TI LIU

Thu thp v x l
d liu nh lng v nh tnh

Mc lc
Mc lc........................................................................................................................................ 2
.................................................................................................................................................... 4
Gii thiu v o lng ................................................................................................................5
Chng I. Phng php nh lng: nghin cu qua iu tra....................................................5
Cc phng php iu tra kho st.........................................................................................5
Bng hi..............................................................................................................................................5
Phng vn............................................................................................................................................6
La chn Phng php iu tra..............................................................................................6
Mc ch ca iu tra .........................................................................................................................6
Vn v chn tp hp mu................................................................................................................6
Vn ly mu iu tra ......................................................................................................................7
Vn v cu hi................................................................................................................................7
Vn ni dung...................................................................................................................................7
Vn v nh kin.............................................................................................................................8
Vn v khu t chc .......................................................................................................................8
Xy dng bng hi..................................................................................................................... 9
Cc dng cu hi..................................................................................................................... 9
Cu hi 2 la chn
Khi mt cu hi c th c hai cu tr li, chng ta gi l cu hi 2 la chn. Cu hi hai la chn
thng c s dng l dng C /Khng, ng /Sai hoc ng /Khng ng . ...........................9
Cu hi theo mc o lng...........................................................................................................10
Cu hi sng lc/phn loi.................................................................................................................11
Ni dung cu hi .................................................................................................................. 11
Cu hi c ch/c cn thit khng?....................................................................................................11
C cn t mt s cu hi?................................................................................................................11
Ngi tr li c cung cp thng tin cn thit?...............................................................................13
C cn lm r cu hi hn khng?.....................................................................................................13
Cu hi bao qut?.....................................................................................................................14
Cu hi t ra theo nh kin?...........................................................................................................14

Mt vn gp phi trong thit k cu hi na l nhng im m/thnh kin ca ring ngi thit k

c th nh hng n cch s dng t ng trong cu hi. V d, ngi thit k ng h vic cung cp
ti liu hc tp s t cu hi l:........................................................................................................14
Theo ng/b li ch ca ti liu hc tp l g?....................................................................................14
Nh vy ngi thit k ch hi v mt mt ca vn . Ngi thit k c th thu c cch nhn
khc ca ngi tr li nu ng thi hi c v nhng nhc im ca ti liu hc tp.....................14
Cc dng cu tr li............................................................................................................... 14
Dng cu tr li c cu trc...............................................................................................................15
Dng cu tr li khng c cu trc....................................................................................................16
K thut vit cu hi.............................................................................................................. 17
Cu hi c th b hiu sai i khng?..................................................................................................17
Cu hi c nhng gi nh g?...........................................................................................................17
Khung thi gian chi tit?...............................................................................................................18
Tnh c nhn trong t ng?................................................................................................................18
Cc vn khc.................................................................................................................................18
Trt t cu hi........................................................................................................................ 18
Quyt nh v trt t cu hi..............................................................................................................18
Cu hi m u..................................................................................................................................19
Cu hi nhy cm..............................................................................................................................19
Bng kim .........................................................................................................................................19
X l v phn tch d liu nh lng ....................................................................................21
Cng tc chun b d liu bao gm:.........................................................................................21
Nhp d liu......................................................................................................................................21
Kim tra chnh cc ca d liu......................................................................................................21
Nhp d liu vo my tnh.................................................................................................................21
Chuyn i d liu.............................................................................................................................22
Thng k m t...................................................................................................................... 22
Phn tch n bin.............................................................................................................................22
Chng II Cc phng php nh tnh......................................................................................24
Gii thiu................................................................................................................................ 24
M hnh nh lng...........................................................................................................................24
Nhm tp trung (Focus group)...........................................................................................................25
Phn tch d liu nh tnh: phn loi v m ha ..................................................................27
Phn loi............................................................................................................................................27
3

M s v m ha................................................................................................................................27
Ti liu tham kho:.................................................................................................................... 29
Ph lc 1: S dng Google Forms............................................................................................30

Gii thiu v o lng

o lng l qu trnh quan st v ghi nhn nhng quan st thu thp c trong qu trnh nghin cu. C
nhiu hnh thc o lng khc nhau trong nghin cu. Trong ti liu hng dn ny, chng ti xin gii
thiu hai hnh thc o lng
Chng I: Nghin cu qua iu tra, kho st bao gm xy dng v thc hin phng vn v bng hi.
Chng II: Nghin cu nh tnh cung cp tng quan v cc phng php o lng d liu khng
phi dng s
Trong c hai chng, chng ti s a ra kin thc c bn v 1) Phng php tin hnh thu thp d liu
v 2) Phng php tin hnh phn tch d liu thu c.
Chng I. Phng php nh lng: nghin cu qua iu tra
C nhiu phng php nghin cu theo hng m t. Nhng phng php ny c xy dng nhm m
t v din gii cho cu hi Ci g. Nhng nghin cu ny xem xt cc c nhn, phng php hoc ti liu
vi mc ch m t, so snh, i chiu, phn loi, phn tch v din gii nhng i tng, s kin cu
thnh cc phn cc nhau ca nghin cu.
Thng thng, cc iu tra kho st thu thp thng tin ti mt thi im nht nh vi mc ch m t bn
cht ca nhng hon cnh hin c, hoc xc nh cc tiu chun so snh cc hon cnh hin c, hoc
xc nh mi quan h tn ti gia cc s kin c th.
iu tra kho st l mt trong nhng phn quan trng ca o lng trong cng tc nghin cu x hi.
Phm vi ca iu tra rt rng, bao gm cc quy trnh nh gi c t cu hi cho ngi c hi. Mt
iu tra kho st c th l mt bng hi ngn trn giy hoc mt cuc phng vn chuyn su.
Chng ta s bt u tm hiu cc phng php iu tra kho st khc nhau. Nhng phng php ny s
b c th chia thnh hai loi ln: Bng hi v Phng vn. Tip theo, chng ta s tm hiu lm sao la
chn c phng php iu tra ph hp vi iu kin hin c. Sau khi la chn c phng php iu
tra, chng ta s phi xy dng ni dung ca cuc iu tra kho st.
Cc phng php iu tra kho st
iu tra kho st c th chia thnh hai loi ln: Bng hi v Phng vn. Bng hi thng l danh sch
cc cu hi trn giy, ngi tham gia iu tra s in. Phng vn c in bi ngi phng vn da trn
thng tin cung cp t ngi tham gia phng vn.
Di y, chng ta s tm hiu v cc loi bng hi v phng vn, vi lu rng s pht trin nhanh
chng ca cng ngh thng tin c th thay i phng thc iu tra kho st.
Bng hi

Mt dng bng hi l phiu kho st c gi qua email. Phng php ny c rt nhiu im mnh: chi
ph thc hin khng cao, chng ta c th gi cng mt ni dung hi cho mt s lng ln ngi tham gia.
Phng php ny cho php ngi tham gia c th hon thnh bng hi khi c thi gian thun tin. Tuy
nhin, phng php ny cng c mt s im yu. T l phn hi thu thp t phiu kho st gi qua
email thng thp v phiu kho st dng ny khng phi l la chn ti u cho nhng cu hi yu cu
nhiu thng tin chi tit di dng vit.
5

Loi th hai l Bng hi iu tra nhm c gim st. Mt nhm nhng ngi tham gia c tp trung li
v c yu cu tr li mt b cu hi. Thng thng, thun tin, vic thc hin bng hi c thc
hin theo tng nhm. Ngi nghin cu c th a bng hi cho nhng c nhn c mt ti v m
bo c c t l phn hi cao. Nu ngi tham gia iu tra khng hiu ngha ca cu hi, h c th yu
cu gii thch ngay lp tc. Ngoi ra, a im iu tra thng l t chc, c quan (v d trong mt cng
ty hay doanh nghip); iu ny rt d tp trung thnh mt nhm kho st..
im khc nhau gia bng hi iu tra nhm c gim st v phng vn nhm hoc nhm chuyn su?
Vi bng hi iu tra nhm c gim st, mi ngi tham gia c cung cp mt bng cu hi v c
yu cu in thng tin ngay ti a im tin hnh iu tra. Mi ngi tham gia s hon thnh bng cu
hi. Vi phng vn nhm hoc nhm chuyn su, ngi phng vn s iu khin bui phng vn. Mi
ngi lm vic theo nhm, nghe nhn xt ca nhng ngi khc v tr li cu hi. Mt ngi s ghi bin
bn cho c nhm Ngi c phng vn khng t hon thnh cu hi phng vn.
Phng vn

