1

TI TIU LUN: VN C PHN HA DOANH NGHIP NH NC? LI NI U Vit nam vi mt nn kinh t cn non km cha thot ra s yu km v ngho nn, mt nn kinh t chim a s l nng nghip lc hu, h thng kinh t Nh nc cha nng ng, khng tn dng ht cc ngun lc tim nng vn c. Thi gian chuyn i c cu kinh t cha lu cn mang nng tnh tp trung bao cp nng sc, ph thc cho Nh nc. Ngi lao ng cha c tinh thn lm ch v thc cht ti sn khng phi ca h v cng chng phi l ca ai m ton dn. Chuyn sang nn kinh t, s tip thu chm chp v bo th hn ch rt ng k kh nng php trin nn kinh t. Nn kinh t NN vn mang vai tr ch o v c NN bo h nhng trong thc t cc doanh nghip Nh nc hot ng kinh doanh khng hiu qu trong th trng thm ch NN phi b l, kin thc kinh t ca cc nh qun l ny c th l khim tn cng c th l do sc cho NN gii quyt. v vy doanh nghip nh nc tin hnh c phn ha .Vy c phn ha l g ? CPH DNNN l vic chuyn i hnh thc s hu mt phn ti sn ca nh nc, bin doanh nghip t s hu ca nh nc thnh dng s hu hn hp, trong nh nc c th gi mt t l vn nht nh, t l ny ty thuc vo vai tr, v tr ca n trong nn kinh t. Ni cch khc, c phn ha DNNN l vic chuyn doanh nghip m ch s hu l nh nc( doanh nghip n s hu) thnh cng ty c phn( doanh nghip a s hu), chuyn doanh nghip t ch hot ng theo Lut Doanh nghip nh nc sang hot ng theo cc quy nh v cng ty cp trong lut doanh nghip( gi tt l c phn ha) Chng trnh c phn ha bt u c Vit Nam th nghim trong cc nm 1990-1991 v chnh thc c thc hin t nm 1992, c y mnh t nm 1996, d kin s c bn hon thnh vo nm 2010. i mi t duy qun l kinh t bt u din ra mnh sau i hi i biu ton quc ln th VI ca ng Cng sn Vit Nam din ra vo thng 12 nm 1986. Mt trong nhng t duy qun l thay i l ci cch khu vc doanh nghip nh nc, bao gm tng quyn t ch cho cc doanh nghip, yu cu phi chuyn sang hnh thc kinh doanh hch ton kinh t, li n l chu.

Ni dung c phn ho:

Vi mc tiu nh trn, tin trnh CPH dnh c s quan tm c bit ca ng, Chnh ph v cc ban ngnh, chnh quyn a phng. Trong sut gn 10 nm thc hin, nhiu vn bn php qui quy nh chi tit ni dung c phn ho DNNN c ban hnh nhm a cng tc CPH ph hp vi tng giai on. c bit Ngh nh 44/CP(29/6/1998) ca Chnh ph quy nh chi tit ni dung CPH bao gm: i tng c phn ho, hnh thc c phn ho, xc nh gi tr doanh nghip, i tng mua c phn v phn tch nh gi thc trng doanh nghip. A . C phn ha doanh nghip nh nc c chia thnh Bn giai on: Giai on th im rt r

C phn ha Vit Nam c thc hin theo ng li th v sa (try and fix). Nm 1990, Hi ng B trng (nay l Chnh ph) ra Quyt nh s 143/HBT ngy 10 thng 5 nm 1990 la chn mt s doanh nghip nh v va th chuyn i thnh cng ty c phn. Kt qu l c 2 doanh nghip trong nm 1990-1991 c c phn ha. Nm 1991, Ch tch Hi ng B trng li ra Quyt nh s 202 ngy 8 thng 6 nm 1992 yu cu mi b ngnh trung ng v mi tnh thnh chn ra t 1-2 doanh nghip nh nc th c phn ha. Kt qu l n thng 4 nm 1996, c 3 doanh nghip nh nc do trung ng qun l v 2 doanh nghip nh nc do a phng qun l c c phn ha.Tr Cng ty dch v vn ti m Nh nc ch cn gi 18% tng s c phn, 4 cng ty khc Nh nc u gi khong 30% tng s c phn. Cc nh u t bn ngoi ch mua c cao nht l gn 35% tng s c phn trong trng hp Cng ty c phn Giy Hip An, cn li u khong 20%. Giai on th im m rng T kinh nghim ca 7 trng hp c phn ha ni trn, nm 1996 Chnh ph quyt nh tin hnh th c phn ha quy m rng hn. Ngh nh 28/CP c Chnh ph ban hnh ngy 7 thng 5 nm 1996 yu cu cc b, ngnh trung ng v cc chnh quyn tnh, thnh ph trc thuc trung ng lp danh sch doanh nghip nh nc do mnh qun l s c c phn ha cho n nm 1997. Tinh thn ca Ngh nh 28/CP l chn nhng doanh nghip m Nh nc thy khng cn cn thit phi nm gi 100% vn na lm i tng. Ngh nh s 25/CP ngy 26 thng 3 nm 1997 ca Chnh ph cho php cc lnh o b, ngnh, a phng c thm quyn hn trong vic tin hnh c phn ha cc doanh nghip c chn lm th. Theo , i vi doanh nghip c vn t 10 t ng tr xung th lnh o b, ngnh, a phng c quyn t t chc thc hin c phn ha trn c s Ngh nh s 28/CP. Kt qu ca giai on th im c phn ha m rng ny l c 25 doanh nghip nh nc c chuyn thnh cng ty c phn. Giai on y mnh Sau hai giai on c phn ha th im trn, Chnh ph Vit Nam quyt nh chnh thc thc hin chng trnh c phn ha. Ngy 29 thng 6 nm 1998, Chnh ph ban hnh Ngh nh s 44/1998/N-CP v chuyn doanh nghip nh nc thnh cng ty c phn. Ngh nh ny quy nh rng i vi c phn pht hnh ln u ca doanh nghip c chuyn i nhng Nh nc vn mun nm quyn chi phi, c nhn khng c php mua qu 5% v php nhn khng c php mua qu 10%. i vi doanh nghip m Nh nc khng cn nm quyn chi phi, c nhn c php mua ti 10% v php nhn c php mua ti 20% tng c phn pht hnh ln u. Ring i vi cc doanh nghip m Nh nc hon ton khng cn mun s hu, c nhn v php nhn c php mua khng hn ch. Tin thu c t bn c phn s c s dng o to li lao ng, sp xp vic lm cho lao ng d tha, b sung vn cho cc doanh nghip nh nc khc. Sau khi Ngh nh 44/1998/N-CP c p dng cho n ngy 31 thng 12 nm 2001, c 548 doanh nghip nh nc c c phn ha.

