Port Policy

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΛΙΜΕΝΩΝ

&
ΛΙΜΕΝΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
ΕΘΝΙΚΗ ΛΙΜΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΠΕΙΡΑΙΑΣ, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2006

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ
Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας
κ. Μανώλη Κ. Κεφαλογιάννη
Κατά κοινή αναγνώριση, η εμπορική ναυτιλία ήταν,

είναι και, εργαζόμαστε για να είναι πάντα, πηγή και φορέας
ανάπτυξης, ευημερίας, απασχόλησης, κοινωνικής συνοχής,
κύρους για τη χώρα μας.
Με αυτά τα χαρακτηριστικά, η εμπορική ναυτιλία είναι μια διαρκής εθνική υπόθεση

και θέμα ενδιαφέροντος, όπου καμιά προσφορά, παρέμβαση και φωνή δεν περισσεύει, όταν
καλόπιστα στοχεύει στην ενίσχυσή της.
Οι τρεις βασικοί άξονες της, τα πλοία, οι ναυτικοί και οι λιμένες, απαιτούν εξειδικευ-
μένη, ιδιαίτερη αλλά και συνδυασμένη προσέγγιση, με γνώση των συνθηκών που επικρατούν,
με ρεαλισμό, με ετοιμότητα προσαρμογής σε νέα δεδομένα, με διαφάνεια, με στόχους και ένα
σκοπό, την ανάπτυξη.
Στην έκδοση αυτή το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας μέσω της Γενικής Γραμματείας
Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής παρουσιάζει τις θέσεις του, τους στόχους του για την Εθνι-
κή Λιμενική Πολιτική, τα μέσα και τις διαδικασίες για την υλοποίησή της, με απόλυτη συνέ-
πεια προς τις αντίστοιχες δεσμεύσεις που ο Έλληνας πολίτης μας ανέθεσε να υλοποιήσουμε.
Ευχαριστώ ιδιαίτερα τον Γενικό Γραμματέα Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής κ.
Γεώργιο Βλάχο για την καθοριστική συμβολή του στη συνδιαμόρφωση της Εθνικής Λιμενικής
Πολιτικής, για την ακούραστη αξιοποίηση των γνώσεων του και των απαράμιλλων οργανοτι-
κών του δυνατοτήτων.
Εξίσου ευχαριστώ όλους τους υπηρεσιακούς παράγοντες που με πίστη και όραμα στή-
ριξαν αυτό το έργο. Η Εθνική Λιμενική Πολιτική, ως συνιστώσα της Εθνικής Ναυτιλιακής
Πολιτικής, απαιτεί συνολική εξέταση και υπό αυτό το πρίσμα σας παρακαλώνα τη μελετήσετε.
ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 2/66

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ
Γενικού Γραμματέα Λιμένων &

Λιμενικής Πολιτικής
κ. Γεωργίου Βλάχου
Οι μοναδικοί τομείς της Εθνικής μας Οικονομίας που είναι διεθνώς ανταγωνιστικοί εί-
ναι η Ναυτιλία μας και ο Τουρισμός, ιδιαίτερα εκείνος που συνδέεται με τις Ελληνικές θάλασ-
σες και τα νησιά μας.
Το γεγονός ότι η Ελληνική Ναυτιλία είναι η μεγαλύτερη δύναμη στον κόσμο, επιβε-
βαιώνει για μια ακόμη φορά τον σφιχτό εναγκαλισμό της Ελλάδος με τη Ναυτιλία. Όσο η Ελ-
λάδα μας ακουμπά στις Ελληνικές θάλασσες, θα αντλεί, όπως και ο μυθικός Ανταίος όταν α-
κουμπούσε στη γη, δύναμη προς όφελος ολόκληρου του Ελληνισμού.
Στη βάση αυτής της πραγματικότητας, ο Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας, κ. Μανώλης

Κεφαλογιάννης, διαμορφώνει την Ναυτιλιακή και Λιμενική Πολιτική, που αποβλέπει στην ε-
νίσχυση της συνοχής του Ελλαδικού χώρου, στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της ναυτι-
λίας μας, στη βελτίωση της ναυτικής εκπαιδεύσεως, στην ανάπτυξη της ακτοπλοΐας, στην
προσέλκυση φορτίων και στην ενίσχυση του εθνικού λιμενικού συστήματος.
Ειδικότερα, στο ιδιαίτερα απαιτητικό και ανταγωνιστικό περιβάλλον της λιμενικής βι-
ομηχανίας σε διεθνές επίπεδο, επιβάλλεται η δημιουργία σύγχρονων λιμενικών υποδομών και
ανωδομών στη χώρα μας, καθώς επίσης η παροχή σύγχρονων υπηρεσιών υψηλού επιπέδου,
που θα αποβλέπουν στο τρίπτυχο «ασφάλεια – ταχεία εξυπηρέτηση – χαμηλό κόστος» και θα
συμβάλλουν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και γενικότερα στην ανάπτυξη της εθνικής
οικονομίας.
Στο πλαίσιο αυτό, η πρωτοβουλία του Υπουργού, κ. Μ. Κεφαλογιάννη, για την εξεύ-
ρεση πόρων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων με την υπογραφή του Χρηματοδοτικού
Πρωτοκόλλου για την ανάπτυξη των Ελληνικών λιμένων με έργα συνολικού ύψους 6 δις €,

δημιουργεί κατάλληλες προϋποθέσεις και θέτει τις βάσεις για τις απαραίτητες συμπράξεις του
ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα και την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων στο χώρο της
λιμενικής βιομηχανίας. Αντίστοιχες προσπάθειες καταβάλλονται για την αξιοποίηση όλων των
δυνατοτήτων που παρέχονται από τους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς και τα προγράμματα,
της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, ώστε να εξασφαλισθούν οι αναγκαίοι αναπτυξιακοί πόροι για την
υλοποίηση των στόχων που τίθενται με την Εθνική Λιμενική Πολιτική.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ .....................................................................................................................7
ΣΥΝΟΨΗ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ .....................................................................8
ΜΕΡΟΣ 1O: ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ .................................................................11
1. ΤΟ ΝΕΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ............................................................11

2. ΕΠΙΚΑΙΡΕΣ ΘΕΣΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΛΙΜΕΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ..............................12
ΜΕΡΟΣ 2O: ΣΤΟΧΟΙ & ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ.................................................14
1. ΛΙΜΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ...............................................14

2. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ ..................................15
3. ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ ....................................................16
ΜΕΡΟΣ 3O: Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ.............................................................................................22
1. ΟΙ ΛΙΜΕΝΕΣ ............................................................................................................22
1.1. Το εθνικό λιμενικό σύστημα ............................................................................22
1.2. Υποδομή και ανωδομή των λιμένων–Χρηματοδοτικό Πρωτόκολλο Ε.Τ.Επ. ....23
1.3. Πολιτική κατά κατηγορίες λιμένων ..................................................................25
1.3.1. Οργανισμοί Λιμένα Πειραιά και Θεσσαλονίκης Α.Ε. ..........................25
1.3.2. Οι δέκα υπόλοιποι Οργανισμοί Λιμένα Α.Ε. .....................................26
1.3.3. Λιμενικά Ταμεία – Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία ....................................27
1.3.4. Πολιτική για τους 12 κύριους λιμένες ................................................28
A) Οι λιμένες της Αττικής ..................................................................28
Ι. Οργανισμός Λιμένα Πειραιά Α.Ε................................................... 28
ΙΙ. Οργανισμός Λιμένα Ελευσίνας Α.Ε. ............................................ 30
ΙΙΙ. Οργανισμός Λιμένα Λαυρίου Α.Ε................................................ 31
VI. Οργανισμός Λιμένα Ραφήνας Α.Ε.............................................. 32
B) Οι λιμένες του Βόρειου Αιγαίου....................................................34
Ι. Οργανισμός Λιμένα Θεσσαλονίκης Α.Ε....................................... 35
ΙΙ. Οργανισμός Λιμένα Αλεξανδρούπολης Α.Ε............................... 36
ΙΙΙ. Οργανισμός Λιμένα Καβάλας Α.Ε. ............................................. 37
Γ) Οι λιμένες της Δυτικής Ελλάδος....................................................38
Ι. Οργανισμός Λιμένα Πάτρας Α.Ε. .................................................. 38
ΙΙ. Οργανισμός Λιμένα Ηγουμενίτσας Α.Ε....................................... 39
ΙΙΙ. Οργανισμός Λιμένα Κέρκυρας Α.Ε............................................. 40
Δ) Ο λιμένας του Βόλου ....................................................................41
Ε) Ο λιμένας του Ηρακλείου .............................................................42
2. ΤΟΜΕΑΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ..............................................................................................45
2.1. Διεθνή και Ευρωπαϊκά θέματα .........................................................................45
2.1.1. Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ) ............................................45
2.1.2. Ευρωπαϊκός Οργανισμός Λιμένων (ESPO).........................................45
2.1.3. Δίκτυα Μεταφορών ............................................................................46
2.1.4. Ναυτιλία Μικρών Αποστάσεων – Πρόγραμμα Marco Polo .................50
2.2. Ασφάλεια των λιμενικών εγκαταστάσεων .......................................................51
2.3. Στρατηγικός και Επιχειρησιακός σχεδιασμός ..................................................54
2.4. Ιδιωτικές επενδύσεις και Συμπράξεις Δημόσιου & Ιδιωτικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.).55
2.5. Περιβάλλον.......................................................................................................56
2.6. Λιμενική τιμολογιακή πολιτική .........................................................................57
2.7. Οι λιμένες στην Κοινωνία της Πληροφορίας - Ναυτίλος...................................58
2.8. Πρόσβαση στις λιμενικές υπηρεσίες ................................................................59
2.9. Υπηρεσίες πλοήγησης ......................................................................................61

2.10. Χύδην φορτία .................................................................................................61

2.11. Υγιεινή και ασφάλεια στους λιμένες ..............................................................62
2.12. Λιμένες και Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Ελέγχου Θαλάσσιας
Κυκλοφορίας (VTMIS).............................................................................................62
2.13. Ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα.........................................................63
ΕΠΙΛΟΓΟΣ...................................................................................................................66

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας (Υ.Ε.Ν.), ανταποκρινόμενο στην ανάγκη για μια συγκεκριμένη
και σαφή στοχοθέτηση και οριοθέτηση του πλαισίου πολιτικής για τους λιμένες της Χώρας, προέβη
στη σύνταξη ενός κειμένου κατευθύνσεων για την εθνική λιμενική πολιτική, το οποίο:
► αναλύει συνοπτικά τις σημαντικές εξελίξεις του λιμενικού τομέα και της λιμενικής λειτουργίας
που στοιχειοθετούν το περιβάλλον χάραξης και άσκησης λιμενικής πολιτικής,
► παρουσιάζει το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας και τις επίκαιρες εξελίξεις του Ελληνικού λιμενικού
συστήματος,
► προσδιορίζει τους βασικούς στόχους του σχεδιασμού της εθνικής λιμενικής πολιτικής και την
εντάσσει στο γενικότερο πλαίσιο της εθνικής ναυτιλιακής πολιτικής, της πολιτικής μεταφορών
καθώς και της οικονομικής και περιφερειακής ανάπτυξης,
► περιγράφει την υφιστάμενη κατάσταση και εξειδικεύει την πολιτική κατά κατηγορίες λιμένων με
ειδικότερη αναφορά στους δώδεκα σημαντικότερους λιμένες της Χώρας που λειτουργούν ως
Οργανισμοί Λιμένα Α.Ε.,
► αναφέρεται στην πολιτική που ακολουθείται σε μια σειρά σημαντικών τομεακών ζητημάτων,
στα οποία συγκαταλέγονται:
■ οι διαπραγματεύσεις σε Διεθνείς Οργανισμούς,
■ τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών και οι θαλάσσιες λεωφόροι,
■ η ανάπτυξη της Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων,
■ η εφαρμογή της διεθνούς και της κοινοτικής νομοθεσίας σε ζητήματα σχετικά με την ασφά-
λεια των λιμενικών εγκαταστάσεων και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος,
■ η αναβάθμιση της οργάνωσης των λιμένων,
■ τα στρατηγικά και επιχειρησιακά σχέδια των Οργανισμών Λιμένα,
■ οι ιδιωτικές επενδύσεις και οι συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα,
■ το περιβάλλον,
■ η τιμολογιακή πολιτική για τους λιμένες,
■ η εισαγωγή των λιμένων στην Κοινωνία της πληροφορίας,
■ η πρόσβαση στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών,
■ οι υπηρεσίες πλοήγησης,
■ η πιστοποίηση των λιμένων για την υποδοχή χύδην φορτίων,
■ ο έλεγχος της θαλάσσιας κυκλοφορίας στην περιοχή πρόσβασης των λιμένων,
■ η πολιτική που αφορά στη ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία, και
■ η συνεργασία με λιμένες του εξωτερικού.

ΣΥΝΟΨΗ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ
Δεδομένης της γεωφυσικής ιδιαιτερότητας της Χώρας μας, της μακραίωνης ναυτικής παράδοσης
του λαού μας και των δυνατοτήτων που υφίστανται για την προώθηση της Ελληνικής ναυτιλίας,
τόσο στο χώρο της Μεσογείου όσο και παγκοσμίως, υποστηρίζεται μια περισσότερο θαλασσοκε-
ντρική προσέγγιση της ανάπτυξης στον τομέα των μεταφορών, στην οποία οι λιμένες καλούνται να
διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο.
Οι λιμένες συντελούν στην αειφόρο προσέγγιση της ανάπτυξης, εξυπηρετώντας τις θα-
λάσσιες έναντι των κορεσμένων και ρυπογόνων χερσαίων μεταφορών, διαμεσολαβούν την οικο-
νομική ανάπτυξη, εξασφαλίζουν τη συνδυασμένη μεταφορά επιβατών και εμπορευμάτων, συμβάλ-
λουν ποικιλοτρόπως στην αύξηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και της απασχόλησης, ε-
ξυπηρετούν τις ανάγκες των τοπικών κοινωνιών στις οποίες βρίσκονται, αλλά και της ευρύτερης
περιφέρειάς τους, γενικά αποτελούν πόλο ζωής και ανάπτυξης. Στα πλαίσια μιας σύγχρονης και
περισσότερο σύνθετης αντίληψης για τη λιμενική λειτουργία, επιζητείται η σύνδεση του λιμένα με
τον αστικό ιστό και την ευρύτερη περιοχή που εξυπηρετεί.
Η λιμενική λειτουργία πραγματοποιείται σήμερα σε ένα εντελώς νέο, διαφοροποιημένο και
έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον. Οι εξελίξεις που έχουν συντελεσθεί καθορίζουν τις προϋποθέ-
σεις λειτουργίας και ανάπτυξης των λιμένων, προσδιορίζουν τις ανάγκες και τις κατευθύνσεις δια-
μόρφωσης του λιμενικού προϊόντος και επηρεάζουν την ελληνική λιμενική βιομηχανία στο σύνολό
της. Κατά συνέπεια, το λιμενικό σύστημα της Χώρας επανασχεδιάζεται και η πολιτική επαναπροσ-
διορίζεται, όπου είναι αναγκαίο, για την επίτευξη των στόχων της εθνικής λιμενικής πολιτικής και
την ανάδειξη των λιμένων της Χώρας.
Στο πλαίσιο μιας ορθολογικής, υπεύθυνης και τεκμηριωμένης λιμενικής πολιτικής επιδιώ-
κονται μια σειρά στρατηγικών στόχων που αποσκοπούν στην προώθηση της τοπικής, περιφερεια-
κής και εθνικής ανάπτυξης. Στους στόχους αυτούς συγκαταλέγονται η ενίσχυση της ανταγωνιστι-
κότητας των θαλασσίων μεταφορών και η παροχή σύγχρονων υπηρεσιών υψηλού επιπέδου, με
ιδιαίτερη έμφαση στο τρίπτυχο «ασφάλεια – ταχεία εξυπηρέτηση – χαμηλό κόστος», η ενίσχυ-
ση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής, η διασφάλιση της συνέχειας του εθνικού χώρου, και η
αξιοποίηση γεωπολιτικών πλεονεκτημάτων. Σε σχέση με τους στόχους αυτούς, επιδιώκεται η δια-
σφάλιση ενός συμπληρωματικού ρόλου των λιμένων στο εθνικό λιμενικό σύστημα, ενώ θα εντα-
θούν οι προσπάθειες για προώθηση της μεταξύ τους συνεργασίας, στο πλαίσιο της σύναψης
στρατηγικών συμμαχιών.
Στα πλαίσια των παραπάνω στόχων, οι επιδιώξεις του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας
προσδιορίζονται στα ακόλουθα:
1. Προώθηση ενός συνολικού και ορθολογικού σχεδιασμού του λιμενικού συστήματος, που
θα εκφράζεται με ένα βελτιωμένο και σύγχρονο προγραμματισμό και οργάνωση, σε συνάρ-
τηση με τους γενικότερους στόχους της εθνικής πολιτικής μεταφορών.