Phng vn l mt hnh thc nghin cu c tnh cht c nhn hn nhiu so vi bng hi. Trong phng vn
c nhn, ngi phng vn lm vic trc tip vi ngi c phng vn. Khng ging nh phiu iu tra
gi qua email, ngi phng vn s c c hi c t nhng cu hi tip theo. V, phng vn thng d
thc hin hn cho ngi c phng vn , c bit trong trng hp thng tin cn thu thp l quan im
hay nhn nh. Phng vn c th tn nhiu thi gian v cn nhiu ngun lc. Ngi phng vn c coi
l mt phn ca cng c o lng v phi c o to v cch i ph vi nhng s vic bt ng.
La chn Phng php iu tra
La chn hnh thc bn s dng tin hnh iu tra l mt trong nhng quyt nh quan trng nht. S
c mt s quy tc n gin bn i ti quyt nh bn phi s dng chnh kh nng nh gi ca mnh
cn nhc nhng im mnh, im yu ca cc hnh thc iu tra khc nhau.
Mc ch ca iu tra

u tin, mc ch chung ca mt cuc iu tra phi c din gii thnh mt mc tiu c th. Nu
chng ta mun tm hiu vic gio vin dy hc ti cc trng nh th no, chng ta s xc nh: chng ta
mun m t chi tit cc phng php ging dy gio vin s dng trn lp. Giai on tip theo ca lp k
hoch l vic xc nh v nhm cc ch ph tr lin quan ti mc ch ch o. Trong v d trn, cc
ch ph tr c th l: cc phng php ging dy khc nhau, cc mn hc gio vin ang ging dy,
Khi xc nh c chi tit, cn phi cn nhc la chn hnh thc ph hp nht thu thp cc thng
tin (phng vn vi mt s gio vin, phiu kho st gi qua email gi ti mt s trng c th,)
Vn v chn tp hp mu

Vn u tin cn cn nhc l chn tp hp mu v lm th no tip cn cc tp hp mu.

Liu c th tp hp thng tin ca cc mu iu tra khng?
Vi mt s mu, bn c danh sch y nhng nhm, n v s c ly mu. Vi mt s nhm khc,
rt kh thnh lp danh sch tp hp mu.
Liu cc mu ny c hp tc khng?
Nhng ngi nghin cu v vn nhp c s gp vn kh khn v phng php lun. H thng cn
phi ni chuyn vi dn nhp c khng c h s hoc nhng ngi c kh nng nhn din c cc c
nhn khc. Ti sao chng ta cn s hp tc t nhng ngi tham gia ny? Mc d ngi nghin cu
khng c ch nh, nhng ngi tham gia iu tra vn c nguy c gp rc ri v mt php l nu thng
tin h tit l ti c chnh quyn. Vn tng t c th xy ra vi bt k mt nhm i tng c lin
quan ti cc hot ng bt hp php hoc khng cng khai.
6

Vn ly mu iu tra

Mu iu tra l nhm thc t bn s phi lin h lm vic di hnh thc no . C mt vi vn quan

trng v ly mu iu tra bn cn cn nhc khi thc hin nghin cu iu tra.
Nhng s liu hin c?
Nhng thng tin no bn c t mu iu tra? Bn c bit a ch, s in thoi hin nay ca h? Danh
sch lin lc ca bn c cp nht?
Nhng ngi tham gia iu tra c th tip cn c?
C th xc nh c v tr ca nhng ngi tham gia iu tra khng? Mt s ngi rt bn rn. Mt s
phi i cng tc rt nhiu. Mt s khc phi lm vic ca m. Ngay c khi bn c a ch v s in thoi
lin lc chnh xc, bn vn c th khng tip cn hoc lin lc vi nhm mu iu tra ca bn.
Liu t l phn hi c phi l mt vn ?
Mc d bn c th gii quyt c tt c cc vn v ngi tham gia v mu iu tra, bn vn phi i
mt vi vn v t l phn hi. Mt s ngi tham gia iu tra s t chi tr li. Mt s khc c s quan
tm nhng khng c thi gian gi bng tr li ng hn. Mt s c th tht lc bng hi hoc qun
mt lch hn phng vn. T l phn hi thp l mt trong nhng vn kh nht trong nghin cu iu tra.
Vn v cu hi

i khi ni dung bn mun hi ngi tham gia s quyt nh vic la chn hnh thc iu tra.

Nhng dng cu hi c th s dng?

Bn s hi nhng cu hi mang tnh cht c nhn? Bn c cn nhiu thng tin chi tit t cu tr li? Bn
c th d on dng phn hi ph bin hoc quan trng nht v xy dng nhng cu hi ng hp l?
Cu hi c phc tp?
i khi, bn nghin cu mt i tng, ch phc tp. Nhng cu hi bn s dng s c nhiu phn
khc nhau. Bn c th cn phi chia thnh nhng cu hi ph.
C nn s dng nhng cu hi di?
Nu ch kho st ca bn phc tp, bn nn cung cp cho ngi tham gia mt s thng tin c bn cho
cu hi. Bn c ngh rng ngi tham gia kho st c th ngi lu trong mt cuc phng vn qua in
thoi t cu hi?
C nn s dng cu tr li di (c nhiu p n tr li) khng? Nu bn hi v nhng thit b my
tnh ngi tham gia s dng, bn nn a ra mt danh sch tr li di ( CD-ROM, a mm, chut,
chut cm ng, modem, kt ni mng, loa ngoi, v.v). Hin nhin, rt kh c th hi loi cu hi ny
vi phng vn ngn qua in thoi.
Vn ni dung

Ni dung nghin cu ca bn cng c th pht sinh nhiu kh khn cho cc hnh thc iu tra bn s dng.
Ngi tham gia c cn phi bit v vn iu tra?
Nu ngi tham gia khng theo di thng tin (v d nh c bo, xem thi s, hoc ni chuyn), h c
th s khng bit v vn m bn mun hi h.
7

Ngi tham gia c cn phi tham kho cc ghi chp, ti liu?

Ngay c khi ngi tham gia hiu cu hi ca bn, bn vn nn cho php h kim tra li cc thng tin
c c cu tr li chnh xc. V d, nu bn hi h tiu bao nhiu tin cho thc phm trong thng trc,
h c th s cn xem li ghi chp, giy t v th tn dng, sc c nhn.
Vn v nh kin

Chng ta tin hnh nghin cu vi nhng thnh kin, nh kin ca ring mnh. i khi, nhng nh kin
ny s t gy kh khn nu c phng php iu tra ph hp.
Liu c trnh c nhng mong mun x hi?
Nhn chung, ngi tham gia mun c hnh nh p trong mt ngi khc. Khng ai trong chng ta
mun trng nh th khng bit cu tr li. Chng ta khng mun ni bt k mt iu g c th gy bi
ri, ngng ngp. Nu bn a ra nhng cu hi c th khin ngi tham gia ri vo nhng hon cnh
nh vy, h c th s khng ni tht, hoc h s xoay cu tr li c c mt ci nhn tt hn. Vn
ny thng xy ra nhiu hn vi trng hp phng vn khi no mi ngi i din vi nhau hoc
phng vn trc tip qua in thoi.
Liu c th khng ch c s bin tu v lm sai lch thng tin ca ngi phng vn?
Ngi phng vn cng c th lm sai lch bui phng vn. H c th s khng hi nhng cu hi khin
h khng thoi mi. H c th khng chu lng nghe kin ca ngi tr li phng vn vi nhng ch
h c quan im vng chc. H c th s cho rng mnh bit ngi tr li cu hi th no da
trn nhng cu tr li trc , mc d iu ny khng hn ng.
Vn v khu t chc

Cui cng, bn cn phi cn nhc ti tnh kh thi ca phng php iu tra nh gi cho nghin cu ca
bn.
Phng tin
Bn c cc phng tin (hoc c php s dng) tin hnh v iu hnh vic nghin cu ca
mnh? i vi phng vn qua in thoi, bn c y cc phng tin trang b cho vic iu tra qua
in thoi? i vi phng vn nhm chuyn su, bn c mt cn phng ph hp t chc phng vn
cho c nhm? Bn c phng tin cn thit ghi m v ghi chp cc cu tr li?
Thi gian
Mt s hnh thc nh gi iu tra s cn nhiu thi gian hn so vi cc hnh thc khc. Bn c cn cu
tr li ngay? Bn d tr thi gian gi bng hi iu tra qua th v gi in theo di, v nhn li
cu tr li iu tra qua th? Bn c thi gian thc hin s lng phng vn c nhn cn thit
nh gi?
Nhn lc
Cc hnh thc iu tra khc nhau s c nhng yu cu khc nhau v nhn lc. Phng vn s cn ngi t
vn c o to bi bn v nng ng. iu tra theo nhm c gim st cn cn b iu tra c o to
v iu khin nhm. Mt s nghin cu trong lnh vc k thut s cn ngi phng vn c chuyn mn
mt mc no .

Hin nhin, c rt nhiu vn cn cn nhc khi bn la chn hnh thc iu tra kho st cho nghin cu
ca mnh. V khng c phng php n gin v r rng no a ra quyt nh la chn cho nhiu
trng hp. Khng h c phng php no l tt nht. Phng php no cng c nhng nhn xt ph
bnh. Hai nh nghin cu c th la chn cc phng php iu tra hon ton khc nhau vi nhng vn
nghin cu ging nhau. Nhng nu bn la chn mt phng php khng hp l hoc khng ph hp
vi hon cnh, bn s ph hng nghin cu ca mnh ngay trc khi bn bt u thit k cng c hay cu
hi iu tra.

