You are on page 1of 224

BO CO THNG NIN

DOANH NGHIP VIT NAM 2010

LI TA

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

LI TA

II

Ch bin: TS. Phm Th Thu Hng


Nhm nghin cu ca Vin Pht trin doanh nghip
TS. Phm Th Thu Hng- Trng nhm
TS. Lng Minh Hun
TS. Nguyn Minh Tun
ThS. L Thanh Hi
Vi s tham gia ca cc chuyn gia v doanh nghip:
ThS. Phm Tun Anh
TS. Nguyn nh Cung
ThS. L Duy Bnh
Lut s Nguyn Ngc Bch
ThS. Phan Hu Vit c
ThS. Hong c Hng
TS. Daniel Mont
C nhn Phm Vn Nh
TS. on Hng Quang
GS. TS Nguyn K Tun
ThS. u Anh Tun
GS.TS. Lu Ngc Trnh
Cng ty DACT
Cng ty DEPOCEN
Trung tm nghin cu u t nc ngoi - CFIS
Hi doanh nghip tr Vit Nam

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

LI TA

Tip theo cc bo co thng nin nm 2006, 2007, 2008, 2009 Phng Thng mi v Cng
nghip Vit Nam tip tc xy dng Bo co thng nin - Doanh nghip Vit Nam 2010.
Bo co ny s gii thiu khi qut mi trng kinh doanh trong nc v trn th gii vi
nhng din bin ngy cng phc tp hn, v nhng chuyn dch quan trng trong c cu kinh
t ca nc ta v nhng th trng tim nng, trong c th trng ni a. Mt ln na, bc
tranh v nng lc ca doanh nghip cng c minh ha thng qua vic nh gi kt qu hot
ng kinh doanh ca mt s ngnh, tp trung vo cc ngnh hin ang th im thnh lp Tp
on kinh t Nh nc. Vi ch nm: Mt s xu hng ti cu trc doanh nghip, Bo co
cng s phc ha mt s nt chnh trong qu trnh ti cu trc doanh nghip, s hnh thnh v
pht trin cc tp on kinh t Vit Nam trong giai on hin nay. Trn c s nhng phn
tch ca mnh, Bo co a ra mt s gi chnh sch v kin ngh i vi doanh nghip nhm
ci thin mi trng kinh doanh v h tr cc doanh nghip trong vic nh hng chin lc
pht trin.
Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam chn thnh cm n s tr gip qu bu ca
Ngn hng Th gii v Cng ty C phn Tp on u t xy dng Nh t (Housing Group).
trong vic xy dng bo v xut bn Bo co ny.
Do tnh phc tp ca ch cng nh s bin ng tng ngy ca mi trng kinh t v m,
Bo co s khng trnh khi nhng thiu st trong qu trnh bin son. Phng Thng mi v
Cng nghip Vit Nam rt mong nhn c kin phn hi v gp ca c gi nng cao
cht lng Bo co trong nhng nm tip theo.
Chc cng ng doanh nghip vng bc vt qua th thch v thnh cng trn con ng
g nc v quc t.
chinh phc th trng trong

TS. V TIN LC
Ch tch Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam

LI TA

Nm 2010, sau nhng d chn ca cuc khng hong kinh t th gii, nn kinh t Vit Nam
c nhng du hiu phc hi. S ch o quyt lit ca chnh quyn cc cp v nhng n lc
vt bc ca cng ng doanh nghip em li kt qu tch cc: tng trng trong tt c cc
ngnh kinh t v c bit mc tng trng GDP t 6,78%.

III

Nm 2010, Bo co thng nin - Doanh nghip Vit Nam la chn ch nm l Mt s


xu hng ti cu trc doanh nghip. K t sau chnh sch i mi nm 1986 v nht l
t khi ra nhp t chc Thng mi th gii (WTO), vn ti cu trc lun c t ra
cp v m v vi m. Trn cp v m ca nn kinh t, qu trnh ti cu trc th hin
qua vic sp xp li doanh nghip trong cc ngnh, gia cc thnh phn kinh t, c bit l
cc doanh nghip nh nc, hng ti mt cu trc hp l trong nn kinh t theo cc mc
tiu v chin lc pht trin ca t nc. Trn cp vi m trong tng doanh nghip, ti
cu trc th hin thng qua vic thay i quy m, lnh vc hot ng, thay i hnh thc
s hu,... nhm mc ch hot ng hiu qu hn. Nm 2010, vn ti cu trc li cng
c cng ng doanh nghip quan tm mt cch rng ri. Trn thc t, sau mi cuc
khng hong kinh t u din ra mt cuc ti cu trc mnh m. cp v m, khng
hong kinh t s gip cc nh qun l v hoch nh chnh sch nhn nhn li nhng bt
cp trong c cu ca nn kinh t, t a ra nh hng chin lc di hn.
Nm 2010 do vy cng l thi im thch hp sp xp li c cu ca nn kinh t hp
l hn nhm gip nn kinh t phc hi v tng trng bn vng. cp vi m, khng
hong buc doanh nghip phi iu chnh li cu trc ca b my doanh nghip v cc hot
ng kinh doanh, ct b nhng b phn hot ng khng hiu qu v tm ra nhng hng
kinh doanh mi hiu qu hn.
Trong bi cnh ni trn, Bo co thng nin - Doanh nghip Vit Nam 2010 k vng s
a ra mt bc tranh ton cnh v cu trc doanh nghip trong nn kinh t hin nay v
thc trng ca vic chuyn i, dch chuyn ca cc doanh nghip gia cc ngnh v cc
loi hnh doanh nghip. Bo co cng s ch trng vo qu trnh i mi v chuyn i ca

LI M U

c bt u t nm 2006, Bo co thng nin - Doanh nghip Vit Nam, do Vin Pht


trin doanh nghip - Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam thc hin, l mt trong
nhng ti liu quan trng, gip cc doanh nghip v nhng ngi quan tm hiu r v tnh
hnh pht trin ca doanh nghip Vit Nam qua tng nm. Ngoi vic nh gi mi trng
kinh doanh ca Vit Nam, nh gi nng lc ca doanh nghip trong giai on phc hi sau
cuc khng hong kinh t th gii, Bo co cn i su vo phn tch thc trng hot ng
ca doanh nghip theo ch la chn ca mi nm.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

LI M U

cc doanh nghip nh nc. Thng qua phng php nghin cu mt s tnh hung in
hnh, Bo co s gii thiu v qu trnh ti cu trc ca mt s doanh nghip, c bit l
cc tp on kinh t, tng cng ty.
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Da trn cc phn tch nh gi, Bo co s a cc nhn nh v xut mt s cc kin


ngh v gii php nhm hon thin mi trng kinh doanh Vit Nam, nng cao nng lc
cnh tranh ca doanh nghip v nh hng cho vic ti cu trc ca doanh nghip cng
nh ca nn kinh t. Cc nhn nh tuy vy mang tnh cht m, ch yu nhm h tr thm
thng tin cc doanh nghip t chn v ra quyt nh chin lc pht trin ph hp.

LI M U

thc hin c mc ch trn, Bo co thng nin Doanh nghip Vit Nam 2010
bao gm nm phn chnh:
Phn I:

Tng quan v mi trng kinh doanh Vit Nam nm 2010

Phn II: Nng lc doanh nghip Vit Nam


Phn III: Mt s xu hng ti cu trc doanh nghip
Phn IV: S hnh thnh v pht trin cc Tp on kinh t Vit Nam
Phn V: xut kin ngh

VI

Bo co thng nin Doanh nghip Vit Nam nm 2010 do Vin Pht trin doanh nghip
(Enterprises Development Foundation - EDF) thuc Phng Thng mi v Cng nghip
Vit Nam t chc nghin cu, trong khun kh Chng trnh hp tc gia VCCI v B Khoa
hc v Cng ngh vi s ti tr ca Ngn hng Th gii (World Bank). Phng Thng mi
v cng nghip Vit Nam trn trng cm n s ng gp quan trng ca Nh ti tr v cc
chuyn gia, i din cc doanh nghip trong vic tham gia son tho v cung cp thng tin
cho cc nghin cu tnh hung hnh thnh Bo co ny.

VIN PHT TRIN DOANH NGHIP

T VIT TT
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

BAOVIET
BCVT
BG
BOT
BRIC
BT
BTO
CAGR
CEO
CP
CPH
CPI
CQQL
CSH
CTCP
DATC
DN
DNNN
DNNVV
DNTN
EIU
EPS
EU
EVN
FDI
FPT
GDP
GTGT

Hip hi cc quc gia ng Nam


(Association of Southeast Asia Nations)
Tp on Bo Vit
Bu chnh Vin thng
Ban gim c
Xy dng - Khai thc - Chuyn giao (Build-Operate-Transfer)
Nhm 4 nn kinh t mi ni: Bra-xin, Nga, n v Trung Quc
Xy dng - Chuyn giao (Build Transfer)
Xy dng - Chuyn giao - Khai thc (Build -Transfer-Operate)
Tc gia tng trung bnh hng nm
Cc nh qun l cao cp
C phn
C phn ha
Ch s gi tiu dng (Consumer Price Index)
C quan qun l
Ch s hu
Cng ty c phn
Cng ty Mua bn n v ti sn tn ng ca doanh nghip - B Ti chnh
Doanh nghip
Doanh nghip nh nc
Doanh nghip nh v va
Doanh nghip t nhn
B phn phn tch thng tin kinh t (Economics Intelligence Unit)
Thu nhp ca mi c phiu (Earning Per Share)
Lin minh chu u (European Union)
Tp on in lc Vit Nam
u t trc tip nc ngoi (Foreign Direct Investment)
Tp on FPT
Tng sn phm quc ni (Gross Domestic Product)
Gi tr gia tng

T VIT TT

ASEAN

VII

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

T VIT TT

VIII

H*
HQT
HTV
HHI
HNX
HUD HOLDINGS
IPO
ISO

H s tch t Herfindahl-Hirschman Index chun


Hi ng qun tr
Hi ng thnh vin
H s tch t Herfindahl-Hirschman Index
S Giao dch Chng khon H Ni
Tp on Pht trin nh v th Vit Nam
C phn ha cho bn ra cng chng
T chc tiu chun quc t
(International Organization for Standardization)
JV
X nghip lin doanh (Joint Venture)
KHCN
Khoa hc cng ngh
KPI
Ch s nh gi hiu qu hot ng (Key Performance Indicators)
M&A
Mua bn v sp nhp (Mergers and Acquisitions)
N
Ngh nh
NDT
Nhn dn t
NHNN
Ngn hng Nh nc
NHTM
Ngn hng Thng mi
NQTW
Ngh quyt Trung ng
OECD
T chc Hp tc v Pht trin kinh t
(Organization for Economic Co-operation and Development)
OPEC
T chc cc nc xut khu du la
(Organization of the Petroleum Exporting Countries)
P/E
Quan h gia gi th trng v thu nhp ca mi c phiu
PETROVIETNAM Tp on Du kh quc gia Vit Nam
QLCSH
Qun l ch s hu
QLNN
Qun l nh nc
QTKH
Qun tr khoa hc
R&D
Nghin cu v trin khai (Research and Development)
ROA
T sut li nhun trn ti sn (Return on Assets)
ROE
T sut li nhun trn vn ch s hu (Return on Equity)
ROS
T sut li nhun trn doanh thu (Return on Sales)
SCIC
Tng cng ty u t v Kinh doanh vn nh nc
SP
Sn phm
SXTM
Sn xut Thng mi
TCT
Tng cng ty
TCTD
T chc tn dng
TKT
Tp on kinh t
TKTNN
Tp on kinh t nh nc
TKTTN
Tp on kinh t t nhn

T VIT TT

Trch nhim hu hn
Thnh ph H Ch Minh
Tng ti sn
y ban nhn dn
Cng ty C phn chng khon Si Gn
ng la M
Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam
Tp on Vin thng Qun i
Tp on Ha cht Vit Nam
Tp on Cng nghip Than Khong sn Vit Nam
Tp on Cng nghip Tu thy Vit Nam
Tp on Dt - May Vit Nam
Vit Nam ng
Tp on Bu chnh Vin thng Vit Nam
Vn phng Chnh ph
Tp on Cng nghip Cao su Vit Nam
H thng ngnh kinh t ca Vit Nam
T chc Thng mi quc t

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

TNHH
TP. HCM
TTS
UBND
UPCOM
USD
VCCI
VIETTEL
VINACHEM
VINACOMIN
VINASHIN
VINATEX
VN
VNPT
VPCP
VRG
VSIC
WTO

IX

MUC LUC
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

LI M U ....................................................................................................................................V
T VIT TT ..................................................................................................................... VII

MUC LUC

LI TA .......................................................................................................................................... III

MC LC ........................................................................................................................... XI
MC LC BNG ................................................................................................................ XV
MC LC HNH................................................................................................................ XVII
TM TT .......................................................................................................................... XIX
PHN I: TNG QUAN V MI TRNG KINH DOANH VIT NAM NM 2010 ........................1
I. PHN TCH TNG TRNG KINH T, XU HNG XUT NHP KHU. ..............................3
1.1. Tng trng kinh t .....................................................................................................3
1.2. Tnh hnh xut, nhp khu............................................................................................4
II. BIN NG TH TRNG TI CHNH TIN T V GI C NM 2010.................................6
2.1. Cc bin php chnh sch thc hin trong nm 2010 .....................................................6
2.2. Vn lm pht ..........................................................................................................7
III. U T NC NGOI ...................................................................................................10
3.1. Tng vn ng k gim - Vn thc hin tng ...............................................................10
3.2. u t theo lnh vc: Ngnh kinh doanh bt ng sn dn u .....................................10
3.3. u t theo i tc: Xin-ga-po l i tc u t ln nht ..............................................10
3.4. u t theo a bn: Qung Nam l a bn thu ht vn FDI nhiu nht nm 2010 ......... 11
3.5. u t theo hnh thc u t: Hnh thc 100% vn nc ngoi gi vai tr ch o ........12
IV. NHNG VN BN PHP LUT CHNH TC NG N HOT NG
KINH DOANH CA DOANH NGHIP NM 2010 ...............................................................12
4.1. Vic trin khai n 30 v ci cch th tc hnh chnh ca Chnh ph
v cc Ngh quyt lin quan ......................................................................................13
4.2. Vic ban hnh cc vn bn hng dn thc hin Lut Doanh nghip ............................14
4.3. Cc o lut c lin quan n doanh nghip c hiu lc trong nm 2010 .......................15
V. C S H TNG PHC V PHT TRIN SN XUT KINH DOANH
V TI CU TRC DOANH NGHIP VIT NAM NM 2010 ............................................15
5.1. Sn xut v cung ng in ........................................................................................15
5.2. H tng giao thng ....................................................................................................18

XI

5.3. H tng vin thng ....................................................................................................19


5.4. Cp thot nc v x l cht thi ...............................................................................20
VI. TH TRNG TIU DNG NI A .................................................................................21
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

6.1. Chn dung ngi tiu dng c nc nm 2009-2010 ...................................................21


6.2. D bo xu hng pht trin nhu cu tiu dng ............................................................23
6.3. V cuc vn ng Ngi Vit Nam u tin dng hng Vit Nam .................................26
VII. PHT TRIN DOANH NGHIP .......................................................................................27
VIII. TH TRNG TH GII, BIN NG GI C CUNG CU NM 2010
CA MT S MT HNG QUAN TRNG I VI VIT NAM. ........................................30

MUC LUC

8.1. Bin ng gi c, cung cu trn th gii ......................................................................30


8.2. Bin ng gi c trn th trng th gii ca nhng mt hng xut nhp khu
ca Vit Nam ............................................................................................................31
8.3. nh hng ca s bin ng gi c v nn kinh t th gii n doanh nghip
v nn kinh t Vit Nam .............................................................................................35
IX. NH GI QU TRNH CHUYN DCH C CU KINH T VIT NAM ...............................36
9.1. C cu kinh t Vit Nam hin nay ...............................................................................36
9.2. xut mt s mc tiu, nguyn tc ca tin trnh chuyn dch
c cu kinh t Vit Nam nh hng n nm 2020. ....................................................38
X. KT LUN.......................................................................................................................40
PHN II: NNG LC DOANH NGHIP VIT NAM ................................................................43
I. LA CHN NGNH PHN TCH .......................................................................................45
1.1. C s la chn ngnh phn tch ................................................................................45

XII

1.2. Gii thiu chung v cc ngnh nghin cu ..................................................................48


II. PHN TCH NNG LC DOANH NGHIP TRONG CC NGNH
KINH T LA CHN .......................................................................................................56
2.1. Nng lc s dng lao ng ........................................................................................56
2.2. Nng lc ti chnh .....................................................................................................61
2.3. Nng lc s dng vn ...............................................................................................66
2.4. Nng lc sinh li .......................................................................................................69
2.5. Nng lc cng ngh ..................................................................................................72
2.6. Nng lc kinh doanh ngnh chnh ..............................................................................74
III. NNG LC KINH DOANH CA DOANH NHN N...........................................................78
PHN III: MT S XU HNG TI CU TRC DOANH NGHIP .........................................83
I. NH HNG TI CU TRC DOANH NGHIP PHC V CHIN
LC CHUYN DCH C CU KINH T VIT NAM ..........................................................85
1.1. Tng quan thc trng pht trin ca cc khu vc doanh nghip
theo thnh phn s hu trong nhng nm gn y ......................................................85
1.2. Ti cu trc doanh nghip khu vc t nhn .................................................................94

II. SP XP V I MI CC DOANH NGHIP NH NC


V I DIN CH S HU NM 2010 ..........................................................................100
2.1. S lng doanh nghip nh nc nm 2010: phn theo loi hnh,
2.2. Nhng hn ch v sp xp i mi DNNN thi gian qua ............................................104
2.3. Nhng vn t ra i vi cc doanh nghip nh nc sau khi sp xp,
chuyn i v gii php ...........................................................................................105
III. HOT NG MUA BN N TI CC DOANH NGHIP NH NC................................109
3.1 Hot ng ca cc doanh nghip c DATC ti cu trc nm 2009
3.2. i vi cc phng n mua n cha c cu ............................................................. 111
IV. XU HNG MUA BN SP NHP DOANH NGHIP NM 2010 ...................................... 114

MUC LUC

v 9 thng u nm 2010 ........................................................................................ 110

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

lnh vc kinh doanh v quy m .................................................................................100

V. KT LUN ..................................................................................................................... 116


PHN IV: S HNH THNH V PHT TRIN CC TP ON
KINH T VIT NAM ........................................................................................ 119
I. S HNH THNH CC TP ON KINH T VIT NAM .................................................121
1.1. V s hnh thnh cc tp on kinh t Vit Nam .....................................................121
1.2. V ng lc tng trng ca cc tp on v trnh qun tr kinh doanh ...................124
1.3. Mt s vn php l ca tp on kinh t ...............................................................127
1.4. Vai tr ca Nh nc i vi s hnh thnh v pht trin cc TKT ............................132
II. XU HNG TI CU TRC CC TP ON KINH T NH NC NM 2010 ................136
III. TI CU TRC TRONG CC TP ON KINH T T NHN VIT NAM .....................144
3.1. Cc yu t lm nn s khc bit trong ti cu trc TKTTN v TKTNN .....................144
3.2. Ti cu trc doanh nghip - xu hng pht trin ca nhiu TKTTN Vit Nam .............146
3.3. Thc tin ti cu trc doanh nghip ca cc tp on kinh t t nhn Vit Nam ........148
IV. KT LUN ....................................................................................................................160
PHN V: XUT KIN NGH ..........................................................................................163
I. XUT I VI CC C QUAN NH NC ..........................................................165
II. GI I VI DOANH NGHIP ...............................................................................168
TI LIU THAM KHO ......................................................................................................171
PH LC ..........................................................................................................................175

XIII

MUC LUC BANG


BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Tc tng trng kinh t so vi cng k nm 2009 ............................................... 3

Bng 1.2:

Thu ht vn FDI giai on t 01/01/2010 n 20/11/2010 theo hnh thc u t ...... 12

Bng 1.3:

S lng doanh nghip ng k tng thm trong cc nm t 2005-2010 ................. 29

Bng 2.1:

Ngnh kinh t c cc tp on kinh t nh nc ................................................... 45

Bng 2.2:

Phn nhm cc ngnh theo tch t doanh thu ................................................... 47

Bng 2.3:

Tc tng trng doanh nghip bnh qun theo loi hnh s hu

MUC LUC BANG

Bng 1.1:

trong giai on 2007-2009 ............................................................................................50


Bng 2.4:

Tc tng trng lao ng bnh qun theo loi hnh s hu


trong giai on 2007-2009 ............................................................................................52

Bng 2.5:

Tc tng trng ti sn bnh qun theo hnh thc s hu


trong giai on 2007-2009 ............................................................................................53

Bng 2.6:

Tc tng trng doanh thu bnh qun theo loi hnh s hu


trong giai on 2007-2009 ............................................................................................55

Bng 2.7:
Bng 2.8:
Bng 3.1:
Bng 3.2:
Bng 3.3:
Bng 3.4:
Bng 3.5:

Nng lc s dng lao ng ti cc doanh nghip do n lnh o ...............................80


Kt qu kinh doanh ca cc doanh nghip do nam v n lnh o
trong mt s ngnh ch yu dnh cho nam gii ...........................................................80

Ch s n v n by ti chnh ......................................................................................90
Hiu qu kinh doanh .....................................................................................................91
Mt s ch s th hin hiu qu hot ng ca doanh nghip t nhn nm 2009........95
Tc gia tng trung bnh hng nm trong khu vc t nhn .......................................96
Tc tng trng trung bnh hng nm t 2006-2009
ca nhm ngnh ch bin ch to ................................................................................97
Bng 3.6: Tc tng trng trung bnh hng nm t 2006 - 2009
ca nhm ngnh Thng tin v truyn thng..................................................................98
Bng 3.7: Tc tng trng trung bnh hng nm t 2006 - 2009
ca nhm ngnh Dch v chuyn mn v KHCN ..........................................................99
Bng 3.8: Tc tng trng trung bnh hng nm t 2006 - 2009
ca nhm ngnh Dch v hnh chnh v h tr kinh doanh..........................................99
Bng 3.9: Tc tng trng trung bnh hng nm t 2006 - 2009
ca nhm ngnh Ngh thut, gii tr ...........................................................................100
Bng 3.10: S doanh nghip c lp nh nc gi 100% vn n thi im 31/12/2009 ...........101
Bng 3.11: K hoch sp xp doanh nghip nh nc nm 2010. ..............................................102

XV

MUC LUC HNH


BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Xut khu, nhp khu, nhp siu nm 2010 ...................................................................5

Hnh 1.2:

Tc tng gi tiu dng nm 2010 ...............................................................................8

Hnh 1.3:

Sn lng in cc thng nm 2010 ............................................................................16

Hnh 1.4:

Tc ng ca mt s yu t h tng ti hot ng ca DN trong qu II/2010 ..............17

Hnh 1.5:

C cu nhm tui ca ngi tiu dng .........................................................................22

Hnh 1.6:

C cu h tiu dng phn theo thu nhp ......................................................................22

Hnh 1.7:

S lng doanh nghip ng k thnh lp cc nm t 2005 n 2010 .......................27

Hnh 1.8:

C cu cc loi hnh doanh nghip thnh lp nm 2010 ..............................................28

Hnh 1.9:

Tng s doanh nghip ng k thnh lp v ang hot ng

MUC LUC BANG HNH

Hnh 1.1:

n thi im 31/12 ca cc nm t 2005 - 2010 ........................................................29


Hnh 1.10: Ch s gi c hng ha th gii giai on 2003-2010 v d bo 2011-2012 ................30
Hnh 2.1:

tch t ca cc ngnh kinh t c tp on nh nc ...............................................46

Hnh 2.2:

S lng doanh nghip trong cc ngnh kinh t ..........................................................49

Hnh 2.3:

Phn loi doanh nghip theo hnh thc s hu nm 2009 ...........................................49

Hnh 2.4:

S lng lao ng trong cc ngnh kinh t ..................................................................50

Hnh 2.5:

T trng lao ng phn theo hnh thc s hu nm 2009............................................51

Hnh 2.6:

Tng ti sn ca cc doanh nghip trong cc ngnh kinh t ........................................53

Hnh 2.7:

T trng ti sn phn theo loi hnh s hu nm 2009 ................................................54

Hnh 2.8:

Tng doanh thu ca cc doanh nghip trong cc ngnh kinh t...................................54

Hnh 2.9:

T trng doanh thu phn theo loi hnh s hu nm 2009 ...........................................55

Hnh 2.10: Thu nhp bnh qun ca lao ng.................................................................................56


Hnh 2.11: Thu nhp bnh qun ca lao ng trong cc loi hnh doanh nghip nm 2009 ..........57
Hnh 2.12: Doanh thu bnh qun ca lao ng ...............................................................................58
Hnh 2.13: Doanh thu bnh qun trn mt lao ng trong cc loi hnh
doanh nghip nm 2009 ...............................................................................................59
Hnh 2.14: Hiu qu s dng lao ng ...........................................................................................60
Hnh 2.15: Ch s thanh ton hin ti..............................................................................................61
Hnh 2.16: Ch s thanh ton hin ti trong cc doanh nghip nh nc ......................................62
Hnh 2.17: Ch s thanh ton nhanh ...............................................................................................63
Hnh 2.18: Ch s thanh ton nhanh trong cc doanh nghip nh nc ........................................63

XVII

Hnh 2.19: Ch s bao ph li vay trong cc ngnh nm 2009 .......................................................64


Hnh 2.20: Ch s bao ph li vay trong cc ngnh theo hnh thc s hu nm 2009 ..................65
Hnh 2.21: Ch s n cc ngnh .....................................................................................................65
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Hnh 2.22: Ch s n ca doanh nghip nh nc .........................................................................66


Hnh 2.23: Ch s n ca doanh nghip ngoi nh nc ...............................................................67
Hnh 2.24: T l quay vng vn ......................................................................................................67
Hnh 2.25: T l quay vng vn t c .............................................................................................68
Hnh 2.26: T l doanh nghip thua l ............................................................................................69
Hnh 2.27: T l doanh nghip FDI thua l .....................................................................................70

MUC LUC BANG HNH

Hnh 2.28: T sut li nhun trn ti sn - ROA .............................................................................70


Hnh 2.29: T sut li nhun trn vn ch s hu ROE..............................................................71
Hnh 2.30: T sut li nhun trn doanh thu ROS .......................................................................72
Hnh 2.31: T l cn b khoa hc trong doanh nghip tnh trn 1000 lao ng .............................72
Hnh 2.32: T l tng chi ph KHCN/tng vn u t......................................................................74
Hnh 2.33: T l chi ph R&D/tng chi ph KHCN ............................................................................75
Hnh 2.34: T l chi ph i mi cng ngh/tng chi ph KHCN .....................................................75
Hnh 2.35: T l lao ng ngnh chnh ...........................................................................................76
Hnh 2.36: T l lao ng ngnh chnh trong Sn xut v phn phi in .....................................76
Hnh 2.37: T l lao ng ngnh chnh trong Vn ti ng thy ..................................................76
Hnh 2.38: T l doanh thu ngnh chnh .........................................................................................77
Hnh 2.39: T l doanh thu ngnh chnh trong Sn xut v phn phi in ...................................78
Hnh 2.40: T l doanh thu ngnh chnh trong Vn ti ng thy ................................................78

XVIII

Hnh 3.1:

S lng cc doanh nghip ang hot ng phn theo khu vc kinh t......................85

Hnh 3.2:

S lng lao ng lm vic trong cc khu vc doanh nghip ......................................86

Hnh 3.3:

T trng lao ng thuc cc khu vc doanh nghip .....................................................87

Hnh 3.4:

i din ca cc khu vc doanh nghip theo quy m lao ng....................................88

Hnh 3.5:

Phn b cc doanh nghip trong tng khu vc theo quy m ti sn ............................88

Hnh 3.6:

Quy m tng ti sn trung bnh ca cc doanh nghip .................................................89

Hnh 3.7:

Dch chuyn t trng cc doanh nghip theo quy m ti sn khu vc t nhn.............89

Hnh 3.8:

Doanh thu trung bnh ca cc doanh nghip ................................................................91

Hnh 3.9:

Hnh thc php l v t chc ca cc DNNN ...............................................................92

Hnh 3.10: C cu hnh thc t chc ca cc doanh nghip khu vc t nhn ..............................93
Hnh 3.11: S lng cc doanh nghip FDI phn theo loi hnh ....................................................93
Hnh 4.1:

Tp on bu chnh vin thng (VNPT) .....................................................................123

Hnh 4.2:

Cu trc tp on FPT ................................................................................................124

Hnh 4.3:

Mt s c im trong vng i pht trin ca TKTTN ti Vit Nam .......................147

Hnh 4.4:

Minh ha mt m hnh c cu qun tr v m hnh qun l ca cng ty .....................149

Hnh 4.5:

Minh ha l trnh ti cu trc gn kt vi chin lc c phn ha hoc


tr thnh cng ty i chng ca mt doanh nghip ....................................................151

Hnh 4.6:

Cc giai on in hnh ca ti cu trc .....................................................................154

TOM TT
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Vit Nam c nhng ci thin v mi


trng kinh doanh trong nm 2010, tin
10 bc so vi nm 2009, ng th 78/183
nc v ng th 4 trong s 10 nn kinh t
ci cch nhiu nht v mc thun li ca
mi trng kinh doanh. Trong nhng thnh
tu phi k n l tc tng trng kinh
t, GDP lun t mc cao, 6,78%, vt k
hoch do Chnh ph ra l 6,5%.
Tng kim ngch xut khu tng 25,5% so
vi nm 2009, mt kt qu ng khch l
trong bi cnh kinh t ang trong giai on
hi phc sau khng hong. C cu cc mt
hng xut khu ang c nhng du hiu
chuyn bin theo hng tch cc: tng dn
t trng nhm hng cng nghip ch to,
nhm hng c hm lng cng ngh v
cht xm cao, gim dn xut khu hng
th. Tuy nhin nhp siu c xu hng ph
thuc nhiu vo Trung Quc l mt vn
cn phi c quan tm tha ng trong
bi cnh c cu xut nhp khu c ci
thin cha nhiu.
Nm 2010 l mt nm quan trng i vi
qu trnh ci cch th tc hnh chnh Vit
Nam. y l nm m n 30 v ci cch
th tc hnh chnh c thc hin rng ri

v quyt lit nht. Ngoi ra, v ci thin v


mi trng php l nm 2010 phi k n
nhng thay i rt quan trng lin quan n
gia nhp th trng, qun tr doanh nghip,
vi s ra i ca Ngh nh s 43/2010/NCP (v ng k kinh doanh), Ngh nh s
102/2010/N-CP v hng dn thi hnh
mt s iu ca Lut Doanh nghip v vic
mt s o lut lin quan n doanh nghip
bt u c hiu lc.
Nh mi trng kinh doanh c ci thin,
s lng doanh nghip ng k mi tip
tc gia tng. Tnh n ht nm 2010, tng
s doanh nghip ng k thnh lp theo
Lut Doanh nghip t 544.394 doanh
nghip vt mc tiu ra ca Chnh ph
l 500.000 doanh nghip tnh n ht nm
2010.
Tuy nhin, bn cnh nhng kt qu tch
cc gp phn ci thin mi trng kinh
doanh, vn cn nhng yu t tc ng
khng tt n hot ng ca doanh nghip
nm 2010. Li sut ngn hng lun mc
cao, c lc ln n 17-18%/nm. Bn
cnh l tnh trng lm pht cao, ch s
CPI thng so vi thng 12 nm 2009 tng
11,75%, b xa ch tiu 7% do Quc hi ra.
Trong khi khng nh nguyn nhn su xa
ca tnh trng ch s gi tiu dng bt n

TOM TT

Tng quan v mi trng kinh doanh


Vit Nam 2010

XIX

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

TOM TT

XX

xut pht t tnh trng km hiu qu ca c


cu kinh t, nn kinh t lun phi i ph
vi tnh trng nhp siu, bi chi ngn sch
ngy cng gia tng, cng cn thy rng
vic iu hnh kinh t v m cn nhiu bt
cp. iu th hin s thiu phi hp
cht ch gia chnh sch ti kha v chnh
sch tin t, gii quyt nhiu vn mang
tnh cht tnh th v cc b, mt s quyt
nh mnh c a ra li thiu nhng
bin php ng b t chc thc hin, nng
lc d bo kinh t v m cn yu km.

Ngoi nhng yu t ni ti, mi trng kinh


doanh ca Vit Nm cn chu s tc ng
t bn ngoi. Kinh t th gii trong nm
2010 v cc nm tip theo s chng kin
s suy gim vai tr ca cc nn kinh t ln
M, EU, Nht Bn v s vn ln mnh
m ca cc nc mi ni (BRIC) v cc
nc ang pht trin. Vit Nam ang c
thi c r rt trong vic tn dng nhng
li th khch quan v ch quan trong vic
vn ln tham gia vo nn sn xut khu
vc v ton cu.

Nm 2010 Vit Nam khng t mc tiu


d kin ban u trong lnh vc thu ht vn
u t nc ngoi, xu hng u t vo
kinh doanh bt ng sn vn cao. Vn
chuyn gi trong cc doanh nghip FDI
cha c gii quyt trit . im sng
ca thu ht FDI l vic tc gii ngn vn
thc hin c ci thin ng k .

c th nm bt c nhng c hi ny,
cc doanh nghip cn phi tin hnh ti
cu trc ci thin nng sut lao ng,
hi nhp tt hn vi kinh t quc t, to c
s cho tng trng bn vng v n nh
lu di. Qu trnh ti cu trc doanh nghip
phi tun theo xu hng dch chuyn c
cu kinh t ca Vit Nam hin nay, tng t
trng ca cc ngnh cng nghip v xy
dng, gim t trng ca khu vc kinh t
nh nc trong GDP. Mc tiu ca qu
trnh i mi v chuyn dch c cu kinh t
trong 10 nm, nn kinh t nc ta t c
c cu kinh t tng ng trnh pht
trin trung bnh; nn kinh t m ca, c kt
cu h tng v th ch th trng hin i,
c nng lc cnh tranh tt v tng trng
ch yu da vo ci thin nng sut v
hiu qu; kinh t v m v chnh tr - x hi
n nh mt cch vng chc.

C s h tng phc v sn xut kinh doanh


vn cn nhiu bt cp. Tnh trng thiu in
nm 2010 c xu hng trm trng hn
nhng nm trc. Vic ct in cho sn
xut v tiu dng din ra trn din rng v
ko di nh hng ln n sn xut v
sinh hot. H thng giao thng, mc d c
nhiu c gng trong c u t v xy dng
vi nhiu d n ln, vn cn nhiu bt cp
so vi yu cu pht trin theo hng hin
i xt c v mt s lng v cht lng.
Tnh trng yu km ca c s h tng giao
thng Vit Nam gy ra nhng h ly ngy
cng ln ti tin trnh pht trin kinh t - x
hi theo hng hin i. Vn yu km
ca h thng cp thot nc v x l cht
thi cng ang dn n nhim mi trng
v suy thoi ngun ti nguyn nc.

Nng lc doanh nghip Vit Nam


Da trn tiu ch v tch t, Bo co
la chn ra 8 ngnh kinh t phn tch
nng lc doanh nghip l: Sn xut trang
phc; Sn xut ho cht v sn phm ho
cht; Sn xut sn phm t cao su v

Nng lc lao ng thp hin ang tn ti


cc doanh nghip trong 3 ngnh c tch
t km l Sn xut trang phc, Sn xut
sn phm t cao su v xy dng. Trong
ngnh Sn xut trang phc l ni c
cc ch s v nng lc lao ng thp nht
trong 8 ngnh nghin cu, ph bin tnh
trng khan him lao ng, k c lao ng
ph thng. Vn ti cu trc ph thuc
rt nhiu vo vn tng nng sut lao
ng ci thin ch s hiu qu s dng
lao ng ca doanh nghip. Nu khng c
s ci thin cc ch s lao ng, th kh c
th ni n s bt ph ca cc ngnh trn
trong thi gian ti.

Xt v nng lc s dng vn, thng qua hai


ch s l t l quay vng vn v t l quay
vng vn t c, ba ngnh l Vin thng,
Sn xut v phn phi in v Xy dng
c ch s th hin nng lc ny yu hn
c. Nhn chung, nng lc s dng vn ca
cc doanh nghip trong cc ngnh c xu
hng gim xung trong giai on 20052009.

V nng lc ti chnh, 8 ngnh nghin cu


u c ch s thanh khon tha mn gi tr
k vng. Tuy nhin, nu xt chi tit theo loi
hnh s hu, cc doanh nghip ngoi nh
nc thng c ch s thanh khon cao
nht v lun tha mn gi tr k vng, iu
m khng phi lc no cng t c
cc doanh nghip FDI v cc doanh nghip
nh nc. c bit trong ngnh Vn ti
ng thy, cc doanh nghip nh nc
c ch s thanh khon v ch s bao ph
li vay thp nht, iu ny cho thy mc
bo ng v kh nng thanh ton cc
khon vay, ng thi cnh bo nhng kh
khn cho vic tm kim cc ngun vn vay
trong tng lai ca cc doanh nghip trong
ngnh ny. Trong 8 ngnh nghin cu, ch
c hai ngnh l Vin thng v Sn xut in

Mc d khu vc FDI l khu vc c t l


doanh nghip thua l cao nht so vi cc
doanh nghip thuc khu vc nh nc v
ngoi nh nc, tuy nhin kh nng sinh
li ca cc doanh nghip FDI li l cao
nht xt theo c 3 ch tiu t sut li nhun
trn ti sn (ROA), t sut li nhun trn
vn ch s hu (ROE) v t sut li nhun
trn doanh thu (ROS). So snh v nng
lc sinh li gia cc ngnh, thy ROA v
ROS cao nht trong 2 ngnh l Vin thng,
Bo him, trong khi ROE li cao nht trong
3 ngnh sn xut l Sn xut trang phc,
Sn xut sn phm t cao su v Sn xut
ha cht.
V nng lc cng ngh, trong cc ngnh
nghin cu, tr hai ngnh Vn ti ng
thy v Vin thng, do tnh cht cng vic
cn nhiu cn b khoa hc k thut, t l
cn b khoa hc trong cc ngnh khc u
thp, di 50 cn b tnh trn 1000 lao
ng. Mt im ng lo ngi l t l ny
c xu hng gim i. Nhn chung, vic i
mi cng ngh/i mi quy trnh c tin

TOM TT

l c ch s n tha mn gi tr k vng,
nh hn 1. Cc doanh nghip nh nc
trong 8 ngnh c nghin cu thng c
ch s n cao nht so vi khu vc ngoi
nh nc v FDI.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

plastic; Sn xut v phn phi in, kh t,


nc nng, hi nc v iu ho khng
kh; Xy dng; Vn ti ng thy; Vin
thng; Bo him, ti bo him v bo him
x hi (tr bo him x hi bt buc).

XXI

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

TOM TT

XXII

hnh khng ch trong cc ngnh sn xut


m c trong cc ngnh dch v.

to s t tin khi tip cn cc ngun vn l


nhng chnh sch cn c u tin xem xt.

Trong 8 ngnh nghin cu, 6 ngnh c


nng lc kinh doanh ngnh chnh c
m bo vi t l lao ng v doanh thu
rt cao. Ring hai ngnh c nng lc kinh
doanh ngnh chnh cha cao v c xu
hng gim l Vn ti ng thy v Sn
xut v phn phi in. ng ch hn
c l trong hai ngnh ny, khu vc doanh
nghip nh nc li l ni m nng lc
kinh doanh ngnh chnh t t l kh thp.

Mt s xu hng ti cu trc doanh nghip

Xt v tng th nng lc doanh nghip


do ph n lnh o cn c nhng hn
ch nht nh so vi nam gii, tuy nhin,
nu xut pht t kha cnh gii th c th
thy ph n Vit Nam ang pht huy c
nhng th mnh v gii ca mnh trong kinh
doanh. Kh nng hot ng ca h trong
nhng lnh vc gn gi vi i sng gia
nh (dch v, lu tr, nh hng, bn bun,
bn l...) cho thy ph n hon ton c kh
nng thnh cng trong nhng lnh vc ny.
Cc doanh nhn n c kh nng v li th
rt tt trong vic kt hp gia cng vic
v gia nh trong kinh doanh. Bn cnh
l kh nng thu ht lao ng n v nng
lc s dng lao ng ca h cng tt hn
so vi nam doanh nhn. V vy, vic to
mt mi trng kinh doanh thun li, trong
c vic xc tin h tr doanh nghip do
ph n lnh o theo hng khuyn khch
nhng thin hng mang kha cnh gii
ng thi gip h khc phc nhng kh
khn trong qu trnh qun l l v cng cn
thit. Nhng bin php h tr nng cao
nng lc qun l ti chnh cho doanh nhn
n, h tr h m rng sn xut kinh doanh,

Trong c cu doanh nghip Vit Nam hin


nay, mc d t trng ca cc doanh nghip
khu vc t nhn chim trn 95% v ngy
cng tng v s lng, tuy nhin s ng
gp ca cc doanh nghip ny cha tng
xng vi s lng doanh nghip, ngoi
tr ng gp to vic lm, vi gn 60% s
lng lao ng ca khu vc doanh nghip.
Khu vc t nhn Quy m ca cc doanh
nghip ngoi nh nc, xt c v lao ng
v ngun vn, u rt nh b so vi hai loi
hnh doanh nghip cn li. Tuy nhin, cc
doanh nghip ngoi quc doanh ang c
s chuyn dch tch cc theo hng tng
trng v quy m v ti sn v c bit,
hiu qu kinh doanh ca cc doanh nghip
ny cao hn hn so vi cc doanh nghip
nh nc.
Nhn thc c tm quan trng ca loi
hnh doanh nghip khu vc t nhn, vic
ti cu trc cc doanh nghip khu vc ny
l vn cn c quan tm. Do tc ng
ca cuc khng hong kinh t ti chnh th
gii, cc doanh nghip ngoi quc doanh
c xu hng chuyn dch vo cc ngnh
c i hi cao v cht lng lao ng nh
Thng tin Truyn thng, Dch v chuyn
mn v KHCN, Gio dc o to, Dch
v hnh chnh & h tr Kinh doanh, Kinh
doanh bt ng sn, trong khi cc ngnh
Ti chnh bo him ngn hng, in kh,
Khai khong, Ch bin ch to, Lu tr v
n ung, Vn ti kho bi l cc lnh vc
c tc gia tng s lng thp hn c,
ch yu do nh hng ca giai on lm

qu trnh sp xp i mi DNNN c
thc hin lin tc t nm 2001 n nay v
c y mnh hn t khi c Ngh quyt TW
3 v Ngh quyt TW 9 (kha IX). K hoch
sp xp DNNN nm 2010 c Chnh ph
ph duyt i vi cc b, ngnh, tp on,
TCT 91 v cc a phng gm 1.117 DN,
trong chuyn i thnh cng ty TNHH
1 thnh vin 901 DN (chim gn 81%), c
phn ha 148 DN (chim hn 13%), cn li
l cc hnh thc khc (hn 6%).
i vi cc doanh nghip nh nc, mt
cch thc mi thc hin qu trnh sp
xp i mi l thng qua hot ng mua
bn n ca Cng ty Mua bn n v ti sn
tn ng ca doanh nghip B Ti chnh
(DATC). Thng qua hot ng ny, nhiu
DNNN lm n thua l, mt ht vn ch s
hu Nh nc, khng iu kin c phn
ha, c DATC ti c cu, chuyn i
thnh cc CTCP. Vic nim yt c phiu l
bc cui cng ca qu trnh ti cu trc
doanh nghip thng qua hot ng mua
bn n. Tnh n 31/12/2010, DATC c
34 doanh nghip c hnh thnh t hot
ng chuyn n thnh vn gp gn vi ti
c cu.

Nhn chung qu trnh ti cu trc ca


cc doanh nghip Vit Nam c nhng
chuyn bin nht nh, c bit l i vi
khu vc t nhn, khi m nhu cu ti cu
trc ca doanh nghip ch yu l nhu cu
t thn. i vi khu vc nh nc, yu
cu tch bit r chc nng qun l v chc
nng ch s hu i vi DNNN tr nn cp
thit hn bao gi ht. iu ny khng nh,
mt khi nn kinh t vn ng theo quy lut
th trng th tt yu cc ch th kinh t
cng phi c vn hnh theo quy lut th
trng. Vai tr ca nh nc chnh l
ch to iu kin cho cc ch th ny kinh
doanh hiu qu v thc hin chc nng
ch o ca kinh t nh nc, m khng i
ngc vi quy lut ca th trng.
S hnh thnh v pht trin cc Tp
on kinh t Vit Nam
Thc t Vit Nam tn ti 2 nhm tp
on kinh t, l cc tp on kinh t nh
nc (TKTNN) v cc tp on kinh t
t nhn (TKTTN). Hin c 12 tp on
kinh t nh nc v cha c con s thng
k chnh xc v s lng tp on kinh t
t nhn. Trong khi cc TKTNN do Th
tng Chnh ph ra quyt nh thnh lp
v hot ng di hnh thc cng ty TNHH
mt thnh vin theo m hnh hi ng
thnh vin vi 100% vn nh nc hot
ng trong mt ngnh, lnh vc trng tm,
th vic thnh lp tp on kinh t t nhn

TOM TT

V pha doanh nghip nh nc (DNNN),

Hot ng mua bn v sp nhp doanh


nghip (M v A) nm 2010 din ra khng
si ng nh nm 2009, tuy nhin c
s khi sc vo cui nm. Trn thc t
mi trng php l ca Vit Nam vn cha
thc s thun li cho hot ng ny.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

pht v suy thoi kinh t nm 2008-2009.


V dch chuyn lao ng ngnh, cc ngnh
Thng tin Truyn thng, Gio dc o to,
Dch v chuyn mn KHCN, Ti chnh ngn
hng, Kinh doanh bt ng sn c tc
gia tng trung bnh hng nm ln nht. y
l nhng ngnh mi pht trin v chim t
trng khng ln trong c cu lao ng ca
cc doanh nghip khu vc t nhn.

XXIII

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

TOM TT

XXIV

khng phi do mt c quan c thm quyn


no quyt nh, m l do chnh cc doanh
nghip t quyt nh. Qu trnh thnh v
pht trin TKTTN thng hnh thnh dn
dn thng qua qu trnh m rng v pht
trin kinh doanh t mt doanh nghip.
Qu trnh tch t ca cc ngnh trong c
cc TKTNN hot ng din ra kh chm
chp. Trong qu trnh hnh thnh TKTNN
c s tp trung hng dc hay ngang, tuy
nhin v trnh pht trin vn cha t
c mc tng xng. Kh nng huy
ng vn cha hon tt giai on 1- Tch
t, tp trung cao v vn. Cc TKTNN
cha c qun tr khoa hc (QTKH) bc
1, bc cn bn u tin trong 4 bc ca
QTKH vn ct li cho sc khe ca
mi tp on.
Khuynh hng ch o ti cu trc cc tp
on kinh t nh nc trong nm 2010 l:
(1) Tp trung vo lnh vc kinh doanh chnh;
(2) y mnh c phn ha DNNN, gim vn
nh nc ti cc doanh nghip khng cn
Nh nc nm gi, nng cao cht lng
hot ng ca cc cng ty c phn
iu kin nim yt trn sn khu vc v
quc t; (3) Chun b mi mt tin hnh
c phn ha cng ty m - tp on nhm
a dng ha s hu nhng m bo vai
tr then cht trong nn kinh t; (4) Cu trc
li danh mc u t theo hng tp trung
ngun lc m bo tin , cht lng cc
d n u t trng im i vo vn hnh;
(5) Tng vn iu l ca tp on trn c
s nh gi li gi tr ti sn theo th trng
v Nh nc u t thm c quy m
ln; (6) Cu trc ngun nhn lc i i
vi thc hin qun tr doanh nghip tng

bc hin i, nht l chun mc k ton


thng k, hoch ton kt qu sn xut kinh
doanh, d phng ri ro...
i vi cc TKTTN, vic ti cu trc xut
pht t nhu cu t thn ca doanh nghip,
nht l trong bi cnh khng hong v suy
thoi kinh t. Khi pht trin n mt quy
m nht nh hoc khi tnh hnh th trng
khng cn thun li, cc ch s hu v
cc TKTTN s gp kh khn trong vic
qun l hot ng kinh doanh ca ton b
tp on cng nh ca cc cng ty thnh
vin v cc chc nng/phng ban ca tng
n v. Thc t ny to ra sc p cho cc
doanh nghip ny thc hin ti cu trc
doanh nghip mt cch tng th hay tng
phn nh l mt nhu cu t thn. Mt trong
nhng vn thc tin khc l s gn kt
ca qu trnh ti cu trc vi chin lc
cho bn ra cng chng hoc c phn ha
ca cc TKTTN.
Vit Nam hin nay, cha c quy nh php
l cho tt c cc TKT thuc mi thnh
phn kinh t m mi ch c quy nh php
l cho vic thc hin th im i vi cc
TKT nh nc. Tuy nhin vn quan
trng hn c l mt chnh sch cho cc tp
on kinh t pht trin m khng lm bp
mo th trng, khng lp li nhng tht
bi m mt s nc trn th gii tri
qua. Do qu trnh tch t sn xut cn nhiu
hn ch, cc tp on kinh t, nht l ca
khu vc nh nc, cha c s gn kt hu
c nn cc chnh sch va phi tp trung
vo vic h tr cc tp on tng nhanh
tch t, nhng cng ng thi phi la
chn hnh thc qun l ph hp vi trnh
pht trin v c tnh s hu ca cc
tp on kinh t.

KINH DOANH VI T NAM NM 2010

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

TNG QUAN V MI TRNG

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

1.1. Tng trng kinh t


Trong nm 2010, tnh hnh kinh t quc t
v trong nc tip tc c nhng din bin
phc tp: nn kinh t th gii phc hi
chm chp; ch ngha bo h c xu hng
gia tng; gi c nhiu loi vt t hng ha
c nhng din bin bt thng. Nhng yu
t ny tc ng trc tip n nn kinh
t Vit Nam vn d c sc khng thp
trc nhng bin ng bt li ca nn kinh
t th gii. Ngay t nhng thng u nm
2010, gi c th trng trong nc c xu

hng tng cao, thm ht thng mi tip


tc tng, sn xut kinh doanh ca nhiu
doanh nghip gp kh khn do thiu vn
trong khi li sut tn dng cao. Trc tnh
hnh , ngy 06/4/2010, Chnh ph ban
hnh Ngh quyt s 18/2010/NQ-CP ra
nhiu bin php nhm n nh kinh t v
m, ngn nga lm pht tng cao, tho
g kh khn trong sn xut kinh doanh
ca cc doanh nghip. S ch o quyt
lit ca chnh quyn cc cp v s n lc
ca cng ng doanh nghip, em li
nhng kt qu tch cc trong tng trng
kinh t: tt c cc ngnh kinh t u c s
tng trng kh v tng trng qu sau
t mc cao hn qu trc.

Bng 1.1: Tc tng trng kinh t so vi cng k nm 2009


n v: %
Thc hin 2010

K hoch
2010

3 thng

6 thng

9 thng

C nm

Tng sn phm trong nc


Gi tr tng thm:

6,50

5,84

6,16

6,52

6,78

- Nng, lm, ng nghip

2,80

3,45

3,31

2,89

2,78

- Cng nghip v xy dng

7,00

5,65

6,50

7,29

7,70

- Dch v

7,50

6,64

7,05

7,24

7,52

Ch tiu

Ngun: Bo co tnh hnh kinh t - x hi nm 2010 ca Tng cc Thng k.


(1)

Nghin cu do GS.TS Nguyn K Tun thc hin

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

I. PHN TCH TNG TRNG KINH T,


XU HNG XUT NHP KHU(1)

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

Cng nghip v xy dng. Cng nghip v


xy dng tip tc t tc tng trng
gi tr sn xut cao. Tnh chung nm 2010,
gi tr sn xut cng nghip theo gi so snh
1994 c tnh t 794,2 nghn t ng, tng
14% so vi nm 2009. Cng nh nhiu nm
trc y, khu vc c vn u t nc
ngoi t c tc tng trng cao nht
(17,2%), tip theo l khu vc kinh t ngoi
nh nc (14,7%) v cui cng l khu vc
kinh t nh nc (7,4%). Trong c cu ngnh
cng nghip, cng nghip ch bin chim t
trng ln nht (89,5% gi tr sn xut) v l
ngnh phc hi nhanh nht sau giai on
suy gim kinh t. Nm 2010, tc tng
trng ca ngnh ny t mc cao hn tc
tng trng chung ca cng nghip v l
ngnh c nh hng quyt nh n tc
tng trng chung ca ton b cng nghip.
Mc tng trng sn xut cao nh mc
tiu th ca th trng ni a v xut khu
ca nhiu loi sn phm tng cao.
Nm 2010, mc d chu nh hng nng
n ca thin tai (hn nng vo u nm,
l lt vo nhng thng cui nm min
Trung; nc mn xm nhp ng bng
sng Cu Long...), sn xut nng, lm,
ng nghip vn t c nhng kt qu
kh quan. Tc tng gi tr gia tng l
2,78%, gn t mc k hoch l 2,8%. Gi
tr sn xut ton ngnh nm 2010 theo gi
so snh 1994 c tnh t 232,7 nghn t
ng, tng 4,7% so vi nm trc, trong
nng nghip t 168,4 nghn t ng,
tng 4,2%; lm nghip t 7,4 nghn t
ng, tng 4,6%; thu sn t 56,9 nghn
t ng, tng 6,1%.
Lnh vc dch v cng c nhng bc pht
trin tch cc. Nm 2010, gi tr tng thm
ca lnh vc ny t 7,52%, ng gp gn
mt na vo mc tng trng chung ca

ton b nn kinh t. Doanh thu bn l v


dch v tiu dng nm 2010 c tnh t
1.561,6 nghn t ng, tng 24,5% so vi
cng k nm 2009, nu loi tr yu t gi
cng t mc tng 14%. Trong tng mc
bn l hng ho v doanh thu dch v tiu
dng, kinh doanh thng nghip t 1.229,3
nghn t ng, chim 78,7% tng s v tng
25% so vi nm trc; khch sn nh hng
t 172,4 nghn t ng, chim 11% v tng
21,8%; dch v t 144,6 nghn t ng,
chim 9,3% v tng 23,8%; du lch t 15,3
nghn t ng, chim 0,98% v tng 28,5%.
1.2. Tnh hnh xut, nhp khu
1.2.1. Xut khu hng ha
Nm 2010, tng kim ngch xut khu t
71,6 t USD, tng 25,5% so vi nm 2009.
Trong bi cnh kinh t quc t khng my
thun li, c th coi y l mt thnh tu
ln trong tng trng kinh t Vit Nam nm
2010. C cu cc mt hng xut khu ang
c nhng du hiu chuyn bin theo hng
tch cc: tng dn t trng nhm hng cng
nghip ch to, nhm hng c hm lng
cng ngh v cht xm cao, gim dn xut
khu hng th. C th, nhm hng cng
nghip nh v tiu th cng nghip tng t
42,8% ln 46%; nhm hng cng nghip
nng v khong sn gim t 29,4% xung
27,2%; nhm hng thy sn gim t 7,4%
xung 6,9%; vng v cc sn phm vng
gim t 4,6% xung 4%.
Theo s liu ca Tng cc Thng k, nm
2010, c 18 mt hng t kim ngch xut
khu trn 1 t USD (so vi 12 nm trc)
trong kim ngch xut khu ca nhiu
mt hng ch lc tng cao so vi nm 2009
nh: Hng dt may t 11,2 t USD, tng
23,2%; giy dp t 5,1 t USD, tng 24,9%;
thy sn 4,9 t USD, tng 16,5%; hng in

1.2.2. Nhp khu hng ha v nhp siu


Nm 2010, kim ngch hng ha nhp khu
t 84 t USD, tng 20,1% so vi nm
2009, trong khu vc kinh t trong nc
t 47,5 t USD, tng 8,3%; khu vc c vn
u t nc ngoi t 36,5 t USD, tng
39,9%. Kim ngch hng ho nhp khu
nm 2010 ca mt s mt hng tng so

Kim ngch hng ho nhp khu trong 11


thng nm 2010 t cc th trng ch yu
u tng so vi cng k nm 2009. Hng
ha nhp t Trung Quc t 17,9 t USD,
tng 23,4%; t ASEAN t 14,5 t USD,
tng 18%; t Hn Quc t 8,7 t USD,

Hnh 1.1: Xut khu, nhp khu, nhp siu nm 2010


n v: t USD
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Thang
01

Thang
02

Thang
03

Thang
04

Thang
05

Xuat khau

Thang
06

Thang
07

Nhap khau

Thang
08

Thang
09

Thang
10

Nhan s

Thang
11

Thang
12

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

M vn l th trng xut khu ln nht


ca Vit Nam vi kim ngch 11 thng nm
2010 c t 12,8 t USD, chim 17,9%,
tng 25,4% so vi cng k nm trc; tip
n l EU t 10 t USD, chim 13,9%,
tng 15,9%; ASEAN t 9,3 t USD, chim
13% tng 19,6%; Nht Bn t 6,9 t USD,
chim 9,6%, tng 23,6%; Trung Quc t
6,3 t USD, chim 8,8%, tng 48,6%.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

vi nm trc, trong nhng mt hng


ch yu phc v cho sn xut vn gi
mc tng cao: la m tng 70,4%; kim loi
thng khc tng 57,7%; nguyn ph liu
dt may, giy dp tng 36%; cht do tng
33,9%; in t my tnh v linh kin tng
30,7%; vi tng 27,2%; thc n gia sc v
nguyn ph liu tng 22,4%; st thp tng
15%. Nhp khu t nguyn chic gim
24,4% v kim ngch v gim 34,1% v
lng so vi nm 2009. C cu kim ngch
hng ha nhp khu nm 2010 khng c
s thay i ln so vi nm trc, trong
nhm t liu sn xut vn chim t trng
cao nht vi 90,2%; nhm hng vt phm
tiu dng gim t 9,3% xung 8,6%; nhm
vng v cc sn phm vng tng t 0,5%
ln 1,2%.

t my tnh 3,6 t USD, tng 28,8%; g v


sn phm g 3,4 t USD, tng 31,2%; go
t 3,2 t USD, tng 20,6%; my mc, thit
b, dng c ph tng 3 t USD, tng 48%;
cao su 2,4 t USD, tng 93,7%.

tng 42,4%; t Nht Bn t 8,1 t USD,


tng 21,7%; t EU t 5,5 t USD, tng 9%.
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

Nhp siu c nm 2010 c tnh l 12,4


t USD, t l nhp siu/xut khu bng
17,3%, gim 5,2 im phn trm so vi nm
2009, l kt qu tch cc. Tuy nhin,
nhp siu ln v ko di nhiu nm, c
bit l nhp siu tp trung qu mc vo th
trng Trung Quc, li l yu t biu hin
trc tip ca s bt n nh kinh t v m.
Mt khc, hin ang xut hin tnh trng
mt s doanh nghip c vn u t nc
ngoi nhp khu linh kin, ph tng lp
rp hoc nhp khu thnh phm ri tiu th
trn th trng ni a. Nu tnh trng ny
tr thnh xu th, vic hn ch nhp siu s
kh c th thc hin c.
II. BIN NG TH TRNG TI CHNH
TIN T V GI C NM 2010
2.1. Cc bin php chnh sch thc hin
trong nm 2010

Chnh sch tin t c hoch nh v


iu hnh hng ti yu cu thc y
tng trng v kim sot lm pht. V c
bn, chnh sch tin t bo m c
cc mc tiu ra t u nm: tng
phng tin thanh ton tng khong 20%,
d n tn dng tng khong 25%. T gi
c iu hnh linh hot hn theo nguyn
tc th trng; thc hin iu hnh li sut
cho vay theo c ch tho thun v theo
hng gim dn; tng cng gim st bo
m an ton hot ng ca cc t chc
tn dng; kim sot n xu di 3%. Trong
khi khng nh nhng kt qu tch cc ,
cng cn thy rng ti chnh tin t trong
nm 2010 bc l nhiu yu t gy bt n
trong c ngn hn v di hn.
Nhng khim khuyt bt cp trong iu
hnh kinh t v m tn ti t cc nm trc

y vn tip tc lp li trong nm 2010:


thiu s phi hp gia ch o iu hnh
chnh sch ti kha v chnh sch tin t.
Trong khi iu hnh chnh sch tin t c
thc hin theo hng tht cht nhm gp
phn n nh kinh t v m, th chnh sch
ti kha li i theo hng ni lng.
Trong nhng thng u nm 2010, li sut
ngn hng lun mc cao: trong qu 1 li
sut vay ngn hng ln ti 17 18%/nm,
c ni ln ti 19 20%; na u qu 2 vn
mc ph bin l 13%/nm. Cc doanh
nghip gp rt nhiu kh khn trong sn
xut - kinh doanh. Trc tnh hnh , ngy
07/5/2010, Chnh ph ban hnh Ngh
quyt 23/2010/NQ-CP, trong xc nh:
Ngn hng Nh nc Vit Nam c bin
php ph hp khn trng h li sut
huy ng xung khong 10%, li sut cho
vay khong 12% v iu hnh t gi mc
hp l. Tng tnh thanh khon cho nn kinh
t thng qua vic tng tng phng tin
thanh ton v tng d n tn dng. Khn
trng trnh n cng khai, minh bch
h thng ngn hng thng mi. Du cn
nhng phn ng khc nhau v yu cu
ny, nhng vic quy nh iu chnh li
sut ngn hng cng c tc ng nht
nh n vic gii quyt nhng kh khn
ca cc doanh nghip.
Trong khi th chi thng xuyn v chi
u t t ngn sch nh nc li khng
ngng tng cao. S gia tng chi tiu cng
vi cn bnh kinh nin l qun l s dng
vn km hiu qu tim n nguy c lm tng
lm pht v tng gi tiu dng. Trong iu
kin bi chi ngn sch c xu hng tng
cao c v t trng so vi tng sn phm
trong nc v lng tuyt i, vic tng
chi ngn sch cn dn n h ly trc tip
l d n quc gia v d n chnh ph cng

Trong nhng ngy u sau quyt nh mnh


m , t gi hi oi gia ng tin Vit
Nam v ng la M gim cht t. Tuy
nhin s bin ng mt cch in cung
ca gi vng, tm l th trng cn bt an,
nhu cu ngoi t thanh ton cui nm
tng cao, t gi ng la M so vi ng
tin Vit Nam cng c du hiu gia tng(3)...
nh hng trc tip n sn xut kinh
doanh ca cc doanh nghip v thc y
gia tng lm pht.

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

Vo nhng thng cui nm 2010, trc


tnh hnh lm pht c xu hng tng cao
v th trng tin t c nhng bin ng
mnh theo chiu hng tiu cc, ngy
04/11/2010 Chnh ph a ra hai quyt
nh mnh nhm n nh th trng tin t,
gp phn n nh kinh t v m, l:

th trng. Sau gn 11 thng gi li sut


c bn ca tin ng Vit Nam mc
8%, ngy 04/11/2010, Ngn hng Nh
nc quyt nh iu chnh li sut
ln 9%. Ngay ngy 05/11/2010, Hip
hi Ngn hng Vit Nam ng thun
iu chnh tng li sut huy ng nhng
khng vt qu trn 12%/nm.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

c xu hng tng cao. Theo bo co ca


Chnh ph ti k hp th 8 Quc hi kha
XII (thng 10/2010), n ht nm 2010, d
n Chnh ph tng ng khong 44,5%
GDP, d n nc ngoi ca quc gia
khong 42,2% GDP v d n cng bng
56,7% GDP. Hin cn nhng kin khc
nhau v gii hn an ton ca d n quc
gia, c bit l d n nc ngoi. iu
quan trng cn xem xt khng ch l t l
d n so vi GDP, m cn l tc tng
n hng nm, d n hng nm phi tr, t
l tch ly ni b nn kinh t trn tng vn
u t ton x hi. i vi Vit Nam, tt c
cc yu t ang trong tnh trng ng lo
ngi khng nhng ch trong trung hn v
di hn, m c trong ngn hn(2).

2.2. Vn lm pht
Ngn nga lm pht cao quay tr li v bo
m tc tng ch s gi tiu dng (CPI)
khng qu 7%/nm l mt trong nhng
nhim v c Quc hi thng qua trong
k hp th 6 Quc hi kha XII. Trong
nm 2010, CPI c nhng din bin ht
sc phc tp. T u nm n cui thng
8/2010, cc ch tiu kinh t v m u din
bin theo chiu hng tch cc, ha hn
nhng kt qu kh quan trong vic thc
hin cc ch tiu k hoch pht trin kinh
t nm 2010. Tuy nhin, t thng 9/2010,
trong khi cc ch tiu tng sn phm trong
nc (GDP), kim ngch xut khu, thu
ngn sch v u t pht trin kinh t - x
hi u din bin theo chiu hng tng

Can thip mnh vo th trng ngoi t


bng vic bn ngoi t gi n nh
gi. Mc du lng d tr ngoi t hin
nay gim hn so vi nhng nm
trc y, nhng Chnh ph cam kt
m bo mnh h nhit nhng
cn st. ng thi, Chnh ph cng
cam kt t thng 11 n ht nm 2010
s khng iu chnh t gi hi oi.

li sut tin ng vn hnh theo c


ch th trng: cho php cc ngn hng
thng mi huy ng v cho vay theo

(2)

T l d n Chnh ph so vi GDP ngy cng nhanh: nm 2007 l 33,8%, nm 2008 l 36,7%, nm 2009
l 41,9% v nm 2010 d kin l 44,5% (ngun: Vietnamnet.vn, 7/5/2010).

(3)

Ngy 9/11/2010 gi vng lp k lc mi vi mc trn 38,2 triu ng/lng. Cng trong ngy ny, gi
la M trn th trng t do ln n mc 22.000 VND/USD.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

dn, th ch s gi tiu dng (CPI) bt u


c du hiu tng cao tr li. CPI thng
9/2010 so vi thng 8/2010 tng 1,31%,
thng 10/2010 so vi thng 9/2010 tip tc
tng 1,05%. n ht thng 11/2010, tc
tng gi tiu dng thng 11/2010 so vi
thng trc tng ti 1,86%, so vi thng
11/2009 tng 11,09%. Thng 12, ch s cn
tng 1,98% so vi thng 11 v 11,75% so
vi thng 12/2009, y l mc tng cao nht
trong cc thng trong nm 2010. Ch s gi
tiu dng bnh qun nm 2010 tng 9,19%
so vi bnh qun nm 2009. Trong khi ch c
gi cc Bu chnh Vin thng gim 4,57%,
th gi tt c cc nhm mt hng khc u
tng vi tc cao: gi vng tng 36,72%;
gi nhm hng n ung tng 10,71%; gi
nhm hng nh , vt liu xy dng v cht
t tng 14,68%; gi dch v vn ti tng
12,37%... Ch tiu kim ch lm pht di
7% m Quc hi ra v so vi mc di
8% m Chnh ph d kin cui thng 4/2010
u khng thc hin c.

Nguyn nhn ca tnh trng lm pht c


th c xem xt mt cch ton din t
nhiu gc khc nhau.
V nguyn nhn cu ko, c mt lot yu t
lm tng gi hng ha.
Mt cch tng qut nht, thng thng
vo cc thng cui nm, nhu cu tng ln
s thc y tng gi c cc loi hng ha
v dch v. Ngoi ra, cn c mt s yu
t cng gp phn thc y tng cu hng
ha. Chng hn:
-

p ng cc hp ng xut khu
go mi k kt, cc doanh nghip y
mnh mua vo lm tng gi go cc
tnh Nam B.

Trong nhng thng cui nm, th trng


Trung Quc thu ht lng nng sn
ln (go, rau, tri cy, tht ln) ca Vit
Nam. iu ny dn n tnh trng khan
him mt s nng sn thc phm ti

Hnh 1.2: Tc tng gi tiu dng nm 2010

n v: %
14
11,09

12
10

7,62

8,46

9,46

9,23

9,05

8,69

4,27

4,55

4,78

8,19

8,18

4,84

5,08

8,92

9,66
11,75

8
6
4
2
0

3,35
1,36
1,36

4,12
0,75

0,14

1,96

0,27

9,58
6,46

0,22

0,06

0,23

11,75

1,31

7,58
1,05

1,86

1,98

Thang Thang Thang Thang Thang Thang Thang Thang Thang Thang Thang Thang
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
So vi thang trc

So vi cung ky 2009

So vi thang 12/2009

Ngun: Bo co hng thng ca Tng cc Thng k

Giai on chuyn ma min Bc cng


c tc ng y gi mt s mt hng
tng cao (rau xanh, hoa qu, qun o
m, giy dp).

Nhu cu mua vng tng cao do ng


tin Vit Nam mt gi so vi ng
la M v yu t u c y gi vng
ln cao.

Trong nhng thng cui nm 2010, s bin


ng mnh m ca gi vng v la cng
c nhng tc ng tiu cc n gi c nhiu
loi hng ha khc trn th trng trong
nc (Xem Bng 1.1 phn Ph lc). Trn th
trng th gii, lng tin ca cc nh u t
v ca nhiu Chnh ph vi ng la M
vi t cch ng tin th gii ang dn dn
mt i. Mt mt, nhiu chnh ph iu chnh
t gi hi oi bo v nn kinh t quc
gia, mt khc, xu hng mua vng d tr
cng tng ln. Gi vng trn th trng th
gii lin tc tng cao(4). trong nc, trc
thc t ng ni t mt gi so vi ng
la M v ng la M li mt gi trn th
trng th gii, xu hng mua vng d tr
ngy cng tng ln. Trong bi cnh , u
c cng l mt yu t quan trng thc y
gi vng tng cao. S bin ng gi loi
hng ha c bit ny chc chn c tc
ng ti s bin ng gi ca hng lot
hng ha tiu dng thit yu khc.