Giai on tin hnh t Thng 8 nm 2001, Hi ngh ln th 3 Ban Chp hnh Trung ng ng Cng sn Vit Nam kha IX hp v doanh nghip nh nc v ra ngh quyt ca Trung ng ng v tip tc sp xp, i mi, pht trin v nng cao hiu qu doanh nghip nh nc. trin khai Ngh quyt trung ng ny, Th tng Chnh ph ra Ch th s 04/2002/CT-TTg ngy 08 thng 02 nm 2002 v vic tip tc sp xp, i mi, pht trin v nng cao hiu qu doanh nghip nh nc, v Chnh ph ra Ngh nh s 64/2002/N-CP ngy 19 thng 6 nm 2002 v chuyn doanh nghip nh nc thnh cng ty c phn. Cc vn kin php l ny m ra mt giai on mi ca c phn ha - giai on tin hnh t. Theo Ngh nh s 64/2002/N-CP c mt s hnh thc c phn ha sau: 1. 2. 3. 4. Gi nguyn vn nh nc hin c ti doanh nghip, pht hnh c phiu thu ht thm vn. Bn mt phn vn nh nc hin c ti doanh nghip. Bn ton b vn nh nc hin c ti doanh nghip. Thc hin cc hnh thc 2 hoc 3 kt hp vi pht hnh c phiu thu ht thm vn.

i vi c phn pht hnh ln u, cc nh u t trong nc c php mua khng hn ch. Cc nh u t nc ngoi khng c php mua qu 30%. Qu trnh c phn ha kiu ny n 2008, thc hin khong trn 3.000 doanh nghip nh nc va v nh c c phn ha. Cn khong 2.000 doanh nghip nh nc va v ln nh BIDV, Vietinbank, VMS-MobiFone, Vinaphone,... d tr s c phn ha n nm 2010. Theo k hoch, chng trnh c phn ha s c bn hon thnh vo nm 2010. B.. Kt qu vic thc hin c phn ho cc doanh nghip Nh nc Tnh n u nm 2009, c nc thc hin sp xp c 5.556 doanh nghip v 8 Tng cng ty Nh nc, trong c phn ho c 3.854 doanh nghip v b phn doanh nghip (chim 69,4% tng s doanh nghip sp xp), giao 196 doanh nghip, bn 155 doanh nghip, khon v cho thu 30 doanh nghip, sp nhp hp nht 531 doanh nghip, cn li cc hnh thc khc l 790 doanh nghip. C. Sau gn 20 nm thc hin ch trng c phn ho, kt qu t c nh sau: ( nh gi) Mt c: a. i vi doanh nghip: Sau khi chuyn sang cng ty c phn, hu ht cc ch tiu v ti chnh, kt qu hot ng ca doanh nghip nh tng ti sn, vn ch s hu, doanh thu, li nhun... u tng rt nhanh. Gi tr tng ti sn bnh qun hai nm sau c phn ho so vi bnh qun hai nm trc c phn ho tng 66,39%; gi tr vn ch s hu tng ti 90,67%; doanh thu tng 75,13%; li nhun tng 233,09%; t sut li nhun so vi vn ch s hu ca cc doanh nghip cng tng 19,25%.