Xy dng bng hi
Xy dng bng hi l mt ngh thut i hi phi c nhiu suy xt quyt nh v ni dung, t ng, hnh
th, th t Cc suy xt ny c nh hng quyt nh n ton b nghin cu.
Vit cu hi lin quan n:
-

quyt nh mc ch, phm vi v ni dung cu hi

chn dng cu tr li s dng th thu thp thng tin t ngi tr li

s dng t ng khin cho vn tr nn th v

Sau khi vit xong cu hi, cn xem xt nn t chng u cho hp l.

Sau y ti liu s cp n mt s cu hi c cu trc c th s dng trong nghin cu.
Bng hi c s dng rng ri v l mt cng c hu ch th thu thp thng tin, cung cp d liu theo
cu trc c sn; d liu c th kim sot c m khng cn s c mt ca ngi nghin cu; d liu
r rng, thun tin cho cng tc phn tch. Tuy nhin, cng cn c thi gian xy dng, th nghim v
hon chnh bng hi; d liu thu c cn n gin v phm vi hn ch, t linh hot trong cu tr li.

Cc dng cu hi
Cu hi 2 la chn
Khi mt cu hi c th c hai cu tr li, chng ta gi l cu hi 2 la chn. Cu hi hai la chn
thng c s dng l dng C /Khng, ng /Sai hoc ng /Khng ng .

ng, b tham gia vo chng trnh tp hun v Phng php ging dy ca VVOB vi vai
tr?
1. L thnh vin Nhm nng ct phng php v tham gia vo qu trnh trnh xy dng
m un Dy hc da trn gii quyt vn v Hc theo gc
c
khng
2. L ngi t chc cc kha tp hun nhn rng (l tp hun vin) v mt trong cc m
un phng php ging dy cho ng nghip v/hoc cho sinh vin.
c
khng

Cu hi theo mc o lng

Cu hi c th c phn loi theo mc lng.

Cu hi khng cn sp xp theo th t, v d nh cu hi v ngh nghip. Con s t cnh mi tn
ngh nghip khng c ngha v mt th t ln b, ngi tr li c th ty chn l 2 hay 1.
Bn l:
1. Hiu trng
2. Gio vin
Cu hi cn sp xp theo th t: ngi tr li s sp xp th t cc cu tr li:

ngha ca cc thnh phn trong Chng trnh pht trin/bi dng chuyn
mn v Phng php ging dy. Sp xp th t t c ngha nht n t c Th t
ngha nht. (Thnh phn c ngha nht xp th nht: s 1)
Tham vn gia chuyn gia trong nc v ng, b
Cc hi tho gii thiu m un
Tp hun cho ng nghip
Tp hun cho sinh vin
Hc qua lm/thc hnh (thit k k hoch bi hc, p dng phng php ging dy
mi vo lp hc)
Hc t ng nghip
Ti liu tp hun
a CD vi ngun ti nguyn
Ngi tr li bng hi s sp xp th t cc thnh phn t 1 n 8 (Thnh phn c ngha nht xp s 1).
Ch : phn ny cn c gii thch r cho ngi tr li h c th sp xp th t cho ng.
Cu hi khng lin tc/cu hi theo thang Likert

kin

Hon ton ng

Khng c

ng

1. Sinh vin/hc sinh khm ph kin thc mi qua vic

tm kim cch gii quyt vn

2. Sinh vin/hc sinh c th lm c nhiu hn c

nhng mong i ca gio vin.

Khng ng

Mc ng ca ng, b vi cc kin sau?

Hon ton khng ng

Cu hi theo thang Likert thng dng c 5, 7 hoc 9 la chn.

10

3. Gio vin phi gim st sinh vin/hc sinh cn thn

nu khng cc em c th mc li.
4. Nhn din/xc nh vn l mt bc rt quan
trng trong qu trnh p dng PP Dy hc da trn
gii quyt vn .
5. Sinh vin/hc sinh nn nh hng ngun thng tin

v t tm hiu gii quyt vn .

Cu hi sng lc/phn loi

Cu hi sng lc l cu hi xc nh xem ngi tr li c trnh hoc kinh nghim tr li bng

hi hay khng.

ng, b tham gia vo chng trnh tp hun v Phng php ging dy ca VVOB vi vai
tr?
Tham d cc kha tp hun nhn rng (l hc vin) ca t nht mt trong cc m un
phng php ging dy
v Dy hc da trn gii quyt vn (=> cu hi 14-15; 16-18 A)
v Hc theo gc (=> cu hi 14-15; 16-18 B)
C th c mt s cu hi sng lc cng mt lc hng dn ngi tr li c cu tr li chnh xc cho
cc cu hi tip theo. Mt s lu khi s dng cc cu hi sng lc:
-

Trnh c nhiu hn 3 mc trong mt cu hi

Nhiu mc trong cu hi c th khin ngi tr li khng tip tc tr li cc cu hi tip theo.

Ni dung cu hi
Cu hi trong bng hi cn th hin ng ni dung cn thu thp. Sau y l mt s cu hi v ni dung
ngi xy dng bng hi cn lu .
Cu hi c ch/c cn thit khng?

Kim tra xem liu c cn hi cu hi ny khng v chi tit cn phi c l g.

Vd.

C cn thit phi hi tui ca mi em hay ch cn s lng tr di 16 tui?

C cn hi thu nhp ca ngi tr li bng hi hay bn ch cn c lng thu nhp?

C cn t mt s cu hi?

y l vn thng gp v cu hi c hai . Nn tch cu hi sau y thnh hai cu ring bit. C th

pht hin ra vn vi cu hi 2 bng cch tm s kt hp trong cu hi (t v).

11

Thng xuyn p dng

Tnh thong p dng

dngHim khi

p
1. Hc theo gc v thc hnh hc qua gii quyt vn

Cha bao gi p dng

ng, b t chc cho sinh vin ...

Mt l do na phi hi nhiu cu hi l cu hi a ra cha ph c ht cc kh nng c th. V d

nu hi v s tham gia trong cc kha bi dng nng cao nng lc khc:

1. ng, b c tham d cc chng trnh pht trin/bi dng chuyn mn v phng

php ging dy khc khng?
1. Ti tham d cc kha tp hun u vo, kha tp hun v hi tho v phng php
ging dy khc ngoi cc kha tp hun ca VVOB.
c
Nu cu tr li l c, ngh ng, b in thng tin cc kha tp hun, hi tho vo bng sau
Tn kha tp hun/hi tho

n v t chc

khng
2. Ti thc hin nghin cu v phng php ging dy.
c
nu c, ngh ng, b nu tn ti nghin cu: .......................................................
.......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
khng
3. Ti l mt thnh vin ca cng ng mng c lin quan n phng php ging dy nh
cc din n trn mng, blog, website
c
12

 khng
i khi cn phi hi thm mt s cu hi v ch mt cu hi khng th cho cu tr li y . V d nu
ch hi v thi i vi vic ng dng CNTT trong dy hc th liu chng ta c a ra kt lun c
khng khi m chng ta khng c thng tin v thi ca h i vi vic hc tp ni chung?
i khi cn hi thm mt s cu hi khc v cu hi chnh khng th quyt nh mc c th ca thi
v nim tin ca ngi tr li. V d nu hi xem h c s dng ti liu tp hun c cung cp hay
khng, c th hi thm v mc ch s dng

ng, b s s dng ti liu tp hun v PP Dy hc da trn

gii quyt vn v Hc theo gc cho nhng mc ch sau?
1. T hc
2. Tp hun cho ng nghip
3. Tp hun cho sinh vin
4. p dng vo hot ng ging dy trn lp
5. Mc ch khc
Nu r:...
6. H tr sinh vin trong thi gian thc tp.

Khng

Ngi tr li cho bit h ng h iu g. Tuy nhin, mc ng h s thuyt phc hn nu c thm thng

tin v hnh vi ca ngi tr li thuyt phc v mc ng h .
Ngi tr li c cung cp thng tin cn thit?

Kim tra li tng cu hi xem liu cung cp thng tin cho ngi tr li cu hi. V d, nu mun
hi xem ngi tr li c phi l thnh vin nhm nng ct ca VVOB. Ngi tr li s khng th tr li
cu hi ny nu h khng bit g v nhm nng ct ca VVOB.
C cn lm r cu hi hn khng?

i khi cu hi t ra li qu chung chung nn gp kh trong khu phn tch thng tin . V d, mun tm
hiu kin v mt hi tho hoc mt kha tp hun, cu hi c th l:
ng/b c hi lng v hi tho/kha tp hun?
trn thang o t "Khng mt cht no" n "Rt hi lng"

1. Liu kha tp hun ny c cn thit?

2. Liu cc hiu trng c ng h kha tp hun ny?

3. Liu kha tp hun c ng vi nhng m t trc v

n?

Rt hiu qu

Hiu qu

Hiu qu mt s phn

1. Hot ng/Suy ngh trc v sau kha tp hun:

Khng hiu qu

Nhng ngha ng sau ca cu tr li l g? Thay vo , cn t cu hi c th nh sau:

13

4. xc nh c ng i tng hc vin cha?

