TITI LVCRETI CARI DE RERVM NATVRA LIBER SECVNDVS Suave, mari magno turbantibus aequora ventis e terra magnum

alterius spe tare laborem! non quia ve"ari quemquamst iu un#a voluptas, se# quibus ipse malis areas quia ernere suavest$ suave etiam belli ertamina magna tueri % per ampos instru ta tua sine parte peri li! & se# ni'il #ul ius est, bene quam munita tenere ( e#ita #o trina sapientum templa serena, #espi ere un#e queas alios passimque vi#ere errare atque viam palantis quaerere vitae, )* ertare ingenio, onten#ere nobilitate, no tes atque #ies niti praestante labore a# summas emergere opes rerumque potiri$ o miseras 'ominum mentes, o pe tora ae a+ qualibus in tenebris vitae quantisque peri lis )& #egitur 'o aevi quo# umquest+ nonne vi#ere ni'il aliu# sibi naturam latrare, nisi ut qui orpore seiun tus #olor absit, mente ,ruatur iu un#o sensu ura semota metuqueergo orpoream a# naturam pau a vi#emus .* esse opus omnino/ quae #emant umque #olorem, #eli ias quoque uti multas substernere possint gratius inter #um, neque natura ipsa requirit, si non aurea sunt iuvenum simula ra per ae#es lampa#as igni,eras manibus retinentia #e"tris, .& lumina no turnis epulis ut suppe#itentur, ne #omus argento ,ulget auroque reni#et ne it'arae reboant laqueata aurataque templa, um tamen inter se prostrati in gramine molli propter aquae rivum sub ramis arboris altae 0* non magnis opibus iu un#e orpora urant, praesertim um tempestas a#ri#et et anni tempora onspergunt viri#antis ,loribus 'erbas$ ne ali#ae itius #e e#unt orpore ,ebres, te"tilibus si in pi turis ostroque rubenti 0& ia teris, quam si in plebeia veste uban#um est$ quapropter quoniam ni'il nostro in orpore ga1ae pro,i iunt neque nobilitas ne gloria regni, quo# super est, animo quoque nil pro#esse putan#um! si non ,orte tuas legiones per lo a ampi 2* ,ervere um vi#eas belli simula ra ientis, subsi#iis magnis et opum vi onstabilitas, ornatas armis statuas pariterque animatas, 'is tibi tum rebus time,a tae religiones e,,ugiunt animo pavi#ae mortisque timores 2& tum va uum pe tus lin unt uraque solutum$ quo# si ri#i ula 'ae lu#ibriaque esse vi#emus, re veraque metus 'ominum uraeque sequa es

ne metuunt sonitus armorum ne ,era tela au#a terque inter reges rerumque potentis &* versantur neque ,ulgorem reverentur ab auro ne larum vestis splen#orem purpureai, qui# #ubitas quin omnis sit 'ae rationis potestas, omnis um in tenebris praesertim vita laboretnam vel uti pueri trepi#ant atque omnia ae is && in tenebris metuunt, si nos in lu e timemus inter #um, ni'ilo quae sunt metuen#a magis quam quae pueri in tenebris pavitant ,inguntque ,utura$ 'un igitur terrorem animi tenebrasque ne essest non ra#ii solis neque lu i#a tela #iei %* #is utiant, se# naturae spe ies ratioque$ Nun age, quo motu genitalia materiai orpora res varias gignant genitasque resolvant et qua vi ,a ere i# ogantur quaeque sit ollis re##ita mobilitas magnum per inane mean#i, %& e"pe#iam/ tu te #i tis praebere memento$ nam erte non inter se stipata o'aeret materies, quoniam minui rem quamque vi#emus et quasi longinquo ,luere omnia ernimus aevo e" o ulisque vetustatem sub#u ere nostris, (* um tamen in olumis vi#eatur summa manere propterea quia, quae #e e#unt orpora uique, un#e abeunt minuunt, quo venere augmine #onant$ illa senes ere, at 'ae ontra ,lores ere ogunt, ne remorantur ibi$ si rerum summa novatur (& semper, et inter se mortales mutua vivunt$ auges unt aliae gentes, aliae minuuntur, inque brevi spatio mutantur sae la animantum et quasi ursores vitai lampa#a tra#unt$ Si essare putas rerum primor#ia posse 3* essan#oque novos rerum progignere motus, avius a vera longe ratione vagaris$ nam quoniam per inane vagantur, un ta ne essest aut gravitate sua ,erri primor#ia rerum aut i tu ,orte alterius$ nam 4 um5 ita saepe 3& obvia on,li"ere, ,it ut #iversa repente #issiliant! neque enim mirum, #urissima quae sint pon#eribus soli#is neque qui quam a tergibus obstet$ et quo ia tari magis omnia materiai orpora pervi#eas, reminis ere totius imum 6* nil esse in summa, neque 'abere ubi orpora prima onsistant, quoniam spatium sine ,ine mo#oquest inmensumque patere in un tas un#ique partis pluribus osten#i et erta ratione probatumst$ quo# quoniam onstat, ni mirum nulla quies est 6& re##ita orporibus primis per inane pro,un#um, se# magis a#si#uo varioque e"er ita motu partim intervallis magnis on,ulta resultant,

pars etiam brevibus spatiis ve"antur ab i tu$ et quae umque magis on#enso on iliatu )** e"iguis intervallis onve ta resultant, in#upe#ita suis perple"is ipsa ,iguris, 'ae vali#as sa"i ra#i es et ,era ,erri orpora onstituunt et etera 4#e5 genere 'orum$ pau ula quae porro magnum per inane vagantur, )*& etera #issiliunt longe longeque re ursant in magnis intervallis! 'ae aera rarum su,,i iunt nobis et splen#i#a lumina solis$ multaque praeterea magnum per inane vagantur, on iliis rerum quae sunt reie ta ne usquam ))* onso iare etiam motus potuere re epta$ Cuius, uti memoro, rei simula rum et imago ante o ulos semper nobis versatur et instat$ ontemplator enim, um solis lumina umque inserti ,un#unt ra#ii per opa a #omorum/ ))& multa minuta mo#is multis per inane vi#ebis orpora mis eri ra#iorum lumine in ipso et vel ut aeterno ertamine proelia pugnas e#ere turmatim ertantia ne #are pausam, on iliis et #is i#iis e"er ita rebris! ).* oni ere ut possis e" 'o , primor#ia rerum quale sit in magno ia tari semper inani$ #um ta"at, rerum magnarum parva potest res e"emplare #are et vestigia notitiai$ 7o etiam magis 'ae animum te a#vertere par est ).& orpora quae in solis ra#iis turbare vi#entur, quo# tales turbae motus quoque materiai signi,i ant lan#estinos ae osque subesse$ multa vi#ebis enim plagis ibi per ita ae is ommutare viam retroque repulsa reverti )0* nun 'u nun illu in un tas un#ique partis$ s ili et 'i a prin ipiis est omnibus error$ prima moventur enim per se primor#ia rerum, in#e ea quae parvo sunt orpora on iliatu et quasi pro"ima sunt a# viris prin ipiorum, )0& i tibus illorum ae is inpulsa ientur, ipsaque 4pro5porro paulo maiora la essunt$ si a prin ipiis as en#it motus et e"it paulatim nostros a# sensus, ut moveantur illa quoque, in solis quae lumine ernere quimus )2* ne quibus i# ,a iant plagis apparet aperte$ Nun quae mobilitas sit re##ita materiai orporibus, pau is li et 'in ognos ere, Memmi$ primum aurora novo um spargit lumine terras et variae volu res nemora avia pervolitantes )2& aera per tenerum liqui#is lo a vo ibus opplent, quam subito soleat sol ortus tempore tali onvestire sua per,un#ens omnia lu e,

