TS. L Vn Long Vin Kinh t xy dng 1.

t vn Trong bi cnh hi nhp quc t su rng hn cng vi s chuyn mnh sang kinh t th tr ng, cc d n u t xy dng cng trnh chu nh h ng nhiu hn tc ng khng n nh t mi tr ng xung quanh v ngay trong qu trnh thc hin d n. Nhn nhn, nh gi v ch ng qun l nh h ng ca cc tc ng ny m bo s thnh cng ca d n. Vn ny c nhiu n c pht trin nghin cu v gii quyt thnh cng trong thc tin. D n u t xy dng cng trnh c trin khai nhm thc hin mc tiu u t pht trin, to c s vt cht cho x hi, do vy th ng c thi gian hot ng di, chu tc ng trc tip t nhiu mi tr ng xunh quanh nh chnh tr, kinh t, x hi, t nhin, lut php, cng ngh... V vy nhng iu chnh trong qu trnh thc hin, qun l d n l mt thc t. Nhng nm qua, u t pht trin n c ta khng ngng tng nhanh c v quy m, lnh vc, vi s tham gia rng ri ca ton x hi. Tuy nhin, vic nhn dng, nh gi, kim sot nhm hn ch tc ng xu t cc nh h ng nu trn ti d n ch a c chng ta ch trng, 8 cn i ph b ng. Thc t phn nh qua mt s d n u t sn xut ma ng, xy dng h thng cng bin, cc khu ch u mi... Chnh cc tc ng khng n nh t mi tr ng xung quanh v iu chnh t ni ti d n dn ti phi thay i nhiu tiu ch c bn c d tnh ban u v lm thay i hiu qa u t ca d n. chnh l s tn ti ca ri ro i vi vi d n. Ri ro xut hin khi tn ti ng thi hai yu t c bn: yu t gy ra ri ro v i t ng chu tc ng, nh h ng. Sm ch ng nhn dng, phn tch, nh gi, c bin php kim sot v gim thiu cc tc ng xu ca ri ro l ht sc cn thit nhm m bo kh thi, hiu qa ca d n. Lut Xy dng v cc vn bn h ng dn lut c ban hnh trong thi gian qua xc lp hnh lang php l quan trng to iu kin pht trin bn vng cc hot ng xy dng n c ta v a ra cc yu cu ca php lut nhm qun l d n u t xy dng cng trnh t hiu qa. Ti khon 6, iu 1, Ngh nh ca Chnh Ph s 112/2006/N-CP, ngy 29/09/2006 quy nh r ni dung thm nh d n u t xy dng cng trnh ca ng i quyt nh u t tr c ki n h t x y d n g s 4/ 2006

khi ph duyt d n l: - Xem xt cc yu t bo m tnh hiu qa ca d n bao gm: s cn thit u t ; quy m, cng sut, cng ngh; thi gian, tin thc hin d n; phn tch ti chnh, hiu qa kinh tx hi ca d n. - Xem xt cc yu t bo m tnh kh thi ca d n bao gm: s ph hp vi quy hoch; nhu cu s dng t, ti nguyn(nu c); kh nng gii phng mt bng, kh nng huy ng vn p ng tin ca d n; kinh nghim qun l ca ch u t ; kt qa thm nh thit k c s; kh nng hon tr vn vay; gii php phng chng chy n; cc yu t nh h ng n d n nh quc phng, an ninh, mi tr ng trn c s kin bng vn bn ca cc c quan lin quan v cc quy nh khc ca php lut c lin quan. Nh vy, theo cc quy nh hin hnh ca Nh n c, vic xem xt v khng nh tnh kh thi, hiu qa ca d n u t xy dng cng trnh phi c lm r v nhiu mt trong sut thi gian phn tch hot ng ca d n (vng i ca d n) tr c khi ra quyt nh u t thc hin d n. Trong nhiu vn ca d n c xem xt s din ra t ng lai v trong iu kin cc tc ng khng n nh nh : thi gian, ti chnh, hiu qa kinh t... th yu cu cn phi phn tch ri ro khi lp v thm nh d n l ht sc cn thit. Tu thuc vo mc tiu u t , chc nng phc v, cc d n u t xy dng cng trnh c th thuc mt trong hai nhm d n: nhm cc d n nhm mc ch phc v cng ng x hi (phc v cng) khng thu li nhun v nhm d n vi mc ch sn xut k i nh t x y d ng s 4/ 2006