5. Liu hc vin c th p dng ngay nhng kin thc v k
nng va hc c vo gi dy ca h?
6. Sau khi tham gia kha tp hun ny, liu phn ln cc hc
vin c th c c cc kin thc v k nng cn thit
khng?
7. ng, b c gii thiu kha tp hun ny vi ngi khc
khng?

Cu hi bao qut?

Mt khc, cu hi cng c th qu hp. V d cu hi yu cu lit k cc chng trnh TV yu thch trong

tun qua. Cu tr li s rt khc so vi cu hi: ng/b thch chng trnh no trong nm qua. C th
chng trnh h thng khng thch nhng tun va qua li c phn hay, hoc trong tun qua chng
trnh yu thch ca h li b chng trnh khc th ch.
Cu hi t ra theo nh kin?
Mt vn gp phi trong thit k cu hi na l nhng im m/thnh kin ca ring ngi thit k c th nh
hng n cch s dng t ng trong cu hi. V d, ngi thit k ng h vic cung cp ti liu hc tp s
t cu hi l:
Theo ng/b li ch ca ti liu hc tp l g?
Nh vy ngi thit k ch hi v mt mt ca vn . Ngi thit k c th thu c cch nhn khc ca ngi tr
li nu ng thi hi c v nhng nhc im ca ti liu hc tp.

Liu ngi tr li cu hi c tr li mt cch trung thc?

i vi mi cu hi trong bng hi, hy t hi xem ngi tr li s c nhng kh khn no tr li cc cu
hi mt cch trung thc. Nu c mt s l do h khng th tr li trung thc cn vit li cu hi. V d, mt
s ngi rt nhy cm vi cc cu hi v tui tc v thu nhp chnh xc. Trong trng hp ny, c th h
chn trong khong (v d, gia 30 v 40 tui, t $ 50.000 n $ 100.000 thu nhp hng nm).
Nu cn tm hiu kin nh gi ca ngi tr li v ti liu hc tp c cung cp, c th hi xem h c
sn sng mua ti liu hay khng.

B cng c CNTT cho DHTC c phn phi min ph cho cc trng H/CSP l i tc
ca VVOB. VVOB c k hoch cung cp b cng c ny cho cc t chc, c nhn hot
ng trong lnh vc gio dc. Nu ng/b thy b cng c ny c by bn trong hiu
sch, ng/b c mua b cng c ny khng? (gi ca b sch + a CD l 80.000 ng)
c, s tr ton b s tin
c, nhng ch mt phn
khng

Cc dng cu tr li
Cc dng cu tr li l cch thu thp thng tin t ngi tr li. Hy bt u bng cch phn bit gia dng
cu tr li c cu trc (structured) v dng cu tr li khng c cu trc (unstructured).

14

Dng cu tr li c cu trc

Dng cu tr li c cu trc gip ngi tr li d tr li cc cu hi v gip cc nh nghin cu d thu

thp v tm tt cc cu tr li. Tuy nhin, nh dng ny cng c th hi p buc i vi ngi tr li v
hn ch kh nng ca nh nghin cu hiu thc s ca ngi tr li cu hi. C rt nhiu dng cu
tr li khc nhau vi nhng u v nhc im ring. Sau y s l mt s dng thng gp:
in vo ch trng: mt dng cu tr li n gin nht l in vo ch trng. Ch trng c th c s
dng cho nhiu dng cu tr li khc nhau. V d:
Xin vui lng in gii tnh:
_____ Nam
_____ N
Vi cu hi ny, ngi tr li c th nh du (x) hoc (v) vo trc cu tr li ca mnh. y cng l v
d cho dng cu hi c 2 tr li v n ch c hai cch tr li. V d khc v cu hi c 2 tr li l cu
hi ng/Sai hoc cu hi C/Khng.
Ngi tr li vit mt ch s vo mi ch trng hay nh du (x) vo trng nh v d sau:
Hy nh du vo b phn my tnh m ng/b s dng nhiu nht:
Modem
My in
a CD-dom
My scan
Ch : trong v d ny ngi tr li c th chn nhiu hn 1 p n tr li. Dng cu hi chn bng cch
nh du (x) ny thng c dng khi cho php ngi tr li c th la chn nhiu hn 1 p n tr li.
i khi dng cu hi ny c gi l cu hi nhiu la chn. Cn lu khi thc hin phn tch d liu t
cu hi nhiu la chn v ngi tr li c th chn bt k p n no, ngi phn tch cn coi mi p n
l mt bin ring bit.
V d trn cng l mt v d cho dng cu hi bng kim (check list). Khi s dng bng kim, cn phi
lu cc cu hi sau:
-

lit k cc la chn c th cha?

Bng kim c di hp l?

T ng r rng (khng thin v, nh kin)?

Hnh thc p n d dng, thng nht?

Bng kim c th cha c ht cc thng tin cn c. Nn ngi tr li b sung thm thng tin (cc
kin khc).
i khi ngi tr li c yu cu chn mt cu tr li.
15

1. Dy hc da trn gii quyt vn

2. Hc theo gc
3. Lng ghp CNTT cho DHTC

Thng xuyn p dng

Tnh thong p dng

p dng
Him khi

Cha bao gi p dng

Mc p dng cc phng php sau vo thc t ging

dy:

Ch : ch chn mt la chn cho mi cu hi. Nguyn tc hng u l bn yu cu mt ngi no

khoanh trn mt mc hoc bm vo mt nt khi bn ch mun h chn mt p n. Dng cu hi mt la
chn ny ngc li vi cu hi nhiu la chn c m t trn.
Dng cu tr li khng c cu trc

C nhiu dng cu tr li c cu trc, tuy nhin ch c mt s t cc nh dng cu tr li khng c cu

trc. Dng cu tr li khng c cu trc l g? Ni chung, n l nhng t/cu vit. Nu ngi tr li phiu
(hoc ngi c phng vn) vit ra cc t/cu th l dng cu tr li khng c cu trc. Dng cu tr
li khng c cu trc c th ch l nhng cu nhn xt ngn hay bn ghi chp li mt cuc phng vn.
Mt bng hi ngn thng c mt hoc mt s cu hi yu cu ngi tr li vit thng tin vo.

ng/b c tham d cc chng trnh pht trin/bi dng chuyn mn v phng php
ging dy khc khng?
Ti tham d cc kha tp hun u vo, kha tp hun v hi tho v phng php
ging dy khc ngoi cc kha tp hun ca VVOB.
c
Nu cu tr li l c, ngh ng, b in thng tin cc kha tp hun, hi tho vo bng sau
Tn kha tp hun/hi tho

n v t chc

16

 khng
Cn c hng dn c th v c lng ch trng cho ngi tr li vit thng tin vo.
V d:

Cm n ng, b dnh thi gian tr li cc cu hi trn. Xin vui lng chia s vi chng
ti cc nhn xt/ kin ca ng, b v cc cu hi trn.

Bn ghi chp (transcripts) c s khc bit so vi vic vit thng tin nh m t trn. Ngi ghi chp
phi quyt nh xem s ghi li tt c cc t ng hay ch ghi li nhng chnh, li ni chnhTrong bn
ghi chp chi tit, cng cn phn bit ngi phng vn, ngi tr li v c quy nh cho vic a thm
nhn xt ca ngi ghi chp v bui phng vn: suy ngh ca ngi phng vn(xem Chng II).

K thut vit cu hi
Mt trong nhng kh khn ln nht trong vic vit cc cu hi kho st l tm c t ng chnh xc. Ch
cn dng t ng khc i mt cht cng c th khin ngi tr li kh hiu hoc hiu sai. Sau y l mt
s cu hi kim tra li cch din t cc cu hi kho st:
Cu hi c th b hiu sai i khng?

Ngi tin hnh kho st cn lu i vi cc cu hi kh hiu hoc d b hiu sai. V d, cu hi v

quc tch (nationality), cu hi ny c th cha r rng (mt ngi t Malaysia s tr li rng anh ta l
ngi Malaysia, chu hay Thi Bnh Dng?). Hoc, cu hi v tnh trng hn nhn: lp gia nh
hay cha lp gia nh? chi tit hn c th l: ga ph, ly d,
Ngoi ra cn c mt s t ng a ngha. V d nh cu hi v vic ng dng CNTT trong dy hc: CNTT
c ngha l my tnh, TV, i hay internet
Cu hi c nhng gi nh g?

i khi chng ta khng xem xt cu hi t gc ca ngi tr li hay nhng gi nh ng sau cu hi.

V d khi hi xem ngi tr li c phi l thnh vin nhm nng ct hay khng, bn mc nh l ngi
17

tr li bit nhm nng ct l g v nhng ngi tr li ngh l h l thnh vin nhm nng ct. Trong
trng hp ny, nn s dng cu hi sng lc trc xem liu gi nh ny c ng hay khng.
Khung thi gian chi tit?

Khi s dng cu hi c khung thi gian cn ch r lng thi gian.

V d:

Trong hc k trc (6 thng) bn c thng xuyn s dng my tnh?

t nht mt ln/ngy

t nht mt ln/tun nhng khng phi ngy no cng s dng

t nht mt ln/thng nhng khng phi tun no cng s dng

t hn 1 ln/thng

Khng s dng

Tnh c nhn trong t ng?

