Gram pozitivni koki i asporogeni tapii

Akademska godina 2010/11.

lanovi normalne mikrobiote svakog ovjeka Oportunistike bakterije

Struktura i fiziologija
Gram-pozitivni koki, nepokretni, fakultativno anaerobni Grozdaste nepravilne nakupine u mikroskopskom preparatu (dioba u 3 ravnine; neodvajanje novih stanica) HALOFILNE bakterije: toleriraju slanost humane koe Podnose suhou: preivljavanje na povrinama u okolini

Najznaajnije vrste
Staphylococcus aureus vezan uz brojne
infekcijeu ovjeka

Staphylococcus epidermidis normalna

mikrobiota koe; infekcije u imunokompromitiranih bolesnika; biofilm na neivim povrinama

patogenost
Infekcija nastaje prolaskom kroz barijeru koju ini koa Samo par stotina bakterija moe uzrokovati infekciju Patogenost:
Izbjegavanje fagocitoze Produkcija enzima Produkcija toksina

Izbjegavanje fagocitoze
1.

Protein A na staninoj povrini

Ometa humoralnu imunost veui se na protutijela klase IgG Ihibira komponente komplementa

2.

Faktor zgruavanja (vezana koagulaza)

Pretvara topljivi protein krvi FIBRINOGEN, u netopljivu molekulu FIBRINA koja stvara ugruke Ugruci skrivaju bakteriju od fagocita

Izbjegavanje fagocitoze
3. Polisaharidni sluzavi sloj na povrini (kaspula)
Inhibicija kemotaksije i fagocitoze olakavanje adherencije na prirodne i umjetne povrine

Enzimi
1.

KOAGULAZA
Potine zgruavanje

2.

HIJALURONIDAZA
Olakava invaziju kroz meustaninu supstancu

3.

STAFILOKINAZA
Otapa fibrin u ugrucima, omoguava izlazak bakterije iz ugruka

Enzimi
4. LIPAZE
Digestija lipida, omoguava rast na povrini koe i lijezdama lojnicama

5. -LAKTAMAZE
Razgradnja penicilina

Toksini
Staphylococcus aureus : 1. CITOLITINI TOKSINI
Razaranje citoplazmatske membrane mnogih stanica LEUKOCIDIN lizira leukocite

2. EKSFOLIJATIVNI TOKSIN
Odvajanje slojeva koe

Toksini
3. TOKSIN SINDROMA TOKSINOG OKA
Uzrokuje toksini ok

4. ENTEROTOKSINI
Stimuliraju kontrakciju crijeva, muninu, povraanje stafilokokno trovanje hranom

imbenici virulencije Staphylococcus aureus

III.

Stafilokokne infekcije
NEINVAZIVNE
Trovanje hranom uzrokovano toksinom u hrani

KONE INFEKCIJE
Sindrom opeene koe, impetigo, furunkul itd.

SUSTAVNE INFEKCIJE
Sindrom toksinog oka -TSS toksin se apsorbira u krv i uzrokuje ok Bakterijemija Endokarditis Pneumonija Osteomijelitis

ZLATNI STAFILOKOK

Streptococcaceae

Streptococcus Enterococcus

Dioba u jednoj ravnini

Parovi - diplokoki lanci

Neisseria; S. pneumoniae
Dioba u 2 ravnine tetrade

Streptococcus

Nepravilne trodimenzionalne nakupine -

Staphylococcus
Dioba u 3 ravnine

Paketii od 8 bakterija

Micrococcus

Streptococcus
Gram pozitivne, okrugle ili ovalne bakterije U mikroskopskom preparatu sloene u parovima ili lancima Fakultativni anaerobi Nepokretni, asporogeni

Streptokoki = katalaza negativni

katalaza +

katalaza 3% H2O2 katalaza --> H2O + O2

Podjela streptokoka
Na temelju hemolize na KA: BETA-hemolitiki streptokoki ALFA-hemolitiki streptokoki GAMA-hemolitiki streptokoki Na temelju klinikih manifestacija: piogeni streptokoki oralni streptokoki Na temelju antigene strukture: Serogrupe od A-U crijevni streptokoki

Graa stanice S. pyogenes

kapsula
kiselina) (hijaluronska

citoplazmatska membrana

peptidoglikan C ugljikohidrat Fibrijalni antigen M protein T i R protein Lipoteikoina kiselina (LTA)

Klasifikacija streptokoka

Uz peptidoglikan vezan je grupno specifini ugljikohidrat C; dobar antigen protiv kojeg se stvaraju grupno specifina protutijela (koja nisu zatitna) u humanoj medicini najznaajnije grupe su od A - G

Rebecca Craighill Lancefield (1895-1981)

Medicinski znaajni streptokoki:

BHS A (S. pyogenes) BHS B (S. agalactiae) S. pneumoniae (pneumokok) Viridans strepotokoki Enterococcus (D)