V nguyn nhn chi ph y, mt s yu t


di y c tc ng thc y tng ch s
gi tiu dng:
-

Vic iu chnh tng li sut c bn


t 8%/nm ln 9%/nm nhm ht tin
t th trng, gp phn kim ch lm
pht. Nhng nhn nhn t pha cc
doanh nghip, iu ny li dn n
tng li sut cho vay ca cc ngn
hng thng mi v lm tng chi ph
sn xut ca cc doanh nghip.

Vic iu chnh t gi VND/USD lm


ng ni t b mt gi. iu ny c th
h tr phn no cho hot ng xut
khu nhng li gy bt li cho hot
ng nhp khu. Trong khi , phn ln
cc yu t u vo sn xut hng
cng nghip ch bin ca Vit Nam
li ph thuc vo ngun nhp khu t
nc ngoi.

Trong khi khng nh nguyn nhn su xa


ca tnh trng ch s gi tiu dng bt n
xut pht t tnh trng km hiu qu ca c
cu kinh t, nn kinh t lun phi i ph
vi tnh trng nhp siu, bi chi ngn sch
ngy cng gia tng, cng cn thy rng
vic iu hnh kinh t v m cn nhiu bt
cp. iu th hin s thiu phi hp
cht ch gia chnh sch ti kha v chnh
sch tin t, gii quyt nhiu vn mang
tnh cht tnh th v cc b, mt s quyt
nh mnh c a ra li thiu nhng
bin php ng b t chc thc hin, nng
lc d bo kinh t v m cn yu km.

L lt nng n xy ra khp min


Trung v Ty Nguyn ko di t u
thng 10 n trung tun thng 11/2010
c tc ng kp ti CPI: mt mt, lm
tng gi lng thc, thc phm v vt
liu xy dng khu vc ny; mt khc,

(4)

Vo ngy 09/11/2010, gi vng th gii tng ln mc 1.420 USD/oz.

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

lm gin on vic vn chuyn hng


ha gia cc vng trong nc.
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

sng m vo dp cui nm, nhu cu cc


loi hng ha ny thng tng cao.

III. U T NC NGOI(5)

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

10

3.1. Tng vn ng k gim - Vn thc


hin tng
Tnh n ngy 21/12/2010 tng s vn ng
k v tng thm l 18,6 t USD gim 17,8%
so vi cng k nm 2009, cch xa so vi
mc tiu d kin ca nm 2010 (khi cha
iu chnh) l 22-25 t USD, trong vn
ng k ca 969 d n c cp php mi
t 17,2 t USD (gim 16,1% v s d n;
tng 2,5% v s vn so vi nm trc); vn
ng k b sung ca 269 lt d n c
cp php t cc nm trc l 1,4 t USD.
im sng trong hot ng u t nc
ngoi ti Vit Nam nm 2010 l tc gii
ngn kh tt. C nm, vn u t trc tip
nc ngoi thc hin c tnh t 11 t
USD, tng 10% so vi nm 2009. Cng vi
lng kiu hi (c theo nh gi ca B
Ti chnh nm 2008 t 7,2 t USD, nm
2009: 6,8 t USD v 2010: 6,0 t USD), vn
FDI thc hin thun to thnh ngun b
p quan trng cho thm ht thng mi
ca Vit Nam.
3.2. u t theo lnh vc: Ngnh kinh
doanh bt ng sn dn u
Trong cc ngnh c vn u t nc ngoi
ti Vit Nam 2010, kinh doanh bt ng
sn dn u vi s vn ng k t 6,8 t
USD, bao gm 6,7 t USD vn ng k
mi v 0,1 t USD vn tng thm. y l
nm th ba lin tip ngnh kinh doanh bt
ng sn duy tr c sc ht ln dng
FDI. Bn cnh nhng yu t th trng (gi
bt ng sn ti Vit Nam tng i cao
so vi cc nc trong khu vc), vic ci
thin th tc hnh chnh (phn cp cho a
phng thm quyn v gi thu t, th
(5)

tc t ai), ng thi vi vic Quc hi


ban hnh Lut kinh doanh bt ng sn v
Lut s 34/2009/QH12 v sa i, b sung
iu 126 ca Lut Nh v iu 121 ca
Lut t ai dn n tip cn t d dng
hn, din tch t giao cng cao hn, thi
gian d n n nh hn (trung bnh l 50
nm, nu c kin ca Chnh ph c th
ko di thi gian ln 70 nm). Ngoi ra thi
gian n hn c d n n 15 nm khi
dng u t mnh m cho cc nh u t
nc ngoi tham gia vo lnh vc ny. Nm
2010 cng c nh du bi vic tng tc
rt vn ca cc tp on bt ng sn n
t Xin-ga-po (Capita Land Limited, Keppel
Land Limited v.v...), v m u cho thi k
cc tp on ny s nng s vn u t
ln nhiu ln vo bt ng sn Vit Nam
trong thi gian t 3 - 5 nm ti.
Ngnh cng nghip ch bin v ch to
thu ht c s quan tm tr li ca cc
nh u t nc ngoi, sau khi st gim
mnh ch chim c 13,8% tng vn FDI vi
quy m vn ng k l 2,97 t USD nm
2009. y l lnh vc u t truyn thng
c li th cnh tranh so snh trong sn xut
hng xut khu ca nh u t nc ngoi.
Theo s liu tng hp ca Tng cc Thng
k, nm 2010, ngnh ny thu ht c 5 t
USD, bao gm 4 t USD vn ng k mi
v 1 t USD vn tng thm.
ng th ba l ngnh Sn xut, phn phi
in, kh v nc t gn 3 t USD, trong
2,9 t USD l vn ng k mi (Xem
bng 1.2 phn Ph lc).
3.3. u t theo i tc: Xin-ga-po l i
tc u t ln nht
Trong s 51 quc gia v vng lnh th c
d n u t cp mi nm 2010, Xin-ga-po

Nghin cu do Trung tm nghin cu u t nc ngoi thc hin

Cc nh u t tip theo ln lt l cc nh
u t truyn thng ca Vit Nam nh Nht
Bn 2.040,1 triu USD, chim 11,8%; Hn
Quc 2.038,8 triu USD, chim 11,8%; M
1.833,4 triu USD, chim 10,6%; i Loan
1.180,6 triu USD, chim 6,9%; Qun o
Virgin thuc Anh 726,3 triu USD, chim
4,2% (Xem Bng 1.3 phn Ph lc).
3.4. u t theo a bn: Qung Nam l
a bn thu ht vn FDI nhiu nht nm
2010
Trong nm 2010, c nc c 50 tnh, thnh
ph trc thuc Trung ng c d n u t

ng th hai l B Ra-Vng Tu vi
2.400,6 triu USD, chim 13,9%. T nhiu
nm qua B Ra - Vng Tu lun l mt
trong nhng a phng thnh cng nht
v thu ht vn u t(7). D n Trung tm
Hi ngh trin lm du lch quc t Dragon
Sea-Vng Tu ti khu Ch Linh - Ca
Lp (Thnh ph Vng Tu), do Tp on
Skybridge Intercontinental Development
Corporation (M) lm ch u t c tng
vn ng k hn 900 triu USD, l d n
c s vn ng k ln nht c tnh B
Ra - Vng Tu trao giy chng nhn u
t. y cng l a phng c cc iu
kin thun li him c pht trin ngnh
kinh t logistics, mt ngnh kinh t c gi
tr gia tng cao v ang ngy cng khng
nh v th ca mnh trong nhiu nn kinh
t pht trin.
D ch cp giy php ng k mi cho 2 d
n FDI, nhng Qung Ninh l a phng
xp th ba v thu ht vn vi tng vn ng
k trn 2.148 triu USD, chim 12,5%. Hai
d n l d n ca Cng ty TNHH in
lc AES-TKV Mng Dng (Nh my Nhit
in Mng Dng 2 di hnh thc BOT)
ca nh u t H Lan c s vn ng k

(6)

ng gp quan trng nht trong s t bin ny l d n nhit in than Mng Dng 2 ti tnh Qung
Ninh, vi tng vn u t ln n 2,1 t USD. y l d n xy dng theo hnh thc BOT. Trong , Tp
on AES gp 90% vn v Tp on Cng nghip Than - Khong sn Vit Nam gp 10% thnh lp
Cng ty in lc Mng Dng AES-TKV thc hin d n. Vn theo Cc u t Nc ngoi, AES l mt
tp on ca M chuyn u t vo cc d n pht trin ngun in v phn phi in. Nhng do AES
ng k u t d n nhit in Mng Dng 2 t vn phng t ti H Lan nn vn c tnh vo FDI
ca H Lan.

(7)

Nm 2008 t 12 t USD; nm 2009 do chu tc ng ca kinh t th gii v khu vc, vn FDI vo nc


ta gim ng k, nhng B Ra - Vng Tu vn thu ht hn 6,8 t USD v 23 nghn t VND.

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

Nm 2010 H Lan bt ng vn ln v tr
th hai vi 2.364 triu USD chim 13,7%
tng vn u t vo Vit Nam, tng hn
300 ln so vi nm 2009 (ch t 6,1 triu
USD, theo Tng cc Thng k)(6). Xu hng
ca quc gia chu u ny l gim dn cc
d n ODA pht trin cc hnh thc hp
tc khc nh trao i song phng hay u
t cng - t (PPP), qua c th gia tng
FDI ti Vit Nam trn cc lnh vc nh: bt
ng sn, thng mi, cng v logistics,
khai thc, s dng ti nguyn nc.

trc tip nc ngoi, trong Qung Nam


c s vn ng k ln nht vi 4.177,1 triu
USD, chim 24,2% tng vn ng k cp
mi. C c v tr ny l do tnh thu ht
c d n khu ngh dng Nam Hi An
do nh u t Xin-ga-po u t ti Qung
Nam vi s vn ng k 4 t USD.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

l nh u t ln nht vi 4.350,2 triu


USD, chim 25,2% tng vn ng k cp
mi. Trong cc d n ln c cp php
cho cc nh u t nc ny phi k n
d n Cng ty TNHH pht trin Nam Hi
An (Khu ngh dng Nam Hi An) do nh
u t Xin-ga-po u t ti Qung Nam
vi s vn ng k 4 t USD.

11

2,1 t USD; cn li l vn ng k ca d
n Nh my sn xut phn bn hu c, v
c ca nh u t n t Trung Quc.
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Tip theo l Thnh ph H Ch Minh


1.895,3 triu USD, chim 11%; Ngh An
1.327,7 triu USD, chim 7,7% (Xem Bng
1.4 phn Ph lc).

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

3.5. u t theo hnh thc u t: Hnh


thc 100% vn nc ngoi gi vai tr
ch o
Nhn chung, t trng hnh thc X nghip
lin doanh (Joint Venture - JV) gim t
khong 70% xung ch cn chng 20%
trong khong 10 nm nay. Trong khi ,
doanh nghip 100% vn nc ngoi
tng ln ti 70%. C th trong 11 thng u
nm 2010 (xem Bng 1.2), c 687 d n
100% vn nc ngoi (bng 82,5% v s

d n), vi 6,65 t USD vn ng k (chim


55% v s vn ng k); v 130 d n JV
(bng 15,6% v s d n), vi 3,13 t USD
vn ng k mi (bng 25,9% v s vn
ng k) c nhn Giy chng nhn
u t.
IV. NHNG VN BN PHP LUT CHNH
TC NG N HOT NG KINH DOANH
CA DOANH NGHIP NM 2010(8)
Trong nm 2010, nhiu vn bn lin quan
n hot ng kinh doanh ca doanh nghip
c ban hnh, tp trung vo c 3 nhm
vn bn c tc ng ln n hot ng kinh
doanh ca doanh nghip, gm c:
-

Vic thc hin n 30 v ci cch th


tc hnh chnh

Vic ban hnh cc vn bn hng dn


thc hin Lut Doanh nghip

Bng 1.2: Thu ht vn FDI giai on t 01/01/2010 n


20/11/2010 theo hnh thc u t
n v tnh vn: Triu USD

12
TT

Hnh thc
u t

S d
n cp
mi

Vn ng
k cp
mi
(a)

100% vn nc
ngoi

u t theo
BOT, BT, BTO

Lin doanh

4
5

S lt
d n
tng
vn

Vn ng
k tng
thm

Vn ng k
cp mi v
tng thm

(b)

(c) = (a) + (b)

T trng
vn
ng k

687

6.653,8

165

783,0

7.436,9

55,9%

2.174,8

0,0

2.174,8

16,3%

130

3.135,3

35

382,1

3.517,3

26,4%

C phn

29,6

36,4

66,0

0,5%

Hp ng hp
tc kinh doanh

107,4

1,2

108,5

0,8%

Tng s

833

12.100,9

210

1.202,6

13.303,5

100%

Ngun: Cc u t nc ngoi (FIA-MPI)


(8)

Nghin cu do ThS. u Anh Tun thc hin

Cc o lut mi lin quan n kinh


doanh

n 30 c chia lm 3 giai on: giai


on 1 thng k th tc hnh chnh (t
thng 8 nm 2008 n thng 9 nm 2009);
giai on 2 r sot cc th tc hnh chnh
(t thng 9 nm 2009 n ht thng 5 nm
2010); giai on 3 thc thi cc phng n
n gin ha th tc hnh chnh trong
nm 2010.
V kt qu giai on 1, thc hin thnh
cng giai on thng k th tc hnh chnh,
hon thnh mc tiu cng khai, minh bch
th tc hnh chnh. Thng 10 nm 2009,
Th tng Chnh ph cng b B c s d
liu quc gia v th tc hnh chnh ti 4
cp chnh quyn v cng khai trn mng
Internet (trn 5.700 th tc hnh chnh, trn
9.000 vn bn quy nh v trn 100.000 biu
mu thng k th tc hnh chnh). Ln u
tin Vit Nam thit lp v cng b cng
khai c B c s d liu quc gia v

Sau giai on r sot, Chnh ph ang cng


cc b, ngnh khn trng sa i cc
vn bn quy phm php lut thc thi
cc phng n n gin ha v chun
b c thng qua. thc thi phng n
n gin ha ca gn 5.000 th tc hnh
chnh ni trn, i hi phi sa i, b sung
1.017 vn bn ca nhiu cp, nhiu ngnh,
bao gm 44 lut, 12 php lnh, 183 ngh
nh, 37 quyt nh ca Th tng Chnh
ph, 336 thng t, 313 quyt nh ca B
trng v 93 vn bn khc.
Mc d hin nay ang trong giai on thc
hin, cn phi c thm thi gian nh
gi cc tc ng tch cc m qu trnh thc
hin n mang li, nhng cng c th
thy nhng tc ng ban u t qu trnh
thc hin n ny nh sau:

(9)

Tn vit tt ca Quyt nh s 30/2007/Q-TTg ca Th tng Chnh ph ban hnh ngy 10/01/2007 ph


duyt n n gin ha th tc hnh chnh trn cc lnh vc qun l nh nc giai on 2007-2010.

(10)

Thng tin t i din T Cng tc n 30 ti cuc hp ly kin v D tho Bo co gim st v th


tc hnh chnh ca y ban Thng v Quc hi ngy 23/9/2010.

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

Nm 2010 l mt nm quan trng i vi


qu trnh ci cch th tc hnh chnh Vit
Nam. y l nm m n 30(9) v ci cch
th tc hnh chnh c thc hin rng ri
v quyt lit nht. Ch tnh trong qu trnh
thc hin n, Th tng Chnh ph k
v cho kin ch o th hin trong 30 vn
bn khc nhau, tnh trung bnh trong qu
trnh thc hin n ny mi thng c mt vn
bn ch o ca Th tng Chnh ph(10).

Sang giai on r sot, Chnh ph


thng qua phng n n gin ha 258
th tc hnh chnh u tin (Ngh quyt s
25/2010/NQ-CP ngy 2 thng 6 nm 2010).
Theo Ngh quyt ny, ton b 258 th tc
hnh chnh c n gin ha, trong
nhiu th tc hnh chnh c bi b, thay
th, nhiu mu n, t khai c n gin
ha hoc mu ha thng nht c nc,
nhiu yu cu, iu kin b loi b v
khng cn thit, nhiu trnh t, cch thc
gii quyt, h s phi np c n
gin ha theo hng ti thiu nhm to
thun li cho ngi dn v doanh nghip.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

4.1. Vic trin khai n 30 v ci cch


th tc hnh chnh ca Chnh ph v
cc Ngh quyt lin quan

th tc hnh chnh trn cc lnh vc qun l


Nh nc lin quan n ngi dn v doanh
nghip ti a ch: www.thutuchanhchinh.vn.

13

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

14

Vic thng k v cng b c mt b


th tc hnh chnh cc cp ca quc
gia gp phn chun ha v thng nht
c cc b th tc hnh chnh cc
cp. c bit, ln u tin, ton b B
th tc hnh chnh c cng khai trn
mng Internet.
Cn b Nh nc ti cc cp, c bit
l cc cp a phng nm c chi
tit v c h thng v cc th tc hnh
chnh hin hnh, h thng th tc hnh
chnh cp a phng.

Vic tp hp v cng b cng khai b


th tc hnh chnh ln u tin trong
lch s mang li li ch cho cc
doanh nghip, ngi dn, l tn hiu tt
th hin n lc ca chnh quyn trong
vic xy dng mt nn hnh chnh cng
khai, minh bch, tng bc chuyn
nghip ha.

Kt thc giai on 2, giai on r sot


cc th tc hnh chnh, c trn 5.500
th tc hnh chnh c r sot theo
mu biu, c 480 th tc hnh chnh
c kin ngh bi b, hy b, 4.146
th tc hnh chnh c kin ngh sa
i, b sung, 192 th tc hnh chnh
c kin ngh thay th y l nh
hng quan trng giai on thc thi
cc kin ngh c trin khai thun li
sau ny.

4.2.1. Ngh nh s 43/2010/N-CP ngy


15/4/2010
Ngh nh s 43/2010/N-CP l Ngh nh
c Chnh ph ban hnh ngy 15 thng
4 nm 2010 thay th Ngh nh s 88/2006/
N-CP nm 2006 trc v ng k kinh
doanh. Vi nhng sa i quan trng, Ngh
nh ny xc lp mt bc tin mi cho
th tc gia nhp th trng Vit Nam. Ngh
nh ny c hiu lc t 01/6/2010. Mt s
im mi quan trng ca Ngh nh ny l:
-

ng k doanh nghip qua mng v


cng thng tin doanh nghip quc gia:
Thay v phi trc tip n c quan
hnh chnh nh nc thc hin nhiu
th tc ng k rm r, c nhn mun
thnh lp doanh nghip ch cn ng
k thng qua Cng thng tin ng k
doanh nghip quc gia. H s ng k
doanh nghip np qua Cng thng tin
ng k doanh nghip quc gia c gi tr
php l nh h s np bng bn giy.

Rt ngn thi hn cp Giy chng nhn


ng k doanh nghip: Thay v quy nh
10 ngy nh trc y, Ngh nh mi
quy nh, trong thi hn 5 ngy lm vic,
k t ngy nhn c h s hp l,
Phng ng k kinh doanh cp tnh cp
Giy chng nhn ng k doanh nghip
cho doanh nghip, ng k thay i ni
dung ng k doanh nghip, chia, tch,
hp nht, sp nhp, chuyn i doanh
nghip, ng k hot ng chi nhnh,
vn phng i din, thng bo lp a
im kinh doanh ca doanh nghip.

5 thnh ph th im chuyn c quan


ng k doanh nghip cp tnh thnh
n v s nghip c thu: Ngh nh
quy nh UBND 5 thnh ph: H Ni,
TP.H Ch Minh, Hi Phng, Nng,

4.2. Vic ban hnh cc vn bn hng


dn thc hin Lut Doanh nghip
Nm 2010 l mt nm lnh vc php lut
lin quan n gia nhp th trng, qun tr
doanh nghip c nhng thay i rt quan
trng vi s ra i ca Ngh nh s 43/2010/
N-CP (v ng k kinh doanh) v Ngh
nh s 102/2010/N-CP v hng dn thi
hnh mt s iu ca Lut Doanh nghip.

4.2.2 Ngh nh s 102/2010/N-CP

Thng nht cch hiu khi nim vn


ca cng ty c phn, nhm hn ch
hin tng vn khng.

Quy nh r hn ngha v gp vn ca
thnh vin cng ty TNHH, c ng cng
ty c phn.

B sung mt s quy nh mang tnh m


ng cho gii quyt mu thun, s
bt hp tc trong ni b cng ty.

C ng sng lp t do hn trong
chuyn nhng c phn.

Tng cng gim st ngi qun l


thng qua vic c th ho quy nh v
khi kin ngi qun l.

n gin ho quy nh v u quyn


ca ngi i din theo php lut ca
doanh nghip.

Th tc gii th doanh nghip r rng,


nht l lin quan n con du v ha
n gi tr gia tng.

4.3. Cc o lut c lin quan n doanh


nghip c hiu lc trong nm 2010
Lut Trng ti Thng mi 2010
Ngy 17/6/2010, Lut Trng ti Thng
mi s 54/2010/QHXII (c hiu lc thi hnh
(11)

Nghin cu do GS.TS Nguyn K Tun thc hin

Lut Ngn hng Nh nc


Lut Ngn hng Nh nc (NHNN) Vit
Nam nm 2010 c Quc hi thng qua
ti k hp th 7 c nhiu ni dung thay i,
sa i so vi Lut NHNN Vit Nam nm
1997 v Lut sa i, b sung nm 2003, tp
trung vo nhng ni dung quan trng sau:
-

Vai tr ca cc c quan trong vic hoch


nh v thc thi chnh sch tin t

Thm quyn c th ca NHNN trong


vic thc thi chnh sch tin t

Vai tr, nhim v ca NHNN trong vic


thc hin chc nng gim st an ton
hot ng ca cc T chc tn dng
(TCTD) v an ton h thng cc TCTD

Cc iu kin cn c NHNN c th
thc hin c nhim v theo thm
quyn.

V. C S H TNG PHC V PHT


TRIN SN XUT KINH DOANH V TI
CU TRC DOANH NGHIP VIT
NAM NM 2010(11)
5.1. Sn xut v cung ng in
Trong nhng nm qua, ngnh in c
nhng bc pht trin kh mnh m. Hng
nm, vn u t cho pht trin in ca Vit
Nam bng khong 15% tng u t ton x
hi, trong khi ti nhiu quc gia ang pht

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

Ngh nh s 102/2010/N-CP (Ngh nh


102) c Chnh ph ban hnh ngy 01-102010 thay th Ngh nh s 139/2007/NCP hng dn thi hnh mt s iu ca
Lut Doanh nghip t ngy 15/11/2010.
y l vn bn c tc ng ln n qun
tr ca cc doanh nghip. Mt s thay i
chnh trong vn bn mi ny:

k t ngy 01/01/2011) c Quc hi


kha XII k hp th 7 thng qua, thay th
cho Php lnh Trng ti Thng mi nm
2003. y l mt thay i quan trng i vi
hot ng trng ti thng mi cc t chc
trng ti Vit Nam, m rng thm quyn
gii quyt tranh chp ca trng ti thng
mi, ng thi cn cho php t chc trng
ti nc ngoi thnh lp Chi nhnh, Vn
phng i din ti Vit Nam.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Cn Th sau khi thng nht vi B Ni


v, B K hoch v u t, xem xt
th im chuyn c quan ng k kinh
doanh cp tnh sang hot ng theo
hnh thc n v s nghip c thu.

15

Hnh 1.3: Sn lng in cc thng nm 2010

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

16

9
8
7
6
5
4
3
2
1
0

7,1

5,8

7,8

7,4

121,4
97,4

105,8

7,7

113,8 116,1

7,3
103,1

8,1

7,8

7,9

7,5

8,1
129,6

109,2

107,7 112,8 109,3

107,8

140
120
100
80
60
40
20
0

Thang Thang Thang Thang Thang Thang Thang Thang Thang Thang Thang Thang
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
San lng (ty kwh)

So vi cung ky nam 2009 (%)

Ngun: Bo co kinh t - x hi hng thng ca Tng cc Thng k


trin, t l ny ln nht cng ch l 10%.
Trong 5 nm 2006 2010, tng vn u
t ca ring Tp on in lc Vit Nam
(EVN) l trn 209.000 t ng. Cng trong
giai on 2006 2010, cng sut v sn
lng in ca ton ngnh tng gp hai
ln. Nm 2010, tng sn lng in sn
xut t 91,6 t kWh, in thng phm
t trn 85 t kWh. Tc tng trng ca
ngnh in l 14,9%, cao hn tc tng
tng sn phm trong nc (GDP). Ngoi
Tp on in lc Vit Nam (EVN), tham
gia sn xut v cung ng in cn c Tp
on Du kh quc gia Vit Nam (PVN) v
Tp on Than v Khong sn Vit Nam
(TKV). Vit Nam cng ch ng ku gi
cc nh u t nc ngoi vo lnh vc
ny di hnh thc xy dng khai thc
chuyn giao (BOT).
Trong khi khng nh nhng n lc ca
ngnh in trong bo m sn xut ca
cc nh my in hin c v thc y tin
xy dng cc nh my in nhm tng
ngun cung in nng p ng nhu cu

ca sn xut v sinh hot. Tuy nhin, tnh


trng thiu in vn tip tc xy ra v nm
2010 c xu hng trm trng hn nhng
nm trc.
Trong khong thi gian t thng 4 n
thng 7/2010, tnh trng thiu in ln
n cao im. Vic ct in cho sn xut
v tiu dng din ra trn din rng v ko
di nh hng ln n sn xut v sinh
hot. Nhiu doanh nghip b thit hi nng
t vic khng c cung cp in v
ct in khng bo trc, hoc ct in bt
thng khng theo ng lch bo trc.
Sn xut ca nhiu doanh nghip v sinh
hot ca nhn dn b nh hng. bo
m duy tr sn xut v cung ng kp thi
hng ha cho khch hng theo hp ng
k kt, nhiu doanh nghip phi s dng
my pht in ring. iu ny trc tip
lm tng chi ph sn xut. Kh c th tnh
ton c y v chnh xc nhng thit
hi v mt kinh t ca cc doanh nghip
do tnh trng cung ng khng in nng
cho sn xut v sinh hot. Tnh trng thiu

in cng l mt trong nhng cn tr vic


thu ht vn u t trc tip nc ngoi.

Hnh 1.4: Tc ng ca mt s yu t h tng ti hot ng


ca DN trong qu II/2010

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

Tnh trng thiu in ko di nhiu nm


gy nn nhng bc xc trong gii kinh

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Hnh 1.4 l kt qu kho st ca Phng


Thng mi v Cng nghip Vit Nam cho
thy trong qu II/2010 yu t cp in, kt
xe nh hng nghim trng v rt nghim
trng ti hot ng ca doanh nghip, vi
t l s kin ln lt l 55%, 18%; nh
hng khng ln v khng nh hng ln
lt l 15%, 44%. Yu t cp in thc
s gy kh khn rt nhiu cho hot ng
ca cc doanh nghip i hi phi c bin
php cp bch tho g ngay.

doanh v ton x hi. Trn din n k hp


th 8 Quc hi kha XII (11/2010), Chnh
ph a ra cc nguyn nhn c bn
dn n tnh trng ny, l: 1/ nh hng
ca cuc khng hong kinh t ti chnh
v suy thoi kinh t ton cu dn n kh
khn trong vic huy ng vn u t pht
trin ngnh in; 2/ Phn ln cc cng
trnh ngun v li in u gp vng
mc trong khu gii phng mt bng dn
n chm tin xy dng; 3/ Gi in
Vit Nam thp hn cc nc trong khu vc
lm cho u t vo sn xut in km hp
dn(12); 4/ Nhng hn ch t nng lc ca
ch u t, cc nh thu (k c mt s nh
thu nc ngoi)(13); 5/ Thiu nc lm cho

17

(12)

(13)

Nu quy ra USD, gi in ca Vit Nam l 5,2 cent/kWh, ca Thi Lan l 8,5 cent/kWh, ca Xin-ga-po l
13,5 cent/kWh, ca In--n-xi-a l 8,0 cent/kWh.
Hai nh my nhit in Qung Ninh 1, 2 v Hi Phng 1, 2 vi tm t my, cng sut 2.400 MW l ra phi
ha li quc gia t gia nm 2010. Tuy nhin, tin xy dng nh my nhit in Hi Phng 1 chm
20 thng. Cn hai t my ca nh my nhit in Qung Ninh 1 sau thi gian pht th u gp s c (t
my 1 cn khc phc 17 s c; t my 2 phi dng vn hnh nm ln do s c). Cc nh my ny u
do cc nh thu Trung Quc xy dng theo m hnh EPC.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

18

sn lng in sn xut ca cc nh my
thy in st gim; 6/ thc tit kim v
trnh cng ngh ca ta khi s dng in
cn rt lc hu(14).
Trong khi ng thun vi nhng l do trn,
cng cn thy rng phn ln nhng iu
c nu ra u l nhng nguyn nhn
ch quan. Trong nhng nm ti, nu khng
c nhng bin php quyt lit i mi qun
l ngnh in v tp trung sc pht trin
ngnh in, im nghn ny s kh c
th c gii ta mt cch hu hiu, tnh
trng thiu in s kh c th c gii
quyt mt cch cn bn trong ngn hn.
5.2. H tng giao thng
Nm 2010, u t cho h thng c s h
tng giao thng vn l mt trong nhng
mc tiu u tin ca u t pht trin. Theo
k hoch, vn u t ca Nh nc di
nhng hnh thc khc nhau l 22.492 t
ng, trong vn t ngn sch cho ton
ngnh (do B Giao thng Vn ti qun l)
nm 2010 l 6.592 t ng, vn ngn sch
ng trc cho nm 2011 l 3.600 t ng,
vn tri phiu chnh ph l 12.300 t ng.
Tnh c nm 2010, vn ngn sch nh
nc thc hin t 8.168 t ng, bng
122,8% k hoch c nm, vn ngn sch
ng trc t 50%, vn tri phiu chnh ph
t 118%. Ngun vn ngoi ngn sch u
t theo m hnh BOT t 5.726 t ng.
Vi quy m u t ln, h thng giao thng
ca Vit Nam c nhng thay i tch cc.
Hng lot cc d n giao thng ln, mang
tm vc quc gia v ang c u t
xy dng nh: ng H Ch Minh, ng
cao tc Php Vn - cu Gi, cu Gi - Ninh
(14)

Bnh, TP H Ch Minh - Trung Lng, H


Ni - Hi Phng, Lng - Ha Lc, ng
Vnh ai 3 H Ni, nng cp ci to mng
li ng b, cu Cn Th, M Thun,
Bi Chy, P Un, Hang Tm, Thanh Tr,
Vnh Tuy, Nht Tn
Mc d c nhiu c gng trong c u t
v xy dng, h thng giao thng ca Vit
Nam hin vn cn nhiu bt cp so vi yu
cu pht trin theo hng hin i xt c
v mt s lng v cht lng. C th tm
lc tnh hnh hin ti ca h thng giao
thng ca Vit Nam nh sau: H thng
ng b khng t yu cu k thut, cha
c cc ng cao tc t chun; ng
giao thng th nh hp lun b n tc;
Cng hng khng nh b; ng st qu
lc hu; H thng cng bin qu phn tn.
So vi cc nc tin tin khc trong khu
vc, h thng kt cu h tng giao thng
Vit Nam c cc chuyn gia nh gi
di mc trung bnh. Vic u t pht trin
h thng giao thng ca Vit Nam hin nay
gp nhiu kh khn.
Tnh trng yu km ca c s h tng giao
thng Vit Nam gy ra nhng h ly
ngy cng ln ti tin trnh pht trin kinh
t - x hi theo hng hin i. Mc d
Vit Nam c nh gi l a bn u t
hp dn, nhng ro cn v h tng giao
thng hin ti lm tng ng k chi ph
u t v chi ph kinh doanh ca cc doanh
nghip. Theo nghin cu ca T chc Xc
tin thng mi Nht Bn (JETRO), chi ph
vn ti bng container 40 feet t Nng
n cng Yokohama hin vo khong 1.570
USD, thuc nhm cao nht trong khu vc.
Cn theo tnh ton ca Phng Thng mi

Tc tng trng ca ngnh in thng gp i tc tng trng GDP ca nn kinh t nhng vn


khng p ng c yu cu.

tng 39,8%. S thu bao in thoi ca


Tp on Bu chnh Vin thng - VNPT
t 88,9 triu thu bao, tng 25,3% so vi
cng thi im nm 2009, bao gm 11,7
triu thu bao c nh, tng 1,3% v 77,2
triu thu bao di ng, tng 29,9%.

5.3. H tng vin thng

Cng nh mt s nm gn y, trong khi ch


s gi ca hu ht cc mt hng u tng,
th ch s gi cc vin thng li lin tc
gim xung, tnh trung bnh, nm 2010, ch
s ny gim 4,57% so vi nm 2009.

Trong phc hi kinh t, nm 2010, ngnh


vin thng Vit Nam tip tc c bc pht
trin tch cc. Nm 2010, s thu bao in
thoi pht trin mi c tnh t 44,5 triu,
tng 0,6% so vi nm 2009. Trong tng s
thu bao in thoi pht trin mi nu trn,
s my c nh t 793 nghn thu bao,
gim 49,1% so vi nm trc, s my di
ng t 43,7 triu thu bao, tng 2,4%. S
thu bao in thoi c nc tnh n cui
thng 12/2010 c tnh t 170,1 triu thu
bao, tng 35,4% so vi cng thi im nm
trc, bao gm 16,4 triu thu bao c nh,
tng 5,1% v 153,7 triu thu bao di ng,

S pht trin h tng vin thng gp


phn tch cc vo pht trin kinh t, ci
thin i sng nhn dn v hi nhp kinh
t quc t. Song trong s pht trin ca
lnh vc ny ny sinh mt s vn
cn nghin cu gii quyt. Trc ht, cc
doanh nghip kinh doanh vin thng ang
b cun ht bi s tng trng v s lng,
cha quan tm y n cht lng
mng li, dch v v an ninh thng tin
mng. S pht trin ca ngnh ang bc
l nhiu im th hin hiu qu kinh doanh
cha cao v cha bn vng(15). Th hai,
cc doanh nghip kinh doanh vin thng

(15)

Trong khi mt doanh nghip vin thng Hn Quc c 4.000 lao ng, 40 triu thu bao v t doanh thu
4 t USD, th mt doanh nghip vin thng hng u ca Vit Nam cng c chng thu bao v doanh
thu, nhng c s lao ng gp 10 ln.

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

S thu bao Internet trn c nc tnh n


cui thng 12/2010 c tnh t 3,77 triu
thu bao, tng 27,4% so vi cng thi im
nm trc, trong VNPT t 2,61 triu
thu bao, tng 21,8%. S ngi s dng
Internet tnh n cui nm 2010 l 27,4
triu ngi, tng 20,2% so vi thi im
cui nm trc. Tng doanh thu thun bu
chnh, vin thng nm 2010 c tnh t
138,8 nghn t ng, tng 26,5% so vi
nm 2009, trong VNPT t 90 nghn t
ng, tng 26%.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

v Cng nghip Vit Nam, cc vn chuyn


mt container i M l 3.000 USD, cao gp
1,5 ln so vi Trung Quc (2.000 USD) v
1,2 ln so vi Thi Lan (2.500 USD). Nhng
hn ch v c s h tng giao thng cng
lm gim i hp dn vi cc nh u
t nc ngoi. H tng yu km cn lm
tng chi ph thi gian vn chuyn hng ha.
Cng theo tnh ton ca cc chuyn gia, do
thiu bn cng ph hp, mi nm Vit Nam
phi tiu tn thm khong 1,7 t USD chi
ph hu cn do cc cng ty trong nc phi
trung chuyn hng ha qua Hng Kng v
Xin-ga-po. Vit Nam cn 4 - 5 cng bin tt
pha Nam, 2 - 3 cng bin ln pha Bc
v c th l 1 - 2 cng bin min Trung
s c hiu qu hn nhiu so vi u t xy
dng ti 50 - 60 cng bin nh nm ri rc
cc a phng khc nhau. Trong xp
hng nng lc cnh tranh quc gia do Din
n Kinh t Th gii thc hin hng nm,
ch s c s h tng giao thng ca Vit
Nam thng c nh gi rt thp.

19

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

20

dng nh quan tm n cnh tranh


m rng th phn hn l thit lp quan h
lin kt hp tc vi nhau. Vi s tham gia
ca nhiu doanh nghip u t vo pht
trin h tng mng vin thng lm ny
sinh nhiu h ly: phn tn vn u t; hiu
qu s dng thp; mt m quan th(16).
Th ba, h tng vin thng, Internet, pht
thanh truyn hnh n vng su, vng xa
cha c pht trin tng xng vi yu
cu do chi ph u t cao v kinh doanh
khng mang li hiu qu nh ti cc khu
th v vng xui. Trong khi , Nh nc li
cha c c ch khuyn khch thch hp vi
cc doanh nghip kinh doanh vin thng.
Th t, vic trin khai cc ng dng cng
ngh thng tin trong qun l nh nc cn
cha c cc c quan qun l nh nc
quan tm ng mc. Mng truyn s liu
chuyn dng phc v cc c quan ng,
Nh nc v chnh quyn cc cp ang
c hon thin song cha c s dng
hiu qu.
5.4. Cp thot nc v x l cht thi
Vic cung ng nc phc v cho sn xut
kinh doanh khng cng thng nh cung
ng in. Nhng vn ln t ra hin nay
l vic qun l s dng ti nguyn nc.
Vit Nam c kh hu nhit i gi ma, h
thng sng, h, knh rch phong ph v
lng ma trung bnh hng nm khong t
1.200 n 3.000 mm. Vi iu kin t nhin
, nhiu ngi lm tng rng nc l
mt loi ti nguyn khng c gii hn. Do
vy, trong mt thi gian kh di, vic bo
v ngun nc, s dng nc mt cch
tit kim gn nh khng c t ra mt
cch nghim tc. Cc t chc quc t v
ti nguyn nc a ra khuyn co
(16)

ngng khai thc c php ti cc quc


gia nn gii hn phm vi 30% lng dng
chy. Trong khi , ti hu ht cc tnh min
Trung, ng Nam B v Ty Nguyn... mc
ny l hn 50%. Khai thc qu mc cho
php lm s lng v cht lng ti
nguyn nc trn cc lu vc sng ln
ca Vit Nam nh sng Hng, Thi Bnh,
ng Nai... suy thoi nghim trng, mt s
dng sng b cht (sng Nhu, sng
y), mt s dng sng ang b cht
dn (sng Cu, sng V).
Do cha c nhng bin php hu hiu bo
m yu cu pht trin bn vng, Vit
Nam bc l ngy cng r h ly ca
tnh trng tng trng kinh t nhanh dn
n nhim mi trng cng ngy cng
nng n. Hin c ti gn mt na cc khu
cng nghip tp trung khng c h thng
x l cht thi. Tnh trng ny c coi l
ph bin cc lng ngh. Cnh st mi
trng, cng chng v cc phng tin
thng tin i chng pht hin nhiu doanh
nghip c tnh x cht thi cha qua x
l ra mi trng. Dng nh cc v vic
c pht hin mi ch l phn ni ca
tng bng chm.
Bn cnh nhim nc, tnh trng nhim
t cht thi rn, cht thi kh, bi v ting n
cng c xu hng gia tng. Theo tnh ton
ca cc chuyn gia, hot ng ca cc khu
cng nghip tp trung v cc doanh nghip
cng nghip bn ngoi khu cng nghip TP.
H Ch Minh mi ngy thi vo h thng sng
Si Gn ng Nai khong 1.740.000 m3
nc thi v gy nhim mi trng nc
vn l ngun cung cp nc sinh hot cho
phn ln dn c thnh ph. Cng thnh
ph ny, hng nm cc phng tin vn

Trong nm 2010 xy ra s tranh chp v gi thu ct in mc cp vin thng gia EVN vi VNPT
v Viettel.

VI. TH TRNG TIU DNG NI A(17)

6.1. Chn dung ngi tiu dng c


nc nm 2009-2010(18)
Trong nm 2009 v nhng thng u nm
2010, B Cng Thng ch tr, t chc
(17)

Nghin cu do ThS. Phan Hu Vit c bin son

(18)

B Cng thng: Nghin cu kho st th trng

N gii v nhm tui t 40 - 55 c nh


hng ln nht n th hiu, thi quen
tiu dng lng thc - thc phm ca
cc h gia nh.

Vai tr ni tr trong gia nh ang c


xu hng chuyn dn sang nhm cao
tui, hu tr.

Nhm tr tui ngy cng c xu hng


quyt nh mua sm i vi nhm hng
dt may, giy dp v gia dng ca
cc h gia nh. Tuy nhin c th nhn
thy phn ln nhm tr tui vn ng
vai tr quan trng trong cc quyt nh
chi tiu cho ba n trong gia nh bi
hai l do quan trng: h l tr ct kinh t
trong gia nh v l i tng chnh ca
xu hng tiu dng theo loi hnh phn
phi hin i: ti cc siu th, trung tm
thng mi dp cui tun.

6.1.1. Theo la tui


Hin ti Vit Nam ang trong thi k m
nhm dn s trong tui lao ng gn
gp i nhm dn s trong tui ph
thuc. Vi t l dn s trong tui lao
ng cao (chim hn mt na) nh hin
nay, h lun l lc lng to ra ca ci
vt cht nhm cung ng ra th trng v
ngc li, nhu cu n, , mc, i li v cc

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

thc c ngy cng r tc ng tiu


cc ca tnh trng nhim mi trng n
pht trin kinh t - x hi ca t nc, Nh
nc ra nhiu ch trng, bin php
v bo v mi trng, trong c quy nh
dnh 1% chi ngn sch cho s nghip mi
trng. Trn thc t, mc chi ny thng
cao hn so vi d ton, nhng vic lp d
ton, xy dng mc chi, iu hnh phn b,
kim tra, kim sot thc hin chi ngn sch
s nghip mi trng gia trung ng v
a phng, gia cc ngnh, gia cc a
phng vn mang tnh bnh qun, dn tri
cha xc nh r mc tiu ch yu tp
trung trng im, nn cha gii quyt trit
nhng mc tiu ra. Theo d ton,
tng chi Ngn sch bo v mi trng nm
2010 l 6.230 t ng, trong c 5.250 t
ng chi cho cc a phng, 980 t ng
chi cc B, Ngnh trung ng. Nhng trn
thc t, mc chi s nghip mi trng c
7.645 t, bng 127% d ton v nhiu hn
mc chi nm 2009 l 1.859 t ng.

nghin cu kho st th trng vi hi vng


s h tr cho cc doanh nghip trong vic
lp y khong trng v th trng, cung
cp thng tin cho cc doanh nghip xy
dng k hoch sn xut, chin lc kinh
doanh, marketing v bn hng. Ba pht
hin chnh v ngi tiu dng trong nghin
cu ny cn c lu :

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

ti tiu th khong 210.000 tn xng v


190.000 tn du diesel, thi vo khng kh
1.100 tn bi, 25 tn ch, 4.500 tn NO2,
116.000 tn CO, 1,2 triu tn CO2, 13.200
tn hydrocarbon n nm 2010, nu tt
c cc khu cng nghip vng ng Nam
B u s dng ht din tch, th cc doanh
nghip s thi ra mt lng cht thi rn
ln ti khong 3.500 tn/ngy.

21

Hnh 1.5: C cu nhm tui ca ngi tiu dng


69,8
80
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

70
60
50
40

D i 14 tu i
22,5

15-59 tu i

30

7,64

20
10
0

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

Ngun: Tng cc Thng k


nhu cu khc gia tng s tr thnh ng
lc cho tiu dng x hi pht trin.

v 48,3% ngi tiu dng l n gii tham


gia vo nghin cu ny.

Hn th, dn s tui tr (di 35 tui)


chim qu bn, nhu cu tiu dng x hi
ca h ln hn so vi nhm dn s c tui
cao. y l lc lng ngi tiu dng kh
ln trn th trng ni a m cc doanh
nghip, cc nh phn phi cn quan tm
nghin cu p ng yu cu ca h v
thc hin mc tiu pht trin th trng.

6.1.3. Theo lnh vc hot ng

6.1.2. Theo gii tnh

22

Trn 60 tu i

Nhng cng vic i ch v siu th phn


ln do ph n m nhim, nhng t l nam
gii tham gia vo cc quyt nh mua sm
vt dng lu bn cng rt ln. Trong c cu
mu phiu iu tra thu c qua phng
vn, c 51,7% ngi tiu dng l nam gii

Ngi tiu dng lm vic trong cc ngnh


nng, lm nghip chim t l cao nht vi
50,8%, cc ngnh cng nghip v xy dng
chim 20,3% v dch v vn ti thng mi
chim 14,3%, nhm ngi tiu dng lao
ng trong cc ngnh tiu th cng nghip
chim t l rt thp vi 5%. Nhm ngi
tiu dng lm vic trong cc c quan chnh
quyn ch chim 2,8%.
6.1.4. Theo thu nhp
Tng thu nhp trung bnh ca h gia nh/
thng trong mu kho st l 4,1 triu ng,
trong mc thu nhp trung bnh ca cc h

Hnh 1.6: C cu h tiu dng phn theo thu nhp

6.2.1. Xu hng v c cu tiu dng cc


nhm hng ha ca h gia nh
V nhm hng lng thc
Theo B Nng nghip v Pht trin nng
thn, nhm m bo an ninh lng thc
quc gia, theo kp tc tng dn s, tng
sn lng la sn xut trong c nc tng
t 35,9 triu tn nm 2007 ln 37,58 triu
tn vo nm 2010 v s t mc 39,63 triu
tn vo nm 2020. Sn lng ng s tng
t 4,7 triu tn nm 2010 ln 7,5 triu tn
nm 2020.
D bo xu hng tiu th go bnh qun
trn u ngi s gim t nay cho n nm
2015 v tip tc c hng gim mnh hn
n nm 2020. Mc d d bo xu hng
lng go tiu th trn u ngi gim,
nhng d bo nhu cu go cho chn nui,
ch bin v d tr li c xu hng tng ln
trong cng giai on. Trong khi , d bo
nhu cu tiu th ng s tng t 6,0 triu tn
nm 2010 ln 8,0 triu tn vo nm 2015
v 9,0 triu tn vo nm 2020. Cng vi s
pht trin nhu cu ng, c bit l nhu cu
cho chn nui v ch bin, d bo trong
giai on 2010 - 2020, trung bnh mi nm
nc ta s thiu khong 1,6 triu tn ng.

V nhm hng thc phm


Mc chi tiu cho thc phm ca cc h
thnh th tng ng k bt chp nhng
thi im gi thc phm tng cao. Trong
giai on 2009 - 2020, mc d tc tng
trng trung bnh ca kinh t Vit Nam
c d bo s chm hn so vi giai on
2001 - 2009 (6,9%/nm so vi 7,6%/nm)
v do vy c th lm chm li qu trnh
tng thu nhp, ci thin mc sng v xu
hng chuyn i c cu tiu dng nhm
hng thc phm ca cc h gia nh. Bn
cnh , qu trnh chuyn dch c cu tiu
dng nhm hng ny cn chu tc ng bi
nhng yu t khc ngoi thu nhp nh qu
trnh th ha, hi nhp kinh t quc t,...
Tiu dng tht v trng chim t trng ln
th hai trong c cu tiu dng ca cc h
gia nh vi mc 17,9%, tip l nhm
rau, c, qu 16,4%; nhm cc loi thc
phm khc (m v du n, sa) mc d
tng nhng cn chim mt t trng thp
4,5%; nhm sn phm thy sn, nu pht
trin theo ng quy hoch sn xut v mc
tiu dng hng thy sn trong nc khng
c nhiu bin ng; nhm hng thy sn
tng t 4,9% trong giai on 2001 - 2009
ln 5,6% trong giai on 2009 - 2020; nhm
sn phm rau, c, qu tng t 15,8% trong
giai on 2001 - 2009 ln 16,4% trong giai
on 2009 - 2020.
V nhm hng dt may
Mc chi tiu bnh qun mua sm qun o,
thi trang hng thng chim ti 18%

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

6.2. D bo xu hng pht trin nhu


cu tiu dng

Tiu dng cc sn phm lng thc tip


tc gim, trung bnh ch cn chim khong
55,6%, trong tiu dng thc phm cha
qua ch bin tip tc gim mnh v tiu
dng thc phm qua ch bin s c xu
hng tng ln.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

ti khu vc thnh th l 6,53 triu ng, ti


khu vc nng thn l 3,15 triu ng/thng.
Nhm h c thu nhp trung bnh/thng
mc di 3 triu chim 21,9%, nhm h
thu nhp t 3 n di 6 triu/thng chim
41,9%, nhm h t 6 n di 9 triu/thng
chim 21,9%, t 9 n di 13 triu/thng
chim 6,2%, cn li l nhng h c tng thu
nhp trung bnh thng t 13 triu/thng tr
ln, chim 8,1%.

23

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

24

trn tng chi tiu ca nhng ngi tr, c


ngh nghip v thu nhp n nh ( tui
20 - 45) ti TP. H Ch Minh. Trong , 60%
ngi tiu dng mua sm vi mc t
150.000 - 500.000/thng cho nhu cu
mc p ca h. Hin nay 70% ngi tiu
dng mua thi trang vi tn sut u
n hng thng hoc 2 - 3 thng/ln, trong
a s ngi tiu dng tui di 25
i mua mi thng t nht 1 ln, cn tui
ln hn 25 i mua 2 - 3 thng/ln.
V nhm hng da giy
Da giy cng l mt trong nhng ngnh
sn xut ch o ca nn kinh t tham gia
vo lnh vc xut khu nhng thi gian
gn y quay li vi th trng ni a.
Mi nm Vit Nam sn xut ra khong trn
800 triu i giy, tiu dng trong nc
khong 130 triu i, cn li l phc v
cho nhu cu xut khu. Theo Hip hi Da
giy Vit Nam, hin mi ngi dn Vit
Nam trung bnh s dng t 1,5-3 i giy/
nm, tp trung 80% vo sn phm da - gi
da. Trong , hng ngoi chim hn 70%,
nhiu nht l hng Trung Quc. Ngnh
da giy Vit Nam chim ch khong 30%
th trng ni a. Trn thc t, c s
thay i rt ln trong thi gian gn y
trong c cu tiu dng nhm sn phm
da giy Vit Nam. Vi nm tr li y,
ngi tiu dng bit n mt hng giy
xut khu by bn trn th trng ni a.
Nhng i giy vi nhiu kiu dng p,
mu sc phong ph, c bit l cht lng
t chun quc t i rt bn v m chn
tiu th kh chy. Tuy nhin, mt b
phn dn c kh ln, c bit l ti cc
thnh ph ln, nhng ngi tiu dng c

thu nhp cao vn kh c th thay i c


tm l snh hng ngoi.
V nhm hng gia dng
i vi nhm hng in t, in lnh: Hin
nay, xu hng tiu dng ca ngi dn
khng n thun l mua sm trang thit b
gia nh hin i t tivi n t lnh, t my
git n my ht bi, m chuyn sang s
dng cc thit b s ha. Xu hng ny
s ngy cng gia tng nhanh v mnh hn
trong thi gian ti. Chng hn nh album
in t thay album giy thng thng,
sch in t thay cho sch giy, cc sn
phm xanh, sn phm tit kim in, t
gy nhim mi trng v an ton cho
sc khe... y c xem l xu hng tch
cc, gip i sng mi gia nh tr nn tin
nghi hn. Cc sn phm cng ngh mi
ny bc u c th trng Vit Nam
chp nhn, trc tin l cc thnh ph
ln nh H Ni v TP. H Ch Minh vi t
l khong 45% v ang ngy cng m rng
th trng sang cc th khc v khu vc
nng thn.
i vi nhm hng sn phm g: Xu hng
tiu dng hng g chm khm hoa l
mc d s vn tip tc xut hin nhiu trn
th trng Vit Nam. Tuy nhin, th hiu tiu
dng nhng sn phm c kiu cch nh
vy s gim dn trong thi gian ti m thay
vo l th hiu dng nhng sn phm
n gin, thm ch nhng ng cong,
ng un cng phi c gim thiu mt
cch ti a. Trang tr ch yu l cc ng
thng chm hoc ni v cc nm tay cm to
hnh trn bng g. Tt c u i thnh b
vi nhau nh ging, bn gh, t o qun,
t ng thuc, t ng tm, t ng
chn, t trang im, khung gng...

6.2.2. Xu hng v s dng dch v


phn phi hng ha trn th trng

Cng vi xu hng mua sm thng qua


cc hnh thc thng mi hin i nh siu
th, trung tm thng mi th xu hng tiu
dng qua hnh thc nhng quyn thng
mi bc u pht trin v cng s l
xu hng pht trin mnh trong tng lai.

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

Xu hng trong thi gian ti, ngi tiu


dng s ngy cng s dng nhiu hn dch
v phn phi hin i nh: h thng bn
bun, kho vn, hu cn v marketing; i
siu th, siu th bn bun, siu th gim gi;
h thng siu th, trung tm thng mi,
siu th chuyn ngnh; ca hng bn l,
ca hng chuyn ngnh, ca hng tin li;
cc loi hnh nhng quyn thng mi,
i l... i vi cc nhm thc phm ch
bin nh tht hp, ch/nem r, xc xch v
c hp, phn ln ngi tiu dng la chn
knh phn phi siu th (khong 40%) do
c nhng iu kin bo qun tt nht
v nhit v cc vn lin quan n
qun l v sinh an ton thc phm. i vi

Mt xu hng mua sm mi cng v


ang ngy cng pht trin trong thi i
bng n ca cng ngh thng tin, l
thng mi in t. Trn th trng cng
xut hin cc phng thc bn l mi
nh bn hng qua Internet, tivi, qua in
thoi di ng. Hin nay ngi tiu dng
lm quen v bc u chp nhn vi
nhng hnh thc thng mi mi ny (c
bit i vi nhng sn phm nh may mc,
giy, dp, sn phm chm sc sc kho,
sc p). y c th ni l mt hnh thc
phn phi ang thu ht c s quan tm
rt ln khng ch t pha ngi tiu dng
m ngay c vi cc doanh nghip thng
mi v nhng tin ch ng k ca n mang
li (d tm kim hng ha, a dng v
chng loi hng ha, nhiu doanh nghip
cnh tranh, gi thnh cnh tranh,).

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Cc m hnh thng mi truyn thng


(ca hng khu ph, tim tp ho ti nh,
cc sp bn l cc ch) vn ng vai
tr ch lc trong mng li dch v bn
bun, bn l, nhng nm qua Vit Nam,
c bit l th trng nng thn. Tuy nhin,
hin nay xut hin nhiu m hnh phn
phi hin i do c s tham gia ca cc
tp on thng mi bn bun, bn l a
quc gia trn th trng Vit Nam. Cc tp
on phn phi a quc gia nh Metro
Cash & Carry, Bourbon (Big C), Parkson,
Lotte,... tham gia th trng bn bun, bn
l Vit Nam l nhng nhn t mi tc
ng tch cc n qu trnh pht trin cc
h thng phn phi hin i Vit Nam.
Chnh s pht trin ca h thng phn phi
tc ng rt ln n thi quen mua sm:
Thi quen mua sm hin i (mua sm ti
siu th, trung tm thng mi, ca hng
chuyn dng) ca ngi Vit tng t 9%
nm 2005 ln 14% vo nm 2007 v tng
ln 24% vo nm 2010.

h thng phn phi hng thc phm, m


hnh phn phi truyn thng vn s tip
tc ng vai tr ch o, c bit l ti th
trng nng thn. Phn ln thc phm
thit yu hng ngy nh: tht gia sc, gia
cm, rau, c, qu, thu sn... c chuyn
ti ngi tiu dng qua cc ch vi nhiu
quy m khc nhau, trong c c cc ch
bn bun mang tnh cht ch u mi. Ch
truyn thng do vy vn l knh phn phi
thc phm quan trng bt chp s cnh
tranh mnh m ca xu hng bn l hin
i. Hin vn c ti trn 80% cc b ni tr
vn mua thc phm ti cc ch truyn thng,
c bit vi nhm thc phm ti sng nh
cc loi tht, thu hi sn, gi, ch.

25

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

26

Cc chui ca hng tin li v nhng


quyn thng mi c nh gi l mt
m hnh kh hiu qu trong vic phn phi
hng ho. Hnh thc bn l hin i ny
s gip chia s gnh nng v ri ro v ti
chnh; lm tng gi tr thng hiu, tng
doanh thu, u t an ton, c s gip
ca ch thng hiu v c bit l tnh
ng ho, n nh. Chnh v vy, y cng
s l mt xu hng m c ngi tiu
dng la chn trong tng lai.
6.3. V cuc vn ng Ngi Vit Nam
u tin dng hng Vit Nam
Cuc vn ng Ngi Vit Nam u tin
dng hng Vit Nam c B Chnh tr
pht ng vo thng 8 nm 2009 nhm xy
dng vn ha tiu dng, y mnh sn xut
hng Vit Nam c cht lng v sc cnh
tranh cao, chnh l mt phn ng c iu
kin trc nhng thch thc gay gt ca
hi nhp. Qua hn 1 nm, cuc vn ng
cho mt tri nghim rng, ngi Vit
u tin dng hng Vit khng ch l s h
ho phong tro, m cn l mt n lc di
hi t nhiu pha: vi s tr gip t pha
Nh nc, c gng ca doanh nghip v
s ng h ca ngi tiu dng. C th
thy sau 1 nm trin khai thc hin, Cuc
vn ng Ngi Vit Nam u tin dng
hng Vit Nam thu c nhng kt qu
bc u kh quan, to tin vng chc
trin khai Cuc vn ng trong thi
gian ti.
i vi doanh nghip: Cuc vn ng
to iu kin thun li cho nn sn xut
trong nc, cho hot ng v pht trin
ca cc doanh nghip Vit Nam nn cc
doanh nghip nhn chung thc c
ngha ca Cuc vn ng. Thy c
Cuc vn ng l mt c hi vng

nng cao uy tn thng hiu i vi ngi


tiu dng, em li c hi sn xut kinh
doanh ti th trng ni a. Sn phm,
hng ho hin nay c ci thin ng
k v mu m, cht lng trn c s ng
dng cng ngh hin i, sn xut theo cc
tiu chun quc t p ng nhu cu ca
ngi tiu dng. Cc doanh nghip cng
khng ngng thay i cch thc phn phi
hng ha, trin khai nhiu hnh thc phn
phi mi ph hp th trng trong nc
nh kt hp cc phng thc phn phi
hin i vi phn phi truyn thng, trin
khai nhiu t gim gi, khuyn mi kch
thch sc mua, t tng bc thay i
c hnh vi ca ngi tiu dng khi la
chn hng Vit.
i vi ngi tiu dng: Qua Cuc vn
ng, thc ca ngi tiu dng nc ta
c nhng chuyn bin ban u, ngi
tiu dng trong nc tng bc nhn
thc ng n hn kh nng sn xut, kinh
doanh ca doanh nghip Vit Nam v cht
lng ca sn phm, hng ha, dch v
Vit Nam. Theo kt qu iu tra gn y
ca Cng ty TV Plus th sau gn 1 nm
B Chnh tr pht ng Cuc vn ng,
c trn 58% ngi tiu dng quan tm n
hng Vit, trong khi trc y cn s ny
ch dng mc khong trn 23% (theo
thng k ca Tp on Gry - M).
i vi cc c quan qun l nh nc:
Cc c quan qun l nh nc c s
nhn thc li tm quan trng ca th trng
trong nc, t c ting ni ng thun
trong qu trnh xy dng v thc thi c ch,
chnh sch, t vic kim sot hng nhp
khu, pht trin th trng trong nc n
vic kim tra, kim sot th trng bo
v cho hng ho v th trng ni a.

VII. PHT TRIN DOANH NGHIP

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

Nh mi trng kinh doanh c ci thin,


s lng doanh nghip ng k mi tip
tc gia tng. Theo s liu t H thng
thng tin ng k doanh nghip quc gia Cc Qun l ng k kinh doanh, s lng
doanh nghip ng k thnh lp nm 2010
ca Vit Nam l 89.187 doanh nghip, tng
5,5% so vi cng k nm 2009. Tng s
vn ng k l 545 nghn t ng, tng
5,57% so vi nm 2009, bnh qun mi
doanh nghip c khong 6 t ng. y l
mt yu t quan trng gp phn pht trin
sn xut kinh doanh v to thm nhiu vic
lm mi.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Nm 2010 l nm u tin trin khai c


ch ng k hp nht cho doanh nghip
bao gm c ng k kinh doanh v ng
k thu. Vic trin khai thc hin c ch
ng k doanh nghip to thng l tt
v s phi hp gia cc c quan chc
nng Nh nc trong vic x l cc th
tc hnh chnh cho cng dn v doanh
nghip, rt ngn thi gian gii quyt th
tc gia nhp th trng cho doanh nghip
cn di 5 ngy. Nhng kt qu t vic
trin khai Chng trnh ci cch ng k
kinh doanh gp phn khng nh vo
vic ci thin mi trng kinh doanh Vit
Nam. Theo nh gi ca Ngn hng Th
gii ti Bo co v mi trng kinh doanh
(Doing Business) nm 2011, tc ng ca
cc bin php ci cch trong ng k kinh
doanh a Vit Nam tng ln 14 bc
trong bng xp hng v s thun tin ca
th tc thnh lp doanh nghip. Ci thin

v th tc thnh lp doanh nghip gp


phn quan trng trong vic a ch s tng
th v mi trng kinh doanh ca nc ta
tin b 10 bc so vi nm 2009, ng th
78/183 nc, trn Trung Quc 01 bc v
ng th 4 trong s 10 nn kinh t ci cch
nhiu nht v mc thun li ca mi
trng kinh doanh 2011.

Hnh 1.7: S lng doanh nghip ng k thnh lp cc nm t 2005 n 2010


n v: doanh nghip
100.000
84.531

90.000

89.187

80.000
65.318

70.000

58.907

60.000
50.000

46.663
39.959

40.000
30.000
20.000
10.000
0
2005

2006

2007

2008

2009

2010

Ngun: H thng thng tin ng k doanh nghip quc gia Cc Qun l ng k kinh doanh

27

Hnh 1.8: C cu cc loi hnh doanh nghip thnh lp nm 2010

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Cng ty c
ph n
25%

Cng ty
hp doanh
0%

DNTN
9%

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

28

Cng ty TNHH
66%

Ngun: H thng thng tin ng k doanh nghip quc gia Cc Qun l ng k kinh doanh
Trong s trn 89 nghn doanh nghip ng
k thnh lp nm 2010, cng ty TNHH
chim 66% vi 59.079 doanh nghip, tip
l cng ty c phn 2.859 doanh nghip,
chim 25% v cui cng l 8.231 doanh
nghip t nhn. Nm 2010 khng c cng ty
hp danh no thnh lp, theo thng k trn
c nc hin c 33 cng ty hp danh so
vi 544.394 doanh nghip trn ton quc.
Nh vy, c th thy s lng cng ty hp
danh l qu t i so vi s lng cc doanh
nghip thuc cc loi hnh khc. iu
cho thy m hnh hot ng ca cng ty
hp danh cha nhn c s quan tm
ca nh u t, do mt s hn ch nh:
Thnh vin hp danh phi l c nhn, chu
trch nhim bng ton b ti sn ca mnh
v cc ngha v ca cng ty.
Bng 1.3 cho thy thy c cu loi hnh
doanh nghip t nhn c xu hng gim
dn trong nm qua, thay vo l s tng
cao ca loi hnh cng ty trch nhim hu
hn. y l xu th tt yu ca nn kinh
t th trng khi ngi thnh lp doanh
nghip xc nh r cc quyn v ngha

v tch bch trong qun l ti sn c nhn


v ti sn php nhn. Do , k t khi Lut
Doanh nghip 2005 cho php c nhn
thnh lp cng ty TNHH mt thnh vin th
loi hnh doanh nghip ny tng cao, cn
loi hnh doanh nghip t nhn gim xung
ng k. i vi loi hnh cng ty c phn,
nm 2010 s lng thnh lp mi tng
15,16%, th hin l loi hnh doanh nghip
c cc nh u t u tin la chn. Nm
2010 cn nh du vic chuyn i doanh
nghip nh nc thnh cng ty TNHH mt
thnh vin, k t ngy 01/07/2010.
Tnh n ht nm 2010, tng s doanh
nghip ng k thnh lp theo Lut Doanh
nghip t 544.394 doanh nghip vt
mc tiu ra ca Chnh ph l 500.000
doanh nghip tnh ht nm 2010. Tuy nhin,
trn thc t, s lng doanh nghip hot
ng thp hn nhiu. Hnh 1.9 cho thy
tng s lng doanh nghip hot ng ti
thi im 31/12 ca cc nm thng ch
chim hn mt na tng s doanh nghip
ng k thnh lp ti thi im .

Bng 1.3: S lng doanh nghip ng k tng thm trong cc nm t 2005-2010


n v: doanh nghip

72.188

15.395

14

159.829

9.295

22.633

8.010

13

39.959

10.320

26.664

9.669

46.663

2007

10.013

34.160

14.733

58.907

2008

8.895

39.748

16.670

65.318

2009

9.891

55.658

18.981

84.531

2010

8.231

59.097

21.859

89.187

Tng

121.884

317.160

105.317

33

544.394

n 2004

6.993

65.239

2005

2006

Cng ty
TNHH

DNTN

Tng s
(hng nm)

Ngun: B K hoch v u t
Hnh 1.9: Tng s doanh nghip ng k thnh lp v ang hot ng
n thi im 31/12 ca cc nm t 2005 - 2010

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

Cng ty
hp danh

DNNN

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Cng ty c
phn

Nm

n v: doanh nghip
600.000

544.394

29

455.207

500.000
370.676

400.000
305.358
246.451

300.000

248.757

199.788

200.000
112.950

205.689
131.318

155.771

100.000
0
2005

2006

2007

Tong so DN ang ky thanh lap

2008

2009

2010

Toong so DN ang hoat ong

Ngun: Tng cc Thng k

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

30

VIII. TH TRNG TH GII, BIN NG


GI C CUNG CU NM 2010 CA MT
S MT HNG QUAN TRNG I VI
VIT NAM.

t gi gia cc quc gia. V vy, s n nh


gi c ca th trng hng ha ch t
c khi nhng nhn t ny c gii
quyt n tha.

8.1. Bin ng gi c, cung cu trn


th gii

Nhn chung, cu i vi a s cc hng


ha c xu hng tng ln n nh cng
vi s phc hi ca kinh t th gii. Ngoi
ra cn phi tnh n vai tr ngy cng tng
ca Trung Quc nh mt th trng c cu
hng ha khi lng ln v tng trng
nhanh chng trong thng mi th gii.
Trong bi cnh cu hng ha st gim ti
cc nn kinh t ch cht th gii nh M,
EU, Nht Bn, s vn ln mnh m ca
cc th trng mi ni, dn u l Trung
Quc, s m bo s tng trng n
nh cho hot ng trao i hng ha trn
ton cu.

Ch s gi c hng ha th gii tng ln


t u nm, suy gim trong qu II, sau
c xu hng tng tr li trong nhng
thng cui nm. Tnh n ht nm 2010,
nhm hng ha lng thc, thc phm d
bo s c mc phc hi mnh m nht;
cc sn phm nng lng c xu hng n
nh cn cc mt hng kim loi c bn c
s gia tng nht thi do tnh cht ma v
trc khi n nh li trong nhng tun u
nm mi.
Nhng tn hiu trn th trng hng ha
th gii trong thi im hin ti c cho
l lin quan cht ch vi tnh trng bt n
ca cc th trng ti chnh th gii. Thm
vo l tnh trng cng thng chnh sch

C th, i vi cc mt hng kim loi c


bn, trin vng th trng hin ti hu nh
ph thuc vo ngun cu t Trung Quc.
Nhu cu kim loi c bn ca kinh t Trung
Quc tng mnh sut t nm 2009 n

Hnh 1.10: Ch s gi c hng ha th gii giai on 2003-2010


v d bo 2011-2012
Ch s gi mt hng
(Thng 1/2003 = 100)
Nng lng
Kim loi
Nguyn liu th
nng nghip
ung

Lng
thc

Ngun: IMF, World Economic Outlook 2010, thng 10/2010

8.2. Bin ng gi c trn th trng


th gii ca nhng mt hng xut nhp
khu ca Vit Nam
8.2.1. Go
V pha ngun cu(20): Nhu cu tiu dng
go ton cu trong nm 2010 d kin t
khong 445 triu tn, vi s gia tng nhu
cu ca n , cc nc chu v mt
phn ng k t cc th trng tng trng
nhanh khu vc chu Phi. D kin nhu
cu go th gii tip tc tng ln v t 457
triu tn trong giai on 2012-2013.
V pha ngun cung(21): Sau mt nm st
gim sn lng, sn lng go th gii d
kin phc hi trong giai on 2010-2011 t
448 triu tn, tng 1,9% so vi nm trc.
Trong hai nm ti, do iu kin thi tit c
th thun li hn, sn lng go ti n ,

IMF, World Economic Outlook 2010, thng 10/2010

(19)

(20) (21)

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

Th trng cc mt hng lng thc, thc


phm s c xu hng tng ln cho n ht
nm 2010, l do bi (i) nhu cu tiu dng
ca th gii tng tr li, (ii) mt khc, tnh
hnh thi tit kh hu ti t ti nhiu nc
sn xut nng nghip gy ra mi lo ngi st
gim ngun cung sn phm trong nhng
thng cui nm. Mc st gim sn lng
mnh nht thuc v sn phm la m. Thi
tit xu khin kt qu thu hoch rt thp
ti cc cnh ng nc Nga, U-crai-na, v
mt phn Bc M. Tuy nhin, tc ng dy

chuyn t s thiu ht la m cng khng


qu tiu cc, nh c lng d tr la m
kh ln ca cc quc gia. Ngoi ra, hin
tng La Nina hi u nm cng gy nh
hng tiu cc ln ma mng cc nc
chu (19). C th ni, mi e da v khng
hong lng thc th gii l mt vn
ng lo ngi trong giai on hin nay. Tnh
trng bin i kh hu khng nhng to ra
nhng t thin tai khc thng tn ph
ma mng nng nghip m cn lm thu
hp dn din tch t canh tc nng nghip
trn ton th gii. y ban chu u trong
nm 2010 cng phi tnh ti vic a
vo s dng din tch t nng nghip d
tr 10%, mt ng thi nhm chun b i
ph vi tnh trng khan him lng thc c
th xy ra trong thi gian ti.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

nay, di tc ng ca cc chnh sch kch


thch kinh t v m v tnh hnh xy dng c
bn, hin ti gi mc kh cao. Tuy nhin,
trong giai on trc mt, c hai nhn t
c th khin cu kim loi ca Trung Quc
gim st, dn n gim st cu kim loi ca
th gii: (i) Trung Quc chm dt cc
bin php kch cu v bt u thu hp tng
trng tn dng nhm h nhit nn kinh t
c du hiu tng trng nng; v (ii) cc
nh u t Trung Quc tch tr mt khi
lng sn phm kim loi kh ln trong thi
gian qua, h c th s dng khi lng d
tr ny v ngng mua vo trn th trng
th gii. Ngc li, chnh vic ng Nhn
dn t Trung Quc tng gi trong thi gian
qua gip cho cc nh sn xut Trung Quc
gia tng sc mnh trn th trng hng ha
th gii. Kt qu l h vn c th duy tr
vic mua vo cc mt hng kim loi c bn
trong thi gian ti. Nhn chung, bt chp s
st gim nhu cu ca Trung Quc, s phc
hi cht t ca cc nn kinh t ln v nhu
cu ngy cng tng t cc nn kinh t mi
ni khc s khin cho gi kim loi c bn
c xu hng tng nh cho n ht 2011.