Ch cn thay i mt vi t, cu hi c th thay i t mang tnh khch quan sang ch quan. Hy xem xt

3 cu hi sau hi v s hi lng vi cng vic:
Cu 1: ng/b c hi lng vi iu kin lm vic trong trng (ni ng/b lm vic) khng?
Cu 2: ng/b c cm thy hi lng vi iu kin lm vic trong trng (ni ng/b lm vic) khng?
Cu 3: C nhn ng/b c hi lng vi iu kin lm vic trong trng (ni ng/b lm vic) khng?
Cu hi 1 mang tnh khch quan. Cu 2 c t cm thy, Cu 3 c t c nhn.
Lu : cu hi phi ph hp vi mc yu cu ca cuc iu tra.
Cc vn khc

Cc sc thi ca ngn ng s lun gy kh khn cho ngi thit k cu hi. Sau y l mt s im khc
cn lu :
-

Cu hi c cha cc thut ng kh hiu hoc khng r rng khng?

Cu hi lm r phng n tr li cha?
T ng trn tra cha?
T ng c mang thnh kin?

Trt t cu hi
Quyt nh v trt t cu hi

Mt trong nhng nhim v kh khn nht i vi ngi thit k phiu kho st l vic sp xp trt t cc
cu hi. Ch no gii thiu trc, ch no gii thiu sau? Nu cu hi quan trng nht cui
cng, th c th ngi tr li qu mt. Nu trn th c th h li cha sn sng (c bit l vi cu
hi kh hoc cu hi t nh). Kh c th gii quyt vn ny, ngi thit k cn c cc suy xt ph hp.
Cn lu n cc cu hi sau:
-

Cu tr li c b nh hng bi cc cu hi trc khng?

Cu hi t y c qu sm hoc qu mun thu ht s ch ?

Cu hi c thu ht c s ch khng?
18

V d: Vi cu hi v vic s dng my tnh trong hot ng ging dy, u tin nn t cu hi v k

nng s dng my tnh.
nh gi tc ng ca hot ng nng cao nng lc, ngi ta quan tm n s thay i v kin thc,
k nng, thi v thc hnh ca ngi tr li (hc vin). Nn hi v kin thc v thi ca ngi
tr li trc khi hi h v vic thc hnh.
Cu hi m u

n tng u tin cng rt quan trng trong cng tc kho st. Cc cu hi u tin s quyt nh n kt
qu cuc iu tra, v c th gip ngi tr li cm thy thoi mi. V vy, cc cu hi m u nn l
nhng cu hi d tr li hoc cu hi mang tnh m t n gin khuyn khch ngi tr li tip tc.
Khng nn bt u cuc kho st vi nhng cu hi nhy cm hoc cu hi mang tnh e da.
Cu hi nhy cm

Nhiu nghin cu x hi cn hi v cc vn kh hoc khng thoi mi tr li. Trc khi t cu hi

nh vy, nn c gng xy dng nim tin v mi quan h vi ngi tr li. Thng thng, trc nhng
cu hi nhy cm cn c nhng cu hi khi ng d tr li. Tuy nhin, cn m bo cc vn nhy
cm khng c cp n mt cch t ngt v phi c lin h vi cc phn cn li ca bng hi. Cng
nn c cu chuyn tip gia cc phn ngi tr li bit v phn tip theo. V d, c th c li dn nh
sau:
Trong phn tip theo ca bng hi ny, chng ti mun hi ng/b v mi quan h c nhn ca ng/b.
ng/b c th khng tr li bt k cu hi no m ng/b thy khng thoi mi tr li.
Bng kim

C rt nhiu ca quy tc trong vic thit k bng hi. Di y l mt danh sch kim tra mt s vn
quan trng nht. Bn c th s dng bng kim ny kim tra li bng hi:
bt u bng nhng cu hi d tr li
t nhng cu hi kh gn cui
khng nn m u bng hi vi mt cu hi m
vi cc mc lch s, hy theo th t thi gian
mi ln ch hi mt ch
nn dng t dn nu mun thay i ch
gim nguy c tr li ng nht mt t trn xung di

Quy tc vng
Bn ang lm nh hng n cuc sng ca ngi tr li bng hi. Bn ang yu cu thi gian ca h, s
ch ca h, s tin tng ca h, v c thng tin c nhn. V vy, bn nn lun lun ghi nh cc quy tc
"vng" ca nghin cu kho st cng nh trong cuc sng: Hy i x vi ngi tr li nh bn mun h
i x vi bn.
19

C th, bn nn:
-

u tin nn cm n ngi tr li v hp tc tr li bng hi

Bng hi nn ngn gn -- ch gm nhng g cn thit

Cn hiu cc nhu cu ca ngi tr li

Ch n nhng du hiu khng thoi mi ca ngi tr li

Cui cng nn cm n ngi tr li v hp tc tr li bng hi

Thng bo vi ngi tr li rng h s c nhn bn sao kt qu ca cuc kho st.

20

X l v phn tch d liu nh lng

Cng tc chun b d liu bao gm:

kim tra hoc nhp d liu;

kim tra chnh xc ca cc d liu;

nhp d liu vo my tnh;

chuyn i d liu.

Nhp d liu

D liu c th ly t cc ngun khc nhau ti cc thi im khc nhau:

-

Cu tr li kho st qua th
V d: nh gi kha tp hun bng hnh thc Google Forms v gi qua email

D liu phng vn c m ha

D liu kim tra trc v kim tra sau

V d: nh gi tc ng ca s dng Bn t duy trong Tm l hc

D liu thu c qua quan st

Cn xy dng quy trnh nhp thng tin v theo di cho n khi c th tin hnh phn tch d liu. Thng
thng cn xy dng c s d liu c th xem xt d liu no c, d liu no cn thiu. D liu u
vo trc tuyn nh Google Forms cho php ngi s dng d dng theo di cc d liu c nhp vo
v thc hin cc phn tch d liu n gin.
Kim tra chnh cc ca d liu

Cn phi kim tra chnh xc ca d liu ngay khi nhn d liu. Trong mt s trng hp vic kim tra
chnh xc mt cch kp thi s cho php quay tr li mu lm r vn hoc li mc phi. Cc cu
hi sau h tr vic sng lc d liu ban u:

Cc cu tr li c r rng/c th c c khng?

Tt c cc cu hi quan trng c tr li?

Tt c cc cu hi c tr li y ?

Cung cp cc thng tin v ng cnh c lin quan (d liu, thi gian, a im, ngi tin
hnh)?

Nhp d liu vo my tnh

C nhiu cch nhp d liu vo my tnh phn tch. C l cch d nht l nh my d liu mt
cch chnh xc. Cn kim tra li cc d liu c nhp vo nhiu ln m bo chnh xc.

21

Vi Google Forms, nguy c nhp sai d liu c loi b v ngay sau khi ngi tr li bm vo nt
"Gi" (np/hon thnh), bng hin th cc cu tr li s c a ra ngay trong chng trnh.
Chuyn i d liu

Khi cc d liu c nhp vo th cn phi chuyn i cc d liu th thnh cc bin c th dng

phn tch.C nhiu cch bin i d liu. Mt s cch bin i ph bin nh gii quyt cc gi tr b
thiu, tm tng s im, chia tch cc hng mc.
Nu s dng Google Forms, khng cn chuyn i cc d liu th thnh cc bin. Ngay sau khi d liu
c thu thp, Google Forms c th cung cp cc bn tm tt v phn tch n gin.

Thng k m t
S liu thng k m t c s dng m t cc c im c bn ca d liu, cung cp bn tm tt n
gin v mu v cc php o. Vi phn tch ha n gin, thng k m t l c s ca hu ht cc phn
tch nh lng. Thng k m t c s dng m t d liu: d liu l g v cho bit iu g.
Thng k m t c s dng trnh by mt m t nh lng theo mu. C th c rt nhiu php o
hoc c nhiu mu (nhiu ngi). Thng k m t gip n gin ha mt lng ln d liu mt cch hp
l. Mi thng k m t gip lm gim d liu mt cch ng k bng cch cung cp mt bn tm tt n
gin.
Khi m t mt tp hp ln cc quan st vi mt ch s duy nht, c nguy c b sai lch d liu gc hoc
b st chi tit quan trng. Mc d c hn ch ny, thng k m t c th cung cp mt bn tm tt tt
phc v vic so snh gia con ngi hoc n v khc nhau.
Phn tch n bin

Phn tch n bin lin quan n vic kim tra cc trng hp ca mt bin ti mt thi im. Mt bin
duy nht c ba c im chnh: s phn b, xu hng trung tm v phn tn (phn tn khng c cp
n trong ti liu ny)
Phn b
Phn b l mt bn tm tt ca cc tn s ca gi tr hoc phm vi ca cc gi tr cho mt bin.

Mc p dng cc phng php sau vo thc t ging dy: - Dy hc da trn gii quyt vn

Cha bao gi p dng 1 1%

Him khi p dng
4
Thnh tho%
n8
g 62%

p
Bng 2: Biu hnh thanh

n
g
22

Thng xuyn p dng 39 27%

Bng 2: Biu bng
rcentage

Ghi ch: y l bn tng hp ca Google Forms: Tng hp ngi tr li.

