Unha breve autobiografía

ersal e
o lec tores é univ guel]
Nacín en 1964, en Xinzo de Limia, da oder com erto Man
Pedímoslle a Chus, O noso p nte temido [Rob
lm e
quinta de Miguel Induráin. Cursei limiá de nación, universa
estudos de Dereito en Santiago, que que nos falase da- Historia do meniño que non pode soltar a man do avó
abandonei no quinto ano, toquei a
guitarra nun grupo de rock, vendín
quela súa terra e
contestou que xa
e o meniño ten tres anos e o avó é xa cadáver
e o meniño traballa na autovía

a r ela ta r a b el a
ordenadores, fun funcionario do Es-
tado, da Xunta e, por fin, xa cuns
cantos aniños para me meter nestas
nolo dixera, que só
tiñamos que cruzar
a ponte das pol-
dras, cruzámola e
e as obras detéñense alí porque atopan restos dos romanos
e o meniño atraca farmacia
e inxéctase morfina
A m Nº 6
festas, rematei dedicándome á escrita na que collémola e, como e podrecen os colchóns
http://www.bvg.udc.es

non nos collía toda e padeza da garganta Boletín da Biblioteca do Instituto “Ramón María Aller Ulloa” Xaneiro-08
teño sido galardoado nuns cantos certames dos aquí, só trouxemos
das anxinas
que salientaría o Álvaro Cunqueiro, o García dous pasos, dous
Barros, Café Dublín, Torrente Ballester pasais, dúas pol- Historia de dúas valentes irmás que son internas nun colexio
dras. e no campo atopan un hipocausto e non se avergoñan
Os clubs de lectura
(finalista), Modesto R. Figueiredo do Pedrón de
nunca se avergoñan enviamos as nosas expe-
Ouro, Manuel Murguía, Camilo José Cela, Breo- Negro sobre branco é a
nunca riencias lectoras coma
gán de Contos, Castelao de Narrativa, Casa soidade do escritor. Negro quen guinda mensaxes nu-

Guía de lectura [nº 1]

Casas Baratas de Antón Riveiro Coello
Galicia en León, Meigas e Trasgos, Vila das Ne-
Historia da patinadora con zocas ferradas sobre branco é a soidade nha botella. E así como as
e os cravos esvaran no xeo e un día o xeo racha e a do lector. A lectura é a mandamos, tamén as reco-
ves ou o Ourense de Contos, entre outros.
nena cae na poza ponte entre dúas soidades. llemos.
e a pique estivo de ser afogada. Ler e escribir son exerci-
Que podes ampliar en: Alguén definiu estes clubs
cios solitarios, pero... ...
Historia do rapaz que aos dez anos conduce ata Zamora como os microcréditos da

e; 4 dras
.
http://www.aelg.org/Centrodoc/GetAuthorById.do?id=autor9 ¿Cantas veces despois de lectura. Son pequenos
e como non lle chega ao pedal ata un toco no calzado lermos non sentimos a ne- grupos de persoas que, á
Historia do cameón, un Dodge Brothers con redutora
pol
5) cesidade de compartir o marxe dos grandes lanza-
e o rapaz traballa nos saltos de enerxía eléctrica que lemos? mentos e estratexias co-
as

e faise panadeiro ¿Cantas veces non busca- merciais, se propoñen ler

ba t
ed

e faise contábel mos a complicidade dou- un libro.

om

A crítica dixo...
a, 2 pont

Historia da nena que estudou para mestra cruzou tras persoas lectoras? Ler e, a partir de aí, inter-
. (D

Riveiro recréanos o mundo dos sesenta-oitenta, da irrupción o Atlántico e se dedicou ás inmobiliarias. Daquela, queremos comu- cambiar opinións, refle-
006
s: A

da televisión e dos seus heroes, da música dos Beatles, dos Historia da meniño que traballou na fábrica e acertou nicar e lanzamos o noso xións ou interpretacións...
concertos de rock, da droga e tampouco non faltan as refe- exercicio solitario á procu- sobre o que se le. Nada
nun sorteo do Deusche Bank
Chu

ra de alguén ao que lle máis. Nin nada menos.