The Economist Intelligence Unit, Commodities: Rice, Global Forecasting Service, thng 10/2010

31

Trung Quc tng ln gip cho sn lng


go th gii c th t 459 triu tn trong
giai on 2012-2013.
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

32

Gi c: Gi go th gii c xu hng gim


st trong nm 2010, t gi tr thp nht
ca hai nm trong thng 7/2010. Tuy nhin,
trong nhng thng cui nm, gi go
c phc. Gi nim yt ti th trng
Thi Lan trong thng 9 (go FOB loi 2 ti
Bng-cc) l khong 495 USD/tn, tng
10% so vi thi im cui thng 7. S tng
gi ny xut pht t tm l lo ngi v lng
go xut khu sau thm ha l lt ti Pa-kixtan, cng vi nhu cu mua go tng thm
t cc nc nh Bng-la-t, Cu Ba v
Ni-gi-ri-a. Trong nm 2011 v 2012, d
kin ngun cu s cn tip tc tng thm.
V vy, xu hng gi go trong nhng nm
tip theo c th ph thuc vo d nh ca
chnh ph Thi Lan trong vic c trch thm
t lng d tr go trong nc dnh cho
xut khu hay khng. Nu iu ny xy ra
(kh nng cao), gi go nm 2011 c th
gim xung 483 USD/tn, nm 2012 tip
tc gim cn 475 USD/tn.
8.2.2. Du th
V pha ngun cu(22): Lng tiu th du
th th gii trong nm 2010 tng khong
2,1%, do nhu cu tng ln Trung Quc,
cc nc Trung ng, cc nc thuc Lin
bang X Vit c, v mt phn t nc M.
c bit trong na u nm 2010, cc nn
kinh t mi ni nh Trung Quc, Bra-xin
tng trng mc cao cng vi s phc
hi cht t ca lnh vc cng nghip M
v Nht Bn khin cho nhu cu du th
gii tng ln n nh. Trong na cui nm
2010, lng du tiu th gim st do tc

ng ca vic ngng cc chnh sch kch


cu. Sang nm 2011, nhu cu tiu th vn
gi mc n nh ti cc nc mi ni
nh Trung Quc, n , cc nc Trung
ng, tuy nhin, nhu cu du ti cc nc
pht trin khc thuc nhm OECD gim st
nn lng tiu th ch trong khong 1,5%.
S thu hp ny mt phn do bi chnh sch
tit kim nng lng v bo v mi trng
m cc nc OECD ang y mnh. Nm
2012, lng tiu th du th gii d kin
tng 1,8%, do nhu cu tng ln ca cc
nc khng thuc khi OECD.
V pha ngun cung(23): Sn lng du
th ton cu gim khong 1,4 triu thng/
ngy (tng ng 1,6%) trong nm 2009
do chnh sch thu hp sn xut ca cc
nc OPEC. Trong khi cc nc sn
xut du khng thuc khi OPEC tng
sn lng khong 3,8%. Trong giai on
2010-2011, cc nc OPEC s tip tc
chnh sch gim st sn xut, ct gim sn
lng nhm gi gi du khng ri xung
trong bi cnh lng tiu th du th gii
cha phc hi nh trc. Bn cnh ,
cc nc khng thuc khi OPEC th vn
tng sn lng u n, d kin tng sn
lng du th gii tng 2,4% nm 2010 t
86,9 triu thng/ngy.
Nhm OPEC c th ch tng sn lng
sn xut khong 2,7% trong nm 2011. Cc
nc ngoi OPEC nh Bra-xin, Ca-na-a
v Nga cng c s m rng sn xut trong
nm 2011, nhng mc khng ln. Tng
sn lng du th gii d kin tng 1,7%
trong nm 2011 t 88,4 triu thng/ngy.
Nm 2012, nu kinh t th gii phc hi
nh d kin, cc nc OPEC s m rng

(22)

The Economist Intelligence Unit, Commodities: Oil, Global Forecasting Service, thng 10/2010

(23)

The Economist Intelligence Unit, Commodities: Oil, Global Forecasting Service, thng 10/2010.

sn xut v sn lng du th gii c th


t 90,2 triu thng/ngy (tng 2,1%).

V pha ngun cu(24): Nhu cu tiu th cao


su t nhin trn ton th gii phc hi tr
li sau khi st gim mnh trong nm 2009.
Trong na u nm 2010, theo t chc
Nghin cu Cao su Quc t (International
Rubber Study Group - IRSG), lng cao su
tiu th tng ln 18% so vi nm 2009.
D kin mc tng ca c nm 2010 s l
10%, t gi tr 10,35 triu tn. Vic gi cao
su t nhin tng ln trong nm nay ang
to ra tro lu thay th s dng cao su t
nhin bng cao su tng hp. V vy, trong
nhng nm ti 2011 v 2012, d kin cu
cao su t nhin ch tng trung bnh khong
3,5% mi nm.
V pha ngun cung(25): Hot ng sn
xut cao su khu vc ng Nam ,
ngun cung cao su chnh trn ton cu, b
nh hng ng k u nm nay do hu
qu ca hin tng La Nina. D kin sn

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

8.2.3. Cao su

Gi c: D kin mc gi trung bnh ca cao


su SMR20 trn th trng Kuala Lumpur
t khong 9.657 Ringgit/tn cn cao su
RSS1 t khong 3.605 USD/tn trn th
trng New York. Nhn chung, nhu cu i
vi cao su vn tng trng tt trong thi
gian trc mt, ng ch l mt phn
ngun cu cao su t nhin s chu s cnh
tranh vi cao su tng hp. EIU d bo gi
cao su RSS1 trong nm 2011 s l khong
3.823 USD/tn, sang nm 2012 s l 3.920
USD/tn.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Gi c: Gi du th gii trong nm 2010


c xu hng tng kh r nh vo nhu cu
tiu th tng ln chu , c bit l Trung
Quc, cng vi chnh sch thu hp sn xut
ca khi OPEC. Mc d vy, vic cc chnh
sch kch cu trn ton th gii kt thc
vo nm 2011, nhu cu ca cc nc khi
OECD suy gim, gi du trung bnh trong
nm 2011 ch khong 76,4 USD/thng so
vi 78 USD/thng nm 2010. Nm 2012,
d bo nhu cu du th gii tng ln s
y gi du trung bnh ln khong 81,25
USD/thng.

lng cao su th gii nm nay s tng 4%,


t khong 10,1 triu tn. Trong cc nm
tip theo, nu nh khng c nhng s c
nghim trng v mt thi tit, sn lng
cao su th gii c th t 10,6 triu tn
nm 2011 (tng 5%) v 10,9 triu tn nm
2012 (tng 3,4%).

8.2.4. C ph
V pha ngun cu(26): EIU d bo gi bn
s c ph trong giai on 2011-2012 s gim
st, do tc tng cu c ph trong thi
gian ti s quay v mc trc giai on
suy thoi (t khong 2%/nm trong giai
on 2003-2007). Cu sn phm c ph
th gii s tng khong 1,2% trong nm
2010 v 1,8% trong nm 2011. nh gi
ny da trn gi nh l khng xy ra khng
hong kp ng thi cuc khng hong n
EU c kim ch hiu qu. S phc
hi ca nhu cu tiu th sn phm ngoi
ng (out-of-home), vn chu nh hng
nng n nht trong cuc khng hong, s
tr thnh ng lc chnh cho tng cu c
ph. Ngoi ra, s pht trin ca cc thit
b, cng ngh thng thc c ph ti nh,

(24)

The Economist Intelligence Unit, Commodities: Rubber, Global Forecasting Service, thng 10/2010

(25)

The Economist Intelligence Unit, Commodities: Rubber, Global Forecasting Service, thng 10/2010

(26)

The Economist Intelligence Unit, Commodities: Coffee, Global Forecasting Service, thng 10/2010

33

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

34

cng vi vic y mnh cc chng trnh


qung co sn phm mi cng gp phn
tng cu c ph.

cu thp ca th gii s tng khong 9,3%


trong nm 2010, khong 1,8% trong nm
2011 ri gim nh 0,9% nm 2012.

V pha ngun cung(27): EIU d kin sn


lng xut khu c ph th gii nm 2010
s tng 2,5%, sang nm 2011 s tng
4,6%, vi s gia tng ngun cung mnh
m t Bra-xin, s phc hi ngun cung t
C-lm-bi-a. Ngoi ra, nhiu quc gia sn
xut c ph khc chu nh hng thu hp
sn lng nm 2010 cng s phc hi sn
xut tr li trong nm 2011. Cung c ph
dnh cho xut khu ton cu nm 2011
d kin t 97,6 triu bao (loi 60kg). Gi
nh iu kin thi tit khng c g c bit,
sn lng nm 2012 tip tc tng 3,3% t
100,8 triu bao.

Trung Quc tip tc l nh tiu th thp ln


nht th gii, vi mc tiu th tng 20%
trong na u nm 2010. D kin cho n
cui nm nay v sang nm 2011, cu thp
ca Trung Quc s gim nhit dn dn do
chnh ph nc ny xit cht chnh sch
tin t nhm trnh cho nn kinh t khng
tng trng qu nng (c bit l lnh vc
xy dng).

Gi c: Khng tnh n cc hot ng u


c v tch tr sn phm t bin, gi c
ph d kin s gim nh trong thi gian
ti, ch yu do ngun cung sn phm n
nh v c xu hng tng ln. C th, gi
c ph arabica hng trung tng 29,1% nm
2010 v t 1,857 USD/pound, s gim
3,1% xung 1,8 USD/pound nm 2011,
gim tip 10,5% cn 1,611 USD/pound nm
2012. Gi c ph robusta d bo vn gi
mc n nh trong giai on 2010-2011, tuy
nhin khi ngun cung tng ln nm 2012,
gi c s gim 11% cn 0,656 USD/pound
nm 2012.
8.2.5. Thp
V pha ngun cu(28): Nhu cu thp th
gii tng kh mnh trong na u nm 2010
nhng c xu hng gim dn trong nhng
thng cui nm. Theo d bo ca EIU, nhu
(27)

Cc quc gia khc trn th gii cng tng


mnh tiu th thp trong na u nm
2010, trong mt phn khng nh c
s dng cho mc ch d tr. Trong nhng
thng cui nm, do nhu cu s dng c
phn gim bt, nhu cu d tr cng khng
cn, d kin cu thp ca cc nn kinh t
ln s gim xung. C th, ngoi tr Trung
Quc, tc tiu th thp ca th gii tng
trung bnh 11,3% nm 2010, trong ring
khu vc EU tng 15%, khu vc Bc M tng
20%. Sang nm 2011 v 2012, nhu cu tiu
th ch tng tng ng 7,4% v 3,5%.
V pha ngun cung(29): Sau khi b suy
gim 8,4% nm 2009, trong nm nay sn
lng thp th gii tng ti 30,1% trong
qu I v 27,1% trong qu II. Tuy nhin, d
kin v tnh trng d cung khin cho
sn lng gim st trong qu III. D kin
tnh cho c nm 2010, sn lng thp th
gii tng khong 11%. Bc sang nm
2011, sn lng sn xut thp ca Trung
Quc d kin gim 4,5% do cu ni a suy
gim, trong khi sn lng thp ca cc
khu vc khc EU v Bc M vn duy tr

The Economist Intelligence Unit, Commodities: Coffee, Global Forecasting Service, thng 10/2010

(28)

The Economist Intelligence Unit, Commodities: Steel, Global Forecasting Service, thng 10/2010

(29)

The Economist Intelligence Unit, Commodities: Steel, Global Forecasting Service, thng 10/201

mc kh cao. D kin, sn lng thp


ton cu nm 2011 s tng 2,2%.

T vic phn tch s bin ng gi c hng


ha trn th trng th gii cng nhng
din bin cc nn kinh t ln c th rt ra
nhng hm sau cho kinh t Vit Nam:
Th nht, gi c hng ha th gii c xu
hng tng ln trong ngn hn. Nhng
mt hng c bn nh nguyn liu kim loi,
du th v lng thc nhn chung l u
c xu th tng ln n nm 2012. Vit Nam
l nc xut khu nhng sn phm ny
do s thu c li ch nht nh. c
bit cc doanh nghip xut khu lng
thc thc phm cn tp trung hn na vo
th trng th gii trong nhng nm ti.
Khng hong lng thc c nguy c xy
ra mt s khu vc v quc gia trn th
gii, tuy nhin iu ny c th li l c hi
cho cc nh xut khu Vit Nam.

Th t, s ni ln ca cc nc chu Phi
nh l khu vc thu ht u t hp dn mi,
ngun nguyn liu di do v th trng
tiu dng ha hn. Vic cc nh u t
t khp th gii x n chim lnh cc
ngun khong sn ca chu Phi cho thy
lc a ny s tr thnh im nng trong
nhng nm ti. Cc doanh nghip Vit

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

8.3. nh hng ca s bin ng gi


c v nn kinh t th gii n doanh
nghip v nn kinh t Vit Nam

Th ba, Trung Quc ang tr thnh mt th


trng tiu th sn phm mi. Nn kinh
t Trung Quc ang dn chuyn sang mt
trng thi mi trc sc p chi ph sn
xut trong nc tng ln, ng NDT tng
gi khin gi hng Trung Quc tng, cc
doanh nghip di do ti chnh i u t
bn ngoi, nng lc tiu dng th trng
ni a tng ln. Tt c nhng iu ny u
c li cho kinh t Vit Nam, th hin hai
im chnh: (i) cc nh u t quc t c
xu hng chuyn sang hot ng sn xut
kinh doanh sang Vit Nam nhm tn dng
li th nhn cng r v (ii) doanh nghip
Vit Nam c mt th trng tiu th hng
ha khng l ngay bn cnh. Vn t ra
y l Chnh ph v gii doanh nghip
Vit Nam nm bt c hi ny nh th no.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Gi c: D kin gi thp cun th gii s


vo khong 600-800 USD/tn trong nm
nay, mc gi cc th trng pht trin
c th cao hn mt cht. S tng gi thp
xut pht t thc t l gi thnh sn xut
tng ln 150 USD/tn. Trong ngn hn cho
n cui nm 2010, gi thp cn c th tip
tc tng do cc nh tiu th s dng ht
lng thp t mua trong ma h. Mc d
vy, vo cui qu IV nm nay, gi thp c
th gim nh do nhu cu thp ca Trung
Quc gim dn. Xu hng ny c th tip
tc din ra trong nm 2011 v mt s nm
tip theo, cu thp gim nh cn cung thp
c duy tr, v vy gi thp s gi mc
n nh.

Th hai, cc nn kinh t ln ca th gii s


kh c s phc hi tng trng n tng
trong giai on ngn trc mt. Nhng vn
v chnh sch ti kha, chnh sch tin
t cng vi t l tht nghip mc cao l
nhng tr ngi chnh i vi tng trng
kinh t nhng nc ny. Do nhng nc
ny l th trng xut khu ca Vit Nam
nn khng th nhn nh rng hng ha
Vit Nam s khng gp kh khn nht nh
khi thm nhp vo cc th trng M v EU
trong giai on ti. Cc doanh nghip Vit
Nam cn nng ng tm kim cc gii php
xut khu mi hoc tm kim c hi ti cc
th trng mi nhm duy tr nng lc sn xut.

35

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

36

Nam cn lu tm hn n cc nc Chu
Phi nh l th trng ha hn trong tng
lai, ng thi c th l i th thu ht vn
nc ngoi t cc nh u t quc t.
Tm li, kinh t th gii trong nm 2010 v
cc nm tip theo chng kin s suy gim
vai tr ca cc nn kinh t ln nh M, EU,
Nht Bn, s vn ln mnh m ca cc
nc mi ni BRIC v cc nc ang pht
trin. Vit Nam ang c thi c r rt trong
vic tn dng nhng li th khch quan (s
gia tng chi ph ca kinh t Trung Quc) v
li th ch quan (gi nhn cng ca Vit
Nam r hn nhiu nc trong khu vc)
trong vic vn ln tham gia vo nn sn
xut khu vc v ton cu. c th nm
bt c nhng c hi ny, cc doanh
nghip cn phi tin hnh ci cch hot
ng hn na, nm bt nhng chun mc
chung ca th gii, ng thi chnh ph
cn ci cch mi trng kinh doanh thun
li hn na. C nh vy, chng ta mi c
th ci thin thnh cng nn sn xut trong
nc, hi nhp tt hn vi kinh t quc t,
to c s cho tng trng bn vng v n
nh lu di.
IX. NH GI QU TRNH CHUYN
DCH C CU KINH T VIT NAM(30)
9.1. C cu kinh t Vit Nam hin nay
9.1.1. C cu ngnh kinh t
C cu ngnh kinh t trong thi gian qua
bin i tch cc. T trng nng, lm
nghip v thy sn trong GDP gim, t
24,53% GDP nm 2000 xung cn 20,58%
nm 2010; t trng cng nghip v xy
dng tng t 36,73% GDP ln 41,09%
GDP, cn t trng dch v gim nh t
(30)

Nghin cu do TS. Nguyn nh Cung thc hin

38,74% xung 38,33% GDP trong cng


thi k. Nh vy, nhn chung c cu ngnh
kinh t ca Vit Nam ang chuyn i theo
hng cng nghip ha v hin i ha;
cng nghip v xy dng tr thnh u
tu ca tng trng kinh t Vit Nam.
C cu lao ng cng chuyn bin
tch cc. Lao ng ngy cng dch chuyn
nhiu sang cc ngnh c nng sut lao
ng cao hn. Trong 10 nm (2000-2009),
lao ng nng lm ng nghip gim
13,1%, t khong 65% lc lng lao ng
nm 2000 xung cn khong 51,9% nm
2009; trong , ring lao ng nng lm
nghip gim 14,3%, t khong 62,5%
xung cn 48,2% trong cng thi k. Trong
khi , t trng ca khu vc cng nghip xy dng trong tng lao ng c vic lm
tng t hn 14% ln gn 21,4%; t trng
tng ng ca khu vc dch v tng t
hn 22% ln khong 26,7%. Tng quan
gia chuyn dch lao ng v chuyn dch
c cu kinh t cn cha hp l. Nng - lm
- ng nghip vn chim t trng cao nht
trong tng s lao ng c vic lm, nhng
li c t trng nh nht trong GDP ca Vit
Nam, ch chim 20,58% so vi 41,09% ca
khu vc cng nghip - xy dng v 38,33%
ca khu vc dch v (nm 2010). Nng sut
lao ng thp v chnh lch ng k so
vi cng nghip v dch v, thu nhp ca
lao ng nng nghip, nng thn thp hn
nhiu so vi cng nghip, xy dng v dch
v nn s dch chuyn lao ng t nng
nghip sang cng nghip v dch v l yu
cu tt yu, khch quan.
9.1.2. C cu thnh phn kinh t
Trong nhng nm qua, tt c cc thnh
phn kinh t u tng trng, m rng quy

9.1.3. C cu xut khu v nhp khu


Vit Nam l mt nc c tng cu ph
thuc nhiu vo nhu cu xut khu v
u t. Nm 2010, t l xut khu/GDP l
70,5%, t l u t/GDP ca nc ta l
41,9%, y l nhng t l rt cao so vi
cc nc trong khu vc.
C cu xut khu ca Vit Nam tip tc
chuyn dch theo hng gim t trng xut
(31)

S liu nm 2010 ch l c tnh

C cu xut khu dch v trong tng kim


ngch xut khu hng ha, dch v thp
(9,4%) v tp trung ch yu vo mt s rt
t dch v: du lch (chim 59,65% tng gi tr
xut khu dch v), vn ti (30,91%).
C cu hng ha nhp khu khng c s
thay i r rt v v c bn vn l t liu
sn xut, nht l nguyn, nhin, vt liu. T
trng hng ha t liu sn chim khong
90,2% tng kim ngch nhp khu nm
2010. T trng nhp khu hng tiu dng
gim t 9,3% nm 2009 xung cn 8,6%
nm 2010 trong khi nhm vng v cc sn
phm vng tng t 0,5% ln 1,2%
Hng ha nhp khu ca Vit Nam ngy
cng ph thuc vo ngun hng t Trung
Quc. T trng nhp khu t Trung Quc
khng ngng tng, t 9% nm 2000 ln
24,9% nm 2010, tr thnh ngun nhp
khu ln nht ca nc ta. Tip l
ASEAN, chim 20,3%, Hn Quc 12,2%
v Nht Bn chim 11,3%. Nhp khu t
EU ch chim 7,7% t trng hng ha nhp
khu.
C cu nhp khu dch v trong tng gi
tr nhp khu hng ha, dch v khng c
s thay i ln v ph thuc vo mt s t
dch v. Trong thi k 2005-2010, t trng
nhp khu dch v trong tng gi tr nhp

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

u t theo thnh phn kinh t cng chuyn


bin tng t. C th l, t trng u t
khu vc kinh t nh nc trong tng u t
x hi gim kh nhanh, t khong 59%
nm 2000 xung cn 38,1% nm 2010; t
trng vn u t khu vc ngoi nh nc
tng ln t khong 23% ln 36,1% v t
trng khu vc u t nc ngoi tng t
khong 18% ln 25,8% trong cng thi k.

khu hng th hoc s ch, ng thi tng


t trng hng ch bin hoc tinh ch, tuy
nhin, mc chuyn dch cha mnh. C
cu xut khu vn ph thuc vo mt s
nhm hng ha. Cc sn phm xut khu
ch lc ca vn ch yu l cc sn phm
th hoc s ch. Mc d c s chuyn dch
nht nh, nhng cc th trng xut khu
ch yu khng c s thay i (Xem mc
1.2.1 trong phn I).

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

m trn tt c cc mt. C cu thnh phn


kinh t chuyn bin theo hng tch
cc, ph hp vi c ch th trng. Khu
vc ngoi nh nc v khu vc c vn
u t nc ngoi tng ln kh nhanh.
T trng khu vc kinh t nh nc trong
GDP gim t khong 38,5% nm 2000
xung cn hn 33% nm 2010(31); kinh t
ngoi nh nc tng i n nh, khong
48% GDP v khu vc kinh t c vn u
t nc ngoi tng t hn 13% ln
gn 19% trong cng thi k. V gi tr sn
xut cng nghip, th t trng khu vc nh
nc gim mt cch nhanh chng, t
hn 34% nm 2000 xung cn hn 22,14%
nm 2010; t trng khu vc ngoi nh nc
tng t 24,5% ln khong hn 35,88% v
ca khu vc c vn u t nc ngoi
tng nh t 41,3% ln 41,98% trong cng
thi k.

37

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

38

khu hng ha, dch v tng i n nh


trong khong 9-10% (nm 2010 l 9,01%).
Nm 2010, kim ngch dch v nhp khu
c tnh t 8.320 triu USD, tng 20,6%
so vi nm 2009, trong dch v vn ti
t 5.009 triu USD, chim 60,2%; dch v
du lch 1.470 triu USD, tng 17,67%.
9.1.4. C cu u t
Huy ng vn u t x hi trong gn hai
thp k qua t c kt qu ht sc n
tng. T trng u t x hi/GDP lin tc
tng nhanh v t mc cao t khong 34%
nm 2000 tng ln khong hn 41,9% nm
2010; lin tc trong 7 nm 2003-2010, t
l ny lun cao hn 40%, v t mc cao
nht l 44% vo nm 2007. y thc s l
yu t chnh lm cho nn kinh t Vit Nam
lun tng trng mc kh cao trong thi
gian qua.
C cu vn u t theo thnh phn kinh
t cng thay i tch cc ph hp vi
ch trng i mi theo hng a dng
ho ngun vn u t, thc y pht trin
nn kinh t th trng a s hu, a thnh
phn kinh t. T trng u t nh nc
gim kh nhanh t khong 59% nm 2000
xung cn gn 38,1% nm 2010; t trng
u t ca khu vc ngoi nh nc tng
t khong 23% nm 2000 ln 36,1%; v
u t trc tip nc ngoi tng t 18%
ln hn 25,8% trong cng thi k. Ni cch
khc, tng u t x hi dch chuyn r
nt v mnh m t khu vc nh nc sang
khu vc ngoi nh nc v khu vc c vn
u t nc ngoi.
9.2. xut mt s mc tiu, nguyn tc
ca tin trnh chuyn dch c cu kinh
t Vit Nam nh hng n nm 2020
i mi v chuyn dch c cu kinh t trong
10 nm ti phi t c mc tiu tng qut

l n nm 2020, nn kinh t nc ta t
c c cu kinh t tng ng trnh
pht trin trung bnh vi mc thu nhp bnh
qun u ngi khong 3.000-3.200 la
M theo gi thc t; nn kinh t m ca,
c kt cu h tng v th ch th trng
hin i, c nng lc cnh tranh tt v tng
trng ch yu da vo ci thin nng sut
v hiu qu; kinh t v m v chnh tr - x
hi n nh mt cch vng chc.
Mc tiu tng qut ni trn s t c
thng qua mt s cc mc tiu, ch tiu c
th ca tng thi k nh sau:
-

Tng bc gim dn, thu hp v tin


n cn bng cn cn thanh ton vng
lai v thu chi ngn sch. C th l, n
nm 2015, thm ht cn cn thanh ton
vng lai ti a khng qu 5% GDP v
n nm 2020, c bn khng cn thm
ht cn cn thanh ton vng lai v bi
chi ngn sch khng qu 3% GDP.

Tng bc v lin tc ci thin hiu


qu s dng cc ngun lc, nng cao
nng sut v cht lng tng trng
n nm 2020: (1) t trng gi tr gia
tng trong tng sn lng ca ton nn
kinh t t ti thiu 50% (tc l mi nm
tng mt im phn trm); (2) t trng
gi tr gia tng trong tng sn lng
cng nghip ch tc t khong 40%
(mi nm tng mt im phn trm);
v (3) ng gp ca nhn t nng sut
tng hp trong tng trng kinh t t
ti thiu khong 35%; (mi nm tng
mt im phn trm).

n nm 2020, nng, lm v ng
nghip chim khng qu 15% GDP,
cng nghip, xy dng v dch v chim
t nht 85% GDP. C cu ngnh kinh t
a ng, tinh vi v phc tp trong ni

Cc vng kinh t hnh thnh mt


cch r nt, da trn li th cnh tranh
ca tng vng v a phng c lin
quan, trong c ba vng kinh t trng
im kt ni, b sung cho nhau gia
cc vng, cc a phng to thnh
mt nn kinh t thng nht, m ca v kt
ni c hiu qu vi th gii bn ngoi.

i mi v y nhanh chuyn dch c cu


kinh t cn uc thc hin theo cc nguyn
tc sau y:

Hai l, cch thc tng trng cn i hn


gia chiu rng v chiu su, phi tip tc
huy ng ti a c th c s vn u
t v cc ngun lc khc, kt hp cc loi
cng ngh c trnh khc nhau tn
dng lao ng; ng thi, lin tc ci thin
v nng cao hiu qu s dng cc ngun
lc c c tc tng trng cao,
bn vng v lin tc. Tng trng cao,
trung bnh t 7,5 n 8,5%/ nm, lin tc v
bn vng kt hp vi duy tr n nh kinh t
v m v n nh chnh tr - x hi mt cch
vng chc.
Ba l, thc hin chnh sch thc y tt c
cc vng trong c nc cng pht trin.
Hnh thnh cc vng lnh th ng lc tng
trng ca vng v vng ng lc tng
trng ca nn kinh t quy m ln, c
sc lan to v li ko pht trin ca ton
vng kinh t, cc vng khc c lin quan v
ca ton b nn kinh t.
Bn l, cc thnh phn kinh t u pht
trin bnh ng v khng phn bit i x.
Nh nc to mi trng kinh doanh thun
li, h thng n by chnh sch hp l
cc doanh nghip khng phn bit thnh
phn kinh t t ch kinh doanh, pht trin
khng hn ch v quy m trong cc ngnh
ngh m php lut khng cm hoc khng
hn ch; ng thi, pht huy tt nht li th
ca tng thnh phn i vi qu trnh i
mi v chuyn dch c cu kinh t.

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

Cc tp on, tng cng ty nh nc


c c phn ha, tr thnh cc cng
ty c phn i chng c qun l v
hot ng theo cc quy tc v thng l
th trng; l nhng tp on kinh t
ln hng u ca t nc, tip tc duy
tr v cng c v tr chi phi trong cc
ngnh kinh t then cht nh nng cao
nng sut v nng lc cnh tranh; c
vai tr dn dt trong i mi v chuyn
giao cng ngh thc y chuyn dch c
cu kinh t theo hng hin i. Kinh
t t nhn trong nc pht trin mnh
c v s lng v cht lng, tr thnh
mt trong s cc ng lc tng trng
ca nn kinh t. Kinh t c vn u t
nc ngoi tp trung ch yu vo cc
ngnh c li th cnh tranh da trn
thm dng vn, cng ngh cao; c nh
hng lan ta n i mi v chuyn
giao cng ngh n cc thnh phn
kinh t khc, nht l cc doanh nghip
t nhn trong nc.

Trc ht, i mi v chuyn dch c cu


kinh t l mt qu trnh lin tc, thng
xuyn v lu di; va tun t tng bc
da trn khai thc cc li th cnh tranh
hin c; va tng tc nhy vt hnh thnh
v xy dng li th cnh tranh trong tng
lai mt s ngnh cng ngh cao, ngnh
dch v c tim nng.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

b tng ngnh; cc ngnh cng nghip


v dch v cng ngh cao c gi tr gia
tng cao s ng gp ch yu vo tng
trng GDP; sn phm xut khu cng
ngh cao chim khong 25-35% kim
ngch xut khu.

39

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Nm l, chuyn dch c cu kinh t theo


hng hi nhp v nh hng xut khu,
kt ni c nn kinh t nc ta vi kinh
t khu vc v ton cu, ci thin v th ca
tng doanh nghip, tng ngnh v c nn
kinh t. Ch hp l hn n nhu cu tiu
dng ca th trng trong nc.

PHN I

TNG QUAN V MI TRNG


KINH DOANH VIT NAM NM 2010

Su l, kt hp hi ho vai tr ca nh nc
v th trng trong phn b ngun lc thc
y chuyn dch c cu kinh t. Ngun
lc c phn b v chuyn dch trc
ht theo c ch th trng, t ngnh, sn
phm t li th sang cc ngnh, sn phm
c li th cnh tranh cao hn, pht huy li
th ring vn c ca tng a phng v
tng vng. Nh nc thc hin vai tr dn
dt, thc y to tng tc v t ph pht
trin mt s ngnh u tin, mt s vng
lnh th ng lc tng trng, to dng v
tng cng thm li th cnh tranh, ng
lc tng trng cho ton b nn kinh t.
X. KT LUN

40

Vit Nam c nhng ci thin v mi


trng kinh doanh trong nm 2010, tin
10 bc so vi nm 2009, ng th 78/183
nc v ng th 4 trong s 10 nn kinh t
ci cch nhiu nht v mc thun li ca
mi trng kinh doanh. Trong nhng thnh
tu phi k n l tc tng trng kinh
t, GDP lun t mc cao, 6,78%, vt k
hoch do Chnh ph ra l 6,5%.
Tng kim ngch xut khu tng 25,5% so
vi nm 2009, mt kt qu ng khch l
trong bi cnh kinh t ang trong giai on
hi phc sau khng hong. C cu cc mt
hng xut khu ang c nhng du hiu
chuyn bin theo hng tch cc: tng dn
t trng nhm hng cng nghip ch to,
nhm hng c hm lng cng ngh v
cht xm cao, gim dn xut khu hng

th. Tuy nhin nhp siu c xu hng ph


thuc nhiu vo Trung Quc l mt vn
cn phi c quan tm tha ng trong
bi cnh c cu xut nhp khu c ci
thin cha nhiu.
Nm 2010 l mt nm quan trng i vi
qu trnh ci cch th tc hnh chnh Vit
Nam. y l nm m n 30 v ci cch
th tc hnh chnh c thc hin rng ri
v quyt lit nht. Ngoi ra, s ci thin v
mi trng php l nm 2010 phi k n
nhng thay i rt quan trng v php lut
lin quan n gia nhp th trng, qun
tr doanh nghip, vi s ra i ca Ngh
nh s 43/2010/N-CP (v ng k kinh
doanh), Ngh nh s 102/2010/N-CP v
hng dn thi hnh mt s iu ca Lut
Doanh nghip v mt s o lut lin quan
n doanh nghip bt u c hiu lc.
Nh mi trng kinh doanh c ci thin,
s lng doanh nghip ng k mi tip
tc gia tng. Tnh n ht nm 2010, tng
s doanh nghip ng k thnh lp theo
Lut Doanh nghip t 544.394 doanh
nghip vt mc tiu ra ca Chnh ph
l 500.000 doanh nghip tnh ht nm 2010.
Tuy nhin, bn cnh nhng kt qu tch cc
gp phn ci thin mi trng kinh doanh,
vn cn nhng yu t tc ng khng tt
n hot ng ca doanh nghip nm 2010.
Li sut ngn hng lun mc cao, c
lc ln n 17-18%/nm. Bn cnh l,
tnh trng lm pht cao, ch s CPI thng so
vi thng 12 nm 2009 tng 11,75%, b xa
ch tiu 7% do Quc hi ra.
Trong khi khng nh nguyn nhn su xa
ca tnh trng ch s gi tiu dng bt n
xut pht t tnh trng km hiu qu ca c
cu kinh t, nn kinh t lun phi i ph
vi tnh trng nhp siu, bi chi ngn sch

C s h tng phc v sn xut kinh doanh


vn cn nhiu bt cp. Tnh trng thiu
in nm 2010 c xu hng trm trng
hn nhng nm trc. Vic ct in cho
sn xut v tiu dng din ra trn din rng
v ko di nh hng ln n sn xut v
sinh hot. H thng giao thng, mc d c
nhiu c gng trong c u t v xy dng
vi nhiu d n ln, vn cn nhiu bt cp
so vi yu cu pht trin theo hng hin
i xt c v mt s lng v cht lng.
Tnh trng yu km ca c s h tng
giao thng Vit Nam gy ra nhng h
ly ngy cng ln ti tin trnh pht trin
kinh t - x hi theo hng hin i. Vn
yu km ca h thng cp thot nc v
x l cht thi cng ang dn n nhim

Ngoi nhng yu t ni ti, mi trng kinh


doanh ca Vit Nm cn chu s tc ng
t bn ngoi. Kinh t th gii trong nm
2010 v cc nm tip theo s chng kin
s suy gim vai tr ca cc nn kinh t ln
nh M, EU, Nht Bn, s vn ln mnh
m ca cc nc mi ni v cc nc
ang pht trin. Vit Nam ang c thi c
r rt trong vic tn dng nhng li th
khch quan v ch quan trong vic vn
ln tham gia vo nn sn xut khu vc v
ton cu.
c th nm bt c nhng c hi ny,
cc doanh nghip cn phi tin hnh ti
cu trc ci thin nng sut lao ng,
hi nhp tt hn vi kinh t quc t, to c
s cho tng trng bn vng v n nh
lu di. Qu trnh ti cu trc doanh nghip
phi tun theo xu hng dch chuyn c
cu kinh t ca Vit Nam hin nay, tng t
trng ca cc ngnh cng nghip v xy
dng, gim t trng ca khu vc kinh t
nh nc trong GDP. Mc tiu ca qu
trnh i mi v chuyn dch c cu kinh t
trong 10 nm, nn kinh t nc ta t c
c cu kinh t tng ng trnh pht
trin trung bnh; nn kinh t m ca, c kt
cu h tng v th ch th trng hin i,
c nng lc cnh tranh tt v tng trng
ch yu da vo ci thin nng sut v
hiu qu; kinh t v m v chnh tr - x hi
n nh mt cch vng chc.

PHN I
TNG QUAN V MI TRNG
KINH DOANH VIT NAM NM 2010

Nm 2010 Vit Nam khng t mc tiu


d kin ban u trong lnh vc thu ht vn
u t nc ngoi, xu hng u t vo
kinh doanh bt ng sn vn cao. Vn
chuyn gi trong cc doanh nghip FDI
cha c gii quyt trit . im sng
ca thu ht FDI l vic tc gii ngn vn
thc hin c ci thin ng k .

mi trng v suy thoi ngun ti nguyn


nc.
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

ngy cng gia tng, cng cn thy rng


vic iu hnh kinh t v m cn nhiu bt
cp. iu th hin s thiu phi hp
cht ch gia chnh sch ti kha v chnh
sch tin t, gii quyt nhiu vn mang
tnh cht tnh th v cc b, mt s quyt
nh mnh c a ra li thiu nhng
bin php ng b t chc thc hin, nng
lc d bo kinh t v m cn yu km

41

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

NNG L C DOANH NGHI P

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II

43

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

44

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

1.1. C s la chn ngnh phn tch


phn tch su nng lc doanh nghip
theo mt s ch tiu nht nh, Bo co
thng nin Doanh nghip Vit Nam 2010

s chn ra mt s ngnh tiu biu v ph


hp vi ch nm, da trn c s cc
ngnh cp 2. S liu c phn tch, tng
hp t kt qu iu tra doanh nghip hng
nm t 2006-2010 do Tng cc Thng k thc
hin. Theo Quyt nh s 10/2007/Q-TTg

Bng 2.1: Ngnh kinh t c cc tp on kinh t nh nc


Ngnh kinh doanh

M
ngnh

Tp on Than - Khong sn - Vinacomin

Khai thc than cng v than non

05

Tp on Du kh Vit Nam - PetroVietnam

Khai thc du th v kh t
t nhin

06

Tp on Dt may Vit Nam - Vinatex

Sn xut trang phc

14

Tp on Ha cht Vit Nam - Vinachem

Sn xut ho cht v sn
phm ho cht

20

Tp on CN Cao Su Vit Nam- VRG(32)

Sn xut sn phm t cao su


v plastic

22

Tp on in lc Vit Nam - EVN

Sn xut v phn phi in,


kh t

35

Tp on

Tp on Pht trin nh v th VN - HUD


Tp on Cng nghip xy dng
Tp on Cng nghip tu thy - Vinashin
Tp on Bu chnh Vin thng Vit Nam VNPT
Tp on Vin thng Qun i - Viettel
Tp on Ti chnh - Bo him - Bao Viet

(32)

Ngnh ngh chnh ca VRG l trng cao su

Xy dng
Vn ti ng thy
Bu chnh v chuyn pht
Vin thng
Bo him, ti bo him v bo
him XH

41+42
50
53 + 61

65

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

I. LA CHN NGNH PHN TCH

45

Hnh 2.1: tch t ca cc ngnh kinh t c tp on nh nc

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

46

M ngnh
ca Th tng Chnh ph, cc ngnh kinh
t Vit Nam hin nay c chia thnh
88 ngnh theo m ngnh cp 2. Vi ch
nm ca Bo co thng nin doanh
nghip Vit Nam l Mt s xu hng ti
cu trc doanh nghip, vic la chn cc
ngnh phn tch s c da trn cc
tiu ch sau y:
- Tm quan trng ca ngnh kinh t
Cc ngnh c la chn phn tch c
cho l nhng ngnh ng vai tr quan trng
trong nn kinh t, ni m Nh nc mun
m bo s pht trin mnh bng cch
u t thng qua cc doanh nghip nh
nc ln nh cc Tp on v Tng cng
ty. Theo tiu ch ny, nhm nghin cu
la chn ra 11 ngnh kinh t vi s c mt
ca 12 tp on kinh t nh nc.
Ring i vi Tp on Cng nghip Cao
su Vit Nam-VRG, Bo co la chn
ngnh 22 - Sn xut sn phm t cao su
v plastic thay cho ngnh Trng cy cao su

- 0125 (thuc ngnh 01 - Nng nghip v


hot ng dch v c lin quan). Trn thc
t, ngnh 01 l mt ngnh nng nghip bao
hm rt nhiu ngnh nh trong c ngnh
trng cy cao su, do vy nu chn ngnh
ny nghin cu s khng phn nh chnh
xc c mc ch ca Bo co. Bo co
la chn, ngnh c m 22 - Sn xut sn
phm t cao su v plastic th hin l ngnh
tiu th sn phm u ra cho Tp on cao
su v cc doanh nghip khc hot ng
trong lnh vc trng cao su.
- tch t ca ngnh kinh t
i vi cc doanh nghip nh, hot ng
ti c cu doanh nghip ch yu th hin
qua s chuyn dch ton b hot ng ca
doanh nghip t ngnh ny sang ngnh
khc. Qu trnh chuyn dch ny c
phn tch Phn III ca Bo co ny s
phn tch hot ng ti cu trc ca khu
vc t nhn. i vi cc doanh nghip
va v ln, cc doanh nghip ch thc hin
ti cu trc - a dng ha hot ng kinh

Nhm I (bao gm Khai thc than cng v


than non - m ngnh 05, Khai thc du th
v kh t t nhin - m ngnh 06 v Vin
thng - m ngnh 61) v nhm II (bao gm
Bu chnh v chuyn pht - m ngnh 53;
Bo him, ti bo him v bo him x hi m ngnh 65 v Sn xut v phn phi in,
kh t, nc nng, hi nc - m ngnh
35) l nhm ngnh c tch t cao v kh
cao, lm tin tt cho vic hnh thnh cc
tp on. S c mt ca tp on kinh t
nh nc ti cc ngnh ny dng nh
th hin c ng vai tr dn dt ca kinh
t nh nc. y l nhng lnh vc quan
trng c vai tr quyt nh v lm c s
cho s pht trin cc ngnh kinh t khc.

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

Da trn hai ch s trn, Bo co phn


tch tch t ca 11 ngnh kinh t la
chn theo tiu ch th nht. Hnh 2.1 cho
php phn nhm tch t ca 11 ngnh

kinh t v doanh thu trong nm 2009 thnh


4 nhm, nh th hin trong Bng 2.2.
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

doanh - khi t n mt trnh pht


trin/ ln nht nh, th hin qua tch
t ca ngnh v th phn (hoc ti sn). y
cng l c s vt cht v iu kin khch
quan hnh thnh nn cc doanh nghip,
cc tp on ln, c kh nng gn kt hu
c cc doanh nghip - cng ty con trong
chui lin kt kinh doanh theo chiu ngang
hoc chiu dc. nh gi tch t ca
ngnh kinh t, Bo co s dng hai tiu
ch: h s HHI (Herfindahl-Hirschman
Index) v th phn ca 20 doanh nghip
u ngnh (Xem nh ngha phn Ph
lc).

Bng 2.2: Phn nhm cc ngnh theo tch t doanh thu


M
ngnh

Ngnh kinh doanh

H*

Th phn 20 DN
u ngnh

Nhm 1 - Cc ngnh c tch t doanh thu cao


06

Khai thc du th v kh t t nhin

0,40

0,99

05

Khai thc than cng v than non

0,36

0,97

61

Vin thng

0,25

0,95

Nhm 2 - Cc ngnh c tch t doanh thu kh cao


65

Bo him, ti bo him v bo him x hi

0,08

0,94

53

Bu chnh v chuyn pht

0,07

0,93

35

Sn xut v phn phi in, kh t, nc nng, hi


nc

0,12

0,91

Nhm 3 - Cc ngnh c tch t doanh thu trung bnh


50

Vn ti ng thy

0,02

0,56

20

Sn xut ho cht v sn phm ho cht

0,02

0,51

Nhm 4 - Cc ngnh c tch t doanh thu km


14

Sn xut trang phc

0,01

0,26

22

Sn xut sn phm t cao su v plastic

0,00

0,24

Xy dng

0,00

0,13

41+42

47

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

48

Tuy nhin, nhng ngnh kinh t ny li i


hi mt khon u t ln v lu di, iu
ny lm cho khu vc cha th m nhim
c vai tr thc y pht trin m cn c
lc ko ca nh nc thng qua cc tp
on kinh t. Trong nhng ngnh ny, cc
doanh nghip u ngnh, nht l cc tp
on kinh t nh nc ang nm chim t
trng ln v vn v doanh thu.
Ngc li, cc ngnh kinh t thuc nhm
III (Vn ti ng thy - m ngnh 50, Sn
xut ho cht v sn phm ho cht - m
ngnh 20) v nhm IV (Sn xut trang
phc-m ngnh 14, Sn xut sn phm
t cao su v plastic - m ngnh 22, Xy
dng-m ngnh 41 v 42), c tch t kh
thp. iu ny cho thy cc tp on kinh
t nh nc hot ng trong lnh vc ny
cn c rt nhiu vic phi lm c th
ng vai tr dn dt ngnh pht trin, c
bit l i vi nhm III. Thc t 2010 v
s c Vinashin minh chng cho iu
ny. Khc vi nhm III, cc ngnh kinh t
trong nhm IV, ni m cc doanh nghip t
nhn ln mnh c th m ng
c trch nhim pht trin ngnh, th vai
tr ca cc tp on kinh t nh nc
dng nh b lu m, th hin qua th phn
rt nh b ca 20 doanh nghip u ngnh.
i su phn tch nng lc doanh nghip
Bo co thng nin nm 2010 s la chn
cc ngnh kinh t nm trong 4 nhm trn
phn tch v so snh. Ring 3 ngnh
kinh t, 05-Khai thc than cng v than
non, 06-Khai thc du th v kh t t
nhin v 53-Bu chnh v chuyn pht,
do s lng doanh nghip hot ng tnh
n 31/12/2009 trong cc ngnh ny vn l
rt t so vi cc ngnh cn li (tng ng

l 209, 12 v 131) do vy s ch c 8 ngnh


c la chn phn tch, l:
- Sn xut trang phc
- Sn xut ho cht v sn phm ho cht
- Sn xut sn phm t cao su v plastic
- Sn xut v phn phi in, kh t,
nc nng, hi nc v iu ho khng
kh(33)
- Xy dng
- Vn ti ng thy
- Vin thng
- Bo him, ti bo him v bo him x
hi (tr bo him x hi bt buc)(34)
1.2. Gii thiu chung v cc ngnh
nghin cu
1.2.1. S lng doanh nghip giai on
2005-2009
Ngnh Xy dng l ni tp trung s lng
doanh nghip nhiu nht, vi trn 24.500
doanh nghip nm 2009, tip l cc
ngnh sn xut. Nhm ngnh dch v c s
lng doanh nghip t nht, trong ngnh
Bo him c di 100 doanh nghip. Ngoi
ngnh Sn xut v phn phi in, s
lng cc doanh nghip trong cc ngnh
khc u tng, vi cc tc khc nhau,
trong thi k 2007-2009.
Xt theo hnh thc s hu, loi hnh doanh
nghip ngoi nh nc vn lun chim t
trng ln. Nm 2009, ngoi tr ngnh Bo
him c t l loi hnh doanh nghip ngoi
nh nc ch chim 54,4%, trong cc ngnh
cn li u c t l doanh nghip ngoi nh
nc chim trn 80%, thm ch l trn 95%,
l bn ngnh: Vin thng, Sn xut v

(33)

thun tin cho vic phn tch, ngnh ny s c gi tt l Sn xut v phn phi in

(34)

thun tin cho vic phn tch, ngnh ny s c gi tt l Bo him

Hnh 2.2: S lng doanh nghip trong cc ngnh kinh t


n v: doanh nghip

2008

24539

2007

2009

20579

20000

Bao hiem

San xuat va Van tai ng San xuat hoa


phan phoi
thuy
chat va san
ien
pham hoa
chat

2423
3204
3276
San xuat
trang phuc

1962
2284
2549

64
72
79

Vien thong

1137
1368
1515

470
708
816

2814
2849
2004

5000

842
808
907

10000

San xuat san


pham t cao
su va plastic

Xay dng

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

15501

15000

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

25000

Hnh 2.3: Phn loi doanh nghip theo hnh thc s hu nm 2009
100%

0,2

1,2

90%

0,3

0,5
16,7

17,7

25,3

17,5

80%

49

70%
60%
50%

95,1

54,4

95,8

95,8

97,9
80,3

40%

82,3

81,6

30%
20%
20,3

10%
0%

3,7
Vien thong

Bao hiem

4,0

3,9

2,0

1,0

0,9

1,6

San xuat va
phan phoi
ien

Van tai
ng thuy

San xuat hoa


chat va san
pham hoa
chat

San xuat
trang phuc

San xuat san


pham t cao
su va plastic

Xay dng

DN nha nc

DN ngoai nha nc

phn phi in, Vn ti ng thy v Xy


dng. cc ngnh ny, cc doanh nghip
ngoi nh nc khng nhng chim t
trng cao, m cn c tc tng bnh qun

DN FDI

cao hn so vi hai loi hnh doanh nghip


cn li. Trong tng s 8 ngnh nghin cu,
ch c ngnh Sn xut v phn phi in l
chng kin s tt gim v s lng doanh

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

nghip ngoi nh nc, cc ngnh cn li


u c s lng cc doanh nghip ngoi
nh nc u tng, thm ch tng mnh
trong cc ngnh Xy dng v Vin thng.
Cc doanh nghip nh nc thng chim
t l rt nh, khng qu 4% trong tt c
cc ngnh c phn tch, tr ngnh

Bo him (20,3%). Khng nhng th, t l


doanh nghip nh nc li c xu hng
gim i trong nhiu ngnh. Ch c 3 ngnh
thuc nhm c tch t cao v kh cao
(Vin thng, Bo him v Sn xut phn
phi in) l ni m cc doanh nghip nh
nc c tc tng trng v s lng

Hnh 2.4: S lng lao ng trong cc ngnh kinh t

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

n v: lao ng

50

Bng 2.3: Tc tng trng doanh nghip bnh qun


theo loi hnh s hu trong giai on 2007-2009
n v: %
DN nh
nc

DN ngoi
nh nc

DN FDI

Ton b
DN

Vin thng

53,41

33,50

17,46

33,27

Bo him

17,33

4,44

18,98

9,63

100,06

-9,89

3,89

-9,32

Vn ti ng thy

-4,58

8,02

-10,00

7,28

Sn xut ho cht v sn phm ho cht

-4,93

15,67

10,10

13,92

Sn xut trang phc

-6,92

19,17

14,90

17,77

Sn xut sn phm t cao su v plastic

0,20

16,63

15,13

16,15

Xy dng

-7,10

22,03

41,57

21,29

Ngnh kinh t

Sn xut v phn phi in

kh mnh. Cn li trong cc ngnh khc,


s lng doanh nghip nh nc gim i
r rt.

Tng s lao ng lm vic trong 8 ngnh


nghin cu nm 2009 l hn 2,3 triu lao
ng. Vi s lng doanh nghip c tp
trung ng nht so vi 7 ngnh cn li, ngnh
Xy dng tip tc l ngnh thu ht c
nhiu lao ng nht, vi khong gn 1 triu
lao ng nm 2009. ng th hai l ngnh
Sn xut trang phc vi trn 760 nghn
lao ng nm 2009. Tip l cc ngnh
nh Sn xut cc sn phm t cao su,
Sn xut v phn phi in v ngnh Vin
thng. L ngnh dch v thm dng vn,

Hnh 2.5: T trng lao ng phn theo hnh thc s hu nm 2009


100,0
90,0

0,2
5,5

0,7

0,7

16,6

21,4

27,4

80,0
70,0

18,6

40,0

56,2

64,4

60,0
50,0

0,9

80,9
45,0

94,3

82,7
60,0

30,0
20,0

34,9

10,0

38,2
5,6

Bao hiem

47,3

27,6

0,0
Vien thong

46,1

6,6

18,2

Xay dng
San xuat
San xuat
Van tai
San xuat
San xuat va
phan phoi ng thuy hoa chat va trang phuc san pham t
cao su va
san pham
ien
plastic
hoa chat

DN nha nc

DN ngoai nha nc

DN FDI

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

1.2.2. V lao ng

Xt v hnh thc s hu, cc ngnh c t


trng lao ng trong cc doanh nghip ngoi
nh nc ny chim a s l Xy dng
(80,9%) v Vn ti ng thy (64,4%), tip
theo l Sn xut sn phm t cao su (47,3%)
v Sn xut ha cht (45,0%). Cc doanh
nghip nh nc chim u th mnh v
lao ng trong cc ngnh c tch t cao
l Vin thng (94,3%), Sn xut v phn
phi in (82,7%) v Bo him (60%). iu
ny cho thy, d s lng doanh nghip
nh nc trong ba ngnh ny chim t l
rt nh, tng ng l 3,7%, 4,0% v 20,3%
nhng y l nhng doanh nghip rt ln
v quy m lao ng. Cui cng, cc doanh
nghip FDI cng chim t l kh cao v
lao ng trong hai ngnh l Sn xut trang
phc (56,2%) v Sn xut sn phm t cao
su (46,1%). Xem hnh 2.5.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Cc doanh nghip FDI tp trung nhiu vo


ngnh Bo him v cc ngnh sn xut nh
ha cht, trang phc, sn phm t cao su.
Nhn chung, tr ngnh Vn ti ng thy,
s lng doanh nghip FDI trong 7 ngnh
cn li u tng trong giai on 2007-2009.
Xem Bng 2.3.

ngnh Vn ti ng thy v Bo him thu


ht s lng lao ng t nht, ln lt vo
khong 41,8 nghn v 17,6 nghn lao ng
trong nm 2009.

51

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

Trong giai on 2007- 2009, tr ngnh Vn


ti ng thy c s lng lao ng gim
xung, trong 7 ngnh cn li, s lng
lao ng u c s gia tng. Ngnh Vin
thng cng l ngnh c tc tng trng
bnh qun v lao ng cao nht (hn 2 ln)
so vi cc ngnh cn li. Mt mt, dng
nh ngnh ny khng b tc ng nhiu bi
cuc khng hong ti chnh ton cu. Mt
khc, tc pht trin v cng ngh thng
tin cho cho thy Vin thng cn rt nhiu
d a m rng quy m lao ng. Xem
bng 2.4

Bng 2.4: Tc tng trng lao ng bnh qun


theo loi hnh s hu trong giai on 2007-2009
n v: %
Ngnh kinh t

Vin thng
Bo him
Sn xut v phn phi in
Vn ti ng thy

52

Sn xut v phn phi in c lng ti


sn tng t bin trong nm 2009, sau khi
tt gim nm 2008, vn ln ng v
tr th hai. iu ny cng phn nh nhng
n lc ca Chnh ph v cc doanh nghip
trong ngnh in ang phn u xy dng
c s h tng in bn vng Vit Nam
trong 2 nm gn y. Trong s 6 ngnh cn
li ngoi ngnh Vin thng c tng ti sn
nm 2009 l trn 150 nghn t ng, nhng
ngnh khc u c tng ti sn nh hn
100 nghn t ng. Nhn chung, tng ti
sn ca cc ngnh u c xu hng tng,

Sn xut ho cht v sn phm ho cht


Sn xut trang phc
Sn xut sn phm t cao su v plastic
Xy dng
1.2.3. V ti sn
Tng ti sn ca 8 ngnh la chn nm
2009 l hn 1,6 triu t ng, trong Xy
dng v Sn xut v phn phi in l hai
ngnh c tng ti sn cao nht, ln lt l
551 nghn t ng v 508 nghn t ng. Nu
Xy dng lun c lng ti sn cao nht
v tng u trong giai on 2005-2009, th

DN nh
nc

200,6 (35)

DN ngoi
nh nc

DN FDI

Ton
b DN

49,4

26,1

119,1

35,6

15,1

8,8

712,1(36)

-2,6

3,4

78,3

-14,2

4,2

15,8

-4,8

-1,6

7,9

8,7

5,0

-17,3

8,0

14,9

8,7

-2,2

12,5

12,7

11,2

-10,6

15,4

32,9

8,4

2,8

mnh nht l ngnh Sn xut phn phi


in v Vin thng (Xem Bng 2.5)
T trng ti sn theo loi hnh s hu c
c cu gn ging vi t trng v lao ng.
Cc doanh nghip nh nc chim t trng
rt ln trong hai ngnh Sn xut v phn
phi in (95,2%) v Vin thng (89,9%).
Trong hai ngnh khc l Vn ti ng thy
v Bo him, t trng v ti sn ca cc

(35)

Do nm 2009 c tc tng trng t bin 697,43% trong khi hai nm trc u m.

(36)

Nm 2009 c tc tng trng t bin 2177,85%

Hnh 2.6: Tng ti sn ca cc doanh nghip trong cc ngnh kinh t


n v: t ng
San xuat trang phuc
San xuat hoa chat va san
pham hoa chat

400000

San xuat san pham t cao


su va plastic

300000

San xuat va phan phoi


ien
Xay dng

200000
Van tai ng thuy

100000

Vien thong

Bao hiem

2005

2006

2007

2008

2009

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

500000

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

600000

Bng 2.5: Tc tng trng ti sn bnh qun


theo hnh thc s hu trong giai on 2007-2009
n v: %
Ngnh kinh t

DN nh
nc

DN ngoi
nh nc

DN FDI

Ton
b DN

Vin thng

128,4

326,0

55,4

96,7

Bo him

29,0

144,6

39,7

36,8

377,2

145,1

3,3

204,6

Vn ti ng thy

26,3

53,7

2105,3

41,3

Sn xut ho cht v sn phm ho cht

16,7

38,6

24,0

23,0

Sn xut trang phc

-9,9

35,5

26,5

24,2

Sn xut sn phm t cao su v plastic

10,8

40,8

36,0

34,3

Xy dng

12,0

51,9

51,4

34,9

Sn xut v phn phi in

doanh nghip nh nc cng chim gn


n 50%, tip n l hai ngnh Sn xut
ha cht (30,3%) v Xy dng (26,9). iu
ny cho thy cc doanh nghip nh nc
vn gi t trng ln v c vai tr quan trng
trong h thng cc doanh nghip Vit
Nam. Cc doanh nghip t nhn ch chim
t trng ln hn v ti sn trong ngnh Xy

dng (70,8%), cn trong cc ngnh khc,


t trng ti sn ca cc doanh nghip t
nhn l ngang bng (Sn xut sn phm t
cao su v Sn xut trang phc) hoc thp
hn so vi hai loi hnh s hu khc. Cui
cng, cc doanh nghip FDI cng chim
t trng cao v ti sn trong ngnh Bo
him (46,2%) v trong 3 ngnh sn xut l

53

Hnh 2.7: T trng ti sn phn theo loi hnh s hu nm 2009


100%

3,5
1,3

1,5
8,7

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

80%

2,4
16,7
45,3

46,2

49,3

47,8

35,1

70,8

60%
89,9

40%

8,5

95,2

43,9

48,2

45,3

20%

24,5
47,7

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

30,3

26,9
6,8

0%
Vien thong Bao hiem

San xuat
va phan
phoi ien

Van tai
ng
thuy

DN nha nc

4,6

San xuat San xuat San xuat Xay dng


hoa chat trang phuc san pham
va san
t cao su
pham hoa
va plastic
chat

DN ngoai nha nc

DN FDI

Hnh 2.8: Tng doanh thu ca cc doanh nghip trong cc ngnh kinh t
n v: t ng
350000

San xuat trang phuc

300000

54

San xuat hoa chat va san


pham hoa chat

250000

San xuat san pham t cao su


va plastic

200000

San xuat va phan phoi ien

150000

Xay dng

100000

Van tai ng thuy

50000

Vien thong

0
2005

Bao hiem

2006

2007

Sn xut trang phc (49,3%), Sn xut sn


phm t cao su (47,8%) v Sn xut ha
cht (45,3%). R rng, cc doanh nghip
FDI ang mun khai thc cc ngnh ngh
m h c th mnh v tn dng li th chi
ph u vo Vit Nam.
V tc tng trng ti sn, trong giai
on 2007-2009, ch c duy nht mt s

2008

2009

suy gim ti sn thuc v cc doanh nghip


nh nc trong ngnh Sn xut trang phc,
cn li tt c cc loi hnh doanh nghip
trong cc ngnh khc u chng kin
s tng trng cao v ng u, nht l
cc doanh nghip ngoi nh nc v cc
doanh nghip FDI.

1.2.4. V doanh thu

Bng 2.6: Tc tng trng doanh thu bnh qun theo loi hnh s hu
trong giai on 2007-2009

DN nh
nc

DN ngoi
nh nc

Vin thng

205,0

148,1

108,9

165,1

Bo him

206,4

186,3

72,6

167,0

Sn xut v phn phi in

173,0

308,3

11,5

146,6

9,5

32,8

-31,4

13,9

Sn xut ho cht v sn phm ho cht

21,5

24,6

23,9

23,2

Sn xut trang phc

-8,2

33,6

28,5

23,1

Sn xut sn phm t cao su v plastic

18,0

29,9

29,6

28,3

Xy dng

16,1

45,0

43,1

33,9

Ngnh kinh t

Vn ti ng thy

DN FDI

Ton b
DN

55

Hnh 2.9: T trng doanh thu phn theo loi hnh s hu nm 2009
100%

1,5
7,2

3,8

8,8
3,3

0,7

2,5

17,8

80%

42,3

52,0

51,1

42,9

71,5

60%
91,3

40%

87,9

78,4

22,1
38,9

57,0

48,4

20%
25,9

0%
Vien thong

Bao hiem

San xuat va Van tai ng San xuat hoa


phan phoi
thuy
chat va san
ien
pham hoa
chat

DN nha nc

DN ngoai nha nc

26,0
10,0

8,7

San xuat
trang phuc

San xuat san


pham t cao
su va plastic

DN FDI

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

n v: %

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Nm 2009, tng doanh thu ca 8 ngnh


kinh t la chn t trn 1 triu t ng,
dn u l hai ngnh Sn xut v phn phi
in v Xy dng (gn 300 nghn t ng),
y cng chnh l hai ngnh c tng ti
sn ln nht. Cc ngnh khc c mc tng

doanh thu nm trong khong 73 - 110 nghn


t ng, thp nht l ngnh Vn ti ng
thy, di 25 nghn t ng. ng ch ,
y l ngnh duy nht c doanh thu nm
2009 gim so vi nm 2008 v l ngnh
c tc doanh thu tng t nht trong giai
on 2007-2009 (xem Bng 2.6).

Xay dng

Hnh 2.10: Thu nhp bnh qun ca lao ng


n v: triu ng
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

56

120
San xuat trang phuc
100

San xuat hoa chat va


san pham hoa chat

80

San xuat san pham t


cao su va plastic

60

San xuat va phan phoi


ien
Xay dng

40

Van tai ng thuy


20

Vien thong

0
2005

2006

2007

Hnh 2.9 cho thy t trng v doanh thu


ca ba loi hnh s hu thay i theo t l
tch t ca tng ngnh. T trng doanh thu
ca cc doanh nghip nh nc gim dn
theo t l tch t ca cc ngnh, th t trng
doanh thu ca cc doanh nghip ngoi nh
nc th i theo chiu hng li ngc
li. Cc doanh nghip FDI chim t trng
doanh thu cao trong ba ngnh sn xut ha
cht, trang phc v sn phm t cao su v
hu nh khng hin din ngnh vn ti
ng thy.
Kt qu phn tch cho thy s tch tch t v
doanh thu trong cc ngnh ph thuc nhiu
vo cc doanh nghip nh nc, nht l
cc Tp on v Tng cng ty. Nhng
ngnh c tch t cao l nhng ngnh m
doanh nghip nh nc chim t l cao (v
doanh thu, ti sn v lao ng).
II. PHN TCH NNG LC DOANH NGHIP
TRONG CC NGNH KINH T LA CHN
2.1. Nng lc s dng lao ng
Lao ng l mt trong nhng yu t u
vo quan trng do , vic s dng hiu

2008

2009

Bao hiem

qu yu t ny s c tc ng rt ln n
kt qu hot ng ca doanh nghip. Trong
nghin cu ca Bo co thng nin
doanh nghip Vit Nam hng nm, nng
lc s dng lao ng c nh gi qua 3
tiu ch: thu nhp bnh qun ca ngi lao
ng, doanh thu bnh qun ca ngi lao
ng v hiu qu s dng lao ng.
2.1.1. Thu nhp bnh qun ca lao ng
Thu nhp bnh qun mt mt phn nh
mc sng ca ngi lao ng, mt khc
cho thy phn no cht lng ca ngi
lao ng v ch s ny thng l thun vi
trnh ca lao ng trong doanh nghip.
Mt im ng mng l thu nhp bnh qun
ca ngi lao ng, tuy c chnh lnh gia
cc ngnh, nhng u tng vi t l kh cao
- trn 13%/nm. Trong 8 ngnh la chn,
lao ng trong ngnh Bo him c thu nhp
cao nht vi trn 109 triu ng/nm trong
2009 v c tc tng cng rt cao trong
cc nm 2005-2009, ng th hai trong
s 8 ngnh, 31,7%/nm. Tip l cc
ngnh Vin thng, Sn xut ha cht, Vn

Lao ng trong ngnh sn xut trang phc


lun c mc thu nhp thp nht trong s 8
ngnh nghin cu, iu ny dn n tnh
trng hin nay l vic chuyn dch lao ng
t ngnh ny sang cc ngnh khc, dn
n tnh trng thiu v kh tuyn lao ng
trong cc doanh nghip ngnh may mc.
Tnh trng ny cng nghim trng hn
i vi cc doanh nghip pha Nam. S

Hnh 2.11 cho thy, lao ng trong cc


doanh nghip c vn u t nc ngoi
FDI thng c tr lng cao nht, tip
l lao ng trong cc doanh nghip nh
nc v cui cng l lao ng trong cc
doanh nghip ngoi nh nc. Tr ngnh
Sn xut trang phc v Sn xut sn
phm t cao su, trong cc ngnh khc, thu
nhp ca ngi lao ng trong cc doanh

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

khan him lao ng ti cc doanh nghip


TP. HCM cng thng n mc Hip hi
Dt May Vit Nam phi ln ting nh S
Lao ng Thng binh v X hi nu c
ngun lao ng cn vic lm th gii thiu
cho Hip hi. Theo s liu t S Lao ng
- Thng binh v X hi TP.HCM, ch tnh
ring qu I/2010, thnh ph thiu khong
100.000 lao ng, trong tp trung nhiu
nht lnh vc may mc, giy da, ch bin
nng hi sn(37).

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

ti ng thy v Phn phi in, vi thu


nhp bnh qun ca ngi lao ng dao
ng trong khon t 50 n 75 triu ng/
nm trong 2009. Cui cng l ba ngnh
Sn xut sn phm t cao su, Xy dng
v Sn xut trang phc, lao ng trong
ba ngnh ny c mc thu nhp bnh qun
trong nm 2009 ln lt l 34 triu ng,
33 triu ng v 27 triu ng. y cng
chnh l 3 ngnh thuc nhm c tch t
km nht.

Hnh 2.11: Thu nhp bnh qun ca lao ng


trong cc loi hnh doanh nghip nm 2009
n v: triu ng

57

200
180
160
140
120
100
80
60
40
20
0
San xuat trang San xuat hoa San xuat san San xuat va
phuc
chat va san pham t cao phan phoi ien
pham hoa
su va plastic
chat
DN nha nc

(37)

Xay dng

DN ngoai nha nc

Van tai ng
thuy

Vien thong

Bao hiem

DN FDI

Ngun: http://www.baobariavungtau.com.vn/vn/chinhtrixahoi/70874/index.brvt - http://


mayhoguom.com.vn/Tin-Nganh/Khan-hiem-lao-dong-nganh-may-mac_vi.html

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

nghip FDI cao gp hn 2 ln, thm ch l


3 ln (trong ngnh Vin thng) hoc gn 10
ln (trong ngnh Sn xut in) so vi thu
nhp ca ngi lao ng trong cc doanh
nghip ngoi nh nc. iu ny cho thy
chnh sch tr lng thu ht lao ng c
cht lng ca khu vc c vn u t
nc ngoi rt mnh m v khc bit.

