You are on page 1of 7

ng t ting c (phn 1)

Vietsciences- T n 12/11/2006

Nhng bi cng tc gi
ng t - Verben - trong ting c l thnh phn trong cu dng din t mt hnh
ng, mt din bin hay mt trang thi no .
ng t din t mt hnh ng - Ttigkeitsverben:
Meine Mutter fllt einen Antrag aus - Me ti in t on
Die Kinder spielen mit dem Ball - My a tr choi banh
Ic esse einen A!"el - Ti n mt tri to
ng t din t mt din bin hay mt tin trnh - V#rgangsverben:
Die $#nne geht auf und die Blumen blhen - Mt tri moc v hoa n
Die %eit vergeht &ie im 'luge - Thi gian qua nhu bay
ng t din t mt trang thi - %ustandsverben:
Die $cule liegt nict ser &eit v#n ier - Trung khng xa y lm
Wohnen $ie in der $tadt( - ng b cu ngu trong ph ?
Tht ra, rt kh phn bit rnh mach ng t no thuc loai no m ch c th phn bit
ty theo nghia trong cu (hay trong c li ni/bi vit) nhu chng ta lm quen qua khi
cp n Akkusativ v Dativ:
Ic sitze sc#n stundenlang neben meinem Vater - Ti ngi canh cha ti c my ting ri
(ng t din t trang thi: gii t neben i cng Dativ)
Setz dich d#c mal neben in) - Em hy ngi xung bn ng ta i! (ng t din t hnh
ng: gii t neben i cng Akkusativ)
ch l phn loai rt co bn theo nghia din t ca ng t trong ting c. Thung gp
hon l nhng cch ging gii v ng t theo cc khi nim ng php thng dung, chng
han nhu cc hnh thi ca ng t - Verb"#rmen, cc dang th ch thi gian (th)
- %eit"#rmen hay l Tem!us"#rmen, cc dang thc dng trong cu - Verbm#dus, cc dang
th ca cu - $at*genus, v.v. Trong loat bi ny chng ta s ln luot lm quen vi chng.

Hnh thi ng t - Verbformen
ng t ting c xut hin trong hai hnh thi chnh: hnh thi bt nh (unbestimmte
Verb"#rmen) bao gm cc hnh thi: ng t nguyn mu (In"initiv), ng tnh t hin tai
(+rsens!arti*i! hay +arti*i! 1), ng tnh t qu kh (+er"ekt!arti*i! hay +arti*i! 2),
v hnh thi c nh (bestimmte Verbformen): y ng t thay i hnh thi tuong
ng vi ngi th ca ch t v cc th, cc dang thc trong cu v.v.

ng t ng!"#n $%! - Infinitiv
ng t nguyn mu lc no cng mang phn ui -en hay -n: lau"en - i, chay, singen -
ht, an"angen - bt u, keln - an (mc), mmern - nn (bng ba). Ni chung ng
t nguyn mu mang phn ui -n khi phn gc ca n tn cng bng phu m &- hay '-.
Vi ngoai l l ng t tun - lm ( nghia tuong tu t# d# trong ting Anh), sein - l ( nghia
v vai tr tuong tu nhu t# be trong ting Anh hay ,tre trong ting Php).
Ngui ta goi phn u (khng k ui -en hay -n) l phn gc (Verbstamm) ca ng t
nguyn mu. Hnh thi nguyn mu ca ng t uoc s dung trong t in nn khi tra cu
chng ta phi tm dang ny.
ng t nguyn mu uoc s dung
khi ng t i cng mt ng t khc bin i hnh thi cng ch t:
ic sehe diese -e"ar kommen - ti thy nguy co ny s n (do i cng ic
see m k#mmen nguyn mu)
khi ng t i cp vi gii t (! (tuong tu gii t t) trong ting Anh hay cc gii t
i hi ng t nguyn mu trong ting Php):
ich *e's!che auf diese Gefahr aufmerksam zu $+chen - ti c gng gy su quan tm v
nguy co ny
khi ni trng, ni vn tt hay mun nhn manh chnh m khng dng ch t
.arum nict essen gehen( - Tai sao lai khng i n? (essen nguyn mu v i
cng geen, geen nguyn mu v ni trng)
Die Ma/namen vorschlagen0 #ne die K#nse1uen* *u erwhnen - ua ra bin php m
khng cp n hu qu
ng t nguyn mu trong ting c cn thung uoc s dung nhu danh t. Danh t uoc
bin thnh t ng t nguyn mu ngoi vic uoc vit hoa ra (nhu tt c moi danh t
khc) cn uoc nhn ging trung tnh v hu nhu lc no cng s t:
Das Gelingen des Essens ist ser &ictig - Su thnh cng ca ba n rt quan trong