2. Βελτίωση ή/και δημιουργία νέων λιμενικών υποδομών και ανωδομών για την αναβάθμιση
και τον εκσυγχρονισμό των παρεχόμενων λιμενικών υπηρεσιών. Βελτίωση της οργάνωσης
και λειτουργίας των λιμένων. Μείωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών στους λιμένες και
εισαγωγή συστημάτων πληροφορικής που θα συμβάλλουν στη παροχή υπηρεσιών υψη-
λής ποιότητας και στη βελτίωση της συνεργασίας με τους χρήστες.
3. Παρακολούθηση της ανάπτυξης των τεχνολογιών που εφαρμόζονται διεθνώς στους λιμέ-
νες και στους σταθμούς εξυπηρέτησης πλοίων, φορτίων, επιβατών και χερσαίων μεταφο-
ρικών μέσων, με στόχο την υιοθέτηση και ανάπτυξή τους στους Ελληνικούς λιμένες, προς
βελτίωση της αποδοτικότητας και παραγωγικότητάς τους, έπ’ ωφελεία των ιδίων και των
χρηστών.
4. Προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων για επενδύσεις στους λιμένες για τη βελτίωση της παρα-
γωγικής λειτουργίας τους και την αναβάθμιση του επιπέδου των παρεχόμενων υπηρεσιών
προς τους χρήστες. Προώθηση των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, και δημι-
ουργία Γραφείου Υποδοχής Επενδύσεων στο ΥΕΝ. Χορήγηση, μέσω διαφανών διαδικα-
σιών, αδειών πρόσβασης στην ανωδομή των μεγάλων λιμένων για την παραγωγή και διά-
θεση λιμενικών υπηρεσιών από εταιρίες πέραν των υφιστάμενων φορέων εκμετάλλευσης.
5. Ανάδειξη των Ελληνικών λιμένων σε διαμετακομιστικούς και μεταφορτωτικούς κόμβους, με
σημαντική αύξηση της διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων. Δημιουργία Εμπορευματικών
Κέντρων, και ελεύθερων εμπορευματικών, βιομηχανικών ζωνών καθώς επίσης και ελεύθε-
ρων συγκροτημάτων στις τελωνειακές περιφέρειες της χώρας για την υποστήριξη και ανά-
πτυξη του εμπορίου και της βιομηχανίας και της αναζωπύρωσης των λιμένων, σε συνερ-
γασία με το Υπουργείο Οικονομίας & Οικονομικών. Κατασκευή επιβατικών σταθμών στους
λιμένες ανάλογων εκείνων που υπάρχουν στα αεροδρόμια.
6. Διασφάλιση της βιωσιμότητας των Ελληνικών λιμένων και ενίσχυση της ανταγωνιστικότη-
τας τους, με την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων τους, την αύξηση της εξειδί-
κευσης τους και τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την προσέλκυση φορτίων και
επιβατών. Εξορθολογισμός του συστήματος χρέωσης τελών σε φορτία και επιβάτες και ε-
νίσχυση της ανταγωνιστικότητας των τιμολογίων των Ελληνικών λιμένων σε σχέση με τα
τιμολόγια λιμένων του εξωτερικού.
7. Προώθηση συνδυασμένων μεταφορών και της υποδομής που συνδέεται με αυτές. Σιδηρο-
δρομική σύνδεση των λιμένων για την ανάπτυξη συνδυασμένων μεταφορών. Σύνδεση με
εθνικές αρτηρίες και αεροδρόμια.
8. Ανάπτυξη των θαλάσσιων λεωφόρων της Μεσογείου, στα πλαίσια των Διευρωπαϊκών Δι-
κτύων Μεταφορών, όπου οι λιμένες καλούνται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη
συνολική μεταφορική αλυσίδα.
9. Ανάπτυξη της Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων με καλύτερη διασύνδεση των μεγάλων Ελ-
ληνικών λιμένων που αποτελούν απολήξεις χερσαίων μεταφορικών δικτύων με αντίστοι-
χους λιμένες της Ανατολικής Μεσογείου, της Αδριατικής και της Μαύρης Θάλασσας. Κα-

τάλληλη αξιοποίηση του Προγράμματος «Marco Polo».

10. Ανάπτυξη συνεργασιών με άλλα κράτη-μέλη και τρίτες χώρες για την προετοιμασία και υ-
ποβολή κοινών προγραμμάτων για την ανάπτυξη των λιμένων, καθώς επίσης για τη μετα-
φορά τεχνογνωσίας. Συνεργασία με αρμόδιες αρχές εποπτείας λιμένων για τη δημιουργία
ενός φόρουμ των λιμένων της Ανατολικής Μεσογείου, με στόχο την επίλυση κοινών προ-
βλημάτων, τη διαμόρφωση ενιαίων θέσεων και την προώθηση-υποστήριξη τους στην Ε.Ε.
11. Ενίσχυση της ασφάλειας των λιμένων στα πλαίσια της εφαρμογής του Κώδικα Ασφάλειας
Πλοίων και Λιμενικών Εγκαταστάσεων από Έκνομες Ενέργειες (ISPS-Code), και των σχε-
τικών Κοινοτικών ρυθμίσεων, καθώς επίσης της συμφωνίας ΗΠΑ – Ευρωπαϊκής Ένωσης
για την Ασφάλεια των Εμπορευματοκιβωτίων (CSI).
12. Διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος, μέσω της αξιολόγησης και έγκρισης των
Σχεδίων Παραλαβής Αποβλήτων Πλοίων και Καταλοίπων Φορτίου των Λιμενικών Εγκατα-
στάσεων, της δημιουργίας κατάλληλης υποδομής, όπου απαιτείται, και της ενίσχυσης των
περιβαλλοντικών ελέγχων. Εφαρμογή συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης στους λι-
μένες.
13. Βελτίωση της σύνδεσης της λειτουργίας των λιμένων με τον τοπικό αστικό ιστό για εξυπη-
ρέτηση των αναγκών των τοπικών κοινωνιών, στα πλαίσια της ενίσχυσης της τοπικής και
περιφερειακής ανάπτυξης.
14. Αξιοποίηση των δυνατοτήτων και ευκαιριών που παρέχονται στα πλαίσια Κοινοτικών και
άλλων προγραμμάτων για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό του λιμενικού συστήματος
της Χώρας. Εισαγωγή των λιμένων στην Κοινωνία της Πληροφορίας, μέσω της αξιοποίη-
σης του Επιχειρησιακού Προγράμματος της ΚτΠ.
15. Εφαρμογή πολιτικής κινήτρων, με στόχο την προσέλκυση νέων ναυπηγοεπισκευαστικών
έργων και τη τόνωση της ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας. Τόνωση της απασχόλησης
στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη Περάματος και υλοποίηση Ολοκληρωμένου Προγράμμα-
τος για την ανάπτυξή της.
16. Ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας της Γενικής Γραμματείας Λι-
μένων & Λιμενικής Πολιτικής (ΓΓΛ&ΛΠ). Επιτάχυνση των διαδικασιών που απαιτούνται για
την έναρξη και υλοποίηση των απαιτούμενων έργων και δημιουργία Ειδικής Τεχνικής Υπη-
ρεσίας στη ΓΓΛ&ΛΠ για την άμεση υλοποίηση έργων και την πάταξη της γραφειοκρατίας
στο πεδίο αυτό.

ΜΕΡΟΣ 1o: ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
1. Το νέο διεθνές και Ευρωπαϊκό περιβάλλον
Οι οικονομικές και τεχνολογικές εξελίξεις των τελευταίων ετών συνετέλεσαν στην όξυνση του α-
νταγωνισμού μεταξύ των λιμένων και την ανάδειξη νέων στοιχείων ως αιχμές ανταγωνισμού, με
κύριο στοιχείο αυτό της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών. Η λιμενική λειτουργία πραγμα-
τοποιείται σήμερα σε ένα εντελώς νέο και διαφοροποιημένο περιβάλλον. Νέες υποδομές και νέες
υπηρεσίες μετέτρεψαν τους λιμένες από χώρους διακίνησης ταξιδιωτών και εμπορευμάτων σε πο-
λυσύνθετες επιχειρήσεις με υψηλές τεχνοκρατικές διαδικασίες και μεθόδους λειτουργίας, οι οποίες
καλούνται επίσης να ανταποκριθούν σε νέες απαιτήσεις και υποχρεώσεις απέναντι στο περιβάλ-
λον και στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο.
Βασικοί παράγοντες που στοιχειοθετούν το νέο περιβάλλον για τους λιμένες είναι:
► H ανάπτυξη των θαλάσσιων μεταφορών, ως εναλλακτικού τρόπου μεταφορών έναντι των χερ-
σαίων και των αεροπορικών, με σαφή ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα, ιδιαίτερα στους τομείς
της εξοικονόμησης ενέργειας και της προστασίας του περιβάλλοντος.
► Oι σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις (μεγαλύτερα και σύγχρονα πλοία, μεγαλύτερη ταχύτητα
και αποτελεσματικότητα στην διαδικασία φορτοεκφόρτωσης κλπ.).
► Η παγκοσμιοποίηση των μεταφορών, σε συνδυασμό με την τάση της αγοράς για ενοποιημένες
υπηρεσίες, αποτελεσματική και αξιόπιστη διακίνηση των φορτίων από πόρτα σε πόρτα, καθώς
επίσης μείωση του κόστους μεταφοράς και διανομής, οδήγησαν στην ραγδαία ανάπτυξη των
συνδυασμένων μεταφορών και στην εδραίωση ενός νέου ρόλου των λιμένων, ως κρίκων στην
παγκόσμια αλυσίδα μεταφορών και ως κομβικών σημείων, όπου συναντώνται διαφορετικά μέ-
σα μεταφοράς.
► H ολοκλήρωση και ανάπτυξη των Διευρωπαϊκών και Πανευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών,
αλλά και η προοπτική δημιουργίας ενός αντίστοιχου Ευρωμεσογειακού Δικτύου, όπου επιφυ-
λάσσεται ένας ιδιαίτερος ρόλος στους λιμένες, ως θαλάσσιες πύλες, στα πλαίσια συνδυασμέ-
νων μεταφορών.
► Η οριοθέτηση και η ανάπτυξη θαλασσίων λεωφόρων και η προώθηση της Ναυτιλίας Μικρών
Αποστάσεων.
► Η ανάγκη προσαρμογής των λιμένων σε όρους υποδομών, οργάνωσης και λειτουργίας, στη
βάση συγκεκριμένων διεθνών και Ευρωπαϊκών κανονισμών και προτύπων.
► Η αυξανόμενη ανάγκη σε όλους τους τομείς του εμπορίου και της βιομηχανίας για ανάπτυξη
ολοκληρωμένων πληροφοριακών συστημάτων με επιχειρησιακές και διοικητικές εφαρμογές.

► Η μεγάλη οικονομική ανάπτυξη της Κίνας και των χωρών της Άπω Ανατολής κατά τα τελευταία
χρόνια και συνακόλουθα η αύξηση της ζήτησης παροχής μεταφορικών υπηρεσιών από και
προς αυτές τις αγορές.
► Οι δυνατότητες που προσφέρονται για την ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού, λόγω του νη-
σιωτικού χαρακτήρα της Χώρας.
► Η ανάγκη για εξυπηρέτηση του Ελληνικού νησιωτικού συμπλέγματος.
Μέσα στο δυναμικά αναπτυσσόμενο νέο περιβάλλον, στρατηγική επιδίωξη του Υπουργείου
Εμπορικής Ναυτιλίας (ΥΕΝ) αποτελεί η δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την προσέλκυση φορ-
τίων και επιβατών, μέσω του εκσυγχρονισμού και της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των Ελ-
ληνικών λιμένων. Το ΥΕΝ, με την πολιτική του, προωθεί τη διαμόρφωση του πλαισίου στο οποίο
θα μεγιστοποιηθούν τα οφέλη που μπορούν να αντληθούν στις νέες συνθήκες από τους παρόχους
υπηρεσιών, τους χρήστες, τις τοπικές κοινωνίες και τη χώρα συνολικά.
2. Επίκαιρες θεσμικές εξελίξεις στο Ελληνικό λιμενικό σύ-

