AMALI 1 TAJUK Bahan Api TUJUAN Untuk mengkaji penyulingan berperingkat petroleum.

BAHAN/ RADAS Petroleum, porselin cip, kertas turas, kaki retort, thermometer (-10 !0 o"#, kelalang penyulingan, kon$enser %iebig, kelalang kon, $a&ai kasa, tungku kaki tiga, piring penyejat, $an penunu bunsen. KAEDAH A: Penyulingan berpering a! pe!r"leu#$

Kelalang penyulingan

Penunu bunsen

Hasil sulingan

Rajah 1 : Radas penyulingan berperingkat

1. 'se$iakan peralatan seperti yang $itunjukkan $i rajah 1. (. Panaskan perlahan-lahan petroleum $i $alam kelalang penyulingan . Pa$a suhu 0-)0 o".kumpulkan petroleum pa$a peringkat pertama *. +eruskan pemanasan $an kumpul hasil penyulingan pa$a julat suhu yang berbe,a iaitu )0-1(0o", 1(0-1!0-", $an 1!0 (00o" $alam kelalang kon yang berbe,a.

B: Si%a! & 'i%a! pe(a)an penyulingan yang berbe*a$

.. Perhatikan &arna petroleum pa$a setiap peringkat. !. Perhatikan kelikatan petroleum $engan mencon$ongkan kelalang kon. /. 0asukkan se$ikit hasil penyulingan pa$a setiap peringkat ke $alam piring penge&apan suhu $an panaskan. Perhatikan &arna nyalaan api $an jelaga. ). "atatkan pemerhatian. KEPUTUSAN Keb"le)ba aran Pe(a)an Jula! 'u)u + -.
,

/arna

Keli a!an

/arna nyalaan

Kan0ungan 1elaga

Pertama

0-)0

1ernih

"air 'e$ikit likat %ikat

'angat mu$ah menyala Biru mu$ah menyala

tia$a

2e$ua

)0-1(0

2uning mu$a

'e$ikit jelaga 'e$ikit kuning 'ukar menyala 'e$ikit jelaga 2uning

2etiga

1(0-1!0

2uning

2eempat

1!0-(00

jingga

'angat likat

'angat sukar menyala 0erah pekat

Banyak jelaga

S2ALAN 1. Bincangkan kebolehbakaran bagi setiap pecahan petroleum. 'ecara umumnya pecahan yang mempunyai takat $i$ih yang ren$ah, mempunyai struktur molekul yang ren$ah akan terkon$ensasi a&al semasa proses penyulingan pecahan petroleum akanh lebih mu$ah terbakar $an $iikuti $engan yang lain. 3ni kerana struktur molekul yang ringkas memu$ahkannya bertin$akbalas $engan oksigen $an menghasilkan nyalaan yang lengkap.

(. Bincangkan hubungan takat $i$ih pecahan $engan4

a# 5arna pecahan.

5arna pecahan peringkat pertama, ke $ua, ke tiga $an ke empat berubah $ari jernih ke kuning mu$a, kuning $an jingga. 'emakin tinggi takat $i$ih pecahan, semakin gelap &arna pecahan yang terhasil. 6ormula molekul yang ren$ah akan mengahasilkan struktur molekul yang ringkas $iban$ingkan 7ormula molekul yang besar8kompleks akan menghasilkan struktur molekul yang juga kompleks. 'ecara tak langsung berlaku pertambahan jisim per isipa$u yang memberikan &arna yang lebih gelap kepa$a larutan.

b# 2elikatan pecahan

'emakin tinggi takat $i$ih pecahan, semakin tinggi kelikatan pecahan tersebut. 3ni kerana rantaian ikatan hi$rokarbon yang terhasil menja$i semakin panjang $an terikat kuat antara satu sama lain serta ti$ak mu$ah untuk menggelongsor. Pecahan yang mempunyai takat $i$ih yang ren$ah mempunyai berat molekul yang kecil serta ikatan antara molekul yang ringkas $an renggang antara satu sama lain. -leh itu, pecahan peringkat pertama kurang kelikatannya $ari pecahan peringkat (, $an * yang lebih likat. c# 1umlah jelaga yang $ihasilkan pa$a setiap pecahan. 'emakin tinggi takat $i$ih pecahan tersebut, semakin tinggi kuantiti jelaga yang $ihasilkan. Pecahan yang mempunyai takat $i$ih yang tinggi mengan$ungi kuantiti karbon yang lebih tinggi, maka $aya tarikan antara molekul semakin tinggi.

