B GIO DC V O TO

TRNG I HC M - A CHT






Nguyn Th Vinh






NGHIN CU HON THIN
CH CNG NGH KHOAN CC GING
C DI Y LN THM LC A NAM VIT NAM

Chuyn ngnh: Khoan v hon thin ging du kh
M s: 62.53.50.01





TM TT LUN N TIN S K THUT






H NI - 2012




Cng trnh c hon thnh ti: B mn Khoan - Khai thc,
Khoa Du kh, Trng i hc M - a cht



Ngi hng dn khoa hc:
1. PGS.TS. L Xun Ln
2. TSKH. Trn Xun o

Phn bin 1: PGS.TS. Trng Bin
Hi Cng ngh Khoan - Khai thc Vit Nam
Phn bin 2: PGS.TS. Nguyn S Ngc
Trng i hc Giao thng Vn ti
Phn bin 3: TS. Nguyn Xun Ha
Tp on Du kh Quc gia Vit Nam




Lun n s c bo v trc Hi ng chm lun n cp Trng
hp ti Trng i hc M - a cht, ng Ngc - T Lim -
H Ni vo hi .... gi .... ngy .... thng .... nm 2012



C th tm hiu lun n ti Th vin Quc gia H Ni hoc
Th vin Trng i hc M - a cht


M U
1. Tnh cp thit ca ti
Hin nay, hot ng khoan ang c y mnh trn hu ht cc b
trm tch ca Vit Nam. Theo k hoch pht trin ca Tp on Du kh
Quc gia Vit Nam, t nay cho n nm 2015, mi nm d kin khoan
thm 65 n 75 ging, bao gm c ging tm kim, thm d v khai thc.
Phn ln cc ging thm d, khai thc thm lc a Nam Vit Nam
u l ging nh hng. Khi su ging tng, cng ngha vi gc
nghing v di y ca ging gia tng. H ng lc hc qu trnh khoan
d mt n nh v lm gim hiu qu ca cng tc khoan.
nng cao hiu qu cng tc khoan, cn phi nghin cu cc yu t
nh hng ti qu trnh khoan. Cc nghin cu trc y ch nghin cu
n l mt vn nn cha nh gi c nh hng ng thi ca tt c
cc yu t n h ng lc hc qu trnh khoan. Do , nghin cu, nh
gi tc ng ng thi ca nhiu yu t la chn cc thng s ch
khoan ti u l cn thit.
2. Mc ch nghin cu ca lun n
Nghin cu trng thi ca h ng lc hc qu trnh khoan khi thi
cng cc ging nh hng ti cc m du kh thm lc a Nam Vit
Nam, c bit l m Bch H v m Rng. y l c s hon thin cc
thng s ch khoan nhm nng cao hiu qu cng tc khoan cc ging
c di y ln thm lc a Nam Vit Nam.
3. i tng v phm vi nghin cu
- i tng nghin cu: H ng lc hc qu trnh khoan khi thi
cng cc ging xin nh hng c di y ln thm d v khai thc
du kh thm lc a Nam Vit Nam.
- Phm vi nghin cu: Nghin cu cc yu t c th iu khin trong
qu trnh h ng lc hc qu trnh khoan lm vic, c th l cc thng s
ch khoan bao gm ti trng chiu trc, tc vng quay v lu lng
bm khi khoan cc on thn ging nghing.


4. Ni dung nghin cu
- Nghin cu cc yu t nh hng n hiu qu cng tc khoan;
- Nghin cu ng dng l thuyt Tai bin (Catastrof), l thuyt nh
x, l thuyt Nng lng c hc ring nh gi trng thi, hiu qu lm
vic ca h ng lc hc qu trnh khoan cc ging c di y ln ti
m Bch H v m Rng, ng thi la chn cc thng s ch khoan
ti u khi khoan cc on thn ging ny.
5. Phng php nghin cu
- Phng php th mc: Thu thp, thng k, phn tch s liu thc t
v cc thng s ch khoan qua tng mt khoan khi thi cng cc ging
c di y ln ti m Bch H v m Rng;
- Phng php l thuyt: Nghin cu ng dng cc l thuyt cho php
nh gi trng thi v hiu qu lm vic ca h ng lc hc qu trnh
khoan v cho php la chn cc thng s ch khoan ti u;
- ng dng cng ngh thng tin: S dng cc phn mm tin hc trong
kho st, nh gi v phn tch s liu.
6. ngha khoa hc v thc tin
- ngha khoa hc: Nghin cu, nh gi h ng lc hc qu trnh
khoan trn quan im bn ng hc bng cc l thuyt Tai bin v l
thuyt nh x cho php nh gi nh hng ng thi ca tt c cc yu
t tc ng n trng thi lm vic ca h ng lc hc qu trnh khoan.
Khc phc nhc im ca cc nghin cu trc y, ch dng li mc
nh gi nh hng ring bit ca tng yu t.
- ngha thc tin: La chn cc thng s ch khoan ti u trn
quan im Bn ng hc v Nng lng c hc ring ti thiu cho php h
ng lc hc qu trnh khoan lm vic n nh, tiu hao nng lng nh
nht, tui th thit b cao nht, tng ti a tc c hc khoan v gim gi
thnh thi cng khoan.
7. im mi ca lun n
- Nghin cu nh hng ng thi ca tt c cc yu t a cht, cng