στημα
Έργο της Γενικής Γραμματείας Λιμένων και Λιμενικής Πολιτικής (ΓΓΛ&ΛΠ) συνιστά ο συνολικός
σχεδιασμός και η χάραξη και εφαρμογή της εθνικής λιμενικής πολιτικής για την ανάπτυξη των λιμέ-
νων.
Η αποτελεσματικότητα των θεσμών που δημιουργήθηκαν και των παρεμβάσεων που
πραγματοποιήθηκαν στα πλαίσια της Εθνικής Πολιτικής αξιολογείται, προκειμένου το σύστημα να
επανασχεδιαστεί και η πολιτική να επαναπροσδιοριστεί, όπου αυτό κριθεί αναγκαίο για την συ-
γκροτημένη και δυναμική οργάνωση του Ελληνικού λιμενικού συστήματος.
Πρώτιστο στόχο της Κυβέρνησης αποτελεί η προσέλκυση ιδιωτικών επενδυτικών κεφα-
λαίων. Το ΥΕΝ, μέσω της ΓΓΛ&ΛΠ, προχωρεί σε όλα εκείνα τα αναγκαία μέτρα που θα διευκολύ-
νουν τη γρήγορη και αποτελεσματική πραγματοποίηση επενδύσεων στους Ελληνικούς λιμένες.
Παράλληλα, εξετάζεται η δυνατότητα προσαρμογής του θεσμικού πλαισίου που διέπει την οργά-
νωση και λειτουργία των λιμένων στις ανάγκες της αγοράς. Σημειώνεται, ότι έχουν ήδη πραγματο-
ποιηθεί οι απαραίτητες επεξεργασίες σε θεσμικό επίπεδο, ώστε η προγραμματική δέσμευση της
Κυβέρνησης για την παροχή αδειών πρόσβασης σε ιδιώτες στην ανωδομή των μεγάλων λιμένων
να υλοποιηθεί σύντομα. Σημαντική ώθηση για τη συμμετοχή της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στη λιμε-
νική βιομηχανία αναμένεται να προκύψει με το Νόμο 3389/2005 για τις συμπράξεις δημόσιου και
ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), στη διαμόρφωση του οποίου το ΥΕΝ συνέβαλε στον τομέα αρμοδιότητάς
του. Σημαντικές δυνατότητες για την ιδιωτική πρωτοβουλία διανοίγονται ακόμη από τη δημιουργία
Εμπορευματικών Κέντρων (Νόμος 3333/2005), ενός νέου θεσμού που προγραμματίζεται να ανα-
πτυχθεί σε κομβικά σημεία της Χώρας για την εξυπηρέτηση και την προώθηση των εμπορευματι-

κών ροών. Παράλληλα, προωθείται η δημιουργία και ανάπτυξη εμπορευματικών και βιομηχανικών
ζωνών και ελεύθερων συγκροτημάτων αποθηκών στους λιμένες για την προσέλκυση μεταποιητι-
κών και εμπορικών επιχειρήσεων που θα απολαμβάνουν τα πλεονεκτήματα της ελεύθερης διακί-
νησης προϊόντων.
Τέλος, προγραμματίζεται παρέμβαση σχετικά με ζητήματα λειτουργίας των Λιμενικών Τα-
μείων, ώστε να αντιμετωπιστούν χρόνια προβλήματα, και δυσχέρειες, που εμποδίζουν την ανά-
πτυξή τους.
Σημειώνεται, πάντως, ότι τα θετικά αποτελέσματα των θεσμικών, οργανωτικών και λει-
τουργικών μεταβολών, που βρίσκονται σε εξέλιξη στο εθνικό λιμενικό σύστημα, θα γίνουν περισ-
σότερο εμφανή στο προσεχές μέλλον, όταν αυτές εδραιωθούν και ξεπερασθούν επιμέρους αδυνα-
μίες ή προβλήματα της αρχικής φάσης. Σε αυτή τη βάση, ενισχύεται η πεποίθηση, ότι η Ελλάδα
μπορεί να αναδειχθεί σε Χώρα παροχής σημαντικών λιμενικών υπηρεσιών στη Νοτιοανατολική
Ευρώπη, με θετικές επιπτώσεις στην αύξηση της απασχόλησης και των εισοδημάτων.

ΜΕΡΟΣ 2o: ΣΤΟΧΟΙ & ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ
1. Λιμενική πολιτική και εθνική πολιτική μεταφορών
Στρατηγική επιδίωξη της εθνικής πολιτικής μεταφορών αποτελεί η ανάπτυξη των μεταφορών κατά
τέτοιο τρόπο, ώστε να εξυπηρετούνται οι ανάγκες της οικονομικής δραστηριότητας και να επιτυγ-
χάνονται οι στόχοι της ισόρροπης ανάπτυξης και της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής ελαχι-
στοποιώντας τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και την κατανάλωση ενέργειας.
Βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη μιας πολιτικής μεταφορών με αυτά τα χαρακτηρι-
στικά αποτελεί η ύπαρξη κατάλληλης υποδομής που θα μπορεί να εξυπηρετήσει αφενός διαφορε-
τικά μέσα μεταφοράς και αφετέρου τις ανάγκες για ανάπτυξη των συνδυασμένων μεταφορών. Η
ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου εθνικού δικτύου μεταφορών, σε άμεση διασύνδεση με τα Διευρω-
παϊκά και Πανευρωπαϊκά Δίκτυα, συνιστά κεντρικό στόχο της εθνικής πολιτικής μεταφορών. Εξάλ-
λου, ένα σαφές πλαίσιο για την πολιτική οριοθετείται από τη Λευκή Βίβλο της Ευρωπαϊκής Επι-
τροπής για τις Μεταφορές, η οποία καθορίζει την Ευρωπαϊκή πολιτική στον εν λόγω τομέα με ορί-
ζοντα το έτος 2010, όπως άλλωστε και από τη Στρατηγική της Λισσαβόνας, ενώ σημαντικές κατευ-
θύνσεις αναμένεται να προκύψουν με την επικείμενη Πράσινη Βίβλο για τη Ναυτιλιακή Πολιτική της
Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα από την υιοθέτηση και εφαρμογή της εθνικής λιμενικής
πολιτικής και των επενδύσεων σε ανωδομή, υποδομή και εξοπλισμό αναφέρονται στη μείωση του
χρόνου και του κόστους μεταφοράς, την εξασφάλιση των απαραίτητων προϋποθέσεων για τη δια-
κίνηση του εμπορίου και τη βελτίωση της ποιότητας των προσφερομένων υπηρεσιών στο επιβατι-
κό κοινό. Αντίστοιχη αξία αποδίδεται στην ενίσχυση της υποδομής, της ανωδομής και του εξοπλι-
σμού των κύριων Ελληνικών λιμένων, στη μείωση των αρνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων,
καθώς επίσης στη μείωση των πιθανοτήτων για πρόκληση ατυχημάτων. Επίσης, επιδιώκεται η
ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των Ελληνικών λιμένων, μέσω της αξιοποίησης των συγκριτικών
πλεονεκτημάτων τους, της προσέλκυσης κεφαλαίων από ιδιωτικούς και κοινοτικούς πόρους για
επενδύσεις, της ενίσχυσης της ασφάλειας κλπ. Τέλος, ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται στην ικανο-
ποίηση των αναγκών των τοπικών κοινωνιών και την ενίσχυση της συνοχής του εθνικού χώρου.
Στα πλαίσια αυτά, εκπονήθηκε η Μελέτη του Γενικού Σχεδιασμού Ανάπτυξης του Λιμενικού
Συστήματος της Ανατολικής Ελλάδος, η οποία κατέγραψε την υφιστάμενη κατάσταση και κατέληξε,
μεταξύ των άλλων, σε συγκεκριμένες προτάσεις αναφορικά με την ανάπτυξη των λιμένων της Αλε-
ξανδρούπολης, της Καβάλας, του Βόλου, της Ραφήνας, του Λαυρίου και της Ελευσίνας, σε σχέση
με τους δύο μεγαλύτερους λιμένες της Χώρας, τη Θεσσαλονίκη και τον Πειραιά. Η μελέτη αυτή υ-
ποβοηθά το έργο της επικαιροποίησης των υφιστάμενων προγραμματικών σχεδίων των λιμένων,
βάσει των εξελίξεων των θαλάσσιων και συνδυασμένων μεταφορών, με όρους αποτελεσματικής
και επωφελούς δράσης και συνεργασίας στην περιοχή. Στις υποστηρικτικές μελέτες σχεδιασμού
που έχουν εκπονηθεί από το Υπουργείο Μεταφορών, περιλαμβάνεται μεταξύ άλλων η Μελέτη

Σκοπιμότητας για την Ανάπτυξη Κόμβων Συνδυασμένων Μεταφορών στην Ελλάδα στα πλαίσια
των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών.
Εξάλλου, στα πλαίσια της αναπτυξιακής πολιτικής της Κυβέρνησης, προωθείται, μέσα από
το σχεδιασμό και την υλοποίηση της εθνικής λιμενικής πολιτικής, ένας συνολικός και συνεκτικός
σχεδιασμός του λιμενικού συστήματος της Χώρας στη βάση των πραγματικών μεταφορικών ανα-
γκών και τάσεων, καθώς επίσης και σε συνάρτηση με τους γενικότερους στόχους της οικονομικής
πολιτικής και της πολιτικής μεταφορών. Ο συντονισμός υλοποίησης της λιμενικής πολιτικής πραγ-
ματοποιείται στα πλαίσια της Επιτροπής Σχεδιασμού και Ανάπτυξης Λιμένων (Ε.Σ.Α.Λ.). Η
Ε.Σ.Α.Λ. συνιστά διυπουργικό όργανο ευρείας συμμετοχής υπό τον Γενικό Γραμματέα Λιμένων &
Λιμενικής Πολιτικής του ΥΕΝ, με εκπροσώπηση των Υπουργείων Περιβάλλοντος, Χωροταξίας &
Δημόσιων Έργων, Τουριστικής Ανάπτυξης, Οικονομίας & Οικονομικών, Μεταφορών & Επικοινω-
νιών, Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής, Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης & Αποκέντρωσης, Πολι-
τισμού, Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων και Εθνικής Άμυνας. Αντικείμενο της Ε.Σ.Α.Λ. συνι-
στούν:
► ο γενικός σχεδιασμός εκπόνησης μελετών και προγραμματισμού έργων για τη δημιουργία,
βελτίωση και αναβάθμιση της λιμενικής υποδομής,
► η ιεράρχηση των έργων και η κατανομή σχετικών πιστώσεων,
► ο καθορισμός των προδιαγραφών εκτέλεσης λιμενικών έργων,
► η παρακολούθηση εκτέλεσης των λιμενικών έργων, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, από
τους αρμόδιους κατά περίπτωση φορείς,
► η έγκριση, αναθεώρηση και επικαιροποίηση των αναπτυξιακών προγραμμάτων και μελετών
διαχείρισης (Master Plan) των λιμένων, με τα οποία θα καθορίζονται τα μέγιστα επιτρεπόμενα
όρια της Ζώνης Λιμένα, οι επιτρεπόμενες προσχώσεις, οι χρήσεις γης, οι όροι και οι περιορι-
σμοί δόμησης, οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις και κάθε αναγκαίο στοιχείο για την εξυπηρέτηση
της λειτουργικότητας και της ασφάλειας του λιμένα, και
► η χωροθέτηση των λιμενικών έργων.
2. Οικονομική και περιφερειακή ανάπτυξη, κοινωνική συνο-

χή
Η άμεση αλληλεπίδραση μεταξύ της ανάπτυξης των λιμένων και της τοπικής και περιφερειακής
ανάπτυξης της περιοχής στην οποία βρίσκονται είναι δεδομένη. Οι μεταφορικοί άξονες, που καθι-
ερώνονται ή βελτιώνονται με την πύκνωση, την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό του λιμενικού
συστήματος της Χώρας, αφενός ανταποκρίνονται στις αυξημένες μεταφορικές ανάγκες για την ε-
ξυπηρέτηση των οικονομικών δραστηριοτήτων, αφετέρου προωθούν νέες παραγωγικές δραστη-

ριότητες και συμβάλλουν σημαντικά στην τόνωση της απασχόλησης και των εισοδημάτων στις το-
πικές κοινωνίες, δημιουργώντας ένα ευνοϊκό κλίμα για συνολική ανάπτυξη.
Συγχρόνως, με την ανάπτυξη κατάλληλων προϋποθέσεων για τη διευκόλυνση των συνδέ-
σεων, εξασφαλίζεται μια επιτυχημένη αντιμετώπιση των γεωγραφικών ασυνεχειών και διασφαλίζε-
ται το ενιαίο του ελληνικού χώρου και η ενδυνάμωση της γεωγραφικής συνοχής.
Το ΥΕΝ καταβάλλει σημαντική προσπάθεια για την αξιοποίηση όλων των αναπτυξιακών
συντελεστών και των διαθέσιμων μέσων, αλλά και των ευκαιριών που παρέχει το Κοινοτικό Πλαί-
σιο Στήριξης και τα Κοινοτικά Προγράμματα, ώστε να ενισχυθεί η περιφερειακή και τοπική ανάπτυ-
ξη.
Καθίσταται πάντως σαφές, ότι η περαιτέρω αξιοποίηση και ανάδειξη των λιμένων θα πρέ-
πει να πραγματοποιηθεί λαμβάνοντας υπόψη τις υφιστάμενες δραστηριότητες, ανάγκες και προο-
πτικές στη βάση ενός συνεκτικού και ορθολογικού σχεδιασμού του Ελληνικού λιμενικού συστήμα-
τος, αλλά και του γενικότερου αναπτυξιακού σχεδιασμού της Χώρας. Καθοριστικό ρόλο για την
προαγωγή της εθνικής ανάπτυξης διαδραματίζει η χωροθέτηση νέων οικονομικών δραστηριοτή-
των, όπως για παράδειγμα των Εμπορευματικών Κέντρων, που προγραμματίζεται να αναπτυ-
χθούν σε κομβικά σημεία της Χώρας.
Οι τοπικές κοινωνίες καλούνται να στηρίξουν την ανάπτυξη των λιμένων, ενώ αντίστοιχα οι
φορείς διαχείρισης των λιμένων οφείλουν να δραστηριοποιούνται λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις τοπι-
κές και περιφερειακές ανάγκες, αλλά και στη βάση μιας υψηλής κοινωνικής εταιρικής ευθύνης.
3. Οι στόχοι του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας
Το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, μέσω της ΓΓΛ&ΛΠ, επιδιώκει μια σειρά ειδικών στόχων, οι
οποίοι προβλέπεται να ικανοποιηθούν σε βραχυπρόθεσμο ή μεσοπρόθεσμο διάστημα. Στα πλαί-
σια των παραπάνω στόχων, οι επιδιώξεις του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας προσδιορίζονται
στα ακόλουθα:
1. Προώθηση ενός συνολικού και ορθολογικού σχεδιασμού του λιμενικού συστήματος, που θα
εκφράζεται με ένα βελτιωμένο και σύγχρονο προγραμματισμό και οργάνωση, σε συνάρτηση με
τους γενικότερους στόχους της εθνικής πολιτικής μεταφορών.
2. Βελτίωση ή/και δημιουργία νέων λιμενικών υποδομών και ανωδομών για την αναβάθμιση και
τον εκσυγχρονισμό των παρεχόμενων λιμενικών υπηρεσιών. Βελτίωση της οργάνωσης και λει-
τουργίας των λιμένων. Μείωση των γραφειοκρατικών διαδικασιών στους λιμένες και εισαγωγή
συστημάτων πληροφορικής που θα συμβάλλουν στη παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας
και στη βελτίωση της συνεργασίας με τους χρήστες.
3. Παρακολούθηση της ανάπτυξης των τεχνολογιών που εφαρμόζονται διεθνώς στους λιμένες και
στους σταθμούς εξυπηρέτησης πλοίων, φορτίων, επιβατών και χερσαίων μεταφορικών μέσων,