omnibus in promptu mani,estumque esse vi#emus$ at vapor is, quem sol mittit, lumenque serenum )&* non per inane meat va uum! quo tar#ius ire ogitur, aerias quasi #um #iverberat un#as! ne singillatim orpus ula quaeque vaporis se# omple"a meant inter se onque globata! qua propter simul inter se retra'untur et e"tra )&& o,,i iuntur, uti ogantur tar#ius ire$ at quae sunt soli#a primor#ia simpli itate, um per inane meant va uum ne res remoratur ulla ,oris atque ipsa suis e partibus unum, unum, in quem oepere, lo um oni"a ,eruntur, )%* #ebent ni mirum prae ellere mobilitate et multo itius ,erri quam lumina solis multiple"que lo i spatium trans urrere eo#em tempore quo solis pervolgant ,ulgura aelum$ 888 )%2a" ne perse tari primor#ia singula quaeque, ut vi#eant qua qui que geratur um ratione$ At qui#am ontra 'ae , ignari materiai, naturam non posse #eum sine numine re##unt tanto opere 'umanis rationibus atmo#erate tempora mutare annorum ,rugesque reare )(* et iam etera, mortalis quae sua#et a#ire ipsaque #e#u it #u" vitae #ia voluptas et res per Veneris blan#itur sae la propagent, ne genus o i#at 'umanum$ quorum omnia ausa onstituisse #eos um ,ingunt, omnibus rebus )(& magno opere a vera lapsi ratione vi#entur$ nam quamvis rerum ignorem primor#ia quae sint, 'o tamen e" ipsis aeli rationibus ausim on,irmare aliisque e" rebus re##ere multis, nequaquam nobis #ivinitus esse reatam )3* naturam mun#i/ tanta stat prae#ita ulpa$ quae tibi posterius, Memmi, ,a iemus aperta! nun i# quo# super est #e motibus e"pe#iemus$ Nun lo us est, ut opinor, in 'is illu# quoque rebus on,irmare tibi, nullam rem posse sua vi )3& orpoream sursum ,erri sursumque meare$ ne tibi #ent in eo ,lammarum orpora ,ru#em! sursus enim versus gignuntur et augmina sumunt et sursum niti#ae ,ruges arbustaque res unt, pon#era, quantum in se est, um #eorsum un ta ,erantur$ ne um subsiliunt ignes a# te ta #omorum et eleri ,lamma #egustant tigna trabesque, sponte sua ,a ere i# sine vi subie ta putan#um est$ quo# genus e nostro om missus orpore sanguis emi at e"ultans alte spargitque ruorem$ )6& nonne vi#es etiam quanta vi tigna trabesque respuat umor aquae- nam quo magis ursimus altum

)6*

#ere ta et magna vi multi pressimus aegre, tam upi#e sursum removet magis atque remittit, plus ut parte ,oras emergant e"iliantque$ .** ne tamen 'ae , quantum est in se, #ubitamus, opinor, quin va uum per inane #eorsum un ta ,erantur$ si igitur #ebent ,lammae quoque posse per auras aeris e"pressae sursum su e#ere, quamquam pon#era, quantum in 4se5 est, #eorsum 4#e5#u ere pugnent$ no turnasque ,a es aeli sublime volantis nonne vi#es longos ,lammarum #u ere tra tus in quas umque #e#it partis natura meatumnon a#ere in terras stellas et si#era ernissol etiam 4 aeli5 #e verti e #issipat omnis .)* ar#orem in partis et lumine onserit arva! in terras igitur quoque solis vergitur ar#or$ transversosque volare per imbris ,ulmina ernis, nun 'in nun illin abrupti nubibus ignes on ursant! a#it in terras vis ,lammea volgo$ .)& Illu# in 'is quoque te rebus ognos ere avemus, orpora um #eorsum re tum per inane ,eruntur pon#eribus propriis, in erto tempore ,erme in ertisque lo is spatio #epellere paulum, tantum quo# momen mutatum #i ere possis$ ..* quo# nisi #e linare solerent, omnia #eorsum imbris uti guttae a#erent per inane pro,un#um ne ,oret o,,ensus natus ne plaga reata prin ipiis! ita ni'il umquam natura reasset$ 9uo# si ,orte aliquis re#it graviora potesse ..& orpora, quo itius re tum per inane ,eruntur, in i#ere e" supero levioribus atque ita plagas gignere, quae possint genitalis re##ere motus, avius a vera longe ratione re e#it$ nam per aquas quae umque a#unt atque aera rarum, .0* 'ae pro pon#eribus asus elerare ne essest propterea quia orpus aquae naturaque tenvis aeris 'au# possunt aeque rem quamque morari, se# itius e#unt gravioribus e"superata! at ontra nulli #e nulla parte neque ullo .0& tempore inane potest va uum subsistere rei, quin, sua quo# natura petit, on e#ere pergat! omnia qua propter #ebent per inane quietum aeque pon#eribus non aequis on ita ,erri$ 'au# igitur poterunt levioribus in i#ere umquam .2* e" supero graviora neque i tus gignere per se, qui varient motus, per quos natura gerat res$ quare etiam atque etiam paulum in linare ne essest orpora! ne plus quam minimum, ne ,ingere motus obliquos vi#eamur et i# res vera re,utet$ .2& namque 'o in promptu mani,estumque esse vi#emus, pon#era, quantum in 4se5 est, non posse obliqua meare,

.*&

e" supero um prae ipitant, quo# ernere possis! se# ni'il omnino 4re ta5 regione viai #e linare quis est qui possit ernere sese.&* Denique si semper motu one titur omnis et vetere e"oritur 4motus5 novus or#ine erto ne #e linan#o ,a iunt primor#ia motus prin ipium quo##am, quo# ,ati ,oe#era rumpat, e" in,inito ne ausam ausa sequatur, .&& libera per terras un#e 'ae animantibus e"stat, un#e est 'ae , inquam, ,atis avolsa voluntas, per quam progre#imur quo #u it quemque voluptas, #e linamus item motus ne tempore erto ne regione lo i erta, se# ubi ipsa tulit mens.%* nam #ubio pro ul 'is rebus sua uique voluntas prin ipium #at et 'in motus per membra rigantur$ nonne vi#es etiam pate,a tis tempore pun to ar eribus non posse tamen prorumpere equorum vim upi#am tam #e subito quam mens avet ipsa.%& omnis enim totum per orpus materiai opia on iri #ebet, on ita per artus omnis ut stu#ium mentis oni"a sequatur! ut vi#eas initum motus a or#e reari e" animique voluntate i# pro e#ere primum, .(* in#e #ari porro per totum orpus et artus$ ne similest ut um inpulsi pro e#imus i tu viribus alterius magnis magnoque oa tu! nam tum materiem totius orporis omnem perspi uumst nobis invitis ire rapique, .(& #one eam re,renavit per membra voluntas$ iamne vi#es igitur, quamquam vis e"tera multos pellat et invitos ogat pro e#ere saepe prae ipitesque rapi, tamen esse in pe tore nostro qui##am quo# ontra pugnare obstareque possit.3* uius a# arbitrium quoque opia materiai ogitur inter #um ,le ti per membra per artus et proie ta re,renatur retroque resi#it$ quare in seminibus quoque i#em ,ateare ne essest, esse aliam praeter plagas et pon#era ausam .3& motibus, un#e 'ae est nobis innata potestas, #e ni'ilo quoniam ,ieri ni'il posse vi#emus$ pon#us enim pro'ibet ne plagis omnia ,iant e"terna quasi vi! se# ne res ipsa ne essum intestinum 'abeat un tis in rebus agen#is .6* et #evi ta quasi ogatur ,erre patique, i# ,a it e"iguum linamen prin ipiorum ne regione lo i erta ne tempore erto$ Ne stipata magis ,uit umquam materiai opia ne porro maioribus intervallis! .6& nam neque a#auges it qui quam neque #eperit in#e$ qua propter quo nun in motu prin ipiorum

