Zemljani radovi

Zemljani radovi
1.

UVOD
Oblici zemljanih radova u graevinarstvu:
- zemljani radovi kod izvoenja podzemnih graevina
-

zemljani radovi kod iskopa za temelje objekata
-

zemljani radovi kod izvoenja nasutih graevina
(nasipi, nasute brane)
-

zemljani radovi kod gradnje puteva

(gornji i donji sloj)
-

zemljani radovi kod eksploatacije mineralnih sirovina
Kategorizacija zemljita
Stari nain kategorizacije

kategorije od I do VII

I

rastresita, laka mekana zemlja, humus, pijesak
II obina zemlja, laka pjeskovita glina, zbijeni pjesak, pjeskoviti ljunak

III

vrsta zemlja
IV stijene u raspadanju
V meka stijena
VI vrsta stijena
VII vrlo vrsta stijena
__________________________
Novi nain kategorizacije

kategorije od A do C
A -

Tvrdi materijali gdje je potrebno miniranje kod cijelog iskopa

B -

Mijeani kameni i zemljani materijali gdje je potrebno djelimino
miniranje, a vei dio iskopa obavlja se mainski
C -

Kopa se direktno bez miniranja.
Presjek nekog iskopa na kojem se vide:
- povrinski, u naelu zemljani materijal kategorije C
- zatim slijedi trona stijena odnosno materijal kategorije B
- ispod toga slijedi vrsta (u ovom sluaju debelo uslojena bankovita)
stijena kao materijal kategorije A
Savremena tehnologija graenja zemljanih radova obavlja se kroz
najveu moguu primjenu mainskog rada.
Bavljenje tehnologijom graenja osobito tehnikom i tehnologijom
zemljanih radova ustvari je bavljenje odgovarajuim graevinskim
mainama.
U smislu tehnoloke koncepcije rada, savremena graevinska
mehanizacija, kao tehnika graenja, razvrstava se u dvije osnovne grupe
koje sainjavaju:
standardne graevinske maine, osobito za zemljane
radove, (primjerice: builice za kamen, kompresori, dozeri, bageri,
utovarivai, skrejperi, grejderi, valjci, itd)
posebna graevinska mehanizacija
Standardne graevinske maine su u samohodne ili pokretne jedinice koji
rade cikliki, a na iji radni uinak najvei uticaj ima ovjek koji
obavezatno upravlja takvim mainama.
Posebnu graevinsku mehanizaciju karakterie sloenost koja nadilazi
uobiajena radna i konstruktivna obiljeja standardnih graevinskih
maina.
Transportna sredstva za potrebe zemljanih radova podvrsta je graevinske
mehnizacije za

sebe.
Transport, kao radni postupak unutar postupka zemljanih radova ili proizvodnje
zemljanih

gradiva, kljuna je tehnoloka i logistika veza

koja u svakom
pogledu znaajno utie na te

radova.
Transport je esto ak i osnova odreenja tih radova.
Ciklini transport, koji se najee izvodi pri

zemljanim radovima kao utovar ili
istovar, prevoz ili prenos sipkih zemljanih materijala, obavlja se

pomou
graevinskih utovarivaa, sredstava autoprevoza ili vozila (kamioni kiperi,
damperi,

skrejperi) koji su najee koriena transportna sredstva kod
masovnih zemljanih radova pri graenju.
Istorijski znaaj zemljanih radova
Neolitska tvrava 8000-7000
prije nove ere
Keopsova piramida
Osnovni graevinski zemljani radovi obuhvataju

Zemljane radove u sraslom tlu ili stijeni (radovi u zemlji) koji
su neophodni za nastavak

ostalih graevinskih odnosno zemljanih
radova

Zemljane radove u/na sraslom tlu ili stijeni pri izvoenju trajnih
graevina od zemljanih i kamenih materijala (radovi sa
zemljom)

Radove u sraslom tlu ili stijeni i sa zemljanim i kamenim materijalima
(radovi u i szemljom)

u svrhu proizvodnje mineralnih sirovina i
graevinskih materijala.
U

zemljane radove pripadaju takoe

i

sloeni geotehniki radovi, koji uz iskope i
nasipavanja obuhvataju

neke oblike betonskih i montaerskih radova,

na primjer:
Radovi zatite ili osiguranja zemljanih radova (zatita

i osiguranja kosina ili
stranica iskopa graevinskih jama i rovova),

Radovi zatite trajnih graevina izvedenih od prirodnih sipkih materijala
(zatita kosina

iskopa usjeka i zasjeka, zatite kosina nasipa ili zemljanih brana itd)