με στόχο την υιοθέτηση και ανάπτυξή τους στους Ελληνικούς λιμένες, προς βελτίωση της α-
ποδοτικότητας και παραγωγικότητάς τους, επ’ ωφελεία των ιδίων και των χρηστών.
4. Προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων για επενδύσεις στους λιμένες για τη βελτίωση της παραγω-
γικής λειτουργίας τους και την αναβάθμιση του επιπέδου των παρεχόμενων υπηρεσιών προς
τους χρήστες. Προώθηση των συμπράξεων δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, και δημιουργία
Γραφείου Υποδοχής Επενδύσεων στο ΥΕΝ. Χορήγηση, μέσω διαφανών διαδικασιών, αδειών
πρόσβασης στην ανωδομή των μεγάλων λιμένων για την παραγωγή και διάθεση λιμενικών
υπηρεσιών από εταιρίες πέραν των υφιστάμενων φορέων εκμετάλλευσης.
5. Ανάδειξη των Ελληνικών λιμένων σε διαμετακομιστικούς και μεταφορτωτικούς κόμβους, με
σημαντική αύξηση της διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων. Δημιουργία Εμπορευματικών Κέ-
ντρων, και ελεύθερων εμπορευματικών, βιομηχανικών ζωνών καθώς επίσης και ελεύθερων
συγκροτημάτων στις τελωνειακές περιφέρειες της χώρας για την υποστήριξη και ανάπτυξη του
εμπορίου και της βιομηχανίας και της αναζωπύρωσης των λιμένων, σε συνεργασία με το Υ-
πουργείο Οικονομίας & Οικονομικών. Κατασκευή επιβατικών σταθμών στους λιμένες ανάλο-
γων εκείνων που υπάρχουν στα αεροδρόμια.
6. Διασφάλιση της βιωσιμότητας των Ελληνικών λιμένων και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς
τους, με την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων τους, την αύξηση της εξειδίκευσής
τους και τη δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την προσέλκυση φορτίων και επιβατών.
Εξορθολογισμός του συστήματος χρέωσης τελών σε φορτία και επιβάτες και ενίσχυση της α-
νταγωνιστικότητας των τιμολογίων των Ελληνικών λιμένων σε σχέση με τα τιμολόγια λιμένων
του εξωτερικού.
7. Προώθηση και ανάπτυξη των συνδυασμένων μεταφορών και της υποδομής που συνδέεται με
αυτές μέσω σιδηροδρομικών συνδέσεων και συνδέσεων των λιμένων με εθνικές αρτηρίες και
αεροδρόμια.
8. Ανάπτυξη των θαλάσσιων λεωφόρων της Μεσογείου, στα πλαίσια των Διευρωπαϊκών Δικτύων
Μεταφορών, όπου οι λιμένες καλούνται να διαδραματίσουν καθοριστικό ρόλο στη συνολική με-
ταφορική αλυσίδα.
9. Ανάπτυξη της Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων με καλύτερη διασύνδεση των μεγάλων Ελληνι-
κών λιμένων που αποτελούν απολήξεις χερσαίων μεταφορικών δικτύων με αντίστοιχους λιμέ-
νες της Ανατολικής Μεσογείου, της Αδριατικής και της Μαύρης Θάλασσας. Κατάλληλη αξιο-
ποίηση του Προγράμματος «Marco Polo».
10. Ανάπτυξη συνεργασιών με άλλα κράτη-μέλη και τρίτες χώρες για την προετοιμασία και υποβο-
λή κοινών προγραμμάτων για την ανάπτυξη των λιμένων, καθώς επίσης για τη μεταφορά τε-
χνογνωσίας. Συνεργασία με αρμόδιες αρχές εποπτείας λιμένων για τη δημιουργία ενός φόρουμ
των λιμένων της Ανατολικής Μεσογείου, με στόχο την επίλυση κοινών προβλημάτων, τη δια-
μόρφωση ενιαίων θέσεων και την προώθηση-υποστήριξη τους στην Ε.Ε.
11. Ενίσχυση της ασφάλειας των λιμένων στα πλαίσια της εφαρμογής του Κώδικα Ασφάλειας
Πλοίων και Λιμενικών Εγκαταστάσεων από Έκνομες Ενέργειες (ISPS-Code), και των σχετικών

Κοινοτικών ρυθμίσεων, καθώς επίσης της συμφωνίας ΗΠΑ – Ευρωπαϊκής Ένωσης για την
Ασφάλεια των Εμπορευματοκιβωτίων (CSI).
12. Διασφάλιση της προστασίας του περιβάλλοντος, μέσω της αξιολόγησης και έγκρισης των Σχε-
δίων Παραλαβής Αποβλήτων Πλοίων και Καταλοίπων Φορτίου των Λιμενικών Εγκαταστάσε-
ων, της δημιουργίας κατάλληλης υποδομής, όπου απαιτείται, και της ενίσχυσης των περιβαλ-
λοντικών ελέγχων. Εφαρμογή συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης στους λιμένες.
13. Βελτίωση της σύνδεσης της λειτουργίας των λιμένων με τον τοπικό αστικό ιστό για εξυπηρέτη-
ση των αναγκών των τοπικών κοινωνιών, στα πλαίσια της ενίσχυσης της τοπικής και περιφε-
ρειακής ανάπτυξης.
14. Αξιοποίηση των δυνατοτήτων και ευκαιριών που παρέχονται στα πλαίσια Κοινοτικών και άλ-
λων προγραμμάτων για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό του λιμενικού συστήματος της
Χώρας. Εισαγωγή των λιμένων στην Κοινωνία της Πληροφορίας (ΚτΠ), μέσω της αξιοποίησης
του Επιχειρησιακού Προγράμματος της ΚτΠ.
15. Εφαρμογή πολιτικής κινήτρων, με στόχο την προσέλκυση νέων ναυπηγοεπισκευαστικών έρ-
γων και την τόνωση της ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας. Τόνωση της απασχόλησης στη
ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη Περάματος και υλοποίηση Ολοκληρωμένου Προγράμματος για
την ανάπτυξή της.
16. Ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας της Γενικής Γραμματείας Λιμένων
& Λιμενικής Πολιτικής (ΓΓΛ&ΛΠ). Επιτάχυνση των διαδικασιών που απαιτούνται για την έναρ-
ξη και υλοποίηση των απαιτούμενων έργων και δημιουργία Ειδικής Τεχνικής Υπηρεσίας στη
ΓΓΛ&ΛΠ για την άμεση υλοποίηση έργων και την πάταξη της γραφειοκρατίας στο πεδίο αυτό.
17. Ανάπτυξη και ενίσχυση της συνεργασίας με τα ΑΕΙ και ΤΕΙ για τη δημιουργία και εξειδίκευση
στελεχών για στελέχωση των λιμενικών υπηρεσιών και των σχετικών προς αυτές επιχειρήσε-
ων για την ταχύτερη και αποτελεσματικότερη αναδιοργάνωση των λιμένων.
Ακόμη επιδιώκονται τα εξής:
► Τροποποίηση και κωδικοποίηση της ισχύουσας νομοθεσίας για τους λιμένες, ώστε να εξαλειφ-
θούν προβλήματα ανασχετικά της αποτελεσματικότητας, αλληλεπικαλύψεις, προβλήματα συ-
ντονισμού, διασπορά της ευθύνης, αλλά και ιδιαίτερα χρονοβόρες διαδικασίες.
► Ενίσχυση λειτουργίας και επέκταση αρμοδιοτήτων της Επιτροπής Σχεδιασμού και Ανάπτυξης
Λιμένων (Ε.Σ.Α.Λ.), με στόχο τη μείωση της γραφειοκρατίας και επιτάχυνση του χρόνου έγκρι-
σης των έργων.
► Επανεξέταση του καθεστώτος των Λιμενικών και Δημοτικών Λιμενικών Ταμείων, με σκοπό τη
δημιουργία εύκαμπτων σχημάτων, που να ανταποκρίνονται στις σύγχρονες συνθήκες της α-
νταγωνιστικής αγοράς (σύσταση ανώνυμων εταιρειών) και των τοπικών κοινωνιών.
► Δημιουργία Ειδικού λογαριασμού στη ΓΓΛ&ΛΠ, οι πόροι του οποίου θα διατίθενται για τη λει-
τουργία και τη βελτίωση των συστημάτων ασφαλείας των λιμενικών εγκαταστάσεων.
► Αναδιοργάνωση και βελτίωση του λειτουργικού σχήματος των λιμένων.

► Εφαρμογή ενός προγράμματος συνεχούς εκπαίδευσης και επιμόρφωσης του προσωπικού των
λιμένων.
Προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι στρατηγικοί στόχοι που αφορούν στο Ελληνικό λιμενικό

σύστημα, παρατίθενται ενδεικτικά, οι ακόλουθες προτάσεις:
► Για τη βέλτιστη αξιοποίηση των πόρων και των αναπτυξιακών δυνατοτήτων των λιμένων, κρί-
νεται σκόπιμη η δημιουργία φορέα που θα εποπτεύεται από τη ΓΓΛ&ΛΠ, ο οποίος θα παρέχει
υποστήριξη σε ζητήματα σχεδιασμού, ωρίμανσης και υλοποίησης έργων σε Λιμενικούς Οργα-
νισμούς και κυρίως σε Λιμενικά Ταμεία, για τα οποία φαίνεται ότι υφίσταται ιδιαίτερη ανάγκη. Ο
φορέας, ο οποίος θα μπορούσε να έχει τη μορφή της ανώνυμης εταιρείας ή άλλου ευέλικτου
σχήματος και θα στελεχώνεται από εξειδικευμένο προσωπικό, θα λαμβάνει υπόψη, κατά την
άσκηση των αρμοδιοτήτων του, τους στρατηγικούς στόχους και την πολιτική της ΓΓΛ&ΛΠ. Πε-
δία δραστηριοποίησης θα μπορούσαν να αποτελέσουν α) η αξιοποίηση ευκαιριών που παρέ-
χονται από Κοινοτικά προγράμματα, β) η τεχνική υποστήριξη για την υποβολή προτάσεων και
την υλοποίηση των παρεμβάσεων, γ) η υλοποίηση έργων από το φορέα που θα αναγνωρίζεται
ως τελικός δικαιούχος σχετικών δράσεων κλπ. Το κόστος λειτουργίας του φορέα αυτού θα κα-
λύπτεται από τα μέλη του τους Λιμενικούς Οργανισμούς και τα Λιμενικά Ταμεία.
► Δεδομένων των προβλημάτων συντονισμού και έλλειψης πληροφόρησης, που είναι σήμερα
ιδιαίτερα εμφανή στα θέματα μεταφορών, κρίνεται αναγκαία η συγκρότηση ενός Διυπουργικού
Οργάνου Σχεδιασμού Πολιτικής με συμμετοχή των Υπουργείων Εμπορικής Ναυτιλίας, Μετα-
φορών & Επικοινωνιών και Οικονομίας & Οικονομικών. Το Όργανο αυτό, θεωρείται ότι θα ο-
δηγήσει σε μια ολοκληρωμένη προσέγγιση του στρατηγικού σχεδιασμού για τις μεταφορές, αλ-
λά επίσης στην προώθηση της αντίληψης για πολυτροπικότητα στις μεταφορές και για διαλει-
τουργικότητα των συστημάτων. Μια πρωτοβουλία προς την κατεύθυνση αυτή έχει ήδη ανα-
ληφθεί στα πλαίσια της προετοιμασίας προτάσεων έργων για την ανάπτυξη των θαλασσίων
λεωφόρων των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών, δεδομένου ότι συστήθηκε και λειτουργεί
Διυπουργική Επιτροπή, με συμμετοχή των καθ’ ύλη αρμόδιων Υπουργείων, Εμπορικής Ναυτι-
λίας, Μεταφορών & Επικοινωνιών, Οικονομίας & Οικονομικών και Εξωτερικών. Στα πλαίσια
της Διυπουργικής Επιτροπής, θα καταστεί δυνατή η πρόκριση έργων στη βάση των αναπτυξι-
ακών στόχων και προτεραιοτήτων, της εθνικής πολιτικής για τις μεταφορές και της εθνικής λι-
μενικής πολιτικής, όπως άλλωστε μέσα από τη συνεργασία με άλλα Κράτη-Μέλη της περιοχής
για την από κοινού υποβολή προτάσεων έργων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
► Η γεωμορφολογική κατάσταση της Χώρας και η ύπαρξη εκτεταμένου νησιωτικού χώρου,
προσδίδουν στη λειτουργία του λιμενικού συστήματος βαρύνουσα σημασία σε όρους οικονομι-
κής ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής. Ωστόσο, σε αρκετές περιπτώσεις οι ακραίες καιρικές
συνθήκες, αλλά και τα ατυχήματα που προκαλούνται δημιουργούν προβλήματα στη λιμενική
υποδομή, με αποτέλεσμα η πρόσβαση των πλοίων στους λιμένες είτε να αποκλείεται είτε να

καθίσταται προβληματική. Η δημιουργία Ειδικού Λογαριασμού στο ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ για την αντι-
μετώπιση εκτάκτων αναγκών θα αποτελούσε ένα σημαντικό εργαλείο για τη γρήγορη και απο-
τελεσματική ολοκλήρωση έργων αποκατάστασης στους λιμένες της Χώρας. Τον προτεινόμενο
Ειδικό Λογαριασμό θα διαχειρίζεται η ΓΓΛ&ΛΠ, ενώ οι αναγκαίοι πόροι για τη λειτουργία του
είναι δυνατό να προέρχονται από τα έσοδα των λιμένων, καθώς και από τον κρατικό προϋπο-
λογισμό, μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.
► Το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας θέτει ως στόχο προτεραιότητας την εξασφάλιση των θέ-
σεων απασχόλησης στους λιμένες. Παράλληλα, η εργασία, ως βασικός συντελεστής παραγω-
γής του λιμενικού προϊόντος, θα πρέπει να συμβάλλει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στην ενί-
σχυση της ανταγωνιστικότητας της λιμενικής βιομηχανίας. Τόσο στους Οργανισμούς Λιμένα
όσο και στα Λιμενικά Ταμεία, η λιμενική εργασία θα πρέπει να κοστολογείται με κριτήριο την
ποσότητα και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, αλλά και τις τιμές ανάλογων υπη-
ρεσιών των ανταγωνιστικών λιμένων.
► Για τη διευκόλυνση της προσέλκυσης επενδυτικών κεφαλαίων, το ΥΕΝ προωθεί σχέδιο νόμου
για τη δημιουργία ειδικού γραφείου στο ΥΕΝ (one stop shop) με στόχο την προώθηση των ε-
πενδύσεων που προέρχονται από το ναυτιλιακό χώρο. Η δημιουργία ενός τέτοιου γραφείου
θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική στα πλαίσια της απελευθέρωσης της λιμενικής αγοράς και της
δημιουργίας νέων επενδυτικών ευκαιριών.
Οι βασικές προτεραιότητες πολιτικής επικεντρώνονται στους ακόλουθους άξονες:
► Στη βελτίωση της παραγωγικότητας, της αποδοτικότητας και της ποιότητας των παρεχόμενων
υπηρεσιών. Ως εκ τούτου, επιδιώκονται ο εκσυγχρονισμός και η ανάπτυξη των υποδομών και
του εξοπλισμού, η επένδυση σε καινοτομία και ανθρώπινο κεφάλαιο, αλλά και η αναβάθμιση
της εσωτερικής οργάνωσης και λειτουργίας των λιμένων, ιδιαίτερα δε των Οργανισμών Λιμένα
στους οποίους πραγματοποιούνται σημαντικές διοικητικές και οργανωτικές αλλαγές και υλο-
ποιούνται Στρατηγικά και Επιχειρησιακά Σχέδια.
► Στην προσαρμογή του λιμενικού συστήματος στις κυρίαρχες μεταφορικές τάσεις και ανάγκες,
οι οποίες αφορούν, μεταξύ άλλων, στην ανάπτυξη μεταφορικών δικτύων, στην προώθηση των
συνδυασμένων μεταφορών και την αύξηση της διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων, με τη δημι-
ουργία και ανάπτυξη Εμπορευματικών Κέντρων.
► Στην τόνωση και αξιοποίηση ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων, τα οποία θα πρέπει να καλλι-
εργούνται και να προβάλλονται συστηματικά και συγκροτημένα στην λιμενική αγορά.
► Στη δημιουργία ενός φιλικού και ευέλικτου επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την αξιοποίηση
συγκριτικών πλεονεκτημάτων και ευκαιριών, που θα επιτρέψουν την ανάληψη επενδυτικών
πρωτοβουλιών.