orpora sunt, in eo#em ante a ta aetate ,uere et post 'ae semper simili ratione ,erentur, et quae onsuerint gigni gignentur ea#em 0** on#i ione et erunt et res ent vique valebunt, quantum uique #atum est per ,oe#era naturai$ ne rerum summam ommutare ulla potest vis! nam neque quo possit genus ullum materiai e,,ugere e" omni qui quam est 4e"tra5, neque in omne un#e oorta queat nova vis inrumpere et omnem naturam rerum mutare et vertere motus$ Illu# in 'is rebus non est mirabile, quare, omnia um rerum primor#ia sint in motu, summa tamen summa vi#eatur stare quiete, 0)* praeter quam siqui# proprio #at orpore motus$ omnis enim longe nostris ab sensibus in,ra primorum natura ia et! qua propter, ubi ipsa ernere iam nequeas, motus quoque surpere #ebent! praesertim um, quae possimus ernere, elent 0)& saepe tamen motus spatio #i#u ta lo orum$ nam saepe in olli ton#entes pabula laeta lanigerae reptant pe u#es, quo quamque vo antes invitant 'erbae gemmantes rore re enti, et satiati agni lu#unt blan#eque orus ant! 0.* omnia quae nobis longe on,usa vi#entur et velut in viri#i an#or onsistere olli$ praeterea magnae legiones um lo a ursu amporum omplent belli simula ra ientes, ,ulgor ubi a# aelum se tollit totaque ir um 0.& aere reni#es it tellus supterque virum vi e" itur pe#ibus sonitus lamoreque montes i ti reie tant vo es a# si#era mun#i et ir um volitant equites me#iosque repente tramittunt vali#o quatientes impete ampos! 00* et tamen est qui#am lo us altis montibus, 4un#e5 stare vi#entur et in ampis onsistere ,ulgor$ Nun age, iam #ein eps un tarum e"or#ia rerum qualia sint et quam longe #istantia ,ormis, per ipe, multigenis quam sint variata ,iguris! 00& non quo multa parum simili sint prae#ita ,orma, se# quia non volgo paria omnibus omnia onstant$ ne mirum! nam um sit eorum opia tanta, ut neque ,inis, uti #o ui, neque summa sit ulla, #ebent ni mirum non omnibus omnia prorsum 02* esse pari ,ilo similique a#,e ta ,igura$ :raeterea genus 'umanum mutaeque natantes squamigerum pe u#es et laeta armenta ,eraeque et variae volu res, laetantia quae lo a aquarum on elebrant ir um ripas ,ontisque la usque, 02& et quae pervolgant nemora avia pervolitantes, quorum unum qui#vis generatim sumere perge!

0*&

invenies tamen inter se #i,,erre ,iguris$ ne ratione alia proles ognos ere matrem ne mater posset prolem! quo# posse vi#emus 0&* ne minus atque 'omines inter se nota luere$ nam saepe ante #eum vitulus #elubra #e ora turi remas propter ma tatus on i#it aras sanguinis e"pirans ali#um #e pe tore ,lumen! at mater viri#is saltus orbata peragrans 0&& novit 'umi pe#ibus vestigia pressa bisul is, omnia onvisens o ulis lo a, si queat usquam onspi ere amissum ,etum, ompletque querellis ,ron#i,erum nemus a#sistens et rebra revisit a# stabulum #esi#erio per,i"a iuven i, 0%* ne tenerae sali es atque 'erbae rore vigentes ,luminaque ulla queunt summis labentia ripis oble tare animum subitamque avertere uram, ne vitulorum aliae spe ies per pabula laeta #erivare queunt animum uraque levare! 0%& usque a#eo qui##am proprium notumque requirit$ praeterea teneri tremulis um vo ibus 'ae#i ornigeras norunt matres agnique petul i balantum pe u#es! ita, quo# natura respos it, a# sua quisque ,ere #e urrunt ubera la tis$ 0(* :ostremo quo#vis ,rumentum non tamen omne qui#que suo genere inter se simile esse vi#ebis, quin inter urrat quae#am #istantia ,ormis$ on 'arumque genus parili ratione vi#emus pingere telluris gremium, qua mollibus un#is 0(& litoris in urvi bibulam pavit aequor 'arenam$ quare etiam atque etiam simili ratione ne essest, natura quoniam onstant neque ,a ta manu sunt unius a# ertam ,ormam primor#ia rerum, #issimili inter se quae#am volitare ,igura$ 03* :er,a ile est animi ratione e"solvere nobis quare ,ulmineus multo penetralior ignis quam noster ,luat e tae#is terrestribus ortus! #i ere enim possis aelestem ,ulminis ignem subtilem magis e parvis onstare ,iguris 03& atque i#eo transire ,oramina quae nequit ignis noster 'i e lignis ortus tae#aque reatus$ praeterea lumen per ornum transit, at imber respuitur$ quare, nisi luminis illa minora orpora sunt quam #e quibus est liquor almus aquarumet quamvis subito per olum vina vi#emus per,luere, at ontra tar#um un tatur olivom, aut quia ni mirum maioribus est elementis aut magis 'amatis inter se perque pli atis, atque i#eo ,it uti non tam #i#u ta repente 06& inter se possint primor#ia singula quaeque singula per uiusque ,oramina permanare$

06*

7u a e#it uti mellis la tisque liquores iu un#o sensu linguae tra tentur in ore! at ontra taetra absint'i natura ,erique 2** entauri ,oe#o pertorquent ora sapore! ut ,a ile agnos as e levibus atque rutun#is esse ea quae sensus iu un#e tangere possunt, at ontra quae amara atque aspera umque vi#entur, 'ae magis 'amatis inter se ne"a teneri 2*& proptereaque solere vias res in#ere nostris sensibus introituque suo perrumpere orpus$ omnia postremo bona sensibus et mala ta tu #issimili inter se pugnant per,e ta ,igura! ne tu ,orte putes serrae stri#entis a erbum 2)* 'orrorem onstare elementis levibus aeque a musaea mele, per 'or#as organi i quae mobilibus #igitis e"perge,a ta ,igurant! neu simili penetrare putes primor#ia ,orma in nares 'ominum, um taetra a#avera torrent, 2)& et um s ena ro o Cili i per,usa re ens est araque :an 'aeos e"'alat propter o#ores! neve bonos rerum simili onstare olores semine onstituas, o ulos qui pas ere possunt, et qui onpungunt a iem la rimareque ogunt 2.* aut ,oe#a spe ie ,oe#i turpesque vi#entur$ omnis enim, sensus quae mul et umque, 4tibi res5 'aut sine prin ipiali aliquo levore reatast! at ontra quae umque molesta atque aspera onstat, non aliquo sine materiae squalore repertast$ 2.& Sunt etiam quae iam ne levia iure putantur esse neque omnino ,le"is mu ronibus un a, se# magis angellis paulum prostantibus, 4ut quae5 titillare magis sensus quam lae#ere possint, ,e ula iam quo #e genere est inulaeque sapores$ 20* Denique iam ali#os ignis geli#amque pruinam #issimili #entata mo#o onpungere sensus orporis, in#i io nobis est ta tus uterque$ ta tus enim, ta tus, pro #ivum numina san ta, orporis est sensus, vel um res e"tera sese 20& insinuat, vel um lae#it quae in orpore natast aut iuvat egre#iens genitalis per Veneris res, aut e" o,,ensu um turbant orpore in ipso, semina on,un#unt inter se on ita sensum! ut si ,orte manu quamvis iam orporis ipse 22* tute tibi partem ,erias atque e"periare$ qua propter longe ,ormas #istare ne essest prin ipiis, varios quae possint e#ere sensus$ Denique quae nobis #urata a spissa vi#entur, 'ae magis 'amatis inter sese esse ne essest 22& et quasi ramosis alte ompa ta teneri$ in quo iam genere in primis a#amantina sa"a