ngh, k thut... n qu trnh khoan;
- La chn thng s ch khoan da trn bn cht v ng lc hc
v nng lng tiu hao nh nht ph hy .
8. Lun im bo v
- mng m Bch H v m Rng thuc thm lc a Nam Vit
Nam l i tng phc tp i vi qu trnh khoan. H ng lc hc qu
trnh khoan trong mng ca cc ging c di y ln lun lm vic
trong trng thi km n nh, hiu qu khoan khng cao;
- La chn cc thng s ch khoan ti u trn quan im bn ng
hc v nng lng c hc ring ti thiu thng qua x l tng hp cc s
liu khoan thc t s tng s n nh ca cc thng s ch khoan y,
tng tc c hc v gim gi thnh mt khoan.
9. C s ti liu ca lun n
Lun n c xy dng trn c s: Cc ti liu thi cng ging khoan
khai thc du kh ti cc m Bch H v m Rng thuc LD Vit-Nga
VietsovPetro; Cc bo co tng kt hot ng thm d, khai thc du kh
thm lc a Nam Vit Nam ca Tp on du kh Quc gia Vit Nam;
Cc bi bo v cc cng trnh nghin cu khoa hc ca cc tc gi trong
nc v nc ngoi ng trn cc tp ch chuyn ngnh.
10. Khi lng v cu trc ca lun n
Lun n gm phn m u, 4 chng ni dung nghin cu v phn kt
lun, kin ngh. Ton b ni dung c trnh by trong 126 trang, trong
c 15 bng v 67 th, hnh v.
CHNG 1: TNG QUAN V HIU QU CNG TC KHOAN
1.1. Cc ch tiu nh gi hiu qu cng tc khoan
Hiu qu cng tc khoan c nh gi qua hai nhm ch tiu chnh
l nhm cc ch tiu v cht lng v nhm cc ch tiu v s lng.
1.1.1. Ch tiu v cht lng
Cc ch tiu c bn v cht lng bao gm [6]:
- Sai s v v tr khng gian ca thn ging khoan so vi thit k;


- T l v cht lng mu : ng knh, tnh nguyn dng v cu
trc, tnh cht c l, thnh phn khong vt;
- Kh nng thc hin cc nghin cu cn thit trong ging khoan;
- Mc nhim cc tng sn phm lng, kh;
1.1.2. Ch tiu v s lng
1.1.2.1. Cc ch tiu v tc
Cc ch tiu v tc bao gm [6]:
a- Tc c hc v
CH
: L tc tin ca y l khoan khi ph hy .
b- Tc hip v
H
: c trng cho mc tin su ca l khoan trong
thi gian mt hip.
c- Tc k thut v
KT
: Biu th hiu qu s dng thi gian sn xut
trong mt thng thit b.
d- Tc thng mi v
TM
: L hiu qu qu trnh lm vic, n o chiu
su trung bnh thng thit b cho mt ging khoan.
e- Tc chu trnh v
CT
: Cho thy chiu su trung bnh cho thng my
tnh cho ton b chu trnh khoan.
Cc ch tiu tc c mi lin h mt thit vi nhau v tng quan
nh sau: v
CH
> v
H
> v
KT
> v
TM
> v
CT
. S tng ca mt tc no s lm
tng cc tc sau n.
1.1.2.2. Ch tiu v gi thnh
Ch tiu v gi thnh c tnh thng qua gi mt mt khoan [6]:

XL K
C C
C
L
+
=
, /m (1.14)
trong , C
XL
- Chi ph cho cng tc san nn, ng, bi khoan, mng
my, xy lp, chun b v di chuyn, tho d, ; C
K
- Chi ph chung cho
khoan thun ty, gia c thnh ging, tiu hao mi khoan, dung dch khoan,
tiu hao cho cng tc ph tr...
1.1.2.3. Nng lng tiu hao ph hy t y
a- Nng lng c hc ring (E
b
, MPa): L nng lng tiu tn
ph v mt th tch t no , hoc l t s gia tc tiu tn nng
lng v tc i xung ca chong, c xc nh nh sau [19, 34]:



x
b
2 2
CH
4,8nM 0, 04G
E 0, 35
D D v
| |
= +
|
t
\ .
(1.17)
trong , G- Ti trng chiu trc, kN; D- ng knh chong, cm; n-
Tc vng quay, v/ph; M
x
- M men xon, N.m;
b- Hiu qu lm vic ca chong: Tnh hiu qu lm vic ca chong
c xc nh nh sau[19]:

c
f
b
e 1
E
o
= s

(1.18)
trong : o
c
- bn nn khng cn bng ca t , Pa.
Nu e
f
cng gn gi tr 1 th nng lng c hc ring tiu tn ti
chong cng gim, hiu qu lm vic ca chong cng cao.
1.2. Cc yu t nh hng ti ch tiu nh gi cng tc khoan
Gm: Nhm yu t khng iu khin c chnh l tnh cht t
trong iu kin y; Nhm cc yu t iu khin c l cc yu t c
th thay i tc thi, bao gm [8]: ti trng chiu trc, tc vng quay,
thy lc, s lng v tnh cht tc nhn lm sch, cc thng s v c tnh
mi khoan. Ngoi ra, n nh ca h ng lc hc qu trnh khoan cng c
nh hng ng k n cc ch tiu nh gi hiu qu khoan.
1.2.1. nh hng ca ti trng chiu trc
Trong iu kin th nghim, b mt ph hy c lm sch tuyt i,
tc c hc l hm s ca ti trng chiu trc [7]:

m
CH
v G = u
(1.20)
1.2.2. nh hng ca tc vng quay
Tc c hc tng theo t l gim dn khi tc vng quay tng [7]:

mo
CH 1
v n = u
, mo>1 (1.21)
1.2.3. nh hng ng thi ca ti trng chiu trc v tc vng quay
Mi quan h gia tc c hc vi ti trng chiu trc v tc vng
quay c th hin qua phng trnh [7]:

m mo
CH 3
v G n = u
, m=12; mo=0,41 (1.24)


1.2.4. nh hng ca cc thng s thy lc
a. nh hng ca lu lng bm: Quan h gia tc c hc v
lu lng bm nh sau:
CH
Q
v
a b
=
+
(1.25)
trong , Q- Lu lng bm, m
3
/h; a, b l hai hng s ph thuc vo
tnh cht c l ca t , ti trng chiu trc, tc vng quay cng nh
tng loi cu trc ca mi khoan.
b- nh hng ca dng dung dch khi ra khi chong: Tng v
J

(ngay c khi gi Q khng i) s lm tng v
CH
. Tuy nhin, tng v
J
qu ln
th v
CH
tng khng ng k v dn n tn tht p lc ln chong. Hiu
qu nht l tng v
J
trong khong 70100m/s.
c- nh hng phi hp gia Q v v
J
: Tc c hc tng

vi tch Qv
J
2
.
1.2.5. nh hng ca cht lng dung dch
Tt c cc thng s: trng lng ring, nht, thi nc, hm
lng pha rn ca dung dch u c nh hng khc nhau ti tc c hc.
1.2.6. nh hng ca tnh cht c l ca t
cng ca t t l nghch vi tc c hc:

CH
1
v
o

(1.33)
trong , o l cng ca t trong iu kin y, Pa.
Tnh mi mn ca t nh hng ti tui th ca cc chi tit ca b
dng c khoan, c bit l tui th ca mi khoan. bn nn ca t
lin quan trc tip n n nh thnh l khoan.
1.2.7. nh hng ca n nh ng hc ca h ng lc hc qu trnh khoan
1.2.7.1. nh hng ca cc dao ng
H ng lc hc qu trnh khoan c 3 dng dao ng chnh [25],
l: dao ng dc trc, dao ng ngang, dao ng xon.
a- Dao ng dc trc: Dao ng dc trc xut hin do s thay i ca
ti trng chiu trc, thay i p sut dung dch v tng tc gia rng mi
khoan vi t y. N lm gim thi gian tip xc gia rng mi
khoan vi y, do lm gim tc c hc.


b- Dao ng ngang: Dao ng ngang xut hin gy nn chuyn ng
xoy ca b dng c khoan. Chuyn ng xoy s lm ng knh ca l
khoan b m rng v lm gim tc c hc.
c- Dao ng xon: L kt qu ca hin tng dnh-trt. Dao ng
xon c th gy ra cc hin tng mi vt liu, mn chong v cc thnh
phn ca b dng c khoan, do gim hiu qu khoan.
Cc dng dao ng c th xut hin ng thi v cng hng lm tng
nhng nh hng bt li ca mi dng dao ng.
1.2.7.2. Cc yu t gy mt n nh h ng lc hc qu trnh khoan
Cc nhn t ny c th bao gm: cc thng s ch khoan (in hnh
nht l thng s G v n), phng php khoan, thit b trn mt v thit b
y, mi trng lm vic ca b dng c khoan, hnh dng l khoan...
1.3. Kt lun
Tc c hc l ch tiu hng u trong vic nh gi hiu qu cng
tc khoan. Vic tng tc c hc s lm gim gi thnh v lm tng tt
c cc tc khc. Tuy nhin, do nh hng ca nhiu yu t nn ch tiu
tng hp hn vn l gi thnh mt khoan.
Trong khoan du kh, cc ch tiu v qu trnh lm vic ca mi khoan
rt quan trng, tui th v tin ca mi khoan quyt nh hu ht cc
ch tiu khc.
n nh ng hc ca h ng lc hc qu trnh khoan c tc ng rt
ln i vi hiu qu cng tc khoan. Cc thng s ch khoan l yu t
c th iu chnh tc thi v nh hng n hu ht cc ch tiu khoan.
Chnh v vy, vic la chn hp l cc thng s ch khoan mang tnh
quyt nh n hiu qu ca cng tc khoan.
CHNG 2
HOT NG KHOAN TI THM LC A NAM VIT NAM
2.1. a tng v cc i tng khai thc du kh
Ton b pht hin du kh ca Vit Nam u thuc cc b trm tch
Tam. B Cu Long l b trm tch c tim nng du kh ln nht, trong


, c cc m du ang khai thc nh Bch H, Rng, Rng ng, Hng
Ngc, S T en v nhiu m khc... Bch H l m du c quy m ln
nht v c pht hin u tin, mang c trng v du trong tng mng
granit nt n ca b Cu Long ni ring v th gii ni chung [10].
Lch s TKTD du kh ca b Cu Long gn lin vi lch s TKTD
du kh ca thm lc a Nam Vit Nam. Trong , m Bch H th hin
nhng c trng chung nht ca B.
2.1.1. a tng m Bch H
Lt ct a cht ca m Bch H gm mng kt tinh trc Kainozoi
v trm tch lc nguyn. Chiu dy tng cng c m theo chiu thng
ng ca mng l 1990m, ca tng trm tch l 4740m.
Mng gm macma granitoid kt tinh cng cc ai mch diaba v
bazan-andesite poocfia, hay cn gi chung l mng. cng ca
mng nm trong khong 20-30MPa, nu phn loi cng theo thang tiu
chun GOST-122-88-66 th mng c cng cp VII [9].
Lt ct trm tch gm tui Paleogen (Oligocen), Neogen (Miocen,
Pliocen) v t, chng cn c chia nh hn thnh 6 ip vi cc tn
gi a phng.
2.1.2. Cc i tng khai thc du kh ca m Bch H
i tng cha du chnh ca m l mng nt n, hang hc trc
Kainozoi. Trong trm tch Oligocen di, Oligocen trn v Miocen di
cc thn du c sn phm khc nhau, tr lng nh, cu to phc tp.
B dy ton b cc tng cha du 2150m c m ra t mng n
Miocen, trong pht hin 126 thn du. Cc thn du trong trm tch
c tr lng nh, chiu cao thay i trong khong 15800m. Thn du
mng c chiu cao c on ti 1800m.
2.2. Qu trnh pht trin
Trc gii phng min Nam, thm lc a pha Nam Vit Nam, hot
ng TKTD du kh c tin hnh bi nhng cng ty du kh nc ngoi
nh Mobil, Pecten, Union Texas...