► Στην αξιοποίηση και εκμετάλλευση της σημαντικής περιουσίας που διαχειρίζονται σήμερα οι
φορείς διοίκησης των λιμένων, με την ανάπτυξη νέων κερδοφόρων δραστηριοτήτων δημιουρ-
γώντας παράλληλα νέες θέσεις εργασίας.
► Στην αρμονική και αποδοτική συνύπαρξη των ιδιωτικών λιμενικών εγκαταστάσεων και των λι-
μένων της χώρας.

ΜΕΡΟΣ 3o: Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ
1. Οι Λιμένες
1.1. Το εθνικό λιμενικό σύστημα
Το εθνικό λιμενικό σύστημα της χώρας αποτελούν:

■ Δώδεκα (12) μεγάλοι λιμένες, δηλαδή Πειραιώς, Θεσσαλονίκης, Αλεξανδρούπολης, Βόλου,
Ελευσίνας, Ηρακλείου, Ηγουμενίτσας, Καβάλας, Κέρκυρας, Λαυρίου, Πάτρας και Ραφήνας που
λειτουργούν με τη μορφή του Οργανισμού Λιμένα Α.Ε. (Ν. 2688/1999, Α΄ 40/01-03-1999 και Ν.
2932/2001, ΦΕΚ Α΄ 145/27-06-2001). Από αυτούς οι Οργανισμοί Λιμένα Πειραιώς και Θεσσα-
λονίκης Α.Ε. είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών.
■ Τριάντα εννέα (39) Λιμενικά Ταμεία, η εποπτεία των οποίων ασκείται σύμφωνα με το άρθρο 10
του Ν. 2987/2002 (ΦΕΚ Α΄ 27/21-02-2002) από τον Υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας.
■ Τριάντα δύο (32) Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία και ένα (1) Νομαρχιακό Λιμενικό Ταμείο, τα οποία
έχουν συσταθεί κατόπιν της έκδοσης Προεδρικών Διαταγμάτων σε εφαρμογή των διατάξεων
του άρθρου 28 του Ν. 2738/1999 (ΦΕΚ Α΄ 180/09-09-1999).
■ 1.250 περιφερειακοί λιμένες, μαρίνες, αλιευτικά καταφύγια και λιμενίσκοι, καταχωρημένα σε
188 Κεντρικά Λιμεναρχεία, Λιμεναρχεία, Υπολιμεναρχεία και Λιμενικούς Σταθμούς.
Οι λιμένες της Χώρας κατατάσσονται σύμφωνα με την Κοινή Υπουργική Απόφαση αριθ.
3514.96/02/92 (ΦΕΚ Β΄ 440/07-07-1992) των Υπουργών Εθνικής Οικονομίας, Περιβάλλοντος,
Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων, Εξωτερικών και Εμπορικής Ναυτιλίας, στις ακόλουθες κατηγορί-
ες:
■ Λιμένες εθνικής σημασίας (Πειραιώς, Θεσσαλονίκης, Βόλου, Πάτρας, Ηγουμενίτσας, Καβά-
λας, Αλεξανδρούπολης, Ηρακλείου, Κέρκυρας, Μυτιλήνης, Ρόδου, Χαλκίδας, Κύμης, Ελευσί-
νας, Λαυρίου, Ραφήνας, Αιγίου, Καλαμάτας, Ρεθύμνου, Σύρου, Σούδας, Κω, εκ των οποίων οι
έντεκα πρώτοι εμφανίζουν διεθνές ενδιαφέρον).
■ Λιμένες μείζονος ενδιαφέροντος (Λάγος, Ν. Μουδανιών, Στυλίδας, Κορίνθου, Κατάκολου,
Κυλλήνης, Πύλου, Γυθείου, Ναυπλίου,, Ιτέας, Ζακύνθου, Πόρου, Κεφαλληνίας, Πρέβεζας, Ση-
τείας, Καστελίου Κισσάμου, Καλών λιμένων, Βαθέως Σάμου, Μύρινας Λήμνου, Χίου, Μυκόνου,
Πάρου, Αμφίπολης).
■ Λιμένες τοπικής σημασίας, που περιλαμβάνουν όλους τους υπόλοιπους λιμένες της Χώρας.
Μια διαφορετική ταξινόμηση προκύπτει στη βάση της θέσης των Ελληνικών λιμένων στο
σύστημα των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών, όπως αποτυπώνεται στην Απόφαση αριθ.
1346/2001/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22ας Μαΐου 2001. Έτσι,

στους θαλάσσιους λιμένες διεθνούς σημασίας (Κατηγορία Α), οι οποίοι έχουν συνολικό ετήσιο ό-
γκο διακίνησης τουλάχιστον 1,5 εκατομμύρια τόνους εμπορευμάτων ή 200.000 επιβάτες και, εκτός
αν αυτό είναι αδύνατο, είναι συνδεδεμένοι με χερσαία στοιχεία του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μετα-
φορών, συμπεριλαμβάνονται είκοσι δύο Ελληνικοί λιμένες: Πειραιώς, Θεσσαλονίκης, Βόλου, Ε-
λευσίνας, Ηρακλείου, Ηγουμενίτσας, Καβάλας, Κέρκυρας, Κυλλήνης, Λαυρίου, Μυτιλήνης, Μυκό-
νου, Νάξου, Πάτρας, Πάρου, Ραφήνας, Ρόδου, Σκιάθου, Τήνου, Χαλκίδας, Χανίων (Σούδα) και Χί-
ου.
1.2. Υποδομή και ανωδομή των λιμένων – Χρηματοδοτικό

Πρωτόκολλο Ε.Τ.Επ.
Το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, μέσω της ΓΓΛ&ΛΠ, προωθεί ένα συνολικό σχεδιασμό της ε-
θνικής λιμενικής πολιτικής για ανάπτυξη των λιμένων με σύγχρονες υποδομές και ανωδομές, ώστε
να τους καταστήσουν ικανούς να ανταποκριθούν στις ανάγκες και δυνατότητες της ναυτιλίας, όπως
διαμορφώνονται στα πλαίσια του διεθνούς και περιφερειακού ανταγωνισμού, αλλά επίσης στις ιδι-
αιτερότητες της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης και συνοχής της Χώρας.
Στα πλαίσια αυτά είναι υπό κατάρτιση το επενδυτικό πρόγραμμα του ΥΕΝ, το οποίο αφορά
σημαντικά έργα υποδομής και ανωδομής στους δώδεκα μεγαλύτερους λιμένες της Χώρας, αλλά
και σε αρκετούς λιμένες εθνικής και μείζονος σημασίας. Το πρόγραμμα λαμβάνει επίσης υπόψη τα
Στρατηγικά και Επιχειρησιακά Προγράμματα των Οργανισμών Λιμένα Α.Ε., τα οποία έχουν συντα-
χθεί και βρίσκονται σε διαδικασία έγκρισης. Μέχρι σήμερα, κανένας από του 12 Οργανισμούς λιμέ-
να δεν έχει προβεί σε συνεργασία με ιδιώτες επενδυτές, έχει όμως εκδηλωθεί ενδιαφέρον από ι-
διώτες για επενδύσεις, οι οποίες θα προκριθούν μέσα από διαφανείς διαδικασίες που προβλέπει η
εθνική και κοινοτική νομοθεσία για την επιλογή της πλέον συμφέρουσας λύσης για το Ελληνικό
δημόσιο.
Ένα μεγάλο μέρος αυτής της προσπάθειας ανατίθεται στους δώδεκα μεγαλύτερους λιμένες
της Χώρας. Στόχος είναι η ενίσχυση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων των λιμένων, η αύξηση της
εξειδίκευσής τους και η δημιουργία ευνοϊκού περιβάλλοντος για την προσέλκυση φορτίων από α-
νταγωνιστικούς λιμένες της περιοχής. Βασικό άξονα πολιτικής συνιστά η προώθηση της Ναυτιλίας
Μικρών Αποστάσεων, η ανάπτυξη των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών και η προώθηση των
συνδυασμένων μεταφορών, που αναμένεται ότι θα συμβάλλουν στην ανάδειξη των Ελληνικών λι-
μένων σε διαμετακομιστικούς κόμβους και την αύξηση της διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων. Για
το σκοπό αυτό επιδιώκεται εκτός από την ανάπτυξη της σχετικής υποδομής και του εξοπλισμού
των λιμένων και η διασύνδεση των χερσαίων δικτύων με τους λιμένες.
Ιδιαίτερη σημασία και προτεραιότητα αποδίδεται στο θέμα της σιδηροδρομικής διασύνδε-
σης των λιμένων και για το σκοπό αυτό έχουν ήδη πραγματοποιηθεί επαφές με τον ΟΣΕ με θετικά
αποτελέσματα και προγραμματίζεται περαιτέρω σειρά συναντήσεων για την αντιμετώπιση σχετι-
κών τεχνικών ζητημάτων.

Τα επενδυτικά προγράμματα των Οργανισμών Λιμένων σχεδιάζονται κατά τρόπο, ώστε να

αναδείξουν ακόμη περισσότερο τους λιμένες και να τους καταστήσουν ικανούς να παράσχουν
σύγχρονες και ανταγωνιστικές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου. Παράλληλα, προωθείται η χορήγηση,
μέσω διαφανών διαδικασιών, αδειών πρόσβασης στην ανωδομή των μεγάλων λιμένων για την
παραγωγή και διάθεση λιμενικών υπηρεσιών από εταιρίες πέραν των υφιστάμενων φορέων εκμε-
τάλλευσης, με βασική επιδίωξη την προσέλκυση κεφαλαίων για επενδύσεις.
Η παροχή κινήτρων στον ιδιωτικό τομέα για την πραγματοποίηση επενδύσεων στο χώρο
των λιμένων αποτελεί ουσιώδες στοιχείο της πολιτικής του ΥΕΝ, όπως επίσης και η υπαγωγή ε-
πενδύσεων στο χώρο της ναυτιλίας και των λιμένων στις διατάξεις του νέου αναπτυξιακού νόμου
(Ν. 3299/2004, ΦΕΚ Α΄ 261/23-12-2004).
Τονίζεται ιδιαίτερα, ότι βασική προτεραιότητα της νέας ηγεσίας του ΥΕΝ είναι η αξιοποίηση
των δυνατοτήτων και ευκαιριών που παρέχονται στα πλαίσια Κοινοτικών και άλλων προγραμμά-
των για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισμό του λιμενικού συστήματος της Χώρας. Εξάλλου, το
«Πρωτόκολλο για τη χρηματοδότηση των θαλάσσιων λιμένων στην Ελλάδα» που υπογράφηκε
στις 12 Ιουλίου 2005, στο Λουξεμβούργο, μεταξύ του Υπουργού, κ. Μανώλη Κεφαλογιάννη και του
Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, κ. Gerlando Genuardi, καθορίζει ένα
πλαίσιο συνεργασίας των μερών για τη χρηματοδότηση μεγάλου επενδυτικού προγράμματος του
ΥΕΝ για τους λιμένες της Χώρας στην περίοδο 2005-2015.
Το Πρωτόκολλο αφορά στη δυνατότητα χορήγησης δανείων μέχρι του ποσού των τριών
(3) δις ευρώ, χωρίς την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, διάρκειας 25 ετών, με περίοδο χάριτος
5-7 έτη, χαμηλό επιτόκιο, και ευνοϊκούς ορούς δανειοδότησης για την υλοποίηση συγχρηματοδο-
τούμενων έργων στους λιμένες.
Οι δαπάνες που καλύπτονται από το εν λόγω δάνειο αφορούν σε όλο το φάσμα υλοποίη-
σης των έργων, συμπεριλαμβανομένων των προεπενδυτικών δαπανών (προμελετών, οριστικών
μελετών, παροχή υπηρεσιών συμβούλου κ.λ.π.). Στα πλαίσια της εθνικής λιμενικής πολιτικής και
του Χρηματοδοτικού Πρωτοκόλλου μεταξύ του ΥΕΝ και της Ε.Τ.Επ. για την ανάπτυξη των Ελληνι-
κών λιμένων, προγραμματίζονται διαδικασίες πρόσληψης Τεχνικοοικονομικού Συμβούλου για την
ενεργοποίηση και την πλήρη αξιοποίηση του Πρωτοκόλλου. Προκειμένου να διασφαλιστεί η δια-
φάνεια πρόσληψης, το ΥΕΝ χωρίς να υφίσταται σχετική υποχρέωση, προχώρησε σε δημόσια δια-
βούλευση.
Σύμφωνα με το Πρωτόκολλο Χρηματοδότησης, το δάνειο θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά
για τη χρηματοδότηση έργων υποδομής, ανωδομής αλλά και μελετών που εντάσσονται στα πλαί-
σια της Εθνικής Λιμενικής Πολιτικής του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας κατά τη διάρκεια της
περιόδου 2005-2015. Παρέχεται επίσης η δυνατότητα χρηματοδότησης της πρόσβασης στους λι-
μένες για τη διασφάλιση της καλύτερης διασύνδεσης των λιμένων με την ενδοχώρα, ενώ στο Πρω-
τόκολλο υπάρχει η πρόβλεψη για την ακτοπλοϊκή διασύνδεση των λιμένων μεταξύ τους και των
λιμένων νησιωτικών περιοχών με αυτούς της ηπειρωτικής χώρας. Τα προς χρηματοδότηση έργα