prima a ie onstant i tus ontemnere sueta et vali#i sili es a #uri robora ,erri aeraque quae laustris restantia vo i,erantur$ 2&* illa qui#em #ebent e levibus atque rutun#is esse magis, ,luvi#o quae orpore liqui#a onstant$ namque papaveris 'austus itemst ,a ilis quo# aquarum! ne retinentur enim inter se glomeramina quaeque et per ulsus item pro live volubilis e"stat$ 2&& omnia postremo quae pun to tempore ernis #i,,ugere ut ,umum nebulas ,lammasque, ne essest, si minus omnia sunt e levibus atque rotun#is, at non esse tamen perple"is in#upe#ita, pungere uti possint orpus penetrareque sa"a, 2%* ne tamen 'aerere inter se! quo# umque vi#emus sensibus #entatum, ,a ile ut ognos ere possis non e perple"is, se# a utis esse elementis$ se# quo# amara vi#es ea#em quae ,luvi#a onstant, su#or uti maris est, minime mirabile #ebet 2%& 888 2%&a nam quo# ,luvi#us est, e levibus atque rotun#is est, se# levibus 4sunt 'amata5 a#mi"ta #oloris orpora$ ne tamen 'ae retineri 'amata ne essust/ s ili et esse globosa tamen, um squali#a onstent, provolvi simul ut possint et lae#ere sensus$ 2(* et quo mi"ta putes magis aspera levibus esse prin ipiis, un#e est Neptuni orpus a erbum, est ratio se ernen#i seorsumque vi#en#i, umor #ul is ubi per terras rebrius i#em per olatur, ut in ,oveam ,luat a mansues at! 2(& linquit enim supera taetri primor#ia viri, aspera quo magis in terris 'aeres ere possint$ 9uo# quoniam #o ui, pergam one tere rem quae e" 'o apta ,i#em #u at, primor#ia rerum ,inita variare ,igurarum ratione$ 23* quo# si non ita sit, rursum iam semina quae#am esse in,inito #ebebunt orporis au tu$ namque in ea#em una uiusvis iam brevitate orporis inter se multum variare ,igurae non possunt$ ,a enim minimis e partibus esse 23& orpora prima tribus, vel paulo pluribus auge! nempe ubi eas partis unius orporis omnis, summa atque ima lo ans, transmutans #e"tera laevis, omnimo#is e"pertus eris, quam quisque #et or#o ,ormai spe iem totius orporis eius, 26* quo# super est, si ,orte voles variare ,iguras, a##en#um partis alias erit$ in#e sequetur, a#simili ratione alias ut postulet or#o, si tu ,orte voles etiam variare ,iguras$ ergo ,ormarum novitatem orporis augmen 26& subsequitur$ quare non est ut re#ere possis

esse in,initis #istantia semina ,ormis, ne quae#am ogas inmani ma"imitate esse, supra quo# iam #o ui non posse probari$ iam tibi barbari ae vestes Meliboeaque ,ulgens &** purpura T'essali o on 'arum ta ta olore, aurea pavonum ri#enti imbuta lepore sae la novo rerum superata olore ia erent et ontemptus o#or sm;rnae mellisque sapores, et ; nea mele :'oebeaque #ae#ala 'or#is &*& armina onsimili ratione oppressa silerent! namque aliis aliu# praestantius e"oreretur$ e#ere item retro possent in #eteriores omnia si partis, ut #i"imus in melioris! namque aliis aliu# retro quoque taetrius esset &)* naribus auribus atque o ulis orisque sapori$ quae quoniam non sunt, 4se#5 rebus re##ita erta ,inis utrimque tenet summam, ,ateare ne essest materiem quoque ,initis #i,,ere ,iguris$ #enique ab ignibus a# geli#as 'iemum usque pruinas &)& ,initumst retroque pari ratione remensumst$ omnis enim alor a ,rigus me#iique tepores interutrasque ia ent e"plentes or#ine summam$ ergo ,inita #istant ratione reata, an ipiti quoniam mu roni utrimque notantur, &.* 'in ,lammis illin rigi#is in,esta pruinis$ 9uo# quoniam #o ui, pergam one tere rem quae e" 'o apta ,i#em #u at, primor#ia rerum, inter se simili quae sunt per,e ta ,igura, in,inita luere$ etenim #istantia um sit &.& ,ormarum ,inita, ne esse est quae similes sint esse in,initas aut summam materiai ,initam onstare, i# quo# non esse probavi$ 888 &.3a versibus osten#am orpus ula materiai e" in,inito summam rerum usque tenere un#ique protelo plagarum ontinuato$ nam quo# rara vi#es magis esse animalia quae#am ,e un#amque magis naturam ernis in illis, at regione lo oque alio terrisque remotis multa li et genere esse in eo numerumque repleri! &0& si ut qua#ripe#um um primis esse vi#emus in genere anguimanus elep'antos, In#ia quorum milibus e multis vallo munitur eburno, ut penitus nequeat penetrari/ tanta ,erarum vis est, quarum nos perpau a e"empla vi#emus$ &2* se# tamen i# quoque uti on e#am, quam lubet esto uni a res quae#em nativo orpore sola, ui similis toto terrarum non sit, in orbi! in,inita tamen nisi erit vis materiai, un#e ea progigni possit on epta, reari &2&

non poterit neque, quo# super est, pro res ere alique$ quippe etenim sumant alii ,inita per omne orpora ia tari unius genitalia rei, un#e ubi qua vi et quo pa to ongressa oibunt materiae tanto in pelago turbaque aliena&&* non, ut opinor, 'abent rationem on ilian#i/ se# quasi nau,ragiis magnis multisque oortis #isia tare solet magnum mare transtra avernas antemnas prorem malos tonsasque natantis, per terrarum omnis oras ,luitantia aplustra &&& ut vi#eantur et in#i ium mortalibus e#ant, in,i#i maris insi#ias virisque #olumque ut vitare velint, neve ullo tempore re#ant, sub#ola um ri#et pla i#i pella ia ponti, si tibi si ,inita semel primor#ia quae#am &%* onstitues, aevom #ebebunt sparsa per omnem #isie tare aestus #iversi materiai, numquam in on ilium ut possint ompulsa oire ne remorari in on ilio ne res ere a#au ta! quorum utrumque palam ,ieri mani,esta #o et res, &%& et res progigni et genitas pro res ere posse$ esse igitur genere in quovis primor#ia rerum in,inita palam est, un#e omnia suppe#itantur$ Ne superare queunt motus itaque e"itiales perpetuo neque in aeternum sepelire salutem, &(* ne porro rerum genitales au ti,i ique motus perpetuo possunt servare reata$ si aequo geritur ertamine prin ipiorum e" in,inito ontra tum tempore bellum$ nun 'i nun illi superant vitalia rerum &(& et superantur item$ mis etur ,unere vagor, quem pueri tollunt visentis luminis oras! ne no" ulla #iem neque no tem aurora se utast, quae non au#ierit mi"tos vagitibus aegris ploratus, mortis omites et ,uneris atri$ &3* Illu# in 'is obsignatum quoque rebus 'abere onvenit et memori man#atum mente tenere, nil esse, in promptu quorum natura vi#etur, quo# genere e" uno onsistat prin ipiorum, ne qui quam quo# non permi"to semine onstet$ &3& et quo# umque magis vis multas possi#et in se atque potestates, ita plurima prin ipiorum in sese genera a varias #o et esse ,iguras$ :rin ipio tellus 'abet in se orpora prima, un#e mare inmensum volventes ,rigora ,ontes &6* a#si#ue renovent, 'abet ignes un#e oriantur! nam multis su ensa lo is ar#ent sola terrae, e" imis vero ,urit ignibus impetus Aetnae$ tum porro niti#as ,ruges arbustaque laeta gentibus 'umanis 'abet un#e e"tollere possit, &6&

