Tng quan v cc phng php thng k Thng k l khoa hc ton hc lin quan n vic thu th p, phn tch, gi i thch

hoc gii thch v trnh by d liu. N c p dng cho nhiu l nh vc khoa hc, t khoa hc t nhin v !" hi nhn v#n, v chnh ph v kinh doanh. $hng php thng k c th c % dng t& tt hoc &' t & t t p hp cc d liu, iu ny c gi l thng k &' t. Thng ( )p *ng bao g&+ thng k &' t v v thng k %uy lun v ngoi ra c,n c & t &'n g i l thng k ton hc. Lich s -t % hc gi !c nh c ngun gc ca % liu thng k l vo n#& .//0, vi bn ti liu ca tc gi 1ohn 2raunt. ng dng ban u+ !oay quanh nhu cu ca cc quc gia thit lp cc chnh %ch trn c % d liu nhn khu hc v kinh t. Ngy nay, thng k c % dng rng r"i trong chnh ph, kinh doanh, v cc ngnh khoa hc t nhin v !" hi. Tng quan )p dng thng k vo vn !" hi, bt u bng vic nghin cu dn % , thay v thu thp d liu v ton b dn %, ngi ta thng nghin cu & t tp hp con la chn ca ngi dn, c gi l & t & u. 3c d li u trong & u ny %au c phn tch thng k, phc v hai &c ch lin quan+ &' t v %uy lun. .. Thng k &' t c th c % dng t!ng hp4 t& tt d liu &' t & u. 5 d c bn ca &' t % bao g& % trung bnh v lch chun. 0. Thng k %uy lun c % dng t"o &' hnh trong d liu, c !6t n tnh ng u nhin v t"o bn v# v dn % r'ng ln hn. 5ic phn tch thng k ca &t tp d liu c th tit l rng hai bi n % c !u hng bin thin vi nhau. 5 d, &t nghin cu v thu nhp hng n#& v tu!i t vong con ngi c th cho thy rng ngi ngh7o c !u h ng c cuc %ng ngn ngi hn %o vi nhng ngi giu c. Phng php thng k 3c nghin cu thc nghi& v quan %t -t &c tiu chung cho &t d n nghin cu thng k l iu tra nguyn nhn , v c bit l r8t ra kt lun v nh hng c a nh ng thay !i trong gi tr ca d bo hoc cc bin % c lp v phn ng4 p ng hoc bin % ph thuc. 3 hai lo"i chnh trong nghin cu thng k quan h nhn qu, nghin cu thc nghi& v nghin cu quan %t. Trong c hai lo"i nghin cu, nh hng ca % khc bit ca &t bin c lp 9hay cc bin: trn hnh vi ca bin ph thuc c quan %t. ; khc