θα πρέπει να εντάσσονται στη φιλοσοφία του Πρωτόκολλου και να εμπίπτουν στους στρατηγικούς
στόχους και την πολιτική της Ε.Τ.Επ., θα εξετάζονται δε ανεξάρτητα και θα πρέπει να αποδεικνύε-
ται η βιωσιμότητα τους. Τα χορηγούμενα δάνεια καλύπτουν μέχρι ποσοστό 50% του συνολικού
κόστους κατασκευής και ολοκλήρωσης του έργου.
Σε εφαρμογή του Πρωτοκόλλου, η ΟΛΠ Α.Ε., με την υπογραφή σχετικής σύμβασης, προ-
χώρησε ήδη σε σύναψη δανείου για τη χρηματοδότηση του Προβλήτα Ι. Το δάνειο, συνολικού ύ-
ψους 35 εκ Ευρώ, με χρόνο αποπληρωμής 20 ετών, χαμηλό επιτόκιο και περίοδο χάριτος 5 ετών,
θα επιτρέψει στον Οργανισμό να υλοποιήσει ένα φιλόδοξο έργο και να ενισχύσει την ανταγωνιστι-
κή του θέση. Πολύ σύντομα, αναμένεται να ακολουθήσουν και άλλοι λιμένες με σχετικές συμβάσεις
ενώ ήδη διεξάγονται διαπραγματεύσεις με την Ε.Τ.Επ. για την υλοποίηση έργων στους Οργανι-
σμούς Λιμένα Θεσσαλονίκης, Πατρών, Κέρκυρας, Ηρακλείου και Λαυρίου.
1.3. Πολιτική κατά κατηγορίες λιμένων
Δεδομένης της γεωφυσικής ιδιαιτερότητας της Χώρας, η οποία συνίσταται στην ύπαρξη εκτεταμέ-
νου νησιωτικού χώρου, οι Ελληνικοί λιμένες διαδραματίζουν ένα εξαιρετικά σημαντικό ρόλο στη
διασφάλιση των συνδέσεων και την επίτευξη της συνοχής του εθνικού χώρου. Παράλληλα, συμ-
βάλλουν καθοριστικά στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της Χώρας. Στα επόμενα κεφάλαια
παρουσιάζεται η εθνική λιμενική πολιτική κατά κατηγορίες λιμένων.
1.3.1. Οργανισμοί Λιμένα Πειραιά και Θεσσαλονίκης Α.Ε.
Η μετατροπή των δύο Οργανισμών Λιμένα σε ανώνυμες εταιρείες το 1999 εισήγαγε μια νέα επιχει-
ρηματική φιλοσοφία και δημιούργησε μια σημαντική δυναμική για την αναβάθμιση της θέσης και
του ρόλου τους καθώς και τη δραστηριοποίησή τους σε νέα πεδία. Το νέο θεσμικό, οργανωτικό και
λειτουργικό καθεστώς δημιούργησε τις συνθήκες για αύξηση της ανταγωνιστικότητας των δύο Ορ-
γανισμών Λιμένα. Η εισαγωγή τους στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών δημιούργησε αντίστοιχα τις
προϋποθέσεις για εξεύρεση των απαραίτητων επενδυτικών κεφαλαίων για την ανάπτυξη, την ανα-
διοργάνωσή τους και την προώθηση των επιμέρους στόχων και προτεραιοτήτων τους.
Σε ένα έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον, εμφανίζονται ευκαιρίες και προκλήσεις για την
περαιτέρω ανάπτυξη των δύο Οργανισμών. Οι ευκαιρίες αναφέρονται στην αύξηση των εμπορευ-
ματικών και επιβατικών ροών, ως αποτέλεσμα της ανάπτυξης των Διευρωπαϊκών και Πανευρωπα-
ϊκών Δικτύων Μεταφορών και της προώθησης της Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων, όπως επίσης
και της δυναμικής που προκύπτει από το γεγονός, ότι οι δύο αυτοί λιμένες αποτελούν τους μεγα-
λύτερους Κοινοτικούς λιμένες της Ανατολικής Μεσογείου και τις θαλάσσιες πύλες της Ελλάδος και
της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ευρύτερη περιοχή. Σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης αφορούν

επίσης στην προοπτική ενίσχυσης της διακίνησης επιβατών κρουαζιερόπλοιων, λόγω της αυξανό-
μενης ζήτησης και στη λειτουργία θεσμοθετημένων ελεύθερων ζωνών διενέργειας του Κοινοτικού
εμπορίου.
Ιδιαίτερη ώθηση αναμένεται να προσδώσει στις ΟΛΠ Α.Ε. και ΟΛΘ Α.Ε. η υλοποίηση ση-
μαντικών έργων που έχουν προγραμματιστεί. Στα έργα που προγραμματίζεται να υλοποιηθούν
άμεσα στον ΟΛΠ Α.Ε. περιλαμβάνεται η ολοκλήρωση της επέκτασης του πρώτου προβλήτα. Επι-
πλέον, σχεδιάζεται η αξιοποίηση της περιοχής των Λιπασμάτων στη Δραπετσώνα με τη δημιουρ-
γία μεγάλου κέντρου ξενοδοχειακών υπηρεσιών και εμπορικών και ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων
που θα αναβαθμίσει συνολικά την περιοχή. Ακόμη, προγραμματίζεται η δημιουργία σύγχρονου
επιβατικού σταθμού στο λιμένα του Πειραιά. Για τον λιμένα της Θεσσαλονίκης θα προχωρήσει η
επέκταση του έκτου προβλήτα και η λειτουργία και εκμετάλλευση πλωτού σταθμού αυτοκινήτων σε
χώρο κοντά στον πρώτο προβλήτα του λιμένα.
Στις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δύο αυτοί λιμένες, συγκαταλέγονται η ο-
λοκλήρωση των μεγάλων θεσμικών και οργανωτικών αλλαγών που βρίσκονται σε εξέλιξη και η
έγκαιρη ανταπόκριση και προσαρμογή των λιμένων στον Ευρωπαϊκό και διεθνή ανταγωνισμό,
όπως διαμορφώνεται στην βάση του Ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου.
1.3.2. Οι δέκα υπόλοιποι Οργανισμοί Λιμένα Α.Ε.
Οι δέκα σημαντικότεροι λιμένες της Χώρας, μετά τον Πειραιά και τη Θεσσαλονίκη, δηλαδή οι λιμέ-
νες της Αλεξανδρούπολης, του Βόλου, της Ελευσίνας, της Ηγουμενίτσας, του Ηρακλείου, της Κα-
βάλας, της Κέρκυρας, του Λαυρίου, της Πάτρας και της Ραφήνας, μετατράπηκαν σε Ανώνυμες Ε-
ταιρείες το 2001. Η μετατροπή των 10 σημαντικότερων Ελληνικών λιμένων σε Ανώνυμες Εταιρείες
αποτελεί θεσμική εξέλιξη που ευνοεί τη μελλοντική προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων για επενδύ-
σεις, οι οποίες θα βελτιώσουν σημαντικά την παραγωγική λειτουργία τους, ενώ ακόμη μεγαλύτερη
ώθηση αναμένεται να υπάρξει για τους Οργανισμούς από μελλοντική ένταξή τους στο Χρηματι-
στήριο Αξιών Αθηνών, όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν.
Οι παραπάνω λιμένες εξυπηρετούν, ως επί το πλείστον, μικτή, επιβατική και εμπορευματι-

κή, κίνηση. Οι διοικήσεις των Οργανισμών Λιμένα εστιάζουν στην ολοκλήρωση και εδραίωση των
σημαντικών μεταβολών στο θεσμικό, οργανωτικό και λειτουργικό καθεστώς τους και την ενίσχυση
της ανταγωνιστικής τους θέσης, ενώ προσπαθούν να διατηρήσουν τον κοινωνικό τους χαρακτήρα
και να στηρίξουν την τοπική και περιφερειακή ανάπτυξη.
Οι Οργανισμοί χαρακτηρίζονται από διαφορετικά επίπεδα υποδομής και εξοπλισμού, το δε

επενδυτικό τους πρόγραμμα επιδιώκει μια ουσιαστική αναβάθμιση και έναν εκσυγχρονισμό, που
θα τους επιτρέψουν να επιτύχουν τους στρατηγικούς και επιχειρησιακούς τους στόχους. Ο σχεδια-

σμός στοχεύει στην εκμετάλλευση των δυνατοτήτων που προσφέρει η νέα μορφή οργάνωσης και
λειτουργίας τους, ενώ επιδιώκονται στρατηγικές επιλογές που βασίζονται στην δυνατότητα των
Οργανισμών να ανταποκριθούν στις σύγχρονες εξελίξεις και στις απαιτήσεις της αγοράς, αλλά και
στο περιβάλλον που δραστηριοποιούνται. Παράλληλα, επιδιώκεται η διασφάλιση ενός συμπληρω-
ματικού ρόλου των λιμένων σε τομείς που είναι δυνατή η ανάπτυξη συνεργιών και αναμένεται να
ενταθούν οι προσπάθειες της μεταξύ τους συνεργασίας, στο πλαίσιο της σύναψης στρατηγικών
συμμαχιών.
Είναι γεγονός, ότι ορισμένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα που χαρακτηρίζουν

τους δύο μεγάλους Οργανισμούς Λιμένα, Ο.Λ.Π. και Ο.Λ.Θ. Α.Ε., παρουσιάζονται και στους λοι-
πούς Οργανισμούς. Συγχρόνως, σημαντικές προκλήσεις αποτελούν η εξεύρεση επενδυτικών κε-
φαλαίων, η εξειδίκευση του ανθρώπινου δυναμικού τους με συνεχή επιμόρφωση σε θέματα εξυ-
πηρέτησης επιβατικής κίνησης, φορτοεκφόρτωσης, ασφάλειας και περιβαλλοντικής συνείδησης,
όπως άλλωστε και η έγκαιρη και αποτελεσματική μετάβαση στο νέο καθεστώς που δημιουργείται
στη βάση των θεσμικών και οργανωτικών αλλαγών. Η ανάπτυξη λιμένων γειτονικών χωρών που
διεκδικούν το ίδιο μερίδιο αγοράς θαλασσίων μεταφορών, καθώς επίσης η οικονομική στενότητα
των περισσότερων Οργανισμών Λιμένα, αποτελούν σημαντικά προβλήματα ως προς τη διασφάλι-
ση της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας των λιμένων.
Σημειώνεται, ότι η διαδικασία αξιολόγησης και έγκρισης των Στρατηγικών και Επιχειρησια-
κών Σχεδίων των Οργανισμών Λιμένα, τα οποία θα δώσουν τη δυνατότητα αξιοποίησης των συ-
γκριτικών πλεονεκτημάτων των Οργανισμών και θα αποτελέσουν τη βάση για την προώθηση ενός
συνολικού και συνεκτικού σχεδιασμού του Ελληνικού λιμενικού συστήματος, βρίσκεται σε εξέλιξη.
Στις άμεσες προτεραιότητες του σχεδιασμού για την εκτέλεση έργων υποδομής με αυτοχρηματο-
δότηση συγκαταλέγεται η κατασκευή σύγχρονων επιβατικών σταθμών στους λιμένες Βόλου, Ηρα-
κλείου, Αλεξανδρούπολης, Καβάλας, Λαυρίου και Ραφήνας. Επιπλέον, σχεδιάζεται η αξιοποίηση
εκτάσεων στο λιμένα του Ηρακλείου και σε άλλους μεγάλους λιμένες της Χώρας, όπως ο Βόλος, η
Πάτρα, η Καβάλα και η Αλεξανδρούπολη για τη δημιουργία κέντρων εμπορικής και τουριστικής
εκμετάλλευσης.
1.3.3. Λιμενικά Ταμεία – Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία
Τα Λιμενικά Ταμεία της Χώρας εξυπηρετούν κυρίως επιβατικές ροές και στοχεύουν στη διατήρηση
ή και την αύξηση της κίνησης, καθώς και στη διασφάλιση της συνοχής του νησιωτικού χώρου. Βα-
σική προτεραιότητα πολιτικής αποτελεί η βελτίωση της συνεργασίας με τις τοπικές αρχές και τις
τοπικές κοινωνίες και η ανάδειξη των λιμένων σε ζωντανά κύτταρα, μέσω της σύνδεσης της λει-
τουργίας τους με τα τοπικά συστήματα και τις τοπικές οικονομικές, κοινωνικές ή πολιτιστικές λει-
τουργίες. Η ανάπτυξη των Λιμενικών Ταμείων συνδέεται στενά με τις ανάγκες της τοπικής κοινωνί-

ας και την τοπική ανάπτυξη, την αύξηση της επιβατικής ροής και τη δυνατότητα δημιουργίας και
ανάπτυξης τουριστικών και αλιευτικών καταφυγίων και μαρίνων. Εντούτοις, σοβαρά μειονεκτήματα
που συνίστανται σε ελλείψεις υποδομής και εξοπλισμού, ανεπάρκεια προσωπικού, χαμηλό επίπε-
δο παρεχόμενων υπηρεσιών, και στενά οικονομικά περιθώρια, προκαλούν συχνά στρεβλώσεις
στη λειτουργία των Λιμενικών Ταμείων. Στα Λιμενικά Ταμεία προγραμματίζονται παρεμβάσεις,
προκειμένου να εκσυγχρονισθεί το πλαίσιο λειτουργίας τους και να επιλυθούν προβλήματα και υ-
στερήσεις.
Κεντρικό πρόβλημα συνιστά το υψηλό κόστος των έργων λιμενικής υποδομής, αλλά και
ανωδομής. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα έσοδα των Λιμενικών Ταμείων, στις περισσότερες πε-
ριπτώσεις, δεν επαρκούν για να καλύψουν το κόστος των απαιτούμενων επενδύσεων. Η προσπά-
θεια εξεύρεσης πόρων για την κάλυψη αυτών των αναγκών, από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους,
αποτελεί βασική προτεραιότητα του ΥΕΝ.
1.3.4. Πολιτική για τους 12 κύριους λιμένες
Κυρίαρχο στοιχείο της πολιτικής για τους δώδεκα σημαντικότερους Ελληνικούς λιμένες είναι η α-
ναγνώριση της διαφορετικότητας και της ιδιαιτερότητας των χαρακτηριστικών τους, καθώς επίσης
του διακριτού ρόλου τους στο Ελληνικό λιμενικό σύστημα, γεγονός που επιτάσσει την αξιοποίηση
των συγκριτικών πλεονεκτημάτων τους για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας τους.
A) Οι λιμένες της Αττικής
Στην Αττική περιλαμβάνονται τέσσερις από τους σημαντικότερους λιμένες της Χώρας, οι λιμένες
του Πειραιά, της Ελευσίνας, του Λαυρίου και της Ραφήνας.
Ι. Οργανισμός Λιμένα Πειραιά Α.Ε.
Ο Οργανισμός Λιμένα Πειραιά Α.Ε. (Ο.Λ.Π. Α.Ε.) διαχειρίζεται το μεγαλύτερο όγκο εμπορευματο-
κιβωτίων της χώρας και εμφανίζει το μεγαλύτερο όγκο επιβατικής κίνησης. Ο λιμένας του Πειραιά
αποτελεί, με διαφορά, τον πρώτο σε μέγεθος και διακίνηση λιμένα της Χώρας και συνιστά το
σπουδαιότερο κόμβο της Χώρας για ανεφοδιασμό σε πρώτες ύλες και τελικά προϊόντα, για την ε-
ξυπηρέτηση της επιβατικής και τουριστικής κίνησης, αλλά και για τη μεταφορά πρώτων υλών και
αγαθών προς την Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου. Παράλληλα αποτελεί διεθνές κέντρο διαμετακο-
μιστικού εμπορίου εφόσον βρίσκεται στη διασταύρωση των θαλάσσιων οδών που συνδέουν τη
Μεσόγειο με τη Βόρεια Ευρώπη, διευκολύνοντας τα πλοία τακτικών γραμμών (liner ships) να προ-
σεγγίζουν τον Λιμένα χωρίς ουσιαστική εκτροπή από την πορεία «ελάχιστου κόστους» που είναι ο