Sau ngy min Nam gii phng, cng tc TKTD du kh bc vo giai
on mi, nh du bng vic thnh lp Tng cc Du m v Kh t Vit
Nam, nay l Tp on Du kh Quc gia Vit Nam. Cng tc TKTD
thm lc a pha Nam c trin khai bi cc cng ty AGIP (Italia),
Deminex CHLB c v Bowvalley (Canada).
Mt bc ngot quan trng ca ngnh du kh Vit Nam l s ra i
ca XNLD VietsovPetro nm 1981 nay l LD Vit-Nga VietsovPetro. n
nm 1986, dng du cng nghip u tin c pht hin t trm tch
Miocen m Bch H. Hai nm sau (1988), du tip tc c pht hin
trong mng nt n trc tam.
Theo thng k ca PVN, s lng ging c khoan hng nm ti cc
b trm tch ca Vit Nam tng nhanh sau mi nm. Khi lng khoan tp
trung ch yu b trm tch Cu Long v Nam Cn Sn vi s lng
ging khoan ng k m Bch H v Rng.
2.3. Qu o v cu trc ging
2.3.1. Qu o ging
Hu ht cc ging c thi cng theo hai dng qu o c bn nht
l dng 3 on v 5 on. Ngoi ra cn mt s dng qu o khc ang
c p dng, nhng xt v bn cht cui cng vn thuc 1 trong 2 dng
qu o trn, ngoi tr dng qu o cho ging ngang.
2.3.2. Cu trc ging
Cu trc ging khoan ti b trm tch Cu Long tng i phc tp,
trong cc l ca B u c mt y cc kch thc ng chng thng
dng trong qu trnh thi cng khoan nh: 508, 340, 245, 194, 178mm.
Cc ging khai thc du trong mng m Bch H v Rng, phn
thn trong mng thng c thn trn. Cc ct ng trung gian
245mm thng c th n nc mng. Ty thuc vo v tr cc ging,
dng chong 215,9mm hoc 165,1mm khoan on thn cn li.
2.4. di y
di y l khong cch gia ming v y ging theo phng ngang.


Cng vi s pht trin ca k thut, cng ngh khoan, di y ca
ging ngy cng gia tng. Khi nim di y ln mang tnh tng i,
ph thuc vo k thut v cng ngh thi cng v ph thuc vo tng giai
on pht trin ca tng n v sn xut. di y ca cc ging thm
lc a Nam Vit Nam ph bin nh hn 2500m, nn theo tc gi cc
ging c di y ln hn 1000m c xem l c di y ln.
2.5. Mt s c im thi cng khoan m Bch H v m Rng
Cc loi chong c s dng m Bch H v m Rng bao gm
chong ba chp xoay v chong kim cng thuc nhiu chng loi khc
nhau ca cc hng Hughes, Reed, Smith, Security, Varel, HTC, Hycalog,
British Bits vi cc kiu, loi ph hp vi tng loi t .
Cc thng s ch khoan p dng cho cc ng knh chong
khc nhau c trnh by trong bng 2.1.
Bng 2.1: Cc thng s ch khoan s dng ti b trm tch Cu Long
ng knh, mm Loi chong G, kN n, v/ph Q, m
3
/h
660,4 Chp xoay 20 - 60 70 -110 180 - 230
444,5
Chp xoay 60 - 140 75 - 170 180 - 220
Kim cng 10 - 50 130 - 170 240 - 320
311,1
Chp xoay 100 - 180 110 - 150 120 - 170
Kim cng 50 - 100 90 - 170 200- 260
215,9 Chp xoay 100 - 250 90 - 180 120 - 140
165,1 Chp xoay 40 - 130 70 - 90 90 - 120
Cc h dung dch c s dng cho tng i tng a cht bao
gm: h dung dch nht cao, h dung dch nc bin/CMC/Bentonite,
h dung dch Gel/KCl/PHPA, h dung dch KCl/PHPA/Polymer, h dung
dch Glycol/KCl/PHPA; h dung dch gc du tng hp.
2.6. Kt lun
B Cu Long l b trm tch c tim nng cha du kh nht trn thm
lc a Vit Nam ni chung v thm lc a Nam Vit Nam ni ring. M
Bch H thuc b trm tch Cu Long l m c quy m ln nht, c v din
tch cng nh tr lng, n c trng cho du trong tng

mng granitoid


nt n ca b Cu Long ni ring v th gii ni chung.
Hu ht cc khong khoan trong mng m Bch H v m Rng
c khoan bng chong 215,9mm v 165,1mm. Thn ging c to ra
bi cc loi chong ny c di y ln.
CHNG 3
NH GI N NH NG HC CA H NG LC HC
QU TRNH KHOAN BNG M HNH TON HC
3.1. c im lm vic ca h ng lc hc qu trnh khoan
Trong qu trnh ph hu t , chong khoan lun chu tc ng ca
t hp cc lc tng tc cng hng hoc trit tiu ln nhau. Ging khoan
v va l mt h thng khp kn, chong khoan lm vic trong mi trng
ca va. ph hy t , chong khoan c truyn nng lng thng
qua cc thng s ch khoan...
C th thy chong khoan lun lm vic trong mt mi trng ng
phc tp. Mt s cu hi c t ra: Chong lm vic trong trng thi
ng lc hc no (n nh hay khng n nh)? Trn quan im bn ng
hc, trng thi n nh ca c h thng Va-Ging (h ng lc hc qu
trnh khoan) c bn hay khng?
3.2. Nghin cu trng thi lm vic ca h ng lc hc qu trnh khoan
3.2.1. Cc l thuyt p dng
a- L thuyt Tai bin (Castatrof): c hiu l s bin i khng
ng nht tc thi, xut hin trng thi t bin qua s phn nh ca h
thng nghin cu trong s thay i u n ca cc iu kin ngoi bin.
Gi s rng, m hnh ha mt h ng lc hc no c m phng
di dng phng trnh vi phn:
1 2 n
dx
= df(x,c ,c ...c )
dt
(3.1)
Trong , f l hm ca bin i trng thi ca x v cc tham s iu
khin c
1
, c
2
... c
n
. Xc nh c im t bin hay im ti hn nu:



2
2
u
u
df d f
0; 0
dx dx
| |
| |
= >
| |
\ .
\ .
(3.2)
y chnh l iu kin m bo cho hot ng ca h ng lc hc
tng ng trng thi n nh.
b- L thuyt nh x: Gi tr ca cc hiu ng phi tuyn c th gii
thch trn c s phn tch Hm phn nhnh trong l thuyt nh x:

n 1 n n
x rx (1 x )
+
=
(3.3)
trong , r- Tham s iu khin; x
n
- Tng quan ca s bit th n
vi s trc .
Cc tnh cht ng lc hc ca hm phn nhnh ng vai tr quan
trng trong s nghin cu tng qut cc qu trnh phi tuyn.
3.2.2. nh gi n nh ng hc ca h ng lc hc qu trnh khoan
a- ng dng l thuyt Tai bin: Qu trnh ph hy t ca chong
c phn nh thng qua phng trnh:

2 CH
1 CH 2 CH 3
dv
c v c v c
dt
= + +
(3.4)
trong , t- Thi gian khoan 1 mt; c
1
, c
2
, c
3
- Cc tham s iu
khin, c trng cho s tng tc gia cc iu kin a cht, mi trng
dung dch, cu trc b dng c khoan, hnh dng v chiu di thn ging,
cc thng s ch cng ngh khoan... Cc tham s c
1
, c
2
, c
3
c xc
nh thng qua x l s liu khoan thc t bao gm cc tc c hc
tng ng vi cc thng s ch khoan theo tng mt khoan khi khoan
cc ging c di y ln ti m Bch H v m Rng.
- Nu A (A=c
2
2
-4c
1
c
3
)>0 n nh ng hc ca h ng lc hc qu
trnh khoan c bo m;
- Khi A<0, h ng lc hc qu trnh khoan lm vic trong trng thi
khng n nh;
- Khi A=0, y chnh l gi tr m trng thi ca h ng lc hc qu
trnh khoan d dng b chuyn i gia n nh v khng n nh v kh
m bo rng chng ang lm vic trong trng thi n nh v bn ng hc.


b- ng dng l thuyt nh x: La chn hm phn nhnh (3.3)
phn nh qu trnh ph hu t ca chong, khi (3.3) c dng:

max
CH(n)
CH(n 1) CH(n)
CH
v
v rv 1
v
+
| |
= |
|
\ .
(3.5)
trong , v
CH(n)
- Tc c hc ca mt khoan th n; r- Tham s iu
khin tng t nh c
1
, c
2
, c
3
v cng c xc nh qua x l s liu thc t.
- Vi 0<rs1, n nh ng hc ca h ng lc hc qu trnh khoan
c bo m, chong ph hy t trong trng thi n nh bn vng;
- Khi 1<rs3, h ng lc hc qu trnh khoan ang trong tnh trng d
dng chuyn i t trng thi lm vic n nh bn vng sang trng thi
lm vic km n nh bn vng.
- Khi 3<rs3,45, h ng lc hc QTK ang lm vic trong trng thi
mt n nh ng hc;
Kho st s liu khoan thc t ca cc ging c di y ln
c khoan trong cc i tng khc nhau ca m Bch H v m Rng,
c th, s dng cc phng trnh (3.4) v (3.5) xc nh A v r theo
chiu su thn ging thng qua cc tc c hc ca tng mt khoan. Qu
trnh kho st cho thy mt s khong chiu su, gi tr A ~ 0, r ~ 1, vi
gi tr ny h ng lc hc qu trnh khoan ang ri vo trng thi d b
chuyn i, mc n nh v bn vng ng hc kh c m bo. Ni
bt nht l hu ht khong chiu su t Oligoxen v r nt nht l khong
khoan trong mng (A ~ 0, r >1). iu ny cho thy chong khoan hay
tng th h ng lc hc qu trnh khoan ri vo trng thi km bn
ng hc v c th hin r nt s lm vic km hiu qu ca chong,
tc l tc c hc khng cao. iu ny c th khng nh, ch cng
ngh cha ph hp vi thit b k thut v iu kin a cht khoan qua.
3.3. nh gi hiu qu khoan trong mng m Bch H v m Rng
3.3.1. Cc vng lm vic ca chong
Vi mc ch s dng nng lng c hc ring nh mt cng c nh
gi hiu qu khoan ca chong cng nh hiu qu qu trnh khoan, trc


ht xem xt cc vng lm vic ca chong qua hnh 3.15 [19].








Hnh 3.15: Cc vng lm vic ca chong
- Vng I: Hiu sut c hc b hn ch, chiu su ngp ca rng chong
thp do ti trng chiu trc cha .
- Vng II: c bt u khi chiu su ngp ca rng chong hp l,
chong lm vic hiu qu. Trong ton b vng II, ti trng chiu trc tng
tuyn tnh vi tc c hc. Gi tr nng lng c hc ring trong vng II
tng i n nh.
- Vng III: T im ri (im ti v
CH
bt u khng t l tuyn tnh
vi G), nng lng truyn t chong ti t b hn ch do nhiu yu t
khc nhau nh thy lc v c kh.
3.3.2. nh gi hiu qu khoan trong mng
Theo cc kt qu nghin cu mc 3.2, phn ny s nghin cu ng
dng nng lng c hc ring xc minh li tnh hiu qu ca qu trnh
khoan trong mng ca cc ging c di y ln ti m Bch H v
m Rng. Vic nghin cu s da vo cc phng trnh (1.17) v (1.18).
nh gi, da trn 2 hng:
- Quan st xu hng bin i ca gi tr E
b
;
- So snh gi tr E
b
vi o
c
(xc nh e
f
).
Kt qu kho st cho thy nng lng c hc ring ti chong cho hu
ht cc loi chong s dng u ln hn gi tr bn nn ca mng
granit (o
c
>190MPa) nhiu ln, tc l gi tr e
f
<<1, chong lm vic trong
Vng I: ngp rng chong (b) vo t khng hp l
Vng II: Chong khoan lm vic hiu qu
Vng III: Chong khoan lm vic khng hiu qu
do hn ch v thy lc v c kh
Thit k li nng im ri,
tng hiu qu lm vic ca
chong
im ri
Hiu sut tim nng ca chong
T

