003, s.11.
GRBZ, A. Osman ve Yakup Ergincan (2004), Kurumsal Ynetim Trkiyeaeki
Durumu ve Gelitirilmesine Ynelik Oneriler, Istanbul: Literatr Yayincilik
HANSMANN, Henry ve Reinier Kraakman (2000), 'The End oI History Ior Corporate
Law, New York University Working Paper, s.9.
HORNE, Van, James C. Machowitz ve John M.(2005) Funaamentals of Financial
Management, 12. Baski, Pearson Education Limited
IRELAND, Paddy (1999), 'Company Law and the Myth oI Shareholder Ownership,
Moaern Law Review, Vol. 9 (1): 51-64.
KARAN, Mehmet Baha ve Ali Argun Karacabey (2003), Trkiyeae Sermaye
Piyasasinin Mali Sistem Ierisinaeki Yeri, Sorunlari ve Gelecegi, SPK Yayin
no:140, Ankara
KAYACAN, Murat (2005), 'Anonim Sirketlerin Sosyal Sorumluluklari ve Etik
Degerleri, I. Uluslararasi Muhasebe Denetimi Sempozyumu, Antalya, Istanbul
Serbest Muhasebeci ve Mali Msavirler Odasi.
KIYILAR, Murat ve Muhammet Belen (2005), 'Kurumsal Ynetim Kavrami ve
Ilkeleri: Bir Kurumsal Ynetim Formu Olarak Trkiye`de Holding Yapilanma
Biimlerinin Degerlendirilmesi, 7. Muhasebe Denetimi Sempo:yumu,
Sempozyum Bildirileri
116
http://archive.ismmmo.org.tr/docs/sempozyum/07sempozyum/kitap/0520genel
20oturum1.pdI 23.06.2010
KO, zlem (2004), 'AB`ye Entegrasyon Srecinde Kurumsal Ynetim ve nc Iki
Sektr zerine Uygulama`, Geleneksel Finans Sempo:yumu Bilairileri CDsi,
Marmara niversitesi, Bankacilik ve Sigortacilik Enstits ve Bankacilik ve
Sigortacilik Yksekokulu,
KOEL, Tamer (1998), Iletme Yneticiligi, Istanbul, Beta Yayinlari
KOEL, Tamer (2001), Iletme Yneticiligi. Ynetim ve Organi:asyon,
Organi:asyonlaraa Davrani, Klasik-Moaern-agaa ve Gncel Yaklaimlar,
Istanbul: Beta Yayinlari
KOER, Burak (2005), Isel Bir Ynetiim Mekani:masi Olarak Ynetim Kurullari.
IMKBae Ilem Gren Sirketlerin Ynetim Kurulu Yapisi ve Ilevleri :erine
Bir Aratirma, Istanbul niversitesi, SBE, Isletme ABD, Isletme Ynetimi ve
Organizasyon BD, Yayinlanmamis Doktora Tezi, Istanbul
KULA, Veysel (2006), Kurumsal Ynetim. Hisseaar Korunmasi Uygulamalari ve
Trkiye Ornegi, Istanbul, Papatya Yayincilik
KURUMSALLASMA DANISMANLIK SIRKETI (20??),
http://kurumsallasma.com/HABER003.htm 26.02.2010
LA PORTA, RaIael, Florencio Lopez-de-Silanes ve Andrei ShleiIer (1999),
'Corporate Ownership Around the World The Journal oI Finance, cilt 54
sayi 2
MAASSEN, Gregory Francesco (2002), 'An International Comparision oI Corporate
Governance Models, 3.ed., Amsterdam,
MANIFEST (20??), 'Milestones in UK Corporate Governance,
http://www.maniIest.co.uk/reports/governance/UK20Corporate20Governanc
e20Milestones.pdI, 22.01.2010.
METIN, Celal (2004), 'Basariya Giden Yolda Iki Asama: Corporate Governance ve
Risk Mnagement`, Habersa Dergisi, Nisan Sayisi
117
METINER, Blent (2006), Kurumsal Ynetim Ilkeleri Dogrultusunaa Halka Aik
Sirketlerae Iaeal Ynetim Kurulunun Yapilanmasi, Yksek Lisans Tezi,
Marmara niversitesi, Istanbul.
MILLSTEIN, Ira (1998), Corporate Governance - Improving Competitiveness ana
Access to Capital in Global Markets, OECD Yayinlari, Paris.
MILLSTEIN, Ira (2000), Corporate Governance. The Role of Market Forces, OECD
Observer (Vol.221/222,2000)
MITRA Gautam, vd (2005), 'SOXA - The Why's, "VVhen's and How's, Brunel
University PG InIo Systems Computing and Mathematics Department MSc
Moaelling ana Management of Risk White Paper, Londra
MINTZBERG, H. ve J. B. Quinn, (1996), The Strategy Process, Prentice- Hall, New
Jersey
OECD (1998) ,Corporate Governance Principles, OECD Yayinlari, Paris
OECD (1999), White Paper on Corporate Governancein Russia, Paris
OECD (2004), OECD Principles of Corporate Governance, OECD Yayinlari, Paris
OOGHE, Hubert ve Tine De Langhe (2002), 'The Anglo-American versus the
Continental European Corporate Governance Model: Empirical Evidence oI
Board Composition in Belgium, European Business Review, cilt 14 sayi 6
ZALP, Inan (2001), 'Isletmelerde Paydas (stakeholder) Kavrami, Paydaslarin
Ynetimi, Arelik ve TUSAS`ta Yapilan Bir Uygulama, 9. Ulusal Ynetim ve
Organi:asyon Kongresi Bilairileri
ZALP, Inan (2003), 'Isletmelerde Paydas Kavrami ve Paydaslarin Ynetimi, Arelik