άξονας Σουέζ – Γιβραλτάρ. Τέλος, ο λιμένας του Πειραιά συνιστά τη σπουδαιότερη και μεγαλύτερη
ναυπηγοεπισκευαστική βάση της Χώρας.
Ο Ο.Λ.Π. Α.Ε. εξυπηρετεί ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων με αιχμή του δόρατος το Σταθ-
μό Διακίνησης Εμπορευματοκιβωτίων ο οποίος και αποτελεί το μεγαλύτερο διαμετακομιστικό
σταθμό στο χώρο της Ανατολικής Ευρώπης, κατατάσσοντας τον Πειραιά μεταξύ των 50 μεγαλύτε-
ρων λιμένων παγκοσμίως. Επιπλέον, οι δραστηριότητες της Ο.Λ.Π. Α.Ε. αφορούν στη διακίνηση
οχημάτων, στην ακτοπλοΐα, στη διακίνηση συμβατικών φορτίων, στη ναυπηγοεπισκευή και στον
ελλιμενισμό κρουαζιερόπλοιων.
Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του λιμένα απαιτεί μια στρατηγική, η οποία θα πρέπει
να λάβει υπόψη τις ακόλουθες τάσεις:
■ Ο Ο.Λ.Π. Α.Ε. εκτίθεται σε οξύ ανταγωνισμό μεταξύ των εμπορικών λιμένων της Μεσογείου για
φορτία μεταφόρτωσης, γεγονός που υπογραμμίζει την ανάγκη για σημαντικές επενδύσεις επέ-
κτασης και εκσυγχρονισμού στις κύριες δραστηριότητες.
■ Στην ακτοπλοΐα επιβάλλεται η αναβάθμιση της εξυπηρέτησης της επιβατικής κίνησης, ενώ στο
χώρο των κρουαζιερόπλοιων η μετά-ολυμπιακή εκμετάλλευση των νέων υποδομών που ανα-
πτύχθηκαν στον Κεντρικό λιμένα είναι δυνατό να αποτελέσουν για τον Πειραιά ανταγωνιστικό
πλεονέκτημα στο συγκεκριμένο τομέα.
■ Ο Ο.Λ.Π. Α.Ε. επιβάλλεται να εξετάσει την αναδιάρθρωση και αναδιοργάνωση των δραστηριο-
τήτων και λειτουργιών του προκειμένου να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα και η παραγωγικό-
τητα του.
■ Σημαντικό στοιχείο για την ανάπτυξη της Ο.Λ.Π. Α.Ε., ως εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αξιών
Αθηνών Ανώνυμη Εταιρεία, συνιστά ο προσανατολισμός της δραστηριότητας του Οργανισμού
στη μεγιστοποίηση της κερδοφορίας και της απόδοσης των ίδιων κεφαλαίων.
Θα πρέπει τέλος να σημειωθεί, ότι στα πλαίσια της Εθνικής Λιμενικής Πολιτικής, θα διερευ-
νηθεί η δυνατότητα και το εύρος της συνεργασίας του Ο.Λ.Π. Α.Ε. με άλλους περιφερειακούς λιμέ-
νες για την δυνατότητα επίτευξης συνεργιών σε τομείς, όπως η μεταφορά τεχνογνωσίας, ο διαχω-
ρισμός των δραστηριοτήτων για τη μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων ανάπτυξης του κάθε λιμένα, η
βέλτιστη διαχείριση της κίνησης εμπορευμάτων και επιβατών κλπ.
Για την ανάπτυξη του λιμένα έχει καταρτιστεί 5ετές πρόγραμμα επενδύσεων, συνολικού
ύψους €180 εκατομμυρίων, το οποίο περιλαμβάνει σειρά έργων που αποσκοπούν στην βελτίωση
της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας στην παροχή υπηρεσιών, στην ενίσχυση της ανταγω-
νιστικότητας του λιμένα και στην αύξηση της παραγωγικής ικανότητας.
Έχει ήδη εκπονηθεί Επενδυτικό Αναπτυξιακό Πρόγραμμα για τη λιμενική ζώνη από την
ακτή Ξαβερίου μέχρι και την Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος. Κύριος στόχος του είναι η
ορθολογική ανάπτυξη – χωροθέτηση και ο χωρικός διακριτός διαχωρισμός των διαφορετικής φύ-

σης λιμενικών δραστηριοτήτων του ΟΛΠ. Ειδικότερα, οι άξονες του αναπτυξιακού προγράμματος
του ΟΛΠ Α.Ε. είναι :
► Επικέντρωση των ναυπηγοεπισκευαστικών δραστηριοτήτων στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώ-
νη Περάματος
► Μεταφορά – Ανάπτυξη του συνόλου της διακίνησης Εμπορευματοκιβωτίων (Ε/Κ) στο λιμένα Ν.
Ικονίου
► Ανάπτυξη – μετατροπή του Λιμένα Ηρακλέους σε αποκλειστικά εμπορικό Λιμένα (Χύδην φορ-
τία - Car Terminal – ΣΙΛΟ)
► Μετατροπή του Κεντρικού Λιμένα σε αποκλειστικά Επιβατικό
► Δημιουργία πόλων αναψυχής, πολιτισμού, εμπορικών δραστηριοτήτων σε εγκαταστάσεις του
Κεντρικού Λιμένα
► Εξασφάλιση απρόσκοπτης κίνησης των επιβατών – χρηστών της λιμενικής ζώνης μέσω κατα-
σκευής και λειτουργίας Μέσου Σταθερής Τροχιάς.
Περαιτέρω ανάπτυξη του λιμένα δε θεωρείται εφικτή εκτός της συγκεκριμένης συμπλήρω-
σης των υφιστάμενων έργων. Είναι αναπόφευκτη επίσης η διαρροή δραστηριοτήτων προς Λαύριο
(εμπορευματική και επιβατική κίνηση προς τα νησιά) και Ελευσίνα (εξειδικευμένα φορτία). Η Χαλ-
κίδα παρά το γεγονός ότι δεν ανήκει στην Αττική, παρουσιάζει δυνατότητες παραλαβής φορτιών
που προορίζονται για την ευρύτερη περιοχή.
ΙΙ. Οργανισμός Λιμένα Ελευσίνας Α.Ε.
Ο λιμένας της Ελευσίνας αποτελεί σημαντικό εμπορικό λιμένα και θεωρείται εναλλακτικά ως συ-
μπληρωματικός του Πειραιά στη διακίνηση φορτιών για τη περιοχή της Αττικής με ετήσια διακίνηση
δύο περίπου εκατομμυρίων τόνων εμπορευμάτων και ετήσια προσόρμιση 5.000 πλοίων. Η σύν-
δεση του λιμένα με το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» και η μεταφορά του δυτικά της πόλης
αναμένεται να αναδείξουν το λιμένα σε κομβικό σημείο συνδυασμένων μεταφορών και να αυξή-
σουν σημαντικά την εμπορευματική κίνησή του από και προς την ενδοχώρα και το εξωτερικό. Στην
επίτευξη του στόχου αυτού θα συμβάλλει επίσης η αναβάθμιση του υπάρχοντος σιδηροδρομικού
δικτύου με την κατασκευή νέου εμπορευματικού σταθμού του Οργανισμού Σιδηροδρόμων Ελλά-
δος (ΟΣΕ) και τη σύνδεσή του με το λιμένα.
Οι λιμενικές εγκαταστάσεις της Ο.Λ.Ε. Α.Ε. εκτείνονται κατά μήκος 15 χιλιομέτρων της α-
κτής του κόλπου της Ελευσίνας. Ο λιμένας Ελευσίνας διακινεί αποκλειστικά εμπορεύματα και απο-
τελεί τον κύριο λιμένα της Αττικής για χύδην ξηρά και γενικά φορτία κυρίως για τον χώρο του Θρι-
άσιου Πεδίου και τις βιομηχανικές μονάδες της περιοχής, στην οποία εντάσσονται κορυφαίες επι-
χειρηματικές μονάδες, μεταξύ των οποίων βρίσκονται τα μεγαλύτερα διυλιστήρια και ναυπηγεία της

χώρας. Η ολοκλήρωση της σιδηροδρομικής σύνδεσης θα δώσει στο λιμένα σημαντική ώθηση
προς την ενδοχώρα και την ευρύτερη περιοχή της Στερεάς Ελλάδος.
Το 2003 εκπονήθηκε και βρίσκεται σήμερα στο στάδιο της επικαιροποίησης η μελέτη «Κατάρ-
τιση του Στρατηγικού και του Επιχειρησιακού Σχεδίου περιλαμβανομένου και του Σχεδίου Εκμε-
τάλλευσης Περιοχών και Χώρων της Ζώνης Λιμένα και της Γεωγραφικής Περιοχής Ευθύνης της
Ο.Λ.Ε. Α.Ε.». Με αυτήν προτάθηκε ένα ολοκληρωμένο λειτουργικό Σχέδιο στα πλαίσια του οποίου
προγραμματίζονται έργα και παρεμβάσεις. Οι βασικές χωροταξικές μετατροπές που προτείνονται
περιλαμβάνουν:
► Απομάκρυνση του υφιστάμενου κύριου εμπορικού λιμένα και εγκατάστασή του στο δυτικό τμή-
μα της λιμενικής ζώνης
► Ανάπτυξη νέων λιμενικών δραστηριοτήτων και ήπιων λιμενικών χρήσεων, όπως θαλάσσιες
συγκοινωνίες τοπικής κλίμακας, μαρίνα σκαφών αναψυχής και ναυταθλητισμού κλπ.
► Εφαρμογή νέων και ήπιων χρήσεων στη χερσαία ζώνη, όπως εκθεσιακό κέντρο, αθλητικές
εγκαταστάσεις κλπ.
► Δημιουργία ή /και προσαρμογή των υφιστάμενων υποδομών για την βελτίωση της εξυπηρέτη-
σης της πόλης και του λιμένα.
ΙΙΙ. Οργανισμός Λιμένα Λαυρίου Α.Ε.
Ο λιμένας του Λαυρίου εξυπηρετεί κυρίως επιβατική κίνηση από και προς τα νησιά του Αιγαίου,
καθώς και εμπορευματική κίνηση με το σύστημα Ro Ro. Παρουσιάζει επίσης σημαντικές δυνατό-
τητες ανάπτυξης που συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με τον κορεσμό που παρατηρείται στον λιμένα
του Πειραιά. Ο ρόλος που φιλοδοξεί να παίξει για την εξυπηρέτηση ακτοπλοϊκών γραμμών και η
μεταφορά στο Λαύριο των γραμμών για το Β. Αιγαίο και τις Ανατολικές Κυκλάδες ενισχύουν σημα-
ντικά τις προοπτικές ανάπτυξης του.
Υπάρχει εγκεκριμένο Προγραμματικό Σχέδιο του λιμένα, στο πλαίσιο του οποίου κατασκευάζο-
νται ορισμένα τμήματα σήμερα. Τα έργα οργανώνονται σε φάσεις, όπου κάθε φάση αποτελεί και
ένα αυτοτελές έργο. Οι φάσεις Ι, ΙΙ, ΙΙΙ, ΙV χρηματοδοτούνται από το Γ΄ ΚΠΣ. Έχουν ολοκληρωθεί οι
Φάσεις Ι και ΙΙ, ενώ η Φάση ΙΙΙ είναι έτοιμη προς δημοπράτηση. Η χρηματοδότηση των υπολοίπων
φάσεων δεν είναι εξασφαλισμένη.
■ Φάση Ι: Υλοποίηση κρηπιδωμάτων για την εξυπηρέτηση δύο πλοίων νέας τεχνολογίας υψη-
λών ταχυτήτων (θέσεις πλαγιοπρυμνοδέτησης πλοίων HydroJet (τύπου Αίολος))
■ Φάση ΙΙ: Υλοποίηση δυτικού τμήματος των νοτίων κρηπιδωμάτων και των όπισθεν αυτών
χερσαίων χώρων, με ταυτόχρονη θωράκιση του υπήνεμου μώλου και βυθοκόρηση της λιμενο-
λεκάνης στα – 9 μ.

■ Φάση ΙΙΙ: Υλοποίηση των δύο συστοιχιών μονοναυδέτων (finger piers) καθέτων επί των βο-
ρείων κρηπιδωμάτων του Λιμενικού Τμήματος Ακτοπλοΐας (2 finger piers για πλάγιο – πρυ-
μνοδέτηση των Ε/Γ – Ο/Γ πλοίων με αισθητήρες ελέγχου ασφαλούς προσέγγισης)
■ Φάση IV: Υλοποίηση του ανατολικού τμήματος των νοτίων κρηπιδώματων του Λιμενικού Τμή-
ματος Εμπορικού Λιμένα και των όπισθεν αυτών χερσαίων χώρων
■ Φάση V: Πρόσθετα λιμενικά έργα για την εξυπηρέτηση πλοίων νέας τεχνολογίας στο Λιμενικό
Τμήμα Ακτοπλοΐας
■ Φάση VI: Υλοποίηση έργων που απαιτούνται για τη δημιουργία των δύο εσωτερικών λιμενο-
λεκανών σκαφών αναψυχής
■ Φάση VII: Επέκταση λιμένα προς νοτιοανατολικά και τη δημιουργία Νέου Λιμενικού Τμήματος
Εμπορικού Λιμένα με ταυτόχρονη καθαίρεση του υφιστάμενου υπήνεμου μώλου και μεταφο-
ράς της θωρακίσεώς του.
Επίσης αποφασίστηκε η χωροθέτηση του καταφυγίου επαγγελματιών αλιέων μέσα στο

λιμάνι και ολοκληρώθηκε η μελέτη για την κατασκευή του έργου. Επιπλέον, ολοκληρώθηκε η μελέ-
τη αποκατάστασης της παραλίας ενώ ο Ο.Λ.Λ. Α.Ε. ανέλαβε με δική του δαπάνη την αποκατάστα-
ση κτιρίου που θα στεγαστούν τα γραφεία του. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι προωθούνται οι
μελέτες για την κατασκευή δύο μαρίνων, οι οποίες θα εξυπηρετούν τον επαγγελματικό τουρισμό
και τις εταιρίες yachting. Η βασική στρατηγική του Οργανισμού έχει σαν στόχους:
► την οργάνωση και αναβάθμιση των υπηρεσιών του
► την εδραίωση του λιμένα με αξιοποίηση της στρατηγικής του θέσης
► την παροχή ανταγωνιστικών λιμενικών υπηρεσιών
► την αξιοποίηση της χερσαίας ζώνης
► την εξασφάλιση της απαραίτητης χρηματοοικονομικής αυτάρκειας για προσφορά σύγχρονων
υπηρεσιών και τη διασφάλιση μακροχρόνιας ανάπτυξης
► την καθοριστική συμβολή στην ανάπτυξη και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοί-
κων της Λαυρεωτικής
► την αξιοποίηση Κοινοτικών, δημοσίων και ιδιωτικών χρηματοδοτικών πόρων
► την προσέλκυση νέων ακτοπλοϊκών γραμμών και την αποδοτική αξιοποίηση των σχετικών ε-
πενδύσεων με την ανάπτυξη δυνητικών παραπλεύρων και συμπληρωματικών δραστηριοτήτων
► την ανάδειξη του λιμένα ως κόμβου εξυπηρέτησης κρουαζιερόπλοιων και τη βελτίωση των υ-
ποδομών και υπηρεσιών ελλιμενισμού σκαφών αναψυχής.
VI. Οργανισμός Λιμένα Ραφήνας Α.Ε.
Ο λιμένας της Ραφήνας είναι κατεξοχήν λιμένας ακτοπλοΐας. Ο λιμένας παρουσιάζει μια αυξημένη
ελκυστικότητα από πλευράς επιβατικής κίνησης, λόγω της εγγύτητάς του στα Βορειοανατολικά
προάστια, στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» και σε τουριστικούς προορισμούς αυξημένης