. Pecahan 9 mempunyai 7ormula " !:1*. ;amalkan &arna, kelikatan $an jumlah jelaga yang $ihasilkan oleh 9. Pecahan 9 mempunyai berat molekul yang ren$ah. +anpa &arna, kelikatan ren$ah $an jumlah jelaga yang $ihasilkan sangat se$ikit

*. +ulis persamaan kimia seimbang yang me&akili pembakaran gasolin (" !:1)#

("):1) < (.-( 1!"-( < 1):(-

.. Pembakaran gasolin yang ti$ak lengkap akan membebaskan gas beracun karbon monoksi$a $an oksi$a nitrik. +uliskan persamaan kimia untuk menunjukkan tin$ak balas ti$ak lengkap gasolin tersebut.

)"):1)(l# < =-((g# "-((g# < /"-(g# < =:(-(g#

!. Apakah yang $imaksu$kan $engan bio$iesel>

Bio$iesel merupakan bahan api atau bahan bakar yang bersumberkan $ari minyak sayuran $an lemak hai&an. +er$iri $aripa$a rantai panjang alkil ester (metil, etil, propil#. Bio$iesel mempunyai si7at kimia yang serupa $engan petro$iesel $an boleh $igunakan sebagai bahan bakar pa$a ken$eraan atau mesin yang menggunakan $iesel sebagai bahan bakarnya. Bio$iesel lebih bersih $an ti$ak menghasilkan gas yang berbahaya $an lebih mu$ah $itangani $iban$ingkan $engan petroleum $iesel. ?ija$ikan sebagai bahan bakar alternati7 untuk masa $epan. Penggunaannya boleh mengurangkan pencermaran yang $ihasilkan oleh bahan bakar $ari petroleum.

/. Apakah kelebihan menggunakan bio$iesel berban$ing pecahan petroleum>

Bekalan bagi bio$iesel boleh $iperbaharui berban$ing $engan petroleum kerana bio$iesel $ihasilkan $aripa$a minyak seyuran $an lemak hai&an. 3a juga lebih mesra alam $aripa$a $iesel kerana mengurangkan pelepasan karbon monoksi$a, karbon $ioksi$a $an sul7ur $ioksi$a. Penggunaan bahan api yang lebih cekap iaitu (0@ berban$ing bahan api petroleum $iesel, ) @. 2urang