un#e etiam ,luvios ,ron#es et pabula laeta montivago generi possit praebere ,erarum$ quare magna #eum mater materque ,erarum et nostri genetri" 'ae #i ta est orporis una$ 7an veteres <raium #o ti e inere poetae %** se#ibus in urru biiugos agitare leones, aeris in spatio magnam pen#ere #o entes tellurem neque posse in terra sistere terram$ a#iun"ere ,eras, quia quamvis e,,era proles o,,i iis #ebet molliri vi ta parentum$ %*& muralique aput summum in"ere orona, e"imiis munita lo is quia sustinet urbes$ quo nun insigni per magnas prae#ita terras 'orri,i e ,ertur #ivinae matris imago$ 'an variae gentes antiquo more sa rorum %)* I#aeam vo itant matrem :'r;giasque atervas #ant omites, quia primum e" illis ,inibus e#unt per terrarum orbes ,ruges oepisse reari$ <allos attribuunt, quia, numen qui violarint Matris et ingrati genitoribus inventi sint, %)& signi,i are volunt in#ignos esse putan#os, vivam progeniem qui in oras luminis e#ant$ t;mpana tenta tonant palmis et ;mbala ir um on ava, rau isonoque minantur ornua antu, et :'r;gio stimulat numero ava tibia mentis, %.* telaque praeportant, violenti signa ,uroris, ingratos animos atque impia pe tora volgi onterrere metu quae possint numine #ivae$ ergo um primum magnas inve ta per urbis muni,i at ta ita mortalis muta salute, %.& aere atque argento sternunt iter omne viarum largi,i a stipe #itantes ninguntque rosarum ,loribus umbrantes matrem omitumque atervam$ 'i armata manus, Curetas nomine <rai quos memorant, :'r;gias inter si ,orte atervas %0* lu#unt in numerumque e"ultant sanguine laeti terri,i as apitum quatientes numine ristas, Di taeos re,erunt Curetas, qui Iovis illum vagitum in Creta quon#am o ultasse ,eruntur, um pueri ir um puerum perni e 'orea %0& =armat et in numerum perni e 'orea> armati in numerum pulsarent aeribus aera, ne Saturnus eum malis man#aret a#eptus aeternumque #aret matri sub pe tore volnus$ propterea magnam armati matrem omitantur, %2* aut quia signi,i ant #ivam prae#i ere ut armis a virtute velint patriam #e,en#ere terram praesi#ioque parent #e orique parentibus esse$ quae bene et e"imie quamvis #isposta ,erantur, longe sunt tamen a vera ratione repulsa$ %2&

omnis enim per se #ivom natura ne essest inmortali aevo summa um pa e ,ruatur semota ab nostris rebus seiun taque longe! nam privata #olore omni, privata peri lis, ipsa suis pollens opibus, ni'il in#iga nostri, %&* ne bene promeritis apitur neque tangitur ira$ terra qui#em vero aret omni tempore sensu, et quia multarum potitur primor#ia rerum, multa mo#is multis e,,ert in lumina solis$ 'i siquis mare Neptunum Cereremque vo are %&& onstituet ,ruges et Ba 'i nomine abuti mavolt quam lati is proprium pro,erre vo amen, on e#amus ut 'i terrarum #i titet orbem esse #eum matrem, #um vera re tamen ipse religione animum turpi ontingere par at$ %3* Saepe itaque e" uno ton#entes gramina ampo %%* lanigerae pe u#es et equorum #uelli a proles bu eriaeque greges eo#em sub tegmine aeli e" unoque sitim se#antes ,lumine aquai #issimili vivont spe ie retinentque parentum naturam et mores generatim quaeque imitantur$ %%& tanta est in quovis genere 'erbae materiai #issimilis ratio, tanta est in ,lumine quoque$ 7in porro quamvis animantem e" omnibus unam ossa ruor venae alor umor vis era nervi onstituunt, quae sunt porro #istantia longe, %(* #issimili per,e ta ,igura prin ipiorum$ Tum porro quae umque igni ,lammata remantur$ si nil praeterea, tamen 'ae in orpore tra#unt, un#e ignem ia ere et lumen submittere possint s intillasque agere a late #i,,erre ,avillam$ %(& etera onsimili mentis ratione peragrans invenies igitur multarum semina rerum orpore elare et varias o'ibere ,iguras$ Denique multa vi#es, quibus et olor et sapor una re##ita sunt um o#ore in primis pleraque poma$ %3) 'ae igitur variis #ebent onstare ,iguris! ni#or enim penetrat qua ,u us non it in artus, ,u us item sorsum, 4sorsum5 sapor insinuatur sensibus! ut nos as primis #i,,erre ,iguris$ %3& #issimiles igitur ,ormae glomeramen in unum onveniunt et res permi"to semine onstant$ 9uin etiam passim nostris in versibus ipsis multa elementa vi#es multis ommunia verbis, um tamen inter se versus a verba ne esse est %6* on,iteare alia e" aliis onstare elementis! non quo multa parum ommunis littera urrat aut nulla inter se #uo sint e" omnibus is#em, se# quia non volgo paria omnibus omnia onstant$ si aliis in rebus item ommunia multa %6&

multarum rerum um sint, primor#ia rerum #issimili tamen inter se onsistere summa possunt! ut merito e" aliis onstare ,eratur 'umanum genus et ,ruges arbustaque laeta$ Ne tamen omnimo#is one ti posse putan#um est omnia! nam volgo ,ieri portenta vi#eres, semi,eras 'ominum spe ies e"istere et altos inter #um ramos egigni orpore vivo multaque one ti terrestria membra marinis, tum ,lammam taetro spirantis ore C'imaeras (*& pas ere naturam per terras omniparentis$ quorum nil ,ieri mani,estum est, omnia quan#o seminibus ertis erta genetri e reata onservare genus res entia posse vi#emus$ s ili et i# erta ,ieri ratione ne essust$ ()* nam sua uique ibis e" omnibus intus in artus orpora #is e#unt one"aque onvenientis e,,i iunt motus! at ontra aliena vi#emus rei ere in terras naturam, multaque ae is orporibus ,ugiunt e orpore per ita plagis, ()& quae neque one ti quoquam potuere neque intus vitalis motus onsentire atque imitari$ se# ne ,orte putes animalia sola teneri legibus 'is, quae#am ratio res terminat omnis nam vel uti tota natura #issimiles sunt (.* inter se genitae res quaeque, ita quamque ne essest #issimili onstare ,igura prin ipiorum! non quo multa parum simili sint prae#ita ,orma, se# quia non volgo paria omnibus omnia onstant$ semina um porro #istent, #i,,erre ne essust (.& intervalla vias one"us pon#era plagas on ursus motus! quae non animalia solum orpora seiungunt, se# terras a mare totum se ernunt aelumque a terris omne retentant$ Nun age #i ta meo #ul i quaesita labore (0* per ipe, ne ,orte 'ae albis e" alba rearis prin ipiis esse, ante o ulos quae an#i#a ernis, aut ea quae nigrant nigro #e semine nata! nive alium quemvis quae sunt inbuta olorem, propterea gerere 'un re#as, quo# materiai (0& orpora onsimili sint eius tin ta olore! nullus enim olor est omnino materiai orporibus, neque par rebus neque #enique #ispar$ in quae orpora si nullus tibi ,orte vi#etur posse animi inie tus ,ieri, pro ul avius erras$ (2* nam um ae igeni, solis qui lumina numquam #ispe"ere, tamen ognos ant orpora ta tu e" ineunte aevo nullo oniun ta olore, s ire li et nostrae quoque menti orpora posse vorti in notitiam nullo ir um lita ,u o$ (2&