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

Nu xt theo quy m doanh nghip, thu


nhp ca ngi lao ng t l thun vi
quy m doanh nghip. Lao ng trong cc
doanh nghip ln (xt c v tiu ch vn
hoc tiu ch lao ng) c tr lng
cao nht, tip l n cc doanh nghip
c quy m va v cui cng l cc doanh
nghip c quy m nh. Khuynh hng ny
ch r vn v cht lng lao ng ti cc
doanh nghip nh v cc nh, mt khu vc
chim phn ln s lng doanh nghip
Vit Nam hin nay.
2.1.2. Doanh thu bnh qun ca lao ng

58

Vi c tnh l ngnh kinh doanh thm


dng nhiu vn, doanh thu bnh qun trn

mt lao ng trong ngnh Bo him cao


hn hn so vi 7 ngnh cn li. Trong
cc ngnh sn xut, doanh thu bnh qun
trn mt lao ng l mt trong cc ch s
phn nh nng sut lao ng ca ngnh
. Trong s 4 ngnh sn xut c Bo
co la chn nghin cu, ngnh Sn xut
in v Sn xut ha cht c mc doanh
thu bnh qun trn mt lao ng cao hn
rt nhiu so vi hai ngnh cn li, tng
ng l 2.423 triu ng v 1.334 triu ng
trong nm 2009 (ch ng sau mi ngnh
Bo him vi 5.754 triu ng). Ngnh Sn
xut sn phm t cao su c mc doanh thu
trung bnh trn ngi lao ng mc trung
bnh, gn bng so vi cc ngnh dch v l
Vn ti ng thy v Vin thng. Ngnh
Sn xut trang phc c doanh thu bnh
qun trn mt lao ng thp nht, di
100 triu/nm. y cng l ngnh c tc
tng trng v doanh thu bnh qun thp
nht, ch t 11,1%/nm, trong khi con s
ny cc ngnh khc l khong 20%/nm.
Va l ngnh thm dng lao ng, va l

Hnh 2.12: Doanh thu bnh qun ca lao ng


n v: triu ng
6000

San xuat trang phuc

5000

San xuat hoa chat va


san pham hoa chat
San xuat san pham t
cao su va plastic
San xuat va phan phoi
ien
Xay dng

4000
3000
2000

Van tai ng thuy


1000

Vien thong

0
2005

2006

2007

2008

2009

Bao hiem

Hnh 2.13: Doanh thu bnh qun trn mt lao ng trong cc loi hnh
doanh nghip nm 2009

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

Nu phn chia cc ngnh theo tch t,


th cc doanh nghip trong 3 ngnh c
tch t thp nht l Sn xut trang phc,
Xy dng, v Sn xut sn phm t cao
su tng ng l 3 ngnh c doanh thu bnh
qun trn mt lao ng thp nht.

ng. Trong cc ngnh nh Bo him, Sn


xut sn phm t cao su v Sn xut trang
phc, doanh thu bnh qun ti cc doanh
nghip nh nc cao hn so vi cc doanh
nghip FDI. Ngay c khu vc doanh nghip
ngoi nh nc, vn vn b coi l yu th
hn so vi hai khu vc cn li, th trong
mt s ngnh nh Sn xut trang phc v
Sn xut cc sn phm t cao su cng c
doanh thu bnh qun ti cc doanh nghip
khu vc ny vn cao hn so vi cc doanh
nghip FDI. iu ny mt ln na bo
ng v vn chuyn gi cc doanh
nghip FDI, n cho thy s cn thit phi

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

ngnh c tc doanh thu tng trng


bnh qun thp nht, ngnh may mc ang
phi i mt vi vn chuyn dch t lnh
vc gia cng sang cc nc thang mi
trong chui gi tr ton cu. Xu hng a
dng ha a l - hng v th trng ni
a do vy rt ng c cc doanh nghip
ngnh may mc quan tm.

n v: triu ng
14000
12000
10000
8000
6000

59

4000
2000
0
San xuat San xuat San xuat San xuat va Xay dng
Van tai Vien thong Bao hiem
trang phuc hoa chat va san pham t phan phoi
ng thuy
san pham cao su va
ien
hoa chat
plastic
DN nha nc

DN ngoai nha nc

Tuy nhin, khi ch tiu doanh thu bnh qun


trn mt lao ng c xt theo loi hnh
s hu ca doanh nghip th cc doanh
nghip FDI khng cn chim u th nh
i vi ch tiu thu nhp ca ngi lao
Hiu qu s dng lao ng =

DN FDI

c mt ch ti cc doanh nghip FDI


khng lch lut, gim tnh trng li tht
l gi.
2.1.3. Hiu qu s dng lao ng

Doanh thu bnh qun trn mt lao ng


Thu nhp bnh qun ca lao ng

Hnh 2.14: Hiu qu s dng lao ng

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

60

60

n v: ln
San xuat trang phuc

50

San xuat hoa chat va san


pham hoa chat

40

San xuat san pham t cao


su va plastic

30

San xuat va phan phoi


ien
Xay dng

20
Van tai ng thuy

10

Vien thong

0
2005

Bao hiem

2006

2007

Vi gi nh cc yu t u vo khc ca
sn xut kinh doanh l tng ng, ch
s ny cng cao ngha l doanh thu mang
v t mt ng chi ph cho lao ng cng
cao, chng t hiu qu s dng lao ng
ca doanh nghip cng tt. Theo nguyn tc
ny, tnh trong giai on 2005-2009, trong 4
ngnh sn xut, hiu qu s dng lao ng
ca ngnh sn xut in l cao nht (31 ln),
tip l ngnh sn xut ha cht (23 ln),
v sn xut sn phm t cao su (16 ln), cui
cng l ngnh sn xut trang phc (4 ln).
Hiu sut s dng lao ng trong hai ngnh
cui cng ny li c xu hng gim, ln lt
l -4,6%/nm v -6,5%/nm. Mc d s dng
nhiu lao ng, nhng ngnh xy dng cng
c hiu sut s dng lao ng cng thp
(8 ln), ch ng trn ngnh sn xut trang
phc, vi tc c ci thin nhng rt
chm (3,6%/nm). iu ny cho thy s cn
thit ca vic ti cu trc cc doanh nghip
trong ba ngnh ny, nhng ngnh c tch
t km.

2008

2009

Trong 3 ngnh dch v l Bo him, Vn


ti ng thy v Vin thng, hiu qu s
dng lao ng ln lt l 26, 11 v 10 ln.
Vic ch s ny tng ln trong giai on
2005-2009 cng phn nh c phn no
cht lng s dng lao ng trong cc
doanh nghip ny c ci thin.
Tm li, c th thy rt r nng lc lao
ng thp ti cc doanh nghip trong 3
ngnh c tch t km l Sn xut trang
phc, Sn xut sn phm t cao su v
Xy dng. c bit l ngnh Sn xut
trang phc, ni c cc ch s v nng lc
lao ng thp nht trong 8 ngnh nghin
cu, khan him lao ng, k c lao ng
ph thng. Vn ti cu trc ph thuc
rt nhiu vo vic tng nng sut lao
ng - ci thin ch s hiu qu s dng
lao ng ca doanh nghip. Nu khng
c s ci thin cc ch s lao ng, th
kh c th ni n s bt ph ca cc
ngnh trn trong thi gian ti.

2: i vi cc ngnh cng nghip


ch bin v xy dng

2.2. Nng lc ti chnh


2.2.1. Ch s thanh khon

Ch s thanh ton hin ti phn nh nng


lc thanh ton hin ti cc khon n ngn
hn ca doanh nghip bng vic s dng
ti sn lu ng. Ch s ny c tnh theo
cng thc sau:
Tng ti sn lu ng
Ch s thanh
=
ton hin ti
Tng n ngn hn

Ch s ny cng cao phn nh nng lc


thanh ton cc khon n ngn hn ca
doanh nghip cng tt v ngc li. Gi tr
k vng chun ca ch s ny thay i theo
ngnh ngh kinh doanh ca doanh nghip:

Hnh 2.15 cho thy ch s ny ca cc ngnh


nghin cu u ln hn 2, tha mn gi tr
k vng chun. Trong 3 ngnh c
tch t cao nht l Vin thng, Sn xut v
phn phi in v Bo him, ch s thanh
ton hin ti ln nht, t trn 8 ln nm
2009. y cng l 3 ngnh c ch s thanh
ton hin ti tng mnh trong giai on
2005-2009, ln lt l 54,5%, 18,2% v
25,1%/nm. Trong khi cc ngnh khc, ch
s thanh ton trong giai on ny u gim
i, tr ngnh Vn ti ng thy c tng
nhng vi t l khng ng k 2%/nm.
Cc doanh nghip ngoi nh nc thng
c ch s thanh ton hin ti cao nht v
lun tha mn gi tr k vng, iu m
khng phi lc no cng t c cc
doanh nghip FDI v c bit l cc doanh
nghip nh nc (Xem Bng 2.16 phn

Hnh 2.15: Ch s thanh ton hin ti


n v: ln
18

San xuat trang phuc

16

San xuat hoa chat va


san pham hoa chat

14

San xuat san pham t


cao su va plastic

12
10

San xuat va phan phoi


ien

Xay dng

6
Van tai ng thuy

Vien thong

2
0
2005

Bao hiem
2006

2007

2008

2009

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

- Ch s thanh ton hin ti

1: i vi cc ngnh dch v v
thng mi

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Cc ch s thanh khon phn nh nng


lc thanh ton cc khon n ngn hn
ca doanh nghip. Ba ch s thanh khon
c nghin cu trong bo co ny l: ch
s thanh ton hin ti, ch s thanh ton
nhanh v ch s bao ph li vay.

61

Hnh 2.16: Ch s thanh ton hin ti trong cc doanh nghip nh nc


n v: ln
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

62

Ph lc). Tr ngnh Bo him, tt c cc


ngnh khc, ch s thanh ton hin ti bnh
qun ca cc doanh nghip nh nc u
nh hn 2, thm ch cn nh hn 1 trong
ba ngnh l Vin thng (0,93), Sn xut v
phn phi in (0,85) v Vn ti ng thy
(0,65). Kt qu ny phn nh mt phn no
mc ri ro v ti chnh ca cc doanh
nghip nh nc(38)
- Ch s thanh ton nhanh

nng lc ti chnh tt ca doanh nghip.


Trong kinh doanh, cc doanh nghip lun
c gng duy tr gi tr ca ch s ny ti
thiu l bng 1.
Nhn chung, cc doanh nghip trong 8
ngnh nghip cu u c ch s thanh ton
nhanh tha mn gi tr k vng, thp nht l
1,4 ngnh Sn xut sn phm t cao su.
Cng ging nh trng hp ch s thanh
ton hin ti, ba ngnh c tch t cao

Tng ti sn lu ng - Gi tr hng tn kho


Ch s
=
thanh ton nhanh
Tng n ngn hn

Tng t nh ch s thanh ton hin ti, ch


s thanh ton nhanh phn nh kh nng
thanh ton tc thi cc khon n ngn
hn ca doanh nghip bng cc ti sn lu
ng ca doanh nghip ngoi hng ha tn
kho. Ch s ny cng cao cng phn nh
(38)

nht trong nm 2009 cng l cc ngnh


c ch s thanh ton nhanh cao nht, l
Vin thng (10,7), Sn xut v phn phi
in (8,6) v Bo him (3,0). y cng l
ba ngnh duy nht c s ci thin ch s
ny trong giai on 2005-2009.

Nhn nh ny cng c khng nh ti Bo co tm tt ca y ban thng v quc hi kha XII v


nng cao hiu lc, hiu qu thc hin chnh sch, php lut qun l, s dng vn , ti sn nh nc ti tp
on, tng cng ty nh nc, 04 thng 11 nm 2009.

Hnh 2.17: Ch s thanh ton nhanh


n v: ln
San xuat trang phuc

16

12
10
8
6

Van tai ng thuy

Vien thong

2
0

Bao hiem

2005

2006

2007

2008

2009

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

San xuat hoa chat va san


pham hoa chat
San xuat san pham t
cao su va plastic
San xuat va phan phoi
ien
Xay dng

14

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

18

Hnh 2.18: Ch s thanh ton nhanh trong cc doanh nghip nh nc


n v: ln

63

Nu cc doanh nghip ngoi nh nc lun


c ch s thanh ton nhanh tha mn gi
tr k vng, th cc doanh nghip nh nc
li ngc li. Tr ngnh Sn xut ha cht
(1,15) v Sn xut sn phm t cao su (1,02)

l c ch s thanh ton nhanh nm 2009


tha mn gi tr k vng, su ngnh cn li
c ch s thanh ton nhanh u nh hn 1,
thp nht l ngnh Vn ti ng thy (0,59)
(xem Bng 2.17 phn Ph lc).

- Ch s bao ph li vay

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

Trong nhng nm gn y, mt vn
khin cc doanh nghip phi bn tm v
theo di thng xuyn l li sut. Li
sut cao trong nhng nm qua nh
hng rt ln n hot ng sn xut kinh
doanh ca doanh nghip. Bo co thng
nin nm 2010 a thm ch s mi
nh gi tc ng ca li sut, l ch s
bao ph li vay. Ch s ny nh gi kh
nng doanh nghip to ra thu nhp
trang tri li vay. Ch s ny c tnh bng
cch chia li nhun (trc thu v li vay)
cho li vay phi tr. Li vay l khon chi
ph doanh nghip buc phi vt qua nu
khng mun ph sn.
Hnh 2.19 cho thy ch s bao ph li vay
cao nht cc doanh nghip trong cc
ngnh c tch t cao, l Vin thng
(10,9), Bo him (10,6) v Sn xut phn
phi in (9,7). Trong cc ngnh cn li,
ch s ny dao ng trong khong 6-7 ln.

Ring ngnh Vn ti ng thy, ch s


bao ph li vay ch t 2 ln, iu ny cho
thy mc bo ng v kh nng thanh
ton li sut cc khon vay, ng thi cnh
bo nhng kh khn cho vic tm kim
cc ngun vn vay trong tng lai ca cc
doanh nghip trong ngnh ny.
Ngnh Vn ti ng thy l ngnh c
s chnh lch rt ln v ch s bao ph
li vay khi xem xt theo hnh thc s hu
ca doanh nghip. Trong khi ti cc doanh
nghip ngoi nh nc, ch s bao ph li
vay l 2 ln, th ti cc doanh nghip nh
nc, li nhun lm ra trc thu ch
tr li sut cc khon vay, cn doanh
nghip FDI, ch s ny sp x 26 ln.
2.2.2. Ch s n
Cc ch s n mt mt cung cp cung cp
thng tin v kh nng thanh ton ca doanh
nghip, mt khc th hin nng lc tip cn
cc ngun ti chnh bn ngoi p ng nhu
cu u t v pht trin ca doanh nghip.

Hnh 2.19: Ch s bao ph li vay trong cc ngnh nm 2009

64

n v: ln
12

10,9

10,6
9,7

10

8
6,9

7,2

7,2

San xuat san


pham t cao
su va plastic

Xay dng

6,4

4
2,0

0
Vien thong

Bao hiem

San xuat va
phan phoi
ien

Van tai
ng thuy

San xuat hoa


chat va san
pham hoa

San xuat
trang phuc

Hnh 2.20: Ch s bao ph li vay trong cc ngnh theo hnh


thc s hu nm 2009

27

26
14

12
5

18

14

15

13
8 6

10 9

8 7

DN nha nc

1 2

12
0

Xay dng Van tai ng Vien thong


thuy

DN ngoai nha nc

Bao hiem

DN FDI

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

San xuat San xuat hoa San xuat san San xuat va
trang phuc chat va san pham t cao phan phoi
pham hoa su va plastic
ien
chat

9
4

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

30
25
20
15
10
5
0

n v: ln

Hnh 2.21: Ch s n cc ngnh


n v: ln
4,5
4,0

San xuat trang phuc

3,5

San xuat hoa chat va


san pham hoa chat
San xuat san pham t
cao su va plastic
San xuat va phan phoi
ien

3,0
2,5
2,0

Xay dng

1,5

Van tai ng thuy

1,0

Vien thong

0,5

Bao hiem

0,0
2005

2006

2007

Ch s n c th c tnh bng vic chia


tng n cho tng vn ca ch s hu
Ch s ny phn nh kh nng dng vn
t c ca doanh nghip trang tri cc

2008

2009

khon n ca doanh nghip. Ch s ny


cng nh, phn nh sc khe ti chnh
ca doanh nghip cng tt. Gi tr k vng
chun ca ch s ny l khng vt qu 1.
Cng thc tnh:

65

Ch s n =

Tng n
Tng vn t c

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Trong 8 ngnh nghin cu, ch c hai


ngnh l Vin thng v Sn xut in l
c ch s n tha mn gi tr k vng, nh
hn 1. Cn li trong cc ngnh khc, ch s
ny dao ng t 1,2 n 2,4 ln. Ngnh c

trong cc doanh nghip nh nc l t 2


n 3 ln, thm tr cn cao hn na trong
hai ngnh Vn ti ng thy (4,54) v Xy
dng (5,83). Trong khu vc doanh nghip
ngoi nh nc, ch s n tuy cng cao
nht ngnh Vn ti ng bin, nhng
ch t ti 2,29 ln nm 2009. Xem Hnh 2.22
v Hnh 2.23

Hnh 2.22: Ch s n ca doanh nghip nh nc

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

n v: ln

66
ch s n cao nht l ngnh Vn ti ng
thy, ch s ny cn c xu hng tng ln
v t mc 2,4 ln nm 2009. iu ny
cho thy cc doanh nghip ngnh vn ti
ng thy hot ng da rt nhiu vo
cc khon i vay.
Cc doanh nghip nh nc trong 8 ngnh
c nghin cu thng c ch s n
cao nht so vi khu vc ngoi nh nc
v FDI. Ti hai ngnh l Vin thng v
Sn xut sn phm t cao su, cc doanh
nghip nh nc c ch s n gn vi gi
tr k vng chun, ln lt l 0,99 v 1,25
ln. Cn trong cc ngnh khc, ch s ny

2.3. Nng lc s dng vn


Trong doanh nghip, nng lc s dng vn
l cc ch s quan trng, nh gi kh nng
to ra doanh thu t vic s dng cc ngun
vn khc nhau. Hai ch s nh gi nng
lc ny, l: t l quay vng vn v t l
quay vng vn t c
2.3.1. T l quay vng vn
T l quay vng vn l ch s nh gi kh
nng s dng ngun vn ca doanh nghip
to doanh thu. T l ny c tnh theo
cng thc:

Tng doanh thu


T l
=
quay vng vn Tng ngun vn

Hnh 2.23: Ch s n ca doanh nghip ngoi nh nc


n v: ln

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Ch s ny gip cho doanh nghip thy


c mt ng vn b ra mang v bao

nhiu ng doanh thu. Ch s cng ln,


chng t vic s dng vn ca doanh
nghip cng cao. Hnh 4.24 cho thy ba
ngnh Xy dng, Vn ti ng thy v
Vin thng c nng lc s dng vn thp

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

67

Hnh 2.24: T l quay vng vn


n v: ln
1,8
San xuat trang phuc

1,6
1,4

San xuat hoa chat va


san pham hoa chat

1,2

San xuat san pham t


cao su va plastic

1,0

San xuat va phan phoi


ien

0,8

Xay dng

0,6

Van tai ng thuy

0,4

Vien thong

0,2

Bao hiem

0,0
2005

2006

2007

2008

2009

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

nht, ch t 0,7 - 0,8 ln, hay ni cch khc


hiu qu s dng vn trong cc ngnh ny
khng cao, tuy nhin mt phn l do hot
ng trong nhng ngnh ny cn c nhng
khon u t ln cho ti sn c nh. Trong
5 ngnh cn li, t l quay vng vn dao
ng trong khong t 1 - 1,2 ln. Mt im
cn lu l t l ny c xu hng gim i
trong hu ht 8 ngnh c nghin cu,
tr 2 ngnh l Sn xut phn phi in v
Bo him, c ngha l hiu sut s dng
vn ca cc doanh nghip thuc 6 ngnh
cn li ngy cng km i. Khng c s
khc bit r rt v t l quay vng vn gia
cc doanh nghip phn loi theo hnh thc
s hu.

T l quay vng Tng doanh thu


=
vn t c
Vn t c

T l ny gip cho doanh nghip thy c


mt ng vn t c mang v bao nhiu
ng doanh thu. T l ny ln, chng t
vic s dng ngun vn t c ca doanh
nghip cng cao. Hnh 2.25 cho thy hiu
qu s dng vn t c trong ba ngnh sn
xut l Sn xut sn phm t cao su, Sn
xut trang phc v Sn xut sn phm ha
cht l cao nht, t khong 3,3 ln nm
2009. Tip l hai ngnh Bo him v Vn
ti ng thy, vi t l quay vng vn t
c ln lt l 2,4 v 2,2 ln trong nm 2009.
Cui cng l ba ngnh Xy dng (1,8), Sn
xut v phn phi in (1,8) v Vin thng
(1,3), y cng l nhng ngnh c t l quay
vng vn thp nht. Xu hng t l quay
vng vn t c trong giai on 2005-2009
cng ging vi xu hng ca t l quay
vng vn, tc l gim xung (tr hai ngnh
Sn xut phn phi in v Bo him).

2.3.2. T l quay vng vn t c


Hiu qu s dng cc ngun vn ca doanh
nghip c th c nh gi chi tit hn
bng ch tiu T l quay vng vn t c.
T l quay vng vn t c l ch s nh gi
kh nng to doanh thu bng ngun vn t
c. T l ny c tnh theo cng thc:

Hnh 2.25: T l quay vng vn t c

68

n v: ln
5,0
San xuat trang phuc

4,5

San xuat hoa chat va


san pham hoa chat

4,0
3,5

San xuat san pham t


cao su va plastic

3,0

San xuat va phan phoi


ien

2,5

Xay dng

2,0
1,5

Van tai ng thuy

1,0

Vien thong

0,5

Bao hiem

0,0
2005

2006

2007

2008

2009

Hnh 2.26: T l doanh nghip thua l


n v: %
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

Nh vy, trong 8 ngnh nghin cu, nng


lc s dng vn ca ba ngnh l Vin
thng, Sn xut v phn phi in v Xy
dng l yu hn c. Nhn chung, nng lc
s dng vn ca cc doanh nghip trong
cc ngnh c xu hng gim xung.
2.4. Nng lc sinh li
Li nhun l mc ch kinh doanh chnh ca
doanh nghip, v th, khi phn tch nng lc
kinh doanh ca doanh nghip, khng th
b qua cc tiu ch nh gi kh nng sinh
li ca doanh nghip nh: t sut li nhun
trn ti sn (ROA), t sut li nhun trn
vn ch s hu (ROE) v t sut li nhun
trn doanh thu (ROS). Trc ht, kt qu
kinh doanh chung ca cc doanh nghip
trong 8 ngnh nghin cu s c phn
tch thng qua t l cc doanh nghip kinh
doanh thua l.
Trong s 8 ngnh nghin cu, Sn xut
trang phc v Sn xut sn phm t cao
su l hai ngnh c t l doanh nghip thua

l cao nht, trn 50% trong nm 2009. y


l hai ngnh nm trong nhm c tch t
km nht. Tip l hai ngnh thuc nhm
c tch t trung bnh l Vn ti ng
thy v Sn xut ha cht, vi t l doanh
nghip thua l trong nm 2009 ln lt l
40,9% v 39,2%. Cc ngnh thuc nhm
c tch t cao v kh cao c t l doanh
nghip thua l t nht, Bo him 32,9%,
Vin thng 23% v Sn xut phn phi
in 12% trong nm 2009. Nguyn nhn
thua l c th phn no c gii thch
l do tc ng ca khng hong kinh
t ton cu. Tuy nhin, vi mt xu hng
l t l cc doanh nghip kinh doanh thua
l ngy mt gia tng cho thy vic ti cu
trc doanh nghip ngy cng cp thit hn
bao gi ht.
Xt theo hnh thc s hu, khu vc FDI
c t l doanh nghip thua l thng ln
nht (Hnh 2.27), chim trn 30% tt c
cc ngnh v trong sut cc nm nghin
cu. C ti 3 ngnh c t l doanh nghip

69

Hnh 2.27: T l doanh nghip FDI thua l(39)


n v: %
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

Hnh 2.28: T sut li nhun trn ti sn - ROA


35%

San xuat trang phuc

30%

San xuat hoa chat va


san pham hoa chat

25%

San xuat san pham t


cao su va plastic

20%

70

San xuat va phan phoi


ien

15%

Xay dng

10%

Van tai ng thuy

5%

Vien thong

0%
2005

2006

2007

FDI thua l trn 50% l Sn xut trang


phc, Vin thng v Xy dng. c bit l
ngnh Vin thng, nm 2007 t l thua l
cc doanh nghip FDI ln ti trn 80%.
Khc vi hai loi hnh s hu cn li l
doanh nghip nh nc v doanh nghip
ngoi nh nc, s thua l ca cc doanh
(39)

2008

2009

Bao hiem

nghip FDI nhiu khi khng phi l do kinh


doanh yu km m l do chnh sch chuyn
gi. y l vn m cc nh nghin cu
cng nh cc nh hoch nh chnh sch
quan tm t lu tm ra gii php cho
vn ny.

Ring hai ngnh Sn xut v phn phi in v Vn ti ng thy, do s lng cc doanh nghip FDI trong
hai ngnh ny cn hn ch, tng ng l 5 v 3 doanh nghip, Bo co khng a vo phn tch.

Hnh 2.29: T sut li nhun trn vn ch s hu - ROE


50%

San xuat trang phuc


San xuat hoa chat va
san pham hoa chat

40%
35%

San xuat san pham t


cao su va plastic

30%
25%

San xuat va phan phoi


ien

20%

Xay dng
Van tai ng thuy

10%

Vien thong

5%
0%
2005

2006

2007

2008

2.4.1. T sut li nhun trn ti sn: ROA


T sut li nhun trn ti sn (ROA: Return
On Assets) phn nh kh nng sinh li ca
ti sn v c tnh theo cng thc:

ROA =

Li nhun thun trc thu


Tng ti sn

100

Hnh 2.31 cho thy ROA cao nht trong 3


ngnh l Vin thng, Bo him v Sn xut
ha cht. Nu Vin thng v Bo him l
hai ngnh dch v c tch t cao, th Sn
xut ha cht ni ln nh mt ngnh sn
xut mang li li nhun cao tnh trn tng
ti sn, 11,9% nm 2009. Trong khi t sut
ny cc ngnh sn xut khc ln lt
l Sn xut in - 8,1%, Sn xut trang
phc - 7,0%, Sn xut sn phm t cao
su - 5,2%. Hai ngnh c ROA thp nht
l Vn ti ng thy - 4,3% v Xy dng
- 2,7%. Nhn chung, sau khi tt gim vo
nm 2008, n nm 2009, ch s ROA ca
tt c 8 ngnh u tng, nh du s phc
hi ca nn kinh t sau cuc khng hong
kinh t - Ti chnh th gii nm 2008.

2009

Bao hiem

Trong ba loi hnh doanh nghip phn theo


hnh thc s hu, cc doanh nghip FDI
d t l thua l cao nht, nhng trong s
cc doanh nghip kinh doanh c li, t l
ROA cc doanh nghip FDI li thng
xuyn cao nht, trong khi t l ny cc
doanh nghip ngoi nh nc l thp nht
(Xem Bng 2.22 Ph lc).
2.4.2. T sut li nhun trn vn ch s
hu: ROE
T sut li nhun trn vn ch s hu
(ROE: Return On Equity) phn nh kh
nng sinh li ca vn ch s hu v c
tnh theo cng thc:
ROE =

Li nhun thun trc thu


100
Vn ch s hu

Khc vi ROA, ROE li cao nht trong 3


ngnh sn xut l Sn xut trang phc
(46,8%), Sn xut sn phm t cao su
(36,6%) v Sn xut ha cht (24,6%).
Cc ngnh dch v nh Bo him, Vn ti
ng thy v Vin thng c ch s ROE
ng ngay sau 3 ngnh sn xut trn, vi

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

15%

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

45%

71

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

72

gi tr ln lt l 22,1%, 18,1% v 16,2%.


Xp cui cng v ch s ROE l ngnh Sn
xut v phn phi in (12,3%) v Xy dng
(8,6%). V xu hng, a s cc ngnh c
xu hng ging nhau, u tng mnh trong
nm 2009 sau khi tt gim trong nhng
nm trc.
2.4.3. T sut li nhun trn doanh thu:
ROS
T sut li nhun trn doanh thu (ROS:
Return On Sales) phn nh kh nng sinh
li t mt ng doanh thu c c v c
tnh theo cng thc:
ROS =

Li nhun thun trc thu


100
Doanh thu

Ngoi ba ngnh l Bo him, Vin thng


v Sn xut v phn phi in c ch s
ROS cao, tng ng trong nm 2009 l
21,1%, 15% v 9%, cc ngnh cn li c ch
s ROS tng i ging nhau, dao ng
xung quanh mc 5%. Xt theo hnh thc
s hu, cng ging nh trong trng hp
ROA, cc doanh nghip FDI thng c ch
s ROS cao nht, tri ngc vi cc doanh
nghip ngoi nh nc.

Nh vy c th thy rt r, mc d khu vc
FDI l khu vc c t l doanh nghip thua
l cao nht so vi cc doanh nghip thuc
khu vc nh nc v ngoi nh nc, tuy
nhin kh nng sinh li ca cc doanh
nghip FDI li l cao nht xt theo c 3 ch
tiu t sut li nhun trn ti sn (ROA), t
sut li nhun trn vn ch s hu (ROE)
v t sut li nhun trn doanh thu (ROS).
L hng dng nh khng ch n thun
trong chnh sch qun l thu m l trong
chnh sch thu ht FDI, khi m cc u i
c t ra cho cc doanh nghip FDI
khng nhng khng thu ht c ngun
vn u t vo nhng ngnh c gi tr gia
tng cao, m v tnh khuyn khch cc
doanh nghip FDI u t vo nhng lnh
vc gia cng, s dng ngun nguyn liu
nhp khu l ch yu. y cng chnh l l
do l cho cn cn thanh ton thng mi
ca Vit Nam lun c vn cho n nay
do cc doanh nghip FDI phi nhp nhiu
nguyn liu u vo cho sn xut.
2.5. Nng lc cng ngh
Khi a ra cc gii php ti cu trc nn
kinh t khoa hc cng ngh c coi l mt

Hnh 2.30: T sut li nhun trn doanh thu - ROS


30%

San xuat trang phuc

25%

San xuat hoa chat va


san pham hoa chat

20%

San xuat san pham t


cao su va plastic

15%

San xuat va phan phoi


ien
Xay dng

10%
Van tai ng thuy
5%

Vien thong

0%
2005

2006

2007

2008

2009

Bao hiem

Ngun lc con ngi dnh cho cc hot


ng khoa hc cng ngh l mt ch tiu
quan trng phn nh nng lc cng ngh
ca doanh nghip. Trong cc ngnh nghin
cu, tr hai ngnh Vn ti ng thy
v Vin thng, do tnh cht cng vic cn
nhiu cn b khoa hc k thut, t l cn
b khoa hc trong cc ngnh khc u
thp, di 50 cn b trong nm (tnh trn
1000 lao ng). Mt im ng lo ngi na
l t l ny c xu hng gim i (Xem Hnh

Trong s cc cn b lm khoa hc, a s


c trnh i hc (Xem Bng 2.25 Ph
lc). Nu khng xt n hai ngnh Vn ti
ng thy v Vin thng (do c tnh c
th trong ngnh ngh), t l cn b khoa
hc c trnh i hc cc ngnh dao
ng trong khong t 64-87%, cao nht
trong ngnh Sn xut v phn phi in,
thp nht trong ngnh Sn xut trang phc.
T l cn b khoa hc c trnh thc s
hoc tin s vn cn rt t, t 2-6% trong
cc ngnh sn xut.

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

2.5.1. T l cn b khoa hc trong doanh


nghip

2.31). Nu xt trong cc ngnh sn xut,


t l cn b khoa hc cao nht v n nh
nht trong ngnh Sn xut ha cht, trong
khi 3 ngnh sn xut cn li, t l ny gim
i r rt.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

trong nhng ngun lc quan trng phc


v mc tiu a nc ta vng bc trn
con ng CNH - HH. Khoa hc cng
ngh cng c coi l cha kha ti cu
cc doanh nghip khu vc t nhn, do vy
vic nh gi nng lc cng ngh th hin
qua cc ngun lc m doanh nghip s
dng nhm nng cao trnh cng ngh
ca mnh l ht sc cn thit.

2.5.2. Chi ph nghin cu khoa hc


cng ngh
Ngoi ngun lc con ngi, ngn sch m
doanh nghip dng u t cho cc hot

Hnh 2.31: T l cn b khoa hc trong doanh nghip tnh trn 1000 lao ng
n v: cn b

73

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

74

theo. iu ny ngc li i vi chi ph i


mi cng ngh, t l chi ph ny tng
ln trong ngnh Sn xut trang phc trong
nhng nm gn y.

ng nghin cu khoa hc cng ngh cng


l mt ch tiu quan trng phn nh nng
lc cng ngh ca doanh nghip. Ch tiu
ny cng c ngha quan trng hn i vi
cc ngnh sn xut. Trong ba ngnh sn
xut c la chn nghin cu l Sn xut
trang phc, ha cht v sn phm t cao
xu, t l chi ph cho hot ng KHCN trn
tng vn u t thp, u di 10%. Trong
khi Sn xut trang phc c t l chi ph ny
cao dn ln, th t l ny li ngc li trong
ngnh Sn xut sn phm ha cht (Hnh
2.32).

Trn thc t, vic i mi cng ngh/i


mi quy trnh c tin hnh c trong
cc ngnh dch v. Ring cc ngnh Xy
dng v Sn xut v phn phi in th
c s gia tng t bin trong nm 2009 v
t l chi ph i mi cng ngh trn tng
chi ph dnh cho KHCN. y l du hiu
ng mng cho thy s nng ng ca cc
ngnh ny trong vic nm bt cng ngh
mi, bt nhp cng vi nhp pht trin
chung ca cc doanh nghip tin tin trn
th gii.

Trong cc loi chi ph cho hot ng KHCN,


chi ph dnh cho hot ng nghin cu v
i mi (R&D) v chi ph cho i mi cng
ngh c th c coi l quan trng nht,
gp phn nng cao nng lc cng ngh ca
cc doanh nghip. Trong 3 ngnh sn xut
nu trn, chi ph cho R&D cao v n nh
hn c trong ngnh Sn xut ha cht. Hai
ngnh cn li, Sn xut trang phc v Sn
xut sn phm t cao su, t l chi ph cho
R&D tuy rt cao trong nm 2007, nhng
sau gim mnh trong hai nm tip

2.6. Nng lc kinh doanh ngnh chnh


Mt trong cc cch thc ti cu trc doanh
nghip l m rng hot ng doanh nghip
theo chiu a ngnh, sang cc ngnh
kinh doanh khc khng phi l ngnh kinh
doanh chnh ca doanh nghip. y l mt
cch thc ti cu trc hiu qu nu hot
ng m rng lnh vc kinh doanh ca

Hnh 2.32: T l tng chi ph KHCN/tng vn u t


n v: %
18,0

17,1

16,0
14,0

2007

2008

14,8

2009

12,0
8,7

10,0
8,0
6,0
4,0
2,0

3,8
0,3

5,2
3,6
1,6

3,0
1,2
0,0

0,0
San xuat
trang phuc

San xuat

8,6

7,3
6,5

San xuat

hoa chat va san pham


san pham t cao su va
hoa chat
plastic

San xuat va
phan phoi
ien

0,3 0,3
Xay dn g

Vien thon g

Hnh 2.33: T l chi ph R&D/tng chi ph KHCN


n v: %
2007

2008

2009

100
88

86

81

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

100
90
80
70
60

67
57

51
36

30

21

20

20

27
13 13

10

San xuat
trang phuc

San xuat hoa San xuat san San xuat va


phan phoi
chat va san pham t cao
ien
su va plastic
pham hoa
chat

Xay dng

Vien thong

Hnh 2.34: T l chi ph i mi cng ngh/tng chi ph KHCN

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

50
40
30
20
10
0

n v: %
2007

90

80

73

70

70
60

46

43

50
40
20

2009

79

80

30

2008

75

32
19

18

14

10

12
1

0
San xuat
trang phuc

San xuat
San xuat San xuat va
hoa chat va san pham t phan phoi
san pham
cao su va
ien
hoa chat
plastic

doanh nghip khng lm nh hng n


ngnh kinh doanh chnh trong chin lc
ca doanh nghip. Trong khun kh ca s
liu cho php, vic nh gi nng lc kinh
doanh ngnh chnh ca doanh nghip c
tin hnh thng qua hai ch tiu: lao ng
ngnh chnh v doanh thu ngnh chnh.

12 12
1

Xay dn g

Vien thon g

2.6.1. Lao ng ngnh chnh


Lao ng ngnh chnh c tnh bng t
l phn trm lao ng trong ngnh chnh
trn tng s lao ng ca doanh nghip.
Theo cch tnh ny, a s cc ngnh u
c tch t lao ng trong ngnh sn xut
chnh cao v c xu hng tng ln, trn

Hnh 2.35: T l lao ng ngnh chnh


n v: %
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

100

San xuat trang phuc

99
San xuat hoa chat va
san pham hoa chat

98
97

San xuat san pham t


cao su va plastic

96
95

San xuat va phan phoi


ien

94

Xay dng

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

93

Van tai ng thuy

92

Vien thong

91
90
2005

2006

2007

Hnh 2.36: T l lao ng ngnh chnh


trong Sn xut v phn phi in
n v: %

2008

2009

Bao hiem, tai bao hiem


va bao hiem xa hoi

Hnh 2.37: T l lao ng ngnh chnh


trong Vn ti ng thy
n v: %

76

98%, tr hai ngnh l Vn ti ng thy


v Sn xut v phn phi in. Nu nh
ngnh Vn ti ng thy thng c t l
lao ng ngnh chnh khong 94%-96% v
c xu hng tng ln trong giai on 20052009 th ngnh Sn xut v phn phi
in, t l lao ng ngnh chnh bt u
suy gim t khong 99% trong nhng nm
2005-2007 xung cn 96,5% nm 2008

v thm ch ch cn 95,1% nm 2009, thp


nht trong tng s 8 ngnh.
Phn tch chi tit hn theo loi hnh s hu
ca doanh nghip th c th thy, trong
ngnh Sn xut v phn phi in, t l
lao ng ngnh chnh ti cc doanh nghip
nh nc bt u gim t nm 2006, t
khong 93%. Trong khi ch s ny trong cc

Nh vy c th thy xu hng u t dn
tri - m rng sang cc ngnh ngh kinh
doanh khc - c th hin r hn rt nhiu
cc doanh nghip nh nc so vi cc
doanh nghip ngoi nh nc, trong khi
doanh nghip FDI hu nh rt t thy xu
hng ny. Cu hi t ra l liu vi vic
u t nh m rng nh vy, cc doanh

2.6.2. Doanh thu ngnh chnh


Ging nh t l lao ng ngnh chnh, t l
doanh thu ngnh chnh c tnh bng phn
trm doanh thu mang li t hot ng sn
xut kinh doanh chnh ca doanh nghip
trn tng doanh thu. Nhn chung, doanh thu
ngnh chnh ca 6 trn 8 ngnh nghin cu
lun t t l cao v c xu hng tng ln
(Xem Hnh 2.38). y l mt tn hiu ni ln
xu hng tch t v ngnh sn xut kinh
doanh chnh trong 6 ngnh ny. Ring hai
ngnh c t l doanh thu ngnh chnh thp
vn l Vn ti thy v Sn xut v phn
phi in.
Trong ngnh Sn xut v phn phi in,
t l doanh thu ngnh chnh c xu hng

Hnh 2.38: T l doanh thu ngnh chnh


n v: %
100

San xuat trang phuc

99

San xuat hoa chat va


san pham hoa chat

98

San xuat san pham t


cao su va plastic

97
96
95

San xuat va phan phoi


ien

94

Xay dng

93

Van tai ng thuy

92

Vien thong

91
90

Bao hiem
2005

2006

2007

2008

2009

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

Trong ngnh Vn ti ng thy, s khc


bit v t l lao ng ngnh chnh gia ba
loi hnh s hu rt r nt. T l ny trong
cc doanh nghip nh nc l rt thp,
nm trong khong 70% - 80%. Trong cc
doanh nghip ngoi nh nc, t l ny
lun n nh mc khong 96%. T l lao
ng ngnh chnh lun t mc cao nht
trong cc doanh nghip FDI, gn 100%.

nghip nh nc c th bm bo c
vai tr ch o thc hin cc nhim v
ca mnh trong cc ngnh ngh kinh doanh
chnh c na khng? Vic phn tch t
l doanh thu ngnh chnh ti cc doanh
nghip ny s cho php lm sng t vn
ny.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

doanh nghip t nhn bt u gim vo


nm 2008 v 2009 v ch xung khong
95%. S bin ng ca t l lao ng
ngnh chnh trong cc doanh nghip FDI
cng khng n nh, tuy nhin ang c xu
hng tng ln trong hai nm gn y.

77

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

gim trong giai on 2005-2009, t 99,8%


nm 2005, xung 98,6% nm 2007 v ch
cn 95,3% nm 2009. Cc doanh nghip
nh nc lun c t l doanh thu ngnh
chnh thp nht (Hnh 2.39), t l ny sau
khi gim mnh trong hai nm 2006 v
2007 xung ch cn 78,6%, bt u tng
ln trong hai nm gn y v t 90,1%
nm 2009. T l doanh thu ngnh chnh
trong cc doanh nghip ngoi nh nc d
lun cao nht, nhng c xu hng gim
u qua cc nm, t 100% nm 2005,
xung 98,7% nm 2007 v ch cn 95,5%
nm 2009.
Ngnh Vn ti ng thy c t l doanh
thu ngnh chnh lun t mc thp nht,
khong 93%, trong thp hn c l khu
vc cc doanh nghip nh nc, ch t
di 75% (thm ch ch cn 62,3% nm
2006). Trong khi t l ny trong cc doanh
nghip ngoi nh nc lun mc cao,
khong 94%.
Nh vy nhn chung trong 8 ngnh nghin

78

cu, 6 ngnh c nng lc kinh doanh ngnh


chnh c m bo vi t l lao ng v
doanh thu rt cao. Ring hai ngnh c nng
lc kinh doanh ngnh chnh cha cao v
c xu hng gim l Vn ti ng thy
v Sn xut v phn phi in. Trong hai
ngnh ny, ng ch hn c l cc doanh
nghip nh nc, ni m nng lc kinh
doanh ngnh chnh t t l kh thp.
III. NNG LC KINH DOANH CA DOANH
NHN N
Bo co Hot ng kinh doanh 2011
(Doing business 2011) ca Ngn hng Th
gii a ra thng ip quan trng v
vai tr ca ph n trong nn kinh t. Vic
tham gia ca ph n hot ng kinh doanh
s gip cho nn kinh t tr nn a ng
v sc bn hn. ng tic rng cc kha
cnh ca mi trng kinh doanh cha nh
hng tng xng n ph n trong quyt
nh ca h tr thnh mt doanh nhn
v gip h nng cao hiu sut ca h trong
vic iu hnh doanh nghip .

Hnh 2.39: T l doanh thu ngnh chnh


trong Sn xut v phn phi in

Hnh 2.40: T l doanh thu ngnh chnh


trong Vn ti ng thy

n v: %

n v: %

khu vc doanh nghip c quy m cng


nh th t l doanh nghip do n lnh o
cng ln. Trong khi khu vc doanh nghip
cc nh s doanh nghip ph na c th
chim ti 26% th t l ny khu vc doanh

Thc vy, mc d c coi l nhy bn v


linh hot trong kinh doanh nhng quy m
lao ng trung bnh cc doanh nghip do
n lnh o ch t 41 lao ng, trong khi
cc doanh nghip do nam lnh o l 78
lao ng. Thu nhp bnh qun trn mt lao
ng v doanh thu bnh qun trn lao ng
cc doanh nghip do n lnh o cng
thp hn. Tuy nhin iu rt ng ch
y l t l lao ng n cc doanh nghip
do ph n lnh o li cao hn rt nhiu v
nng sut s dng lao ng ca h cng
cao hn so vi nam gii. Trong khi Lut
Bnh ng gii ca Vit Nam khuyn khch
cc doanh nghip ni chung s dng nhiu
lao ng n th phi chng cng cn c s
quan tm tha ng ti vic pht trin cc
doanh nghip do n lnh o (Xem bng 2.7).
Tng t, v nng lc ti chnh, cc doanh
nghip do ph n lnh o cng c nhng
hn ch nht nh so vi cc doanh nghip
do nam lnh o, c bit l khi xem xt v
kh nng quay vng vn t c v t sut
li nhun. T l doanh nghip thua l khu
vc doanh nghip do n lnh o l 25,7%
trong khi t l ny khu vc doanh nghip
do nam lnh o l 22,7%. Tuy nhin cc
doanh nghip do nam lm ch li c t l
n trn vn t c cao hn 1,83 ln trong khi
t l ny doanh nghip do n lm ch l
1,75 ln. iu ny c th cng minh chng
cho vic cc doanh nhn n thng t mo
him hn cc doanh nhn nam, song cng
c th do kh nng tip cn vn ca cc
doanh nhn n hn ch hn.
Khi xt v lnh vc hot ng, c th thy
thin hng kinh doanh ca n gii trong

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

T l doanh nghip do ph n lnh o


trong mu nghin cu trn t khong
21%. a s cc doanh nghip do ph n
lnh o l thuc khu vc t nhn, chim
97%. Khu vc doanh nghip nh nc ch
c 5% s doanh nghip l do ph n lnh
o, chim 1% trong tng s doanh nghip
do ph n lnh o. T l ny khu vc
FDI tng ng l 8% v 2%.

nghip va v ln l khong 17%. iu ny


chng t, ph n khng d dng khi dn
dt doanh nghip m rng quy m.
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Vic nh gi nng lc kinh doanh ca


doanh nhn n c tin Vit Nam thng
qua mt s nghin cu gn y ca IFC
(International Finance Corporation: Tng
cng ty ti chnh quc t) - Ngn hng Th
gii, Phng Thng mi v Cng nghip
Vit Nam, T chc Lao ng quc t (ILO),
T chc Pht trin Cng nghip Lin hip
quc (UNIDO). Tuy nhin cc nh gi ny
ch yu da trn chn mu v t c s so
snh vi hot ng kinh doanh ca nam
gii. Mc d T l doanh nghip do ph
n lnh o c chnh thc coi l mt
ch s quan trng nh gi kt qu v
thc hin trin khai Chin lc ton din
v tng trng v xa i gim ngho t
nm 2002, nhng cho n nay cha c
mt cuc iu tra rng ri no bao qut
v nghin cu ch s ny. Bo co thng
nin doanh nghip Vit Nam 2010 do vy
s ch c th a ra mt s nhn nh da
trn b s liu ca Tng cc Thng k v
kt qu iu tra 109.648 doanh nghip tnh
n 31/12/2009 bao gm cc doanh nghip
ang hot ng c trn 10 lao ng (chim
gn 1/2 s doanh nghip ang hot ng
ti thi im trn).

79

Bng 2.7: Nng lc s dng lao ng ti cc doanh nghip do n lnh o

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

80

DN do N
lnh o

DN do nam
lnh o

41

78

49.2

42.3

33

40

600

670

18

17

Lao ng bnh qun (ngi)


T l lao ng n (%)
Thu nhp bnh qun trn mt lao ng
(triu ng)
Doanh thu bnh qun trn mt lao ng
(triu ng)
Hiu sut s dng lao ng
(Doanh thu bnh qun/thu nhp bnh qun)

Bng 2.8: Kt qu kinh doanh ca cc doanh nghip do nam v n lnh o


trong mt s ngnh ch yu dnh cho nam gii
T l doanh
nghip (%)

T l DN l (%)

DN do
n lnh
o

DN do
nam
lnh o

DN do
n lnh
o

DN do
nam
lnh
o

Chung

21

79

25,7

22,8

Nng nghip, trng trt

7,6

92,4

13

6,5

93,5

11,9
10

Sn xut phn phi


in kh t
Khai thc v cung cp
nc
Xy dng

H s vng quay
ti sn c nh (%)
DN
do n
lnh
o

DN do
nam
lnh o

11

15

11

1,8

10

88,1

31

18

11

17,8

90

22

19

19,6

30,5

mt s ngnh nht nh. Ngnh c t l


doanh nghip do ph n lnh o ng
nht l: Dch v lu tr v n ung, Bn
bun, Bn l. cc ngnh ny ch s H
s quay vng cc khon phi thu ca cc
doanh nghip do n lnh o rt cao so
vi cc doanh nghip do nam lnh o,
cho thy kh nng thu hi vn nhanh ca
cc doanh nhn n trong lnh vc ny.

Trong khi cng vic kinh doanh mt s


ngnh truyn thng l dnh cho nam gii
th thc s khng hn l ph hp cho
ph n, mc d cng c nhng ph n
thnh cng. Cng vic nng nhc v phc
tp thc s l mt thch thc ln i vi
ph n khi hot ng trong nhng lnh vc
ny. Bng 2.8 so snh kt qu kinh doanh
ca cc doanh nghip do nam v n lnh

o trong mt s ngnh ch yu dnh cho


nam gii.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN II
NNG LC DOANH NGHIP
VIT NAM

Tm li: Xt v tng th nng lc doanh


nghip do ph n lnh o cn c nhng
hn ch nht nh so vi nam gii, tuy
nhin, nu xut pht t kha cnh gii
th c th thy doanh nghip do ph n
Vit Nam lnh o ang pht huy c
nhng th mnh v gii ca mnh. Kh
nng hot ng ca h trong nhng lnh
vc gn gi vi i sng gia nh (dch v,
lu tr, nh hng, bn bun, bn l...) cho
thy cc doanh nghip do ph n lnh o
hon ton c kh nng thnh cng trong
nhng lnh vc ny. Cc doanh nhn n

c kh nng v li th rt tt trong vic kt


hp gia cng vic v gia nh trong kinh
doanh. Bn cnh l kh nng thu ht
lao ng n v nng lc s dng lao ng
ca h. V vy, vic to mt mi trng
kinh doanh thun li, trong c vic xc
tin h tr doanh nghip do ph n lnh
o theo hng khuyn khch nhng thin
hng mang kha cnh gii ng thi gip
h khc phc nhng kh khn trong qu
trnh qun l l v cng cn thit. Nhng
bin php h tr nng cao nng lc qun
l ti chnh cho doanh nhn n, h tr h
m rng sn xut kinh doanh, to s t tin
khi tip cn cc ngun vn l nhng chnh
sch cn c u tin xem xt.

81

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN III

83

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

84

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

1.1. Tng quan thc trng pht trin ca


cc khu vc doanh nghip theo thnh
phn s hu trong nhng nm gn y
1.1.1 S lng doanh nghip t nhn
tng trng nhanh
S liu iu tra doanh nghip nh c
th hin trong Hnh 3.1 di y cho thy
s lng doanh nghip thuc khu vc t
nhn lin tc tng cao qua cc nm trong

khi s lng doanh nghip thuc khu vc


FDI ch tng nh v s lng cc DNNN
ngy cng gim i r rt. Kt qu l sau 5
nm, xt v s lng, hai khu vc DNNN
v FDI ngy cng b thu hp, doanh nghip
FDI tng t 3.697 ln 6.546 nhng t trng
gim t 3,3% xung ch cn 2,8%, cn
khu vc DNNN gim c v s lng v
t trng, t 4.086 cn 3.478 doanh nghip
(t 3,6% xung 1,4%) thng qua qu trnh
thc hin c phn ho c trung ng v
cc a phng. y l cc doanh nghip
nh nc vn gi 100% vn ch s hu,
cha c phn ho v cc doanh nghip

Hnh 3.1: S lng cc doanh nghip ang hot ng phn theo khu vc kinh t
(2005- 2009)

n v: doanh nghip
250000

6546
3287

200000

3494

150000
3735
100000

50000

238733

4086

105452

196776
123392

Doanh nghiep FDI


DN ngoai nha nc
Doanh nghiep nha nc

147316

3697

4220

4961

5626

3478

2005

2006

2007

2008

2009

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

I. NH HNG TI CU TRC DOANH


NGHIP PHC V CHIN LC CHUYN
DCH C CU KINH T VIT NAM

85

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

c phn ho nhng phn vn gp ca nh


nc vn chim hn 50% ti doanh nghip
. Ngc li, khu vc t nhn chng
kin tc pht trin mnh m s lng
cc doanh nghip mi gia nhp th trng
khin s hin din ca khu vc ny trong
nn kinh t ngy cng m rng (t trng
tng t 93,1% ln 95,8%).

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

Nhn chung, xu hng m rng ca khu


vc t nhn s tip tc din ra trong tng
lai, tuy nhin iu ng ni y l s
pht trin quy m ng gp ca khu vc
t nhn cha tng xng vi s pht trin
theo chiu rng nh trn ni, ngoi tr
trong vn to vic lm.
1.1.2. Doanh nghip khu vc t nhn s
dng gn 60% s lng lao ng ca
khi doanh nghip
Hnh 3.2 cho thy s lng lao ng lm
vic cho cc doanh nghip khu vc t nhn

lin tc tng trong 5 nm qua t hn 2,7


triu ln 4,8 triu lao ng, c bit trong
thi k kinh t pht trin nng 2006-2007,
nhng vn khng gim ngay c trong giai
on lm pht v suy thoi sau . Tng
t, s lng lao ng lm vic trong khu
vc FDI cng tng u nhng do s lng
doanh nghip ca khu vc FDI khng nhiu
nn tng s lao ng tng thm t, ch hn
760.000 ngi. Ngc li, s lng ngi
lm vic cho cc DNNN li gim dn qua
cc nm, t hn 2 triu lao ng xung
hn 1,5 triu.
Nh vy, trong khi hai khu vc DNNN v
FDI ch to c thm tng cng 280.000
ch lm, th khu vc t nhn to ra 2,1 triu
vic lm mi (gp hn 7 ln) trong cng
thi gian 5 nm. Do , khu vc t nhn r
rng ngy cng ng vai tr ln hn trong
s dng lao ng.

Hnh 3.2: S lng lao ng lm vic trong cc khu vc doanh nghip

86

n v: lao ng

Xt ton b khu vc doanh nghip, trong


cc nhm doanh nghip s dng t 5-50
lao ng th khu vc t nhn chim t 96,399,4%. C ngha l gn nh tuyt i a s
cc DNNVV Vit Nam l doanh nghip t
nhn, trong khi cc DNNN v FDI thng
c quy m t 200 lao ng tr ln. T trng
khu vc t nhn trong nhm cc cng ty
ln hn ca c nc gim dn, nhm
t 500-1000 lao ng, khu vc t nhn i
din cho 42,7%. nhm cng ty ln c t
1000-5000 lao ng, s hin din ca ba
khu vc c chia kh u. Tuy nhin,
nhm cc cng ty ln c t 5000 lao ng
tr ln, khu vc t nhn ch c 17,3%, trong
khi DNNN v FDI chim ln lt t 43,2%
v 39,5%.
S phn b cc doanh nghip thuc cc
thnh phn kinh t theo quy m ti sn
cng din ra theo hnh mu ca s phn
b theo tiu ch lao ng ni trn.

Theo Hnh 3.5, c ti 98,4% doanh nghip


ca khu vc t nhn c tng ti sn di
Hnh 3.3: T trng lao ng thuc cc khu vc doanh nghip

100%
90%

19,0%

21,9%

22,4%

22,1%

22,6%

47,3%

52,7%

57,2%

58,6%

80%
70%
60%

46,4%

50%

DN FDI

40%

DNNN

30%
20%

34,7%

30,8%

10%
0%

T nhan

2005

2006

25,0%

2007

20,7%
2008

18,8%
2009

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

S m rng ca khu vc t nhn v quy


m lao ng tuy vy khng hn l iu
ng mng bi ngoi l do lng doanh
nghip mi gia nhp th trng tng nhanh
nh ni, th a phn cc doanh nghip
t nhn ch l cc doanh nghip quy m
nh v va, hn na hu ht ch hot ng
trong cc lnh vc thm dng lao ng.

1.1.3. Quy m lao ng v ti sn ca


cc doanh nghip khu vc t nhn cn
rt nh
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Trong khi t trng ca DNNN trong tng


s lao ng s dng gim t 34,7% xung
18,8%, v ca doanh nghip FDI ch tng
rt chm, t 19% ln 22,6%, th khu vc
t nhn tng t 46,4% ln 58,6%. Tc
tng trng lao ng trung bnh hng nm
ca ton khu vc doanh nghip l 9,1%, th
cc khu vc DNNN, t nhn v FDI c tc
tng ln lt l -6,5%, 16,0% v 13,9%/
nm. Nh vy, qua y chng ta c th
thy khu vc DNNN ang trong qu trnh
ti c cu, chuyn i m hnh hot ng
theo l trnh c phn ho (hoc cng ty
ho), trong mt s khng t cng ty
c s chuyn i v t l vn gp lm thay
i c im s hu ca cng ty, ng thi
s lng ngi tuyn dng mi thp hn
s lao ng chuyn ra khi khu vc ny
sang cc khu vc khc.

87

Hnh 3.4: i din ca cc khu vc doanh nghip theo quy m lao ng


n v: lao ng
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

96,3%

10->50

22,0%

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

42,7%
33,6%

>5000 17,3%
0%

9,2%

55,8%

200->500

1000->5000

12,1%

78,4%

50->200

500->1000

0,6%

99,3%

<5

20%

27,5%
30,8%

0,5%

12,4%
22,1%
29,7%

T nhan
DNNN
DN FDI

35,6%

39,5%
40%

0,8%

43,2%
60%

80%

100%

Hnh 3.5: Phn b cc doanh nghip trong tng khu vc theo quy m ti sn

88

100 t VN, trong c ti 72,0% c tng


ti sn ch di 5 t ng. Nh vy, c th
ni a phn cc doanh nghip t nhn u
quy m nh, nu theo tiu ch quc t th
ch l siu nh(40 ).

(40)

1.1.4. S pht trin v quy m: c trin


vng tch cc
C th thy rt r quy m trung bnh ca
cc doanh nghip khu vc t nhn rt
khim tn so vi khu vc DNNN v FDI.

Chng hn EU, doanh nghip c ti sn di 5 triu Euro (120 t VND) c xp vo hng nh, 27 triu
Euro (648 t VND) vo hng va.

Hnh 3.6: Quy m tng ti sn trung bnh ca cc doanh nghip


n v: t ng
1032,3

1000,0
800,0
708,9
600,0
400,0

0,0

401,6

325,5
130,9

144,3

5,5
2005

6,0
2006
DNNN

151,6
9,6
2007
T nhan

183,4

175,3

15,1

12,0
2008

2009

DN FDI

Hnh 3.7: Dch chuyn t trng cc doanh nghip theo quy m ti sn


trong khu vc t nhn

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

200,0

552,4

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

1200,0

89

Hnh 3.6 th hin s thay i v quy m


ti sn theo trung bnh gin n ca cc
doanh nghip thuc cc khu vc. Theo
tt c cc khu vc u c s ci thin
ng k v quy m. Khu vc t nhn t
5,7 t VN/DN (2005) ln 15,1 t VN/
DN (2009), doanh nghip FDI t 130,9 t
VN/DN ln 183,4 t VN/DN v DNNN t
325,5 t VN/DN ln 1032,3 t VN/DN.
R rng, quy m ca cc doanh nghip
khc bit rt r rng, tuy nhin, cng khng

nn da qu nhiu vo nhng thng k


ny nhn nh v sc cnh tranh ca
cc doanh nghip, bi ngoi yu t chnh
lch v s lng th cn phi tnh n cc
li th mang tnh lch s v c ch vn
t cc DNNN vo mi trng u i hn
cc doanh nghip khu vc khc. Khu vc
FDI th c s hu thun to ln v vn, cng
ngh v trnh qun l, thng hiu t
cc cng ty m. Khu vc t nhn khng
c c nhng u th nn r rng s

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

90

bt li, tuy nhin, ngay s nh b cng c


th mang li nhng u th c trng m
li th kinh t quy m khng th c, chng
hn nh s linh hot, nhanh nhy, vn c
ngha khng nh trong vic nng cao sc
cnh tranh ca doanh nghip.
Mc d vy, thc t l s tch ly ti sn
trong di hn u l ch n ca bt c
doanh nghip no. V vy, xt v quy m ti
sn, khu vc t nhn ang chng kin xu
hng dch chuyn ng khch l.
C th nhn thy mt du hiu ng mng
l t l doanh nghip siu nh ca khu vc
t nhn ang gim dn, t hn 83,4% nm
2005 xung 72% nm 2008; trong khi t
trng ca nhm doanh nghip ln hn k
bn tng dn t 12,2% (2005) ln 20,5%
(2008) v nhm k bn tip tc cng c
s ci thin tng t d vi tc chm
hn. Nh vy, ang c s dch chuyn, hay
ni ng hn l s trng thnh ca cc
doanh nghip thuc khu vc t nhn trong
5 nm tr li y. Qu trnh tch lu vn
hnh thnh xu th kh vng chc v s din
ra kh tun t. Thc t, khu vc t nhn
mi ch c 10 nm pht trin thc s ci
m k t khi Lut Doanh nghip 1999 c
hiu lc (trc nm 2000, Vit Nam ch c
gn 50.000 doanh nghip thuc khu vc t
nhn). Do , s hn ch v quy m ti sn
ca doanh nghip t nhn so vi DNNN v
FDI thi im hin ti l iu d hiu. Vn

l lm sao nng cao nng lc cnh tranh


ca cc doanh nghip ny ngay t by gi,
thm ch pht huy tnh linh hot, s do
dai ca cc DNNVV vn l c trng ca
khu vc. Mun vy, chnh ph cn c cc
chin lc v chnh sch to mi trng
kinh doanh bnh ng, thng thong, thun
li cc doanh nghip ci thin hiu qu
kinh doanh. Bn cnh , chnh sch cng
cn dn hng v khuyn khch u t
ca khu vc t nhn vo cc ngnh, lnh
vc kinh doanh c nng sut lao ng cao.
Mt c cu li nhun c hiu sut cao hn
s gip doanh nghip t nhn tch ly ti
sn, thm ch thu ht u t t cc doanh
nghip thuc khu vc khc thng qua cc
hnh thc lin kt, gp vn, mua li v sp
nhp, vv... t s gip cc doanh nghip
gia tng quy m ti sn, vn v th phn
pht huy li th kinh t quy m.
1.1.5. Hiu qu ti chnh v kinh doanh:
doanh nghip t nhn - n t hn nhng
hiu qu cao hn
Thng k cho thy cc DNNN s dng n
by ti chnh nhiu hn cc doanh nghip
khu vc khc. Mc d vy, t l n trn vn
ch s hu (CSH) v ti sn ca cc doanh
nghip t nhn ang c xu hng tng ln.
Thc tin cng cho thy cc doanh nghip
t nhn km li th hn hn cc DNNN
trong kh nng tip cn tn dng v vn.

Bng 3.1: Ch s n v n by ti chnh


N/ Vn ch s hu

N/ Tng ti sn

2007

2008

2009

2007

2008

2009

DNNN

339,4%

327,8%

252,6%

77,2%

76,8%

71,6%

T nhn

178,9%

181,4%

187,2%

63,9%

64,1%

65,0%

FDI

142,9%

151,9%

138,8%

58,9%

60,2%

58,2%

Hnh 3.8: Doanh thu trung bnh ca cc doanh nghip


n v: t ng
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

600
519,1

500
403,2

400
316,9

300

100
0

208,9
130

144,8

151,9

6,1

7,6

11,2

2005

2006

2007

DNNN

173,2

167,6

14,2

13,8

2008
T nhan

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

200

259

2009
DN FDI

Bng 3.2: Hiu qu kinh doanh


Doanh thu thun/ TTS

ROE

2007

2008

2009

2007

57,4%

56,9%

50,3%

17,4%

11,3%

22,9%

T nhn

116,3%

118,0%

91,4%

9,2%

9,0%

5,0%

FDI

100,2%

98,8%

91,4%

32,1%

27,7%

22,4%

DNNN

Doanh thu trung bnh ca cc doanh


nghip thuc tt c cc thnh phn kinh t
chng kin xu hng tng trng kh
ng u v lin tc trong 5 nm qua.
Tuy quy m doanh thu ca doanh nghip
khu vc t nhn nh hn nhiu ln DNNN
nhng hiu qu s dng ti sn ca doanh
nghip t nhn li cao hn hn. Nm 2007,
trong khi 100 ng ti sn ca DNNN ch
em li 57,4 ng doanh thu th doanh
nghip t nhn c th cho ra 116,3 ng,
doanh nghip FDI em li 100,2 ng. Nm
2009, t l ny mc d gim kh mnh
di tc ng tr ca suy thoi kinh t
nhng khu vc doanh nghip t nhn vn
t ra hiu qu hn, ch s doanh thu trn

2008

2009

tng ti sn l 91,4%, bng doanh nghip


FDI, trong khi DNNN ch bng 50,3%.
1.1.6. Ch qun tr v hnh thc t chc
theo lut nh ca cc doanh nghip
Doanh nghip nh nc
Theo iu 166 Lut Doanh nghip 2005,
cc DNNN phi chuyn i thnh cng ty
TNHH hoc c phn hot ng theo Lut
Doanh nghip trong vng 4 nm, c ngha
trc 01/7/2010. R rng c s st gim
mnh s lng cc DNNN trung ng
v a phng qun l, t 2.908 xung cn
1.256 doanh nghip. Cho n cui nm
2009, vn cn ti 1256 DNNN cha chuyn
i, chim 38% tng s doanh nghip khu

91

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

vc nh nc. c bit, n trc ngy


01/07, cn khong 1.000 doanh nghip
cha chuyn i. Nh vy, mc ch ny
vn cha t c. Trn thc t, qu trnh
c phn ho thc gp tr ngi bi tc ng
ca cuc khng hong ti chnh ton cu
v lm pht - suy thoi Vit Nam khin
nhiu k hoch c phn ho, bn ra cng
chng b nh hon.