berbau kerana mengeluarkan aroma makanan bergoreng atau aroma barbeku apabila $igunakan. PERBIN-AN3AN Pemecahan minyak mentah kepa$a beberapa unsur bahan api $ilakukan melaui proses penyulingan berperingkat. 0inyak mentah $imasukkan ke $alam kelalang secra berhati-hati $engan menggunakan spatula. ;o$ kaca $igunakan untuk menolak minyak mentah ke $alam kelalang bulat yang mempunyai permukaaan yang sempit. +ermometer yang $ipasang pa$a kelalang bulat a$alah bertujuan untuk menyukat suhu bagi hasil empat pecahan suhu iaitu 0" hingga )0", )0" hingga 1(0",1(0" hingga 1!0" $an 1!0" hingga (00o" 2on$enser ber7ungsi untuk menukarkan &ap hasil peringkat petroleum kepa$a cecair. Air yang $ialirkan berterusan akan menyejukkan kon$enser $an membolehkan proses kon$ensasi iaitu perubahan &ap air kepa$a cecair.Pemanasan terha$ap petroleum $ilakukan $engan perlahan-lahan kerana ia mu$ah meruap. 'uhu pa$a termometer hen$aklah selalu $iperhatikan. 2utip hasil penyulingan yang terkumpul mengikut suhu yang $itetapkan. Apabila hen$ak menukar kelalang kon ia hen$aklah $ilakukan $engan cepat agar hasil penyulingan yang menitis ti$ak terkena permukaan meja. :asil sulingan hen$aklah $ikumpul mengikut suhu, kerana hasil sulingan akan berbe,a $ari segi &arna, kelikatan, kebolehnyalaan $an kuantiti jelaga. 3ni kerana semakin tinggi suhu, semakin bertambah molekul $an semakin kompleks struktur sebatian. 3ni bermakna &arna larutan semakin gelap, kelikatan semakin bertambah, kuantiti jelaga turut bertambah kerana pertambahan kan$ungan karbon. 'emasa pemanasan $ijalankan $i$apati &ap air memenuhi kelalang penyulingan seterusnya memasuki kon$enser liebig. 5ap terkon$ensasi $an seterusnya terkumpul $i $alam kelalang kon. Pa$a suhu 0" hingga )0",hasil pertama $ikutip. 5arna hasil sulingan pertama lebih jernih, $an cair kerana ia mempunyai struktur molekul yang sangat ringkas, $an mu$ah terurai &alaupun pa$a suhu yang ren$ah. 'eterusnya ujian nyalaan $ijalankan $i$apati ia sangat mu$ah menyala.nyalaannya be&arna biru $an tia$a jelaga $i hasilkan.ini membuktikan baha&a hasil pertama kurang mengan$ungi hi$rokarbon. "ontoh kegunaan harian a$alah seperti gas untuk memasak.
6

:asil sulingan pa$a suhu antara )0" hingga 1(0", &arna larutan kuning mu$a $an likat se$ikit. Ujian nyalaan $ijalankan $i$apati ia mu$ah menyala,nyalaan ber&arna kuning $an se$ikit jelaga $ihasilkan.1elaga yg se$ikit membuktikan baha&a kan$ungan karbon juga se$ikit.contoh hasil sulingan harian yang selalu $igunakan a$alah petrol ken$eraan. Pa$a hasil sulingan suhu antara 1(0" hingga 1!0" &arna larutan kuning $an agak likat. 3ni menunjukkan baha&a molekul-molekulnya a$alah kompleks $an memerlukan tenaga haba yang tinggi untuk memecahkannya. Apabila nyalaan $iuji, ia susah terbakar $an banyak jelaga.3ni menunjukkan baha&a kan$ungan karbon juga agak banyak"ontoh hasil sulingan a$alah naptha. Pa$a suhu antara 1!0" hingga (00",&arna hasil sulingan jingga (lebih gelap# $an lebih likat. 3ni menunjukkan baha&a molekul-molekulnya lebih kompleks menyebabkannya susah terurai $an memerlukan tenaga haba yang tinggi untuk memecahkannya. Ujian nyalaan men$apati ia sukar $inyalakan,&arna nyalaan kuning $an merah $an sangat berjelaga.ia kebanyakannya $igunakan sebagai minyak kapal terbang $an lampu.

LAN3KAH BERJA3A&JA3A 1. 'emasa memasang thermometer , langkah berhati-hati $ibuat agar termometer ti$ak pecah $an memastikan baha&a bebuli termometer bera$a betul-betul $i bahagian mulut salur kon$enser. 3ni a$alah kerana &ap air yang $i hasilkan $aripa$a pemanasan minyak mentah betul-betul terkena pa$a bebuli termometer. (. Alakkan memanaskan kelalang penyulingan jika ti$ak ter$apat cecair $i $alamnya.

. Pastikan alatan ra$as telah ketat $an getah paip yang $igunakan untuk mengalirkan air ti$ak bocor. *. 0emastikan pengu$araan a$alah baik sebelum memulakan eksperimen. .. 1angan menarik na7as secara terus $aripa$a petroleum. !. ?ua atau tiga porselin cip $itambah $alam kelalang penurasan untuk mengelakkan pemanasan yang berlebihan $an hentaman. /. Pro$uk atau hasil pecahan penurasan hen$aklah $iletakkan jauh $aripa$a api $i mana ia merupakan bahan mu$ah terbakar.