ng t,nh t hi-n t.i - artizip !
ng tnh t (hay cn goi l phn t) l mt hnh thi ng t m ch yu c th uoc dng
nhu tnh t. Trong ting c ngui ta phn bit ng tnh t hin tai (+rsens!arti*i!) v
ng tnh t qu kh (+er"ekt!arti*i!). ng tnh t hin tai - cn goi l +arti*i! 1 - uoc
bin th t ng t nguyn mu bng cch thm phn ui -/ vo nguyn mu:
lau"en lau"end
singen singend
Ngoai l: sein seiend, tun tuend.
ng tnh t hin tai uoc s dung nhu tnh t. Khi l tnh t, ng tnh t hin tai cng
bin th ty theo Kasus nhu mt tnh t thung (xem cc bi truc). V cng nhu mt tnh
t thung, n cn c th uoc dng nhu danh t (v tt nhin cng bin th nhu danh t)
hay vi chc nng trang t (trong trung hop ny th khng bin th). Th du:
der Mann singt 2 ngui n ng ht (singt l ng t)
der singende Mann 2 ngui n ng ang ht 3singende l tnh t4
der Singende - ci ng ang ht ($ingende l danh t)
der Mann luft und singt - ngui n ng chay v ht (lu"t v singt l ng t)
der Mann lu"t singend - ngui n ng chay khi ht (singend l tnh t trong vai tr trang
t)
der singende Mann lu"t - ngui n ng ang ht chay 3singende l tnh t4
der Singende lu"t - ci ng ang ht chay ($ingende l danh t)
hay cng c th din t nguoc lai:
der Mann singt laufend - ngui n ng ht khi chay (lau"end l tnh t dng nhu trang t5
lau"end cn c nghia bng l "thung" nn cu ny cn c th hiu l "ngui n ng
thung hay ht")
der laufende Mann singt - ngui n ng ang chay ht 3lau"ende l tnh t4
der "aufende singt - ci ng ang chay ht (6au"ende l danh t)

ng t,nh t 0! 1h - artizip #
ng tnh t qu kh hnh thnh khi ng t uoc s dung th "qu kh tron ven"
(+er"ekt):
$usanne at das Buc gelesen - Susanne oc quyn sch (ri)
hay dang th thu ng (+assiv):
Die T7r &ird ge$ffnet - Ca m ra
Chng ta s ni r hon v th +er"ekt v dang th thu ng v sau. y ch ch n
cch hnh thnh v s dung hnh thi ng tnh t qu kh.
Cch hnh thnh +er"ekt!arti*i!ien
Ngui ta phn ng t ting c thnh hai nhm chnh: ng t "! (sc&ace Verben)
v ng t $.nh (starke Verben). Ni chung, cc ng t manh thung khng theo mt
qui tc no nht inh khi chia theo cc th. Cc ng tnh t qu kh tron ven
(+er"ekt!arti*i! hay +arti*i! 2) ca cc ng t manh cng vy, do m chng thung
uoc ghi ch trong t in (bn canh cc dang chnh ca th hin tai v th qu kh
- +rteritum).
ng tnh t qu kh ca mt ng t yu uoc hnh thnh bng cch thm phn cui -
et hay -t vo phn gc ca ng t:
macen gemact
8""nen ge8""net
ng tnh t qu kh ca mt ng t manh uoc hnh thnh bng cch thm phn cui -
en vo phn gc ca ng t:
lesen gelesen
singen gesungen
Cc th du trn cn cho thy: cc ng tnh t ca cc ng t yu hay manh cn uoc
mang thm phn u ge-. Nhung iu ny ch ng khi ng t nguyn mu uoc nhn
giong vo m u: lesen, singen, machen, $ffnen, v.v. Nguoc lai, nhng ng t khng
pht m nhu vy nhu: studieren - hoc, nghin cu, krakeelen - um sm, m , verletzen -
(lm) thuong tch, tn hai, 7berreichen - ua qua, chuyn giao, erraten - on ra v.v.
khng mang phn u ge- trong ng tnh t qu
kh: studiert, krakeelt, verlet*t, 7berreict,erraten9
Ngoi ra, ng tnh t qu kh ca cc ng t manh thng thung cn bin m m uoc
nhn manh (m khng theo mt quy tc nht inh no r
rt): singen gesungen, tun getan, v.v. hay nhn mt dang hon ton khc
nhu: sein ge&esen.
Chng ta s quay lai nhng quy tc ny khi ni v cch chia ng t.
Cng dung ca +er"ekt!arti*i!ien
Ngoi vai tr l thnh phn ca ng t ( cc th qu kh tron ven), ng tnh t qu kh
cn mang cng dung tnh t. Tuong tu nhu trung hop ng tnh t hin tai, cc tnh t ny
c th s dung nhu tnh t, tnh t bin thnh danh t hay trang t. Th du:
$usanne at das Buc gelesen - Susanne oc xong quyn sch
Das gelesene Buc liegt au" dem Tisc - Quyn sch oc xong nm trn bn
Das Buc liegt gelesen au" dem Tisc - ( nghia tuong tu, vi ngu nhn manh l sch
oc xong)
D#c das Gelesene besc"tigt $usanne immer n#c - Tuy vy ci oc vn lm Susanne
bn tm