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

ng ch , cng ty c phn dng nh


c coi l m hnh t chc kh hp dn
bi tnh m v linh hot ca chng trong
qu trnh chuyn i DNNN. S lng
DNNN chuyn i sang m hnh c phn
hoc TNHH trong phn vn ca NN
chim nhiu hn 50% tng nhanh trong 5
nm qua, khin t l ca doanh nghip loi
ny tng ln 45,3% tng s doanh nghip
trong khu vc, trong khi s lng cng ty
TNHH 1 thnh vin trung ng v a
phng ch chim t l rt thp l 17,1%
(Xem hnh 3.9).
Doanh nghip khu vc t nhn

92

khu vc t nhn, loi hnh cng ty TNHH


li c ti 58,6% tng s doanh nghip

khu vc ny la chn cho ti nm 2009. T


trng ny cng tng t 53% nm 2005.
Ngc li, t trng cc doanh nghip t
nhn ngy cng gim dn, t 35,2% nm
2005 xung 22,2% nm 2009. Xem hnh 3.10.
R rng m hnh qun tr cng ty TNHH l
m hnh hin i hn v t ra c nhiu u
th hn hn doanh nghip t nhn nh tnh
khoa hc trong qun tr, tnh minh bch, i
vn, chia s quyn li v trch nhim v
kh nng chuyn nhng c... y l
mt xu hng rt ng khch l, cho thy
doanh nhn Vit Nam ang ci b chic o
c quen thuc l m hnh qun tr gia nh
v qun tr theo thi quen, vn khng th
em li hiu qu kinh doanh v di hn.
Cng ty C phn (CP) cng l m hnh
qun tr hin i, c th em li c hi m
rng kh nng thu ht vn u t t bn
ngoi v pht trin v hn. S lng loi
hnh cng ty CP tng t 10,6% nm 2005
ln 18,3% nm 2009, xp th 3 trong cc
loi hnh c la chn. T trng ny vn
thp v m hnh cng ty CP i hi kh
nhiu chi ph thi gian v vt cht phc v

Hnh 3.9: Hnh thc php l v t chc ca cc DNNN


n v: doanh nghip

Hnh 3.10: C cu hnh thc t chc ca cc doanh nghip khu vc t nhn


100%

Cty CP co von < 50%

80%
60%

53,0%

54,3% 55,2%

Cty CP khon g co von NN

56,3% 58,6%

40%

Cty TNHH t nhan co von


NN < 50%
Cty hp danh

35,2% 31,9%
28,8% 25,4%
22,2%

DN t nhan

0%
2005

2006

2007

2008

2009

Hnh 3.11: S lng cc doanh nghip FDI phn theo loi hnh
n v: doanh nghip

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

20%

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

10,6% 12,6% 14,8%


17,3% 18,3%

93

cho cc th tc qun tr cho nn i vi cc


doanh nghip cn quy m nh, khng c
tham vng m rng quy m trong ngn hn
th vic la chn m hnh cng ty CP l
khng cn thit. Ngoi ra, t trng cc cng
ty CP m phn gp vn ca nh nc di
50% cn rt thp. n cui nm 2009, ch
c 1.754 cng ty thuc loi ny, bao gm
c cc cng ty con do cc DNNN c c
phn ho gp vn cng cc doanh nghip
t nhn thnh lp mi. S lng cng ty

hp danh cho n nm 2009 l 33 cng ty,


a phn l cc cng ty lm trong lnh vc
dch v ngh nghip, nh t vn lut.
Doanh nghip u t nc ngoi
i vi khu vc FDI, loi hnh doanh nghip
100% vn nc ngoi chim a s vt tri
v ngy cng c la chn nhiu hn.
Nu nh nm 2005, ch c 2852 doanh
nghip 100% vn nc ngoi, chim 77,1%
th nm 2009, c 5405 doanh nghip

thuc loi ny, chim 82,6% tng s cc


doanh nghip trong khu vc.
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

Tuy nhin, s lng qu t cc cng ty lin


doanh vi nc ngoi chng t trnh
qun l v cng ngh, kh nng v vn,
gi tr thng hiu ca cc doanh nghip
trong nc cn cha tng xng v bt
kp c vi cc i tc nc ngoi. Nh
u t nc ngoi thng ch lin doanh
vi cc doanh nghip trong nc trong
ngn hn nhm thm nhp th trng ni
a qua cc ro cn giy php, s hu bt
ng sn, ti nguyn, hoc thch ng
vi nhng c th v phong tc tp qun
a phng nh hng n kt qu kinh
doanh. Sau khi c ch ng trn th
trng, cc nh u t nc ngoi thng
tm cch s hu 100% vn dnh ton
quyn qun l v s hu li nhun khi chu
trnh kinh doanh n giai on em li t
sut li nhun cao.
1.2. Ti cu trc doanh nghip khu vc
t nhn

94

1.2.1. Thc trng hiu qu hot ng


ca cc doanh nghip t nhn
nh gi hiu qu hot ng ca doanh
nghip c th thc hin trn nhiu kha
cnh khc nhau. Tuy nhin, trong phm vi
ca bo co ny, nhm nghin cu ch s
dng mt s d liu nht nh m sau khi x
l, c cho rng c s nht qun, tng
i cao hn. y cc ch s th hin kh
nng bo ton vn, s dng n by ti
chnh, hiu qu s dng ti sn c nhm
nghin cu la chn phn tch.
Bng 3.3 cho thy s nng ng v hiu
qu ca cc ngnh Bn bun v Bn l (k
c -t, xe my). Cc doanh nghip trong
lnh vc ny thng s dng n by ti
chnh tng ng mc trung bnh ca khu

vc t nhn (65%), vn l khu vc khng


c u th trong tip cn vn, tn dng, cng
nh kh nng dng n by ti chnh. Tuy
nhin, i km vi n by n l hiu sut
s dng ti sn ca cc doanh nghip ny
cng cao nht trong cc ngnh (t 191,4%
n 314%). Tip n l cc ngnh Ch
bin, Ch to, Khai khong, Nng lm thu
sn, in, Kh t v hi nc, Vn ti
v kho bi, Thng tin Truyn thng cng
l nhng lnh vc c hiu qu kinh doanh
cao. Ngc li, c th thy cc lnh vc
nh Xy dng, Lu tr v n ung, Dch v
chuyn mn v KHCN cn ci thin hiu
qu s dng ti sn v tng cng tnh
nng ng trong kinh doanh hn na. ng
ch , nm 2009 l mt nm rt kh khn
ca cc doanh nghip trong lnh vc ti
chnh - ngn hng v kinh doanh bt ng
sn. y l cc lnh vc thm dng vn ln
nhng hiu qu trong nm li thuc nhm
thp nht trong cc lnh vc.
1.2.2. Chuyn dch u t vo lao ng
Trong bo co ny s liu v s doanh
nghip tham gia cc lnh vc sn xut
v dch v c s dng nh gi s
chuyn dch c cu u t bi ngoi yu
t vn th ch kinh doanh v quyt nh
khi nghip hoc gia nhp hoc m rng
th trng ni ln nhiu iu v s thng
trm ca cc lnh vc, cng nh mi
trng kinh doanh ca cc lnh vc .
Theo s liu thng k, cc lnh vc Thng
tin Truyn thng, Dch v chuyn mn v
KHCN, Gio dc o to, Dch v hnh
chnh v h tr Kinh doanh, Kinh doanh bt
ng sn, Bn l, Nng lm thy sn, Dch
v h gia nh l cc lnh vc c tc gia
tng trung bnh hng nm (CAGR) ln nht
trong cc lnh vc. Ngc li, cc lnh vc

Bng 3.3: Mt s ch s th hin hiu qu hot ng


ca doanh nghip t nhn nm 2009
n v: %
N/Tng
ti sn

Doanh thu/
Tng ti sn

55,0

35,3

91,8

Khai khong

90,7

47,4

133,2

152,3

60,3

129,2

in kh

70,2

41,1

89,6

Nc rc

99,0

49,7

48,7

Xy dng

128,3

56,2

55,4

Bn, sa cha -t, xe my

188,2

65,2

314,0

Bn bun (tr -t, xe my)

201,8

66,7

214,4

87,2

46,4

191,4

109,6

52,1

81,0

Lu tr v n ung

59,6

37,3

26,3

Thng tin, Truyn thng

31,9

24,1

65,3

Ti chnh bo him ngn hng

560,2

84,6

12,1

Kinh doanh bt ng sn

118,0

54,1

25,3

62,4

38,4

54,7

254,6

71,8

44,8

Gio dc o to

33,4

25,0

68,0

Y t v tr gip x hi

43,5

30,3

56,0

Ngh thut, gii tr

94,3

48,4

26,5

Dch v c nhn khc

40,9

29,0

215,5

Dch v h gia nh

99,6

49,8

62,2

Ch bin, ch to

Bn l (tr -t, xe my)


Vn ti kho bi

Dch v chuyn mn, KHCN


Dch v hnh chnh, h tr kinh doanh

Ti chnh bo him ngn hng, in kh,


Khai khong, Ch bin ch to, Lu tr v
n ung, Vn ti kho bi l cc lnh vc c
tc gia tng s lng thp hn c, ch
yu do nh hng ca giai on lm pht
v suy thoi kinh t nm 2008 -2009.
Tuy vy, a s cc doanh nghip khu vc
t nhn vn hot ng trong cc lnh vc
Phn phi (bn bun, bn l), Ch bin ch
to, Xy dng, Nng lm thu sn, Vn
ti kho bi, Lu tr v n ung, Dch v

chuyn mn v KHCN. Nhm lnh vc cui


cng bao gm cc doanh nghip hot ng
t vn php l, k ton, kim ton, t vn
qun l, kin trc, v nghin cu KHCN.
V dch chuyn lao ng, ngnh c tc
gia tng trung bnh hng nm ln nht
l cc ngnh Dch v h gia nh, Thng
tin Truyn thng, Gio dc o to, Dch
v chuyn mn v KHCN, Ti chnh ngn
hng, Kinh doanh bt ng sn, Nng lm
thu sn, Bn l. y l cc lnh vc thu

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

Nng, lm, thy sn

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

N/Vn ch
s hu

95

Bng 3.4: Tc gia tng trung bnh hng nm trong khu vc t nhn
n v: %
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

96

S lng
doanh nghip
CAGR
T trng
(2006-09)
(2009)

Lao ng
CAGR
(2006-09)

T trng
(2009)

Sut
u t
(triu
VN)

Nng, lm, thy sn

199

3,45

194

2,99

83,8

Khai khong

130

0,88

106

1,18

185,5

Ch bin, ch to

130

16,56

110

39,07

129,9

in kh

137

0,92

122

0,45

174,0

Nc rc

170

0,29

132

0,25

213,4

Xy dng

142

13,92

117

18,74

218,4

Bn, sa cha -t, xe my

164

3,03

131

1,53

331,8

Bn bun (tr -t, xe my)

173

23,31

130

12,27

296,5

Bn l (tr -t, xe my)

196

14,46

143

5,47

265,7

Vn ti kho bi

139

4,12

115

5,12

186,3

Lu tr v n ung

126

3,73

125

2,48

421,9

Thng tin, truyn thng

373

1,67

285

0,85

475,5

Ti chnh bo him ngn hng

132

0,83

145

1,59

1947,3

Kinh doanh bt ng sn

221

1,31

178

0,86

2848,3

Dch v chuyn mn, KHCN

271

6,69

205

3,29

282,2

D/v hnh chnh, h tr kinh


doanh

231

2,90

145

2,51

167,2

Gio dc o to

254

0,67

271

0,44

199,7

Y t v tr gip x hi

163

0,26

138

0,32

241,9

Ngh thut, gii tr

165

0,30

129

0,28

380,0

Dch v c nhn khc

184

0,72

141

0,29

107,3

Dch v h gia nh

195

0,01

539

0,01

42,6

ht nhiu lao ng mi. Tuy nhin, hu ht


cc lnh vc ny l lnh vc mi pht trin,
chim t trng khng ln trong c cu lao
ng ca cc doanh nghip khu vc t
nhn. Chim t trng ln vn l cc lnh
vc truyn thng nh Ch bin ch to,
Xy dng, Bn bun bn l, Vn ti kho

bi, Nng lm thu sn, Dch v hnh chnh


v h tr kinh doanh, Lu tr v n ung.
Xt kha cnh sut u t th cc lnh vc
Ti chnh ngn hng, Kinh doanh bt ng
sn vn l hai lnh vc c mc thm dng
vn cao. Tip n l lnh vc Thng tin

Nh vy, c th thy mt s lnh vc ti


mc bo ho. ng tic y khng phi l
s bo ho v kh nng p ng nhu cu
th trng, hoc trong chu trnh kinh doanh

sn phm c th. Ni ng hn, y c th


gi l s b tc trong qu trnh pht trin
ca lnh vc . S hp dn ang dch
chuyn khi cc lnh vc truyn thng vn
chim t trng ln nh Ch bin, Ch to,
Khai khong, Xy dng, Vn ti kho bi,
Lu tr n ung. S hp dn y i
vi doanh nghip l kh nng sinh li. Kh
nng sinh li c th b nh hng khi doanh
nghip khng th chu c sc p cnh

n v: %
S doanh
nghip

S lao
ng

Tng ti
sn

Sn xut ch bin thc phm

123

112

149

Sn xut ung

149

111

139

Sn xut sn phm thuc l

121

106

110

Dt

127

108

127

May trang phc

131

111

141

Sn xut da v cc SP c lin quan

124

99

122

Ch bin g v SP t g, tre, na

129

105

152

Sn xut giy v sn phm t giy

121

109

142

In, sao chp bn ghi cc loi

161

129

152

Sn xut than cc, SP du m tinh ch

117

114

195

Sn xut ho cht v sn phm

129

117

143

Sn xut thuc, ho dc v dc liu

117

120

148

Sn xut sn phm t cao su v plastic

129

114

142

Sn xut sn phm t khong phi kim loi khc

117

108

142

Sn xut kim loi

121

124

171

SP t kim loi c sn (tr my mc, thit b)

141

118

144

Sn xut in t, vi tnh v quang hc

140

107

126

Sn xut thit b in

125

111

139

Sn xut xe c ng c

112

117

183

Sn xut phng tin vn ti khc

119

124

164

Sn xut ging, t, bn, gh

130

106

141

Cng nghip ch bin, ch to khc

162

115

153

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

Bng 3.5: Tc tng trng trung bnh hng nm t 2006-2009


ca nhm ngnh ch bin ch to

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

truyn thng, Lu tr n ung, Ngh thut,


gii tr v Bn bun, Bn l. Cc lnh vc
c th to vic lm nhiu nht vn l Ch
bin ch to, Nng lm thu sn, Dch v
c nhn v h gia nh...

97

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

tranh v gi, th trng ca Vit Nam tuy


nh nhng m cao, doanh nghip trong
nc khng th cnh tranh vi cc doanh
nghip nc ngoi trn th trng ni a,
do s lng doanh nghip t nhn trong
nc rt lui hoc khng gia nhp th trng
chc chn s gia tng. Nh vy, thc cht
vn y l b tc v cng ngh. Cc
doanh nghip t nhn khng th ci thin
c cng ngh p ng nhu cu th
trng, gim gi thnh sn phm cnh
tranh vi hng nhp khu. Cho nn, s
pht trin cc lnh vc khc khng hn
th hin mt s dch chuyn tch cc trong
khu vc t nhn.
1.2.3. S pht trin ca cc doanh nghip
t nhn trong mt s phn ngnh
Mt s phn ngnh cp II (VSIC 2007) c
la chn phn tch c cu ngnh ngh
c th ca cc doanh nghip t nhn.
Ch bin, ch to

98

Trong cc lnh vc ch bin, ch to, cc


ngnh c s lng doanh nghip gia tng

nhanh l In, Sn xut ung, May trang


phc, Sn xut kim loi, Sn xut in t,
vi tnh, Sn xut ha cht v cc sn phm
t cao su
Trong khi , lao ng li tp trung gia tng
cc ngnh Sn xut phng tin vn ti,
In, Sn xut kim loi, sn xut thuc v
dc liu. Ngc li, lao ng trong ngnh
Sn xut da li ang gim i, hoc cc
ngnh tng rt thp nh Sn xut in t,
vi tnh, g, sn phm giy, dt v thuc
l. Rt c th s st gim lao ng trong
cc lnh vc ny c yu t ci thin nng
sut lao ng thng qua u t cng ngh,
bi tng ti sn ca cc doanh nghip trong
cc lnh vc ny vn tng kh.
Thng tin, Truyn thng:
Trong lnh vc Thng tin Truyn thng,
ngnh Vin thng c s doanh nghip mi
gia tng mnh nht, tip l hot ng
dch v thng tin, tin hc v in nh - m
nhc. Tuy nhin, s lng lao ng li gia
tng mnh nht cc doanh nghip lm
pht thanh truyn hnh v hot ng dch

Bng 3.6: Tc tng trng trung bnh hng nm t 2006 - 2009


ca nhm ngnh Thng tin v truyn thng
n v: %
S doanh
nghip

Lao
ng

Tng ti
sn

Hot ng xut bn

198

145

200

in nh, sn xut chng trnh truyn hnh, ghi m


v xut bn m nhc

202

168

247

Hot ng pht thanh, truyn hnh

166

243

316

Vin thng

257

200

582

Lp trnh my vi tnh, dch v t vn lin quan n my


vi tnh

205

144

217

Hot ng dch v thng tin

222

240

631

Dch v chuyn mn v KHCN:

Trong nhm ngnh Dch v chuyn mn v


KHCN, lnh vc t vn php lut, k ton,
t vn qun l vn l cc lnh vc hp dn
i vi cc doanh nghip mi. ng ch
, hot ng nghin cu khoa hc v pht
trin cng c s chuyn bin ng khch

Bng 3.7: Tc tng trng trung bnh hng nm t 2006 - 2009


ca nhm ngnh Dch v chuyn mn v KHCN
n v: %
Lao
ng

Tng ti
sn

Hot ng php lut, k ton v kim ton

261

175

133

Hot ng ca tr s vn phng; t vn qun l

256

180

430

Hot ng kin trc; kim tra v phn tch k thut

177

131

196

Nghin cu khoa hc v pht trin

243

187

252

Qung co v nghin cu th trng

205

155

190

Hot ng chuyn mn, khoa hc v cng ngh khc

190

145

246

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

S doanh
nghip

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

v thng tin. Hot ng xut bn cha pht


trin mnh bng cc lnh vc khc trong
ngnh. Xt v tng ti sn, Vin thng
v hot ng dch v thng tin vn l cc
ngnh c tc tng trng nhanh nht.

Bng 3.8: Tc tng trng trung bnh hng nm t 2006 - 2009


ca nhm ngnh Dch v hnh chnh v h tr kinh doanh
n v: %
S doanh
nghip

Lao
ng

Tng ti
sn

Cho thu my mc, thit b; cho thu dng c nhn


v gia nh; cho thu ti sn v hnh phi ti chnh

198

155

432

Hot ng dch v lao ng v vic lm

241

136

225

Hot ng ca cc i l du lch, kinh doanh tour du lch


v cc dch v h tr, qung b v t chc tour du lch

127

115

142

Hot ng iu tra bo m an ton

156

134

231

Hot ng dch v v sinh nh ca, cng trnh


v cnh quan

170

137

127

Hot ng hnh chnh, h tr vn phng v cc hot


ng h tr kinh doanh khc

246

175

194

99

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

100

l. Cc lnh vc ny u tng trng kh


nhanh c v s lng doanh nghip gia
nhp th trng, lao ng v tng ti sn.
Chng t y l cc lnh vc cn rt nhiu
tim nng Vit Nam.
Dch v hnh chnh v h tr kinh doanh:
Tng t nhm ngnh Dch v chuyn
mn v KHCN, Dch v hnh chnh v h
tr kinh doanh l nhm ngnh ng vai tr
quan trng thc y tnh chuyn mn ho
bng cch to iu kin to lp th trng

x s u pht trin rt nhanh do y l cc


lnh vc mi pht trin t nn tng thp.
Nhn chung, cc lnh vc ny tuy c tc
tng trng khc nhau nhng u vn gi
mc cao hn mc trung bnh ca khu
vc t nhn, c th l cc lnh vc truyn
thng, chng hn nh Ch bin, Ch to.
ng ch , s gia tng v s lng doanh
nghip trong cng mt ngnh din ra ng
thi vi s gia tng v ti sn chng t
tim nng pht trin ca cc lnh vc ny
cn rt ln.

Bng 3.9: Tc tng trng trung bnh hng nm t 2006 - 2009


ca nhm ngnh Ngh thut, gii tr
n v: %
S doanh
nghip

Lao
ng

Tng ti
sn

Hot ng sng tc, ngh thut v gii tr


Hot ng ca th vin, lu tr, bo tng v cc
hot ng vn ho khc
Hot ng x s, c cc v nh bc

209

133

243

217

400

1197

121

712

2750

Hot ng th thao, vui chi v gii tr

149

123

173

cc sn phm dch v thu ngoi cho cc


doanh nghip, gip cc doanh nghip nng
cao hiu qu hot ng v sc cnh tranh
trn cc lnh vc cnh tranh ct li ca
mnh.
Trong nhm ngnh ny, lnh vc dch v lao
ng v vic lm v hot ng hnh chnh
h tr vn phng c tc gia tng nhanh
nht. Tuy nhin, gia tng tng ti sn ln
nht li l lnh vc cho thu my mc, thit
b, dng c nhn.
Ngh thut, gii tr
Trong nhm ngnh Ngh thut v dch v
gii tr, cc lnh vc mi nh hot ng th
vin, lu tr, bo tng, nh bc, c cc,

II. SP XP V I MI CC DOANH
NGHIP NH NC V I DIN CH
S HU NM 2010
2.1. S lng doanh nghip nh nc
nm 2010: phn theo loi hnh, lnh vc
kinh doanh v quy m
Tnh n 31/12/2009, s DNNN c 100%
vn nh nc l 1.471 doanh nghip,
trong c 355 doanh nghip cng ch,
95 doanh nghip an ninh, quc phng v
1.021 doanh nghip kinh doanh. Theo loi
hnh doanh nghip c 392 cng ty trch
nhim hu hn 1 thnh vin; 38 nng, lm
trng quc doanh, 214 cng ty nng, lm
nghip v 827 cng ty nh nc khc. Cc
doanh nghip ny hot ng hu ht cc

Qu trnh sp xp i mi DNNN c
thc hin lin tc t nm 2001 n nay v
c y mnh hn t khi c Ngh quyt
TW 3 v Ngh quyt TW 9 (kha IX) v thc
hin tng bc c k hoch. Phng n
tng th sp xp, i mi DNNN phi thc

K hoch sp xp DNNN nm 2010 c


Chnh ph ph duyt i vi cc b, ngnh,
tp on, TCT 91 v cc a phng gm
1.117 DN, trong chuyn i thnh cng
ty TNHH 1 thnh vin 901 DN (chim gn
81%), c phn ha 148 DN (chim hn

Bng 3.10: S doanh nghip c lp nh nc gi 100%


vn n thi im 31/12/2009
n v: doanh nghip
Phn theo lnh vc
hot ng

Cng
ty nng
lm
nghip

Cng ty
TNHH
mt
thnh
vin

Cng
ty nh
nc
khc

Cng
ch

An ninh
quc
phng

Kinh
doanh

Nng
lm
trng
quc
doanh

1471

347

95

1029

38

214

392

827

413

48

95

270

95

309

238

238

51

63

124

820

299

521

26

154

234

394

Tng
s

C nc

Phn theo loi hnh doanh nghip

Trong thuc
- Cc b, ngnh
- Tp on,
TCT 91
- a phng

Ngun: Bo co on kim tra thc hin NQ TW3-9 (kho IX), thng 4 nm 2010

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

hin theo nh hng l: DNNN phi c quy


m va v ln, tp trung vo nhng ngnh,
lnh vc then cht, a bn quan trng,
chim th phn ln i vi cc sn phm
v dch v ch yu; ch mt b phn c quy
m nh kinh doanh nhng sn phm, dch
v thit yu, nht l nng thn, min ni,
vng su, vng xa; hnh thc sp xp ch
yu l c phn ha. Tuy nhin, trc tnh
hnh th trng chng khon suy gim v
n nay cc doanh nghip thuc din c
phn ha ch yu l quy m va v ln,
khng t doanh nghip c nhiu t ai v
nm v tr c a ti cc thnh ph ln
nn tin c phn ha c c gin ra
cho ph hp.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

ngnh, lnh vc, tp trung ch yu vo 12


tp on kinh t v 85 tng cng ty nh
nc, trong 90 tp on kinh t v tng
cng ty nh nc chuyn sang t chc
v hot ng theo m hnh cng ty m cng ty con. Cc n v ny ch yu hot
ng trong cc lnh vc c quyn nh
nc, cng ch, an ninh, quc phng, nng
- lm trng, nhng ngnh, lnh vc bo
m cho cn i v m hoc cung cp cc
dch v thit yu cho x hi v nn kinh t;
gp phn quan trng trong xy dng kt
cu h tng kinh t, x hi, cc d n trng
im ca Nh nc, tham gia bnh n gi
c, chng lm pht, suy gim kinh t (Xem
bng 3.10).

101

13%), cn li l cc hnh thc khc (hn


6%) (Xem bng 3.11).
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

102

Ngh nh s 25/2010/N-CP ngy 19/3/2010


quy nh vic chuyn i v t chc
qun l cng ty nh nc thnh cng ty
TNHH 1 thnh vin, yu cu l:
- M rng i tng chuyn i, bao gm
c cc tp on, tng cng ty, cng ty
m trong nhm cng ty m - cng ty
con, cng ty lm nghip, cng ty nng
nghip, nng lm trng quc doanh.
- Quy nh v t chc v qun l cng ty
TNHH 1 thnh vin do Nh nc l ch
s hu (CSH).
- Bo m s qun l, gim st ca CSH
Nh nc i vi cng ty TNHH 1 thnh
vin l cng ty m thuc tp on kinh
t nh nc, thuc nhm cng ty m cng ty con nm gi cc ngnh kinh t
quan trng.
- iu kin vn ti thiu, nhng vn
phi x l v vn, ti sn, ti chnh, lao
ng, t ai...
Nhng lu v t chc qun l cng ty
TNHH 1 thnh vin 100% vn nh nc:

- Quy nh r loi doanh nghip bt buc


p dng m hnh Hi ng Thnh vin
(HTV), Tng gim c, cc Kim sot
vin. Ch s hu quyt nh m hnh
HTV hoc m hnh Ch tch cng ty ty
theo quy m, a bn, s lng ngnh
ngh kinh doanh. Th tng quyt nh
c cu t chc ca cng ty m hot ng
trong nhng ngnh, lnh vc c th.
- Ch tch HTV cng ty m ca Tp on
kinh t, Tng cng ty do Th tng quyt
nh khng kim Tng gim c. Ngoi
ra, c th kim nhim ty iu kin quy
nh v do CSH quyt nh.
- Cn b lnh o trong b my nh nc
hoc t chc chnh tr, t chc chnh tr
- x hi khng kim nhim thnh vin
ca HTV.
- Thnh vin HTV, kim sot vin khng
kim nhim cc chc v qun l, iu
hnh ti doanh nghip thnh vin.
- Quy nh lng thng i vi cc chc
danh qun l ca cng ty.
Nm 2010 qun l nh nc i vi DNNN

Bng 3.11: K hoch sp xp doanh nghip nh nc nm 2010


n v: doanh nghip
Tng
s

TNHH 1
TV

CP
ha

Giao,
bn

Khon,
thu

Sp
nhp,
hp
nht

Gii
th,
ph
sn

S
nghip

Chuyn
CQQL

C nc

1117

901

148

16

15

28

B
Tp on,
TCT 91
a phng

372

286

66

158

135

19

587

480

63

24

Ngun: Bo co K hoch ca V i mi DN-VPCP, thng 10/2010

Qu trnh sp xp, ti cu trc v pht


trin DNNN c thc hin qua theo cc
hnh thc: sp nhp, hp nht, c phn
ha, giao, bn, khon kinh doanh, cho
thu, chuyn thnh n v s nghip hoc
chuyn thnh cng ty hu hn mt thnh
vin, trng tm l c phn ha. Nhng
doanh nghip khng hiu qu hoc khng
cn tip tc duy tr th thc hin gii th,

- Trong cc hnh thc nu trn th c phn


ha l hnh thc sp xp ch yu v hiu
qu nht.
- Nhng DNNN nh, thua l v s doanh
nghip thun ty hot ng kinh doanh
khng thuc lnh vc Nh nc cn
nm gi 100% vn iu l gim ng
k.
- DNNN hin nay ch yu c quy m va
v ln; c cng ngh mc trung bnh
tin tin; i ng cn b qun l ngy
cng c cng c, nng cao trnh ,
ngi lao ng c o to chuyn
ngnh tng mnh.
- Vn ch s hu c tng ln ch
yu t li nhun sau thu, nh gi li
ti sn v thng d t c phn ha.
Do vn c Nh nc cp hn ch,
khng p ng yu cu pht trin, cc
tp on kinh t, tng cng ty nh nc
ch ng huy ng cc ngun vn,
a dng ha s hu cc doanh nghip
thnh vin, hp tc trong u t nn
huy ng c cc thnh phn kinh t
tham gia u t cc d n ln.
- M hnh t chc cng ty m - cng ty
con lm cho doanh nghip ch ng
hn trong hot ng sn xut, kinh
doanh, c c s php l v kinh t
i mi quan h mang nng tnh hnh
chnh gia tp on kinh t, tng cng
ty vi cc doanh nghip thnh vin sang
quan h da trn c ch u t vn,
nng cao hiu qu s dng vn v hiu
qu sn xut, kinh doanh ca doanh
nghip.

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

Vic thc hin chc nng CSH i vi


DNNN c hon thin mt bc quan
trng v c bn. T chc v hot ng ca
Tng cng ty u t v Kinh doanh vn
nh nc (SCIC) tng bc c kin
ton v gn vi tin trnh sp xp, c phn
ho doanh nghip nh nc v i mi c
ch u t vn nh nc ti doanh nghip.
Thng qua SCIC, cc ch trng, chnh
sch ca Nh nc trong hot ng u
t, qun l vn nh nc c trin khai
thc hin thng nht, kp thi.

ph sn. Kt qu sp xp li DNNN cho


n nay cho thy:
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

c i mi, tp trung vo cc mt: xy


dng, hon thin khung php l v ban
hnh chnh sch, c ch qun l i vi
DNNN; xy dng quy hoch v o to cn
b qun l ch cht cho DNNN; thanh tra,
kim tra vic chp hnh php lut, quy nh
ca Nh nc ti DNNN. Gim thiu ng
k vic c quan hnh chnh nh nc can
thip c th vo hot ng sn xut, kinh
doanh ca DNNN. Phn nh r quyn qun
l hnh chnh nh nc v quyn qun l
sn xut, kinh doanh ca doanh nghip.
Hiu lc qun l nh nc i vi DNNN
c nng ln. Cc c quan qun l nh
nc cn c thm quyn, quy nh ca
php lut v yu cu qun l ban hnh
h thng vn bn php quy v qun l nh
nc i vi cc doanh nghip thuc mi
thnh phn kinh t, trong c DNNN.

103

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

104

Mt s tng cng ty nh nc mnh, hot


ng trong nhng lnh vc c iu kin, c
th mnh v kh nng pht trin cnh
tranh v hi nhp kinh t quc t c hiu
qu c t chc li thnh 12 tp on
kinh t nh nc (TKTNN) kinh doanh a
ngnh, c ngnh kinh doanh chnh, chuyn
mn ho cao l nhng ngnh, lnh vc ch
lc ca nn kinh t, c s tham gia ca cc
thnh phn kinh t, c quy m ln v vn,
c trnh cng ngh kh cao v qun
l c i mi theo hng hin i, c
s gn kt gia khoa hc cng ngh, o
to, nghin cu trin khai vi sn xut kinh
doanh.
- Cc tp on kinh t, tng cng ty, cng
ty nh nc v c bn tp trung
ngun lc chi phi nhng ngnh, lnh
vc then cht ca nn kinh t; nng lc
sn xut, hiu qu hot ng, sc cnh
tranh c nng ln, tip tc gi vai tr
nng ct trong nn kinh t v c bn
p ng c nhu cu thit yu cho
quc phng, an ninh v to ra nhiu sn
phm, dch v cng ch; l cng c quan
trng Nh nc iu tit v m.
- Thc hin nht qun chnh sch i vi
lao ng di d do sp xp li DNNN
to iu kin cho doanh nghip c cu
li lao ng; ng thi ngi lao ng
n nh cuc sng v tm vic lm mi
khi thi vic.
- a s DNNN tch cc i mi, nng
cao nng lc qun tr doanh nghip, ngy
cng ph hp vi c ch th trng v
iu kin hi nhp kinh t quc t. i
ng cn b qun l DNNN ngy cng
chuyn nghip v c trnh hn. Nhiu
hnh thc t chc, qun l mi i vi
DNNN c nghin cu p dng c

hiu qu. Chnh ph quy nh ch


i ng v ch trch nhim c th
i vi cn b qun l DNNN, ng thi
x l nhng cn b iu hnh doanh
nghip km hiu qu.
2.2. Nhng hn ch v sp xp i mi
DNNN thi gian qua
Mc d t c nhng kt qu nht
nh xong vic sp xp i mi DNNN
trong thi gian qua v c bit trong nm
2010 bc l nhng hn ch nht nh,
l:
- Cn khng t doanh nghip nh nc
hot ng trong nhng ngnh, lnh
vc m Nh nc khng cn nm gi
100% vn hoc gi chi phi v vn;
hiu qu hot ng cha cao, lm n
thua l; trnh cng ngh ch t mc
trung bnh tin tin; nng sut lao ng
thp; vic i mi t chc qun l trong
doanh nghip nh nc cn chm. Quy
m doanh nghip nhn chung cha ln;
sc cnh tranh cha p ng yu cu
hi nhp kinh t quc t, cha tng
xng vi s u t ca Nh nc.
- Trong nhiu doanh nghip nh nc,
s lng ph, tht thot ngun lc cn
ln, nht l trong cc ngnh khai
thc, ch bin, xut khu ti nguyn,
khong sn, u t xy dng c bn.
Cng vi nng sut lao ng thp, tnh
trng lng ph, tht thot lm cho
chi ph mt n v sn phm, dch v
ca doanh nghip nh nc tng cao,
gim hiu qu v nng lc cnh tranh
ca doanh nghip, gy d lun khng
tt trong x hi, nh hng n uy tn
ca khu vc doanh nghip nh nc.
- Vic sp xp cc tng cng ty nh
nc, c bit l c phn ho cc tng

- Qun l nh nc i vi ngnh, lnh


vc hot ng ca doanh nghip cn
nhiu hn ch. B qun l chuyn ngnh,
c quan qun l ngnh ca cc tnh,
thnh ph ch thc hin tt vic qun l
nh nc chuyn ngnh i vi doanh
nghip m mnh c giao lm i din
ch s hu, i vi doanh nghip khc
th cha c quan tm ng mc.

2.3. Nhng vn t ra i vi cc
doanh nghip nh nc sau khi sp
xp, chuyn i v gii php
Tip tc i mi t chc qun l nh nc
v qun l ca ch s hu nh nc i
vi doanh nghip c vn nh nc
DNNN thc s t ch, t chu trch nhim
v cnh tranh bnh ng vi doanh nghip
thuc cc thnh phn kinh t khc; ng
thi tng cng chc nng gim st ca
ch s hu l mt yu cu cp bch c
t ra hin nay. Tuy nhin, cc bin php
a ra vn cn ang trong qu trnh tho
lun v cha c kt lun bng nhng
bin php chnh sch c th. C th lit k
mt bin php kin ngh rt ng lu
nh sau:
- Tip tc th ch ho, iu chnh, b sung
c ch, chnh sch php lut mt cch
y v ng b DNNN hot ng
trong cng mi trng php l v cnh
tranh bnh ng vi doanh nghip thuc
thnh phn kinh t khc; y mnh sp

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

- Vic thc hin quyn, ngha v ca ch


s hu nh nc i vi doanh nghip
nh nc v phn vn nh nc ti
doanh nghip khc cn nhiu tn ti;
cng tc gim st v trch nhim, ngha
v ca ch s hu nhiu ni cha
thng xuyn v cht ch, bung lng,
c bit trong gim st ngnh ngh kinh
doanh, hiu qu hot ng v qun tr
doanh nghip. Hot ng qun l, gim
st ca cc c quan qun l nh nc
i vi doanh nghip sau c phn ho
cha cht ch.

- Tin sp xp, i mi m trng tm


l c phn ho doanh nghip nh nc
thi gian gn y c chm li; vic x
l cc khon n v ti sn tn ng
cn lng tng, chm thu hi ti sn nh
nc, vic xc nh trch nhim v x l
c nhn vi phm cn hn ch; vic sp
xp, i mi nng - lm trng quc
doanh cha c kt qu r rt, vic s
dng t trong cc lm trng c nhiu
biu hin phc tp, chm c r sot,
kim k c th x l; nhiu cn b
qun l doanh nghip nh nc cha
p ng c yu cu qun tr doanh
nghip khi chuyn i sang nn kinh t
th trng, hi nhp quc t, mt s cn
b cn vi phm php lut, tham nhng.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

cng ty m Nh nc khng cn nm
gi 100% vn iu l ni chung cn
chm. Cn c nhng tp on kinh
t, tng cng ty nh nc u t kh
nhiu vo nhng ngnh ngoi nhim v
chnh c giao; cn nhiu tng cng
ty c quy m nh, mt vi tng cng ty
thua l ko di nhng cha kin quyt
x l. Mt s tng cng ty nh nc
cha pht huy c vai tr chi phi
trong ngnh, lnh vc hot ng. Cn
mt s tng cng ty, gia ch tch hi
ng qun tr v tng gim c cha
c s thng nht trong qun l, iu
hnh doanh nghip. S tham gia ca
cc thnh phn kinh t vo tp on
kinh t cn hn ch, quy m vn ch
s hu ca mt s tp on kinh t
cn nh...

105

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

106

xp, c phn ho nhng doanh nghip


m Nh nc khng cn nm gi; i
mi qun l nh nc, t chc hot
ng v qun tr doanh nghip.

- Sm tch chc nng thc hin cc


quyn ch s hu vi chc nng qun
l nh nc ca cc c quan hnh chnh
nh nc;

- nh gi ton din v hiu qu hot


ng ca cc tp on kinh t tng
cng ty nh nc; hon thnh vic
nh gi li gi tr vn, ti sn nh nc
ti cc tp on kinh t v tng cng
ty nh nc; c c ch phi hp gia
cc tp on, tng cng ty nh nc v
cc doanh nghip thuc cc thnh phn
kinh t khc trong thc hin cc d n
u t ln.

- S kt, nh gi m hnh t chc v hot


ng ca Tng cng ty u t v Kinh
doanh vn nh nc; hon thin c ch
ngi i din phn vn nh nc trn
c s lm r a v php l, mi quan h
vi c quan qun l vn, c quan qun
l nh nc, xc nh c quan u mi
qun l v nhn s i vi i ng cn
b ny.

- Tip tc hon thin t chc qun l trong


ni b tp on. Xc nh ngnh, lnh
vc cn thit c tp on kinh t hoc
tng cng ty nh nc v xy dng
k hoch trin khai m hnh tp on
kinh t trong 5 nm, 10 nm ti; trong
, ch r nhng ngnh, lnh vc Nh
nc gi 100% vn hoc gi chi phi
cng ty m. Phn u n nm 2015
c khong 5 n 10 tp on kinh t ,
TCTNN v n nm 2020 c khong 20
tp on kinh t, tng cng ty nh nc
mnh tm c khu vc; cc DNNN cn
li ch tp trung vo khong 30 n 50
tng cng ty nh nc v mt b phn
DNNN c quy m hp l sn xut,
kinh doanh nhng sn phm, dch v
thit yu, nht l nng thn, min ni,
vng su, vng xa.
- C quy nh v phng thc ph hp
thc hin c phn ho tp on kinh t,
tng cng ty nh nc c hiu qu v
thu ht c ng chin lc nc ngoi
c kinh nghim qun l v nng lc ti
chnh tham gia qun tr doanh nghip
c phn.

- Tng kt vic x l n trong khu vc


doanh nghip nh nc v c bin php
hu hiu gii quyt tnh trng n dy
da, n chim dng khng lnh mnh.
nh gi hot ng ca Cng ty Mua,
Bn n v ti sn tn ng ca doanh
nghip v s dng c hiu qu cng
c ny.
- Tp trung i mi cng tc t chc thc
hin chc nng ch s hu vn nh
nc ti cc doanh nghip: Hnh thnh
t chc chuyn trch thc hin quyn
v ngha v ch s hu vn Nh nc
u t ti cc cng ty c phn, cng
ty TNHH (Sau y gi tt l t chc
chuyn trch). T chc chuyn trch
trc thuc Chnh ph; thay mt Chnh
ph thc hin cc quyn v ngha v
ca ch s hu vn nh nc ti cng
ty m ca tp on kinh t nh nc,
cc tng cng ty v cc DNNN quy m
ln quan trng, k c i vi Tng cng
ty u t v kinh doanh vn nh nc.
T chc chuyn trch c b my chuyn
mn, nghip v chuyn trch v chuyn
nghip theo di, thu thp v tng hp
thng tin, phn tch, nh gi vic thc

- Thit lp h thng thng tin qun l vn


ch s hu nh nc ti cc doanh
nghip, kt ni t Ban ch o Trung
ng, cc B, y ban nhn dn (UBND),
UBND cp tnh, m trc tip l b phn
chuyn trch v cc doanh nghip trong
c c phn, phn vn nh nc.
- Hon thin c ch kim tra, gim st,
nh gi hiu qu thc hin chc nng
ch s hu Nh nc trong kinh doanh.
Bo m cch thc tc ng ca ch
s hu Nh nc vo quyt nh ca
DNNN tng ng vi cch thc tc
ng ca cc ch s hu khc theo
ng quy nh ca Lut Doanh nghip
v iu l doanh nghip. Khng s dng
cc hnh thc quyt nh hnh chnh nh
nc truyn ti quyt nh ca ch
s hu nh nc.
- Minh bch ho thng tin hng nm v
u t vn nh nc ti cc doanh
nghip, bao gm thng tin v danh sch
v s lng doanh nghip c vn nh
nc; mc u t v hiu qu kinh
t u t; c quan, t chc, c nhn
thc hin chc nng ch s hu vn

Hon thin mt bc c ch qun l ti


chnh i vi DNNN vi cc gii php c
th nh:
- B sung sa i c ch qun l ti chnh
i vi DNNN v qun l vn Nh nc
u t vo cc doanh nghip khc (sa
i Ngh nh 09). Ni dung sa i tp
trung vo cc im chnh nh:
+ V vay n: Cc doanh nghip c ch
ng huy ng vn u t pht trin,
nhng phi s dng c hiu qu. HTV
DNNN c php quyt nh vay vn
bng 3 ln vn iu l, phn vn vay
vt ln trn mc doanh nghip cn
bo co ln c quan ch s hu quyt
nh.
+ V u t vn: DNNN phi ginh phn
ln ngun lc ti chnh cho hot ng
kinh doanh chnh; doanh nghip c
php u t vn ra ngoi doanh nghip
ti a bng vn iu l. Cc lnh vc
u t ngoi doanh nghip phi h
tr cho hot ng sn xut kinh doanh
chnh. DNNN khng c gp vn mua
c phn ca cc qu u t mo him,
qu u t chng khon... i vi cc t
chc nh ngn hng, bo him, chng
khon, cn c nh gi ton b cc hot
ng m bo tun th cc lut chuyn
ngnh, ng thi cng phi xem xt li
ch trng v vic thnh lp cc ngn
hng, cng ty bo him, chng khon
trong cc Tp on kinh t.
- Hon thin c ch phn phi li nhun
ca DNNN theo hng gn vi hiu qu
kinh doanh v kt qu xp loi doanh

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

- Xy dng tiu chun cn b, m t cng


vic v quy trnh la chn, tuyn chn,
b nhim cn b chuyn trch thc hin
quyn ch s hu nh nc ti cc
doanh nghip, cn b qun l doanh
nghip ti cc cng ty 100% s hu nh
nc hoc nh nc c phn vn gp,
c phn chi phi.

nh nc ti tng doanh nghip; cc


quyt nh ch yu ca ch s hu
a ra v thc hin trong nm, v.v.
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

hin cc quyn c bn ca ch s hu
Nh nc; a ra cc xut v kin
ngh vi Chnh ph, Th tng Chnh
ph quyt nh nhng vn quan
trng thuc thm quyn ca Chnh ph,
Th tng Chnh ph.

107

nghip. Cc doanh nghip khng thc


hin xp loi th khng c trch qu
thng Ban qun l iu hnh.
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

108

- B sung cc chnh sch tng cng s


kim tra, gim st ti chnh doanh nghip
cng vic nng cao trch nhim ca i

din ch s hu v c quan qun l ti


chnh nh nc.
- Tip tc hon thin c ch c phn
ho, c bit l trong vic xc nh gi
tr quyn s dng t v gi tr thng
hiu; S dng cc bin php th trng

Hp 3.1. Gi m hnh tch ring chc nng qun l hnh chnh nh nc v


chc nng i din ch s hu (CSH) vn nh nc ti doanh nghip Vit Nam
( tho lun)
Khi Nh nc va qun l hnh chnh nh nc, va l CSH vn s c s ln ln v
thin v trong thc hin chc nng qun l nh nc. V vy, cn thit phi tch ring
c quan thc hin chc nng CSH vn nhm to s thng nht v chnh sch v
bnh ng gia cc doanh nghip. thc hin chc nng i din CSH vn nh nc
ti cc DNNN, khng nn giao B, UBND cp tnh trc tip lm i din CSH. Thay
vo , nn thnh lp mt c quan nh nc chuyn trch gim st v qun l vn nh
nc ti doanh nghip. M hnh thc hin chc nng i din CSH vn nh nc nn
c hai cp.
cp doanh nghip, chc nng i din CSH vn nh nc c thc hin ch yu
thng qua cc TCT u t ti chnh nh nc tng t nh SCIC v cc TKTNN
(thnh lp v hot ng theo N s 101/2009/N-CP). Cng vi vic kin ton SCIC
ang hot ng hin nay, ty theo nhu cu nn thnh lp thm mt s TCT u t ti
chnh nh nc kiu nh SCIC na c th lm u mi thc hin chc nng i din
CSH vn nh nc tt c cc TCT v DNNN c lp. cp ny, vic qun l vn nh
nc c thc hin ch yu thng qua phng thc u t vn; cc cng ty m ca
Tp on/TCT u t vn vo cc cng ty con, v qun l cc cng ty con vi t cch
l i din CSH vn nh nc u t vo cng ty con .
cp qun l nh nc, chc nng i din CSH vn nh nc ti doanh nghip
c thc hin tp trung bi mt C quan nh nc chuyn trch gim st v qun l
vn nh nc ti doanh nghip (c th l mt B hoc mt y ban nh nc). C quan
ny c giao qun l trc tip cc TKTNN v cc SCIC, c chc nng chuyn trch,
tp trung v thng nht thc hin quyn CSH nh nc ti cc doanh nghip vi vai
tr c ng, thnh vin hoc CSH cng ty theo quy nh ca Lut Doanh nghip. C
quan c trch qun l vn nh nc ny khng c chc nng qun l hnh chnh nh
nc, khng tham gia hoch nh chnh sch (tr nhng chnh sch p dng ring cho
khu vc DNNN).
TS. ng c m
Vin trng, Vin Nghin cu pht trin kinh doanh

- Xem xt, iu chnh c ch bn c phn


ln u, trong c vic bn cho cc
c ng chin lc tng cng huy
ng vn v i mi phng thc qun
tr doanh nghip.
- B sung v hon thin c ch qun l
ti chnh i vi doanh nghip nh nc
sau khi chuyn i thnh cng ty c
phn, c bit l vic bn bt phn vn
nh nc ti doanh nghip, pht hnh
thm c phiu tng vn iu l (k c
pht hnh c phiu thng, tr c tc
bng c phiu).
- Tip tc thc hin l trnh gi th trng
i vi mt s sn phm thit yu ca
nn kinh t nh gi in, than, xng
du...; trn c s to mt bng gi
mi theo c ch th trng. Cc DNNN
thc hin hch ton kinh t y chi
ph u vo, gi sn phm u ra; bn
cnh cn m bo cung cp hng
ho, dch v cho nn kinh t, gp phn
bnh n gi c th trng. Cc sn phm
quan trng ca nn kinh t vn thuc
danh mc qun l gi ca Nh nc.
(41)

- Hon chnh c ch i din ch s hu


vn nh nc ti cc DNNN v phn vn
nh nc ti cc doanh nghip khc.
III. HOT NG MUA BN N TI CC
DOANH NGHIP NH NC(41)
Ti cu trc doanh nghip thng qua hot
ng mua bn n l hot ng mi m
Vit Nam c Cng ty Mua bn n
v ti sn tn ng ca doanh nghip B Ti chnh (DATC) trin khai thc hin.
y l mt trong nhng hot ng chnh
ca Cng ty nhm gp phn vo vic lnh
mnh ha tnh hnh ti chnh ca cc doanh
nghip v thc y tin trnh sp xp li,
chuyn i s hu cc DNNN. Thng qua
hot ng ny, nhiu DNNN lm n thua l,
mt ht vn ch s hu nh nc, khng
iu kin c phn ha, c DATC
ti c cu, chuyn i thnh cc CTCP.
Vic nim yt c phiu l bc cui cng
ca qu trnh ti cu trc doanh nghip
thng qua hot ng mua bn n. Thng
qua vic nim yt c phiu ny, DATC to
iu kin cc nh u t t bn ngoi
c c hi u t vn v tham gia vo vic
qun l cc doanh nghip c DATC
ti cu trc thnh cng, t gip cho cc
DN ny pht trin bn vng. Nm 2010 l
nm th 7 DACT i vo hot ng trong
lnh vc ny. Tnh hnh hot ng ca cc
doanh nghip ti cu trc vi s tham gia
ca DACT c khi qut nh sau:

Ngun: Cng ty Mua bn n v ti sn tn ng ca doanh nghip - B Ti chnh (DATC)

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

- Ngun thu v c phn ho phi c


tp trung v cc tp on v cc TCT
(i vi nhng cng ty thnh vin) v
tp trung v Qu c phn ho ca Trung
ng (i vi vic c phn ho cc TCT)
u t cc d n quan trng c sinh
li ca nn kinh t.

- Tip tc hon thin ch k ton p


dng chung cho cc doanh nghip thuc
mi thnh phn kinh t; ban hnh cc
chun mc k ton theo chun mc Quc
t, ph hp vi iu kin ca Vit Nam;
ng thi tng cng c ch cng khai
ho thng tin ca cc doanh nghip.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

x l ti chnh i vi doanh nghip


c phn ho nh: c cu li n, mua li
n. Trng hp doanh nghip khng
iu kin c phn ho th cng quyt
cho ph sn hoc thc hin cc bin
php sp xp khc.

109

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

3.1 Hot ng ca cc doanh nghip


c DATC ti cu trc nm 2009 v 9
thng u nm 2010

- Tng doanh thu tnh n 30/9/2010 l


2.588.825 triu ng, t 95% k hoch
nm (2.723.901 triu ng).

Tnh n 31/12/2010, DATC c 34


doanh nghip c hnh thnh t hot
ng chuyn n thnh vn gp gn vi ti
c cu. Sau khi chuyn i thnh cng ty
c phn, tng vn iu l ca 34 doanh
nghip l 925.300 triu ng bnh qun t
27.156 triu ng mt doanh nghip, DATC
gp vn l 399.300 triu ng (43% vn
iu l) bng hnh thc chuyn n thnh
vn gp, trong :

- Tng li nhun sau thu 9 thng u


nm 2010 l 77.255 triu ng ( b tr
li l gia cc doanh nghip), trong
li nhun t 3 doanh nghip chim
81% tng li nhun (90.141 triu ng)
ca cc doanh nghip hot ng kinh
doanh c li.

- C 11 cng ty c phn c vn gp chi


phi (trn 51%): 253.500 triu ng
- C 19 cng ty c phn c vn gp t
20% n 50%: 129.800 triu ng
- C 4 cng ty c phn c vn gp di
20%: 16.000 triu ng.

110

Cc doanh nghip trn hot ng ch yu


trong cc lnh vc sn xut cng nghip
thc phm, ch bin thy sn, vt liu xy
dng, da giy, xy dng giao thng,... y
l nhng lnh vc s dng nhiu lao ng,
gi tr u t ln v kt qu kinh doanh chu
nhiu nh hng ca bin ng th trng
v bin ng nn kinh t. Do vy sau khi
chuyn n thnh vn gp gn vi hnh thnh
cng ty c phn th hot ng ti cu trc
doanh nghip vn phi tip tc nng cao
hiu qu hot ng ca doanh nghip.
Trn c s bo co ca 24/34 doanh nghip
ni trn, tnh n 30/9/2010 th c 14 doanh
nghip hot ng kinh doanh n nh v
c hiu qu v hon thnh qu trnh ti
c cu, 08 doanh nghip thua l, 01 doanh
nghip ha vn v 01 doanh nghip cha
hot ng. Kt qu c th l:

- Ring doanh thu ca cc doanh nghip


hot ng c li t 2.345.346 triu
ng, chim 90,6% tng doanh thu ca
24 doanh nghip ti c cu; tng li
nhun sau thu ca cc doanh nghip
ny t 90.141 triu ng v c 5/14
doanh nghip c li d kin chia c tc
nm 2010, trong c doanh nghip d
kin c tc 33%/nm. C doanh nghip
u gi thnh cng c phiu ngay
vo u thng 11/2010, thi im m
th trng chng khon hot ng kh
trm lng.
- Tnh n 30/9/2010 c 08 doanh nghip
dng mc gim l, cha c li vi
tng gi tr thua l -12.886 triu ng.
Trong : 04 doanh nghip ti c cu
trn 1 nm (nhng thi gian thc hin
ti cu trc cha c 2 nm v vn
ang trong qu trnh ti c cu, phc
hi sn xut kinh doanh) vn tip tc l;
03 doanh nghip thua l tip theo l cc
doanh nghip ti cu trc di 1 nm;
01 doanh nghip thua l cn li l doanh
nghip ti cu trc trong 6 thng u
nm 2010. Nhn chung so vi thi im
trc khi thc hin ti cu trc th kt
qu hot ng sn xut kinh doanh ca
cc doanh nghip thua l ny ti thi

im 30/9/2010 c thay i r rt so
vi thi im bt u ti c cu.

i vi cc DNNN ang thc hin ti cu


trc th giai on u sau khi chuyn i
thnh cng ty c phn, ngun vn lu ng
cn thiu v phn ln ti sn ca cc doanh
nghip ny ang c th chp, cm c
m bo ngha v tr n nn doanh nghip
khng tip cn c ngun vn vay ngn
hng. Chnh v vy vic cho vay hoc bo
lnh vay vn ca DACT giai on ny l
rt quan trng gp phn thc hin thnh

Cc doanh nghip c vn ca DATC u


hot ng di hnh thc cng ty c phn,
DATC c ch trng thc hin nim yt
ton b cc DN iu kin l cng ty i
chng ln giao dch trn s giao dch chng
khon H Ni (sn HNX v Upcom). Hin
DATC thc hin thoi vn thnh cng
ti hai doanh nghip vi tng gi tr chuyn
nhng l 47,4 t ng.
Ngoi ra, do DATC thng nm c phn
chi phi nn DATC d dng c iu kin
tham gia qun tr, iu hnh doanh nghip
gip doanh nghip pht trin hot ng
sn xut kinh doanh. Do , DATC ch thoi
vn khi doanh nghip ti cu trc hot ng
c hiu qu v c nim yt, ng k giao
dch trn S Giao dch chng khon H
Ni. So snh vi cc doanh nghip cng
ngnh ngh, cng h s P/E, EPS ang
nim yt trn S giao dch chng khon H
Ni th gi giao dch u gp 1,5-3 ln gi
tr s sch ca doanh nghip, nu DATC
thc hin thoi vn thng qua Sn chng
khon th hiu qu u t, li nhun mang
li cho DATC t chuyn nhng vn t
c s rt ln.
3.2. i vi cc phng n mua n
cha c cu
n thi im 30/9/2010, cn 22 phng
n mua n cha c cu xong, tng

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

Kt qu hot ng sn xut kinh doanh ca


cc doanh nghip hon thnh ti cu trc
trong 9 thng u nm 2010 th hin
c hng i ng n trong hot ng
mua bn n, chuyn n thnh vn gp gn
vi ti cu trc doanh nghip. Mc d b nh
hng ca tnh hnh suy gim ca nn kinh
t v thin tai, ha hon nhng cc doanh
nghip ny vn m bo k hoch sn xut
kinh doanh, duy tr tc tng trng v
kinh doanh c li. Hiu qu hot ng ca
cc doanh nghip ny gp phn quan
trng vo vic n nh chnh tr, x hi, pht
trin kinh t x hi trn a bn, ci thin
v gp phn m bo duy tr v to thm
vic lm cho ngi lao ng vi thu nhp
cao hn, m bo c cc quyn li ca
ngi lao ng trong qu trnh ti cu trc
v chuyn i s hu doanh nghip, gp
phn thc y qu trnh sp xp, c phn
ha doanh nghip nh nc.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

- Bn cnh cc kt qu v ti chnh cc
doanh nghip c ti cu trc vi s
tham gia ca DACT gii quyt vic lm
v thu nhp n nh cho hng ngn lao
ng trc tip v hng chc ngn lao ng
gin tip nh h nng dn trng nguyn
liu cung cp cho cc doanh nghip.

cng phng n ti cu trc doanh nghip,


gip doanh nghip c ngun vn s dng
vo vic bo dng, sa cha my mc
thit b, dy chuyn sn xut hoc mua
sm nguyn nhin vt liu v chi tr cc chi
ph lin quan trc tip n hot ng sn
xut, kinh doanh. Chnh kt qu hot ng
ca nhng doanh nghip ny to ngun
tr n cho DATC, m bo i sng ca
ngi lao ng ca cc doanh nghip.

111

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

112

mnh gi cc khon n ca 22 phng n


l 1.822.689 triu ng, tng vn mua n l
467.415 triu ng, tng s thu hi vn
ca 22 phng n l 203.377 triu ng, t
l thu hi vn l 43,5%.
R sot 22 phng n cha c cu xong
trc 30/9/2010, DATC nh gi:
- C 15 phng n, trong tp trung
ch yu l cc doanh nghip thuc b,
ngnh giao thng vn ti v cc doanh
nghip trc thuc hoc ng trn a bn
hai thnh ph: H Ni v H Ch Minh
c vng mc v xc nh gi tr doanh
nghip. Mc d cn kh khn vng
mc trong qu trnh c cu cc doanh
nghip ny, nhng c mt s phng
n v s cho hiu qu kinh t cao.
nh gi kh nng thu n bo ton vn
mua n i vi 15 doanh nghip ny l
kh thi.
- C 07 doanh nghip ang vng mc
v c ch v c gp kh khn trong sn
xut kinh doanh v tr n DATC. Nguyn
nhn ch yu lin quan n vng mc
trong xc nh li th v tr a l t
ai vo gi tr doanh nghip; khng t
c tha thun v gi mua bn n vi
ch n khc nn DATC chp thun
thu hi n thng qua th tc ph sn
doanh nghip; doanh nghip mt cn i
v ti chnh, thiu vn lu ng v vn
u t phc v sn xut kinh doanh;
Kh khn trong vic tm kim cc nh
u t chin lc gp vn vo doanh
nghip; Vic ngng sn xut lu ngy
dn n my mc thit b h hng, mt
th trng, kh khn khi phc li hot
ng sn xut.
y nhanh tin ti cu trc cho 22
doanh nghip trn, DATC ch ng v

tch cc lm vic vi cc b, ban ngnh,


vi chnh quyn a phng l c quan
ch qun hoc c lin quan n c ch
chnh sch chuyn i cc doanh nghip
nh nc khng cn vn ch s hu. Tuy
nhin, trong s 22 doanh nghip trn tp
trung ch yu l cc doanh nghip thuc B
Giao thng vn ti, thuc UBND TP H Ch
Minh, UBND TP H Ni. Vic ph duyt gi
tr doanh nghip v phng n c cu cho
cc doanh nghip ca B Giao thng vn
ti, UBND TP H Ch Minh v UBND TP H
Ni phi mt rt nhiu thi gian v c nhiu
vng mc cha c gii quyt, lm
nh hng n kt qu ca hot ng c
cu v thi gian thu hi vn mua n ca
DATC. Tuy vy, DATC khng nh s thu
hi n bo ton c s vn mua n ti
22 doanh nghip cha c cu.
Ngoi bin php mua n, thc hin chuyn
n thnh vn gp gn vi ti cu trc
doanh nghip th DATC ang bc u tip
cn hnh thc mua li doanh nghip hoc
mua li phn vn chi phi ca c ng nh
nc ti doanh nghip vi gi tng trng
thc hin cc bc ca qu trnh ti c
cu. Trc mt, DATC ang tp trung h
tr cc cng ty c phn c hnh thnh
t c phn ha doanh nghip nh nc
nhng sau chuyn i ang hot ng kinh
doanh km hiu qu, thua l, n nn ko
di... m nhim vai tr chi phi ca
c ng nh nc h tr phc hi v
pht trin doanh nghip. n nay, DATC
hon thnh vic nhn chuyn nhng theo
gi tng trng gi tr phn vn nh nc
ti 2 cng ty c phn, c th: Mua phn
vn nh nc ti Cng ty CP Xy dng
Giao thng thy li Kin Giang v Cng ty
CP giao thng Ninh Thun vi gi tng
trng l 1 triu ng kt hp vi vn gp

ca Cng ty Mua bn n mua n t ngn


hng x l tn ti ti chnh.

gii quyt trit cc tn ti, vng


mc v c ch chnh sch nh trn, nh

Cng ty C phn SADICO tng l mt DNNN ln ca tnh Cn Th. Tuy nhin, do


u t bng vn vay qu ln, nng lc qun l yu km trong thi gian di, Cng ty
n ti hn 214 t ng, l ly k 76 t, thc s lm vo tnh trng ph sn. Cng ty CP
Sadico l Cng ty u tin c DATC ti cu trc thnh cng thng qua hot ng mua
bn n. T lc chuyn i ti nay, Sadico lin tc lm n c li, li nhun nm sau cao
hn nm trc, sn lng khng ngng tng ln v em li nhiu li ch cho cc c
ng, cho x hi v ng gp cho ngn sch a phng. Ngy 22/12/2009, Cng ty C
phn SADICO Cn Th chnh thc nim yt c phiu ti S Giao dch Chng khon
H Ni.
Cng ty CP SXTM Hu Ngh Nng l mt cng ty cng c DACT tham gia ti
c cu. Mc d trong thng 6/2010, tr s Cng ty b ha hon, thit hi trn 12 t
ng lm nh hng trc tip n kt qu kinh doanh trong k nhng Cng ty vn thu
c li nhun sau thu 9 thng u nm 2010 l 1.045 triu ng. Ngy 05/11/2010,
DATC bn u gi thnh cng 2.355.827 c phn Cng ty ny vi gi u bnh qun
16.770 ng/c phiu, thu c 39,9 t ng.
Mc d ti cu trc cha c 1 nm nhng 9 thng u nm 2010 c 5/13 doanh
nghip c li v tng trng li nhun ngay sau khi c s tham gia gp vn, tham gia
qun tr iu hnh ca DATC, trong c: Cng ty CP Cu 14 t doanh thu 287.198
triu ng, li nhun 4.308 triu ng; Cng ty CP Xy dng 201 t doanh thu 11.300
triu ng, li nhun 1.350 triu ng; Cng ty Xy dng, Vt t v vn ti, t doanh
thu 32.528 triu ng, li nhun 1.109 triu ng...
Tnh n 30/9/2010 c 2 doanh nghip c hot ng u t ra ngoi doanh nghip vi
gi tr u t l 61,6 t ng, trong Cng ty CP Sadico Cn Th u t vo 5 doanh
nghip vi gi tr u t l 55,6 t ng v Cng ty CP ma ng Sn La u t vo
1 doanh nghip vi gi tr u t l 2,9 t ng. Cc doanh nghip ny ch yu u t
vo cc lnh vc thuc lnh vc hot ng sn xut kinh doanh hoc ngnh ph tr cho
hot ng kinh doanh chnh ca doanh nghip.

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

Hp 3.2 Kt qu ti cu trc qua mua bn n ti mt s cng ty nm 2010

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Mc d t nhng kt qu rt kh quan
song vic ti cu trc DNNN vi s tham
gia ca DACT khng phi khng gp nhng
kh khn nht nh. Ngoi cc nguyn nhn
khch quan nh bin ng ca nn kinh
t, th nh hng ca vng mc trong
c ch chnh sch cng tc ng khng

nh n hiu qu kinh doanh ca doanh


nghip. Chng hn nh iu l ca DATC
ang khng ch mc trn li sut khng
thp hn mc li sut cho vay tn dng u
t i vi cc khon n mua; hn ch
bo lnh, cho vay i vi cc doanh nghip
thiu vn, v.v

113

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

114

nc (B Ti chnh) cn sm ban hnh


iu l hot ng v Quy ch qun l ti
chnh ca DATC theo hng giao quyn t
ch, t chu trch nhim ca DATC trong
hot ng kinh doanh gp phn nng
cao hiu qu hot ng ca DATC v ca
cc doanh nghip c vn ca DATC.
IV. XU HNG MUA BN SP NHP
DOANH NGHIP NM 2010
Mua bn v sp nhp l mt trong nhng
hot ng ti cu trc quan trng ca cc
doanh nghip. Th trng M&A nm 2010
vn tip tc s tng trng v s lng v
gi tr ca cc loi hnh giao dch bt u
ph bin nm 2009 nh l doanh nghip
nc ngoi mua doanh nghip trong nc
v doanh nghip trong nc mua li doanh
nghip trong nc. V phn loi th trng
M&A theo ngnh, cc thng v M&A
vn s tp trung nhiu vo lnh vc cng
nghip v dch v ti chnh, vin thng, khai
khong. Theo bo co ca Cng ty kim
ton Pricewaterhouse Coopers, tng s
hp ng mua bn sp nhp ti VN trong 6
thng u nm 2010 t 172 vi gi tr 584
triu USD.
Nm 2010 l nm c nhiu k vng
v cc v M&A trong lnh vc dch v ti
chnh. Theo quy nh ca Ngn hng Nh
nc, n ht nm 2010 cc ngn hng
thng mi phi c vn iu l ti thiu
t 3.000 t ng, iu ny to sc p ln
cc t chc tn dng trong nc, thc y
mnh hot ng bn c phn tng vn iu
l, cho d con s 3.000 t ng vn cha
m bo nng lc cnh tranh ca
cc t chc ny trong bi cnh nn kinh t
hin nay v c bit sau nm 2011. Mt s
kch bn M&A ngn hng c a ra
nh sau:

- Cc ngn hng c quy m nh khng


sc ng vng trong cnh tranh,
t nguyn M&A theo k hoch kh thi
c duyt to thnh ngn hng ln,
hiu qu hn;
- Cc ngn hng c quy m nh khng
sc ng vng trong cnh tranh, buc
phi M&A theo ch nh ca c quan c
thm quyn to thnh ngn hng ln,
hiu qu hn;
- Cc ngn hng mt kh nng thanh ton,
khng th tn ti, c t chc ti chnh
lnh mnh ng thc hin M&A;
Tuy nhin trn thc t, hu nh khng c
thng v M&A no c din ra vi cc
ngn hng nh. Li thot bng M&A cho
cc ngn hng khng p ng yu cu vn
ti thiu nh trn khng c cc ngn
hng la chn. n 15/12/2010 vn cn c
khong 17 trn tng s hn 40 ngn hng
v cc t chc tn dng cha th hon
thnh mc tiu tng vn iu l theo Ngh
nh 141. c tnh, cc ngn hng ny cn
phi huy ng khong 10.000 t ng na
mi s vn ng quy nh. Trc sc
p ca thc t th trng, Chnh ph li
thi hn bt buc cc ngn hng thng
mi (NHTM) phi t mc vn iu l ti
thiu 3.000 t ng thm 1 nm, t ngy
31/12/2010 sang ngy 31/12/2011 nhm
gim bt p lc v thi gian tng vn cho
cc t chc tn dng (TCTD) cha th tng
ngay mc vn php nh.
Hot ng M&A tuy vy ni chung vn gp
mt s cn tr nht nh khin cho hot
ng ny c m rng chm hn d kin:
- Th nht, Vit Nam cha c khung
php l ring cho hot ng M&A. Hin
ti, c th tm thy nhiu quy nh cho

Hp 3.3 Mt s thng v mua bn sp nhp ln Vit Nam nm 2010

3. Nm 2010, tp on vin thng Viettel cho bit, s hng n vic tham gia mua li
hoc gp vn vo cc mng in thoi ti cc th trng cc nc chu , chu Phi
v M La-tinh bng quyt tm thc hin hai thng v ln l mua li 60% c phn
ca mng di ng Teletalk (Bangladesh) vi s vn khong 300 triu USD v mua
li 70% c phn ca Cng ty vin thng Teleco (Haiti) tr gi 59 triu USD.
4. Vietinbank (CTG) bn 10% vn iu l cho Cng ty Ti chnh Quc t (IFC) v 15%
cho Ngn hng Nova Scotia ca Canada.

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

2. Cng ty Sapporo cho bit s mua 65% c phn ca Kronenbourg VN (KVL), mt lin
doanh 50 - 50 gia Cty bia an Mch Carlsberg Brewery A/S v Tng Cty Thuc l
VN (Vinataba) vi gi 25,35 triu USD. Theo , Carlsberg s chuyn ton b 50%
v Vinataba 15% c phn KVL sang Sapporo. Sau khi tho thun kt thc, Vinataba
s nm 35% CP ca lin doanh. Sapporo d nh s i tn Kronenbourg VN thnh
Sapporo VN.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

1. Vinaconex nhng mt phn c phn ca Vinaconex ti Cty CP Xi mng Cm Ph,


n v ang s hu, qun l v vn hnh nh my xi mng Cm Ph ti Qung Ninh
v Trm nghin xi mng Cm Ph ti tnh B Ra - Vng Tu.

5. Cng ty c phn Thu sn Hng Vng (HVG) cho mua cng khai 3,75 triu c
phiu ca Cng ty c phn Xut nhp khu Thu sn An Giang (AGF).
6. Ngn hng Commonwealth of Australia (CBA) s mua 15% c phn v tr thnh nh
u t chin lc nc ngoi ti Ngn hng Quc t (VIB).
7. Tp on Cng ngh CMC cng mi cng b tr thnh c ng chin lc ca
Cng ty NetNam khi nm gi 43,8% c phn ca NetNam v l nh u t chin
lc duy nht ca cng ty ny.
8. Cng ty C phn Lilama H Ni v Tng cng ty Thp Vit Nam (VNSTEEL) va
t c tho thun v mua bn v sp nhp (M&A) vi gi tr ln ti 30 triu USD.
Vi thng v M&A ny, VNSTEEL s thng qua mt php nhn mi (Cng ty CP
Tn m VNSTEEL Thng Long) s hu 85% c phn chi phi i vi Nh my
Thp m km, m mu ca Lilama H Ni ti Khu Cng nghip Quang Minh (M
Linh, H Ni). Vi gi tr 579 t ng (gn 30 triu la M), giao dch ny l mt
trong nhng giao dch M&A tiu biu ca Vit Nam trong nm 2010.
9. Ngy 07/12/2010, CTCK Gia Quyn (EPS) thng bo pht hnh ring l thnh
cng ton b 12.864.600 c phn cho Cng ty TNHH Chng khon v u t Hn
Quc. Kt thc giao dch ny, Cng ty TNHH Chng khon v u t Hn Quc
s hu s lng c phn gn kch trn t l m Nh u t nc ngoi c php
nm gi, vi gn 49% c phn ca EPS.

115

Hp 3.3 Mt s thng v mua bn sp nhp ln Vit Nam nm 2010 (tip)


BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

10. Nm 2010, Th tng Chnh ph ng cho Cng ty Thng tin Vin thng in
lc (EVN Telecom) la chn i tc chin lc trong nc l Cng ty C phn FPT
v Cng ty FPT Telecom (cng ty con ca FPT), theo , hai cng ty m-con FPT
s cng nm gi hn 50% vn iu l ca EVN Telecom.
(Ngun: Bo ch)

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

hot ng M&A cc vn bn php lut


khc nhau nh trong Lut Doanh nghip
2005, Lut Cnh tranh 2004,... song mt
hnh lang php l ring cho hot ng
M&A vn cn thiu. iu ny hin ang
gy kh khn cho c c quan qun l,
cc DN cng nh cc t chc t vn
ti chnh.
- Hai l, ngi bn khng c ng c
khi nh gi thp v gi tr hin ti ca
doanh nghip cng thp.

116

- Ba l, cc iu kin thanh khon kh


cht ch nn khng to ra c t
ph trong hot ng M&A trn th trng
trong v ngoi nc nh cc chuyn
gia d bo sau khi suy thoi kinh t
ton cu.
- Bn l, ng trc hot ng M&A
phc tp v mi m, cc t chc tham
gia nh doanh nghip, t chc u t, t
chc t vn... bc l nhng hn ch.
Trong khi cc doanh nghip cn thiu
kinh nghim cng nh hiu bit v M&A
dn n nhng kh khn trong nh gi,
chun b h s,... (tin M&A), s ha
nhp, t chc qun tr,... (hu M&A), th
mc tham gia ca cc t chc t vn
mi ch mc xy dng h s, th
tc php l. Chc nng t vn trc v
sau M&A cn rt hn ch.