i
lax

rencias á emigración europea ou ao desprazamento das xen- e nas bolsiñas das moedas gardou semente
tes das aldeas cara ás vilas ou ás cidades, na procura de me-
a
o,
o :G

llores condicións de vida. Pero todo iso visto a través da do- Trama IRMAU
Pat

os cervos
Vi g

bre sensibilidade do rapaz que vai vivindo persoalmente esas todas as suxestións que
experiencias e do adulto, que agora as lembra e as relata. -os que ela viu en Alemaña
Co nome de Trama Irmau, nos poidan facer.
Este xogo de dobre perspectiva manéxao moi ben Riveiro.
propoñemos configurar un Son diferentes clubs que
Riveiro tamén conta cun lector cómplice que sabe que enten- pequeno tecido (trama) de nacen coa vocación de
derá e ata recreará os indicios, que non información elabora- Clubs de Lectura no noso enredarnos para crear un
da, que ofrece ao longo do relato. /.../ Neste tipo de novela instituto. IRMAU son as gran tapiz lector.
vale máis o que se insinúa que o que se di claramente. súas siglas e tamén son
Goréntanos a tenrura con que Riveiro trata os seus persona- Na pedra –que é o que sostén a pedra?
xes, especialmente os que sofren algún tipo de marxinación. na lagoa
Marabilloso é o capítulo dedicado ao pintor que toleou. Esta a lagoa enfíase na pedra LeA casa
tenrura fainos lembrar o maxisterio de Castelao. Só é cruel enfíase, enfíase actividade lectora coas
cos que carecen de sentimento /..../ LeA casa. Le a casa. Ler na persoas coas que convive.
Hoxe en que tanto abundan os escritores que escriben un Na lagoa -que é o que se sostén? casa. Lea (ou barullo) na Dúas, tres xeracións. Can-
galego light, pobre /.../ Riveiro busca unha lingua poética a trenza casa. LeA casa é o nome to nos pode suxerir un li-
para as descricións, de imaxes e metáforas novas, e ademais enfíase a trenza, a trenza de beón do club aberto que propo- bro? Canto podemos ache-
emprega un galego identificado, rico, posto que usa termos enfíase, enfíase ñemos para que o noso gar uns e outros á lectura
que están a desaparecer do galego coloquial e ata do escri- alumnado comparta a súa dun libro. Quen se atreve?
to /.../ Cabelo da Anta nunca serás poeira
Cómpre sinalar así mesmo a fraseoloxía rica de Riveiro e que
E o teu ollo cara a onde se dirixe?
non é mera tradución das expresións castelás. Poucos escri-
o teu ollo sostense na pedra
Esta guía
tores de hoxe empregan tan ben e oportunamente como Coe- Con ela só queremos facer
llo expresións como botar a lingua a pacer, darlle trela, an- o teu ollo enfíase nas augas.
Sostén a trenza unha serie de suxestión
darlle o sentidiño polas silveiras, traer ao rego /.../ Esta guía responde ao pri- (prescindíbeis) para que o
e así enfíase, enfíase. meiro proxecto LeA Casa.
Dálle viveza á lingua que nos diálogos empregue trazos dia- texto se converta nun pre-
lectais da zona da Limia como os pronomes il, tu, iste ou o en Non pretende ser unha texto para a comunica-
adverbio eiquí. /.../
Rizo do idioma nunca serás poeira.
r a Chus guía exhaustiva, nin me- ción. Comunicarse cun
ca
s bus c.es terse en análises técnicas
Pedra baleira, gris. Real. Pode bvg.ud libro na man ou cos seus
. ou estilísticas.
Rodríguez Alonso, Manuel: Tal como eramos [en liña] www elg.org ecos na memoria...
.a
http://vello.vieiros.com/murguia/nova.php? www
Ed=38&id=48419&cm=1 [consulta 19 de xaneiro de 2008]
 A marela tarabela