23 &45c *6 cc &).i ng t
T'5 ng t - %ilfsverben
Trong ting c ng t c th phi kt hop vi ng t khc biu hin mt dang th ch
thi gian (%eit"#rm) hay mt dang th cu no ($at*genus, chng han cu thu ng).
Cc ng t uoc dng kt hop l cc ng t: aben, sein v &erden. Lc chng
khng cn mang nghia ban u ca chng na: aben - c, uoc, sein - l, &erden - tr
thnh.
+eter schlft - Peter ng
+eter hat geschlafen - Peter ng
xong (tro ng t aben)
$usanne kommt gleic - Susanne n ngay
$usanne ist gekommen - Susanne
n ri (tro ng t sein)

$usanne wird m#rgen kommen -
Susanne s n ngy mai (tro ng
t &erden)
+eter $ffnet die T7r - Peter m ca
Die T7r wird ge$ffnet - Ca uoc m
ra (tro ng t &erden)

Die T7r ist ge$ffnet - Ca ang m
(tro ng t sein)
Nhu cc th du trn cho thy, trong chc nng tro ng t cc ng t ny u kt hop vi
mt ng t khc hnh thi bt inh: hoc ng tnh t qu kh (+er"ekt!arti*i!), hoc
nguyn mu (In"initiv):
aben
sein } + Partizip 2
(gescla"en)
(gek#mmen)
(ge8""net)

&erde
n + {
Partizip 2 (ge8""net)
Infinitiv (k#mmen)
Chng ta s c dip bn ky hon v cch s dung tro ng t phn sau.

ng t tnh thi - &odalverben
Cc ng t: d7r"en - uoc php, k8nnen - c th, c kh nng, m8gen - thch, m7ssen -
phi, s#llen - cn phi, nn, &#llen - mun, l cc ng t ch yu uoc dng cng vi mt
ng t khc biu l tnh thi ca hnh ng uoc din t.
+eter geht ins Kin# - Peter i xem phim +eter darf ins Kin# gehen - Peter
uoc php i xem phim (ng t tnh
thi d7r"en)
$usanne schwimmt gut - Susanne boi gii $usanne kann gut schwimmen -
Susanne bit boi gii (ng t tnh
thi k8nnen)
Andreas spielt Tennis 2 Andreas choi qun vot Andreas will Tennis spielen - Andreas
mun choi qun vot (ng t tnh
thi &#llen)
v.v.
Nhu cc th du trn cho thy, nu mt ng t uoc b sung nghia bng mt ng t tnh
thi i cng th n s hnh thi nguyn mu (m khng cn n gii tu *u4:
drfen
knnen
mgen
mssen
sollen
wollen
} + Infinitiv (khi cn gii t *u)
(geen)
(sc&immen)
(s!ielen)
Ngoi ra, ngui ta cn thung dng ng t tnh thi nh gi hay by t quan im ca
mnh v chuyn ang ni n, chng han nhu:
:eute Abend drfte es ein -e&itter geben - Ti nay chc hn c ging
Du kannst das -eld auc verloren haben - Cng c th chi b tin u mt ri
;r mag et&a vier*ig <are alt sein - ng ta khong chng bn muoi tui
Der <unge soll ser intelligent sein - Nghe ni thng b thng minh lm
v.v.

7c ng t 1hc c8 tc /9ng t'5 ngh:+ h+" ch!";n ngh:+ - &odifizierende Verben
Bn canh cc ng t tnh thi ni trn cn c nhiu ng t khc cng c tc dung tro
nghia hay chuyn nghia tuong tu, nhung v khng c tnh cch ng t tnh thi thun ty
nn chng cn c gii t *u i sau. Th du:
+eter geht =eden M#ntag *um $!#rt!lat* - Peter n
sn vn ng mi th hai
+eter pflegt =eden M#ntag *um
$!#rt!lat* zu gehen - Peter thung hay
n sn vn ng mi th hai (ng t
tro nghia !"legen)
$usanne schlft - Susanne ng $usanne scheint zu schlafen - Hnh
nhu Susanne ng (ng t tro
nghia sceinen)
.enige der $ci""sbr7cigen berleben 2 Mt s t
ngui m tu cn sng st
.enige der
$ci""sbr7cigen verm$gen zu
berleben - Mt s t ngui m tu c
kh nng sng st (ng t tro
nghia verm8gen)
v.v.
Mt ngoai l l ng t braucen - cn, va c th dng vi gii t *u v va c th dng
nhu mt ng t tnh thi m khi cn gii t *u theo sau:
+eter braucht nict zu arbeiten / +eter braucht nict arbeiten - Peter khng cn phi
lm vic

> tt!?//vietsciences9 #rg
v@ tt!?//vietsciences9"ree9"r v@ tt!?//vietsciences29"ree9"r 2 TA Bn

You might also like