Vi nhng bc tin ng ghi nhn trong


giai on 2009 - 2010, v xu th doanh
nghip ni ngy cng ch ng trong
M&A cho thy cc doanh nghip trong
nc bt u c s quan tm, tch ly
kin thc v y mnh hot ng M&A
nhm tm kim ng lc, sc mnh tng
trng. D bo ca Cc Cnh tranh Vit
Nam l M&A ti Vit Nam s m rng 30-40%
hng nm trong nhng nm ti. Mt trong
nhng ng gp l vic c phn ho doanh
nghip nh nc t kt qu ca nhu cu
ngy cng tng v tinh gin cc hot ng
ci thin kh nng cnh tranh.
Tuy nhin iu m t doanh nghip bit
rng, ch c 25% thng v M&A trn th
gii t c mc ch, 60% c kt qu
khng r rng v 15% khng tt. V vy,
tuy M&A l con ng ngn nht tm
kim ng lc tng trng mi v ti cu
trc nhng khng phi l cch cc doanh
nghip Vit Nam phi thc hin bng
mi gi.
V. KT LUN
Trong c cu doanh nghip Vit Nam hin
nay, mc d t trng ca cc doanh nghip
ngoi nh nc chim trn 95% v ngy
cng tng v s lng, tuy nhin s ng
gp ca cc doanh nghip ny cha tng
xng vi s lng doanh nghip, ngoi tr

V pha doanh nghip nh nc (DNNN),


qu trnh sp xp i mi DNNN c
thc hin lin tc t nm 2001 n nay v
c y mnh hn t khi c Ngh quyt

i vi cc doanh nghip nh nc, mt


cch thc mi thc hin qu trnh sp
xp i mi l thng qua hot ng mua
bn n ca Cng ty Mua bn n v ti sn
tn ng ca doanh nghip - B Ti chnh
(DATC). Thng qua hot ng ny, nhiu
DNNN lm n thua l, mt ht vn ch s
hu nh nc, khng iu kin c phn
ha, c DATC ti c cu, chuyn i
thnh cc CTCP. Vic nim yt c phiu l
bc cui cng ca qu trnh ti cu trc
doanh nghip thng qua hot ng mua
bn n. Tnh n 31/12/2010, DATC c
34 doanh nghip c hnh thnh t hot
ng chuyn n thnh vn gp gn vi ti
c cu.
Hot ng mua bn v sp nhp doanh
nghip (M&A) nm 2010 din ra khng si
ng nh nm 2009, tuy nhin c s
khi sc vo cui nm. Trn thc t mi
trng php l ca Vit Nam vn cha
thc s thun li cho hot ng ny.
Nhn chung qu trnh ti cu trc ca
cc doanh nghip Vit Nam c nhng
chuyn bin nht nh, c bit l i vi
khu vc t nhn, khi m nhu cu ti cu
trc ca doanh nghip ch yu l nhu cu
t thn. i vi khu vc nh nc, yu
cu tch bit r chc nng qun l v chc
nng ch s hu i vi DNNN tr nn
cp thit hn bao gi ht. iu ny khng

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

Do tc ng ca cuc khng hong kinh


t ti chnh th gii, cc doanh nghip
ngoi quc doanh c xu hng chuyn
dch vo cc ngnh c i hi cao v cht
lng lao ng cao v lao ng nh Thng
tin Truyn thng, Dch v chuyn mn v
KHCN, Gio dc o to, Dch v hnh
chnh & h tr kinh doanh, Kinh doanh
bt ng sn, trong khi cc ngnh Ti
chnh bo him ngn hng, in kh, Khai
khong, Ch bin ch to, Lu tr v n
ung, Vn ti kho bi l cc lnh vc c tc
gia tng s lng thp hn c, ch yu
do nh hng ca giai on lm pht v
suy thoi kinh t nm 2008 - 2009. V dch
chuyn lao ng ngnh, c tc gia tng
trung bnh hng nm ln nht l cc ngnh
Thng tin Truyn thng, Gio dc o to,
Dch v chuyn mn v KHCN, Ti chnh
ngn hng, Kinh doanh bt ng sn. y
l nhng ngnh mi pht trin v chim t
trng khng ln trong c cu lao ng ca
cc doanh nghip khu vc t nhn.

TW 3 v Ngh quyt TW 9 (kha IX). K


hoch sp xp DNNN nm 2010 c
Chnh ph ph duyt i vi cc b, ngnh,
tp on, TCT 91 v cc a phng gm
1.117 DN, trong chuyn i thnh cng
ty TNHH 1 thnh vin 901 DN (chim gn
81%), c phn ha 148 DN (chim hn 13%),
cn li l cc hnh thc khc (hn 6%).

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

trong vn vic lm, cc doanh nghip


khu vc ny chim gn 60% s lng
lao ng. Quy m ca cc doanh nghip
ngoi nh nc, xt c v lao ng v
ngun vn, u rt nh b so vi hai loi
hnh doanh nghip cn li. Tuy nhin, cc
doanh nghip ngoi quc doanh ang c
s chuyn dch tch cc theo hng tng
trng v quy m v ti sn v c bit,
hiu qu kinh doanh ca cc doanh nghip
ny cao hn hn so vi cc doanh nghip
nh nc.

117

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN III
MT S XU HNG
TAI CU TRUC DOANH NGHIP

118

nh, mt khi nn kinh t vn ng theo quy


lut th trng th tt yu cc ch th kinh
t cng phi c vn hnh theo quy lut
th trng. Vai tr ca nh nc chnh l

ch to iu kin cho cc ch th ny kinh


doanh hiu qu v thc hin chc nng
ch o ca kinh t nh nc, m khng
i ngc vi quy lut ca th trng.

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

S HNH THANH VA PHAT TRIN


CAC TP OAN KINH T
VIT NAM

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV

119

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

120

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

1.1. V s hnh thnh cc tp on kinh


t Vit Nam
Khi nim tp on tr thnh mt khi
nim c s dng ti cc vn bn php
quy v trn thc t hnh thnh mt s
tp on(43). Nm 2010 l nm cc vn
lin quan n s pht trin ca cc tp
on kinh t c x hi quan tm c
bit. Hu ht cc tp on kinh t mi
c hnh thnh trong nhng nm gn y
vi nhng iu kin t nhin cha c
chn mui, nhng bn cnh li c nhng
tin nht nh nhm thc hin mc tiu
chnh sch pht trin kinh t ca t nc.
Do vy rt cn thit phi lm sng t nhn
thc y v thng nht v tp on kinh
t, vai tr v qu trnh hnh thnh, i vi
tp on kinh t nh nc (TKTNN) cng
nh tp on kinh t t nhn (TKTTN).
C hai hnh thc hnh thnh tp on c
bn. Cch th nht l mt cng ty thit lp
thm cc b phn hoc cng ty khc hot

ng th trng mi theo s ln mnh


dn ca cng ty; cch th hai l hnh thnh
thng qua vic mua bn, sp nhp vi cc
cng ty thnh lp v ang hot ng(44).
Tuy nhin, cc cch ny ch l kt qu ca
mt trong cc qu trnh sau:
- T qu trnh tch t v tp trung vn
(theo kt qu sn xut kinh doanh v
tng trng li nhun trong c ch th
trng, nh phn ln cc tp on
cc nc u M v mt s nc khc)
- Bt u t nhng cng ty tim nng
(hu ht l cc cng ty gia nh) c
chnh ph la chn, dnh u i c
bit, nhm thc hin chnh sch cng
nghip ca chnh ph (nh cc Cheabol
ca Hn Quc)
- T nhng tng cng ty nh nc ln
c thnh lp trong thi k hoch ha
tp trung, hoc sp nhp mt s cng ty
cng ngnh ngh kinh doanh hoc cc
ngnh ngh lin quan lin nhau hnh
thnh cc TKTNN (v d nh Trung
Quc, Vit Nam). Bn cnh cng

(42)

Vi s ng gp ca ThS. Phm Tun Anh - Ph V trng V i mi doanh nghip, Vn Phng Chnh


Ph v Lut s Nguyn Ngc Bch; Phm Vn Nh - chuyn gia kinh t, Nguyn c Hiu - Hi doanh
nghip tr Vit Nam; ThS. L Duy Bnh - Economica; ThS. Nguyn c Nht - Depocen.

(43)

Ngh nh s 101/2008/ND-CP v tp on kinh t nh nc. Lut Doanh nghip nm 2005 xc nh tp


on l mt hnh thc ca nhm cng ty.

(44)

Huyndai v Deawoo l hai trng hp in hnh Hn Quc hnh thnh tp on theo cch th hai.

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

I. S HNH THNH CC TP ON KINH


T VIT NAM(42)

121

ang hnh thnh cc TKTTN (theo


phng thc 1)
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

122

Nu xt trn phng din l thuyt, so vi


nhng nc c nn kinh t th trng pht
trin, mi trng kinh t - x hi hin nay
ca chng ta dng nh cha hi t tht
y nhng iu kin cc tp on
kinh t ra i mt cch t nhin. Phn II
ca Bo co ny ch ra rt r xu hng
tch t v tp trung vn nc ta, theo
tch t cao tp trung ch yu mt s
ngnh l: (1) Khai thc du th v kh
t t nhin; (2) Khai thc than cng v
than non; (3) Vin thng; (4) Sn xut v
phn phi in, kh t, nc nng, hi
nc. Nhng ngnh nh Bo him, ti bo
him v bo him x hi hay Bu chnh v
chuyn pht ch l nhng ngnh c tch
t cao tng i so vi cc ngnh khc
Vit Nam.
Thc t pht trin kinh t t nc trong
nhng nm qua xut hin mt s iu
kin, tin kh c bn v thun li c
th hnh thnh cc tp on kinh t, l:
Vit Nam c mt s lnh vc kinh t c iu
kin, c th mnh, c kh nng cnh tranh
v hi nhp kinh t quc t c hiu qu;
mt s ngnh t c trnh tch t,
tp trung nht nh, c tc tng trng
tng i nhanh, t c mt bc v
trnh phn cng, hp tc v lin kt kinh
t trong sn xut kinh doanh; gp phn
xy dng h thng c s h tng quan
trng cho nn kinh t quc dn.
(45)

Vit Nam ang y mnh cng nghip ha,


hin i ha, ch ng hi nhp ngy cng
su, rng vo kinh t quc t. nng cao
tc tng trng, bn cnh vic tch cc
m rng kinh t i ngoi th cn ch ng
to ra v pht huy nhng li th so snh
c th ch ng trong cnh tranh khi
hi nhp kinh t quc t, ng thi to ra
nhng bc t ph v kinh t, bt khi
nguy c tt hu so vi cc nc trong khu
vc v quc t. Vic hnh thnh nhng
tp on kinh t mnh trong mt s lnh
vc mi nhn ca nn kinh t l mt trong
nhng gii php thc hin yu cu pht
trin kinh t trn y.
Thc t Vit Nam tn ti 2 nhm tp
on kinh t, l cc tp on kinh t nh
nc v cc tp on kinh t t nhn. Hin
c 12 tp on kinh t nh nc v cha
c con s thng k chnh xc v s lng
tp on kinh t t nhn(45).
Tp on kinh t nh nc c mt s c
im ng ch sau:
- Tp on do Th tng Chnh ph ra
quyt nh thnh lp.
- Trong tp on kinh t nh nc c mt
doanh nghip c tn gi l tp on.
Doanh nghip ny hot ng di hnh
thc cng ty TNHH mt thnh vin theo
m hnh hi ng thnh vin. Doanh
nghip c tn l tp on ny l doanh
nghip 100% vn nh nc ng vai tr

12 tp on kinh t nh nc bao gm: Bu chnh - Vin thng (VNPT), Than - Khong sn (Vinacomin),
Du kh (Petro Vietnam), in lc (EVN), Cng nghip Tu thy (Vinashin), Dt May (Vinatex), Cao su
(VRG), Ti chnh - Bo him (Bo Vit); Vin thng qun i (Viettel); Ha cht Vit Nam (Vinachem); Pht
trin nh v th Vit Nam (HUD Holdings) v Tp on cng nghip xy dng. Cc tp on kinh t khu
vc t nhn nh tp on Ha Pht, Tp on FPT, Tp on Ph Thi, Tp on T&T, Tp on Kinh ;
Tp on Hong Anh Gia Lai; Tp on Vit , Tp on Housing; Tp on OCEAN, Tp on ng tm
v.v..

- Thnh vin trong tp on thng chia


thnh 2 loi: thnh vin l doanh nghip
m tp on c phn vn gp v thnh
vin lin kt. Thnh vin m tp on c
s hu vn thng chia thnh 3 loi
l doanh nghip m tp on s hu
100% vn, c s hu 50% v c s
hu < 50% vn. Khi nim thnh vin
lin kt trong nhiu trng hp cng
cha r rng. Cc doanh nghip thnh
vin ny thng hot ng di hnh
thc cng ty TNHH v cng ty c phn.
Ngoi ra, trong tp on cn c cc
thnh vin l n v s nghip.

Khc vi tp on kinh t nh nc, vic


thnh lp tp on kinh t t nhn khng
phi do mt c quan c thm quyn no
quyt nh; vic thnh lp tp on do
chnh cc doanh nghip t quyt nh. V
c im ny m nhiu quan im cho rng
mc d tp on kinh t t nhn tn ti
nhng cha tn ti mt cch chnh danh.

- Tp on thng hot ng trong mt


ngnh, lnh vc trng tm, th hin
thng qua tn gi ca tp on. V d,
tp on VNPT hot ng chnh trong
lnh vc bu chnh, vin thng. Trn
thc t, cc tp on c nhiu hot ng

Qu trnh hnh thnh v pht trin TKTTN


thng hnh thnh dn dn thng qua qu
trnh m rng v pht trin kinh doanh t
mt doanh nghip.
M hnh t chc v mi lin kt trong a s
TKTTN c nhiu im ging vi TKTNN.
Trong tp on c mt cng ty ng vai
tr l cng ty m. y l cng ty va thc
hin hot ng sn xut kinh doanh li va
ng vai tr l ngi s hu vn trong cc
cng ty thnh vin. Cng ty m ny thng

Hnh 4.1: Tp on Bu chnh Vin thng Vit Nam (VNPT)

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

kinh doanh khc ngoi ngnh ngh kinh


doanh chnh, c trong lnh vc ngn
hng, bo him,...
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

nh l Cng ty m, thc hin quyn ch


s hu phn vn nh nc trong cc
doanh nghip thnh vin.

123

Hnh 4.2: Cu trc Tp on FPT


i Hi ng c ng
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Ban kim sot

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

124

Hi ng qun tr

Ban Tng gim c

Cng ngh thng tin


V Vin thng

u t
FPT s hu
FPT s hu

Cng ty c phn Vin thng FPT


Cng ty c phn H thng thng tin FPT
Cng ty c phn phn mm FPT
Cng ty c phn thng mi FPT
i hc FPT
Cng ty c phn FPT Visky
Cng ty TNHH Dch v tin hc FPT

41,62%
95,00%
67,86%
95,00%
100,00%
84,71%
100,00%

Cng ty TNHH Pht trin


Khu cng ngh cao Ha Lc FPT
Cng ty TNHH Bt ng sn FPT
Cng ty c phn chng khon FPT
Ngn hng TMCP Tin Phong
Cng ty c phn qun l qu u t FPT

y thc qun l
Cng ty TNHH truyn thng v
gii tr FPT
Cng ty c phn qung co FPT

c t tn gi c cm t tp on.
Khc vi cng ty m trong tp on kinh
t nh nc, hnh thc t chc ca cng
ty m ca TKTTN ny c th hot ng
di hnh thc cng ty c phn hoc cng
ty TNHH hai thnh vin tr ln. Cc thnh
vin trong tp on c th l cc cng ty c
s hu vn ca cng ty m v cc cng ty
khc trn c s cc tha thun. Cc cng
ty thnh vin c th t chc di hnh thc
cng ty TNHH hoc cng ty c phn. Trong
tp on kinh t t nhn, mi quan h gia
cng ty m v gia cc cng ty thnh vin
ch yu da trn quan h s hu vn gia
cc cng ty.
Ngoi ra, thc t cho thy cng c TKTTN
c m hnh t chc khc vi tp on kinh
t nh nc v m hnh TKTTN ni trn.
im khc bit nht ca m hnh ny l
vic iu phi hot ng chung ca tp
on khng tp trung vo cng ty m. Tn
gi ca cng ty m khng c s dng cm
(46)

Lut s Nguyn Ngc Bch

100,00%
100,00%
25,00%
16,90%
33,00%

100,00%
60,00%

t tp on. Thay vo , trong m hnh


tp on ny thnh lp ra cc nh ch
trung gian iu phi, phi hp v h tr
cc hot ng gia cc thnh vin trong
tp on.
1.2. V ng lc tng trng ca cc tp
on v trnh qun tr kinh doanh
C th thy m hnh tp on kinh t ang
trong qu trnh hnh thnh v cha l m
hnh ph bin trong hot ng kinh doanh
nc ta. Tuy nhin s pht trin cc
TKT mi quc gia gn nh l mt tt
yu khch quan. Theo phn tch ca cc
chuyn gia(46) pht huy vai tr ca cc
TKT phc v mc tiu pht trin ca t
nc trc ht cn xem xt ng lc tng
trng ca c s vt cht v trnh qun
tr nng s tng trng y.
ng lc tng trng phi xut pht t
chnh doanh nghip v n bt ngun t hai
yu t kinh t nm bn trong mi doanh

TKT phi c mt s kt hp hu c
gia cc doanh nghip vi nhau, trn c
s nm vn ca nhau v mt php lut,
nhng v thc t li ph thuc rt nhiu
vo kh nng qun l v iu hnh ca
tng cng ty cng pht trin theo cng
nhp , cng mt tn s, vay n nhau
khi cn vn, ch khng phi cng ty yu
ngh doanh nghip mnh tr cp v b
l. S kt h p hu c buc mi cng ty
trong tp on c iu hnh theo Qun
tr khoa hc (QTKH). S d nh vy l v
QTKH gip tng cng ty kim sot c
chnh mnh, nh cng ty m kim sot
cht ch cc cng ty con v s hu hiu v
hiu qu trong kinh doanh. y l iu kin
ct li cho s tn ti thc s ca TKT.
Vn l ch QTKH manh nha t nhng
nm 1910 v hon thin vo cui nhng
nm 1970. n nay QTKH pht trin qua
4 trnh : bc 1 - tm gi l QTKH 1- gip
cc doanh nghip sn xut nhiu vi gi
thnh r. u nhng nm 1980, QTKH 1
nng ln bc hai m tc ng ca n l lm
cho sn phm gi nguyn cht lng d c
sn xut trong nhng thi gian khc nhau thng gi l ISO - hay QTKH 2. Tip n
u nhng nm 1990, QTKH tin ln QTKH 3,
m tc ng ca n l gip kim sot cc

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

Chnh da vo quy lut trn m khi Nh


nc Vit Nam ch trng hnh thnh
mt s t chc kinh t ln, vi mc tch
t, tp trung cao v vn, sc cnh tranh
trn th trng th gii tc l Nh nc
nhn thy sc mnh ca tp on. Khi
Chnh ph ra quyt nh thnh lp cc
TKTNN th c tp trung hng dc (v
d Tp on Du kh) hay hng ngang (v
d Tp on Pht trin Nh) v c s vt
cht. Tuy nhin v kh nng huy ng vn
th tt c cc doanh nghip trn u cha
hon tt giai on 1- Tch t, tp trung cao
v vn. Ni cch khc chnh sch th im

cc TKTNN ch yu xut pht t yu


cu hn l xut pht t sc mnh tch t
ca chnh cc doanh nghip v vn l
ch xut pht im ca vic t chc cc
TKTNN li bng gii php hnh chnh,
tc l cng tt c cc doanh nghip trong
ngnh y li thnh mt t chc. l s
kt hp c hc ch khng phi kt hp
hu c, trong khi ng ra phi theo tun t
tch ly ca doanh nghip ri pht trin dn
sau mi tp trung ha bng cch cc
doanh nghip cnh tranh ln nhau.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

nghip: nhu cu i vi sn phm gia tng


- vn phi di do. Hai yu t ny tc ng
ln nhau cho doanh nghip pht trin
thnh tp on. V yu t ti chnh doanh
nghip phi i theo ba giai on tng trng
c xc nh bng ngun vn huy ng.
giai on 1, doanh nghip huy ng t
vn t c, li khng chia v vay ngn hng.
giai on 2, vn c huy ng t vic
bn c phiu v sau nim yt trn th
trng chng khon. Sau khi nim yt chuyn sang giai on 3 - th doanh nghip
tr thnh tp on. giai on ny, mi
quan tm chnh ca doanh nghip l tin
huy ng t nhng ngun khc nhau phi
sinh li. V vy doanh nghip phi thay i
cng ngh v c kh nng sng to v cnh
tranh s khc lit v sn phm s bo ha.
Song song vi qu trnh trn, doanh nghip
phi xy dng c s vt cht giai on
1 bng vic phi kinh doanh hiu qu,
t tin ln giai on 2, c th mua
bn sp nhp doanh nghip khc m tp
trung theo chiu dc hay ngang. Hon tt
giai on 2 th doanh nghip s tr thnh
tp on. Tp on c tn ti hay khng th
ty thuc vo kh nng sng to lin tc
ca n.

125

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

126

hot ng ca nhiu cng ty trn mt din


rng - l ERP (Enterprise Resources
Planning - hoch nh ti nguyn doanh
nghip). Gn y khi nim qun tr da
trn nn tng kin thc (Knowledge Based
Management) cng c cp. Bn
cnh cn c thm mt quy ch thng
c gi l Corporate Governance (Qun
tr cng ty). Quy ch ny dng QTKH 1 lm
c s kim sot hi ng qun tr, bo
v c ng v nhng ngi khc c quyn
li lin quan vi cng ty.
Hin nay Vit Nam, khi ni v QTKH,
thc cht cp n trnh QTKH 2 hoc
QTKH 3, v dng nh t c doanh nghip
Vit Nam bit n QTKH 1. Trn thc t
khi DNNN pht trin thnh tng cng ty
vo nhng nm 90 v k c khi th im
tp on, th cc DN ny vn c qun
tr theo cch thun tin. Cch qun tr ny
thin v cm tnh nn mt mt khng
to iu kin cho doanh nghip m rng
c s vt cht do lnh o doanh nghp
khng c ngi tin cy c i m
trch nhiu c s kinh doanh, do vy cng
m rng th cng d tht thot ti sn. Mt
khc, nu kim sot c ti sn (nh
doanh nghip khu vc t nhn) v ngi
gim c c ton quyn quyt nh th li
khng gi c cn b, l cha k n
vic cc doanh nghip nh nc hu nh
khng ch ng c quy hoch pht trin
ngun nhn lc. Trn thc t, t nhng
nm gn y, nu doanh nghip no bit
v QTKH th l QTKH 2, ch khng phi
QTKH 1, trong khi QTKH 2 ch trng vo
cht lng ch khng vo sn xut hng
lot nh QTKH 1. Chnh v vy kh c th
(47)

i tt n u em QTKH 2 hay QTKH


3 vo p dng cho qun tr thun tin hin
tn ti trong cc thnh vin ca tp on v
mt ci thin v cm tnh, mt ci v l tnh.
Mt trong nhng nguyn nhn dn n cc
doanh nghip Vit Nam t bit n QTKH
1 m ch bit v QTKH2 l v t nhng
nm 1990 khi chng ta bt u chuyn i
nn kinh t, c bit quan tm n vic du
nhp qun tr khoa hc th cng l lc cc
nc phng Ty ang ph bin QTKH2
v QTKH 3. i vi cc nc phng ty,
QTKH 1 c qu, khng cn c dy
cho sinh vin ca h na.
Nh vy c th ni, trong qu trnh hnh
thnh tp on ca mnh, th TKTNN
c s tp trung hng dc hay ngang, nhng
trong tng doanh nghip cha c QTKH
1. Cn v kha cnh ti chnh th hu nh
cha c doanh nghip no chuyn sang
giai on 2. TKTTN, v quy m c s
vt cht th cha c s tp trung theo hng
dc hay ngang, trong tng doanh nghip
khng c QTKH 1, nu c th l QTKH 2
hay QTKH 3. V ti chnh th ang giai
on 2. trong c hai loi tp on, cc
doanh nghip u khng c QTKH 1 - vn
ct li cho sc khe ca mi tp on.
Khi tr thnh tp on m cng ty thnh
vin thiu sc khe th tp on y b suy
nhc c th, hay cn c gi l chn
p(47).
Phn tch qu trnh hnh thnh cc TKT
nh nu trn khng nhm mc tiu no
khc l a ra nhng gii php chnh
sch quan trng thc y s pht trin
ca cc TKT.

http://www.tinkinhte.com/kien-thuc/nghien-cuu-ly-luan/tap-doan-kinh-te-tu-nhan-lieu-co-chin-ep.nd5dt.70319.163318.html

1.3. Mt s vn php l ca tp on
kinh t

nc ta, tp on l mt khi nim theo


quy nh ca Lut doanh nghip c iu
chnh ch yu bi cc quy nh sau:
- Lut Doanh nghip s 60/2005/QH11

- Ngh nh s 101/2009/N-CP ngy


05/11/2009 ca Chnh ph th im
thnh lp, t chc, hot ng v qun l
tp on kinh t nh nc.
Nh vy c th ni Vit Nam hin nay,
cha c quy nh php l cho tt c cc
TKT thuc mi thnh phn kinh t m
mi ch c quy nh php l cho vic thc
hin th im i vi cc TKT nh nc.
Trong giai on t 2005 n 2009, cc
quy nh php l ny c ban hnh di
hnh thc Quyt nh Th tng Chnh ph
cho tng TKT, bao gm: Quyt nh ph
duyt n th im hnh thnh TKT,
quyt nh thnh lp Cng ty m ca TKT
(Cng ty m), quyt nh ph duyt iu l
t chc v hot ng, quyt nh b nhim
cc thnh vin HQT (sau ny l HTV khi
cc Cng ty m chuyn i thnh cng
ty TNHH mt thnh vin theo quy nh ca
Lut Doanh nghip) ca Cng ty m. Th
tng Chnh ph cng giao B Ti chnh
phi hp vi HQT cc TKT ban hnh
Quy ch qun l ti chnh ca Cng ty m.
Giai on t thng 11 nm 2009 n nay,
trn c s nghin cu, s kt, rt kinh
nghim t thc tin, khun kh php l cho

V c bn, trong c hai giai on, khun


kh php l cho t chc v hot ng ca
cc TKT u c xy dng cn c theo
cc quy nh ca php lut hin hnh. C
th l: Cng ty m ca cc TKT c t
chc di hnh thc cng ty nh nc,
hot ng theo quy nh ca Lut Doanh
nghip v cc vn bn hng dn thi hnh
(c bit trong vic u t; qun l nh
nc v thc hin cc quyn, ngha v ca
ch s hu nh nc i vi cng ty nh
nc; qun l ti chnh v qun l vn nh
nc u t vo doanh nghip khc; cng
tc t chc cn b); cc cng ty thnh vin
l doanh nghip t chc di hnh thc
cng ty trch nhim hu hn hoc cng ty
c phn, hot ng theo quy nh ca Lut
Doanh nghip; mi quan h gia cng ty
m v cc n v thnh vin thc hin theo
quy nh ca Ngh nh s 111/2007/NCP ngy 26 thng 6 nm 2007 v t chc,
qun l tng cng ty nh nc v chuyn
i tng cng ty nh nc, cng ty nh
nc c lp, cng ty m l cng ty nh
nc theo hnh thc cng ty m - cng ty
con hot ng theo Lut Doanh nghip v
cc quy nh php lut khc c lin quan.
Bn cnh , xt tnh cht c th i vi
lnh vc hot ng chnh ca mt s tp
on, Th tng Chnh ph cng cho php
th im 05 ni dung khc vi quy nh hin
hnh, c th nh sau:

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

- Ngh nh s 102/2010/N-CP ngy


01/10/2010 ca Chnh ph hng dn
thi hnh Lut doanh nghip

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

1.3.1. V khun kh php l hin hnh


i vi cc Tp on kinh t (TKT)

vic t chc v hot ng ca cc TKT


c ban hnh di hnh thc Ngh nh
ca Chnh ph (Ngh nh s 101/2009/
N-CP v th im thnh lp, t chc,
hot ng v qun l tp on kinh t nh
nc). Cc TKT thuc cc thnh phn
kinh t khc c th vn dng cc quy nh
c lin quan ca Ngh nh ny t chc
v hot ng.

127

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

128

- i vi tp on kinh t c ngnh ngh


kinh doanh chnh l khai thc ti nguyn
khong sn ln, quan trng th cng ty
m c giao thc hin chc nng ch
th qun l ti nguyn khong sn (ch
m) theo quyt nh ca Th tng Chnh
ph t chc cho cc doanh nghip
thnh vin khai thc ph hp quy hoch
v chin lc chung ca tp on.
- i vi tp on kinh t c Nh nc
giao t pht trin cy cng nghip
di ngy th cng ty m thng nht qun
l t trong tp on b tr cho cc
doanh nghip thnh vin sn xut theo
quy hoch s dng t c Chnh ph
ph duyt. Cng ty m chu s qun
l nh nc ca c quan qun l nh
nc v t ai v c ngha v bo m
quyn kinh doanh, khai thc, s dng
t ca cc doanh nghip thnh vin
trong tp on theo quy nh ca php
lut v t ai.
- Th im trong Hi ng qun tr ca
Cng ty m Tp on Du kh Vit Nam
c i din lnh o B Cng thng v
B Ti chnh.
- Cng ty m ca TKT v cc cng ty
con c thc hin phng thc cho
hng cnh tranh trong mua sm hng
ho m hng ho l u ra ca doanh
nghip ny nhng l u vo ca doanh
nghip khc trong tp on. Cng ty con
ca cng ty m c quyn tham gia u
thu thc hin cc d n thuc ngnh
ngh kinh doanh chnh ca cng ty m
v cc cng ty con khc trong tp on
kinh t.
- Thnh vin Hi ng qun tr/Hi ng
thnh vin, Tng gim c hng ch
(48)

iu 146 Lut doanh nghip

lng theo nm v tin thng


tng ng vi kt qu v hiu qu sn
xut, kinh doanh ca doanh nghip v
kt qun hot ng qun l iu hnh
ca c nhim k c b nhim; c
tm ng 70% tng s tin lng hng
nm, s 30% cn li ch c quyt
ton v chi tr sau khi kt thc nhim
k. Trng hp kt qu xp hng doanh
nghip v kt qu nh gi v qun l,
iu hnh ca Hi ng qun tr/Hi
ng thnh vin, Tng gim c khng
p ng c yu cu theo quy nh
th khng c quyt ton 30% s tin
lng nm v khng c hng ch
tin thng ca nm . Quy nh
ny nhm gn li ch kinh t vi trch
nhim v hiu qu qun l iu hnh
ca Hi ng qun tr/Hi ng thnh
vin, Tng gim c cc TKT.
Song song vi tin trnh thc hin th im
cc m hnh TKT nh nc l vn
xy dng cc m hnh cc tp on kinh
t t nhn - hin ang c Hi doanh
nghip tr Vit Nam trin khai nghin cu.
i vi TKTTN, quy nh iu chnh hin
nay l Lut doanh nghip v Ngh nh s
102/2010/N-CP. Theo quy nh ny th
TKTTN c a v php l v chu s rng
buc sau:
- Tp on c xc nh l mt hnh
thc c th ca nhm cng ty(48). Bn
cnh , nhm cng ty cn hnh thc
khc l cng ty m - con.
- Tp on c xc nh l nhm cng
ty c quy m ln; l t hp kinh doanh
c t hai cp doanh nghip tr ln di
hnh thc cng ty m - con.

- V a v php l: tp on khng c t
cch php nhn; cc cng ty trong tp
on c t cch php nhn c lp.

- Thnh lp, t chc hot ng ca cc


cng ty trong tp on, k c cng ty m
c th di hnh thc cng ty c phn,
cng ty TNHH, khng bao gm cng ty
hp danh, doanh nghip t nhn.

Hin nay, c 03 loi kin v s cn thit


phi ban hnh quy nh php lut ring
iu chnh t chc v hot ng i vi tp
on kinh t l:

- Ring i vi cng ty m trong tp on


c th s dng cm t tp on
cu thnh tn ca cng ty m. Tuy nhin,
iu ny khng bt buc m l do doanh
nghip t quyt nh.

(1) Khng cn phi ban hnh ring quy


nh php lut iu chnh v t chc
v hot ng i vi cc TKT. Lut
Doanh nghip v cc quy nh php
lut c lin quan hin hnh
iu chnh;

- Cng ty m c xc nh l cng ty:


(1) S hu trn 50% vn iu l hoc
tng s c phn ph thng pht hnh
ca cng ty ; (2) C quyn trc tip
hoc gin tip b nhim a s hoc tt
c thnh vin Hi ng qun tr, Gim
c hoc Tng gim c ca cng ty ;
(3) C quyn quyt nh vic sa i, b
sung iu l ca cng ty .
- Cng ty m trong tp on c cc ngha
v v trch nhim chu trch nhim bi
thng thit hi cho cng ty con trong
trng hp cng ty m can thip ngoi
thm quyn ca ch s hu, thnh vin
hoc c ng v buc cng ty con phi
thc hin hot ng kinh doanh tri vi
thng l kinh doanh bnh thng hoc
thc hin hot ng khng sinh li m
khng n b hp l trong nm ti chnh

(2) Cn thit phi ban hnh ring quy nh


php lut iu chnh v t chc v
hot ng i vi cc TKT thuc tt
c cc thnh phn kinh t v y l mt
hnh thc t chc lin kt doanh nghip
mi so vi cc hnh thc doanh nghip
c t trc n nay;
(3) Cn thit phi ban hnh ring quy nh
php lut iu chnh v t chc v
hot ng i vi cc TKT nhng ch
i vi cc TKT nh nc iu
chnh nhng vn lin quan n vic
thc hin cc quyn v ngha v ca
ch s hu Nh nc i vi phn vn
u t ti cc TKT; cn i vi vic t
chc v hot ng ca TKT thc hin
theo quy nh ca Lut Doanh nghip
v cc quy nh php lut c lin quan.

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

1.3.2. V vic ban hnh cc quy nh


php lut iu chnh v t chc v hot
ng ca cc tp on kinh t

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

- Lin kt gia cc cng ty trong tp on


c hnh thnh trn c s tp hp, lin
kt thng qua u t, gp vn, sp nhp,
mua li, t chc li hoc cc hnh thc
lin kt khc; gn b lu di vi nhau v
li ch kinh t, cng ngh, th trng v
cc dch v kinh doanh khc.

c lin quan, gy thit hi cho cng ty


con. Trng hp, s can thip em li
li ch cho cng ty con khc ca cng
mt cng ty m th cng ty con c
hng li phi lin i cng cng ty
m hon tr khon li c hng
cho cng ty con b thit hi.

129

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

130

Tuy nhin, khi xt k th c th nhn thy


hm ca cc xut trn ch yu lin
quan n cc vn nh: nh ngha, quy
m vn, khung php l; i vi TKTNN
cn c vn tch bch qun l nh nc
vi qun l ca ch s hu. Vn t ra
l liu vic hnh thnh mt khung php l
cho s pht trin ca TKT c thc s l
cn thit, trong khi c nhng vn trng
tm hn chnh l mt chnh sch nht
qun trong pht trin cc TKT, khng
phn bit thnh phn kinh t nhm tr gip
cc TKT ny, vt qua giai on suy
nhc ca c th v ln mnh, phc v
nh hng pht trin v chnh sch ti c
cu nn kinh t ca t nc.

tp khi doanh nghip chuyn t Tng cng


ty thnh TKTNN. Th nht, Tng cng ty
nh nc c c cu thm quyn ging nh
cng ty c phn, nhng do cch b nhim
cn b vn theo li c nn trong cc Tng
cng ty hay c s tranh chp gia Ch tch
hi ng qun tr v Tng gim c. y
l tranh chp pht sinh do cch b nhim
ngi ca c quan ch qun trong t cch
ch s hu; Th hai, DNNN thng c
u i v tn dng, v t ai, v tr n. Khi
cho doanh nghip cc c n , c quan
ch qun s dng quyn hnh ca mt c
quan nh nc, tc l chnh quyn ra lnh
cho nhiu c quan v n v khc ngoi
doanh nghip can thip.

i vi TKTNN, xt v mt c s vt
cht thc t th TKTNN c s tp
trung hng ngang v dc, cho d s tp
trung cha thc s mang tnh hu c.
c th nng cao c tnh hu c ny
phi chng chnh l vic phi p dng
phng thc qun tr kinh doanh ph
cng ty m kim sot c v nh hng
cho cc cng ty con. Do tnh cht s hu
ca TKTNN m s c mt s vn php
l c t ra nh sau: tch bch qun l
nh nc (QLNN) vi qun l ca ch s
hu (QLCSH); cng c kim sot; quy ch
o c.

Vy mun xa b s chng cho ni trn


th c quan ch qun phi phn bit t
cch ca mnh khi s dng quyn hnh
i vi mi doanh nghip: dng mnh lnh
hnh chnh ra lnh cho nhiu c quan khc
can thip, hay l ch s hu c biu
quyt ti mt ch.
Vi t cch l c quan qun l nh nc,
c quan ch qun phi i x vi DNNN
ging nh i vi doanh nghip thuc cc
thnh phn kinh t khc. y chnh l vic
to sn chi bnh ng m vn kin cc
i hi ng Cng sn Vit Nam nhiu
ln vch ra(49).

V Qun l Nh nc vi Qun l ch s
hu

Cng c kim sot

Tch bch Qun l nh nc v Qun l


ch s hu trong mt DNNN l mt yu cu
ht sc cp thit hin nay. S chng cho
ca hai quyn ny i vi TKTNN l do
vic s dng quyn hnh ca c quan ch
qun gy ra. c bit vn tr nn phc

L do khin cho c quan ch qun phi


dng QLNN h tr DNNN no l nhm
mc tiu cng c vai tr ch o ca nn
kinh t, nhng cng c th l do v cha
kim sot c DNNN mt cch cht ch
t gc QLCSH. V vy mun nng vai
tr QLCSH th phi c cng c kim sot,

(49)

Vn kin i hi ng ton quc ln th X

Thc hin quyn ca ch s hu

n nh quy ch o c cho ngi i


din ch s hu
Php lut gi ngi i din ch s hu l
i din theo y quyn. H c a v php
l r rng. o c ngh nghip phi c
p dng cho c nhn ny ch khng phi
cho tp on. V th dng nh s khng
nht thit phi ra mt quy nh ring v tp
on, nh ang lm th im. C quan ch
qun ch cn ban b mt bn quy nh v
o c ngh nghip cho ngi i din
theo y quyn ngi trong cc hi ng ca
cc cng ty thnh vin TKT. Cng c
th thng qua qun tr cng ty (Corporate
Governance) thit lp h thng cc quy
tc bo m cho doanh nghip c nh

Mt lut cho Tp on kinh t?


Lut Doanh nghip iu 119 v 120 t
ra nhng hn ch v rng buc dnh cho
cp qun l v iu hnh cng ty. Nh vy
mi cng ty trong tp on c quy nh.
Bn cnh mi tp on li c c ch
kim sot doanh nghip cng vi bn quy
tc o c, cho mt tp on pht
trin theo ng bn cht ca n.
i vi TKTTN, v mt php l, tng
cng ty thnh vin ca tp on c
Lut Doanh nghip tha nhn. Quan trng
l vai tr nh hng ca cng ty m i
vi cc cng ty con khi i din ca n
ngi trong hi ng ca cc cng ty con.
Nh t chnh bn thn ca mi TKT,
mi cng ty s vng mnh v c hng i.
Phng thc qun tr kinh doanh ph hp
cng s gip cc TKT t nhn gii quyt
vn ny.
Trong nm vn php l ca TKTNN
nu trn, th tr vn QLNN v QLCSH,
cc vn cn li u c th vn dng cho
TKTTN. C th tm thy nh ngha cho
TKT t Ngh nh 139/2007/N-CP, tuy
nhin vic c nh ngha hay khng, iu
ny cng thc s khng lin quan nhiu

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

Mt khi kim sot c hot ng ca


doanh nghip bng QTKH th QLCSH s
ch cn l vic ra quyt nh trong cc cng
ty con v thu c tc. V quyn biu quyt,
c quan ch qun c i din ca mnh
vo cc trung tm quyn lc ca doanh
nghip ngi i din ny biu quyt
theo t l vn m ch s hu nm. Vic
chn ai lm i din v vi s lng l bao
nhiu ngi c th cn c bn iu l ca
doanh nghip. C quan ch qun (c th
l mt y ban, mt B hay mt T chc
chuyn trch) ch cn chn ngi v xc
nh t l biu quyt ca h. Nh vy s
c mt hi ng thnh vin hay hi ng
qun tr. Vn cn li l ngi i din
quyt nh ng, chm lo li ch ca ni c
mnh lm i din. Ngi y phi c o
c ngh nghip.

hng iu hnh v c kim sot mt


cch c hiu qu, v quyn li ca c ng
v nhng ngi lin quan n cng ty.
Qun tr cng ty thit lp nhng chun mc
v hnh vi, o c ngh nghip ca cc
thnh vin HQT, Ban gim c (BG),
Ban kim sot (BKS) v cn b qun l ca
cc doanh nghip. Quy ch ny l mt h
thng cc cng c kim sot v cn bng
gia HQT, BG v cc nh u t nhm
to cho doanh nghip hot ng mt cch
hu hiu, n khp vi nhau mt cch l
tng, to nn nhng gi tr lu di.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

chnh l QTKH. V cng chnh v khng


c cng c kim sot nn khng phn tch
c gia QLNN v QLCSH, v thanh tra,
kim tra v thanh kim tra.

131

n vic n c lm h tr cho s pht trin


ca bn thn cc TKT.
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

132

1.4. Vai tr ca Nh nc i vi s
hnh thnh v pht trin cc TKT
C nhiu chnh sch ca nh nc c th
nh hng n hnh thnh v pht trin tp
on(50). Chnh sch pht trin TKT (k c
i vi khu vc Nh nc v t nhn) trong
mt s ngnh, lnh vc s thc y cc
pht trin tp on sang cc ngnh, lnh
vc mi. Thc t cho thy cc quy nh
v ngn hng, doanh nghip nh nc hay
c phn ha c tc ng rt ln n hnh
thnh v pht trin tp on. Ngoi ra,
chnh sch m ca v u t nc ngoi,
quy nh v cnh tranh cng c tc ng v
di hn n chin lc ca cc tp on.
Chnh ph c th c nhng tc ng r
rng n hnh thnh tp on thng qua
cc chng trnh ca Chnh ph cng nh
cc chnh sch c th. V khng ch Lut
Doanh nghip m cc o lut khc nhau
c nhng tc ng khc nhau v trc tip
n hnh thnh v pht trin tp on.
Vi cch tip cn vn nh trn, vai tr
ca nh nc trong vic pht trin cc tp

(50)

on kinh t Vit Nam s phi t trng


tm vo vic xy dng cc chng trnh
ca Chnh ph cng nh cc chnh sch
nhm hng s pht trin ca cc TKT
phc v chnh sch c cu ca Chnh ph
trong giai on hin nay. Vic phi c mt
chnh sch i vi cc TKTNN l iu
hin nhin. Nhng cn hn na l mt
chnh sch m bo cho s pht trin bnh
ng gia cc TKT. Tip theo l chnh
sch u tin pht trin, tp trung ngun lc
cho cc TKTNN c th mnh v trng yu
m TKTTN khng m ng c. V
cui cng, cng cn mt chnh sch dnh
cho pht trin cc TKT (khng phn bit
nh nc hay t nhn), h tr h c
th ng gp mnh m vo vic nng cao
thng hiu quc gia trong bi cnh ton
cu ha hin nay.
1.4.1. V chnh sch i vi cc
TKTNN
Vic th im pht trin cc TKTNN c
th coi l mt trong nhng chnh sch pht
trin tp on kinh t nc ta. Mc tiu
chnh sch l: Hnh thnh mt s tp on
kinh t mnh trn c s cc tng cng ty
nh nc, c s tham gia ca cc thnh

V d, Th Nh K, vic quyt nh u t vo mt lnh vc mi i khi khng xut pht t cc


thng tin v tim nng th trng m t yu cu hay hng dn ca c quan Chnh ph (Bugra
1994, 187). Hn Quc vo nm 1970, Chnh quyn Park c k hoch thc y pht trin ngnh
cng nghip nng v ho cht nn ku gi cc Chaebol lc lm u tu pht trin trong
lnh vc mi. Chnh ph chn Hyundai v Daewoo xy dng nh my nng lng; chn
Hyundai, Samsung v Daewoo ng tu (Chang 2003, 54). chu M La-tinh, vo nm 1990,
Chnh ph t nhn ho hng lot doanh nghip nh nc quy m ln v ch c th l cc tp
on hoc cng ty a quc gia c ngun lc ti chnh mua doanh nghip ny v Chnh ph
rt mong mun doanh nghip trong nc tham gia qu trnh ny (Manzetti 1999). Trng hp
khc i Loan th chnh sch u i thu nhng nm 1960 khuyn khch doanh nghip m
rng hot ng thng qua thnh lp nhiu doanh nghip mi v iu ny lm hnh thnh tp
on i Loan trong nhng thp nin tip theo. V nhng tp on hnh thnh mt phn t tc
ng ca chnh sch c nhng khc bit vi tp on hnh thnh t l do kinh t. L do kinh t
hnh thnh tp on ch yu m rng quy m kinh doanh v gim thiu ri ro.

Ngh nh 101/2009/N-CP tho g mt


s vn cho cc TKTNN bng mt chnh
sch pht trin tm php l cao hn, c
th nh: Xc nh a v php l v tn gi
ca TKT; V t chc thc hin quy nh
v kim sot vin i vi cc TKTNN; V
vic thc hin qun l nh nc v thc
hin cc quyn ca ch s hu nh nc
i vi cc TKT; V vic thc hin kinh
doanh a ngnh bo m cc TKTNN
tp trung vo thc hin cc nhim v kinh
doanh chnh c Nh nc giao; V
vic tham gia ca cc thnh phn kinh t
vo cc TKTNN; Vic cc TKT u t
thnh lp v kim sot mt s ngn hng,
sau s dng ngn hng ti tr cho

Sau mt nm trin khai, Ngh nh bc


l mt s im bt cp. Quan st ban
u cho thy, dng nh Ngh nh s
101/2009/N-CP can thip qu su vo
cc cng vic ca ni b tp on(52). C
rt nhiu im khng r rng c th dn
ti vic khng t c nhng mc tiu
mong mun, chng hn nh:
- Ngh nh vn cha tch bch c
chc nng kinh doanh v chc nng
chnh sch ca TKTNN, v iu ny
s lm cn tr hot ng kinh doanh
ng thi cng d dn n s khng
minh bch.
- Qun l nh nc i vi cc TKTNN
v thc cht khng khc nhiu so vi
Qun l nh nc i vi cc DNNN ni
chung. im khc bit chnh ch yu l
ch ngoi cc c quan nh nc i
din b ngnh th cn phi c kin ca
Th tng Chnh ph tham gia vo cc
quyt nh chnh.
- Cha r hm chnh sch ca nhng
iu khon ca Ngh nh lin quan n
cu trc ca TKTNN, mi quan h
gia cng ty m v cng ty con.
- C mt lot nhng vn lin quan n
qun tr TKTNN cha c cp
mt cch thu o, khi m cc chun
mc o c cng nhng cc nguyn
tc qun tr ca nhng ngi lnh o
TKTNN cha c quan tm; chng
hn nh: Thng tin v tnh hnh kinh
doanh v ti chnh ca TKTNN khng
c cc nh qun l iu hnh ca tp

(51)

Ngh quyt Trung ng 3, Trung ng 9 (kha IX).

(52)

Theo IL Chong Nam - Trng Qun l v Chnh sch cng (Hn Quc) - KDI.

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

Chnh sch pht trin TKTNN Vit Nam


nh vy thc hin trc ht mi ch dng
th im. Cc TKTNN c thnh lp bi
cc quyt nh ca Th tng Chnh ph,
ch yu trong 4 nm gn y v hu ht
u trong qu trnh va hc, va lm.
Tuy nhin, vic th im cng mt lc c
12 TKTNN, v cng chung mt c ch,
c th dn n nguy c th nghim v sai
lm s cng din ra nhiu tp on. V
iu ng tic xy ra vi chnh Vinashin
- mt TKTNN khng l, mt bi hc t
gi (Xem hp 4.2: Ti cu trc Vinashin).

cc k hoch m rng ca mnh; V vic


u t ngc trong TKT.
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

phn kinh t, kinh doanh a ngnh, trong


c ngnh kinh doanh chnh, chuyn mn
ha cao v gia vai tr chi phi ln trong
nn kinh t quc dn, c quy m rt ln v
vn, hot ng c trong v ngoi nc, c
trnh cng ngh cao v qun l hin i,
c s gn kt trc tip, cht ch gia khoa
hc cng ngh, o to, nghin cu trin
khai vi sn xut kinh doanh(51).

133

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

on v cc quan chc chnh ph c


trch nhim bo co kp thi v chnh
xc ti ngi c thm quyn cao nht;
hoc ngi c thm quyn cao nht
trong vic ra quyt nh khng nhn
c s tr gip cn thit ca nhm
chuyn gia c kh nng, trnh , u
i phn tch thng tin v TKTNN
cng nh nhng thay i lin tc trong
ngnh kinh t , a ra cc la
chn chnh sch khc nhau v xc nh
c tc ng ca mi la chn chnh
sch, t chn chnh sch ti u v
cui cng l ra quyt nh mt cch kp
thi.

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

134

- Ngh nh s 101/2009/N-CP t vn
v n ca cc TKTNN vo tnh
trng ri, hay ni cch khc i n
khi c s c xy ra th mi bt n lnh
o cc TKTNN. iu ny c th dn
n vic mt cn i thng tin v tnh
hnh ti chnh gia tp on v cc c
quan qun l.
- Chnh sch hin ti c th s kh thnh
cng trong vic trao quyn lc cho ng
ngi c nng lc v a ra u i ph
hp cho h, th hin nhng im nh:
(i) Liu cc quyt nh quan trng c
c ban hnh bi nhng doanh nhn
c chuyn mn trong qun l doanh
nghip thng mi hoc trong cc ngnh
cng nghip lin quan? (ii) Liu cc u
i c ln nh qun l TKTNN
sn sng chia s thng tin quan trng
vi ngi ra quyt nh hng u trong
chnh ph? (iii) Liu h c ng lc
(53)

c nhng hnh ng dn n ti a ha
di hn gi tr TKTNN(53)? (iv) Ai c
b nhim lm Gim c iu hnh,
thnh vin HQT, Ch tch, i din
ca nh nc? Liu h c quyn a
ra cc quyt nh quan trng mt cch
kp thi hay khng? (v) Quan chc cc
b ngnh v c quan chnh ph khc,
nhng ngi c nhiu kinh nghim trong
vic kinh doanh s tham gia vo vic ra
cc quyt nh quan trng cho TKTNN
nh th no?
- Cc vn nh gi hiu qu hot ng
ca TKTNN cng cha c xem xt.
Hu nh t c s so snh hiu qu hot
ng v mc pht trin ca tp on
vi cc tiu ch hot ng ca cc doanh
nghip cng ngnh ca cc nc trong
khu vc v trn th gii.
Chnh sch cng l tng th cc quan
im, t tng, cc gii php v cng c
ca Nh nc nhm gii quyt cc vn
chnh sch, thc hin nhng mc tiu
nht nh theo nh hng mc tiu tng
th ca x hi. Nu nh, Ngh nh s
101/2009/N-CP cha pht huy c vai
tr ca n trong vic gip Chnh ph Vit
Nam t c mc tiu trong chnh sch
pht trin cc TKTNN th phi chng
n lc phi xem xt, xc nh li cc vn
chnh sch, t a ra cc gii php
ph hp, trong c vn v ngun gc,
bn cht v chn mui v ng c tng
trng ca bn thn cc TKTNN. Do vic
hnh thnh cc TKTNN nc ta c
thc hin bng quyt nh hnh chnh, tc

Cn lu rng t duy nhim k tn ti khng ch i vi cc nh qun l cao cp (CEO) cc TKTNN


m c cc TKTTN c nim yt hoc IPO, v ngay c cc nc c nn kinh t th trng. Cc
doanh nghip/tp on kinh t c truyn thng kinh doanh gn vi gia nh s c khuynh hng cha truyn
con ni nn lun quan tm n gi tr lu di ca doanh nghip.

Mt c im ca TKT l a s hu. Cc
TKT nh nc Vit Nam c th im
thnh lp trong thi gian qua hu ht u
hot ng trong nhng lnh vc then cht,
bo m cc cn i ln ca nn kinh t,
do Nh nc nm gi 100% vn iu
l ca cng ty m. Hin ti, cc TKTNN
u m rng u t vi s tham gia rng
ri ca cc thnh phn kinh t di cc
hnh thc c phn ho a s cc cng ty
con trong tp on v cng ty m ca cc
tp on tham gia u t, gp vn vi cc
thnh phn kinh t khc hnh thnh thm
nhiu cng ty thnh vin thng qua
pht trin kinh doanh a ngnh, ng thi
thu ht thm vn t cc thnh phn kinh t
khc cho u t, pht trin, i mi qun
tr doanh nghip.
Trn thc t, nhng quy nh ti Ngh nh
s 101/2009/N-CP vn cha gii ta
c cc vn lin quan n quyn li
php l ca nhng doanh nghip lin kt vi
TKTNN ni chung v nhng u i thu
ht h n vi TKTNN, c th nh: Liu
c th c doanh nghip no t nguyn
lin kt chnh n vi TKTNN bng cch

Kinh nghim ca Hn Quc cho thy, chnh


sch u i ca Nh nc trong vic pht
trin cc TKTTN - cc Chaebols - gip
chuyn i nn kinh t Hn Quc trong thi
k cng nghip ha, hin i ha, hng
v xut khu. Nh s tr gip ny, cng
vi li th v nhn lc, cc Chaebols
c chin lc tip cn cng ngh mi mt
cch c hiu qu. Cc Chaebols b chnh
ph nh hng hot ng theo cc mc
tiu quc gia, nhng chng khng b
rng buc bi mc tiu x hi khc ngoi
kinh doanh nh to vic lm, chng tht
nghip. Mc d vy nhng bi hc t s
tht bi ca Cheabol Hn Quc vn cn
nguyn gi tr i vi vic xy dng chnh

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

1.4.2. V chnh sch i vi cc TKTTN

k mt tha thun lin kt (Th tc, tiu


chun, tin l nh th no?); Gi s cng
ty m c ngha v lm u mi thc hin
vic kt np mt doanh nghip khc vo
tp on th cng ty m c u i g?
Mt khi khng c lin kt bng quyn
s hu th vic kim sot cng s khng
th da trn quyn s hu, cn nu kim
sot theo hp ng th li khng r cc ni
dung hp ng l g? l cng cn cha
r rng v vic iu g xc nh mt doanh
nghip ny tr thnh mt cng ty trc thuc
ca cng ty m ca mt TKTNN. Ni mt
cch khc, c hi cho cc thnh phn
kinh t khc tham gia vo TKTNN vn rt
him hoi. Hin ti mt chnh sch dnh cho
cc TKTTN thun ty vn cn ang l vn
c nghin cu v tho lun. Vic c
mt chnh sch dnh cho cc tp on ca
khu vc t nhn s gp phn quan trng
vo vic pht huy ni lc, sc mnh tp
trung ca nn kinh t Vit Nam. N cng
gip cho cc TKTTN nh hng pht
trin ca mnh theo chnh sch u tin pht
trin ca nh nc Vit Nam.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

s dng quyn lc nh nc thnh lp


tp on, t cc cng ty thnh vin khng
mang ng c t thn, li vn l con
ca nn kinh t tp trung, sinh ra khng
nhm mc ch li nhun, m thc hin
k hoch nh nc, nay chuyn sang cho
tp on, nn cc chnh sch nh nc tc
ng vo s pht trin ca TKTNN phi
hng ti vic cho TKTNN tr thnh
mt thc th hu c, t thn pht trin mt
cch tun t. Chnh sch nh nc l
y nhanh qu trnh pht trin nhng tun
t ny.

135

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

136

sch cho cc TKT Vit Nam ni chung


v TKTTN ni ring (nu c). Trc ht
l do chnh sch u i ko di qu lu
v do bn thn c cu t chc qun l ca
chnh cc Chaebols. T tht bi ca cc
TKTTN Hn Quc c th nhn xt rng
kt qu kinh doanh km ca mt doanh
nghip nh nc khng phi trc ht v
trn ht l do doanh nghip thuc s
hu nh nc, m do ng ch nh nc
khng thu c ngi qun l v iu
hnh kinh doanh gii, li khng c c ch
gim st v nh gi kt qu mt cch
thng xuyn v c hiu qu(54).
II. XU HNG TI CU TRC CC TP
ON KINH T NH NC NM 2010
y mnh ci cch doanh nghip nh
nc, trong ti cu trc cc tp on
kinh t nh nc l tt yu khch quan, l
mt trong nhng ni dung ca ti cu trc
nn kinh v c coi l mt yu t quan
trng gp phn hon thin th ch kinh t
th trng nh hng x hi ch ngha
Vit Nam trong giai on hin nay. Khuynh
hng ch o ti cu trc cc tp on
kinh t nh nc trong nm 2010 l:
- Tp trung vo lnh vc kinh doanh chnh,
trnh cnh tranh ni b, bo m p
ng yu cu pht trin m hnh tp on
ph hp vi chin lc pht trin kinh
t - x hi t nc.
- y mnh c phn ha DNNN, gim
vn nh nc ti cc doanh nghip
khng cn Nh nc nm gi, nng cao
cht lng hot ng ca cc cng ty
c phn iu kin nim yt trn
sn khu vc v quc t; tng cng gp
(54)

vn, lin doanh, lin kt vi i tc trong


v ngoi nc tp trung, tch t vn,
nng cao tnh cnh tranh. Tng cng
sp xp, i mi nh sp nhp, thnh
lp cc tng cng ty chuyn ngnh...
- Chun b mi mt tin hnh c phn
ha cng ty m - tp on nhm a
dng ha s hu nhng m bo vai
tr then cht trong nn kinh t.
- Cu trc li danh mc u t theo hng
tp trung ngun lc m bo tin ,
cht lng cc d n u t trng im
i vo vn hnh; d n u t khai thc
ti nguyn nc ngoi nhm m bo
an ninh nng lng quc gia; d n c
hiu qu kinh t cao, ng thi, gin tin
nhng d n cha cn thit; rt vn
nhng d n hiu qu kinh t khng cao.
Tng cng tin hnh mua bn doanh
nghip nc ngoi hot ng trong lnh
vc ti nguyn khong sn nu hiu qu
kinh t. Thc hin vic u t gin tip
nhm c cu li danh mc u t, nht
l trong lnh vc ti chnh.
- Tng vn iu l ca tp on trn c
s nh gi li gi tr ti sn theo th
trng v Nh nc u t thm c
quy m ln, t to v th trong khu
vc v khc phc tnh trng s dng c
bn vn vay trong u t thi gian qua.
- Cu trc ngun nhn lc i i vi thc
hin qun tr doanh nghip tng bc
hin i, nht l chun mc k ton
thng k, hoch ton kt qu sn xut
kinh doanh, d phng ri ro.
- Thc hin vai tr dn dt cc thnh phn
kinh t pht trin theo c ch th trng,

Xem TS. V Tun Anh. T Chaebol Hn Quc, suy ngh v mt s bi hc pht trin v ti cu trc i vi
Tp on kinh t Vit Nam. Tp ch Cng sn. S 815, thng 9 nm 2010.

i u chuyn dch c cu kinh t theo


hng tng t trng cng nghip, dch
v vng kh khn.

Hin ti ang c rt nhiu vn lin quan


n kim sot cc hot ng cc DNNN,

Hp 4.1. Nghin cu tnh hung ti cu trc ca VNPT(56)


Thng 6/2006, Tp on Bu chnh Vin thng Vit Nam (VNPT) ra i thay th cho m
hnh Tng cng ty c theo Quyt nh s 06/2006 Q-TTg ca Th tng Chnh ph,
thc hin chin lc pht trin theo m hnh tp on kinh t ch lc ca Vit Nam, kinh
doanh a ngnh ngh, a lnh vc, a s hu, trong Bu chnh - Vin thng - CNTT
l nng ct. Ngy 24/6/2010, Cng ty m - Tp on Bu chnh Vin thng Vit Nam
chuyn i hot ng sang m hnh Cng ty trch nhim Hu hn mt thnh vin do
nh nc lm ch s hu theo Quyt nh s 955/Q-TTg ca Th tng Chnh ph.
Giai on 2006-2010 VNPT u t xy dng c bn v hin i ha mng li, c
th l nm 2006 u t 9,785 nghn t ng, nm 2007 - 17,525 nghn t ng, nm
2008-15 nghn t ng, nm 2009- 21,5 nghn t ng. Mc tiu hot ng ca VNPT l
tr thnh mt trong 10 nh khai thc vin thng ln nht chu t doanh thu khong
14-15 t USD vo nm 2015 v khong 28-30 t USD vo nm 2020.
T ch l mt doanh nghip c v tr c quyn, nay trc sc p cnh tranh ngy cng
nng bng vi cc doanh nghip trong v ngoi nc, VNPT buc phi thay i chnh
mnh bng ti cu trc doanh nghip.

(55)
(56)

Nghin cu tnh hung do cng ty DEPOCEN thc hin.


Kt qu iu tra ti 390 doanh nghip v qun tr doanh nghip Nh nc (DNNN), gim st tp on kinh
t Nh nc, trong khun kh d n i mi qun tr DNNN v gim st tp on kinh t Nh nc theo
cam kt gia nhp T chc Thng mi Th gii v thng l kinh t th trng.

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

- Khc phc trit tnh trng t chc sn


xut khp kn trong cc tp on, bo
m bo co ti chnh hp nht minh
bch nht.

Khong trng ca s minh bch trong


doanh nghip Nh nc bc l r khi
Vin Nghin cu qun l kinh t Trung ng
cng b kt qu iu tra v qun tr doanh
nghip trong doanh nghip Nh nc vo
thng 11/2010(55). Nhiu n v DNNN hon
ton khng cng b cng tin vi bt k hnh
thc no, c bit l thng tin m php lut
buc phi cng b cho cng tc gim st.
C th thy iu ny qua cc t l nh

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

- Tng tp on ban hnh h thng qun


tr m bo tnh hiu qu, cng bng,
minh bch, trch nhim gii trnh v chu
trch nhim php lut; l h thng cc
vn bn ni b thuc phm vi thit ch
tp on (gm c cng ty m v cc
cng ty con).

vn minh bch ha thng tin v vn


xc nh lnh vc kinh doanh ch o cng
nh nhim v cng ch ca cc doanh
nghip ny. y cng chnh l vn khin
cho vic phn tch xu hng ti cu trc ti
cc TKTNN gp kh khn, khng c con
s minh chng c th.

137

Hp 4.1. Nghin cu tnh hung ti cu trc ca VNPT (tip)


BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

138

Chin lc ti cu trc
Vi mc tiu tp trung vo ngnh ngh ch cht l bu chnh - vin thng, doanh nghip
ch u t 4%, tc khong 2600 t VN ra ngoi lnh vc chnh, trong khi t l ny c
nh nc cho php l 30%. Trong c 2,7% vn l u t cho cc DN hot ng trong
lnh vc cng ngh thng tin; cn 1,3% u t cc lnh vc khng lin quan. Chng hn
nh, ban u VNPT chim 19,9% vn c phn trong Ngn hng Hng Hi, tuy nhin
sau khi Ngn hng ny tng vn iu l, VNPT khng tng vn c phn m ch duy tr
s vn nh ban u. T l u t vo lnh vc bt ng sn tn dng qu t c
quy m v v tr p, thun tin cn nhn ri, ch chim 0,2% trn tng vn u t ca
DN. Hu ht cc hot ng u t ti chnh ca DN u c cn b qun l vn, nm th
phn ch cht, c quyn tham gia ng c vo ban kim sot. Doanh nghip ch yu
thc hin hot ng u t ti chnh trc tip vi t l vn hp l c th tham gia hi
ng qun tr.
a dng ha cc sn phm dch v, c bit l cc sn phm dch v vin thng l
hng i chin lc ca VNPT trong qu trnh ti cu trc. Xu hng chung hin nay
l vin thng- thng tin - cc dch v gi tr gia tng kt hp vi nhau trn nn tin ch
c sn. Chng hn nh: pht trin dch v MyTV s dng tch hp trn ng truyn
Internet sn c. VNPT tip tc pht trin dch v c nh v coi y l dch v c bn
khng th thiu trong lnh vc vin thng do tnh nng u vit, gi thnh r, m bo
tnh n nh ca thng tin lin lc quc gia. Trong tng lai th VNPT s tip tc pht
trin dch v ny vi d n cp quang ha ng truyn n a ch khch hng
khch hng c th s dng a dch v trn cp quang c nh.
Vi chin lc a dng ha a l VNPT phn u t nay n nm 2015, mc tiu c
cu doanh thu ca VNPT ti th trng nc ngoi chim 20%, gp bn ln t l 5%
hin nay. Hot ng xut khu ca VNPT ch yu l xut khu dch v qua bin gii
cc dch v gi tr gia tng nh dch v th 1718 hay sn phm in thoi tch hp mng
VNPT. Tp on ang s hu 8 doanh nghip c lin doanh vi nc ngoi sn xut
cc sn phm cng nghip phc v bu chnh vin thng, c xut khu sang mt s
nc ang pht trin trong khu vc nh Lo, Mi-an-ma. Tuy nhin cc lin doanh ny
ang cui giai on cui, my mc cng ngh lc hu, cht lng sn phm khng
cao. Tp on VNPT ang trnh n ti cu trc cc doanh nghip trn, thnh lp
cng ty C phn Cng ngh Cng nghip Bu chnh Vin thng vi quy m tng i
ln, sn xut sn phm thit b phc v BCVT Vit Nam v lin kt vi mt s hng khc
xut khu sn phm ra nc ngoi.
Trong qu trnh ti c cu, cng nh nhiu tp on khc VNPT ang gp nhng kh
khn v khun kh php l iu chnh hot ng ca doanh nghip do m hnh TKTNN

Hp 4.1. Nghin cu tnh hung ti cu trc ca VNPT (tip)

ch c 27% doanh nghip l c cng b


thng tin v mua bn c phn trong cng
ty, 28% doanh nghip c cng b v cc
giao dch hp ng, 35% doanh nghip
cng b th lao cho thnh vin HQT, 42%
doanh nghip cng b thng cho thnh
vin HQT v chnh sch ri ro cng ch c
26% DN cng b.
Cng c gim st ca ch s hu nh nc
hu ht l da vo bo co. Trong khi, vic
bo co y li rt hn ch, cha k tnh
trung thc ca bo co. Do , vic gim
st ni b gn nh khng hiu qu m ch
trng ch vo gim st bn ngoi.
C rt t doanh nghip cho bit ch s hu
nh nc thc hin gim st cc ni
dung quan trng. V d nh ch c 28,9%
ch s hu Nh nc gim st vic thnh
lp cc cng ty con chu, 21,1% c gim

st tnh hnh u t vo ti chnh, ngn


hng bt ng sn, chng khon, 28,9%
c gim st v tnh trng cnh tranh khng
lnh mnh. 31,6% c gim st vic kinh
doanh ngnh ngoi v cc ri ro.
Mt nguyn nhn khc l cc TKTNN
c hot ng rt a dng, khng phi ch
c kinh t l ch yu, cn c mc tiu chnh
tr x hi, lm nhim v cng ch. Do ,
mt khi cha r mc tiu giao cho Tp
on kinh t Nh nc th nhng tiu ch
gim st cng cha r, cha y .
Kt qu ca vic gim st, hiu qu Tp
on kinh t Nh nc s ln ln vi gim
st thc hin mc tiu x hi. Ngay c vic
tch bch gia chc nng qun l nh
nc cng nh chc nng ch s hu
cc TKTNN cng vn l m. C ti 21%
DN cho bit ch s hu nh nc hnh x
ging c quan hnh chnh hn l mt nh

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

VNPT lin tc ng trong top 5 doanh nghip ln nht Vit Nam do Cng ty C phn
Bo co nh gi Vit Nam (Vietnam report) cng b bng xp hng VNR500.
Doanh thu hin nay ca tp on l 105 nghn t ng ng th hai sau Tp on du
kh v t l np vo ngn sch nh nc ng th ba sau hai Tp on Du kh Vit
Nam v Tp on in lc Vit Nam. VNPT hin gi v tr s mt trong ngnh kinh
doanh chnh ca mnh l bu chnh vin thng, duy tr v tr dn u trong lnh vc vin
thng c nh chim 93% c s h tng ca mng in thoi c nh, gn 60% h tng
mng di ng quc gia, 75% th phn Internet, 100% s x c in thoi ca VNPT.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

mi ch ang giai on th im. Hin nay Tp on VNPT cng lc chu s gim st


v qun l ca: Chnh ph, Th tng, cc b, UBND, Hi ng thnh vin. S khng
r rng trong vn ch s hu doanh nghip dn ti thc t l khi ra mt quyt nh,
doanh nghip phi hi kin ca tt c cc n v nu trn v khi xy ra mu thun th
khng bit nghe theo s ch o ca n v no. Vi t cch l mt DNNN, tr ct ca
nn kinh t, VNPT vn phi gnh vc cng lc nhiu nhim v khc nhau nh: m bo
doanh thu v li nhun, thc hin cc trch nhim x hi, phc v ng v Nh nc.
Tuy nhin cc nhim v ny li i khi li mu thun nhau, to ra khng t kh khn i
vi hot ng ca doanh nghip.

139

u t kinh doanh. C 6% doanh nghip


vn 100% Nh nc cn cho rng, ch s
hu Nh nc bung lng qun l.
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

140

Chnh v th, vn nh nc khi c giao


cho cc Tng cng ty, Tp on, l cc t

chc kinh t thun ty, nhng trn thc t


vn cha c coi l vn s hu ca t
chc ny m ch l vn nh nc chung
chung, v th, rt kh xc nh ch s hu
thc s.