Streptococcus pyogenes BHS-A

Bakterija adaptirana samo na ovjeka Jedan od najvanijih bakterijskih uzro nika infekcija u ovjeka Uzrokuje 1/3 svih akutnih tonzilofaringitisa u djece i adolescenata Uzrokuje gnojne infekcije (piogena bakterija) Uzrokuje negnojne posljedice: reumatska groznica, akutni glomerulonefritis

Antigeni i imbenici virulencije BHS-A

kapsula (hijaluronska
Ekstracelularne supstance kiselina)

Egzoenzimi: streptolizin streptokinaza streptodornaza NAD-aza hijaluronidaza Egzotoksini: pirogeni egzotoksin (SPE) (eritrogeni toksin)

citoplazmatska membrana

peptidoglikan C ugljikohidrat T i R protein Lipoteikoina kiselina (LTA)

Fibrijalni antigen M protein

Pristup komplementu i protutijelu

Graa M - proteina S. pyogenes

60 nm pepsin

Od citoplazmatske membrane kroz itavu stijenku prolaze fibrili sastavljeni od M-proteina (glavni protein stanine stijenke S.pyogenes) - antifagocitno djelovanje; adhezin (u adherenciji sudjeluje i LTA) - tipno specifini protein - na temelju kojge se vrsta dijeli u vie od 80 M tipova.
C Ag

- protutijela su zatitna

peptidoglikan membrana

Antigeni i imbenici virulencije BHS-A

kapsula (hijaluronska
Ekstracelularne supstance kiselina)

Egzoenzimi: streptolizin streptokinaza streptodornaza NAD-aza hijaluronidaza Egzotoksini: pirogeni egzotoksin (SPE) (eritrogeni toksin)

citoplazmatska membrana

peptidoglikan C ugljikohidrat T i R protein Lipoteikoina kiselina (LTA)

Fibrijalni antigen M protein

Egzoenzimi
STREPTOLIZIN-O=hemolizin; djeluje na membranu eritrocita, leukocita, trombocita itd.; dobar je antigen AST-O STREPTODORNAZA=hidrolizira STREPTOKINAZA= lizira fibrin i DNA i smanjuje viskozitet gnoja omoguava irenje streptokoka; terapijska primjena za digestiju HIJALURONIDAZA= initelj tromba kod pulmonalne irenja streptokoka emobolije, tromboze koronarnih arterija i vena

Gnojne upale:

AKUTNA UPALA DRIJELA

Impetigo contagiosa

erizipel

Nekrotizirajui fasciitis (flesh-eating bacteria)

Egzotoksini

Streptokokni pirogeni egzotoksin odgovoran za osip kod arlaha i za streptokokni sindrom toksinog oka

ARLAH

Sindrom toksinog oka uzrokovan piogenim streptokokom koji proizvodi SPE A i ima odreeni tip M-proteina fulminantna streptokokna infekcija KOMPLIKACIJE upala srednjeg uha, sinusa, peritonzilarni apsces, meningitis, upala plua, septike metastaze

Poststreptokokne bolesti
(negnojne posljedice;sterilne sekvele)
Akutna reumatska groznica
Javlja se 1-4 tjedna nakon preboljele (respiratorne) infekcije kod koje je dolo do imunoloke reakcije

Akutni glomerulonefritis
Javlja se nakon respiratornih i konih infekcija uzrokovanih nefritogenim sojevima; odlau se imuni kompleksi na glomerularnoj membrani

Erytema nodosum

Laboratorijska identfikacija BHS-A

BACITRACIN test

Streptococcus agalactiae BHS-B

Beta-hemoliza na krvnom agaru Kratki nizovi kuglastih stanica u preparatu Posjeduje polisaharidne kapsularne antigene koji su osnovica seroloke tipizacije (hijalina kiselina)

Streptokoki grupe B

Uzronici upale plua, sepse i meningitisa, te respiratornog distres sindroma tijekom prva dva mjeseca ivota (smrtnost 30-60%) Dijete se inficira iz koloniziranog genitalnog trakta majke. Sojevi mogu kolonizirati drijelo djece i odraslih respiratorne infekcije Infekcije mokranog sustava, infekcije vezane uz ginekoloke i kirurke zahvate

CAMP

(Christie,Atkins, Munch-Peterson) test

Streptokoki grupe B izlu uju CAMP-faktor, prodiru i termostabilni ekstracelularni protein koji reagira sa stafilokoknim beta-lizinom u zoni kontakta i sovodi do poja ane hemolize u vidu polumjeseca

Streptococcus pneumoniae
Alfa-hemolitiki streptokok Izduljene stanice oblik plamena svijee ili lancete Diplokok (parovi) Jasno izraena kapsula
Pripadnik je normalne mikrobne flore gornjeg respiratornog sustava Glavni patogen dinog sustava odraslih, osobito starijih Bitan uzro nik upala srednjeg uha u djece