V d, thng thng m t s phn b ca sinh vin i hc theo nm ta c s lng hay phn trm s
sinh vin ca tng nm hc. Hoc, m t gii tnh bng cch lit k s lng hoc s phn trm nam v
n. Trong nhng trng hp ny, bin c gi tr c th lit k v tm tt bao nhiu trng hp mu
c cng gi tr. Nhng i vi bin nh tui tc th sao? Cc bin ny c mt s lng ln cc gi tr c
th, nhng t ngi c cng gi tr ging nhau. Trong trng hp ny, chng ta nhm cc im s liu
theo phm vi/nhm ca cc gi tr. V d, chng ta c th nhn vo danh mc tui v nhm vo nm dao
ng t 20-29, 30-39, 40-49, 50-59, 60-69
Mt trong nhng cch ph bin nht m t mt bin duy nht l phn b tn s. Ty thuc vo cc
bin c th, tt c cc gi tr d liu c th c th hin, hoc c th nhm cc gi tr theo hng mc.
Phn b tn s c th c m t trong hai cch, theo bng (hnh 1) hoc theo dng biu ct hoc biu
thanh (hnh 2)
Phn b c th c th hin qua dng phn trm (%)
Google forms cho php bn tm cc bin (cc cu hi) mt cch t ng.
Xu hng trung tm/hng tm (Central tendency)
Xu hng hng tm ca mt phn b l mt gi tr trung tm" ca mt phn b cc gi tr. C ba loi
chnh cc c tnh v xu hng hng tm: gi tr trung bnh (mean), trung v (median) v mt (mode).
Trong ti liu ny, chng ti ch xin gii thch v gi tr trung bnh.
Gi tr trung bnh (mean) hoc trung bnh cng (average) c l l phng php c s dng ph bin
nht ca xu hng trung tm mang tnh m t. Cch tnh ton gi tr trung bnh l cng tng cc gi tr ri
chia cho s gi tr. V d, xem gi tr im s kim tra:
15, 20, 21, 20, 36, 15, 25, 15
Tng ca 8 gi tr trn l 167, vy gi tr trung bnh l: 167/8 = 20.875.
Gi tr trung bnh khng c tnh mt cch t ng trong Google forms.

23

Chng II Cc phng php nh tnh

Gii thiu
Cc phng php nh tnh c s dng trong nghin cu nh tnh. y l dng nghin cu s dng
cc phng php khng phi l nh lng (nhng con s). Nghin cu nh tnh cng c th c xem l
cch thc s dng nhiu phng php khc nhau tm hiu cht lng hoc bn cht ca mt s vt,
hin tng, s kin. C kin cho rng phng php nh tnh ch yu mang tnh ch quan khi ngi
nghin cu, c s dng l cng c thu thp d liu hoc t nht l b lc nm bt thng tin v mt
ch . kin khc li cho rng nghin cu nh lng lin quan n cc du tch lch s hoc t nht l
ng cnh lch s ca vn ang c nghin cu.

M hnh nh lng

Vic thit k ca bt k nghin cu no u bt u vi mt tng nghin cu v vic la chn mt m

hnh phng php nghin cu. M hnh c bn l mt th gii quan/quan im l tng ha ca nim
tin, gi tr v phng php nghin cu. Nghin cu nh lng nhn mnh n vic hnh thnh kin
thc/hiu bit thng qua tm hiu k li ni, hnh ng v s tng tc ca con ngi, cc du tch hoc
vn bn/h s li ca con ngi . Nghin cu nh lng xem xt cc m hnh ngha/mu c ngha
tng hp t nhng quan st c h thng nhng li ni, hnh ng v tng tc ca con ngi v cc du
tch hoc h s li ca con ngi. Trong nghin cu nh tnh, ngi ta tm cc mu c ngha trong
li ni v hnh ng v gii thch ngha ca mu da trn nhng hnh thnh x hi ca nhng ngi
u tin c nhng li ni v hnh ng .

Thu thp thng tin nh tnh: phng vn

Phng vn l mt cuc m thoi, ni m kin thc/ kin c xy dng/thu thp thng qua s tng
tc gia mt ngi phng vn v ngi/nhm ngi c phng vn. Khng ging nh cc cuc hi
thoi hng ngy, cc cuc phng vn nghin cu thng c thc hin theo mc ch ca ngi nghin
cu (v d, c c kin thc/ kin v mt ch hoc lnh vc trong i sng). Thng thng, cc
cuc phng vn nghin cu l "cuc i thoi mt chiu": ngi nghin cu t cu hi v ngi c
phng vn tr li.
C nhiu cch thc hin phng vn: c tin hnh chnh thc qua cc cuc kho st, trn internet,
qua in thoi, hoc phng vn trc tip hoc c thc hin khng chnh thc. Cuc phng vn nghin
cu t hay nhiu u c cu trc (c sn bi gi ). Cc cuc phng vn u c cc cu hi c t ra
v cc cu tr li c a ra theo quy trnh ca nghin cu nh lng. Hu ht cc cuc phng vn
nghin cu nh lng l dng bn cu trc: c chng trnh/dn bi chung do ngi nghin cu chun
b trc nhng vn c phn m cho ngi tr li cung cp thng tin. Mt s cuc phng vn khng c
cu trc nh cc cuc phng vn v tiu s, m i khi ch vi mt cu hi m c th mi ngi c
phng vn k li cu chuyn v cuc i ca mnh.

24

S tng tc c th gia ngi phng vn v ngi c phng vn ch din ra trong qu trnh phng
vn. Cc cuc phng vn c thc hin cc nh nghin cu tr li mt hoc nhiu cu hi nghin cu
ca mnh. Chng c xy dng khi cc nh nghin cu chn ch v thit k nghin cu. Trc khi
quyt nh thc hin cuc phng vn, cc nh nghin cu lun cn nhc liu phng vn c phi l cch
tt nht tr li nhng cu hi nghin cu. Khng nn thc hin mt cuc phng vn ch v suy
ngha nhm ln rng n l cch d nht thc hin nghin cu.

Nhm tp trung (Focus group)

Nhm tp trung l mt hnh thc phng vn mang tnh nh tnh, l cuc tho lun nhm do nh nghin
cu iu hnh thu thp thng tin. Do vy chng c th c s dng cho nghin cu thm d: ngi
tham gia t do tho lun v cc ch ph hp. Mt hnh thc c cu trc hn l khi ngi phng vn
hay ngi iu hnh c mt vai tr tch cc hn trong vic kim sot cc vn cn tho lun.
c im chnh ca nhm tp trung l vic s dng ca cc cuc tho lun l mt hnh thc thu thp d
liu, khng cn t c s nht tr hoc i n quyt nh, thay vo , y l cuc tr chuyn v ch
nghin cu c quan tm.
Bt u t nhng nm 1980, trong ngnh khoa hc x hi, nhm tp trung c s dng u tin trong
nghin cu kho st (survey research) v nghin cu nh gi (evaluation research). S dng
nhm tp trung nh mt cng c thm d pht trin ni dung kho st l mt k thut c s dng
ph bin trong nghin cu th trng. Nhm tp trung cn c s dng rng ri trong nghin cu kho
st hc thut, c bit l trong cc d n lin quan n ch cha tng c nghin cu. i vi
nghin cu nh gi, nhm tp trung c s dng trong c hai giai on u tin ca nghin cu l
nh gi nhu cu hoc pht trin chng trnh, v c trong giai on nh gi bit v kinh nghim
ca ngi tho lun v mt chng trnh no m h tham gia.
Bng cch tp hp nhng ngi c iu kin ging nhau, nhm tp trung to ra c hi cho h tham gia
vo cc cuc m thoi c ngha v cc ch nghin cu.
Phng vn nhm tp trung - Phng vn c nhn

Cc nh nghin cu thng phi la chn gia vic s dng phng vn nhm tp trung hoc phng vn
c nhn, nhng s ging nhau c bn gia hai phng php ny cng quan trng nh nhng khc bit ca
chng.
S khc bit r rng nht gia cc phng vn nhm tp trung v phng vn c nhn pht sinh t hai kha
cnh lin quan cht ch n quy trnh thc hin chng: tng s ngi tham gia trong mt nghin cu v
s lng d liu ngi tham gia cung cp. Mt cch xem xt l so snh cc loi d liu cung cp ca
phng vn cc nhm tp trung vi cc loi d liu cung cp ca cc cuc phng vn c nhn. Cc
nhm tp trung thng s c s lng ngi tham gia nhiu hn, trong khi cc cuc phng vn su
thng s cung cp chi tit hn v mi ngi tham gia. Do , s khc bit gia hai phng php ny l
phng vn c nhn hu ch hn khi mc tiu t ra l c c thng tin su v chi tit v mi ngi tr
li, trong khi nhm tp trung s hu ch hn khi mc tiu l nghe kin t mt s ngi tham gia.