(**

#enique nos ipsi ae is quae umque tenebris tangimus, 'au# ullo sentimus tin ta olore$ 9uo# quoniam vin o ,ieri, nun esse #o ebo$ omnis enim olor omnino mutatur in omnis! quo# ,a ere 'au# ullo #ebent primor#ia pa to! (&* immutabile enim qui##am superare ne essest, ne res a# ni'ilum re#igantur ,un#itus omnes! nam quo# umque suis mutatum ,inibus e"it, ontinuo 'o mors est illius quo# ,uit ante$ proin#e olore ave ontingas semina rerum, (&& ne tibi res re#eant a# ni'ilum ,un#itus omnes$ :raeterea si nulla oloris prin ipiis est re##ita natura et variis sunt prae#ita ,ormis, e quibus omnigenus gignunt variantque olores, propterea magni quo# re,ert, semina quaeque (%* um quibus et quali positura ontineantur et quos inter se #ent motus a ipiantque, per,a ile e"templo rationem re##ere possis, ur ea quae nigro ,uerint paulo ante olore, marmoreo ,ieri possint an#ore repente, (%& ut mare, um magni ommorunt aequora venti, vertitur in anos an#enti marmore ,lu tus! #i ere enim possis, nigrum quo# saepe vi#emus, materies ubi permi"ta est illius et or#o prin ipiis mutatus et a##ita #emptaque quae#am, ((* ontinuo i# ,ieri ut an#ens vi#eatur et album$ quo# si aeruleis onstarent aequora ponti seminibus, nullo possent albes ere pa to! nam quo umque mo#o perturbes aerula quae sint, numquam in marmoreum possunt migrare olorem$ ((& sin alio atque alio sunt semina tin ta olore, quae maris e,,i iunt unum purumque nitorem, ut saepe e" aliis ,ormis variisque ,iguris e,,i itur qui##am qua#ratum unaque ,igura, onveniebat, ut in qua#rato ernimus esse (3* #issimiles ,ormas, ita ernere in aequore ponti aut alio in quovis uno puroque nitore #issimiles longe inter se variosque olores$ praeterea ni'il o,,i iunt obstantque ,igurae #issimiles, quo qua#ratum minus omne sit e"tra! (3& at varii rerum inpe#iunt pro'ibentque olores, quo minus esse uno possit res tota nitore$ Tum porro quae #u it et inli it ut tribuamus prin ipiis rerum non numquam ausa olores, o i#it, e" albis quoniam non alba reantur, (6* ne quae nigra luent #e nigris, se# variis e"$ quippe etenim multo pro livius e"orientur an#i#a #e nullo quam nigro nata olore aut alio quovis, qui ontra pugnet et obstet$ :raeterea quoniam nequeunt sine lu e olores (6&

esse neque in lu em e"istunt primor#ia rerum, s ire li et quam sint nullo velata olore! qualis enim ae is poterit olor esse tenebrislumine quin ipso mutatur propterea quo# re ta aut obliqua per ussus lu e re,ulget! 3** pluma olumbarum quo pa to in sole vi#etur, quae sita ervi es ir um ollumque oronat! namque alias ,it uti laro sit rubra p;ropo, inter #um quo#am sensu ,it uti vi#eatur inter aeruleum viri#is mis ere 1marag#os$ 3*& au#aque pavonis, larga um lu e repleta est, onsimili mutat ratione obversa olores! qui quoniam quo#am gignuntur luminis i tu, s ire li et, sine eo ,ieri non posse putan#um est$ Et quoniam plagae quo##am genus e" ipit in se 3)* pupula, um sentire olorem #i itur album, atque aliu# porro, nigrum um et etera sentit, ne re,ert ea quae tangas quo ,orte olore prae#ita sint, verum quali magis apta ,igura, s ire li et ni'il prin ipiis opus esse olore, 3)& se# variis ,ormis variantes e#ere ta tus$ :raeterea quoniam non ertis erta ,iguris est natura oloris et omnia prin ipiorum ,ormamenta queunt in quovis esse nitore, ur ea quae onstant e" illis non pariter sunt 3.* omnigenus per,usa oloribus in genere omnionveniebat enim orvos quoque saepe volantis e" albis album pinnis ia tare olorem et nigros ,ieri nigro #e semine ; nos aut alio quovis uno varioque olore$ 3.& 9uin etiam quanto in partes res quaeque minutas #istra'itur magis, 'o magis est ut ernere possis evanes ere paulatim stinguique olorem! ut ,it ubi in parvas partis #is erpitur austrum/ purpura poeni eusque olor larissimus multo, 30* ,ilatim um #istra tum est, #isper#itur omnis! nos ere ut 'in possis prius omnem e,,lare olorem parti ulas, quam #is e#ant a# semina rerum$ :ostremo quoniam non omnia orpora vo em mittere on e#is neque o#orem, propterea ,it 30& ut non omnibus a#tribuas sonitus et o#ores/ si o ulis quoniam non omnia ernere quimus, s ire li et quae#am tam onstare orba olore quam sine o#ore ullo quae#am sonituque remota, ne minus 'ae animum ognos ere posse saga em 32* quam quae sunt aliis rebus privata notare$ Se# ne ,orte putes solo spoliata olore orpora prima manere, etiam se reta teporis sunt a ,rigoris omnino ali#ique vaporis, et sonitu sterila et su o ieiuna ,eruntur, 32&

ne ia iunt ullum proprium #e orpore o#orem$ si ut amara ini blan#um sta taeque liquorem et nar#i ,lorem, ne tar qui naribus 'alat, um ,a ere instituas, um primis quaerere par est, quo# li et a possis reperire, inolentis olivi 3&* naturam, nullam quae mittat naribus auram, quam minime ut possit mi"tos in orpore o#ores on o tosque suo ontra tans per#ere viro, propter ean#em 4rem5 #ebent primor#ia rerum non a#'ibere suum gignun#is rebus o#orem 3&& ne sonitum, quoniam ni'il ab se mittere possunt, ne simili ratione saporem #enique quemquam ne ,rigus neque item ali#um tepi#umque vaporem, etera, quae um ita sunt tamen ut mortalia onstent, molli lenta, ,ragosa putri, ava orpore raro, 3%* omnia sint a prin ipiis seiun ta ne essest, inmortalia si volumus subiungere rebus ,un#amenta, quibus nitatur summa salutis! ne tibi res re#eant a# ni'ilum ,un#itus omnes$ Nun ea quae sentire vi#emus umque ne essest 3%& e" insensilibus tamen omnia on,iteare prin ipiis onstare$ neque i# manu,esta re,utant ne ontra pugnant, in promptu ognita quae sunt, se# magis ipsa manu #u unt et re#ere ogunt e" insensilibus, quo# #i o, animalia gigni$ 3(* quippe vi#ere li et vivos e"istere vermes ster ore #e taetro, putorem um sibi na ta est intempestivis e" imbribus umi#a tellus$ :raeterea un tas iti#em res vertere sese$ vertunt se ,luvii in ,ron#es et pabula laeta 3(& in pe u#es, vertunt pe u#es in orpora nostra naturam, et nostro #e orpore saepe ,erarum auges unt vires et orpora pennipotentum$ ergo omnes natura ibos in orpora viva vertit et 'in sensus animantum pro reat omnes, 33* non alia longe ratione atque ari#a ligna e"pli at in ,lammas et 4in5 ignis omnia versat$ iamne vi#es igitur magni primor#ia rerum re,erre in quali sint or#ine quaeque lo ata et ommi"ta quibus #ent motus a ipiantque33& Tum porro, qui# i# est, animum quo# per utit, ipsum, quo# movet et varios sensus e"promere ogit, e" insensilibus ne re#as sensile gignini mirum lapi#es et ligna et terra quo# una mi"ta tamen nequeunt vitalem re##ere sensum$ 36* illu# in 'is igitur rebus meminisse #e ebit, non e" omnibus omnino, quae umque reant res sensilia, e"templo me gigni #i ere sensus, se# magni re,erre ea primum quantula onstent, sensile quae ,a iunt, et qua sint prae#ita ,orma, 36&