Nhn chung, doanh nghip l i tng c li nhiu nht t chnh sch CPH. Hu ht cc doanh nghip khi chuyn sang cng ty c phn u hot ng c hiu qu hn trc xt tng th trn cc mt doanh thu, li nhun, np ngn sch, tch lu vnNhiu doanh nghip thot ra khi tnh trng n nn, ph sn, khc phc c nhng hn ch do c ch qun l c nh nn tham nhng, lng ph trong sn xut, s thiu trch nhim trong lao ng, qun l tr tr, yu km Ngoi nhng li ch kinh t k trn, khi C phn ho doanh nghip Nh nc cn c thm nhng li ch khc gp phn tch cc vo vic nng cao hiu qu sn xut kinh doanh: Th nht: Nng lc sn xut kinh doanh ca doanh nghip tng ln nh c b sung ngun vn lu ng v u t i mi cng ngh. Th hai: Doanh nghip c quyn ch ng trong sn xut kinh doanh. Th ba: Doanh nghip c c mt cch qun l mi mang tnh dn ch. b. i vi Nh nc: Thu thu c t cc cng ty c phn tng hn so vi khi cn l doanh nghip Nh nc, tt c cc cng ty c phn u ng thu y , nm sau cao hn nm trc t 30-35%, np ngn sch tng bnh qun 2 ln so vi trc khi c phn ho: c th nh CTCP c in lnh tng gn 3 ln, cng ty C phn sn Bch Tuyt tng 2,7 ln Phn vn Nh nc ti cc doanh nghip c phn ho khi xc nh li, nhn chung u tng t 10-50% so vi gi tr ghi trn s sch. Ngoi nhng li ch trn, t kt qu c phn ho, hng nm Nh nc khng cn tn mt khon ngn sch ln b p cho cc doanh nghip Nh nc thua l, cn cn thu chi ca Nh nc c cn bng hn. c. i vi ngi lao ng: C th ni, nh c phn ho m ngi lao ng tr thnh ngi ch thc s ca doanh nghip xt theo c phn m h s hu. Qua c phn ho cc doanh nghip Nh nc, tt c ngi lao ng trong doanh nghip bng cc ngun vn t c, qu phc li ca doanh nghip c phn b v c vn ring ca c nhn, u c th tham gia mua c phn ti cng ty, x nghip c c phn ho. Vi vic gp vn ny, ngi lao ng , t cng nhn trc tip sn xut n v gim c, u c th tr thnh ngi ch thc s i vi doanh nghip, c tham gia trc tip hay gin tip vo vic lp phng hng k hoch, chin lc kinh doanh ca doanh nghip vi quyt tm v ch chung l gt hi c hiu qu cao nht, tt nht. Trong thc t, cc doanh nghip Nh nc c c phn ho bo m vic lm v thu nhp ca ngi lao ng n nh v c chiu hng tng ln. Do m rng sn xut, s lao ng cc doanh nghip ny tng bnh qun 12%. Thu nhp ca ngi lao ng lm vic tai cc cng ty c phn tng bnh qun hng nm gn 20% (cha k thu nhp t c tc). Hnch,yukm: C phn ho doanh nghip nh nc vn cha nh mong mun. S lng doanh nghip c phn ho tuy tng ng k trong nhng nm gn y nhng so vi yu cu vn cn hn ch, tc

c phn chm v thi gian thc hin b ko di; Thu ht c ng ngoi doanh nghip mi ch t 15,4% vn iu l, v vy cc c ng chin lc c t c hi tr thnh nhng ngi ch c vai tr nht nh trong hot ng sn xut kinh doanh ca x nghip Tin sp xp, i mi doanh nghip nh nc cn chm, c phn do s ch o ca mt s B, ngnh, a phng, tng cng ty chng xung, s phi hp gia cc c quan trong x l cc vng mc cha kp thi, mt s doanh nghip thuc din sp xp, c phn ha trong 2 nm qua c quy m va v ln, tnh hnh ti chnh phc tp. Bn cnh , th trng ti chnh v th trng chng khon trong v ngoi nc thi gian qua c nhng bin ng bt thng lm nh hng khng nh n qu trnh c phn ho v bn doanh nghip. S doanh nghip ng k kinh doanh mi vn tip tc tng, nhng vic thng k v theo di v thc trng doanh nghip sau ng k kinh doanh cn yu KT LUN T thc tin pht trin nn kinh t t nc theo nh hng XHCN v nhng kinh nghim thu c qua qu trnh ch o v iu hnh sn xut kinh doanh, chng ta xc nh r rng rng ci cch DNNN mt cch trit l yu cu c tnh quyt nh v tng cng pht trin ng lc sn xut, thc y DNNN hot ng c hiu qu. CPH chnh l bin php ci cch DNNN ti li hiu qu s dng ng vn c tt nht. C phn DNNN thu ht ngy cng nhiu nu sn xut kinh doanh c hiu qa, nht l khi hnh thnh th trng chng khon. CPH DNNN l mt cng mi kh phc tp v nhy cm, v vy i hi kh nng lnh o v kin thc v kinh t ca cc ch doanh nghip. To iu kin cc nh kinh t th hin ti nng ca mnh trn thng trng c trong v ngoi nc.