bit gia hai lo"i n& cch thc nghin cu c tin hnh thc % ra %ao . -$i lo"i hnh c th rt hiu qu. -t nghin cu thc nghi& lin quan n vic o lng ca h thng nghin cu, thao tc h thng, v %au tha& gia o "c b! %ung, % dng c<ng &t th tc !c nh !=& cc thao tc " %a !i cc gi tr ca cc ph6p o. Ngc l"i, & t nghin c u quan %t kh'ng lin quan n thao tc thc nghi&. Thay v th , d liu c thu thp v &i tng quan gia d on v p ng c iu tra. -t v d v & t nghin cu thc nghi& l nghin cu n!i ting ca >a?thorn= , nghin cu ny " c gng ki& tra nhng thay !i trong &'i trng l& vic t "i nh &y >a?thorn= ca 3'ng ty @in lc -in Ty , >oa (A . 3c nh nghin cu " quan t& n vic !c nh liu vic t#ng chiu %ng % # l& t#ng n#ng %ut ca c'ng nhn ni dy chuyn lp rp. Trc tin 3c nh nghin cu n#ng %ut trong nh &y, %au thay !i vic chiu %ng trong & t khu vc ca nh &y v ki& tra nu nhng thay !i trong chiu %ang c nh hng n n#ng %ut. N c kt qa l n#ng %ut thc % c ci thin 9th=o cc iu kin th nghi&:. Tuy nhin, ngy nay ,nghin cu ny " b ch% trch nng n v cc l$i trong qui trnh th nghi&, c bit cho cc thiu vng &t nh& ki& %ot v % ti t#& kh'ng nhn thy . -t v d v & t nghin cu quan %t l &t nghin cu i t& hiu & i tng quan gi a h8t thuc l v ung th ph!i. Bo"i nghin cu ny thng % dng &t cuc kho %t thu thp cc quan %t v cc khu vc quan t&, v %au th c hi n phn tch thng k cc d liu quan %t. Trong trng hp ny, cc nh nghin cu %# thu thp cc quan %t ca c ngi h8t thuc v ngi kh'ng h8t thuc, c th th'ng qua &t nghin cu bnh chng, v %au t& % trng hp ung th ph!i trong &$i nh&. 3c bc c bn ca &t th nghi& nh %au+ C Bp k ho"ch nghin cu, bao g& !c nh cc ngun th'ng tin, l a chn ti nghin cu, cn nhc v "o c cho vic nghin cu !ut v phng php C Thit k th nghi&, tp trung vo cc &' hnh h thng v % tng tc gia bin % c lp v bin % ph thuc C T!ng kt &t tp hp cc quan %t c nhn dnh chung bng cch h "n ch chi tit 9thng k &' t: C Tip cn % ng thun v nhng g cc quan %t trnh by v th gii c quan %t 9%uy lun thng k: C Bp ti liu v trnh by cc kt qu nghin cu. 3p , tng bc ca vic o lng 3 bn lo"i ph6p o lng, &c o lng, cn o c % dng trong thng k+ danh ngh a4 danh nh , th=o th t, khong thi gian a vo , v th=o t& l. Dn lo"i ny c &c khc nhau ca tnh hu dng trong nghin cu thng k. @o t& l c c &t gi tr bng E=ro v khong cch4khc bit gia cc ph6p o khc nhau c !c nh, 3c ph6p o t % l cung cp % linh ho"t ln nht trong phng php thng k c th c % dng phn tch d liu. @o khong thi gian c F ngh a khong cch gia cc ph6p o c !c nh, nhng kh'ng c gi tr E=ro c F ngh a 9nh trong trng hp vi cc ph6p o ch% % GH vi cc ph6p o nhit trong nhit giai Iar=nhait :. @o th=o th t c % khc bit gia cc gi tr kh'ng

chnh !c lin tip, nhng c &t trt t c F ngh a vi nhng tr % . @o danh ngh a kh'ng c F ngh a th t !p h"ng gia cc gi tr v l# cc bi n % ph< hp duy nht o danh ngh a hoc th t kh'ng th o lng & t cch hp lF v % lng, 'i khi ch8ng c gi l cc bin phn lo"i, trong khi t& l v o khong thi gian c nh& l"i vi nhau nh l cc bi n % nh lng hoc lin tc do bn cht % ca ch8ng . (i& ;ot Hu Trnh Thng ( 9;$3: l & t phng php hi u qu c a gi& %t &t qu trnh th'ng qua vic % dng cc biu ki& %ot. Di u ki& %ot cho ph6p vic % dng cc tiu ch khch quan cho % thay !i nn tng phn bit % kin F ngh a da trn cc k' thut thng k. ;c &"nh ;$3 9 (i& ;ot Hu Trnh Thng ( :n & trong kh n#ng gi& %t c hai trung t& ! lF v bin th ca n v trung t& . Dng cch thu thp d liu t cc & u t"i cc i& khc nhau trong qu trnh ny, % thay !i trong qu trnh ny c th nh hng n cht lng ca %n ph& hoc dch v cui c<ng c th c pht hin v %a cha, do l& gi & cht thi cJng nh kh n#ng vn kh kh#n ny %# c chuyn n khch hng . 5i % nhn &"nh vo vic pht hin %& v ng#n nga cc v n phc t"p kh kh#n , (i& ;ot Hu Trnh Thng ( c &t khc bit li th hn cc phng php cht lng nh ki& tra, p dng cc ngun lc pht hin v %a cha cc vn trong cc %n ph& hoc dch v thnh ph& %au c<ng. Ngoi vic gi& cht thi, ;$3 (i& ;ot Hu Trnh Thng ( c th d n n vic gi& thi gian cn thit %n !ut %n ph& hoc cung cp dch v t u n cui. @y l &t phn v kh n#ng gi& %8t %n ph& cui c<ng % # ph i c iu ch%nh %a cha l"i, nhng n cJng c th d n n t vic % dng d liu ;$3 (i& ;ot Hu Trnh Thng ( !c nh % tc ngh#n, thi gian ch i, v cc ngun khc ca % ch& tr( trong qu trnh ny. 2i& thi gian chu kA quy trnh c<ng vi nhng ci tin trong %n lng " l& cho ;$3 (i& ;ot Hu Trnh Thng ( tr thnh &t c'ng c c gi tr cao t c hai &t l gi& chi ph v % hi l,ng ca khch hng.