motibus or#inibus posituris #enique quae sint$ quarum nil rerum in lignis glaebisque vi#emus! et tamen 'ae , um sunt quasi putre,a ta per imbres, vermi ulos pariunt, quia orpora materiai antiquis e" or#inibus permota nova re 6** on iliantur ita ut #ebent animalia gigni$ Dein#e e" sensilibus qui sensile posse reari onstituunt, porro e" aliis sentire sueti 888 6*0a mollia um ,a iunt! nam sensus iungitur omnis vis eribus nervis venis, quae umque vi#emus mollia mortali onsistere orpore reta$ se# tamen esto iam posse 'ae aeterna manere! nempe tamen #ebent aut sensum partis 'abere aut similis totis animalibus esse putari$ at nequeant per se partes sentire ne esse est/ 6)* namque animus sensus membrorum respuit omnis, ne manus a nobis potis est se reta neque ulla orporis omnino sensum pars sola tenere$ linquitur ut totis animantibus a#simulentur, vitali ut possint onsentire un#ique sensu$ 6)& qui poterunt igitur rerum primor#ia #i i et leti vitare vias, animalia um sint, atque animalia 4sint5 mortalibus una ea#emquequo# tamen ut possint, at oetu on ilioque nil ,a ient praeter volgum turbamque animantum, 6.* s ili et ut nequeant 'omines armenta ,eraeque inter sese ullam rem gignere onveniun#o$ si iti#em quae sentimus sentire ne essest$ quo# si ,orte suum #imittunt orpore sensum atque alium apiunt, qui# opus ,uit a#tribui i# quo# 6.& #etra'itur- tum praeterea, quo# ,u#imus ante, quatinus in pullos animalis vertier ova ernimus alituum vermisque e,,ervere terra, intempestivos quam putor epit ob imbris, s ire li et gigni posse e" non sensibus sensus$ 60* 9uo# si ,orte aliquis #i et, #um ta"at oriri posse e" non sensu sensus mutabilitate, aut aliquo tamquam partu quo# pro#itur e"tra, 'ui satis illu# erit planum ,a ere atque probare, non ,ieri partum nisi on ilio ante oa to, 60& ne qui quam ommutari sine on iliatu$ :rin ipio nequeunt ullius orporis esse sensus ante ipsam genitam naturam animantis, ni mirum quia materies #isie ta tenetur aere ,luminibus terris terraque reatis, 62* ne ongressa mo#o vitalis onvenientes ontulit inter se motus, quibus omnituentes a ensi sensus animantem quamque tuentur$ :raeterea quamvis animantem gran#ior i tus,

quam patitur natura, repente a#,ligit et omnis 62& orporis atque animi pergit on,un#ere sensus$ #issoluuntur enim positurae prin ipiorum et penitus motus vitales inpe#iuntur, #one materies omnis on ussa per artus vitalis animae no#os a orpore solvit 6&* #ispersamque ,oras per aulas eie it omnis! nam qui# praeterea ,a ere i tum posse reamur oblatum, nisi #is utere a #issolvere quaeque,it quoque uti soleant minus oblato a riter i tu reliqui motus vitalis vin ere saepe, 6&& vin ere et ingentis plagae se#are tumultus inque suos qui qui# rursus revo are meatus et quasi iam leti #ominantem in orpore motum #is utere a paene amissos a en#ere sensus! nam qua re potius leti iam limine ab ipso 6%* a# vitam possint onle ta mente reverti, quam quo #e ursum prope iam siet ire et abire:raeterea, quoniam #olor est, ubi materiai orpora vi qua#am per vis era viva per artus solli itata suis trepi#ant in se#ibus intus, 6%& inque lo um quan#o remigrant, ,it blan#a voluptas, s ire li et nullo primor#ia posse #olore temptari nullamque voluptatem apere e" se! quan#oqui#em non sunt e" ullis prin ipiorum orporibus, quorum motus novitate laborent 6(* aut aliquem ,ru tum apiant #ul e#inis almae$ 'aut igitur #ebent esse ullo prae#ita sensu$ Denique uti possint sentire animalia quaeque, prin ipiis si iam est sensus tribuen#us eorum, qui#, genus 'umanum propritim #e quibus au tumsts ili et et risu tremulo on ussa a 'innant et la rimis spargunt rorantibus ora genasque multaque #e rerum mi"tura #i ere allent et sibi proporro quae sint primor#ia quaerunt! quan#o qui#em totis mortalibus a#simulata 63* ipsa quoque e" aliis #ebent onstare elementis, in#e alia e" aliis, nusquam onsistere ut ausis! quippe sequar, quo# umque loqui ri#ereque #i es et sapere, e" aliis ea#em 'ae ,a ientibus ut sit$ quo# si #elira 'ae ,uriosaque ernimus esse 63& et ri#ere potest non e" ri#entibus au tus, et sapere et #o tis rationem re##ere #i tis non e" seminibus sapientibus atque #isertis, qui minus esse queant ea quae sentire vi#emus seminibus permi"ta arentibus un#ique sensu66* Denique aelesti sumus omnes semine oriun#i! omnibus ille i#em pater est, un#e alma liquentis umoris guttas mater um terra re epit, ,eta parit niti#as ,ruges arbustaque laeta

6(&

et genus 'umanum, parit omnia sae la ,erarum, 66& pabula um praebet, quibus omnes orpora pas unt et #ul em #u unt vitam prolemque propagant! qua propter merito maternum nomen a#epta est$ e#it item retro, #e terra quo# ,uit ante, in terras, et quo# missumst e" aet'eris oris, )*** i# rursum aeli rellatum templa re eptant$ ne si interemit mors res ut materiai orpora on,i iat, se# oetum #issupat ollis! in#e aliis aliu# oniungit et e,,i it, omnis res ut onvertant ,ormas mutentque olores )**& et apiant sensus et pun to tempore re##ant! ut nos as re,erre earum primor#ia rerum um quibus et quali positura ontineantur et quos inter se #ent motus a ipiantque, neve putes aeterna penes resi#ere potesse )*)* orpora prima quo# in summis ,luitare vi#emus rebus et inter#um nas i subitoque perire$ quin etiam re,ert nostris in versibus ipsis um quibus et quali sint or#ine quaeque lo ata! namque ea#em aelum mare terras ,lumina solem )*)& signi,i ant, ea#em ,ruges arbusta animantis! si non omnia sunt, at multo ma"ima pars est onsimilis! verum positura #is repitant res$ si ipsis in rebus item iam materiai =intervalla vias one"us pon#era plagas> )*.* on ursus motus or#o positura ,igurae um permutantur, mutari res quoque #ebent$ Nun animum nobis a#'ibe veram a# rationem$ nam tibi ve'ementer nova res molitur a# auris a e#ere et nova se spe ies osten#ere rerum$ )*.& se# neque tam ,a ilis res ulla est, quin ea primum #i,,i ilis magis a# re#en#um onstet, itemque nil a#eo magnum neque tam mirabile qui quam, quo# non paulatim minuant mirarier omnes, prin ipio aeli larum purumque olorem )*0* quaeque in se o'ibet, palantia si#era passim, lunamque et solis prae lara lu e nitorem! omnia quae nun si primum mortalibus essent e" improviso si sint obie ta repente, qui# magis 'is rebus poterat mirabile #i i, )*0& aut minus ante quo# au#erent ,ore re#ere gentesnil, ut opinor! ita 'ae spe ies miran#a ,uisset$ quam tibi iam nemo ,essus satiate vi#en#i, suspi ere in aeli #ignatur lu i#a templa$ #esine qua propter novitate e"territus ipsa )*2* e"puere e" animo rationem, se# magis a ri iu#i io perpen#e, et si tibi vera vi#entur, #e#e manus, aut, si ,alsum est, a ingere ontra$ quaerit enim rationem animus, um summa lo i sit