Hp 4.2. Hot ng ti cu trc ti VINASHIN


Nm 2010, c th gii i mt vi khng hong kinh t, trong Tp on Cng nghip
Tu thy Vit Nam (Vinashin) lm vo tnh cnh ht sc kh khn, khon n ln ti
khong 86 nghn t ng. Ln u, mt tp on nh nc phi c cu li theo quyt
nh ca Th tng Chnh ph, s l bi hc su sc c bc i thn trng, phng
thc qun l ph hp v m hnh tp on kinh t th im hin nay.
Nguyn nhn ch yu dn n tnh trng trn l do doanh nghip u t dn tri, qun
l d n, cng n, dng tin,... yu km, cng vi nng lc, trnh v phm cht cn
b c giao quyn bt cp v t li,
u t dn tri: c thnh lp t nm 1996 vi vn iu l hn 100 t ng, cng
ngh lc hu, ch ng c nhng gam tu ph sng bin vi nghn tn, Tng cng ty
Cng nghip Tu thy Vit Nam, nay l Tp on Vinashin, vn ln pht trin rt
nhanh v nng lc ng mi v sa cha tu, a Vit Nam ng trong nm cng
quc ng tu mnh nht trn th gii, qua vic ng thnh cng cc loi tu hng trng
ti hn 100 nghn tn, tu ch -t 4.900 xe, tu ch du th 100 - 300 nghn tn, kho
ni cha xut du 150 nghn tn. Sau mt thi gian ngn, ton Tp on hnh thnh
hn 200 cng ty con v u t dn tri vo nhiu lnh vc khng lin quan, vt kh
nng cn i ti chnh, c d n cha tht cn thit, nn nhiu d n ch c phn b
vn cha n 50% tng mc u t. Vn iu l cn hn ch, vn t c trong nhiu d
n rt thp, c d n u t bng 100% vn vay. Do vy, hu ht cc d n u t u
trin khai d dang, nh cc d n gii phng mt bng khu cng nghip, d n ng
tu xut khu, nhng d n ny cha a vo s dng nhng vn phi tr li. u t
cho pht trin i tu trong c nhng tu mua ca nc ngoi qu c, hot ng km
hiu qu. Pht trin nhanh nhiu doanh nghip, gp vn ra ngoi ngnh sn xut kinh
doanh chnh qu rng, cho vay v bo lnh cho cc cng ty lin kt vay, nhiu n v
lm n khng hiu qu, khng tr c n, khng kim sot c. Nm 2009, Vinashin
buc phi nh, hon 49 d n khng tht s cn thit vi ngun vn khong 6.500 t
ng nhm mc tiu kim ch lm pht theo ch o ca Th tng.
Nguyn nhn tip theo l nng lc qun tr doanh nghip v d bo hn ch, trnh
cn b lnh o qun l cha p ng yu cu; xy dng v thc hin k hoch sn
xut kinh doanh, k hoch u t ca doanh nghip qu nhanh, qu nng, khng ph
hp vi ngun vn, nng lc qun l v quy hoch pht trin c cp c thm quyn

Hp 4.2. Hot ng ti cu trc ti VINASHIN (tip)

Bc vo nm 2008, cuc khng hong ti chnh ton cu lm cho kinh t th gii suy
gim mnh, Tp on Vinashin b nh hng ht sc nng n, c bit v th trng
v ngun vn. Bn cnh , ngnh vn ti vin dng b nh n, cc ch tu hy
hp ng v cc tha thun ng tu tr gi hn 8 t USD. Ring trong nm 2010 s hp
ng ng tu c nguy c b hy ln ti trn 700 triu USD.
Vic pht trin nng ca Vinashin trong bi cnh ni trn cng vi vic mt s iu
kin cn nh h thng vn bn quy phm php lut ph hp thng l quc t, c s h
tng, h thng ti chnh,... cha theo kp yu cu, khin cho tp on gp kh khn
khng nh v vn, cng ngh, thit b, c s h tng cng nh ngun nhn lc. Kt
qu l t nm 2009 Tp on Vinashin kinh doanh thua l. n thng 6 nm 2010, tng
ti sn ca Tp on Vinashin khong 104.000 t ng nhng tng s n l 86.000
t ng, vn iu l thp li s dng vn dn tri nn t l n phi tr/vn ch s hu
gn 11 ln, ri vo tnh trng mt cn i ti chnh nghim trng, ng trc nguy c
ph sn, sn xut nh n, cng nhn chuyn vic, b vic gn 17.000 ngi, mt vic
gn 5.000 ngi.
Bi ton ti c cu Vinashin
Trong giai on 1996-2007, tc tng trng bnh qun hng nm ca Vinashin t
t 35%-40%/nm, u c li; doanh thu thun nm 2008 t gn 29.000 t ng. Tng
s n ht nm 2009 ng gp vo ngn sch nh nc trn 3.300 t ng. T ch
vn ch s hu ch c hn 100 t ng v ch ng c tu 1.000 - 3.000 tn, n nay,
vn ch s hu tng ln 8.000 t ng, gi tr ti sn 104.000 t ng, ng c
tu hng n 53.000 tn, tu ch du th n 105.000 tn, tu ch t n 6.900 xe,
kho ni cha xut du

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

V bi ton chin lc, Vinashin khng nhn nhn ng tu l mt ngnh cng


nghip tng hp, khi m mt con tu c lm ra vi hng nghn thit b, linh kin tinh
vi, i hi k thut cao. Hn th na, m hnh sn xut ca Vinashin li l l t chc sn
xut khp kn vi t l ni a ha ca cng nghip tu thy ch khong 18 - 20%, trong
khi vic pht trin cng nghip h tr ngnh ng tu l mt thch thc rt ln, vt
qu kh nng, tm tay ca Vinashin. Theo cc nh qun l kinh t, nu nh Vinashin tp
trung nghin cu th trng, u tin u t sn xut thit b, linh kin no ca sn
phm tu thy, c ng kim quc t cng nhn, tr thnh nh cung cp thit b
trn ton th gii, mi tht s l tham gia chui gi tr cung ng ton cu v cng
l cch nng cao t l ni a ha mt cch bn vng.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

ph duyt; qun l u t, qun l ti chnh lng lo, km hiu qu, nhiu quyt nh tri
quy nh ca php lut; t chc pht trin h thng doanh nghip qu dn tri v qun
l nhn s cn b khng cht ch.

141

Hp 4.2. Hot ng ti cu trc ti VINASHIN (tip)


BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

142

n thng 3 nm 2009, c nhiu n hng v tha thun hp ng s b ng tu


vi tng gi tr khong 12 t USD. hon thnh ng v bn giao c 279 tu tr
gi trn 1,8 t USD, bao gm: 59 tu trng ti 6.500 tn, 15.000 tn, 9 tu 22.500 tn 34.000 tn, 9 tu 53.000 tn, 6 tu container, 1 tu ch t 4.900 xe, kho ni cha xut
du 150.000 tn v nhiu loi tu khc. Trong s tu trn, xut khu cho cc ch tu
nc ngoi 155 tu, tr gi trn 1,1 t USD; bn cho cc ch tu trong nc 124 tu, tr
gi 700 triu USD. Ngoi ra, cn hon thnh nhiu loi phng tin thy khc phc v
cho nhu cu rt a dng ca nn kinh t v quc phng, an ninh.
Trc kh khn ln, yu cu bc thit t ra i vi Tp on Vinashin l phi khn
trng, kin quyt c cu li, c v t chc sn xut kinh doanh, u t ti chnh, vi
yu cu duy tr, pht trin ngnh cng nghip ng tu, khai thc c hiu qu cc d n,
khng nh hng tiu cc n hot ng ca cc t chc tn dng.
trin khai ch trng ny, ngy 18/6/2010, Th tng Chnh ph ban hnh Quyt
nh s 926/Q-TTg v vic ti c cu mt bc Tp on Vinashin vi nhiu ni dung
quan trng nh: yu cu Tp on r sot ct gim, nh hon, chuyn giao cc d
n, ch gi li cc d n u t tht s cp thit, c hiu qu trong lnh vc ng v sa
cha tu; ch ng tm ch tu mi bn i vi nhng d n tu ang ng b hy
hp ng; ngng trin khai u t ng, sa cha tu nhng cha c kh nng thu
xp vn; cha k kt cc hp ng ng tu mi; r sot li nm tht chc v qun
l s dng ng mc ch, c hiu qu cc ngun vn; sp xp li h thng t chc
doanh nghip ca Tp on gn vi vic iu chnh k hoch sn xut kinh doanh;
nng cao nng lc qun tr doanh nghip, c bit l qun tr ti chnh; thc hin vic
chuyn nhng phn vn gp, gim vn hoc gii th cc cng ty thnh vin c cc
ngnh ngh khng gn vi ngnh ngh sn xut kinh doanh chnh, cc cng ty hot
ng khng hiu qu v khng tht cn thit trong chin lc pht trin ca Tp on;
iu chuyn 12 n v v 5 d n v Tp on Du kh Vit Nam, Tng cng ty Hng
hi Vit Nam.
Trong giai on ny, Tp on Vinashin phi xy dng mt chin lc mi, tp trung
chnh vo cng nghip ng tu, c kh ch to, ni a ha mt s sn phm thc
hin c hiu qu chin lc bin Vit Nam n nm 2020. Thc t, cc khon n ca
Tp on Vinashin hu ht nm ti sn. Tp on cng s quyt lit r sot li tt c
cc d n, ti sn, ci no khng cn thit th chuyn nhng tp trung tr n, phc
hi sn xut. Sau khi ti c cu, d kin tp on s gim c khong 15 - 18% s n.
Hi ng qun tr Tp on Vinashin bc u xy dng phng n sn xut kinh
doanh mi, s b tnh ton cc nm 2010-2012 cn l, d bo nm 2013, 2014 bt u
c li v sau 2015 pht trin n nh.

Hp 4.2. Hot ng ti cu trc ti VINASHIN (tip)

Tnh n ht nm 2010 ton Tp on bn giao c 64 tu vi tng gi tr hp ng l


577 triu USD, trong : c 28 tu xut khu vi tng gi tr hp ng l 278 triu USD;
36 tu trong nc vi tng gi tr hp ng l 299 triu USD. i vi n lng v bo
him x hi tnh n nay, Vinashin h tr lng, bo him x hi 3 t vi tng s
tin h tr cho cc n v l 288,8 t ng. Tp on hon thnh vic phn b vn
iu l t 1 cho cc n v thnh vin vi s tin 1.769 t ng, v t 2 vi tin gn
519 t ng.
C th thy vic ti cu trc Vinashin l mt n lc ht sc ln lao ca Tp on v thc
s khng th t c mc tiu nu khng c s ch o, hu thun kp thi v quyt
lit ca Chnh ph. Nhng qu trnh ny c din ra r rng ch yu do p lc t bn
ngoi ch khng phi qu trnh t nhn thc ca Tp on. Nhiu bi hc c rt
ra t tnh hung Vinashin, trong c vic tch bch v tng cng vai tr gim st ca
i din ch s hu nh nc v chc nng qun l hnh chnh ca nh nc. Thc
t, khng c mt c quan nh nc no ng ra nhn trch nhim chnh, ri ngay
c trong qu trnh ti cu trc, trc tip Chnh ph li phi ng ra ch o. Ngay c
trong s cc gii php c thc hin ti cu trc Vinashin th cng c khng t cc
bin php mang tnh hnh chnh, kh c th lp li vi vic ti cu trc cc TKTNN
khc ca Vit Nam.
Ngun: Thng bo ca Vn phng Chnh ph v tnh hnh hot ng v ch
trng, gii php n nh, pht trin Tp on Cng nghip Tu thy Vit Nam

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

Ngoi ra Chnh ph cng thnh lp Ban ch o do ng ch Ph Th tng Chnh ph


ph trch, thnh phn c lnh o cc b, ban, ngnh lin quan t chc ch o c
hiu qu cc nhim v, gii php h tr tin trnh ti cu trc ti Vinashin.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Bn cnh vic Tp on Vinashin c trch nhim, ch ng, tch cc gii quyt cc vn


v ti chnh ca mnh th Chnh ph cng s cp vn iu l t Qu H tr sp
xp doanh nghip; bng cc ngun ti chnh thch hp cho Tp on Vinashin vay
tr n nc ngoi n hn, c cu li n tn dng, hon thnh cc d n d dang, cc
con tu ang ng a vo s dng, bn v s hon tr vn vay t kt qu sn
xut kinh doanh.

143

III. TI CU TRC TRONG CC


TP ON KINH T T NHN
VIT NAM(57)
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

144

3.1 Cc yu t lm nn s khc bit


trong ti cu trc TKTTN v TKTNN
Trong 5 nm tr li y, s lng cc doanh
nghip ang hot ng Vit Nam tng
ln ng k t khong 113.000 doanh
nghip nm 2005 ln ti khong 233.000
doanh nghip trong nm 2009. Theo quy
m vn, doanh nghip nh chim t trng
ln, trn 80% trn tng s. Tuy nhin t
trng cc doanh nghip c quy m va v
ln ngy cng tng. Qu trnh hnh thnh
cc TKTTN c nhiu im khc bit so
vi TKTNN (xem mc I phn IV) v iu
ny nh hng trc tip ti qu trnh ti
cu trc. Nhng c th sau y c xt
trn gc c nh hng ti thc tin ti
cu trc ca cc tp on kinh t.
Ch s hu v ngun vn: y c
xem l s khc bit c bn gia cc tp
on kinh t t nhn v tp on kinh t
nh nc. Khng ch n thun xt n c
cu ch s hu hin ti m l ngun gc
thc s ca cc n v kinh t.
Cc TKTTN phn ln c hnh thnh t
cc cng ty t nhn thuc s hu gia nh.
Mt s doanh nghip t nhn c xut pht
im t cc lnh vc kinh doanh truyn
thng, c kh nng to ra ngun tin v
li nhun n nh ca gia nh (v d nh
la, g, m ngh, dt may, nh hng, khch
sn, v.v.) trong khi mt s khc c xut
pht t hot ng u t vo cc ngnh
kinh doanh chin lc theo tm nhn ca
cc doanh nhn tch t c ngun vn
(kiu hi, xut nhp khu, v.v...).
(57)

Vic ch ng v tch cc tham gia vo


cc ngnh kinh doanh chin lc nh bt
ng sn, ti chnh tin t, chng khon
v.v chnh l mt trong cc c s hnh
thnh cc tp on kinh t t nhn. Rt kh
c th im mt mt tp on kinh t t
nhn no c coi l thnh cng hin nay
m khng c du n ca mt trong nhng
lnh vc kinh doanh chin lc nh bt
ng sn.
Trong khi cc tp on kinh t nh
nc (c ngun gc t cc doanh nghip
nh nc) li c li th v quy m ngay
t u di cc hnh thc Tng Cng ty
90 v 91 l cc tp on kinh t thnh
lp theo quyt nh ca Th tng Chnh
ph v cc tp on c chuyn i
trong qu trnh c phn ha hoc sau khi
Lut Doanh nghip nh nc ht hiu lc
01/07/2010. Cc tp on ny c xc
nh l a ngnh, a ngh nhng thc cht
u c nhng c quyn c li nht nh.
Cc TKTNN ny tuy nhin vn phi gnh
thm cc trch nhim chnh tr, x hi c
th v cha c qun l tch ri vi mc
tiu kinh doanh thun ty. Hin ti, c th
thy vic tn ti mt lot cc cng ty TNHH
mt thnh vin song song vi cc cng ty
c phn trong nh nc vn nm s
hu trn 50%.
Cc TKTTN xt v mt quy m vn khng
th so c vi cc doanh nghip nh
nc. Cc ch s hu TKTTN phi tri
qua qu trnh tch t vn t con s nh,
huy ng t c nhn hoc gia nh ch
khng c c ch giao vn hoc cp pht
vn nh cc doanh nghip nh nc. Vic
hnh thnh th trng vn l mt n by
quan trng cho cc doanh nghip khu vc

Nghin cu do Hong c Hng - Ph Tng Gim c v Nguyn Mai Nguyt Ch nhim t vn,
Cng ty Ernst & Young Vit Nam thc hin.

Ngun lc v nng lc qun l: y


chnh l cc khc bit ngy cng tng gia
cc doanh nghip nh nc v doanh
nghip t nhn.

Trong cc tp on c vn nh nc trn
50% th mc lng, thng vn khng
mang tnh linh hot v b gii hn hn so
vi th trng bn ngoi v km hp dn
hn. Vic ch ng sp xp li lc lng
lao ng da trn nng lc v mc hiu
qu, c bit l cc cp qun l vn b hn
ch t cc c ch v chnh sch ca n v
ch qun. Nhng vn ny tr thnh ro
cn c th c s chuyn i mnh m
nhiu tp on kinh t nh nc v cc tp
on kinh t t nhn c li th hn trong
vic thu ht v xy dng i ng qun l c
nng lc cao.
Tuy nhin xt v mt gc c hi thng
tin, ng c chnh tr v.v th cc doanh
nghip nh nc li c sc hp dn nht
nh vi mt b phn cc chuyn gia qun
l c kinh nghim v trnh . V kha cnh
ny, cc doanh nghip t nhn kh c th
cnh tranh c vi cc Tp on kinh t
nh nc trong vic thu ht cc nhn s
qun l cao cp.

Tnh linh hot v ch ng trong thay


i: So vi cc doanh nghip nh nc,
cc doanh nghip t nhn trc khi thc
hin ti cu trc mt cch trit thng
khng c chin lc c hoch nh v
ti liu ha mt cch r rng. Ch s hu
ng thi m ng vic iu hnh doanh
nghip thng c cm nhn tt v c hi
kinh doanh v hoch nh chin lc cho
cng ty ca mnh mt cch khng chnh
thc. Tuy nhin cc doanh nghip t nhn
thng phn ng nhanh v linh hot hn
khi c cc thay i ca iu kin th trng
trong khi cc doanh nghip nh nc ph
thuc nhiu vo c ch v ch o t nhiu
cp qun l khc nhau.
Vi mc tiu ti a ha li nhun, cc
TKTTN c xu hng tp trung vo cc
thay i nhm gim chi ph v ti a ha
doanh thu. Khi cc c hi mang li li nhun
tc thi khng cn na, cc doanh nghip
t nhn s hng ti vic qun l cht ch
hn, cc hot ng hiu qu hn.
Nh vy c th thy s khc bit quan
trng nht gia tp TKTTN v TKTNN
chnh l tnh bt buc v bn cht ca nhu
cu ti cu trc. i vi TKTTN, vic ti
cu trc mang tnh sng cn v i su vo

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

Trong khi cc TKTTN c th ch ng


iu chnh cc chnh sch nhn s v lng
thng v ti u ha ngun nhn lc k c
cc cp qun l ca mnh, cc doanh nghip
nh nc (k c cc n v c phn ha)
vn phi k tha s lng v cht lng lao
ng c hnh thnh v xy dng trong
thi k hnh chnh bao cp.

Thm vo , cc doanh nghip t nhn


vn c hn ch trong vic trao quyn v
phn cp thc s t cc ch s hu vn l
nhng ngi c thi quen a ra cc quyt
nh c nhn cho tt c cc vn v rt
hn ch chia s nhng quyn lc lin quan
n iu hnh v qun l doanh nghip
trong khi cc doanh nghip nh nc
nh hnh c cu t chc theo cc v tr vi
cc phn cng, phn nhim tng i r
rng (mc d c th cha hon ton hiu
qu).

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

t nhn gia tng quy m vn thng qua cc


nh u t v thng qua vic gia tng gi
tr doanh nghip trong cc giao dch mua
bn v cho bn ra cng chng.

145

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

146

bn cht nn thng c thc hin trit


vi tc nhanh. Trong khi DNNN
mc d c th mang tnh bt buc nhng
vic ti cu trc vn mang nng tnh hnh
thc v kh c th thc hin mt cch trit
v nhanh chng.
3.2. Ti cu trc doanh nghip - xu
hng pht trin ca nhiu TKTTN
Vit Nam
Nguyn nhn su xa v ng lc ca ti
cu trc doanh nghip:
Giai on pht trin v quy m/chin lc:
Cc tp on v cc doanh nghip trong cc
ngnh s phi tri qua cc giai on pht
trin khc nhau ca tng doanh nghip v
ca tng ngnh trong mt mi tng quan
cht ch vi s pht trin ca mt nn kinh
t. Mt doanh nghip s phi tri qua cc
giai on t hnh thnh, tng trng, pht
trin cho n trng thnh v bo ha.
m bo s tn ti v hiu qu hot ng
ca mnh, cc doanh nghip v TKTTN
s phi thay i thch ng vi giai on
pht trin ca mnh c tnh n cc c th
ca ngnh v iu kin ca nn kinh t.
V d c th, khi quy m nh khi c iu
kin pht trin nng, cc doanh nghip t
nhn thng tp trung vo vic tn dng
v nm gi cc c hi kinh doanh nhm
ti a ha th phn v li nhun. Khi th
trng tim cn mc bo ha hoc
n nh, cc c hi ny khng cn nhiu
hoc khng cn sc hp dn na th cc
doanh nghip ny t c mt quy
m nht nh v ang trn tng trng.
S c s lch pha gia quy m v tc
pht trin kinh doanh vi hnh thc c cu
doanh nghip v c cu qun l. Ni cch
khc l c cu doanh nghip (k c qun
l) khng theo kp tc tng trng. Bi

ton kinh t t ra l doanh nghip phi


tip tc tn ti, phi m bo tc tng
trng hoc phi pht trin bn vng. Cc
doanh nghip t nhn, c bit l cc quy
m tp on phi xem xt li c cu doanh
nghip, c cu qun l, v.v. ca mnh
ti u ha sc mnh ca ngun lc v li
th hin c, m bo s ph hp gia hnh
thc v ni dung cng nh phng thc
v c ch qun l hot ng ca mnh. Tt
yu s dn n cc hot ng ti cu trc
doanh nghip qua hnh thc ny hay hnh
thc khc - mang tnh cht bt buc.
Huy ng vn v m rng kinh doanh:
Nhiu doanh nghip t nhn c kh nng
tip cp cc c hi kinh doanh tt nhng
hn ch v ngun lc ti chnh hoc kh
nng qun l v iu hnh cc hot ng
kinh doanh c lin quan, c bit l cc lnh
vc mi. khng tut mt nhng c hi
ny, cc doanh nghip t nhn thng sp
xp li c cu s hu v c cu qun l
ca mnh m bo kh nng ti chnh v
kh nng trin khai cc hot ng/lnh vc
kinh doanh mi. Cc doanh nghip ny s
phi ch ng trong cc hot ng v chin
lc ti cu trc ca mnh.
V d khi mt doanh nghip t nhn
huy ng ti a ngun vn t c ca mnh
v khng th tip cn thm ngun vn tn
dng, mt trong nhng phng n kh thi
chnh l th trng vn thng qua vic c
phn ha cho bn ra cng chng (IPO)
hoc ku gi cc i tc chin lc. Vn
cn phi xem xt chnh l t l v cch
thc chia s s hu vi cc nh u t
mi trong vic ti cu trc s hu. to
sc hp dn vi cc nh u t th ngoi
vic chia s cc thng tin v c hi tim
nng (thng qua cc thng tin d bo ti
chnh), cc doanh nghip t nhn thng

Hnh 4.3: Mt s c im trong vng i pht trin ca


Tp on kinh t t nhn ti Vit Nam
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Cnh tranh v nhu cu hon thin: Trong


nhiu trng hp k c khi doanh nghip
t nhn ang hot ng tt v hon ton
c th kim sot c tnh hnh kinh doanh
ca mnh, nhng trong mt mi trng
cnh tranh v tng trng mnh m th
nhiu doanh nghip vi tm nhn ca mnh
ch ng hon thin mnh thng qua
cc chin lc ti cu trc ton din hoc
tng phn.
Phn ln cc chin lc ti cu trc nhm
vo vic nng cao cht lng qun tr/
qun l doanh nghip, nng cao hiu qu
hot ng hoc m bo s ph hp v
to iu kin thun li cho vic trin khai

v thc hin chin lc ca ch s hu.


So vi vic ti cu trc vi ng c thu
ht vn hoc i tc, vic ti cu trc vi
ng c ch ng nng cao nng lc cnh
tranh v hon thin doanh nghip tp trung
nhiu hn vo chiu su v bn cht hn
l mang tnh lm p.
Li ch mong mun t hot ng ti cu
trc doanh nghip
Xut pht t nhng ng lc trn, mt
doanh nghip t nhn thng thng mong
mun t c nhng kt qu v k vng
nht nh t cc hot ng ti cu trc:
Ph hp vi chin lc v quy m/tng
trng: y l mt trong nhng li ch quan
trng v bao trm nht m mt TKTTN k
vng t c. Doanh nghip s c sp
xp v t chc li theo nh hng chin
lc cho ton b tp on v theo tng
lnh vc kinh doanh ph hp vi li th
cnh tranh, quy m hot ng, tc tng
trng v iu kin th trng. y chnh

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

cn phi chng minh v nng lc ti chnh,


nng qun l, qun tr ca mnh nh l mt
i tc ng tin cy. Tt yu s c nhng
ng thi ti cu trc v qun l/qun tr v/
hoc sp xp li cc n v kinh doanh v
ti sn ca mnh trc khi IPO thng qua
ti cu trc doanh nghip v ti c cu ti
chnh.

147

l tin cho s pht trin bn vng v n


nh ca doanh nghip.
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

148

Hiu qu qun l v hot ng: Vic ti


cu trc k c ton din hoc tng phn
cng s phi mang li hiu qu tng ng.
Ti cu trc ton din mang li mt cu
trc s hu ti u, mt c cu kinh doanh
hp l kt hp c cc n v thnh vin
trong tng mng kinh doanh theo chui gi
tr nhm pht huy sc mnh cng hng
v gim cnh tranh ni b. Cc quy trnh
qun l v hot ng c thit k ph hp
nhm t c kt qu u ra vi cc ri
ro c kim sot. Cht lng thng tin
qun l phi c nng cao gip cc
cp qun l gim st c hiu qu hot
ng v ra quyt nh qun l.
Ti a ha gi tr doanh nghip v to s
hp dn: Thng qua vic t chc v sp
xp cc n v kinh doanh v cc ti sn
thuc s hu ca mnh, thng qua cc
bc ti cu trc, mt doanh nghip c th
ti a ha gi tr doanh nghip ca mnh.
Cc gi tr ti sn, bao gm c hu hnh v
v hnh, s c phn nh trong cc bo
co ti chnh thng qua vic nh gi trong
cc giao dch mua bn, chuyn nhng.
Thm ch vic thoi vn hoc rt khi tp
on nhng n v km hiu qu hoc cc
ti sn khng c kh nng sinh li cng
gip cng c gi tr ca tp on trong con
mt cc nh u t hoc cng chng. Song
song vi gi tr ti chnh, cc gi tr phi ti
chnh nh cht lng qun l, nng lc
qun tr doanh nghip cng lm nn sc
hp dn cho cc doanh nghip.
Thng l tt nht v mc yn tm ca
ch s hu: Nhiu ch s hu doanh nghip
t nhn lun mong mun khng nh v th
i u ca mnh v hng ti nhng thng

l tt nht thng qua ti cu trc. Thng l


tt nht tuy nhin phi c xem xt trong
iu kin ph hp vi quy m, lnh vc v
c th kinh doanh ca tng doanh nghip.
Thm vo , cc ch s hu v cc cp
qun l cng k vng s c c kin trc
doanh nghip hp l, cc cng c v quy
trnh qun l v qun tr hiu qu, ngun
nhn lc v t chc doanh nghip ph
hp, v.v., sau khi thc hin cc bc ti
cu trc. Khi mi vic vo gung, cc
ch s hu s yn tm hn v s tp trung
vo cc hot ng mang li gi tr gia tng
nhiu hn.
3.3. Thc tin ti cu trc doanh nghip
ca cc tp on kinh t t nhn
Vit Nam
3.3.1 Cc trng tm ti cu trc doanh
nghip v ang c thc hin
Ti cu trc doanh nghip c thc hin
qua nhiu hnh thc khc nhau nh IPO/
chn i tc chin lc, i mi, sp xp
li doanh nghip, mua bn sp nhp, ci
tin thit k li quy trnh qun l, kinh doanh
v.v. u tp trung vo mt hay nhiu trng
tm sau y:
Ti cu trc s hu (Ownership
Restructuring): nhm vo vic thay i hnh
thc v c cu s hu, thay i ch u t
bao gm c cc nh u t chin lc,
cp tp on hoc cc n v thnh vin.
Cc ch s hu, c nhn hoc php nhn,
s xc nh vic gi quyn s hu cng
nh t l s hu trong cc doanh nghip
c lin quan nh th no v l bao nhiu.
iu ny ph thuc v mc u tin, nh
hng kim sot/chi phi v trng tm kinh
doanh ca doanh nghip c xc nh
theo chin lc kinh doanh c ch s
hu xc nh.

Ti cu trc qun l v t chc


(Management and Organization Restructuring):
nhm vo cc hot ng hoch nh qun l
theo chin lc, c cu li b my t chc,
phn cp, phn quyn v chun ha chnh
sch qun l, xc nh c ch can thip/
iu hnh cc cp, quy trnh nh gi nng
lc v hot ng. Vic ti cu trc qun l
thng i i vi vic xy dng cc chnh
sch, quy trnh ni b, cc cng c qun
l cng nh h thng cng ngh thng tin.
t c kt qu ti cu trc nh mong
i, cn phi c nhng thay i v t chc
cng nh ngun nhn s thc hin cc
chnh sch v quy trnh mi.

Hnh 4.4: Minh ha mt m hnh c cu qun tr v m hnh qun l ca cng ty

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

Ti cu trc hot ng (Operational


Restructuring): thng c xem l mt
phn ca ti cu trc doanh nghip qua

hiu qu hot ng c nng cao thng


qua cc hot ng chun ha cc quy trnh
kinh doanh chnh, tng cng hiu qu v
hiu sut hot ng. Tuy nhin trong nhiu
trng hp, ti cu trc hot ng c th
c tin hnh ring r.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Ti cu trc doanh nghip (Corporate


Restructuring): nhm vo cc thay i cc
lnh vc kinh doanh ch cht, m rng, thu
hp cc hot ng (theo c chiu dc v
chiu ngang), sp xp li cc doanh nghip
thnh vin theo lnh vc. Lnh o doanh
nghip, thng l ch s hu trong cc
doanh nghip t nhn, cng phi cn c
vo chin lc v nh hng kinh doanh
ca mnh xc nh cc lnh vc kinh
doanh c coi l ch cht (core-business)
v ch ng sp xp li cc doanh nghip
thnh vin theo c cu ph hp. Thng
thng s c s kt hp vi ti cu trc s
hu qua vic tng gim t l s hu ti cc
n v nhm t c mc chi phi/
kim sot cc lnh vc kinh doanh ch
cht v thoi vn nhng lnh vc kinh
doanh khng ch cht.

149

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

150

Ti cu trc ti chnh (Financial Restructuring):


nhm vo vic c cu li quy m vn, n
by ti chnh, c cu ti sn, lnh mnh ha
tnh hnh ti chnh, tun th qun l thu.
Ti cu trc ti chnh khng ch hng ti
cht lng thng tin ti chnh tt hn, phn
nh tnh hnh ti chnh lnh mnh hn, ch
s ti chnh tt hn mn cn tnh n yu
cu chun ha cc chnh sch ti chnh, ti
u ha cc chc nng ti chnh v cng c
qun l ti chnh.
3.3.2. Mt s vn thc tin v khuynh
hng ch o trong hot ng ti cu
trc ti cc Tp on kinh t t nhn
Vit Nam
Nhu cu t thn trong ti cu trc doanh
nghip: trong mt vi nm va qua, c
bit l khi c tc ng ca khng hong
v suy thoi ton cu, nhiu doanh nghip
t nhn ang trn pht trin mnh m
phi ln phng n ti cu trc doanh
nghip ca mnh. Nhiu doanh nghip qu
tp trung vo vic nm bt cc c hi kinh
doanh trn th trng dn n vic u t
dn tri, hnh thnh hng lot cc d n
v cng ty thnh vin trong khi khng tp
trung vo nng cao nng lc v b my
qun l hin ti. Khi pht trin n mt quy
m nht nh hoc khi tnh hnh th trng
khng cn thun li, cc ch s hu v
cc TKTTN s gp kh khn trong vic
qun l hot ng kinh doanh ca ton b
tp on cng nh ca cc cng ty thnh
vin v cc chc nng/phng ban ca tng
n v. Thc t ny to ra sc p cho cc

doanh nghip ny thc hin ti cu trc


doanh nghip mt cch tng th hay tng
phn nh l mt nhu cu t thn. Trn thc
t c mt s t cc doanh nghip t nhn
ch ng hn trong vic ln phng n ti
cu trc m khng i n sc p ca th
trng hay khi c nhng kh khn trong
qun l. Vi tm nhn v nh hng chin
lc r rng, cc tp on ny ch ng
sp xp li doanh nghip, chun ha cc
quy trnh qun l v kinh doanh, minh bch
ha thng tin ti chnh v.v. nng cao v
th v nng lc cnh tranh ca mnh ng
thi mang li hiu qu hot ng cao hn.
Nhu cu t thn d mang tnh ch ng
hay th ng vn chim a s trong ti cu
trc doanh nghip trong khi t nhn.
Gn kt vi chin lc c phn ha hoc
IPO: Mt trong nhng vn thc tin
khc l s gn kt ca qu trnh ti cu
trc vi chin lc cho bn ra cng chng
hoc c phn ha ca cc TKTTN. Cc
bc ti cu trc c th din ra trc hoc
sau c phn ha/IPO. Thng thng vi
cc TKTTN, vic tin hnh cc bc ti
cu trc v/hoc sp xp li doanh nghip
thng nhm mc ch ti a ha gi tr
doanh nghip, to sc hp dn c v hnh
thc v ni dung. Cc bc ti cu trc
sau c phn ha/IPO thng i vo chiu
su v thng hng ti cc thng l tt
nht hoc tun th cc yu cu ca cc c
quan gim st qun l (Xem Hnh 4.5: Minh
ha l trnh ti cu trc gn kt vi chin
lc c phn ha hoc tr thnh cng ty
i chng ca mt doanh nghip).

Hnh 4.5: Minh ha l trnh ti cu trc gn kt vi chin lc c phn ha


hoc tr thnh cng ty i chng ca mt doanh nghip
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

Hp 4.3: Tp on FPT: Ti cu trc khng ngng lun l s Mt(58)


Nm 1988, 18 nh khoa hc vi c m thay i cuc sng ca bn thn v ng gp
sc mnh vo s hng thnh ca t nc thnh lp Cng ty Cng ngh Ch bin
Thc phm, kinh doanh trong lnh vc cng ngh thc phm. Ba nm u l giai on
tm hng i. n nm 1990, sau mt s hp ng cung cp my tnh cho Vin Hn
lm Khoa hc Lin X v vic t quan h vi hng my tnh Olivetti vo nm 1989,
cng ty chnh thc xc nh tin hc l lnh vc hot ng ch o v i tn thnh Cng
ty Pht trin v u t Cng ngh. Sau hn hai mi nm, FPT tr thnh mt cng
ty cng ngh hng u ca Vit Nam vi tc pht trin trung bnh 30 - 40% nm v
s tin np ngn sch nh nc hng nm tng ng vi mt tnh ln ca Vit Nam.
Tng doanh thu ca tp on t 18.741 ngn t v li nhun trc thu t 1.697 t
vo nm 2009. Hin nay c ti hn 11 ngn ngi ang lm vic ti tp on.
C phn ha - tr thnh cng ty i chng - nhng du mc quan trng trong qu
trnh ti cu trc ca cng ty
Vic c phn ha vo nm 2002 l mt bc i quan trng ca FPT. Hot ng theo
m hnh c phn ha l c s FPT p dng nhng nguyn tc qun tr hin i v

(58)

Nghin cu tnh hung do ThS. L Duy Bnh thc hin.

151

Hp 4.3: Tp on FPT: Ti cu trc khng ngng lun l s Mt (tip)


BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

152

lnh mnh cho qu trnh hot ng ca mnh. Trong giai on pht trin hng thnh sau
c phn ha ny, FPT thnh lp mt lot cc cng ty TNHH v chuyn i cc trung
tm thnh cc cng ty TNHH, trong , cng ty m nm gi ton b hoc phn ln vn
ti cc cng ty con. Cng ty m thc hin quyn s hu ti cc cng ty ny v iu hnh
cng ty thng qua cc i din ca mnh.
Sau khi tr thnh cng ty i chng v c nim yt trn S Giao dch Chng khon
TP. H Ch Minh (nm 2007), FPT tip tc thay i cch thc qun l v u t vn
ca mnh nhm ph hp vi mt m hnh tp on ln, ng thi to ra mt ng lc
ln hn cho s pht trin ca cc cng ty con. Trong nm 2009, cng vi vic tch bch
vai tr ca HQT, Ban Tng Gim c, l vic nng cao vai tr ca Ban Kim sot.
im ni bt nht l mt lot cc cng ty TNHH c nng lc v iu kin c
chuyn sang m hnh cng ty c phn. Mi cng ty c hn 100 c ng v pht hnh c
phiu ra cng chng (ch yu l cho cn b cng nhn vin ca cng ty). Trch nhim
gim st, m bo hiu qu s dng vn u t do vy c san s vi i chng,
gim bt gnh nng cho ban lnh o v cc b phn c lin quan ti tp on. Cng
ty m gi y ch yu tp trung vo vic iu hnh v qun l sn xut kinh doanh, u
t vn, qun l nhn lc cp cao, pht trin thng hiu v mt mi trng lm vic vi
vn ha c trng ca FPT. Vic ti cu trc ny vn c lin tc trin khai mnh m
trong nm 2010 v trong nhng nm tip theo.
Nn tng cho s pht trin l lin tc thay i song khng xa ri nng lc kinh
doanh ct li
Di tc ng ca s bng n ca th trng chng khon, trong nm 2007 v 2008,
FPT cng bt u m rng u t sang cc hng kinh doanh mi nh bt ng sn,
ti chnh, ngn hng, o to, bn l vi s ra i ca cc cng ty thnh vin v cng
ty lin kt hot ng trong cc lnh vc ny. Tuy nhin, trc cc quan ngi v vic m
rng a ngnh ngh, trong nm 2009, FPT nhanh chng cng c m hnh tp on
cng ngh thng tin vin thng.
Vo thng 5 nm 2009, Hi ng Qun tr FPT mt ln na khng nh cc ngnh
ngh kinh doanh ch cht lm c s nh hng pht trin ca tp on FPT trong
tng lai gm: vin thng, cng nghip ni dung v cc dch v cng ngh thng tin,
khng nh FPT l Tp on Cng ngh Thng tin v Vin thng. FPT thay i v ti
cu trc tp on theo hai hng chnh l qun tr doanh nghip v qun tr ti chnh,
hng ti mt h thng qun tr theo chun mc quc t. Hot ng M&A c FPT
c bit quan tm. Hin ti Th tng Chnh ph ng v mt nguyn tc cho php
EVN Telecom chn Tp on FPT v Cng ty Vin thng FPT lm nh u t chin
lc khi tin hnh c phn ho.

Hp 4.3: Tp on FPT: Ti cu trc khng ngng lun l s Mt (tip)

FPT Way - Cch ring ca tp on trong qu trnh ti cu trc


FPT quan nim rng mt tp on quy m ln cha chc l mt tp on mnh.
Tp on ch mnh khi bit huy ng mt cch ti u nhng ngun lc t mi n
v thnh vin ca mnh, hng ti phc v khch hng mt cch tt hn.
Vi s sng to v c o, FPT lun to ra nhng nguyn l ring p dng cho qu
trnh ti cu trc. V d nh vi mi quyt nh u t vo mt ngnh hoc mt lnh vc,
l thuyt ba vng c p dng. bo v quyt nh hoc n u t vo mt lnh
vc mi, ngnh ngh mi, gim c kinh doanh ph trch d n phi tr li c ba
cu hi: (i) anh c am m vi n hay khng; (ii) n c gn gi vi nng lc ct li hay
khng; v (iii) anh c kh nng tr thnh s mt hay khng? Nhng nguyn l tng
chng nh n gin ny song c thc hin mt cch rt nht qun v l mt trong
nhng nguyn tc rt thnh cng ca cng ty.
Da trn kinh nghim hc hi t cc tp on ln trn th gii nh HP, Microsoft, Ban
Lnh o Cng ty xy dng nn mt b quy trnh cng vic ca cng ty v c s
dng xuyn sut trong qu trnh hot ng. B quy trnh ny lun c iu chnh, b
sung cho ph hp vi s thay i v cu trc ca tp on. B quy trnh dnh mt phn
thch ng cho cc nguyn l v qun tr doanh nghip. Nhng kinh nghim v qun tr,
iu hnh cng ty cng c thng xuyn hc hi v cp nht trong b quy trnh.
FPT c kim ton hng nm v bo co kim ton c cng b rng ri, cng khai.
Mt trong nhng tiu ch la chn cng ty kim ton ca FPT l cng ty phi nm
trong nhm bn cng ty ng u trong lnh vc ny (big fours). Khng ngn ngi trong
vic cng b thng tin, khng ngng hc hi trong vic xy dng quan h vi c ng,
cc nh u t cng c FPT coi l mt nguyn tc quan trng. Nhng cch lm rt
ring ny l mt c s quan trng to dng nn mt cu trc cng ty vng mnh
nh ca FPT hin nay.

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

Chng trnh ton cu ha ca cng ty l mt v d sinh ng cho qu trnh ti cu trc


thng qua a dng ha a l. Tp on cng ch ng a cc dch v, sn phm cng
ngh thng tin truyn thng ca mnh ra th gii thng qua vic cc cng ty thnh vin
lin tc m thm vn phng i din nc ngoi. Cc v tr lnh o cao cp nh tng
gim c, gim c kinh doanh ti cc cng ty FPT nc ngoi ang c nm gi
bi cc nhn s cao cp ti bn a. S u t di hn ca FPT cho qu trnh ton cu
ha cng c thc hin qua vic u t vo i hc FPT. Nm 2010, FPT s n lt
sinh vin u tin tt nghip t i hc ny. Cc sinh vin ny c o to ph hp
vi nhu cu cng vic ca tp on v c trnh ting Anh, ting Nht cao tham gia
vo qu trnh ton cu ha. Nhng iu ny to ra li th cnh tranh quan trng cho s
pht trin bn vng ca tp on.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Ti cu trc thng qua dng ha a l

153

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

154

Sc p v yu cu ca i tc chin
lc (thng qua M&A): S tham gia ca
cc TKTTN vo th trng vn huy
ng vn t cc nh u t trong c
cc qu u t v cc tp ton a quc gia.
Phn ln chin lc u t ca cc nh
u t ny u da trn nguyn tc gim
thiu ri ro. Vic cc doanh nghip t nhn
v ang hoc s cam kt thc hin cc
bc ti cu trc doanh nghip s hp dn
cc nh u t chuyn nghip hn. Vic
tip tc cc bc ti cu trc v qun l v
qun tr doanh nghip t c chun
theo thng l quc t hoc mang li hiu
qu hot ng cao hn s c t ra nh
l iu khon trong cc tha thun mua
bn, sp nhp hoc trong iu l v quy
ch doanh nghip.
L trnh v khung thi gian thc hin ti
cu trc: Vic xc nh l trnh v khung
thi gian thc hin ti cu trc mang
ngha c bit quan trng i vi doanh
nghip. Nhiu doanh nghip khng thc s
xc nh c ti cu trc l mt qu trnh
gm nhiu cng on khc nhau v cn
thi gian thc hin. Ti cu trc khng
ch dng li vic c phn ha hay mua
bn sp nhp hay sp xp li doanh nghip
m l vic trin khai thc hin mt cch
ng b v c bi bn vi mc tiu mang
li kt qu nh mong i. Vic ti cu trc
doanh nghip mt cch ton din thng
bao gm cc giai on sau:

Ton b cc bc ti cu trc ton din


thng mt t 12-36 thng vi cc bc
cng vic c th nh r sot, nh gi, thit
k, trin khai v.v Mt l trnh IPO hoc c
phn ha c th c lng ghp v xem
xt nh l mt phn ca ti cu trc doanh
nghip nh cp trn.
Cch thc v phng thc trin khai: Ty
vo iu kin th trng v mc tiu ca
mnh, nhiu doanh nghip la chn trin
khai ti cu trc mt cch ton din v
trit hoc ch la chn p dng mt s
hp phn hoc lnh vc cn ti cu trc.
Do hn ch v ngun lc hoc do u tin
gii quyt nhng mc tiu hoc nhng vn
bc xc trong ngn hn, nhiu doanh
nghip t nhn ch chn vic ti cu trc
tng phn hoc n l nh t chc li lc
lng lao ng, chun ha li cc quy trnh
hot ng cha hiu qu v.v Thiu ng
b trong hoch nh v trin khai chin
lc ti cu trc c th s dn n hiu
qu thp v lng ph ngun lc trong khi
khng t c kt qu nh mong i. Tuy
nhin, vic u tin cc giai on hoc cc
bc ca ti cu trc c th c xem xt
trong tng th ca l trnh i mi doanh
nghip m vn t c kt qu nh mong
mun. Vic xy dng mt i ng chuyn
trch xy dng v trin khai mt d n
ti cu trc cng cha c ch trng
nhiu doanh nghip.

Hnh 4.6: Cc giai on in hnh ca ti cu trc


Ti
cu trc
s hu

Ti
cu trc
hot
ng

Ti
cu trc
qun l

Ti
cu trc
ti chnh

Hp 4.4: Tp on Vit : Xy dng m hnh qun tr theo khoa hc


hnh thnh mt cu trc doanh nghip bn vng

Nm 1999, Vit , thnh lp cng ty con u tin chuyn v xy lp in v cc cng


trnh cng nghip v bt u xut khu sn phm ra nc ngoi. Nm 2004 v 2005,
Vit tip tc thnh lp 5 cng ty v nh my na nh du mc doanh thu t trn
500 t ng. Nm 2006, bn cnh vic tip tc thnh lp thm mt s cng ty con, Vit
thnh lp Trung tm Nghin cu v pht trin Vit , Trung tm T vn Thit k
Vit . Vic thnh lp cc n v thnh vin ny nhm m bo tnh c lp t ch ca
Tp on, nng cao tnh chuyn mn ha, qua Vit c kh nng thc hin tt hn
nhng hp ng ln trong i hi s tham gia ca nhiu n v vi nhng kin thc
v kinh nghim chuyn mn su.
Qu trnh pht trin v ti cu trc ti Vit c tnh cht in hnh cho nhiu cng
ty c va Vit Nam
S pht trin ca Vit tng i tun t, ph hp vi cc quy lut chung v s pht
trin ca doanh nghip. V th trng, tp on bt u t th trng khu vc sang th
trng ton quc, ban u tp trung pha Bc sau m rng vo min Nam v min
Trung ri tin ti th trng xut khu. Ngnh ngh kinh doanh ca Vit khi ngun
t thng mi, m rng sang sn xut kt hp vi thng mi v sau c u t ti
chnh, gio dc, nng nghip, u t bt ng sn... Sn phm ca Vit bt u t
mt vi sn phm c tnh cnh tranh cao cho n mt nhm cc sn phm lin quan.
Vit chuyn hng t cung cp sn phm c quyn ca cc thng hiu ni ting
cho n cung cp sn phm mt h thng lp t tng th, thc hin cc d n cha
kha trao tay (key turn projects), cc d n tng thu EPC v cc d n xy dng
- vn hnh - chuyn giao (BOT). ng thi, cng vi s pht trin ca mnh, doanh
nghip ch trng cc gi tr khc nh cc hot ng x hi.

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

Cng ty C phn Tp on u t Thng mi Cng nghip Vit nguyn l cng ty


TNHH Vit c thnh lp ngy 20/10/1995 ti H Ni. Ban u cng ty hot ng
trong lnh vc thng mi, l nh phn phi c quyn cc vt t thit b in cho Cng
ty 3M, Seoul Cable v ABB SACE Italy, sau cng ty m pht trin cc sn phm
kinh doanh in nh thit b ng ct trung v h th, thit b ph kin ng dy v
trm n 110kV v bt u cung cp thit b trm trn b. Vi 5 lao ng vo thi im
mi thnh lp, Vit m rng ln quy m 150 lao ng ngay 5 nm sau . Vo thi
im k nim 10 nm thnh lp, Tp on t quy m hn 870 lao ng v cui nm
2009 l gn 2000 lao ng. Doanh s hot ng cng tng nhanh chng t 20 t ng
vo nm 1999 ln, 200 t ng vo nm 2002 tng trn 1500 t ng vo nm 2008.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Khi u khim tn song pht trin vng chc

155

Hp 4.4: Tp on Vit : Xy dng m hnh qun tr theo khoa hc


hnh thnh mt cu trc doanh nghip bn vng (tip)
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

156

T b m hnh doanh nghip gia nh vi qun tr theo s thun tin chuyn i


thnh cng sang cng ty c phn l du mc quan trng c tnh cht quyt nh
Vit ln mnh, chuyn mnh t mt cng ty nh v cng ty va. Hi ng Qun tr
c iu chnh. Mt lot cc v tr quan trng ca cng ty vn do cc thnh vin
trong gia nh nm gi c chuyn giao cho cc cn b lnh o cao cp c
tuyn dng t bn ngoi hoc trn c s la chn t cc cn b c nng lc ang hot
ng ti cng ty. Quy trnh cng vic, qun tr ni b c xy dng nhm minh bch
ha cc quyt nh kinh doanh, u t, trnh s n nang thng thy trong cc cng
ty gia nh v trnh tp trung quyn lc qu nhiu vo mt hai c nhn duy nht. Tch
cc thnh vin trong gia nh khng nm cc v tr quan trng trong cng ty. To mt
c ch check-and-balance v khng b nhng tnh cm gia nh nh hng ti quyt
nh kinh doanh. C ch gim st hot ng ca ban lnh o v hi ng qun tr cng
c thnh lp.
Tin dn ti trnh qun tr hin i chun b cho mt bc pht trin mi
Nhm h tr cho qu trnh xy dng cu trc cng ty mi trn c s p dng cc chun
mc qun tr hin i, tin tin, Vit p dng ISO 9000:1994 ngay t nm 2002
v nng cp cc phin bn mi. Ba nm sau, vo 2005, Vit p dng h thng qun
l cht lng theo tiu chun ISO 14001: 2004. Vi vic p dng ISO, cc quyt nh
qun l da trn cc tiu chun chung, khng cn mang tnh ty nghi trong gia nh.
Tp on Vit cng xy dng v p dng h thng qun tr doanh nghip ERP vo
nm 2006. p dng ERP c coi l mt cng c h tr c bit cho qu trnh chuyn
sang m hnh qun tr hin i ca tp on.
Bm st nng lc ct li l mt trong nhng nguyn tc ch o ca qu trnh ti cu
trc ca Vit . Tuy nhin, ring nm 2007, do b cun ht bi s bng n ca th
trng chng khon v s pht trin mnh m ca khu vc doanh nghip, Vit bt
u m rng ti nhng ngnh ngh xa hn ngnh ngh ct li nh bt ng sn, cng
ngh thng tin, sn xut , truyn thng, gio dc, nng nghip. S ngnh ngh kinh
doanh ca cng ty nhanh chng c m rng ra thnh 9 ngnh ngh. Mc tiu pht
trin nhanh, m rng theo chiu ngang c hng ti, vi mc tiu tng doanh s
30%/ nm v lao ng tng 30%/ nm. Rt may mn, Tp on Vit nhanh chng
nhn thy kh nng khng thnh cng ca vic m rng qu nhanh theo chiu ngang
v vic i qu xa vi nng lc ct li ca cng ty v khng h tr mt cch h thng
cho cc hot ng chnh ca Tp on. Vit nhanh chng nhn thy s cn thit
phi mt ln na iu chnh c cu doanh nghip. Mt s ngnh c a vo trc
hoc c mt s u t ban u c cn nhc t b nh u t ti chnh,
ch bin nng sn, cng ngh thng tin, gio dc, truyn thng. Ngay trong lnh vc bt

Hp 4.4: Tp on Vit : Xy dng m hnh qun tr theo khoa hc


hnh thnh mt cu trc doanh nghip bn vng (tip)

Vit hin ang t mc tiu tr thnh cng ty nim yt vo nm 2012

Thiu k hoch tng th

Qu trnh trin khai ti cu trc ti cc Tp


on kinh t t nhn ti Vit Nam ch ra
mt s vn v c th rt ra mt s kinh
nghim, bi hc nh sau:

Hu ht cc d n ti cu trc u mang
tnh di hi. Trong tnh trng mong mun
c nhng thay i nhanh chng tp
trung vo hot ng kinh doanh, doanh
nghip thng b qua khu xy dng k
hoch tng th m bt tay ngay vo cc
vn trc mt. Trong hot ng ti cu
trc, mt s hot ng s s dng kt qu
u ra ca hot ng khc lm kt qu
u vo hoc mt s hot ng c thc
hin cho nhiu mc ch khc nhau. Thiu
mt k hoch tng th c th dn n ri
ro khng lng trc c ht cc vn
cn gii quyt, khng kt hp c cc
mc ch vo cc cng vic cn lm, dn
n kt qu ti cu trc b chp v, chng
cho, lm i lm li gy lng ph ngun lc
ca doanh nghip.

Thiu gn kt chin lc
Rt nhiu doanh nghip thc hin cc bc
ti cu trc mt cch t pht, ch nhm gii
quyt cc vn bc xc trc mt m
cha c nhng phn tch su sc v mi
quan h gia chin lc ca doanh nghip
vi hot ng ti cu trc. Bn cht hot
ng ti cu trc l gip doanh nghip
t c nhng mc tiu chin lc. V
vy trc khi i vo thc hin ti cu trc,
ch doanh nghip cn xc nh li mc tiu
chin lc, tm nhn, s mnh, gi tr v k
hoch kinh doanh ca doanh nghip mnh.
Vic xc nh ny nhm mc ch h tr
hnh thnh nguyn tc ca hot ng ti
cu trc. Tuy nhin, phn ln cc tp on
kinh t t nhn Vit Nam gp kh khn
ngay t bc xc nh li chin lc ca
mnh mt cch chnh thc v r rng khin
cho hot ng ti cu trc b mt phng
hng v khng gii quyt c tn gc
ca vn .

Xy dng k hoch tng th a ra cc


bc i cn thit t ngn hn, trung hn
cho n di hn s gip doanh nghip sp
xp cc cng vic cn lm theo th t u
tin, tn dng c kt qu cng vic ca
cc cng on khc nhau nhm ti u
ha cc ngun lc v thi gian ca doanh
nghip.

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

Bi hc kinh nghim v cc khuyn ngh

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

ng sn, mc tiu ca Tp on ch yu l tp trung cho nhng cng trnh phc v


cho hot ng sn xut kinh doanh ca chnh Tp on nh cc nh my v Ta nh
vn phng ca tp on. Cc mc tiu tng trng v doanh s, s lng lao ng
c thay th bng cc ch tiu v cht lng hot ng v hiu qu kinh doanh tp
trung trong ngnh in v cng nghip lnh vc then cht ca Tp on Vit ..

157

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

158

Qu coi trng vic p dng phn mm


ERP nh l gii php hon ho trong ti
cu trc

bt tay lun vo p dng EPR, dn n


s lch pha gia trnh pht trin ca
doanh nghip v quy trnh qun l.

Trong qu trnh tm kim mt m hnh hot


ng hiu qu thng qua hot ng ti cu
trc, mt s ch doanh nghip quyt nh
la chn u t v p dng mt h thng
phn mm qun l ngun lc doanh nghip
(ERP) vi quan im cho rng ERP s gip
gii quyt cc thiu st ca m hnh hin
ti. Khi quyt nh trin khai ERP, mi mt
doanh nghip s c cc phng thc tip
cn khc nhau. Trong mt s doanh
nghip c xu hng thay i thc hin
theo cc quy trnh c trong cc phn mm
c thit k sn. Qu trnh thay i ny
ca doanh nghip i hi n lc ln trong
iu kin hn ch v cc ngun lc. Hn
na, mc d cc phn mm ny c pht
trin da trn cc nghin cu v thng
l tt nht trong ngnh, n cng cha
tnh ht c cc c th hot ng kinh
doanh ca tng doanh nghip. Cc phn
mm ERP ng thi cng phi c iu
chnh theo cc mc nht nh doanh
nghip c th p dng c vo thc t
hot ng ca mnh. xc nh thay i
phn mm ERP n mc no l tng
i kh khn. T gc t vn, phn mm
ch l cng c c tin hc ha nhm h
tr ngi s dng thc hin cng vic theo
mong mun ca mnh. Vic thiu cc yu
cu t pha ngi s dng hp l da trn
cc quy trnh phn nh cch thc thc hin
cng vic hiu qu, c kim sot cht ch
lin kt vi cc ngun lc con ngi hin
ti c th s dn n cc tht bi khi doanh
nghip trin khai phn mm ERP v hot
ng ti cu trc. Nh cp mc I
phn IV, nhiu doanh nghip Vit Nam
b qua giai on 1 ca qun tr khoa hc,

Thiu cng c qun l v nh gi trin


khai
Cng ging nh bt k hot ng no ca
doanh nghip, hot ng ti cu trc cng
cn phi xy dng cc cng c qun l v
nh gi trin khai nhm nh gi hiu qu
thc hin. Cng c ny chnh l cc bo
co qun tr, cc ch s nh gi hiu qu
hot ng (KPI) v ngn sch c chun
b trc vi c tnh v chi ph pht sinh
ca d n. Trong khi bo co qun tr v
hot ng ti cu trc cung cp cc thng
tin kp thi, gip lnh o doanh nghip
theo di, gim st v a ra cc quyt nh
iu chnh qu trnh ti cu trc ph hp
th KPI gip doanh nghip tr li cu hi
nh th no nhn bit c hot ng
ti cu trc thnh cng?. V d v cc
KPI c th c thit lp nh t l tng
trng ca doanh thu, t sut li nhun,
tng chi ph tit kim c, t l nhn vin
ngh vic, mc nhn bit v thng hiu
doanh nghip, v.v. c th c o lng
sau khi hon thnh hot ng ti cu trc
s cho doanh nghip nhn thy kt qu ca
hot ng ny tc ng ti doanh nghip.
Bn cnh , chun b mt ngn sch ti
chnh hp l cng gp phn quyt nh
m bo hot ng ti cu trc c u
t y v khng b gin on.
Thiu qun l d n v qun l thay i
Bn cnh cc c im v tnh di hn
cp bn trn, hot ng ti cu trc
cn c c im l c tc ng ti cng
vic v li ch ca cc thnh vin khc
nhau trong cng ty v thm ch ngoi cng

Qun l s thay i c thc hin thng


qua vic pht trin cc k hoch trao i
thng tin hiu qu ti cc nhm i tng
chnh c nh hng v s b nh hng
bi d n, tm hiu cc yu cu ca h v
cch thc gii quyt cc mong i pht
sinh t cc vn lin quan n d n.
Thiu ngun lc ph hp
thnh lp nhm d n Ti cu trc
doanh nghip, doanh nghip phi xc nh
c cc thnh vin c k nng v nng
lc ph hp. Thnh vin ca nhm d n
c th bao gm cc thnh vin bn trong
v bn ngoi cng ty.
Thnh vin bn ngoi l cc chuyn gia
v ti cu trc c kinh nghim v nng lc

Cc thnh vin bn trong cng ty ca d


n ti cu trc bao gm c gim c d n
thng thng l nhng ngi c hiu bit
su sc v cc hot ng ca cng ty, c
kh nng iu phi, kt ni cc b phn
trong cng ty v vi cc thnh vin t vn
bn ngoi cng ty. Gim c d n phi
c quyn hn v nng lc ra quyt nh mi
khin cho qu trnh ti cu trc c din
ra sun s. Cc thnh vin ca d n trong
cng ty cng l ngi trc tip tip nhn
cc chuyn giao t cc t vn v tip tc
thc hin ti cng ty ca mnh. V vy, cc
thnh vin ny c th l nhng nhn s
tim nng m ngi lnh o c k hoch
a vo nm gi cc v tr ch cht trong
cng ty sau qu trnh ti cu trc.
Trong giai on pht trin hot ng kinh
doanh mnh m, hu ht cc doanh nghip
gp phi tnh trng thiu nhn s thc
hin cc hot ng kinh doanh ca mnh.
V vy, b tr cc nhn s tham gia vo d
n ti cu trc tr thnh mt bi ton kh
khi cc cng vic kinh doanh hng ngy
chim phn ln qu thi gian ca c lnh
o ln nhn vin. Mt s doanh nghip
giao trn hot ng ti cu trc cho i ng
t vn vi mong mun t vn s khng ch
c phng php tip cn, kinh nghim m
cn c ngun lc ph hp thc hin ti
cu trc gip mnh. Tuy nhin, quan im
ny s khin cho qu trnh chuyn i sau
ti cu trc ca doanh nghip thc s gp
kh khn.

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

Qun l d n c thc hin bt u t


vic xc nh mc tiu v phm vi ca d
n, t chia nh cc nhim v cn hon
thnh ca d n theo mt c cu hp l
v xy dng i ng thc hin d n theo
cc nhim v xc nh c tnh n cc
gii hn v thi gian, tnh c lp ca cc
nhim v, nhn s v ti chnh. Mt l trnh
thi gian cho cc nhim v c xy dng
kt hp vi i ng thc hin d n, chi ph
d kin s hnh thnh nn k hoch chi tit
d n gip doanh nghip qun l d n v
u ra ca d n trong thi gian tip theo.

nh hng, nh gi, a ra cc t vn
mang tnh gi m hoc cc la chn c
phn tch a chiu nhm h tr ch doanh
nghip a ra cc quyt nh ti cu trc
v cc thnh vin bn trong cng ty trin
khai d n.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

ty. D n ti cu trc i hi s thay i t


cp nh nh mt nhm cc nhn vin,
cho n cp ln hn nh trong ton b
t chc. Cc yu cu thay i ny thng
thng s gp phi khng c nht nh ty
mc v tnh cht ca cc nh hng.
T cc c im , trin khai ti cu
trc thnh cng, doanh nghip cn phi p
dng hot ng qun l d n v qun l
s thay i m bo t c cc mc
tiu ra ca d n.

159

Thiu cam kt t cc cp

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

160

Do ti cu trc c th c nh hng ti
nhiu con ngi, b phn khc nhau nn
cn c s cam kt cao ca cc cp trong
cng ty. Tuy nhin, thc t cho thy, khi
trin khai ti cu trc, tnh trng thc hin
c mt thi gian ri em con b ch
hoc thiu s thng nht ca cc b phn,
cc cp qun l trong cng ty dn n vic
ti cu trc ch i c na qung ng
vn thng xy ra. V vy, khi trin khai ti
cu trc, ngi ng u d n chnh l
ch doanh nghip cn phi cam kt trc
tin v quyt tm thc hin d n ca mnh
v phi tm kim s cam kt tng t t
cc cp qun l v ngi lao ng trong
cng ty, c bit i vi cc i tng c
lin quan trc tip n hot ng ny.
Vn tp trung v phn chia quyn
lc
Hot ng ti cu trc s a ra cc la
chn cho ch s hu v vn tp trung
v phn chia quyn lc. Do c im ca
qu trnh pht trin v cc quy nh v qun
tr doanh nghip ti Vit Nam cha cht
ch, ch doanh nghip t nhn d nm
Hi ng qun tr/hi ng thnh vin hay
Ban gim c u c xu hng nm gi
quyn lc trn c ch quyt nh hu ht
cc hot ng ca doanh nghip. Hn th
na m hnh hot ng ca cc tp on
kinh t t nhn cn cha chuyn nghip,
thiu cc nhn s qun l cht lng cao,
nhiu ch s hu ca cc doanh nghip
t nhn cha t tin giao quyn cho
cc cn b cp di. iu ny lm gnh
nng qun l ngy cng tr nn nng n v
cc khuyn ngh i hi xc nh li vai tr,
nhim v ca cc v tr lnh o cp cao
trong t chc kh c thc hin. V vy,

khi tin hnh ti cu trc, ch doanh nghip


cng cn xem xt kh nng, cc lnh vc,
mng cng vic cn tp trung v phn chia
quyn lc trong doanh nghip v chun b
cho cc thay i quan trng .
IV. KT LUN
Thc t Vit Nam tn ti 2 nhm
tp on kinh t, l cc tp on kinh
t nh nc (TKTNN) v cc tp on
kinh t t nhn (TKTTN). Hin c 12 tp
on kinh t nh nc v cha c con s
thng k chnh xc v s lng tp on
kinh t t nhn. Trong khi cc TKTNN do
Th tng Chnh ph ra quyt nh thnh
lp v hot ng di hnh thc cng ty
TNHH mt thnh vin theo m hnh hi
ng thnh vin vi 100% vn nh nc
hot ng trong mt ngnh, lnh vc
trng tm, th vic thnh lp tp on kinh
t t nhn khng phi do mt c quan c
thm quyn no quyt nh, m l do chnh
cc doanh nghip t quyt nh. Qu trnh
hnh thnh v pht trin TKTTN thng
hnh thnh dn dn thng qua qu trnh m
rng v pht trin kinh doanh t mt doanh
nghip.
Phn II ca bo co minh chng cho qu
trnh tch t ca cc ngnh trong c cc
tp on kinh t nh nc hot ng. T
c th thy, trong qu trnh hnh thnh
tp on ca mnh, th TKTNN c s
tp trung hng dc hay ngang, tuy nhin
v trnh pht trin vn cha t c
mc tng xng. Kh nng huy ng
vn cha hon tt giai on 1- Tch t, tp
trung cao v vn. Cc TKTNN cha c
qun tr khoa hc (QTKH) bc 1, bc cn
bn u tin trong 4 bc ca QTKH - vn
ct li cho sc khe ca mi tp on.

Vit Nam hin nay, cha c quy nh php


l cho tt c cc TKT thuc mi thnh
phn kinh t m mi ch c quy nh php
l cho vic thc hin th im i vi cc
TKT nh nc. Tuy nhin vn quan
trng hn c l mt chnh sch cho cc tp
on kinh t kht trin m khng lm bp
mo th trng, khng lp li nhng tht
bi m mt s nc trn th gii tri
qua. Do qu trnh tch t sn xut cn nhiu
hn ch, cc tp on kinh t, nht l ca
khu vc nh nc, cha c s gn kt hu
c nn cc chnh sch va phi tp trung
vo vic h tr cc tp on tng nhanh
tch t, nhng cng ng thi phi la
chn hnh thc qun l ph hp vi trnh
pht trin v c tnh s hu ca cc tp
on kinh t.

PHN IV
S HNH THANH VA PHAT TRIN
CAC TP OAN KINH T VIT NAM

i vi cc TKTTN, vic ti cu trc xut


pht t nhu cu t thn ca doanh nghip,
nht l trong bi cnh khng hong v suy
thoi kinh t. Khi pht trin n mt quy
m nht nh hoc khi tnh hnh th trng
khng cn thun li, cc ch s hu v
cc TKTTN s gp kh khn trong vic

qun l hot ng kinh doanh ca ton b


tp on cng nh ca cc cng ty thnh
vin v cc chc nng/phng ban ca tng
n v. Thc t ny to ra sc p cho cc
doanh nghip ny thc hin ti cu trc
doanh nghip mt cch tng th hay tng
phn nh l mt nhu cu t thn. Mt trong
nhng vn thc tin khc l s gn kt
ca qu trnh ti cu trc vi chin lc
cho bn ra cng chng hoc c phn ha
ca cc TKTTN.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Khuynh hng ch o ti cu trc cc tp


on kinh t nh nc trong nm 2010 l:
(1) Tp trung vo lnh vc kinh doanh chnh;
(2) y mnh c phn ha DNNN, gim vn
nh nc ti cc doanh nghip khng cn
Nh nc nm gi, nng cao cht lng
hot ng ca cc cng ty c phn
iu kin nim yt trn sn khu vc v
quc t; (3) Chun b mi mt tin hnh
c phn ha cng ty m - tp on nhm
a dng ha s hu nhng m bo vai
tr then cht trong nn kinh t; (4) Cu trc
li danh mc u t theo hng tp trung
ngun lc m bo tin , cht lng cc
d n u t trng im i vo vn hnh;
(5) Tng vn iu l ca tp on trn c
s nh gi li gi tr ti sn theo th trng
v Nh nc u t thm c quy m
ln; (6) Cu trc ngun nhn lc i i
vi thc hin qun tr doanh nghip tng
bc hin i, nht l chun mc k ton
thng k, hoch ton kt qu sn xut kinh
doanh, d phng ri ro...

161

PHN V
XUT KIN NGH

XUT KIN NGH

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN V

163

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN V
XUT KIN NGH

164

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

I. XUT VI CC C QUAN NH
NC
1. Ci thin iu hnh kinh t v m l
nhim v quan trng hng u m bo
cho s pht trin chung ca nn kinh t v
cho vic thc thi chin lc kinh doanh lu
di ca cc doanh nghip v trc ht l
khc phc nhng s bt n v ch s
gi tiu dng, tnh trng km hiu qu ca
c cu kinh t, tnh trng nhp siu, bi chi
ngn sch gia tng; Tng cng nng lc
d bo kinh t v c bit ch trng n
vic nng cao nng lc xy dng chnh
sch, khc phc tnh trng a ra nhng
chnh sch mang tnh cht gii quyt vn
mt cch tnh th v cc b, thiu s
phi hp gia cc bin php chnh sch,
trc ht l vic kt hp cht ch gia
chnh sch ti kha v chnh sch tin t;
Xy dng c ch iu hnh v gim st
thc thi chnh sch m bo cc bin php

t chc c thc hin ng b, mang tnh


kh thi cao. Hn ch vic gia hn thi hn
thc thi chnh sch m bo tnh nghim
tc trong qu trnh tun th v thc thi php
lut ca doanh nghip. Gim thiu chi ph
kinh doanh khng chnh thc do chnh sch
v m bt cp gy ra, chng hn nh chnh
sch dn n vic tn ti hai t gi.
2. C bin php ci thin c cu cc mt
hng xut khu theo hng tng dn t
trng nhm hng cng nghip ch to,
nhm hng c hm lng cng ngh v
cht xm cao, gim dn xut khu hng
th. c bit ch , quan tm theo di v
c bin php hn ch nhp siu c xu
hng ph thuc nhiu vo Trung Quc.
Nh nc cn thnh lp b phn hoc
t chc chuyn trch vi nhim v c
bit nghin cu, theo di, a ra cc
bin php h tr doanh nghip nhm nh
hng c li cng nh gii quyt nhng
vn khng bnh thng xut hin trong
cn cn thng mi vi th trng Trung
Quc, cng nh nhng th trng quan
trng khc. Nh nc cng cn y mnh
xy dng c s h tng thng mi ni a
h tr doanh nghip phc v ngi tiu dng
trong nc, li dng u th ca mt th trng
vi gn 90 triu dn c thu nhp trung bnh trn
1000 USD/nm.