c
,

v
C
H

Ti trng chiu trc, G


vng III. Kt qu ny l do nguyn nhn c kt lun mc 3.2 "H
ng lc hc qu trnh khoan khi lm vic trong mi trng mng m
Bch H v Rng lun trong trng thi km n nh".
3.4. Kt lun
H ng lc hc qu trnh khoan khi khoan trong mng m Bch
H v Rng thuc b Trm tch Cu Long lun lm vic trong trng thi
ng hc km n nh. y l mt trong nhng nguyn nhn dn n hiu
qu qu trnh khoan khng cao. nng cao hiu qu khoan cn c nhng
thay i v thit b dng c, c bit l cc thng s ch khoan, nhng
thng s c th iu chnh nhanh chng t trn mt, a h ng lc
hc qu trnh khoan lm vic trong trng thi n nh v bn ng hc.
CHNG 4
HON THIN CH CNG NGH KHOAN
KHI KHOAN TRONG MNG M BCH H V M RNG
4.1. Cc phng php nghin cu la chn ch cng ngh khoan
Nhiu thp nin trc y, c nhiu tc gi nghin cu la chn
thng s ch khoan. Tuy nhin, cc phng php nghin cu, d theo
hng no cng cha phn nh c bn cht ng hc ca h ng lc
hc qu trnh khoan v nng lng tiu hao cho qu trnh ph hy t
y v cha th hin c nh hng ng thi ca tt c cc yu t tc
ng n hiu qu qu trnh lm vic ca chong.
4.2. La chn thng s ch khoan khi khoan trong mng
4.2.1. La chn thng s ch khoan bng nng lng c hc ring
Cc thng s ch khoan s c la chn sao cho nng lng c
hc ring ti chong thp v gn vi gi tr bn nn ca mng granit
nht. phng trnh (1.17) ch cn l hm s ca G v n, thay gi tr
mmen xon theo m hnh ca Iogancen [38]:

2
x o
1,5
BD (Kn - U)G
M M
n
= +
(4.1)


trong , M
o
- M men xon khng ph thuc ti trng, N.m; B- H s
ph thuc vo ng knh chong (D=215,9mm, B=0,28; D<215,9mm,
B=0,33); K- H s ph thuc vo iu kin t ; U- H s ph thuc tc
vng quay.
i vi tc c hc, la chn m hnh ca Fedorov [40]:

b c
CH
v aG n =
(4.2)
Thay phng trnh (4.1) v (4.2) vo phng trnh nng lng c hc
ring ti chong thu c:
- i vi chong 215,9mm:
3
b 1 c 1 b 0,5 c 1 b 0,5 c 5 o
b
10, 29.10 M 1, 344K 1, 344U
E G n G n G n 2, 73.10 G
a a a

= + +
(4.3a)
- i vi chong 165,1mm:
-3
b 1 c 1 b 0,5 c 1 b 0,5 c 5 o
b
17, 61.10 M 1, 584K 1, 584U
E G n G n G n 4, 67.10 G
a a a

= + +
(4.3b)
Trong a, b, c l cc h s c trng cho cc yu t a cht, cng
ngh, k thut, gc nghing, su, chiu di, di y... a, b, c v M
o
,
K, U c xc nh thng qua x l s liu khoan thc t cc cng on
khoan trong mng ca cc ging c di y ln ti m Bch H v
m Rng. Kt qu xc nh c trnh by trong bng 4.1.
Bng 4.1: Kt qu xc nh a, b, c, v M
o
, K, U



Thay cc gi tr trong bng 4.1 vo phng trnh (4.2), (4.3a), (4.3b),
xy dng c cc th trn cc hnh 4.1 n 4.4 v xc nh c cc
thng s ch khoan trong bng 4.2
H s
ng knh chong, mm
215,9 165,1
a 6,33.10
-3
1,01.10
-3
b 0,227 0,408
c 1,235 1,399
M
o
65957 11237
K 23 28
U 1136 1388



Hnh 4.1: th biu din s bin thin E
b
v v
CH
theo G
ca chong 215,9mm khi khoan bng ng c y

Hnh 4.2: th biu din s bin thin E
b
v v
CH
theo G
ca chong 215,9mm khi khoan bng rto

Hnh 4.3: th biu din s bin thin E
b
v v
CH
theo G
ca chong 165,1mm khi khoan bng ng c y
8
10
12
14
16
18
20
22
24
0 50 100 150 200 250 300 350
190
200
210
220
230
240
250
v
C
H
,

m
/
h
G, kN
E
b
,

M
P
a
n=190v/ph n=200v/ph n=210v/ph
n=220v/ph n=230v/ph n=240v/ph
2
3
4
5
6
7
8
190
200
210
220
230
240
250
0 50 100 150 200 250 300 350
v
C
H
,

m
/
h
E
b
,

M
P
a
G, kN
n=60v/ph n=65v/ph n=70v/ph n=75v/ph
n=80v/ph n=85v/ph n=90v/ph
4
6
8
10
12
14
190
200
210
220
230
240
0 20 40 60 80 100 120 140 160
v
C
H
,

m
/
h
E
b
,

M
P
a
G , kN
n=180v/ph n=185v/ph n=190v/ph
n=195v/ph n=200v/ph n=205v/ph



Hnh 4.4: th biu din s bin thin E
b
v v
CH
theo G
ca chong 165,1mm khi khoan bng rto
Bng 4.2: Kt qu la chn ti trng chiu trc
v tc vng quay theo nng lng c hc ring
Phng php khoan
Cc thng s ch khoan
G, kN n, v/ph
Khoan bng chong 215,9mm
ng c y 100 - 150 200 - 230
Rto 160 - 230 65 - 85
Khoan bng chong 165,1mm
ng c y 50 - 70 180 - 200
Rto 80 - 150 60 - 85
4.2.2. La chn thng s ch khoan trn quan im bn ng hc
4.2.2.1. La chn m hnh xc nh thng s ch khoan
La chn m hnh tin trin phi tuyn cho ti trng chiu trc:

max
0
max
G G dG
F(G) rG G
dL G
| |

= =
|
\ .
(4.9)
trong , G
max
- Gi tr cc i ca ti trng chiu trc khi khoan, kN;
r- Tham s iu khin; G
0
- Ti trng mt mt do ma st v dao ng dc
trc khi tng tc gia chong v t cng y ging.
Bin i phng trnh (4.9) thu c mt hm s vi 3 tham s iu
khin (h s thc nghim) c trng cho i tng nghin cu:

2
n 1 1 n 1 n 1
G a G b G Z
+
=
(4.13a)
00
02
03
05
06
190
210
230
250
270
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180
v
C
H
,

m
/
h
E
b
,

M
P
a
G, kN
n=60v/ph n=65v/ph n=70v/ph
n=75v/ph n=80v/ph n=85v/ph


Thc hin tng t cho tc vng quay v lu lng bm thu c:

2
n 1 2 n 2 n 2
n a n b n Z
+
=
(4.13b)