Casas baratas: suxestións de lectura Á primeira Franco é morto. Verbenas

Neve
Chegada ás Casas Baratas (nos arrabaldes),
a pequena patria da infancia do narrador-
protagonista. A súa visión nostálxica e har-
mónica dese mundo vese rachada pola ex-
pansión urbanística posterior. O achegamen-
to ao mundo urbano ou vilego na procura do
progreso, ponse de manifesto no nerviosismo
da nai ao entrar na casa e observar a estufa
(o lume moderno), o retrete... Por outro la-
do, a celebración nocturna dos pais provoca
no narrador-protagonista certo desacougo
por non saber de que vai o asunto.
Propostas: Ten connotacións pexorativas a deno-
minación de Casas Baratas? E actualmente o de
vivendas sociais? Que opinión temos das actuais
urbanizacións?
A radio, a estufa de butano, a televisión... eran
signos de progreso e posición social... Cando che-
garon ás nosas casas? Quen lembra a primeira
televisión na casa, como se viviu ese evento?
Que obxectos marcan hoxe ese progreso e posi-
ción social?
A rodaxe
O cárcere dunha esce-
na da serie
O cárcere é lembrado a través da profesión Los camio-
do pai, garda municipal de presos. Tamén nos neros ten a
lembra a presenza na urbanización do xugo e vila sobre-
as frechas. Recordo, tamén, dos vellos alcu- saltada, isto
mes. Por outra parte, a educación en valores ademais ten moi
ratifica unha sociedade machista: o viño como nervioso ao rapaz narrador por mor da par-
reafirmación do varón, xa desde cativos ticipación de seu pai en tal evento; no fon-
Proposta: Que opinión temos sobre a permanencia do tiña un pai case filantrópico (eran aque-
dos símbolos franquistas? Os alcumes, como sinal les gardas de antes que facían de todo,
de identidade locataria, son apropiados? É o alco- como o del que chegou a traballar como
holismo unha droga? fontaneiro), que se fixo garda contra a von-
tade do pai.
Proposta: Como eran as series e os ídolos tele-
As cinsas do señor Medardo visivos de antes en comparanza cos de agora?
O caso do primeiro incinerado da Limia, pa- Reflexionemos sobre o futuro dos fillos, sobre o
radoxos da vida, é precisamente o enterrador. conflito familiar que supuña que o fillo tiña que
Un personaxe curioso e amante das palabras, herdar a profesión do pai.
un personaxe que enterra a xente e mantén
viva a lingua.
Circo mundial
Propostas: Como valoramos os prexuízos relixiosos O devezo do rapaz pro-
relacionados cos valores tradicionais do culto á tagonista por ter unha
morte? Hoxe, é conflitiva a incineración? Ten algo TV contrastaba coa vida
que ver coa “atmosfera” relixiosa”? de lecer na rúa. Os ra-
paces aproveitaban os
Pérdense palabras e expresións na transmisión de
diferentes eventos que
“avós-pais-fillos”? Pérdense coñecementos útiles? acontecían na vila para
O casino aparece como un referente de clase, ao crear os seus xogos, co-
que non todos poden acceder. Que visión temos mo o caso do circo, a
hoxe dunha institución como o casino? Que tipo de semana santa, o Entroi-
persoas ían antes ao Casino? Teñen a mesma im- do...; mesmo o cine.
portancia hoxe? Proposta: Que “espectáculos” viñan a Lalín?
Que significaban na vida social?
O pintor de Pombas.
Un estraño chega á vila. As colores rodéa-
no. A súa presenza desata as especulacións
e esperta soños de riquezas: será dunha
empresa de Madrid que vén explotar o lig-
nito? Hai unha certa rebeldía infantil ante a
posibilidade de que veñan de fóra a enri-
quecerse. O estraño acaba rebelándose
como un pintor: os veciños aceptan a súa
actividade, o poder non.
Proposta: Como ve a sociedade aos artistas? E
á arte? É a arte unha tolemia ou unha libera-
A bicicleta do contrabandista
ción? É algo alleo ou algo que todos podemos
Benito Roxo, o xastre, tiña libros no piso e
apreciar?
era de esquerdas, era un culto sospeitoso. Xas-
tre é un home, modista ou costureira é unha
muller. Mauricio, o portugués, pasaba a fron-
O lobo branco.
teira en bicicleta; Benito tiña unha desas bici-
cletas de contrabando. Gonzalo despídese, a súa familia marcha