kinh doanh nhm thu li nhun. Theo cc tiu ch nh gi hiu qa u t mi nhm d n cng c nhng im khc bit nhau. Cc d n, tr c ht phi m bo yu cu v pht trin x hi, quy hoch, php l, quy chun, tiu chun theo quy nh, th vn hiu qa kinh t - ti chnh ca d n c ngha quyt nh hiu qu u t ca d n. Vi cc d n phc v cng, hiu qa kinh t - ti chnh cn t ti l chi ph thp nht ca d n trong c vng i; i vi d n sn xut kinh doanh l thu c li nhun cao nht. Ri ro xut hin th ng gy thit hi cho hiu qa u t ca d n. Vn t ra chng ta nghin cu, gii quyt l nhn dng, nh gi tc ng ca ri ro, kim sot chng m bo hiu qa u t xc nh tr c ca d n. 2- Mt s vn v qun l ri ro d n u t xy dng cng trnh Kinh nghim v thc t ca cc n c cho thy, cc vn nu trn c th gii quyt c bng h thng qun l ri ro trong qu trnh qun l d n. qun l ri ro cc d n u t xy dng cng trnh, cn thc hin mt s vn sau: - Th nht, trong ton b vng i d n (chun b d n, thc hin u t xy dng v cc nm khai thc s dng d n) cn nhn dng ri ro do mi tr ng bn ngoi v ni ti d n ph hp vi thc t. Mi giai on trin khai d n cc ri ro xy ra cng rt khc nhau. Tng mi tr ng tim n nhiu ri ro, cc ri ro c nh h ng ln nhau c trong v ngoi d n, ri ro thay i theo thi gian. do vy vic nhn dng ri ro cn thc hin, cp nht li th ng xuyn. c bit giai on chun b d n ra quyt nh u t 9

cn phi nhn dng y cc ri ro c th xy ra trong c vng i d n. Giai on thc hin u t xy dng cng trnh xem xt cc ri ro nh h ng ti chi ph ph u t xy dng cng trnh. Giai on vn hnh, khai thc d n cn nhn dng cc ri ro nh h ng ti chi ph qun l vn hnh d n, cc chi ph sn xut, thu nhp hng nm (D n sn xut kinh doanh). Giai on chun b d n, ri ro th ng xy ra lin quan ti vn v thng tin d liu iu tra phc v tnh ton d n, thi gian thc hin qu trnh chun b d n, cht l ng lp, thm nh d n, cn c php l ca d n... Giai on u t xy dng ri ro c th xy ra nhiu t mi tr ng t nhin, th tr ng xy dng, th tc hnh chnh php l trong u t v xy dng, t chc v thc hin cc cng vic kho st, thit k, thi cng xy dng cng trnh... Giai on vn hnh khai thc d n ri ro xy ra mc phc tp hn, pht sinh t cc mi tr ng nh h ng trc tip ti cc yu t th tr ng u vo, u ra, t chc qun l sn xut, duy tr hot ng qun l khai thc d n trong cc nm phn tch hot ng. Nhng sai st giai on tr c cng l nguyn nhn pht sinh ra ri ro cc giai on sau ca d n. Cc cng c, k thut nhn dng ri ro cng a dng, c s dng kt hp t cc ph ng php phn tch hot ng, thng k kinh nghim kt hp d bo, iu tra ly kin chuyn gia... Kt qa nhn dng ri ro nhm xc nh ngun gc pht sinh, phm vi tc ng, cc d liu lin quan ti kh nng tn ti v pht trin cc ri ro. - Th hai, thc hin o l ng, nh 10

gi tc ng ca ri ro ti hiu qa u t ca d n, kh nng thnh cng ca d n khi c tc ng ca ri ro. Nh cc phn tch nu trn, vi cc d n u t xy dng cng trnh, nh gi hiu qa kinh t - ti chnh ca d n cn t trng tm xem xt. Hiu qa kinh t - ti chnh ca d n c xc nh trn c s cc chi ph u t xy dng cng trnh, chi phi vn hnh, khai thc d n, thu nhp ca d n. Cc ri ro tc ng nhiu mt v nh h ng trc tip ti cc yu t ny (Cht l ng, gi c, kh nng phc v, sc mua, thi gian...). Do vy o l ng, nh gi tc ng ri ro ti hiu qa d n l cng vic phc tp, nhn chung phi kt hp cc ph ng php nh tnh vi cc ph ng php nh l ng. Cc ph ng php nh tnh c p dng ph bin nh : lp ma trn phn tch ri ro, ly kin chuyn gia v s dng thang im, phn nhm yu t ri ro... S dng ph ng php nh tnh c u im n gin, d p dng, ph hp vi mi tr ng t bin ng ri ro. Tuy nhin nh c im c bn l ch a a ra c kt lun r rng v mc v kh nng tc ng ca ri ro ti d n. Cc ph ng php nh l ng c hnh thnh v pht trin ng thi vi s pht trin ca khoa hc cng ngh, vi s h tr rt quan trng ca ton hc, tin hc nh : l thuyt v ton xc sut thng k, d bo, phn tch, t hp, cc ch ng trnh phn mm ng dng... Tu thuc vo kh nng p dng, iu kin c th ca d n, d liu d bo thng k v tnh cht quy m ca d n s dng cc ph ng php nh l ng, c th nh : Phn tch cc kch bn xc nh gi tr d kin (dng bng v dng cy), phn tch nhy c ki n h t x y d n g s 4/ 2006