Izvoenje geotehnikih nosivh konstrukcije koje u jednom dijelu
sainjava tlo ili stijena

kao sastavni (aktivni i nosivi) dio tih konstrukcija

Svi radovi temeljenja u tlu ili stijeni

koji uz ostalo obuhvaaju zemljane
radove

Poboljanja geotehnikih obiljeja prirodnog tla

na podruju graenja kao
na primjer:
-

stabilizacije

(uvrenja) temeljnog tla (podtla)
-

dubinsko ovravanje

(injektiranjem)

tla,

a naroito

raspucalih

stijenskih masiva podzemlja.
Organizovani

cjeloviti tehnoloki postupak osnovnih
(graevinskih)

zemljanih radova sastoji se od:
Iskopa

tla ili stijene
Transporta

iskopanog prirodnog sipkog materijala
- ili na (bilo privremeno bilo stalno) odlaganje
- ili na preradu
- ili na ponovnu ugradnju.
Iskopu stijene moe prethoditi njeno miniranje.
Ukupni tehnoloki postupak zemljanih radova
Zemljani radovi, ako se posmatraju

kao proizvodno-tehnoloki

proces, mogu se
analizirati kroz:
Predmet rada: tlo i stijenu, prirodna sipka gradiva,

Sredstva za rad: graevinske maine, tehnoloku

opremu

za zemljane radove

Postupke:

tehnoloki procesi i zahvati iskopa, prerade i ugradnje
zemljanih i kamenih

materijala s njihovim transportom
i (meu)

odlaganjem, postupci izvoenja

privremenih
ili

trajnih konstrukcija

u svrhu osiguranja

zemljanih
radova i graevina,

Proizvod: zemljane graevine i konstrukcije u okviru ostalih
graevinskih konstrukcija;
privremene i trajne konstrukcije osiguranja i zatite
zemljanih radova i graevina;
sirovine za prizvodnju nekih gradiva (lomljenjak,
kamena sitne, glina),

Otpad: jalovina, za daljnje koritenje nepodobna prirodna
sipka gradiva.
BAGERSKI ISKOP
BAGERSKI ISKOP
Bager se koristi u svim vrstama tla. Standardni bager se sastoji Bager se koristi u svim vrstama tla. Standardni bager se sastoji

od od
1. 1.

Podvozja sa opremom za kretanje (gusjenice ili pneumatici) Podvozja sa opremom za kretanje (gusjenice ili pneumatici)
2. 2.

Okretnog postolja Okretnog postolja
(pogonski motor, oprema prijenosa,kabina, kraka sa lopato (pogonski motor, oprema prijenosa,kabina, kraka sa lopatom ili m ili
drugim alatom) drugim alatom)
Vrste rada bagera: Vrste rada bagera:
- -

iskop s utovarom iskop s utovarom
- -

iskop sa odlaganjem u podru iskop sa odlaganjem u podru ju dohvata ju dohvata
- -

zatrpavanje zatrpavanje
- -

planiranje kosina planiranje kosina
- -

iskopi manjeg obima (temelji , rovovi) iskopi manjeg obima (temelji , rovovi)
VRSTE BAGERA
VRSTE BAGERA


Bager sa Bager sa eonom lopatom (za iskope tla iznad nivoa stajanja) eonom lopatom (za iskope tla iznad nivoa stajanja)


Bager sa dubinskom lopatom (za iskope ispod nivoa stajanja) Bager sa dubinskom lopatom (za iskope ispod nivoa stajanja)


Bager sa povla Bager sa povla nom lopatom nom lopatom

skrejper skrejper


Bager sa zahvatnom lopatom Bager sa zahvatnom lopatom

grajfer grajfer


Bager s rotiraju Bager s rotiraju im kopa im kopa em em
Bageri rade samostalno ili u grupama Bageri rade samostalno ili u grupama
Bager sa eonom lopatom
Bager s dubinskom lopatom
Bager s povla
Bager s povla

nom lopatom
nom lopatom
Na Na in rada in rada: lopata se baca : lopata se baca to dalje od bagera, zabija se u materijal, povla to dalje od bagera, zabija se u materijal, povla enjem se enjem se
lopata puni, zatim se di lopata puni, zatim se di e, bager se okre e, bager se okre e, lopata se izvr e, lopata se izvr e i istresa materijal u vozilo. e i istresa materijal u vozilo.
Bager sa zahvatnom lopatom
Bager sa zahvatnom lopatom
Upotreba : Upotreba :
kopanje sipkog, mekanog materijala iskop u vodi, kopanje sipkog, mekanog materijala iskop u vodi,
za hvatanje ve za hvatanje ve ih komada kamena ili betonskih blokova ih komada kamena ili betonskih blokova
Bager s rotiraju
Bager s rotiraju

im kopa
im kopa

em
em
Upotreba : za koli Upotreba : za koli inski vrlo velike i srednje te inski vrlo velike i srednje te ke ke
materijale 100 materijale 100- -

4000m 4000m / h / h
SKREJPERSKI ISKOP
SKREJPERSKI ISKOP
Na Na in rada in rada

: : na dnu sanduka je no na dnu sanduka je no

koji sje koji sje e zemlju 25 e zemlju 25- -40 cm i stru 40 cm i stru e. e.
Sanduk se puni u smjeru kretanja. Sanduk se puni u smjeru kretanja.
Primjena :
-

masovni prostrani plitki iskopi
-

najpogodnija udaljenost 600 m -

1500 m.
-

u glini, pjesku, ljunku, tronim stijenama
-

na preteno ravnom terenu, bez puno krivina