2
n 1 3 n 3 n 3
Q a Q b Q Z
+
=
(4.13c)
4.2.2.2. Xc nh h s thc nghim cho cc m hnh thng s ch khoan
X l s liu khoan thc t cho cc khong khoan trong mng ca
cc ging c di y ln ti m Bch H v m Rng xc nh c
cc h s thc nghim nh sau:
a- i vi chong 215,9mm:
- Khi khoan bng ng c y:

2
n 1 n n
G 1,175G 0, 0011G 3, 0108
+
=


(4.14)

2
n 1 n n
n 0, 9894n 0, 00035n 0, 0321
+
= + +

(4.15)

2
n 1 n n
Q 1, 0171Q 1, 2815Q 0, 0011
+
= +
(4.16)
- Khi khoan bng rto:

2
n 1 n n
G 0,8506G 0, 000219G 20, 261
+
= + +
(4.17)

2
n 1 n n
n 0, 0744n 0, 311n 0, 658
+
= + +
(4.18)

2
n 1 n n
Q 9215Q 0,182Q 0, 00201
+
= +
(4.19)
b- i vi chong 165,1mm:
- Khi khoan bng ng c y:

2
n 1 n n
G 1, 012G 0, 00113G 1, 986
+
= +
(4.20)

2
n 1 n n
n 1, 589n 0,109n 0, 774
+
=
(4.21)
- Khi khoan bng rto:

2
n 1 n n
G 1, 205G 0, 0016G 2, 937
+
=
(4.22)

2
n 1 n n
n 1, 357n 0,187n 0,165
+
=
(4.23)
4.2.2.3. La chn thng s ch khoan khi khoan trong mng
h ng lc hc qu trnh khoan lun lm vic trong trng thi n
nh v bn vng ng hc cn phi c cc iu kin:

n 1 n
G G
+
=
;
n 1 n
n n
+
=
;
n 1 n
Q Q
+
=




C th trnh by cc phng trnh t (4.14) n (4.23), di dng
phng trnh vi phn nh sau:
a- i vi chong 215,9mm:
- Khi khoan bng ng c y:

2
n n
dG
0,175G 0, 0011G 3, 0108
dL
=
(4.24)

2
n n
dn
0, 011n 0, 00035n 0, 0321
dL
= + +
(4.25)

2
n n
dQ
0, 017Q 1, 2815Q 0, 0011
dL
= +
(4.26)
- Khi khoan bng rto:

2
n n
dG
0,149G 0, 000219G 20, 261
dL
= + +
(4.27)

2
n n
dn
0, 926n 0, 311n 0, 658
dL
= + +
(4.28)

2
n n
dQ
0, 079Q 0,182Q 0, 00201
dL
= +
(4.29)
b- i vi chong 165,1mm:
- Khi khoan bng ng c y:

2
n n
dG
0, 012G 0, 00113G 1, 986
dL
= +
(4.30)

2
n n
dn
0, 589n 0,109n 0, 774
dL
=
(4.31)
- Khi khoan bng rto:

2
n n
dG
0, 205G 0, 0016G 2, 937
dL
=
(4.32)

2
n n
dn
0, 357n 0,187n 0,165
dL
=
(4.33)
T cc phng trnh (4.24) n (4.33) v cc s liu khoan thc t la
chn c cc thng s ch khoan khi khoan trong mng ca cc
ging c di y ln ti m Bch H v m Rng nh bng 4.3:


Bng 4.3: Kt qu la chn thng s ch khoan
theo quan im bn ng hc
Phng php
khoan
Cc thng s ch khoan
Cc thng s
ch khoan ti u
G, kN n, v/ph Q, m
3
/h G
op
, kN n
op
, v/ph Q
op
, m
3
/h
Khoan bng chong 215,9mm
ng c y 80 - 160 160 - 250 70 - 180 140 213 133
Rto 150 - 250 60 - 90 50 - 110 191 72 86
Khoan bng chong 165,1mm
ng c y 40 - 80 150 - 210 40 - 90 48 190 58
Rto 70 - 140 50 - 80 35 - 80 108 67 50
Tng hp kt qu la chn thng s ch khoan ca bng 4.2 v 4.3
thu c cc thng s ch khoan cho cc chong 215,9mm v
165,1mm khi khoan trong mng ca cc ging c di y ln ti m
Bch H v m Rng nh bng 4.4.
Bng 4.4: Thng s ch khoan c la chn
khoan trong mng m Bch H v m Rng
Phng php
khoan
Cc thng
s ch khoan hp l
Cc thng s
ch khoan ti u
G, kN n, v/ph Q, m
3
/h G
op
, kN n
op
, v/ph Q
op
, m
3
/h
Khoan bng chong 215,9mm
ng c y 100 - 150 200 - 230 70 - 180 140 213 133
Rto 160 - 230 65 - 85 50 - 110 191 72 86
Khoan bng chong 165,1mm
ng c y 50 - 70 180 - 210 40 - 90 48 190 58
Rto 80 - 130 60 - 80 35 - 80 108 67 50
4.3. p dng cc thng s ch khoan la chn vo thc t
Cc thng s ch khoan trn c p dng cho cc khong
khoan trong mng ca ging 404 RCDM v ging 421 RC-4. S liu v
kt qu khoan c so snh vi ging 465 BK-8 nh bng 4.5.
- Xt v ch tiu tc : Tc c hc trung bnh ca ging 404
RCDM tng
7, 75
100 50%
5,16
~
so vi tc c hc trung bnh ca ging 465
BK-8; Tc c hc trung bnh ca ging 421 RC-4 tng
7, 03
100 36%
5,16
~
so