tnh xc sut, phn tch m phng... Bng vic s dng ph ng php nh l ng nh gi r kh nng t c hiu qa ca d n trong iu kin c tc ng ca ri ro. Kt qa o l ng ri ro s gii quyt mt trong nhng vn phc tp nht trong qun l ri ro, l xc nh r v thy tr c cc nguy c hoc c hi c th t c ca d n. - Th ba, tin hnh cc hot ng kim sot, hn ch tc ng xu ca ri ro m bo hiu qa u t t ra ca d n. K hoch kim sot ri ro c thc hin ng thi vi nhiu bin php t vic ch ng d phng cc ngun lc hp l i ph vi ri ro,

ch ng n trnh n chia s trch nhim gnh chu ri ro, ng ph tch cc, kp thi khi ri ro xy ra... Mt s bin php th ng c p dng trong cc d n nh : cc bin php trong hp ng kinh t, bo him, xy dng cc h thng qun l theo tiu chun, a dng ho dch v, sn phm d n, thit lp h thng cnh bo sm ri ro v x l ri ro... Trn thc t, cc nghin cu v ri ro i vi d n u t xy dng cng trnh ang c quan tm, pht trin v c vai tr rt quan trng qun l d n t hiu qa. S d i y c th minh ho cho qu trnh qun l ri ro i vi d n u t xy dng cng trnh.

S : Qu trnh qun l ri ro d n u t xy dng cng trnh

Lp d n Thm nh d n Quyt nh u t Thc hin u t xy dng cng trnh (Qu trnh thc hin theo tng nm t nm bt u n kt thc xy dng) Khai thc vn hnh d n (Qu trnh thc hin theo tng nm trong sut qu trnh t khi a d n vo khai thc n kt thc thi gian phn tch d n) - Cp nht nhng ri ro c th xy ra v nhng ri ro mt i trong nm thc hin. - Phn tch, nh gi nh h ng ri ro ti cc mc tiu d n - Lp k hoch phng nga, kim sot, i ph ri ro - Thc hin cc hnh ng i ph vi ri ro xy ra - nh gi hu qu do ri ro gy ra vi d n, i chiu vi k hoch - Xc nh cc ni dung cn thit ca d n - Xc nh ri ro trong ton b qu trnh tin hnh d n - Phn tch, nh gi nh h ng ri ro ti cc mc tiu d n - Xy dng cc gii php kim sot, phng nga ri ro

- Cp nht, b sung v loi b nhng ri ro c th xy ra trong nm - Phn tch, nh gi nh h ng ri ro ti cc mc tiu d n - Lp k hoch phng nga, kim sot, i ph ri ro - Thc hin cc hnh ng i ph vi ri ro xy ra - nh gi hu qu do ri ro gy ra vi d n, i chiu vi k hoch

k i nh t x y d ng s 4/ 2006

11

3. Kt lun Nhn thc r vai tr quan trng ca vn qun l ri ro i vi d n u t xy dng cng trnh nn thi gian qua Vin Kinh t Xy dng - B Xy dng thc hin ti nghin cu khoa hc cp Nh n c v: Nghin cu ri ro khi nh gi hiu qa ti chnh cc d n u t . ti nghin cu ny thuc Ch ng trnh hp tc nghin cu khoa hc cng ngh Vit Nam Bulgaria. Thng qua hp tc vi bn chng ta tip cn c xu h ng v cc ph ng php nghin cu v vn ri ro t cc n c tin tin trn Th gii. ti tp trung nghin cu i vi cc d n u t xy dng cng trnh Vit Nam hin nay. Nhng ni dung c trnh by tm tt trong bi vit ny, c nhm tc gi ca ti nghin cu, phn tch, trnh by y

, ton din, c th, c kt hp gia l lun v thc tin trong bo co chi tit kt qa nghin cu ti. c bit, nhm tc gi nghin cu, p dng thnh cng ph ng php phn tch m phng (c s dng ch ng trnh ng dng hin hnh ca M) nh gi tc ng ca ri ro ti hiu qa ti chnh ca mt s d n u t sn xut xi mng, d n lc ho du Nghi Sn. Kt qa nghin cu ca ti c Hi ng nghim thu Nh n c nh gi cao ti bui bo v kt qa ti ngy 19/12/2006 v khuyn ngh p dng rng ri kt qa ti vo thc tin hin nay n c ta. Chng ti hy vng rng, bi vit s dnh c s quan tm ca cc c gi nhm thc y s hp tc trong lnh vc qun l ri ro cc d n u t xy dng cng trnh n c ta./.

12

ki n h t x y d n g s 4/ 2006