KESIMPULAN 2omponen-komponen minyak mentah mempunyai sai,, berat $an takat $i$ih yang berbe,a. -leh itu mereka boleh $ipisahkan $engan mu$ah melalui proses yang $ikenali sebagai penyulingan berperingkat. ?alam kae$ah penyulingan berperingkat, minyak mentah $apat $iasingkan kepa$a beberapa pecahan bahan api bergantung
8

kepa$a julat suhu takat $i$ih bahan api tersebut. ?alam eksperimen,ini ter$apat empat pecahan petroleum. 'etiap pecahan mempunyai si7at-si7at kimia $an 7i,ikal yang tersen$iri seperti takat $i$ih, kelikatan, &arna, &arna nyalaan $an kuantiti jelaga. Bagi pecahan pertama, takat $i$ih 0-)0o". +anpa &arna, kelikatan yang sangat ren$ah serta &arna api biru sepenuhnya $an sangat kurang jelaga apabila $ibakar. ini menunjukkan pecahan pertama mempunyai takat $i$ih paling ren$ah berban$ing pecahan-pecahan lain $an ia merupakan &arna paling cerah bagi pecahan petroleum Pecahan ke$ua takat $i$ih )0-1(0B", &arna kuning $an lebih gelap $aripa$a pecahan 1 tetapi masih cair. 5arna nyalaan api a$alah jingga $an ia lebih likat $aripa$a pecahan 1$an kuantiti jelaga yang $ihasilkan a$alah lebih tinggi berban$ing jelaga pecahan 1. Pecahan Pecahan mempunyai takat $i$ih $i antara julat suhu 1(0-1!0B". 5arna bagi

pecahan ini kekuningan hijau $an bermakna lebih pekat $aripa$a pecahan 1 $an (. lebih likat berban$ing pecahan 1 $an (. 5arna nyalaan api untuk pecahan $ibakar. a$alah merah. 2uantiti jelaga yang $ihasilkan banyak apabila pecahan

Pecahan * mempunyai takat $i$ih yang julat suhunya $aripa$a 1!0-(00C". Pecahan ini ber&arna jingga kekuningan $an paling pekat berban$ing pecahan lain. Pecahan ini a$alah yang paling likat. 5arna nyalaan apinya merah $an kuantiti jelaga yang $ihasilkan apabila pecahan $ibakar a$alah lebih berban$ing pecahan lain. Damun begitu, semua pecahan tersebut mempunyai beberapa ciri yang sama iaitu, keterlarutan $alam air kerana semua pecahan petroleum ti$ak larut $alam air. 'emua pecahan petroleum juga a$alah bersi7at neutral . Pecahan juga mempunyai hasil pembakaran sama iaitu semua pecahan terbakar $alam u$ara berlebihan untuk menghasilkan gas karbon $ioksi$a $an air.
?aripa$a keputusan eksperimen , $i$apati si7at-si7at pecahan berubah $engan pertambahan takat $i$ih pecahan tersebut. 'emakin tinggi takat $i$ih pecahan, semakin

gelap &arna pecahan tersebut, semakin likat pecahan tersebut, semakin kurang tahap kebolehbakarannya $an semakin banyak kuantiti jelaga yang terhasil. 3ni $isebabkan sai,
9

molekul pecahan yang semakin besar peratus karbon per molukel semakin bertambah $an $aya tarikan antara molekul- molekulnya semakin kuat menyebabkan molekul- molekul sukar untuk bergelongsor antara satu sama lain..

RUJUKAN

1$ 4ra(!i"nal Di'!illa!i"n$ http488en.&ikipe$ia.org8&iki86ractionalE$istillation (1 0ac (01(# (. Hi0r" arb"n$ E 'peri#en : Meng a1i penyulingan pe!r"leu# +#inya #en!a). 0i 0ala##a #al$ http488&&&.sabah.e$u.my8hc001.&c$$8eksperimen.htm (( 0ac (01(# 5$ Penger!ian Bi"0ie'el$ http488pematangpanggang.blogspot.com8(00)80(8pengertian0ac (01(# bio$iesel.html ((

10