tras a morte do seu irmán Luís. Debemos
Propostas: Que connotacións podía ter o termo coñecer a autoritaria educación que reci-
“roxo”? Funcionan aínda as ideas e a ideoloxía de ben do pai para comprendermos a traxedia
cada quen como elementos de discriminación ou final.
aceptación social?
Cuestión: A violencia física e psicolóxica con-
Contrabando, “estraperlo” son termos que nos re- tra a infancia. A intimidación e o medo como
miten á economía somerxida. Aceptámola social- falsa disciplina.
mente como normal?
O señor Matías, alcohólico e sometido Velaquí o retrato dun personaxe popular: Marcial
polo muller, aparece morto. É madrugada de Parada regresa da
e o cadáver convoca aos veciños que aco- emigración cunha boa
den antes de se vestiren. Contra a opinión paga. Ten todo o ne-
unánime, o narrador ten a certeza de que cesario para vivir,
foi un asasinato. A chave está nun miste- mesmo dúas afeccións
rioso caldeiro (cheo de ouro e pornogra- obsesivas: as verbenas
fía?) co que viu aos señor Matías pola noi- e os prostíbulos.
te. Ao final, o tesouro alemán non é máis
Cuestións: A soidade.
que un sorprendente testamento que nos
Como cubrir a soidade
conduce ao título. cando nin o traballo
Cuestión: O alcohol (ou outras drogas) como nin a formación ocu-
vía de escape ante á opresión. pan unha boa parte do
tempo? Pode iso levar-
Suspenso en matemáticas. nos ás obsesións?
O suspenso en matemáticas acaba cunha
especie de aposta entre pai e fillo. Antón,
nunha pequena homenaxe á literatura pi- Mister López & Friend
caresca, gaña a aposta e achega uns ines- Deep Purple
perados ingresos á familia. Vistos os casos, actúan no
que interese ten aprobar matemáticas? Vicente Cal-
Cuestións: A inesperada fortuna exprésase con derón. Poderá
certas compras... que significado podían ter na o noso prota-
época? Por outra parte, as afeccións musicais gonista de 15
(Machín e os Beatles) serven para caracterizar anos burlar a
as dúas xeracións... poderiamos facelo hoxe disciplina da
tamén? Cal é a música dos pais e dos fillos? familia e do
internado pa-
A ollada de Miguel ra ir ver os
Miguel sedúceas a todas..., a todas as seus deuses?
que lle gustan. Antón, o seu primo, non Que estará
comparte o ideal de beleza feminino. disposto a
Acompáñao ás máis perdidas festas, aínda facer para
que aos 15 anos xa vai de mala gana (Onde cumprir o seu
estea unha moderna discoteca!). Con todo, soño de ache-
págalle a pena: albíscase voda e Antón, garse a Ritchie Blackmore? Un tal López, mito dos
por fin, entende ao primo e é que en cal- repetidores do seu colexio, pode ser o pasaporte
quera sitio poder estar unha valiosa razón. para entrar no Olimpo...
Cuestións: Modelos de beleza. Hai uns mode- Cuestións: A “idolatría” adolescente. Hai ídolos inac-
los impostos? Son sempre os mesmos ou varían? cesibles? Admírase en exceso a determinados compa-
ñeiros? Trazan uns e outros modelos de conduta non
Os espazos da relación entre mozos e mozas.
Alguén lembra o cambio das festas das parro- sempre saudables?
quias á discoteca? E hoxe, son outros?
As bolboretas de Cupido
Atopámonos ante a historia sentimental
do narrador, desde os primeiros amores
infantís ata a
iniciación no
sexo. Nenas e
mozas, veci-
ñas ou de fó-
ra, fillas da
cidade ou da
emigración... O pavo voador
Cada tempo Neva na vila. Son as festas de Nadal e Reis. Aco-
ten un refe- den os avós da aldea. O netos xa se ven quen de
rente feminino e tomar desquite das falcatruadas do seu avó tan
unha palleira trangalleiro el. Un pavo “voador” ofrécelles a
pode ser o Templo do Amor. oportunidade. O neto está orgulloso de ser
Cuestións: A iniciación sexual. Cales son as “cuspido a el” e este é o momento de comprobar
se está á súa altura.
fontes de información sobre o sexo? De cales
dispón o protagonista do relato? Era o común Cuestións: A relación avós-netos. Cambiou o papel
hai 20-30 anos? E agora? dos avós na nosa sociedade? Teñen a mesma considera-
ción que hai unhas décadas?

A marela tarabela