in,inita ,oris 'ae e"tra moenia mun#i, )*2& qui# sit ibi porro, quo prospi ere usque velit mens atque animi ia tus liber quo pervolet ipse$ :rin ipio nobis in un tas un#ique partis et latere e" utroque 4supra5 supterque per omne nulla est ,inis! uti #o ui, res ipsaque per se )*&* vo i,eratur, et elu et natura pro,un#i$ nullo iam pa to veri simile esse putan#umst, un#ique um vorsum spatium va et in,initum seminaque innumero numero summaque pro,un#a multimo#is volitent aeterno per ita motu, )*&& 'un unum terrarum orbem aelumque reatum, nil agere illa ,oris tot orpora materiai! um praesertim 'i sit natura ,a tus et ipsa sponte sua ,orte o,,ensan#o semina rerum multimo#is temere in assum ,rustraque oa ta )*%* tan#em oluerunt ea quae onie ta repente magnarum rerum ,ierent e"or#ia semper, terrai maris et aeli generisque animantum$ quare etiam atque etiam talis ,ateare ne esse est esse alios alibi ongressus materiai, )*%& qualis 'i est, avi#o omple"u quem tenet aet'er$ :raeterea um materies est multa parata, um lo us est praesto ne res ne ausa moratur ulla, geri #ebent ni mirum et on,ieri res$ nun et seminibus si tanta est opia, quantam )*(* enumerare aetas animantum non queat omnis, quis ea#em natura manet, quae semina rerum oni ere in lo a quaeque queat simili ratione atque 'u sunt onie ta, ne esse est on,iteare esse alios aliis terrarum in partibus orbis )*(& et varias 'ominum gentis et sae la ,erarum$ 7u a e#it ut in summa res nulla sit una, uni a quae gignatur et uni a solaque res at, quin aliquoius siet sae li permultaque eo#em sint genere$ in primis animalibus in#i e mente )*3* invenies si montivagum genus esse ,erarum, si 'ominum geminam prolem, si #enique mutas squamigerum pe u#es et orpora un ta volantum$ qua propter aelum simili ratione ,aten#umst terramque et solem, lunam mare etera quae sunt, )*3& non esse uni a, se# numero magis innumerali! quan#o qui#em vitae #epa tus terminus alte tam manet 'ae et tam nativo orpore onstant quam genus omne, quo# 'is generatimst rebus abun#ans$ 9uae bene ognita si teneas, natura vi#etur )*6* libera ontinuo, #ominis privata superbis, ipsa sua per se sponte omnia #is agere e"pers$ nam pro san ta #eum tranquilla pe tora pa e quae pla i#um #egunt aevom vitamque serenam,

quis regere immensi summam, quis 'abere pro,un#i )*6& in#u manu vali#as potis est mo#eranter 'abenas, quis pariter aelos omnis onvertere et omnis ignibus aet'eriis terras su,,ire ,era is, omnibus inve lo is esse omni tempore praesto, nubibus ut tenebras ,a iat aelique serena ))** on utiat sonitu, tum ,ulmina mittat et ae#is saepe suas #isturbet et in #eserta re e#ens saeviat e"er ens telum, quo# saepe no entes praeterit e"animatque in#ignos inque merentesMultaque post mun#i tempus genitale #iemque ))*& primigenum maris et terrae solisque oortum a##ita orpora sunt e"trinse us, a##ita ir um semina, quae magnum ia ulan#o ontulit omne, un#e mare et terrae possent auges ere et un#e appareret spatium aeli #omus altaque te ta )))* tolleret a terris pro ul et onsurgeret aer$ nam sua uique, lo is e" omnibus, omnia plagis orpora #istribuuntur et a# sua sae la re e#unt, umor a# umorem, terreno orpore terra res it et ignem ignes pro u#unt aet'eraque 4aet'er5, )))& #onique a# e"tremum res en#i per,i a ,inem omnia per#u"it rerum natura reatri"! ut ,it ubi ni'ilo iam plus est quo# #atur intra vitalis venas quam quo# ,luit atque re e#it$ omnibus 'i aetas #ebet onsistere rebus, )).* 'i natura suis re,renat viribus au tum$ nam quae umque vi#es 'ilaro gran#es ere a#au tu paulatimque gra#us aetatis s an#ere a#ultae, plura sibi a#sumunt quam #e se orpora mittunt, #um ,a ile in venas ibus omnis in#itur et #um )).& non ita sunt late #ispessa, ut multa remittant et plus #ispen#i ,a iant quam ves itur aetas$ nam erte ,luere atque re e#ere orpora rebus multa manus #an#um est! se# plura a e#ere #ebent, #one ales en#i summum tetigere a umen$ ))0* in#e minutatim vires et robur a#ultum ,rangit et in partem peiorem liquitur aetas$ quippe etenim quanto est res amplior, augmine a#empto, et quo latior est, in un tas un#ique partis plura mo#o #ispargit et a se orpora mittit, ))0& ne ,a ile in venas ibus omnis #i#itur ei ne satis est, pro quam largos e"aestuat aestus, un#e queat tantum suboriri a subpe#itare$ iure igitur pereunt, um rare,a ta ,luen#o sunt et um e"ternis su umbunt omnia plagis, ))2* quan#o qui#em gran#i ibus aevo #enique #e,it, ne tu#itantia rem essant e"trinse us ullam orpora on,i ere et plagis in,esta #omare$ Si igitur magni quoque ir um moenia mun#i

e"pugnata #abunt labem putrisque ruinas! ))2& omnia #ebet enim ibus integrare novan#o et ,ul ire ibus, 4 ibus5 omnia sustentare, ne quiquam, quoniam ne venae perpetiuntur quo# satis est, neque quantum opus est natura ministrat$ Iamque a#eo ,ra ta est aetas e,,etaque tellus ))&* vi" animalia parva reat, quae un ta reavit sae la #e#itque ,erarum ingentia orpora partu$ 'au#, ut opinor, enim mortalia sae la superne aurea #e aelo #emisit ,unis in arva ne mare ne ,lu tus plangentis sa"a rearunt, ))&& se# genuit tellus ea#em quae nun alit e" se$ praeterea niti#as ,ruges vinetaque laeta sponte sua primum mortalibus ipsa reavit, ipsa #e#it #ul is ,etus et pabula laeta! quae nun vi" nostro gran#es unt au ta labore, ))%* onterimusque boves et viris agri olarum, on,i imus ,errum vi" arvis suppe#itati/ usque a#eo par unt ,etus augentque laborem$ iamque aput quassans gran#is suspirat arator rebrius, in assum magnos e i#isse labores, ))%& et um tempora temporibus praesentia on,ert praeteritis, lau#at ,ortunas saepe parentis$ tristis item vetulae vitis sator atque 4vietae5 temporis in usat momen sae lumque ,atigat, et repat, antiquum genus ut pietate repletum ))(* per,a ile angustis tolerarit ,inibus aevom, um minor esset agri multo mo#us ante viritim! ne tenet omnia paulatim tabes ere et ire a# apulum spatio aetatis #e,essa vetusto$ Lu retius T'e Latin Librar; T'e Classi s :age