vi tc c hc trung bnh ca ging 465 BK-8.
- Xt v ch tiu kinh t: S lng chong tiu hao cho ging 465 BK-
8 nhiu hn 2 ci so vi s lng chong tiu hao cho ging 404 RCDM
cng nh ging 421 RC-4. iu ny dn n chi ph thi gian ko th cho
ging 465 BK-8 tng. Nu tnh gi thnh trn mt mt khoan theo cng
thc (1.14) s thy gi thnh mt khoan ca cc cc ging 404 RCDM v
421 RC-4 khi p dng ch khoan mi gim so vi ging 465 BK-8 vi
ch khoan c.
Bng 4.5: Kt qu khoan ca cc ging c th nghim
Khong khoan Chiu di
khong khoan,
m
S lng
chong
s dng, ci
Tc c hc
trung bnh, m/h T, m n, m
Ging 404 RCDM p dng ch khoan mi
3978 4011 33 1 2,6
4011 4144 133 1 4,9
4144 4351 207 1 5,9
4351 4430 79 1 5,9
4430 4735 305 1 11,0
4735 4858 123 1 16,2
3978 4858 880 6 7,75
Ging 421 RC-4 p dng ch khoan mi
3935 4031 96 1 7,6
4031 4138 107 1 6,8
4138 4290 152 1 6,3
4290 4453 163 1 6,0
4453 4640 187 1 6,9
4640 4765 125 1 8,6
3935 4765 830 6 7,03
Ging 465 BK-8 Cha p dng ch khoan mi
3948 3989 41 1 8,2
3989 4109 120 1 4,9
4109 4142 33 1 4,5
4142 4268 126 1 4,4
4268 4362 94 1 7,8
4362 4461 99 1 3,6
4461 4691 230 1 3,7
4691 4791 100 1 4,2
3948 4791 843 8 5,16



KT LUN

Bng l thuyt Tai bin v Hm phn nhnh cho php nghin cu v
nh gi c trng thi ng hc ca h ng lc hc qu trnh khoan.
Nhng kt qu ny cho php khoanh vng tng khong chiu su, m
h ng lc hc th hin v bc l nhng nhc im ca quy trnh cng
ngh. Qua , cc nh thit k c th lm c s hon thin hoc a ra
cc gii php cng ngh ti u nht cho quy trnh cng ngh nhm m
bo h ng lc hc qu trnh khoan lm vic mt cch ph hp v hon
ho nht trong mi trng c th. Cc kt qu tnh ton ng nht gia
hai l thuyt khng nh tnh ng n ca nghin cu. Tnh ng n
ny mt ln na c khng nh khi s dng nguyn l nng lng c
hc ring (nng lng ti thiu ph v mt n v th tch t )
nh gi hiu qu qu trnh khoan.
H ng lc hc qu trnh khoan khi khoan cc ging c di y
ln trong mng m Bch H lun lm vic trong trng thi mt n nh
ng hc dn n hiu qu cng tc khoan thp.
Bng nguyn l nng lng c hc ring v da trn quan im bn
ng hc ca h ng lc hc qu trnh khoan xc nh c cc thng
s ch khoan ti u khi khoan cc ging c di y ln trong
mng m Bch H v m Rng. p dng cc gi tr thng s ch khoan
ny cho php n nh cc thng s ch khoan y, tng tc c hc
khi khoan trong mng v gim gi thnh mt khoan. Cc gi tr ti u
c la chn nh bng 4.4.








KIN NGH

Cho php ng dng phng php v kt qu nghin cu ca lun n
vo cng tc thit k thi cng khoan cc ging thm d v khai thc du
kh khng nhng ch m Bch H v m Rng m c th ng dng cho
tt c cc m du kh thuc thm lc a Vit Nam khi cc m ny c cc
thn du trong mng.
Cc nghin cu la chn cc thng s ch khoan trong lun n l
cho ton b khong khoan trong mng, tuy nhin, theo chiu su c
im nt n v tnh cht c l ca c s thay i nht nh, cho nn cn
c nhng gii hn phn chia khong khoan trong mng thnh nhng
khong nh hn (theo khoan) la chn cc thng s ch khoan
chnh xc v hiu qu hn.
Nguyn l nng lng c hc ring l mt cng c rt hu ch i vi
cc nh thit k v thi cng khoan. N khng nhng cho php xc nh
hiu qu qu trnh khoan m cn cho php xc nh nhng yu t dn n
hiu qu qu trnh khoan b suy gim. Chnh v vy, trong thi gian ti cn
c nhng nghin cu su hn trong vic ng dng nguyn l ny i vi
cng tc khoan thm d khai thc du kh thm lc a Vit Nam.













DANH MC CC CNG TRNH NGHIN CU CA TC GI


1. Trn Xun o, Nguyn c Du, Nguyn Th Vinh (2003), Cng ngh
khoan a y, mt gii php kh thi trong giai on pht trin cc m
ca XNLD Vietsovpetro, Tp ch Du kh s 8-2003, H Ni, tr. 27-32.
2. Nguyn Th Vinh, L Xun Ln, Trn Xun o (2005), Nghin cu
v nh gi trng thi ng hc ca h thng cng ngh khoan du
kh, Tuyn tp bo co hi ngh Khoa hc - Cng ngh (30 nm Du
kh Vit Nam - C hi mi, Thch thc mi), Nh xut bn Khoa hc
v K thut, H Ni, tr. 773-782.
3. Trn Xun o, Nguyn Th Vinh (2006), Xc nh cc thng s ch
khoan ti u bng cch tip cn mi trn quan im bn ng hc
ca qu trnh khoan trong mng nt n m Bch H, Tp ch Du
kh s 5/2006, H Ni, tr. 10-14.
4. Nguyn Th Vinh, H Quc Hoa, Thnh S (2006), nh gi trng
thi lm vic ca h ng hc khoan trn c s hm phn nhnh, Tuyn
tp cng trnh khoa hc (chuyn k nim 40 nm thnh lp b mn
Khoan - Khai thc), trng i hc M - a cht, H Ni, tr. 23-26.
5. Nguyn Th Vinh, Thnh S (2006), Cch tip cn mi xc nh
ch khoan thng qua bi ton a bin, Tuyn tp bo co hi ngh
khoa hc ln th 17, trng i hc M - a cht, H Ni, tr. 204-209.
6. Nguyn Vn Gip, Nguyn Th Vinh (2011), nh hng ca ti trng
y ti cng thay i gc nghing thn ging khoan,Tp ch
KHKT M - a cht (Chuyn khoan khai thc), s 34/2011, H
Ni, tr 16-19
7. Nguyn Th Vinh (2011), ng dng gi tr nng lng c hc ring
trong nh gi hiu qu lm vic ca chong, Tp ch KHKT M - a
cht, s 36/2011, H Ni, tr. 12-17.