25

La chn gia phng vn nhm tp trung v phng vn c nhn thng khng phi l mt vn chn
cch s dng ny hoc cch s dng kia v nn kt hp c hai loi. Thng th ngi ta s dng mt
trong hai loi phng vn trn sau s dng loi cn li thu thp thm thng tin. V d, nhm tp
trung c th cung cp thng tin gii thiu chung, sau chn mt s ngi tip tc tham gia phng
vn su.

Thit k nhm tp trung

Thnh lp nhm
Thnh lp nhm l mt trong nhng bc quan trng nht ca thit k nhm tp trung. u tin l vic
la chn ngi tham gia nhm tp trung, cn cn nhc c nhu cu ca cc nh nghin cu v li ch
ca nhng ngi tham gia. Thng thng, cc nh nghin cu mc phi sai lm khi xc nh thnh
phn nhm ch da trn nhu cu ring ca h, m khng ch n ngi tham gia. t nht ngi tham
gia cng cn c cm thy thoi mi khi ni chuyn vi nhau v cc ch nghin cu. Ngoi ra,
cuc tr chuyn sinh ng i hi thnh vin nhm phi tham gia tr chuyn tch cc v ch cuc
phng vn.
La chn ngi tham gia: chn ngi tham gia l nhng ngi c cng quan im v ch l cch
ph bin nht c c cc cuc tr chuyn tch cc. Cch thc hin ny thng c gi l thnh lp
nhm ng nht, tnh ng nht y l ni v nhng g c lin quan n ch nghin cu hn l s
ng nht trong cc c im nhn chng hc. Tnh ng nht trong thnh phn nhm khuyn khch
nhng ngi tham gia cp n ch theo c hng ng nht v hng khc bit. S tng ng
trong nhm khin h d dng chia s suy ngh v cm xc ca mnh v cc ch nghin cu, mt khc,
s khc bit ca h to ra mt c s th v so snh cc kin khc nhau ca h lin quan n ch .
Nguyn tc ng nht ni trn cng c s dng trong phn chia cc thnh phn nhm trong nghin
cu c cc nhm tp trung. Phn chia cc thnh phn nhm c ngha l chia nhm nh tho lun thay
v tp hp ton b nhm. Mi nhm nh li c nhiu thnh phn ng nht hn. u tin l n lm tng
mc thoi mi ca nhng ngi tham gia trong mi nhm nh v h c iu kin ging nhau. Th hai
l n cho php so snh mt cch c h thng cc yu t khc bit gia cc nhm nh. Do vy phn nhm
trong nhm tp trung c th gp phn nng cao cht lng d liu bng cch tng cm gic c cng
li ch ca ngi tham gia v cho php so snh cc cuc tho lun khc nhau ca cc nhm khc nhau.
Cu hi
Nu khng c h thng cu hi tt th s la chn thnh phn nhm tt cng khng cn ngha. Ni
dung ca cc cu hi phi p ng nhu cu ca c cc nh nghin cu v nhng ngi tham gia. Quan
trng l phi thit k cc cu hi m c th khuyn khch s tham gia tch cc ca nhng ngi tham gia
tho lun v cc ch c cc nh nghin cu quan tm nht. Nu ngi tham gia cha hng th vi
ch tho lun, cn phi t ra 1, 2 cu hi lin quan n nhu cu ca h khuyn khch s nng
ng trong nhm nhm to ra s tham gia tch cc ca ngi tham gia vo cc cu hi lin quan n ch
nghin cu.

26

Phong cch iu hnh ca ngi phng vn

Phong cch iu hnh ca ngi phng vn l mt vn cn quan tm khi thit k nghin cu cho cc
nhm tp trung. S khc bit ph bin nht l ngi iu hnh c phong cch ch huy nhiu hay t dn
n nhm s hot ng theo hng c cu trc (ng) hay khng c cu trc (m). cc nhm theo
hng c cu trc, ngi iu hnh gi vai tr ch huy m bo cuc tho lun lun tp trung vo ch
nghin cu. Phng php ny ph hp vi nghin cu nhm thu thp kin v mt chng trnh
nghin cu c xc nh. Ngc li, nhm theo hng khng c cu trc cho php ngi tham gia
t do theo cch ca h, ngi iu hnh ch h tr ch khng dn dt cuc tho lun. Phng php
ny ph hp vi nghin cu mang tnh khm ph.

Phn tch d liu nh tnh: phn loi v m ha

C nhiu phng php v k thut phn tch d liu nh tnh. Thng thng, cc phng php phn
tch c lin h cht ch vi cc thit k nghin cu v cc phng php thu thp d liu. Ti liu cp
n mt trong nhng k thut c bn nht c s dng trong nghin cu nh tnh: phn loi d liu.
phn loi d liu cn phi t m cho cc n v c ngha ca d liu thng qua qu trnh "m ha".
Cc qu trnh phn loi v m ha thch hp nht trong trng hp kt qu thu thp d liu l ghi
chp/bin bn (transcripts) ca cc cuc phng vn (nhm hoc c nhn), phng vn nhm tp trung. Bn
ghi chp ( dng vit) phn nh chnh xc nhng g c ni trong mt cuc phng vn (c th gm
mt s l gii ca ngi vit bin bn).
Phn loi

Phn loi l mt phn chnh ca phn tch d liu nh tnh. Cc nh iu tra tin hnh nhm cc mu
quan st c trong d liu thnh cc n v/nhm c ngha. Nh cc nhm c to ra qua vic
phn nhm cc d liu c m ha. Vic kt hp ny da trn nhng im chung gia cc phn/yu
t quan st c c m ha. Sau cc nhm s c tng hp/t tn da trn mi lin h gia
cc nhm. Phn loi s to ra cc ch .
M s v m ha

M s v m ha l khng th thiu trong qu trnh phn tch d liu. M s l cc khi nim v c im

thng qua cc tiu ch r rng. M s c th c xy dng trc khi thu thp d liu hoc c th mi
ny sinh trong qu trnh m ha. Trong nghin cu nh tnh, tho lun v m ha thng c tp trung
vo qu trnh quy np tm kim cc khi nim, tng, ch v chuyn mc, h tr ngi nghin cu
sp xp v din gii d liu.
M ha l mt qu trnh

Qu trnh m s v qu trnh m ha c xu hng khc nhau trong nghin cu nh tnh v nghin cu

nh lng. Trong nghin cu nh lng, m s thng c to ra trc khi thu thp d liu. Khi nim
v gi thuyt c xy dng trc, v cc phn loi v m s ca chng c xy dng t l thuyt hoc
t cc ti liu hin c. Ngi ta s dng cc phn loi c xc nh trc cu trc cc d liu thu
thp c. V d, trong thc t nhiu bng hi c m ho trc (cc phn loi c lit k mt
cch r rng v ngi tr li c yu cu la chn trong s cc p n c cung cp). Cc phn loi
(nh ngha v c im) thng c t trong mt bng m ring ca nghin cu.

27

Trong nghin cu nh tnh, m ha l qu trnh to ra cc tng v khi nim t cc d liu th nh

bng ghi chp cuc phng vn, ghi chp thc a, ti liu lu tr, bo co v cc bi bo. Qu trnh m
ha cp n cc bc nghin cu: xc nh, sp xp, v h thng cc tng, khi nim, v cc phn
loi. M ha bao gm vic xc nh cc s kin, c im, cm t, hnh vi, hoc cc giai on ca mt
qu trnh v phn loi chng bng cc nhn mc. Sau tip tc c phn bit hoc tch hp xp
chng thnh cc nhm/loi nh hn rt ra kt lun t cc d liu. Mt khung m ha, mt chng
trnh a ra khi nim chnh, nh ngha, v tiu ch c xy dng trong qu trnh m ha v phn tch
d liu. Khung m ha c th thay i v hon thin cc bc tip theo.
Nhiu nh nghin cu ghi li nhng hiu bit, tng, m hnh, v cc kt ni thu c khi h c d
liu. Hot ng ny c gi l vit ghi nh (memoing), c thc hin trong sut qu trnh m ha.
i vi nhiu ngi, m ha bt u bng s ch n chi tit rt tt v pht trin thnh cc phn loi.
Ghi chp bng m s gip cc nh nghin cu theo di cc im ni bt ca m s v tiu ch c bit ca
m s.
Cho d l m t, tm kim m hnh hay pht trin l thuyt, mc tiu ca vic to ra m s l xc
nh chng loi, ch bng cch lm r tiu ch v cung cp bng chng, v da vo a ra
cc kt lun t cc d liu.
Phng php m ha

K thut v quy trnh m ha v x l d liu da trn l thuyt nn tng (l thuyt c pht hin t cc
d liu). Trong cch tip cn l thuyt nn tng, s nng ng ca m ha c nhn mnh. Nhng
ngi ng h l thuyt nn tng chia qu trnh m ha thnh cc giai on lm r logic ca cc
phn tch, mc d h cnh bo rng khng c ranh gii r rng tn ti trong thc t. Vic ghi nhn cc
khi nim v chng loi trong giai on u ca cng vic m ha c gi l m ha m. Trong cc
giai on tip theo, nh nghin cu bt u hon chnh cc danh mc c th v c im ca chng, kim
tra k cng tng chng loi. Tp trung n cc lin kt v mi quan h gia mt vi chng loi (tch hp
cc loi) c gi l m ha c chn lc.
M ha ban u hay m ha m