ve Tusas`ta Yapilan bir Uygulama, Anadolu niversitesi
ZTRK, M. B. ve K. Demirgnes (2005), 'Kurumsal Ynetim Bakis Ai
Entellektel Sermaye, TOBB Ekonomi ve Teknolofi niversitesi Orta
Anaaolu Iletmecilik Kongresi, Ankara
PASLI, Ali (2004), Anonim Ortaklik Kurumsal Ynetimi, Istanbul: Beta Yayinevi
118
PASLI, Ali (2005), Anonim Ortaklik Kurumsal Ynetimi, 2. baski, agla Hukuk VakIi
Yayinlari
POST, James E., William C. Frederick ve Keith Davis (1993), 'Business And Society
Corporate Strategy, Public Policy, Ethics, Sixth Edition
SAGLAM, Necdet (200?), 'Aile Sirketleri ve Kurumsallasma
http://www.isletme.biz/content/view/1239/27/ 28/02/2010
SCHLEIFER, A. ve R. Vishniy (1997), 'A Survey oI Corporate Governance, Journal
of Finance, Vol. 52 (2)
SCHOORMAN, D., L. Donaldson ve James Davis, (1997), 'Towards Stewardship
Theory, The Acaaemy of Management Rewiev, Vol:22. No:1,
SEREN, Aril (2002), 'Sermaye Piyasalarinda Kurumsal Ynetim Ilkeleri, Sermaye
Piyasalarinaa Kurumsal Ynetim Ilkeleri Konferansi, 26 Nisan 2002, Istanbul,
SHELTON, J.R. (1998), 'The Importance oI Governance in The Modern Economy
New Corporate Governance for the Global International Conference, Brussels
SOLOMON, Jill ve, Aris Solomon (1998), 'Corporate Governance and
Accountability, Willey, Sussex.
SPK (2005), Sermaye Piyasasi Kurulu Kurumsal Ynetim Ilkeleri, SPK Yayinlari
STONE Andrew, K. HURLEY ve R.S. KHEMANI (1998), The Business Environment
ana Corporate Governance. Strengthening Incentives for Private Sector
Performance, Business Environment Group, Private Sector Development
Department, The Worldbank Group Yayini
SEHIRLI, Kbra (1999), Kurumsal Ynetim, Sermaye Piyasasi Kurulu Yeterlilik Eta,
Ankara.
THOMSEN, Steen (2004), 'Corporate Values and Corporate Governance, Corporate
Governance, Vol: 4, No: 4
TKYD (2005), Kurumsal Ynetim Ilkeleri Ekonomik Ibirligi ve Kalkinma Orgt
119
TKYD (2010), TKYD T:g,
http://www.tkyd.org/Iiles/downloads/tkydtuzuk2010.pdI 14.09.2010
TKYD ve DELOITTE, (2006), Neair Bu Kurumsal Ynetim
TUZCU, Arcan (2003), Halka Aik Sirketlerae Kurumsal Ynetim Anlayii IMKB
100 Ornegi, Yayinlanmamis Doktora Tezi Ankara niversitesi Sosyal Bilimler
Enstits
TSIAD, (2002), 'Kurumsal Ynetim En Iyi Uygulama Kodu: Ynetim Kurulunun
Yapisi ve Isleyisi, Yayin No: 336, Istanbul
ULUKAN, Cemil (2005), 'Girisimcilerin ve ProIesyonel Yneticilerin Kurumsallasma
PerspektiIi, Anaaolu niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Cilt 5 Sayi 2
UYAR, Sleyman (2004), 'Denetim Komitesi Olusumunu Etkileyen Dzenlemelerin
Degerlendirilmesi, Muhasebe ve Denetime Baki, Nisan
LGEN, Hayri ve S. Kadri Mirze (2004), Iletmelerae Stratefik Ynetim, Literatr
Yayinlari, Istanbul
WEIMER, J., J. Pape (1999), 'A Taxonomy oI Systems oI Corporate Governance,
Corporate Governance, Vol. 7 (2):
VISHWANATH, T. ve D. KauIman (1999), 'Towards Transparency in Finance and
Governance, The Worla Bank Working Paper
YALKIN, Yksel Ko (2002), 'Muhasebe Standartlari ve Trkiye Uygulamasi,
Muhasebe Bilim Dnyasi Dergisi, cilt 4, sayi 2
ZABROSKY, Alex W. (2003), 'Sarbanes-Oxley Law oI Opportunity and Liability,
Consulting to Management, cilt 14, sayi 2
ZIOLKOWSKI, Richard (2005), A Re-Examination Of Corporate Governance
Concepts, Moaels, Theories Ana Future Directions, Doctor oI Philosophy
Thesis, University oI Canberra, Australia

120
ZGEMS
Bu tezin yazari, UIuk Bolat, 1987 yilinda Eskisehir`de dogmustur. Ilkgrenimini
Eskisehir Milli ZaIer Ilkgretim Okulu`nda, liseyi de Eskisehir Haci Sleyman akir
Lisesi`nde tamamlamistir. 2004 yilinda Anadolu niversitesi Iktisadi ve Idari Bilimler
Fakltesi Isletme Blmn kazanmis ve 2008 yilinda da bu blmden mezun
olmustur. Ayni sene ierisinde Sakarya niversitesi Sosyal Bilimler Enstits Isletme
Anabilim Dalinda Muhasebe ve Finansman Bilim Dalinda yksek lisans yapmaya
baslamis olup, hala bu blmn yksek lisans grencisidir.

01

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

01

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

You might also like