Graa i virulencija
Pneumokoki imaju jasno izraenu kapsulu na povrini vizualizira se tuem ili nigrozinom Kapsula onemoguava fagocitozu (mutante bez kapsule su avirulentne) Kapsula ima antigenina svojstva Sastoji se od kompleksa polisaharida koji staraju hidrofilni gel (temeljem toga razlikujemo oko 80 serovarova pneumokoka)

Ostali imbenici virulencije

NEURAMINIDAZA PNEUMOLIZIN pore-forming toksin ima slinu ulogu kao i streptolizin O Rastvara glikoproteine i glikolipide na staninim membranama te omoguava invaziju Zajedno s PLO dovodi do crvenila koe i krvarenja

Oblici bolesti
3. bolesti
Meningitis Otitis media Sinusitis Bakterijemija Sepsa , ok Pneumonija Artritis Peritonitis

1. ulaz 4. izlaz 2. irenje

(ponekad izravno od poetne lezije)

Laboratorijska dijagnostika
nigrozin

Preparat: karakteristini diplokoki; tu preparat za prikaz kapsule

Kapsula se dokazuje Neufeld-ovom reakcijom bubrenja Prevencija: vakcina od (14) najeih tipova kapsularnih polisaharida

Laboratorijska dijagnostika
Uzgoj: na KA, aerobno OPTOHINSKI test ispitivanje osjetljivosti pneumokoka na sintetski
optohin pomou disk difuzijske metode

Viridans streptokoki
kiss plate

Skupina razliitih streptokoka koji na KA stvaraju zelenkasto obojenje u blizini kolonije = alfa hemoliti ki streptokoki Klasificiraju se prema svojim fiziolokim svojstvima (prema Colmanu ili prema Facklamu) Najbrojniji su u usnoj upljini = oralni streptokoki

Viridans streptokoki
Pripadnici su fizioloke flore gornjeg dinog sustava Virulencija im je mala uz nekoliko izuzetaka:

S. mutans smatra se
glavnim uzrokom zubnog plaka i karijesa

S. mitis S. sanguis I i II

Optohin test

Alfa-hemoliza, katalaza neg., optohin neg. Viridans streptokoki

(biokemijski niz za odreivanje vrste)

Alfa-hemoliza, katalaza neg., optohin pozitivni S. pneumoniae

Erysipelothrix
Klasifikacija jedna vrsta E. rhusiopathiae Morfologija i karakteristike rasta
pleomorfni, mali gram + tapii nesporogeni Rast na KA alfa ili gama hemoliza.

imbenici virulencije
Adherencija ( srane valvule) Neuraminidaza Hijaluronidaza

Erysipelothrix

Erysipelothrix

Erysipelothrix
Klinika znaajnost
Primarno patogen ivotinja: svinja, purana, slatkovodnih i morskih riba. U svinja izaziva kone promjene, osip (septikemija, endokarditis, ili artritis) vrbanac. U ljudi ERIZIPELOID je uobiajena forma bolesti.
Profesionalno oboljenje veterinara, ribara, mesara, itd.

Erizipeloid

Listeria

Listeria monocytogenes Gram pozitivni tapi Podnosi (razmnoava se9 niske temperature Specifina pokretljivost

Listeria - Gram

Listeria - pokretljivost

Rizine skupine - YOPI

novoroenad starije osobe trudnice Imunokomprom. (Young) (Old) (Pregnant) (Immunecompromised)

Korinebakterije

Korinebakterije
Respiratorna bolest C. diphtheriae Kona bolest C. diphtheriae, C. ulcerans Imunokompromitirani C. jeikeium

Korinebakterije
saprofitne bakterije roda Corynebacterium (korineformne bakterije ili difterodi) normalna su flora koe i sluznica gram pozitivni fakultativno anaerobni asporogeni tapii pozitivna reakcija katalaze

C. diphtheriae ovjek jedini rezervoar kapljini prijenos, sekretom ili eksudatom rana

Difterija

imbenici patogenosti:
difterini toksin
polipeptid graen po modelu A-B toksina toksin kodiran tox-genom (lizogeni -fag u bakterijskom kromosomu) inhibicija sinteze proteina (inaktivacija EF2)

Netoksigeni sojevi uzrokuju faringitis bez sistemskog uinka

Mikrofotografija: C.diphtheriae pleomorfni tapii s metakromazijom (metakromatska zrnca) formacije kineskih slova/palisada

Kultivacija

Teluritni agar

Krvni agar

Dokaz toksina

In vivo na zamoriu PCR

Netoksigeni soj

ANTITOKSIN

Toksigeni soj

Toksigeni soj

In vitro Elekov imunodifuzijski test

Prevencija i lijeenje

imunizacija djece: DTP cjepivo antitoksin (bolest je toksemija!) penicilin i eritromicin radi ograniavanja epidemije suportivna terapija

DIFTEROIDI ( Corynebacterium spp.)

C. jeikeium (uzronik sepse u imunokompromitiranih) rezistentan je na antibiotike (vankomicin uinkovit) Arcanobacterium haemolyticum-faringitis i koni ulkusi (penicilin, eritromicin)

PALISADE