Trong giai on u sp xp d liu ny, cn c k cng tng dng d liu xc nh tng v khi
nim m khng cn quan tm nhiu n cc mi lin h. C th t ra cc cu hi: iu g ang xy ra?
iu g c thc hin? Lm th no n c thc hin? Ai thc hin? Cc mc tiu l g? C
ngha g? Mc ch l g? C cm gic hay suy ngh g?
C th bt u vic m ha bng vic tm kim thng tin lin quan n mc tiu ban u v li ch ca
nghin cu. Cn gi mt tm tr ci m n nhn cc vn mi pht sinh.
M ha l cng vic nng ng. Bng cch gn nhn m/t ng xc nh s kin, ngha, cc hot
ng, hoc hin tng, nh nghin cu bt u nhm cc trng hp hoc cc s kin ging nhau v
phn bit nhng trng hp, s kin khc nhau. Sau giai on m ha m l giai on hon thin. Mt s
khi nim c th c chng minh nhiu ln, trong khi nhng khi nim khc c th c xem nh l t
ph bin hoc c th xem nh l cc bin th ca mt khi nim/ch c xc nhn. Nhiu nh
nghin cu cho thy rng m ha m nn c tip tc thc hin cho n khi khng c g mi v th v
xut hin, mt s m bt u tr nn ni tri, v mi lin kt gia cc m s bt u hnh thnh. y l
nhng du hiu cho thy cn tip tc xy dng m ha tp trung v tch hp. Trong qu trnh thc hin
phn tch s pht hin ra cc chng loi v cc c im rng hn.

28

M ha c chn lc

Vic chuyn t m ha m sang m ha c chn lc khng phi l mt bc c xc nh r rng.

Nhiu cnh co cho rng mc d c nhng hng dn chung cho thy din bin ca qu trnh m ha t
vic xc nh khi nim mi n vic hon chnh v tch hp cc loi hin c, khng nn ngh qu trnh
m ha l tuyn tnh. Mt tng mi c pht hin sau , hoc l thu thp c nhiu d liu hn,
khi nim ban u c th c thm mi, cn m rng tm nhn hoc c mt tm tr ci m vi nhng kh
nng mi c th xy ra.
Mt khi tri qua bc m ha d liu ban u, thng c nhiu tim nng tip tc vi cc ch .
Tuy nhin, trong qu trnh m ha c th c cc mc/loi v ch c th ni tri ln, l trung tm tch
hp mt s khi nim quan trng, v/hoc l mi quan tm ca mt ch nghin cu c th. Khi cc
d liu c xem xt k cng v c h thng hn, tp trung vo t khi nim v chng loi c th hn
xc nh xem cn tm s minh chng u trong d liu thu c.
phn tch tp trung hn v chi tit hn, nhiu khi nim c nh ngha li v c kt hp vo
chng loi rng hn, tru tng hn, hoc c hon chnh bng cch tm ra cc bin th ca chng.
Thng qua r sot v m ha d liu, cc mi lin kt gia cc m khc nhau c thit lp v mi
quan h gia cc chng loi c cng c. Cc nh nghin cu c th ly tt c cc phn on d liu
ca mt m s nht nh v so snh chng, xc nh s ph hp v tm kim s thay i hoc nhng
mi lin h khc.
Mt s ngi cho rng m ha v phn tch d liu nh tnh khng th h thng ha hoc dy cho
ngi khc c. N l mt qu trnh din gii lin quan n s sng to v mang tnh ch quan.
Ngy cng c nhiu nh nghin cu tin rng, ngay c nu iu ny l ng, vic t ra quy trnh v
khuyn khch s r rng, minh bch trong bo co cch thc tin hnh m ha d liu s h tr nng cao
tin cy ca nghin cu nh tnh.

Ti liu tham kho:

Morgan, David L. "Focus Groups." The Sage Encyclopedia of Qualitative Research Methods. Ed. .
Thousand Oaks, CA: SAGE, 2008. 353-55. SAGE Reference Online.
Berg, Bruce L. "Social Sciences, Qualitative Research In." The Sage Encyclopedia of Qualitative
Research Methods. Ed. . Thousand Oaks, CA: SAGE, 2008. 827-32. SAGE Reference Online.
Brinkmann, Svend. "Interviewing." The Sage Encyclopedia of Qualitative Research Methods. Ed. .
Thousand Oaks, CA: SAGE, 2008. 471-73. SAGE Reference Online.
Chenail, Ron. "Categorization." The Sage Encyclopedia of Qualitative Research Methods. Ed. . Thousand
Oaks, CA: SAGE, 2008. 73-74. SAGE Reference Online.
Benaquisto, Lucia. "Codes and Coding." The Sage Encyclopedia of Qualitative Research Methods. Ed. .
Thousand Oaks, CA: SAGE, 2008. 86-89. SAGE Reference Online.
Cohen, L., Lawrence, M., & Morrison, K. (2007). Research Methods in Education (6th edition). London
and New York: Routledge.
Web centre for Social Research Methods Knowledge Base:
http://www.socialresearchmethods.net/kb/

29

Ph lc 1: S dng Google Forms

HNG DN XY DNG
TRN GOOGLE FORMS

BNG

HI/PHIU

KHO

ST

Bc 1: ng nhp vo ti khon Gmail

Nhp chut vo Sign in

Bc 2: Nhp
Documents

chut

vo

ch

Bc 3: Nhp chut vo ch TO

30

31

Bc 4: Nhp chut vo ch Mu

Bc 5: To bng cu hi
5.1. in tiu vo Biu mu khng c tiu
5.2. in hng dn in bng hi vo Bn c th a bt k vn bn hoc thng tin no gip
mi ngi in vo biu mu

32

5.3. To cc cu hi cho bng hi

nh cu hi vo Tiu cu hi
Chn Loi cu hi ph hp:

Loi cu hi vn bn
Thng thng loi cu hi ny dng g m s, g tn ca ngi in phiu hoc g tn n v

33

 Loi cu hi vn bn ca on vn
Thng thng loi cu hi ny l cc cu hi m, yu cu ngi in phiu phi g cu tr li.
V d:

Loi cu hi c nhiu la chn

Loi cu hi ny cho php ngi in phiu chn mt la chn trong cc phng n c a ra.
V d:

Loi cu hi hp kim
Loi cu hi hp kin cho php ngi in phiu chn hn mt la chn trong cc phng n c a
ra
V d

34

Trong loi cu hi hp kim ny, ngi thit k c th nhp chut vo ch Thm Cu tr li khc
cho php ngi in phiu c th g phng n tr li khc ngoi cc phng n a ra.
Loi cu hi chn t danh sch
Bn cht ca loi cu hi ny, ging nh cu hi c nhiu la chn, cho php ngi in phiu ch chn
mt la chn trong cc phng n c a ra. im khc nhau l khi to xong cu hi, cc phng n
la chn c sp xp nh thanh s xung.

Khi to xong cu hi, cc phng n la chn c thit k nh thanh s xung.

35

 Loi cu hi thang t l
Thng thng loi cu hi ny nhm nh gi mc cho mt ni dung no .

Loi cu hi li
Thng thng loi cu hi li ny l cu hi la chn mc i vi nhiu ni dung. Mi mc c
a vo nhn ct, trong khi mi ni dung c a vo nhn hng.
V d:

36

Nhp chut vo xong nu son xong cu hi.

Nhp chut vo du mi tn s xung ca

thm cu hi

Bc 6: Gi bng hi qua email

Sau khi to bng hi, nhp chut vo Gi biu mu ny qua email, xut hin ca s nh sau:

37

Nhp cc a ch email ca nhng ngi cn gi vo ti (mi a ch email cch nhau bi du phy

(,))
Nu mun biu mu ny xut hin cc trong email ti nhng ngi nhn, th nhp chn vo Bao gm
biu mu trong email.
Lc hp mail ca ngi nhn s c email nh sau:

38

Ngi nhn ch in phiu nh gi tp hun ny, nhp chut vo ch Gi, ngay lp tc d liu ca
phiu ny s c chuyn ti ngi xy dng phiu, v s c phn tch.

Bc 7: Thu thp d liu v phn tch

Khi ngi xy dng phiu mun bit c bao nhiu ngi in phiu, h c th ng nhp li vo
Gmail/Documents. Nhp chut vo biu mu to. Khi , mn hnh s xut hin mt bng tnh (nh
bng tnh Excel) trc tuyn.
Nhp chut vo ch Biu mu/Chnh sa biu mu/ xem phn hi.
Trong phn xem phn hi ny, s cho php xem theo bng tnh kt qu d liu thu thp c, hoc xem
theo tm tt, trong s cho php xem bao nhiu ngi in phiu, bng thng k v s d liu.

39

Da vo nhng thng k ny, ngi thu thp bng hi c th a ra nhng gi nh v kim chng tin
cy v xc thc ca d liu.

40