3. Tip tc y mnh ci cch th tc hnh


chnh Vit Nam v m bo thc thi tt

PHN V
XUT KIN NGH

Tri qua nhng bin ng nht nh ca


mi trng kinh doanh trong nc v trn
th gii, cc doanh nghip Vit Nam bc
vo nm 2011 vi mt nng lc kinh doanh
mi, trong c cu kinh t c s thay i
ln. tip tc duy tr nhp pht trin
ca cc doanh nghip v ca nn kinh t
theo hng tng trng cht lng, thc
hin Chin lc pht trin kinh t x hi, c
th a ra mt s kin ngh nh sau:

165

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN V
XUT KIN NGH

166

Ngh nh s 43/2010/N-CP (v ng k
kinh doanh), Ngh nh s 102/2010/N-CP
v hng dn thi hnh mt s iu ca
Lut Doanh nghip nhm gia tng s lng
doanh nghip ng k mi. Bn cnh ,
phi trin khai mnh m cc bin php h
tr doanh nghip sau ng k kinh doanh
thng qua thc thi Quyt nh s 22/2010
ca Th tng Chnh ph v trin khai thc
thi Ngh nh s 56/2009/N-CP v Chnh
sch tr gip pht trin doanh nghip nh
v va.

nc v x l cht thi v.v., th mt trong


nhng bin php quan trng cn c
quan tm l vic a cc cm cng
nghip vo hot ng theo ng ngha ca
n, ngha l cm cng nghip phi lin kt
c cc doanh nghip trong mt chui
cung ng. Kinh nghim ca Trung Quc
trong vic pht trin cc cm cng nghip
theo hng ny h tr c lc cho cc
doanh nghip, k c i vi cc DNNVV,
v mt c s h tng v lm gim ng k
chi ph sn xut kinh doanh.

4. Tip tc y mnh tc gii ngn vn


u t nc ngoi thng qua cc bin php
h tr v th tc hnh chnh, gii phng mt
bng, o to ngun nhn lc phc v trin
khai d n. Tin hnh nghin cu, nh gi
li th cnh tranh ca tng a phng,
vng/khu vc thu ht u t nc ngoi
theo nh hng ti c cu kinh t ca Nh
nc Vit Nam. Tng cng cng tc iu
phi gia cc a phng trong mt vng/
khu vc c cng li th cnh tranh n
hn ch tnh chng cho trong thu ht u
t FDI. Tng bc khc phc tnh trng
chuyn gi trong cc doanh nghip FDI.
Nh nc cn nh hng li chnh sch
thu ht vn u t trc tip nc ngoi,
gn kt khu vc FDI vi khu vc sn xut
trong nc, gia tng hm lng gi tr gia
tng v nguyn liu sn xut trong nc,
gim thiu thu ht u t thc hin hot
ng gia cng, lp rp.

6. Nh nc ng vai tr quan trng trong


qu trnh ti cu trc cc doanh nghip.
Nh nc cn quan tm i vi vic thc
y mi trng kinh doanh thc y ti
cu trc ti cc doanh nghip, trong c
vic: nh hng ti c cu ngnh ngh
kinh doanh; i mi c ch qun l; H tr
ngun lc ti chnh; Ti cu trc trong vic
s dng vn; Ti c cu trong x l n, v.v.,
m bo cho nn kinh t tng trng c
bc nhy vt v cht lng.

5. Pht trin c s h tng phc v sn


xut kinh doanh c Nh nc coi l
mt trong 3 nhim v trng tm v chin
lc trong chnh sch pht trin kinh t x
hi 5 nm 2011-2015. Trong khi Nh nc
cn nhanh chng khc phc tnh trng
thiu in, ct in ko di, ci thin c
s h tng giao thng, h thng cp thot

7. i vi khu vc DNNN, yu cu tch bit


r chc nng qun l v chc nng ch s
hu i vi DNNN tr nn cp thit hn
bao gi ht. m bo s tch bit ny,
Nh nc c th thnh lp mt c quan
chuyn trch ca Nh nc, c kh nng
tham gia vo vic a ra cc quyt nh
kinh doanh thun ty vi t cch l i din
ch s hu nh nc. Nh nc cn tip
tc r sot ngnh ngh kinh doanh, xc
nh r nhng lnh vc nh nc cn nm
gi v khng cn nm gi, xy dng c
ch vn hnh c th ca m hnh qun l
nh nc i vi doanh nghip nh nc
t phng din i din ch s hu vi
l trnh thc hin r rng. Thc hin cng
tc i chun vi cc doanh nghip cng
ngnh trong khu vc ASEAN, chu v

trn th gii nh gi hiu qu kinh


doanh ca cc DNNN.

11. Nh nc cn to mt mi trng kinh


doanh thun li, trong c vic xc tin
h tr doanh nghip do ph n lnh o
theo hng khuyn khch nhng thin
hng mang kha cnh gii. Thc y tinh
thn kinh doanh trong cc lnh vc gn gi
vi gia nh v ph n, ng thi gip h
khc phc nhng kh khn trong qu trnh
qun l doanh nghip. Nhng bin php
h tr nng cao nng lc qun l ti chnh
cho doanh nhn n, h tr h m rng sn
xut kinh doanh, to s t tin khi tip cn
cc ngun vn l nhng chnh sch cn
c u tin xem xt.

PHN V
XUT KIN NGH

9. Nh nc cn sm tng kt li m hnh
tp on kinh t nh nc v sm xy
dng mt chnh sch chung h tr cc tp
on kinh t pht trin, khng phn bit
thnh phn kinh t, c bit trong vic khc
phc nhng hn ch do kh nng tch t
km v c ch qun l thiu gn kt hu
c gy ra, qua to nn nhng u tu
kinh t nng ng, cnh tranh bnh ng
vi nhau. i vi cc tp on kinh t nh
nc, cn xc nh r nhim v ct li, cho
mi tp on, tch bch nhim v x hi
vi nhim v kinh doanh. C cu li chc
nng ca i din nh nc (v ch s hu
v v qun l) i vi mi tp on kinh
t nh nc, tng cng chc nng gim
st ca i din ch s hu v yu cu
minh bch thng tin trong tp on. Nh

10. Vic xy dng cc cng c h tr v


gim st hot ng ca cc tp on kinh t
phi c xem xt tht k lng khng
i ngc li nguyn tc ca WTO, ng thi
phi m bo nh gi c hiu qu kinh
t ca tp on trn c s li dng u th
v quy m v cc phng din nh: (i) Gia
tng li nhun, to cng n vic lm; (ii) Tc
ng n nn kinh t, gip Vit Nam m
rng th trng v tham gia vo chui gi tr
ton cu; (iii) To ra s thay i mang tnh
cht h thng cho nn kinh t v nng lc
cng ngh, v cht lng tng trng v.v.
Cc cng c ni trn phi m bo cnh
tranh lnh mnh. Nh nc cn cn nhc
n nh hng ca s v ca mt tp
on n nn kinh t v uy tn ca h thng
chnh tr, t c yu cu nghim tc i
vi cc tp on nh nc khi tp on ny
ri vo tnh trng kh khn, hn ch tnh
trng ti tr cho trong ni b tp on
che giu kh khn.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

8. i vi khu vc t nhn, cn to iu
kin chnh thc ha khu vc h kinh
doanh c th, nng cao cht lng ca khu
vc t nhn v quy m doanh nghip v
hiu qu kinh doanh, kh nng tch ly vn.
Mi quy hoch/k hoch pht trin tng th
ngnh, a phng, vng cn c xem
xt trong m tng quan gia s pht trin
ca khu vc nh nc v t nhn, gia
doanh nghip ln v doanh nghip nh v
va v iu kin tip cn cc ngun lc v
t ai, c s h tng, vn, ngun nhn
lc, cng ngh. c bit lu ti h tr
doanh nghip khu vc t nhn trong vic
i mi trang thit b, ng dng thnh tu
khoa hc cng ngh, c bin php xc tin
h tr pht trin cc doanh nghip cung
ng trong nc, pht trin cng nghip
ph tr v xy dng cc vng nguyn liu
phc v cc doanh nghip FDI trong hot
ng trong lnh vc sn xut, ch to.

nc cn xy dng khung php l thun li


to iu kin cho hot ng mua bn,
sp nhp doanh nghip, c bit gia cc
doanh nghip khu vc nh nc v ngoi
nh nc.

167

II. GI I VI DOANH NGHIP

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHN V
XUT KIN NGH

168

1. Trc ht cc doanh nghip cn phi t


tin hnh ti cu trc ci thin nng sut
lao ng, hi nhp tt hn vi kinh t quc
t, to c s cho tng trng bn vng
v n nh lu di. Qu trnh ti cu trc
doanh nghip phi tun theo xu hng
dch chuyn c cu kinh t ca Vit Nam
hin nay, tng t trng ca cc ngnh cng
nghip v xy dng v dch v
2. Xu th i mi v quy lut th trng
yu cu cc doanh nghip nh nc phi
c cu li khng ch v vn ch s hu
m cn c chin lc kinh doanh, chin
lc th trng, i mi cng ngh ng
thi m bo thc s ng vai tr ch o
trong pht trin kinh t ca t nc.
3. Cc doanh nghip trong 3 ngnh c
tch t km l Sn xut trang phc, Sn
xut sn phm t cao su v Xy dng cn
phi tp trung ci thin nng lc lao ng.
c bit l ngnh Sn xut trang phc, ni
c cc ch s v nng lc lao ng thp
nht trong 8 ngnh nghin cu, khan him
lao ng, k c lao ng ph thng. Vn
ti cu trc ph thuc rt nhiu vo vn
tng nng sut lao ng - ci thin ch
s hiu qu s dng lao ng ca doanh
nghip. Nu khng c s ci thin cc ch
s lao ng, th kh c th ni n s bt
ph ca cc ngnh trn trong thi gian ti.
4. i vi cc doanh nghip nh nc
trong ngnh Vn ti ng thy, cn phi
khn trng ci thin cc ch s thanh
khon v ch s bao ph li nng cao
kh nng thanh ton cc khon vay. Cc
doanh nghip nh nc ni chung tch
cc ci thin ch s n v kh nng sinh
li (xt theo c 3 ch tiu t sut li nhun

trn ti sn (ROA), t sut li nhun trn


vn ch s hu (ROE) v t sut li nhun
trn doanh thu (ROS)) c th cnh tranh
c vi khu vc DN t nhn v FDI v
ch s ny.
5. Cc doanh nghip cn khn trng nng
cao nng lc cng ngh, u t tuyn dng
nhiu cn b khoa hc k thut, v nghin
cu pht trin. y l vn quan trng
hng u c th nng cao nng lc
cnh tranh ca doanh nghip trong iu
kin hin nay.
6. Ti cu trc doanh nghip thc cht
l s ti cu trc ca cc doanh nghip
ln, nht l i vi cc tp on kinh t.
Cc TKTNN cn (i) Tp trung vo lnh
vc kinh doanh chnh - nht l i vi cc
DNNN trong hai ngnh Vn ti ng thy
v Sn xut v phn phi in; (ii) y
mnh c phn ha DNNN, gim vn nh
nc ti cc doanh nghip khng cn Nh
nc nm gi, nng cao cht lng hot
ng ca cc cng ty c phn iu
kin nim yt trn sn khu vc v quc t;
(iii) Chun b mi mt tin hnh c phn
ha cng ty m - tp on nhm a dng
ha s hu nhng m bo vai tr then
cht trong nn kinh t; (iv) Cu trc li danh
mc u t theo hng tp trung ngun
lc m bo tin , cht lng cc d n
u t trng im i vo vn hnh; (v) Tng
vn iu l ca tp on trn c s nh
gi li gi tr ti sn theo th trng v Nh
nc u t thm c quy m ln;
(vi) Cu trc ngun nhn lc i i vi thc
hin qun tr doanh nghip tng bc hin
i, nht l chun mc k ton thng k,
hoch ton kt qu sn xut kinh doanh,
d phng ri ro.
7. Qu trnh ti cu trc doanh nghip
phi da trn chin lc kinh doanh ca

9. Cc doanh nghip cn phi thc lin kt


vi cc doanh nghip trong v ngoi nc,

10. Cc doanh nghip cn ch ng tham


gia vo cng tc xy dng chin lc pht
trin kinh t a phng, kinh t vng
khai thc li th cnh tranh, khai thc ti
u ngun ti nguyn thin nhin cng nh
ngun nguyn liu, m bo cho cc quy
hoch tng th pht trin ngnh, vng v
vic ti cu trc kinh t ca Nh nc pht
huy hiu qu.

PHN V
XUT KIN NGH

8. Quan tm n vic nng cao trnh


trong vic xy dng chin lc kinh doanh,
p dng cc phng php qun tr khoa
hc ph hp, thc hin cng khai minh
bch thng tin, to nn tng bn vng cho
s pht trin lu di.

tng cng hp tc cng t, ch ng tm


kim cc doanh nghip u tu trong cc
khu cng nghip, cm cng nghip lin
kt, to nn cc cm cng nghip theo cc
ngnh ngh lin quan n nhau.

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

doanh nghip trn c s xc nh r cc


ngun lc hin c. i vi cc TKTTN,
cc doanh nghip phi tip tc tch ly sn
xut, tp trung vo ngnh kinh doanh ct
li, tp trung chuyn mn ha cao c
nng lc tham gia tch cc vo chui gi tr
ton cu

169

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

TAI LIU THAM KHAO

PHN V
TAI LIU THAM KHAO

171

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

TAI LIU THAM KHAO

172

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

[2] Dng Lm, 2010, Trung Quc s gi


bit danh hiu cng xng th gii?,
Thi bo Kinh t Vit Nam, H Ni,
25/06.

[10] Nguyn Ngc Anh v Nguyn c


Nht, Chnh sch cng nghip v cc
tp on kinh t ln ca Vit Nam.
[11] Phan ng Tut, 2010, Phc ha tin
trnh ti c cu doanh nghip Vit
Nam, Bo in t, 9/2010.
[12] Stefan Wagstyl, 2010, The rise of the
developing world, Financial Times, 27/09.

[3] IIF (Institute of International Finance),


2010, Capital Flows to Emerging
Market.

[13] The Economist Intelligence Unit,


2010, Commodities Review, Global
Forecasting Service.

[4] IMF (International Monetary Fund),


2010, World Economic Outlook 2010.

[14] Thy Trn, 2010, ECB: Tc m rng


quy m cc doanh nghip chu u cn
chm chp. New York Times.

[5] Kiu Oanh, 2010, Nhn li m hnh


Trung Quc ti chu Phi, Thi bo
Kinh t Vit Nam, H Ni, 30/06.
[6] KPMG, 2010, A Global View of M&A in
Consumer Markets: 2010 and beyond.
[7] La Caixa Research Department, 2010,
The Spanish Economy: Monthly Report.
[8] Nguyn Hi, 2010, Tng lai no cho
cuc cch mng xanh, Bo Php lut
v X hi, H Ni. 26.09
[9] Nguyn K Tun, 2010, Kinh t Vit
Nam 2009 - ngn chn suy gim kinh
t v n nh kinh t v m, H Kinh t
Quc dn, H Ni

TAI LIU THAM KHAO

[1] Bo co s 378/BC-UBTVQH12, ngy


18/10/2010 ca y ban thng v
Quc hi v vic thc hin ci cch
th tc hnh chnh giai on 2001 2010.

[15] Tng cc Thng k, 2011, Bo co tnh


hnh kinh t x hi nm 2010.
[16] Trn Tin Cng, Cch tip cn v
nhng vn trong xy dng, pht
trin tp on kinh t Vit Nam.
[17] Trung Vit, Cc nc mi ni tng u
t vo chu Phi, Thi bo Kinh t Vit
Nam, H Ni, 02/04
[18] Trng nh Tuyn, 2010, Qun l cc
tp on kinh t ln trong bi cnh
ton cu mi.
[19] UNCTAD (United Nations Conference
on Trade and Development), 2010,

173

World Investment Report 2010:


Investing in a Low-Carbon Economy.
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

[20] VCCI (Phng Thng mi v Cng


nghip Vit Nam), 2007, Bo co
thng nin Doanh nghip Vit Nam
2006. NXB Chnh tr Quc gia, H
Ni.

TAI LIU THAM KHAO

[21] VCCI (Phng Thng mi v Cng


nghip Vit Nam), 2008, Bo co
thng nin Doanh nghip Vit Nam
2007, NXB Chnh tr Quc gia, H Ni.
[22] VCCI (Phng Thng mi v Cng
nghip Vit Nam), 2009, Bo co
thng nin Doanh nghip Vit Nam
2008, NXB Chnh tr Quc gia, H Ni
[23] VCCI (Phng Thng mi v Cng
nghip Vit Nam), 2010, Bo co
thng nin Doanh nghip Vit Nam
2009, NXB Chnh tr Quc gia, H Ni
[24] The Economist magazine, 2010,
Vietnams economy: Plus one country.

174

[25] Vn kin i hi ng ton quc ln


th X, NXB Chnh tr quc gia, 2006,
H Ni.

[26] V Anh Tun, 2010, T Chaebol Hn


Quc, suy ngh v mt s bi hc pht
trin v ti cu trc i vi Tp on
kinh t Vit Nam, Tp ch Cng sn, s
815, thng 9 nm 2010.
[27] WB (The World Bank), 2010, Doing
Business 2010: Reforming through
difficult times.
[28] WB (The World Bank), 2011, Doing
Business 2011: Making a difference for
entrepreneurs.
[29] Cc trang web:
www.thutuchanhchinh.vn
www.eiu.com
www.fpt.com.vn
www.gso.gov.vn
www.imf.org
www.mpi.gov.vn
www.netnam.vn
www.vieta.vn
www.vinashin.com.vn
www.vnpt.com.vn
www.vbis.vn
www.worldbank.org

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHU LUC

PHU LUC

PHN V

175

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHU LUC

176

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

n v: %
Thng

So vi thng trc
Vng

la M

So vi thng 12/2009
Vng

la M

So vi cng k 2009
Vng

la M

- 2,94

- 0,11

- 2,94

- 0,11

+ 53,89

+ 8,96

- 2,03

+ 0,33

- 4,91

+ 0,22

+ 42,58

+ 8,34

+ 1.21

+ 1,28

+36,86

+ 9,52

- 3,76

+ 1,50

- 0,80

- 0,28

- 4,53

+ 1,22

+ 33,89

+ 7,86

+ 1,91

- 0,63

- 2,71

+ 0,58

+ 35,62

+ 5,86

+ 3,09

- 0,17

+ 0,30

+ 0,41

+ 32,43

+ 5,53

+ 2,15

+ 0,38

+ 2,46

+ 0,79

+ 35,86

+ 5,04

- 0,88

+ 0,48

+ 1,56

+ 1,27

+ 32,35

+ 5,41

+ 3,58

+ 1,61

+ 5,19

+ 2,91

+ 34,35

+7,35

10

+ 7,87

+ 0,60

+ 13,47

+ 3,52

+ 38,01

+ 8,37

11

+ 8,67

+ 3,00

+ 23,31

+ 6,63

+ 36,24

+ 10,03

12

+ 5,43

+ 2,86

+30,00

+ 9,68

+ 30,00

+ 9,68

Ngun: Bo co kinh t - x hi hng thng ca Tng cc Thng k

PHU LUC

Bng 1.1: Tc tng gi vng v la M

177

Bng 1.2: Thu ht u t trc tip nc ngoi nm 2010 theo ngnh


(tnh t 01/01/2010 n 20/11/2010)
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHU LUC

178

S
d n
cp
mi

Vn
ng k
cp mi
(triu
USD)

S lt
d n
tng
vn

334

3.464,0

152

Sn xut, phn phi


in, kh, nc, iu ha

2.942,9

Kinh doanh bt ng sn

20

2.722,4

132,1

2.854,5

Xy dng

118

1.219,0

20,6

1.239,5

Vn ti kho bi

11

815,5

55,0

870,5

Dch v lu tr v n ung

31

279,1

27,2

306,3

Bn bun, bn l; sa
cha

104

369,1

12

-7,0

362,1

TT

1
2

Ngnh

Cng nghip ch bin,


ch to

Vn ng
k tng
thm
(triu
USD)

907,1

Vn ng k
cp mi v
tng thm
(triu USD)

4.371,0
2.942,9

Gio dc v o to

105,8

6,5

112,3

Ti chnh, ngn hng,


bo him

15,8

43,3

59,0

46

39,3

0,9

40,2

107

58,1

1,8

59,9

36,0

10

Thng tin v truyn


thng

11

H chuyn mn, KHCN

12

Ngh thut v gii tr

13

Nng, lm nghip; thy


sn

10

8,5

7,0

15,5

14

Dch v khc

20

12,0

1,0

13,0

15

Cp nc; x l cht
thi

9,1

Hnh chnh v dch v


h tr

3,1

16
17

Khai khong

18

Y t v tr gip x hi
Tng s

Ngun: Cc u t nc ngoi

1,3

833

12.100,9

36,0

9,1
1

2,5

5,6

2,1

2,1

2,6

3,9

1.202,6

13.303,5

210

Bng 1.3: u t trc tip ca nc ngoi c cp php


t 01/01- 21/12/2010 theo i tc
Nc v lnh th

S d n
(D n)

S vn ng k
(Triu USD)

Xin-ga-po

88

4350,2

H Lan

14

2364

Nht Bn

114

2040,1

Hn Quc

256

2038,8

52

1833,4

i Loan

95

1180,6

Qun o Virgin thuc Anh

23

726,3

o Cay-men

500,7

Ty n thuc Anh

475,9

10

Ma-lai-xi-a

19

412,6

11

Thy S

285,2

12

CHND Trung Hoa

84

172,8

13

c khu HC Hng Kng (TQ)

43

154

14

Lin bang Nga

139,3

15

Thi Lan

16

131,9

16

Xl-va-ki-a

100

17

Vng quc Anh

11

56,4

18

Khc

139

267,4

Ngun: Tng cc Thng k

PHU LUC

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

STT

179

Bng 1.4: u t trc tip ca nc ngoi c cp php


t 01/01- 21/12/2010 theo a bn
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHU LUC

180

STT

Tnh

Qung Nam

B Ra-Vng Tu

Qung Ninh

TP. H Ch Minh

S d n
(D n)

S vn ng k
(Triu USD)

4177,1

38

2400,6

2148

252

1895,3

Ngh An

1327,7

C Mau

773

Long An

29

592,1

Bnh Thun

10

523,4

ng Nai

41

378,7

10

Qung Ngi

369,4

11

Bnh Dng

96

362,3

12

H Tnh

13

302,3

13

Bc Ninh

36

196,2

14

Hng Yn

19

189,9

15

H Ni

225

180,2

16

Bnh nh

150

17

Tnh khc

180

1263,4

Ngun: Tng cc Thng k

H s tch t nn kinh t

Cng thc: H = i=1 Si


n

HHI cng ln th tch t trong ngnh


cng cao. HHI dao ng t 1/n n 1, trong
n l s doanh nghip trong ngnh.
d dng so snh tch t gia cc ngnh
bng ch s HHI, cc nh nghin cu
thng quy i ch s HHI v ch s HHI
chun, dao ng t 0 n 1.

Cng thc:

H* =

0,10 H* 0,18 tch t va phi


0,18 < H* tch t cao
Th phn nm gi bi 20 doanh nghip
u ngnh: ch s ny phn nh mc
tch t trong ngnh. Ch s ny dao ng
trong khong 01. y cng l mt ch s
quan trng thng c s dng khi nh
gi tch t ngnh kinh t ti cc nc
trn th gii. Ti cc nn kinh t pht trin
nh Anh, M, nh gi chnh xc hn
na, cc nh nghin cu cn s dng
thm ch s th phn nm gi bi 10 hoc 5
doanh nghip u ngnh.

PHU LUC

Si l th phn ca doanh nghip i v n l


tng s doanh nghip

H* < 0,10 tch t yu

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

H s HHI (Herfindahl-Hirschman Index):


y l mt ch s o lng tch t ca
mt ngnh. HHI c tnh bng tng bnh
phng cc th phn ca tt c cc doanh
nghip hot ng trong ngnh.

y ban chu u v M a ra cc tiu


chun nh gi tch t ca ngnh kinh t
da trn ch s H* nh sau:

n
1

1 n

181

Bng 2.1: S lng doanh nghip trong cc ngnh theo loi hnh s hu
n v: doanh nghip
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

2005

PHU LUC

2006

2007

2008

1737

2039

2423

3204

3276

57

42

36

27

32

1369

1634

1930

2674

2697

311

363

457

503

547

1053

1027

1137

1368

1515

61

38

29

26

31

DN ngoi nh nc

806

788

889

1092

1216

DN FDI

186

201

219

250

268

1449

1629

1962

2284

2549

25

22

23

21

22

1186

1314

1606

1872

2080

238

293

333

391

447

33

2801

2814

2849

2004

37

16

18

80

27

2759

2792

2827

1919

14521

13858

15501

20579

24539

631

488

422

378

388

13830

13324

15006

20107

24022

60

46

73

94

129

736

741

842

808

907

43

41

43

35

35

687

695

793

770

869

353

351

470

708

816

13

11

16

30

338

333

456

686

776

DN FDI

10

Bo him

32

60

64

72

79

10

13

14

16

DN ngoi nh nc

13

38

36

39

43

DN FDI

12

12

15

19

20

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut ho cht v sn phm ho cht
DN nh nc

Sn xut sn phm t cao su v plastic


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng

182

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc

DN nh nc

2009

Bng 2.2: T trng doanh nghip trong cc ngnh theo loi hnh s hu
n v: %
2007

100,0

100,0

100,0

3,3

2,1

1,5

0,8

1,0

DN ngoi nh nc

78,8

80,1

79,7

83,5

82,3

DN FDI

17,9

17,8

18,9

15,7

16,7

100,0

100,0

100,0

5,8

3,7

2,6

1,9

2,0

DN ngoi nh nc

76,5

76,7

78,2

79,8

80,3

DN FDI

17,7

19,6

19,3

18,3

17,7

100,0

100,0

100,0

1,7

1,4

1,2

0,9

0,9

DN ngoi nh nc

81,8

80,7

81,9

82,0

81,6

DN FDI

16,4

18,0

17,0

17,1

17,5

100,0

100,0

100,0

6,1

1,3

0,6

0,6

4,0

DN ngoi nh nc

81,8

98,5

99,2

99,2

95,8

DN FDI

12,1

0,2

0,2

0,1

0,2

100,0

100,0

100,0

4,3

3,5

2,7

1,8

1,6

95,2

96,1

96,8

97,7

97,9

0,4

0,3

0,5

0,5

0,5

100,0

100,0

100,0

5,8

5,5

5,1

4,3

3,9

93,3

93,8

94,2

95,3

95,8

0,8

0,7

0,7

0,4

0,3

100,0

100,0

100,0

3,7

3,1

1,7

2,3

3,7

95,8

94,9

97,0

96,9

95,1

0,6

2,0

1,3

0,8

1,2

100,0

100,0

100,0

DN nh nc

21,9

16,7

20,3

19,4

20,3

DN ngoi nh nc

40,6

63,3

56,3

54,2

54,4

DN FDI

37,5

20,0

23,4

26,4

25,3

Sn xut trang phc


DN nh nc

Sn xut ho cht v sn phm ho cht


DN nh nc

Sn xut sn phm t cao su v plastic


DN nh nc

Sn xut v phn phi in


DN nh nc

Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him

2008

2009

100,0 100,0

100,0 100,0

PHU LUC

2006

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

2005

100,0 100,0

100,0 100,0

100,0 100,0

100,0 100,0

100,0 100,0

100,0 100,0

183

Bng 2.3: Tng trng v s lng doanh nghip trong cc ngnh


theo loi hnh s hu
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHU LUC

184

n v: %
2006

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut ho cht v sn phm ho
cht
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut sn phm t cao su v plastic
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

2009

Bnh
qun

2007

2008

17,4
-26,3
19,4
16,7

18,8
-14,3
18,1
25,9

32,2
-25,0
38,5
10,1

2,2
18,5
0,9
8,7

17,7
-11,8
19,2
15,4

-2,5

10,7

20,3

10,7

9,8

-37,7 -23,7
-2,2 12,8
8,1
9,0
12,4 20,4
-12,0
4,5
10,8 22,2
23,1 13,7
8387,9
0,5
1750,0 -56,8
10118,5
1,2
25,0 20,0
-4,6 11,9
-22,7 -13,5
-3,7 12,6
-23,3 58,7
0,7 13,6
-4,7
4,9
1,2
14,1
-16,7 20,0
-0,6 33,9
-15,4 -27,3
-1,5 36,9
250,0 -14,3
87,5
6,7
42,9 30,0
192,3
-5,3
0,0 25,0

-10,3
22,8
14,2
16,4
-8,7
16,6
17,4
1,2
12,5
1,3
-33,3
32,8
-10,4
34,0
28,8
-4,0
-18,6
-2,9
-50,0
50,6
100,0
50,4
0,0
12,5
7,7
8,3
26,7

19,2
11,4
7,2
11,6
4,8
11,1
14,3
-29,7
344,4
-32,1
25,0
19,2
2,6
19,5
37,2
12,3
0,0
12,9
0,0
15,3
87,5
13,1
66,7
9,7
14,3
10,3
5,3

-13,1
11,2
9,6
15,2
-2,8
15,2
17,1
2090,0
512,5
2522,2
9,2
14,8
-11,0
15,6
25,3
5,6
-4,6
6,3
-11,7
24,8
36,2
24,8
75,6
29,1
23,7
51,4
14,2

Bng 2.4: S lng lao ng trong cc ngnh theo loi hnh s hu


n v: lao ng
2007

2008

2009

508075
94338
196903
216834

594860
77388
232241
285231

705250
60039
276919
368292

742643
43183
290046
409414

760264
42548
290439
427277

85511

71407

70339

74629

82369

32537
34230
18744

24285
29579
17543

21142
30258
18939

20106
33375
21148

22737
37096
22536

113336

126931

147281

161326

174293

12964
60065
40307
69323
68388
256
679
922528
348304
568109
6115
44314
19766
23829
719
116177
111091
4844
242
18583
14940
667
2976

12321
58404
56206
78604
54131
23633
840
781966
255279
522614
4073
49431
24886
23847
698
115397
112813
2468
116
13948
10010
1348
2590

12150
71318
63813
107968
82831
24137
1000
809904
211374
593246
5284
51958
24892
26361
705
105546
101579
3792
175
13407
8615
1979
2813

12402
73768
75156
33892
4505
28536
851
874175
185413
680622
8140
41522
15042
26341
139
22729
14633
7928
168
16556
10309
2243
4004

11512
82484
80297
124056
102617
20537
902
994074
180981
803738
9355
41813
14582
26916
315
123675
116688
6766
221
17661
10590
3288
3783

PHU LUC

2006

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut ho cht v sn phm
ho cht
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut sn phm t cao su v
plastic
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

2005

185

Bng 2.5: T trng lao ng trong cc ngnh theo loi hnh s hu


n v: %
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHU LUC

186

2005

2006

2007

2008

2009

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

100,0
18,6
38,8
42,7

100,0
13,0
39,0
47,9

100,0
8,5
39,3
52,2

100,0
5,8
39,1
55,1

100,0
5,6
38,2
56,2

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

38,1
40,0
21,9

34,0
41,4
24,6

30,1
43,0
26,9

26,9
44,7
28,3

27,6
45,0
27,4

Sn xut sn phm t cao su v


plastic

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

11,4
53,0
35,6
100,0
98,7
0,4
1,0
100,0
37,8
61,6
0,7
100,0
44,6
53,8
1,6
100,0
95,6
4,2
0,2
100,0
80,4
3,6
16,0

9,7
46,0
44,3
100,0
68,9
30,1
1,1
100,0
32,6
66,8
0,5
100,0
50,3
48,2
1,4
100,0
97,8
2,1
0,1
100,0
71,8
9,7
18,6

8,2
48,4
43,3
100,0
76,7
22,4
0,9
100,0
26,1
73,2
0,7
100,0
47,9
50,7
1,4
100,0
96,2
3,6
0,2
100,0
64,3
14,8
21,0

7,7
45,7
46,6
100,0
13,3
84,2
2,5
100,0
21,2
77,9
0,9
100,0
36,2
63,4
0,3
100,0
64,4
34,9
0,7
100,0
62,3
13,5
24,2

6,6
47,3
46,1
100,0
82,7
16,6
0,7
100,0
18,2
80,9
0,9
100,0
34,9
64,4
0,8
100,0
94,4
5,5
0,2
100,0
60,0
18,6
21,4

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

Bng 2.6: Tng trng v lao ng trong cc ngnh theo loi hnh s hu
n v: %
2008

2009

Bnh
qun

17,1
-18,0
17,9
31,5

18,6
-22,4
19,2
29,1

5,3
-28,1
4,7
11,2

2,4
-1,5
0,1
4,4

10,8
-17,5
10,5
19,0

-16,5

-1,5

6,1

10,4

-0,4

-25,4
-13,6
-6,4

-12,9
2,3
8,0

-4,9
10,3
11,7

13,1
11,1
6,6

-7,5
2,5
4,9

12,0

16,0

9,5

8,0

11,4

-5,0

-1,4

2,1

-7,2

-2,9

DN ngoi nh nc

-2,8

22,1

3,4

11,8

8,6

DN FDI

39,4

13,5

17,8

6,8

19,4

13,4

37,4

-68,6

266,0

62,0

-20,8

53,0

-94,6

2177,8

528,9

9131,6

2,1

18,2

-28,0

2281,0

DN FDI

23,7

19,0

-14,9

6,0

8,5

Xy dng

-15,2

3,6

7,9

13,7

2,5

-26,7

-17,2

-12,3

-2,4

-14,6

-8,0

13,5

14,7

18,1

9,6

-33,4

29,7

54,0

14,9

16,3

11,5

5,1

-20,1

0,7

-0,7

25,9

0,0

-39,6

-3,1

-4,2

0,1

10,5

-0,1

2,2

3,2

DN FDI

-2,9

1,0

-80,3

126,6

11,1

Vin thng

-0,7

-8,5

-78,5

444,1

89,1

1,6

-10,0

-85,6

697,4

150,9

DN ngoi nh nc

-49,1

53,6

109,1

-14,7

24,8

DN FDI

-52,1

50,9

-4,0

31,5

6,6

Bo him

-24,9

-3,9

23,5

6,7

0,3

DN nh nc

-33,0

-13,9

19,7

2,7

-6,1

DN ngoi nh nc

102,1

46,8

13,3

46,6

52,2

DN FDI

-13,0

8,6

42,3

-5,5

8,1

Sn xut v phn phi in


DN nh nc
DN ngoi nh nc

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc

DN nh nc

PHU LUC

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut ho cht v sn phm ho
cht
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut sn phm t cao su v
plastic
DN nh nc

2007

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

2006

187

Bng 2.7: Tng ti sn trong cc ngnh theo loi hnh s hu


n v: t ng
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHU LUC

188

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut ho cht v sn phm
ho cht
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut sn phm t cao su v
plastic
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

2005

2006

2007

2008

2009

27643
6191
8294
13158

33060
6122
11303
15635

43088
4575
17607
20906

55218
3855
22551
28812

62999
4296
27637
31065

44194

42845

45703

60044

78677

17386
9104
17704

16914
7245
18687

12487
10324
22892

16781
14048
29215

23800
19262
35615

30618

37759

50799

78147

89411

2896
13773
13949
112290
109668
146
2476
213992
107235
103989
2768
20405
13993
5759
653
73801
72151
566
1084
42986
28015
553
14418

3048
15455
19256
87345
69135
1981
16229
225629
109731
111950
3947
28532
19409
8442
681
85845
84635
369
841
35532
19064
859
15609

3810
23513
23476
186806
165747
3754
17305
303700
114499
184525
4676
43281
27516
14957
807
112475
110593
1086
797
53546
27175
3878
22493

4227
29103
44817
77267
41495
19151
16621
384087
107709
268032
8347
59713
32750
26756
207
35903
25952
9098
854
75578
33857
6006
35716

4075
42637
42699
508785
484166
6812
17807
551208
148089
389988
13131
80173
38634
28134
13405
153343
137818
13268
2257
89704
40593
7655
41456

Bng 2.8: T trng ti sn trong cc ngnh theo loi hnh s hu


n v: %
2007

2008

2009

100,0
22,4
30,0
47,6

100,0
18,5
34,2
47,3

100,0
10,6
40,9
48,5

100,0
7,0
40,8
52,2

100,0
6,8
43,9
49,3

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

39,3
20,6
40,1

39,5
16,9
43,6

27,3
22,6
50,1

27,9
23,4
48,7

30,3
24,5
45,3

Sn xut sn phm t cao su v


plastic

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

9,5
45,0
45,6
100,0
97,7
0,1
2,2
100,0
50,1
48,6
1,3
100,0
68,6
28,2
3,2
100,0
97,8
0,8
1,5
100,0
65,2
1,3
33,5

8,1
40,9
51,0
100,0
79,2
2,3
18,6
100,0
48,6
49,6
1,7
100,0
68,0
29,6
2,4
100,0
98,6
0,4
1,0
100,0
53,7
2,4
43,9

7,5
46,3
46,2
100,0
88,7
2,0
9,3
100,0
37,7
60,8
1,5
100,0
63,6
34,6
1,9
100,0
98,3
1,0
0,7
100,0
50,8
7,2
42,0

5,4
37,2
57,3
100,0
53,7
24,8
21,5
100,0
28,0
69,8
2,2
100,0
54,8
44,8
0,3
100,0
72,3
25,3
2,4
100,0
44,8
7,9
47,3

4,6
47,7
47,8
100,0
95,2
1,3
3,5
100,0
26,9
70,8
2,4
100,0
48,2
35,1
16,7
100,0
89,9
8,7
1,5
100,0
45,3
8,5
46,2

PHU LUC

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut ho cht v sn phm
ho cht
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

2006

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

2005

189

Bng 2.9: Tng trng v ti sn trong cc ngnh theo loi hnh s hu


n v: %
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

2006

PHU LUC

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut ho cht v sn phm
ho cht
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut sn phm t cao su v
plastic

190

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

2007

2008

2009

Bnh
qun

19,6
-1,1
36,3
18,8

30,3
-25,3
55,8
33,7

28,2
-15,7
28,1
37,8

14,1
11,4
22,6
7,8

23,0
-7,7
35,7
24,5

-3,1

6,7

31,4

31,0

16,5

-2,7
-20,4
5,6

-26,2
42,5
22,5

34,4
36,1
27,6

41,8
37,1
21,9

11,8
23,8
19,4

23,3

34,5

53,8

14,4

31,5

5,2
12,2
38,0
-22,2
-37,0
1258,5
555,4
5,4
2,3
7,7
42,6
39,8
38,7
46,6
4,2
16,3
17,3
-34,9
-22,4
-17,3
-32,0
55,3
8,3

25,0
52,1
21,9
113,9
139,7
89,5
6,6
34,6
4,3
64,8
18,5
51,7
41,8
77,2
18,5
31,0
30,7
194,3
-5,2
50,7
42,6
351,5
44,1

10,9
23,8
90,9
-58,6
-75,0
410,2
-3,9
26,5
-5,9
45,3
78,5
38,0
19,0
78,9
-74,3
-68,1
-76,5
737,9
7,2
41,1
24,6
54,9
58,8

-3,6
46,5
-4,7
558,5
1066,8
-64,4
7,1
43,5
37,5
45,5
57,3
34,3
18,0
5,1
6371,6
327,1
431,1
45,8
164,3
18,7
19,9
27,5
16,1

9,4
33,7
36,5
147,9
273,7
423,4
141,3
27,5
9,6
40,8
49,2
40,9
29,4
52,0
1580,0
76,6
100,6
235,8
36,0
23,3
13,8
122,3
31,8

Bng 2.10: Tng doanh thu trong cc ngnh theo loi hnh s hu
n v: t ng
2007

2008

2009

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

32206
8793
8711
14702

39336
9465
12200
17671

51118
8928
18768
23422

64037
7849
25121
31067

73045
7305
28394
37346

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht

54330

59296

67696

92307

109897

17924
10884
25522

16373
12829
30094

18140
13402
36154

26600
18951
46756

28488
24242
57167

34935

40211

55063

74395

83998

4236
18605
12094
37732
35438
64
2230
118122
55785
58675
3662
14543
8903
4159
1481
41173
40314
573
286
18921
13884
227
4810

4527
18808
16876
70594
60842
1533
8219
117911
48628
66324
2959
17469
11009
5078
1382
53148
52489
469
190
12549
9510
285
2754

6137
27222
21704
83124
68822
4661
9641
155692
52815
96828
6049
19550
11928
6441
1181
65176
63864
618
694
14276
10216
1621
2440

6611
35676
32107
53954
36045
6950
10959
200111
52159
139362
8591
27624
15597
11869
157
12219
9374
2055
790
79972
69889
2468
7615

7326
40635
36036
300577
235587
53640
11349
282549
73433
201991
7125
24481
13948
10365
168
79908
72994
5752
1162
101621
89297
3403
8921

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut sn phm t cao su v
plastic
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

PHU LUC

2006

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

2005

191

Bng 2.11: T trng doanh thu trong cc ngnh theo loi hnh s hu
n v: %
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHU LUC

192

2005

2006

2007

2008

2009

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

100,0
27,3
27,0
45,6

100,0
24,1
31,0
44,9

100,0
17,5
36,7
45,8

100,0
12,3
39,2
48,5

100,0
10,0
38,9
51,1

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

33,0
20,0
47,0

27,6
21,6
50,8

26,8
19,8
53,4

28,8
20,5
50,7

25,9
22,1
52,0

100,0

100,0

100,0

100,0

100,0

12,1
53,3
34,6
100,0
93,9
0,2
5,9
100,0
47,2
49,7
3,1
100,0
61,2
28,6
10,2
100,0
97,9
1,4
0,7
100,0
73,4
1,2
25,4

11,3
46,8
42,0
100,0
86,2
2,2
11,6
100,0
41,2
56,2
2,5
100,0
63,0
29,1
7,9
100,0
98,8
0,9
0,4
100,0
75,8
2,3
21,9

11,1
49,4
39,4
100,0
82,8
5,6
11,6
100,0
33,9
62,2
3,9
100,0
61,0
32,9
6,0
100,0
98,0
0,9
1,1
100,0
71,6
11,4
17,1

8,9
48,0
43,2
100,0
66,8
12,9
20,3
100,0
26,1
69,6
4,3
100,0
56,5
43,0
0,6
100,0
76,7
16,8
6,5
100,0
87,4
3,1
9,5

8,7
48,4
42,9
100,0
78,4
17,8
3,8
100,0
26,0
71,5
2,5
100,0
57,0
42,3
0,7
100,0
91,3
7,2
1,5
100,0
87,9
3,3
8,8

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut sn phm t cao su v
plastic
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

Bng 2.12: Tng trng v doanh thu trong cc ngnh theo loi hnh s hu
n v: %
2008

2009

Bnh
qun

22,1
7,6
40,1
20,2

30,0
-5,7
53,8
32,5

25,3
-12,1
33,9
32,6

14,1
-6,9
13,0
20,2

22,9
-4,3
35,2
26,4

9,1

14,2

36,4

19,1

19,7

-8,6
17,9
17,9

10,8
4,5
20,1

46,6
41,4
29,3

7,1
27,9
22,3

14,0
22,9
22,4

15,1

36,9

35,1

12,9

25,0

6,9
1,1
39,5
87,1
71,7
2291,1
268,5
-0,2
-12,8
13,0
-19,2
20,1
23,7
22,1
-6,7
29,1
30,2
-18,2
-33,6
-33,7
-31,5
25,5
-42,7

35,6
44,7
28,6
17,7
13,1
204,0
17,3
32,0
8,6
46,0
104,4
11,9
8,4
26,8
-14,6
22,6
21,7
31,9
265,7
13,8
7,4
468,6
-11,4

7,7
31,1
47,9
-35,1
-47,6
49,1
13,7
28,5
-1,2
43,9
42,0
41,3
30,8
84,3
-86,7
-81,3
-85,3
232,4
13,9
460,2
584,1
52,3
212,1

10,8
13,9
12,2
457,1
553,6
671,8
3,6
41,2
40,8
44,9
-17,1
-11,4
-10,6
-12,7
7,1
553,9
678,6
180,0
47,0
27,1
27,8
37,9
17,2

15,2
22,7
32,1
131,7
147,7
804,0
75,8
25,4
8,8
37,0
27,5
15,5
13,0
30,1
-25,2
131,1
161,3
106,5
73,3
116,8
147,0
146,1
43,8

PHU LUC

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut ho cht v sn phm
ho cht
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut sn phm t cao su v
plastic
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

2007

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

2006

193

Bng 2.13: Thu nhp bnh qun ca ngi lao ng


n v: triu ng
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

2005

2007

2008

2009

PHU LUC

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

13,7
15,2
12,8
13,9

16,0
18,1
15,1
16,1

18,4
20,5
18,4
18,1

23,2
26,5
22,5
23,3

27,3
30,4
24,8
28,7

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht

32,7

35,4

42,6

52,0

56,4

35,4
20,3
50,6

40,9
19,4
54,6

54,8
20,9
63,6

72,4
29,0
68,8

69,5
33,7
80,4

17,5

20,3

23,5

27,8

33,6

25,3
14,9
19,0
36,9
36,8
14,5
52,0
16,9
19,6
14,9
49,3
32,8
46,6
19,9
77,4
38,4
39,4
15,3
72,6
39,5
27,0
31,7
104,1

25,6
17,5
22,1
27,9
35,0
6,9
162,6
18,7
22,2
16,8
44,4
33,2
41,4
23,4
75,0
43,6
44,0
22,1
191,4
51,2
37,7
24,1
117,7

35,2
20,3
24,7
39,0
47,4
8,7
80,1
25,4
27,2
24,4
65,3
36,8
47,0
25,6
97,8
55,2
56,2
24,5
170,8
91,4
83,7
62,7
135,1

33,6
24,6
30,0
28,4
94,9
15,3
115,6
27,0
31,7
25,3
68,8
49,5
83,6
29,8
93,6
60,9
72,1
37,5
185,3
97,5
86,2
61,2
147,0

51,3
29,7
35,1
74,5
85,6
15,8
146,9
32,7
39,4
30,8
72,2
52,3
80,2
36,5
107,4
62,9
63,5
50,0
177,0
109,4
101,4
64,2
171,3

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut sn phm t cao su v
plastic

194

2006

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

Bng 2.14: Doanh thu bnh qun ca ngi lao ng


n v: triu ng

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut sn phm t cao su v
plastic
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

2007

2008

2009

63,4
93,2
44,2
67,8

66,1
122,3
52,5
62,0

72,5
148,7
67,8
63,6

86,2
181,8
86,6
75,9

96,1
171,7
97,8
87,4

635,4

830,4

962,4

1236,9

1334,2

550,9
318,0
1361,6

674,2
433,7
1715,4

858,0
442,9
1909,0

1323,0
567,8
2210,9

1252,9
653,5
2536,7

308,2

316,8

373,9

461,1

481,9

326,8
309,8
300,0
544,3
518,2
250,5
3284,7
128,0
160,2
103,3
598,8
328,2
450,4
174,5
2059,9
354,4
362,9
118,3
1180,5
1018,2
929,3
340,4
1616,2

367,4
322,0
300,2
898,1
1124,0
64,9
9784,4
150,8
190,5
126,9
726,6
353,4
442,4
212,9
1980,3
460,6
465,3
189,9
1635,2
899,7
950,1
211,4
1063,2

505,1
381,7
340,1
769,9
830,9
193,1
9641,1
192,2
249,9
163,2
1144,9
376,3
479,2
244,3
1675,2
617,5
628,7
163,0
3963,8
1064,8
1185,8
819,0
867,4

533,1
483,6
427,2
1591,9
8001,1
243,5
12877,4
228,9
281,3
204,8
1055,4
665,3
1036,9
450,6
1131,0
537,6
640,6
259,2
4703,4
4830,4
6779,4
1100,2
1901,8

636,4
492,6
448,8
2422,9
2295,8
2611,9
12582,5
284,2
405,7
251,3
761,6
585,5
956,5
385,1
534,5
646,1
625,5
850,2
5256,1
5754,0
8432,2
1034,9
2358,2

PHU LUC

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht

2006

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

2005

195

Bng 2.15: Hiu qu s dng lao ng


n v: ln
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHU LUC

196

2005
Sn xut trang phc
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

2006

2007

2008

2009

4,6
6,1
3,4
4,9

4,1
6,8
3,5
3,8

3,9
7,3
3,7
3,5

3,7
6,9
3,8
3,3

3,5
5,6
3,9
3,0

19,4

23,5

22,6

23,8

23,7

15,5
15,7
26,9

16,5
22,4
31,4

15,7
21,2
30,0

18,3
19,6
32,2

18,0
19,4
31,6

Sn xut sn phm t cao su v


plastic

17,6

15,6

15,9

16,6

14,3

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

12,9
20,8
15,8
14,8
14,1
17,2
63,2
7,6
8,2
6,9
12,1
10,0
9,7
8,8
26,6
9,2
9,2
7,7
16,3
25,8
34,4
10,7
15,5

14,4
18,4
13,6
32,2
32,1
9,4
60,2
8,1
8,6
7,6
16,3
10,6
10,7
9,1
26,4
10,6
10,6
8,6
8,5
17,6
25,2
8,8
9,0

14,3
18,8
13,8
19,7
17,5
22,1
120,4
7,6
9,2
6,7
17,5
10,2
10,2
9,6
17,1
11,2
11,2
6,6
23,2
11,7
14,2
13,1
6,4

15,9
19,6
14,3
56,1
84,3
16,0
111,4
8,5
8,9
8,1
15,3
13,4
12,4
15,1
12,1
8,8
8,9
6,9
25,4
49,5
78,7
18,0
12,9

12,4
16,6
12,8
32,5
26,8
165,8
85,6
8,7
10,3
8,2
10,5
11,2
11,9
10,6
5,0
10,3
9,9
17,0
29,7
52,6
83,2
16,1
13,8

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

Bng 2.16: Ch s thanh ton hin ti


n v: ln
2006

2007

2008

2009

3,42
0,91
3,81
2,45

3,90
0,95
4,40
2,23

3,81
0,98
4,27
2,26

2,87
1,06
3,02
2,23

2,58
1,11
2,74
1,88

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht

4,41

4,16

3,58

3,15

2,95

2,23
5,29
1,83

2,04
4,82
2,27

1,32
3,91
2,71

1,54
3,47
2,04

1,65
3,21
1,95

Sn xut sn phm t cao su v


plastic

3,25

3,22

3,11

2,55

2,07

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

1,02
3,53
2,22
4,62
0,81
5,95
1,24
4,53
1,09
4,73
1,61
3,37
1,01
3,50
6,83
8,25
2,33
8,63
2,23
3,54
0,66
3,00
5,48

0,89
3,64
1,69
4,00
3,34
4,02
0,62
4,57
1,07
4,71
4,75
2,28
0,72
2,39
3,26
10,96
1,54
11,37
9,26
5,65
1,80
8,06
3,33

1,17
3,44
1,81
4,99
4,90
5,01
0,71
4,91
1,14
5,04
2,54
2,68
1,05
2,78
2,17
17,09
1,64
18,06
1,30
5,61
1,38
7,40
4,32

1,25
2,62
2,32
5,52
2,16
5,56
0,65
3,53
1,24
3,57
3,45
3,91
0,86
4,09
0,59
3,49
0,76
3,64
2,62
6,02
1,57
8,76
4,44

1,64
2,02
2,32
8,33
0,85
8,74
1,10
3,84
1,49
3,87
5,12
2,88
0,65
2,99
0,54
10,79
0,93
11,28
5,43
8,08
8,59
8,45
7,28

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

PHU LUC

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

2005

197

Bng 2.17: Ch s thanh ton nhanh


n v: ln
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHU LUC

198

2005

2006

2007

2008

2009

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

2,74
0,69
3,05
1,96

2,93
0,71
3,27
1,80

3,00
0,71
3,31
1,93

2,01
0,79
2,09
1,64

1,78
0,86
1,88
1,38

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht

2,90

2,51

3,02

2,28

1,83

0,76
3,58
1,06

1,42
2,80
1,76

0,88
3,41
1,87

0,94
2,45
1,69

1,15
1,96
1,34

Sn xut sn phm t cao su v


plastic

2,09

2,34

2,23

1,64

1,41

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

0,60
2,26
1,44
3,60
0,51
4,64
0,44
3,26
0,78
3,41
1,17
3,01
0,80
3,16
8,06
7,63
1,46
8,02
2,81
2,20
0,59
3,00
2,91

0,54
2,66
1,16
3,59
3,41
3,60
0,50
3,60
0,74
3,72
4,81
2,17
0,63
2,36
0,61
9,60
1,41
9,94
9,00
5,54
1,32
8,40
3,33

0,64
2,52
1,04
4,73
5,46
4,74
0,60
4,03
0,76
4,15
1,24
2,21
0,92
2,32
2,08
17,02
1,47
17,77
1,48
4,47
1,06
5,04
4,94

0,74
1,67
1,57
5,41
2,25
5,46
0,53
2,34
0,73
2,37
2,38
3,85
0,77
4,14
0,53
3,05
0,63
3,17
3,84
5,68
1,08
11,95
3,47

1,02
1,33
1,76
8,60
0,70
9,14
1,00
2,69
0,76
2,71
4,73
1,65
0,59
1,72
0,51
10,68
0,69
11,13
7,00
2,96
0,96
3,49
3,75

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

Bng 2.18: T l n/Vn ch s hu


n v: ln
2006

2007

2008

2009

1,76
4,36
1,65
1,77

1,74
4,00
1,56
2,31

1,82
3,53
1,63
2,50

1,64
2,48
1,49
2,49

1,8
2,38
1,76
2,22

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht

1,60

1,69

1,82

1,78

1,8

2,81
1,35
2,29

2,27
1,58
2,00

2,29
1,80
1,83

3,15
1,62
2,33

1,94
1,69
2,08

Sn xut sn phm t cao su v


plastic

1,64

1,65

1,89

1,94

2,0

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

3,54
1,52
2,04
0,57
1,19
0,40
1,24
1,68
7,41
1,41
4,25
1,59
2,50
1,54
0,47
0,56
1,54
0,52
0,55
3,99
4,66
3,00
4,10

2,34
1,59
1,90
0,34
2,03
0,30
1,98
1,59
6,81
1,40
3,54
1,78
3,60
1,66
1,20
0,63
3,53
0,51
1,68
2,03
2,86
1,71
2,17

1,67
1,80
2,34
0,34
0,49
0,34
1,40
1,58
6,15
1,46
2,23
2,05
4,54
1,92
0,84
0,28
1,28
0,25
1,44
1,90
1,79
1,85
2,02

1,33
1,84
2,52
0,37
1,89
0,36
1,67
1,66
5,69
1,58
3,17
2,06
5,16
1,92
0,33
0,76
1,05
0,75
1,41
1,11
1,53
0,96
1,16

0,99
1,92
2,14
0,8
3,05
0,69
1,07
1,5
5,83
1,47
2,09
2,4
4,54
2,29
0,94
0,3
1,25
0,23
2,93
1,2
2,36
0,47
1,69

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

PHU LUC

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

2005

199

Bng 2.19: T l quay vng vn


n v: ln
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHU LUC

200

2005

2006

2007

2008

2009

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

1,25
1,30
1,23
1,30

1,22
1,50
1,16
1,42

1,22
1,62
1,17
1,40

1,24
1,88
1,17
1,59

1,13
1,58
1,05
1,49

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht

1,33

1,65

1,33

1,41

1,08

1,45
1,40
1,03

1,57
1,80
1,08

1,84
1,37
1,10

1,86
1,45
1,17

1,76
1,05
1,13

Sn xut sn phm t cao su v


plastic

1,57

1,29

1,45

1,49

1,05

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

1,28
1,71
0,90
0,73
0,36
0,74
0,86
0,95
0,75
0,96
1,78
1,00
1,01
0,99
1,24
1,19
0,80
1,21
1,16
0,50
0,57
0,61
0,32

1,57
1,37
0,91
0,85
1,16
0,85
0,75
0,84
0,68
0,84
1,80
1,04
0,97
1,04
1,85
1,65
1,09
1,69
0,39
1,14
2,97
0,93
0,27

1,50
1,55
0,95
0,88
0,88
0,88
0,87
0,76
0,76
0,75
1,82
0,93
1,05
0,92
1,84
1,05
1,15
1,03
2,62
1,17
2,93
0,96
0,26

1,53
1,58
1,03
1,01
0,73
1,01
1,00
0,74
0,76
0,73
2,31
0,99
1,33
0,97
1,47
1,35
0,62
1,37
1,75
1,47
1,84
1,91
0,21

1,44
1,06
0,97
1,04
0,92
1,05
0,92
0,68
0,78
0,67
1,48
0,71
0,86
0,70
0,35
0,85
1,14
0,84
0,90
1,15
1,93
1,36
0,21

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

Bng 2.20: T l quay vng vn ch s hu


n v: ln
2006

2007

2008

2009

3,60
9,66
3,24
4,11

3,30
8,37
2,99
4,29

3,53
8,54
3,22
4,51

3,27
7,65
2,92
5,21

3,33
5,64
3,02
5,00

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht

3,68

4,62

3,62

3,92

3,25

6,10
3,56
3,42

6,20
4,84
3,37

7,29
3,60
3,23

7,18
3,78
4,18

4,96
3,17
3,43

Sn xut sn phm t cao su v


plastic

4,17

3,29

3,96

4,26

3,35

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

5,84
4,35
3,00
1,38
0,78
1,36
1,81
2,44
6,68
2,23
7,54
2,68
4,38
2,57
1,88
2,68
2,35
2,70
2,23
2,40
4,33
1,21
2,46

5,49
3,37
2,71
1,23
2,41
1,21
2,13
2,03
5,65
1,90
4,82
2,45
3,76
2,37
4,08
2,82
5,18
2,76
0,74
2,50
4,63
1,28
4,49

4,39
4,06
3,47
1,19
1,21
1,19
2,10
1,95
5,28
1,85
4,58
2,43
4,39
2,32
2,20
1,56
2,43
1,50
7,42
2,00
5,26
1,33
1,01

4,09
4,45
3,28
1,54
1,74
1,54
2,55
1,84
5,12
1,77
6,07
2,54
4,45
2,46
0,60
2,00
1,51
1,98
7,34
2,03
2,59
2,45
0,70

3,25
3,32
3,49
1,79
2,90
1,75
1,77
1,82
5,27
1,76
4,55
2,22
4,44
2,13
0,58
1,30
2,61
1,20
5,29
2,38
5,57
1,88
1,12

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

PHU LUC

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

2005

201

Bng 2.21: T l doanh nghip kinh doanh thua l


n v: %
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHU LUC

202

2005

2006

2007

2008

2009

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

42,9
29,8
41,2
53,1

44,4
19,0
41,9
58,4

46,4
13,9
44,8
55,6

62,0
11,1
63,4
57,5

60,3
25,0
61,5
56,7

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht

34,4

32,6

34,1

41,4

39,2

8,2
34,7
41,4

2,6
32,0
40,8

6,9
33,3
41,1

3,8
40,8
48,0

9,7
41,4
32,5

Sn xut sn phm t cao su v


plastic

34,0

40,3

35,8

55,4

51,9

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

8,0
32,2
45,8
15,2
0,0
18,5
0,0
24,9
15,5
25,3
41,7
22,8
11,6
23,3
50,0
30,6
0,0
31,7
50,0
21,9
0,0
23,1
33,3

18,2
38,0
52,2
2,9
0,0
2,8
40,0
29,0
13,7
29,5
43,5
28,7
12,2
29,9
0,0
38,5
9,1
38,7
71,4
23,3
0,0
23,7
41,7

8,7
33,7
48,0
3,9
6,3
3,9
0,0
34,3
13,0
34,8
42,5
19,6
9,3
20,2
16,7
34,5
0,0
34,4
83,3
17,2
0,0
11,1
46,7

9,5
56,6
52,2
6,9
5,6
6,9
25,0
18,5
11,1
18,5
45,7
34,4
2,9
35,8
33,3
17,9
18,8
17,5
66,7
23,6
7,1
25,6
31,6

13,6
53,7
45,4
12,0
11,3
12,0
0,0
32,0
9,3
32,2
50,4
40,9
2,9
42,6
0,0
23,0
10,0
23,2
50,0
32,9
6,3
37,2
45,0

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

Bng 2.22: T sut li nhun trn ti sn - ROA


n v: %

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut sn phm t cao su v
plastic
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

2007

2008

2009

6,22
4,95
4,94
12,96

5,65
6,49
4,47
12,83

4,98
4,63
3,61
15,40

5,72
6,49
4,69
11,91

7,01
6,86
6,21
10,22

6,09

6,16

4,81

5,74

11,87

7,49
4,91
10,64

8,26
4,62
12,47

7,40
3,90
10,39

9,82
4,95
9,67

10,93
11,46
13,39

4,26

3,97

3,27

3,59

5,21

2,56
3,52
9,01
2,69
2,76
0,94
9,22
2,79
2,18
2,78
15,43
4,54
3,60
4,61
5,29
9,85
9,30
9,72
35,44
7,26
5,08
6,12
10,89

4,37
3,13
8,97
6,38
5,98
6,38
7,74
2,56
2,35
2,53
14,73
3,92
3,70
3,95
2,46
11,92
13,70
11,87
4,10
6,30
5,36
5,22
11,54

5,26
2,74
8,16
3,92
11,65
3,89
8,55
2,16
2,54
2,12
9,43
4,86
4,27
4,75
29,67
30,56
13,72
31,00
8,19
22,19
6,44
6,02

5,50
2,78
9,14
4,30
8,52
4,25
13,82
1,76
2,33
1,72
16,27
3,69
4,98
3,59
7,48
12,34
4,05
12,45
35,31
6,00
5,57
5,98
6,20

10,29
3,68
10,44
8,11
12,92
7,89
14,04
2,66
2,96
2,62
10,52
4,27
3,25
4,34
4,35
14,20
4,11
14,32
55,24
18,80
26,25
7,51
5,26

PHU LUC

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht

2006

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

2005

203

Bng 2.23: T sut li nhun trn vn ch s hu - ROE


n v: %
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

PHU LUC

204

2005

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

2006

2007

2008

2009

42,16
31,55
27,72
107,29

25,66
30,65
18,70
59,70

26,48
19,66
13,43
110,15

31,68
16,18
22,37
87,68

46,80
18,75
26,34
113,45

24,22

17,40

14,33

13,12

24,59

26,92
20,22
39,68

26,52
12,87
33,51

18,28
11,87
29,91

21,17
11,44
21,84

21,55
20,95
37,06

Sn xut sn phm t cao su v


plastic

15,56

19,69

8,35

9,94

36,63

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

5,84
8,48
58,66
4,81
6,04
1,11
18,09
8,10
18,41
7,31
55,59
11,54
13,93
11,36
11,89
17,13
22,87
16,27
69,97
23,21
21,03
19,14
30,63

23,43
9,00
78,47
9,30
14,44
9,21
25,70
7,47
42,36
5,63
72,29
8,82
13,60
8,46
5,86
16,16
21,56
15,98
4,48
12,67
18,30
7,98
25,77

12,01
7,12
20,25
4,66
17,69
4,60
16,67
5,64
13,24
5,32
26,59
8,16
11,93
7,59
69,62
33,16
23,33
33,43
12,51
26,92
9,04
16,53

11,34
7,41
27,72
5,24
18,79
5,10
26,15
4,17
11,20
3,92
44,54
8,14
26,91
6,85
12,30
18,11
8,46
18,16
89,19
10,30
11,15
8,74
13,40

21,23
9,40
127,76
12,25
47,30
10,70
27,91
8,59
20,56
8,03
64,16
18,10
7,92
18,85
7,93
16,20
9,54
16,52
17,55
22,10
30,75
9,87
13,05

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

Bng 2.24: T sut li nhun trn doanh thu - ROS


n v: %
2006

2007

2008

2009

4,59
3,99
3,68
9,29

4,39
4,79
3,72
8,52

3,60
2,78
2,95
8,63

3,71
3,31
3,20
6,92

4,45
4,16
3,88
6,73

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht

4,90

4,74

3,77

4,00

5,72

6,17
3,86
8,88

6,40
3,46
10,06

5,23
3,06
8,39

6,82
3,21
8,26

7,52
4,25
10,42

3,17

3,34

2,57

2,76

4,30

2,39
2,30
8,55
5,04
7,68
3,32
10,15
3,07
3,55
3,01
10,46
4,06
5,37
3,94
7,52
8,52
13,94
7,97
16,21
17,29
11,51
10,31
32,05

3,32
2,41
8,96
8,59
10,21
8,56
13,65
2,77
4,14
2,69
10,29
3,96
5,46
3,81
6,71
7,65
14,78
7,25
17,78
16,21
20,30
9,93
36,69

3,63
2,11
6,88
6,47
11,63
6,45
11,82
2,59
4,44
2,52
5,50
4,55
8,16
4,20
29,80
27,26
14,16
27,60
0,00
10,06
14,06
7,67
17,44

3,70
2,17
6,89
7,34
19,85
7,24
16,03
2,57
4,30
2,52
9,45
3,68
6,69
3,45
7,44
9,52
7,97
9,53
16,86
12,69
24,57
5,54
22,93

5,63
2,81
9,65
8,95
17,03
8,59
16,83
4,64
4,75
4,62
7,37
5,31
5,00
5,29
16,05
15,00
8,24
15,21
26,05
21,11
41,94
10,51
19,49

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut sn phm t cao su v
plastic
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

PHU LUC

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

2005

205

Bng 2.25: T l cn b khoa hc trong doanh nghip tnh trn 1000 lao ng
n v: cn b
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

Tng

Cao
ng

i hc

Sau
i hc

Nm 2009

PHU LUC

Sn xut trang phc

Sn xut ho cht v sn phm ho cht

63

12

50

Sn xut sn phm t cao su v plastic

41

35

Sn xut v phn phi in

21

18

Xy dng

49

35

Vn ti ng thy

145

29

116

Vin thng

174

90

78

Nm 2008

206

Sn xut trang phc

13

Sn xut ho cht v sn phm ho cht

68

14

53

Sn xut sn phm t cao su v plastic

55

13

41

Sn xut v phn phi in

23

21

Xy dng

33

27

Vn ti ng thy

486

139

307

39

Vin thng

52

41

Nm 2007
Sn xut trang phc

12

Sn xut ho cht v sn phm ho cht

68

13

53

Sn xut sn phm t cao su v plastic

78

16

60

Sn xut v phn phi in

43

17

26

Xy dng

64

10

52

Vn ti ng thy

192

38

154

Vin thng

292

66

219

Bng 2.26: T l lao ng ngnh chnh


n v: %
2006

2007

2008

2009

99,4
98,7
99,3
99,9

99,5
98,7
99,4
99,9

99,5
97,4
99,4
99,9

99,6
96,5
99,6
99,9

99,7
98,4
99,6
99,9

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht

97,7

98,1

97,8

98,7

98,5

89,7
97,8
100,0

92,6
97,8
100,0

88,8
97,5
100,0

88,7
98,7
100,0

91,3
98,5
99,4

98,9

99,1

98,8

99,3

99,2

95,6
98,7
100,0
98,7
100,0
100,0
89,1
97,8
91,4
98,1
100,0
95,2
72,4
96,7
90,0
99,6
98,2
99,6
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0

99,4
98,9
99,9
99,5
93,0
99,6
95,6
98,0
91,5
98,2
99,1
95,0
72,5
96,3
100,0
99,4
93,5
99,6
100,0
98,8
100,0
98,1
100,0

96,3
98,6
100,0
99,0
91,4
99,1
81,5
98,1
90,7
98,3
100,0
94,6
77,8
95,5
96,9
99,5
97,7
99,5
100,0
99,2
100,0
98,6
100,0

94,6
99,2
100,0
96,5
93,1
96,5
90,6
98,8
91,5
98,9
99,9
95,7
78,7
96,5
100,0
99,6
98,7
99,6
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0

98,1
99,1
99,9
95,1
92,2
95,2
92,8
98,9
93,1
99,0
99,9
95,6
75,1
96,4
100,0
99,9
99,0
99,9
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut sn phm t cao su v
plastic
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

PHU LUC

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

2005

207

Bng 2.27: T l doanh thu ngnh chnh


n v: %
BO CO THNG NIN
DOANH NGHIP VIT NAM 2010

2005

2007

2008

2009

PHU LUC

Sn xut trang phc


DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

98,70
94,05
98,62
99,92

98,78
94,50
98,66
99,77

98,75
91,65
98,63
99,83

99,22
89,86
99,19
99,88

99,23
93,29
99,20
99,73

Sn xut ho cht v sn phm


ho cht

96,03

96,89

96,67

98,23

97,54

81,37
96,22
100,00

88,41
96,50
100,00

82,39
96,32
100,00

86,58
98,11
100,00

85,66
97,39
99,51

97,45

98,60

97,86

98,51

98,55

95,71
97,01
99,85
99,75
100,00
100,00
98,11
97,29
90,60
97,60
99,99
93,42
68,51
94,98
97,74
99,44
99,59
99,43
100,00
100,00
100,00
100,00
100,00

96,56
98,35
99,87
99,11
91,82
99,21
97,28
97,59
90,15
97,86
98,98
92,36
62,28
94,10
100,00
99,22
94,41
99,37
100,00
99,61
100,00
99,39
100,00

88,90
97,60
99,76
98,58
78,63
98,72
88,03
97,79
87,71
98,07
100,00
92,97
75,42
93,95
90,39
99,09
93,75
99,17
100,00
99,75
100,00
99,56
100,00

96,16
98,29
99,69
97,16
80,84
97,26
96,91
98,61
89,81
98,77
99,92
92,59
70,25
93,58
99,99
99,62
99,56
99,61
100,00
100,00
100,00
100,00
100,00

96,36
98,27
99,95
95,28
90,55
95,47
95,28
98,59
92,41
98,69
99,84
92,72
71,96
93,54
100,00
99,93
98,60
99,98
100,00
100,00
100,00
100,00
100,00

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut sn phm t cao su v
plastic

208

2006

DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Sn xut v phn phi in
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Xy dng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vn ti ng thy
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Vin thng
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI
Bo him
DN nh nc
DN ngoi nh nc
DN FDI

You might also like