ζήτησης, όπως η Ν. Εύβοια και τα νησιά των Κυκλάδων. Η επέκταση του λιμένα θεωρείται πολύ
δύσκολη, ιδίως προς νότο, λόγω του αστικού παραθεριστικού χαρακτήρα της περιοχής.
Σημαντικό έργο, το οποίο θα συμβάλλει στην ανάπτυξη των λιμένων του Λαυρίου αλλά και
της Ραφήνας, είναι η επέκταση του προαστιακού σιδηροδρόμου για την εξυπηρέτηση των δύο αυ-
τών λιμένων. Η σύνδεσή τους με το χερσαίο δίκτυο μεταφορών αποτελεί το σημαντικότερο πρό-
βλημα που εμποδίζει την πρόσβαση επιβατών και οχημάτων στους λιμένες και για το λόγο αυτό
υπήρξε παρέμβαση προς το Υπουργείο Μεταφορών, προκειμένου να επισπευσθούν οι διαδικασίες
επέκτασης του δικτύου του προαστιακού σιδηροδρόμου. Πέραν αυτού, καταβάλλεται ήδη προ-
σπάθεια, ώστε να ολοκληρωθούν άμεσα μέτρα βελτίωσης της πρόσβασης των επιβατών στους
λιμένες αυτούς με λεωφορεία.
Επιπλέον, η προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων για επενδύσεις σε επιβατικούς σταθμούς,

καθώς και για τη δημιουργία και διαχείριση οργανωμένων χώρων στάθμευσης αναμένεται να συμ-
βάλλει στην αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών του λιμένα.
Ιδιαίτερα σημαντική για τους λιμένες της Ραφήνας, της Ελευσίνας του Λαυρίου, αλλά και
της Κύμης, είναι η απελευθέρωση του ναυλολογίου για τα ακτοπλοϊκά πλοία που αποπλέουν από
αυτούς. Η ελεύθερη διαμόρφωση των ναύλων και των δρομολογίων συνιστά σημαντικό κίνητρο για
την προσέλκυση ακτοπλοϊκών εταιρειών, ενώ θα εντείνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των εταιρειών
συμβάλλοντας κατ΄ αυτό τον τρόπο στη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών προς το επιβατικό
κοινό.
Η απόφαση απελευθέρωσης λήφθηκε στα πλαίσια της πολιτικής απελευθέρωσης της α-

κτοπλοΐας και προκειμένου να βελτιωθούν οι συνθήκες επικοινωνίας με τα νησιά του Ανατολικού
και Βορείου Αιγαίου. Σημειώνεται, ότι με τη μεταφορά δρομολογίων προς τους λιμένες της ανατο-
λικής Αττικής μειώνεται η απόσταση προς τους παραπάνω προορισμούς κατά μία έως και μιάμιση
ώρα, ενώ θετικά στοιχεία για το επιβατικό κοινό αναμένεται να προκύψουν επίσης από την πίεση
του ανταγωνισμού μεταξύ των εταιρειών που δραστηριοποιούνται ή πρόκειται να δραστηριοποιη-
θούν. Τέλος, με την απόφαση αυτή ενισχύονται τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των εν λόγω λιμένων
και παράλληλα προωθείται η αποσυμφόρηση του λιμένα του Πειραιά.
Ένα ουσιαστικό ζήτημα, του οποίου η επίλυση βρίσκεται υπό μελέτη, αφορά τον ελλιμενι-
σμό και τη διαχείμαση σκαφών αναψυχής στην Ανατολική Αττική, όπως άλλωστε και την αντιμε-
τώπιση της άναρχης κατάστασης αγκυροβολίας των τουριστικών σκαφών, η οποία υφίσταται κατά
τους θερινούς μήνες, δεδομένου ότι οι ανάγκες υπερβαίνουν κατά πολύ τις δυνατότητες των οργα-
νωμένων μαρίνων της περιοχής. Η μετατροπή του παλαιού λιμένα της Ραφήνας σε τουριστικό κα-
ταφύγιο, που έχει ήδη προβλεφθεί στο επενδυτικό πρόγραμμα του Ο.Λ.Ρ. Α.Ε., καθώς επίσης η

αναβάθμιση του λιμένα του Πόρτο Ράφτη και μαρίνων, που ήδη λειτουργούν στην περιοχή, θα
μπορούσαν να προσφέρουν μια λύση.
Το Master Plan του λιμένα Ραφήνας έχει ήδη εγκριθεί από την Επιτροπή Σχεδιασμού και
Ανάπτυξης Λιμένων (Ε.Σ.Α.Λ.) ενώ είναι ήδη εγκεκριμένο το Στρατηγικό και Επιχειρησιακό Σχέδιο
της εταιρείας. Σύμφωνα με το Master Plan, στους άμεσους στόχους του Οργανισμού συμπεριλαμ-
βάνονται η κατασκευή συμπληρωματικών έργων στο αλιευτικό καταφύγιο, η αναβάθμιση - βελτίω-
ση των κρηπιδωμάτων του λιμένα Ραφήνας, καθώς και η μετατροπή του παλαιού λιμένα της Ρα-
φήνας σε καταφύγιο τουριστικών σκαφών. Το έργο «Αναβάθμιση - Βελτίωση Κρηπιδωμάτων του
λιμένα Ραφήνας», έχει χρηματοδοτηθεί μερικώς από εθνικούς πόρους και αφορά την αναβάθμιση
των υφιστάμενων κρηπιδωμάτων στο λιμένα Ραφήνας και συγκεκριμένα στην προστασία ποδός
των κρηπιδοτοίχων έναντι υποσκαφής, την αναβάθμιση και βελτίωση επιστρώσεων χερσαίων χώ-
ρων και ραμπών. Επίσης, μελλοντικά προγραμματίζονται τα παρακάτω έργα:
► Επίχωση - Κρηπίδωση ενδιάμεσου λιμενίσκου για την εξυπηρέτηση Ο/Γ πλοίων
► Ολοκλήρωση Προσήνεμου Μώλου, η κατασκευή του οποίου διακόπηκε με την υπ΄αρ.
343/1996 απόφαση της Επιτροπής Αναστολών του Συμβουλίου της Επικρατείας. Η συνέχιση
του έργου κρίνεται επιτακτική για την προστασία του λιμένα από τους κυματισμούς.
► Μετατροπή παλαιού λιμένα σε καταφύγιο μικρών σκαφών, το οποίο προβλέπεται να εξυπηρε-
τήσει περισσότερα από 200 σκάφη μήκους 5 μ. έως 24 μ.
► Μελέτη λειτουργικών παρεμβάσεων στο λιμένα Αγίας Μαρίνας.
B) Οι λιμένες του Βόρειου Αιγαίου
Συγκεκριμένα, οι τρεις λιμένες της Βορείου Ελλάδος, Θεσσαλονίκη, Καβάλα και Αλεξαν-
δρούπολη, που απαρτίζουν το Βόρειο λιμενικό σύστημα της Χώρας, αποτελούν κόμβους μεταφο-
ρών, εξυπηρετώντας ενδοχώρα που εκτείνεται πέραν των Ελληνικών συνόρων και καλύπτει τις
χώρες της Βαλκανικής και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Ως εκ τούτου, οι λιμένες αυτοί συνι-
στούν βασικά σημεία του σχεδίου ανάπτυξης της Εγνατίας Οδού, μέσω της σύνδεσης με την Η-
γουμενίτσα και την έξοδο στο Ιόνιο Πέλαγος και την Αδριατική, ενώ εντάσσονται στη γενικότερη
φιλοσοφία της ανάπτυξης των Διευρωπαϊκών και Πανευρωπαϊκών Δικτύων που προωθούν τη δια-
τροπικότητα στις μεταφορές. Υπογραμμίζεται, ότι οι λιμένες του Βορείου Αιγαίου παρά το γεγονός
ότι καλύπτουν περίπου την ίδια ενδοχώρα, θα ήταν δυνατό να αναπτύξουν δράσεις συνεργιών και
να λειτουργήσουν σε ορισμένους τομείς συμπληρωματικά. Για το σκοπό αυτό κρίνεται σκόπιμη η
διερεύνηση της μεταξύ τους συνεργασίας στα πλαίσια σύναψης στρατηγικών συμμαχιών.

Ι. Οργανισμός Λιμένα Θεσσαλονίκης Α.Ε.
Ο λιμένας της Θεσσαλονίκης είναι σημαντικός διαμετακομιστικός κόμβος, κατέχοντας καίρια θέση,
στο σταυροδρόμι των χερσαίων δικτύων μεταφορών Ανατολής-Δύσης (Εγνατία Οδός) και Βορρά-
Νότου (ΠΑΘΕ και Διευρωπαϊκοί άξονες ΙΧ, IV και Χ), ενώ υποδομές και ανωδομές του λιμένα, κα-
θώς και το πρόγραμμα ανάπτυξης που υλοποιείται, παρέχουν ρεαλιστικές προοπτικές για σημα-
ντική ενίσχυση του στρατηγικού του ρόλου στην ευρύτερη περιοχή.
Ειδικότερα, ο λιμένας της Θεσσαλονίκης αποτελεί το μεγαλύτερο λιμένα του Βόρειου υπο-
συστήματος σε κύκλο εργασιών και διακίνηση εμπορευμάτων. Ο Ο.Λ.Θ. Α.Ε. παίζει έναν ιδιαίτερα
σημαντικό στρατηγικό ρόλο στο δίκτυο των συνδυασμένων μεταφορών της Νοτιοανατολικής Ευ-
ρώπης και στην διαμετακόμιση (in transit) φορτίων προς τις βαλκανικές χώρες, ενώ εξελίσσεται σε
κόμβο μεταφόρτωσης φορτίων προς τη Μαύρη Θάλασσα. Ο ρόλος του Ο.Λ.Θ. Α.Ε. ενισχύεται από
την ύπαρξη σιδηροδρομικών γραμμών σε όλους τους προβλήτες γεγονός που δίνει τη δυνατότητα
παροχής υπηρεσιών συνδυασμένης ή διατροπικής μεταφοράς εμπορευμάτων με προορισμούς
εντός της Ελλάδος αλλά και σε γειτονικές χώρες. Επιπλέον, ο λιμένας της Θεσσαλονίκης έχει τη
δυνατότητα να εξυπηρετεί ένα ευρύτατο φάσμα φορτίων, γενικών, χύδην και εμπορευματοκιβωτί-
ων αλλά και για τη διακίνηση επιβατών κρουαζιερόπλοιων και επιβατικών πλοίων.
Σημαντική θεωρείται η δραστηριότητα του ΟΛΘ Α.Ε. στον τομέα της εξυπηρέτησης πλοίων
τακτικών γραμμών (liner ships) μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, όπου παρατηρήθηκε αύξηση
της διακίνησης των εμπορευματοκιβωτίων κατά 25% για το έτος 2004. Ο σταθμός εμπορευματοκι-
βωτίων λειτουργεί σε 24ωρη βάση, 7 ημέρες την εβδομάδα, με σύστημα μηχανοργάνωσης και δι-
οικητικές υπηρεσίες που λειτουργούν ως one stop shops.
Όσον αφορά το Γενικό Προγραμματικό Σχέδιο (Master Plan) του λιμένα, έχει οριστικοποιη-
θεί και προωθείται η υλοποίησή του με βάση το αναπτυξιακό πρόγραμμα του ΟΛΘ Α.Ε., το οποίο
θα στηριχθεί μεταξύ άλλων και σε χρηματοδοτήσεις του ΠΕΠ Κ. Μακεδονίας και της Ευρωπαϊκής
Τράπεζας Επενδύσεων.
Ο συνεχής εκσυγχρονισμός του εξοπλισμού και η υλοποίηση σημαντικού προγράμματος

επενδύσεων καθώς και η αξιοποίηση της δυνατότητας δημιουργίας Εμπορευματικού Κέντρου στο
χώρο της δυτικής εισόδου του λιμένα, που θα προσφέρει νέες υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας
στους χρήστες, εντάσσονται στους στόχους της ΟΛΘ Α.Ε. Στα πλαίσια αυτών των στόχων επιδιώ-
κεται η επίλυση νομικών προβλημάτων που αφορούν στις κτιριακές εγκαταστάσεις του λιμένα
προκειμένου να ανακαινιστούν και να καταστεί δυνατή η αξιοποίηση τους καθώς και η ανανέωση
του Η/Μ εξοπλισμού τόσο στο Σταθμό Εμπορευματοκιβωτίων (ΣΕΜΠΟ) όσο και στο συμβατικό
τμήμα του λιμένα. Ακόμη σχεδιάζεται η κατασκευή νέου επιβατικού σταθμού που θα βελτιώσει την
ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών προς τους χρήστες.

Ο στρατηγικός σχεδιασμός της διοίκησης του Οργανισμού μεσοπρόθεσμα προσβλέπει στη

εξάντληση των περιθωρίων αύξησης της αποδοτικότητας των υφιστάμενων εγκαταστάσεων, με
παράλληλη σταδιακή υλοποίηση επενδύσεων υποδομής και εξοπλισμού ανάλογα με τη ζήτηση,
που θα επιτρέψουν τη διακίνηση στην επόμενη πενταετία άνω των 400.000 TEUS ανά έτος.
Προς τούτο βρίσκεται σε εξέλιξη το έργο επέκτασης του 6ου προβλήτα (επέκταση των
Container και Cargo Terminal), μετά την ολοκλήρωση του οποίου, ο Σταθμός Εμπορευματοκιβω-
τίων αποκτά πρόσθετα κρηπιδώματα συνολικού μήκους 870 μ., με επαύξηση χερσαίας έκτασης
κατά 150.000 τ.μ. και βύθισμα κρηπιδωμάτων στα 15.8 μ., ενώ το Cargo Terminal αποκτά πρό-
σθετα κρηπιδώματα συνολικού μήκους 940 μ. με επαύξηση χερσαίας έκτασης κατά 160.000 τ.μ.
ΙΙ. Οργανισμός Λιμένα Αλεξανδρούπολης Α.Ε.
Η Αλεξανδρούπολη αναλαμβάνει ρόλο δεύτερης Βόρειας πύλης, όσον αφορά στην κίνηση
διαμετακόμισης για φορτία που κινούνται με το σύστημα Ro Ro, κυρίως για εξυπηρέτηση των χω-
ρών της Βαλκανικής ενδοχώρας και της Ανατολικής Ευρώπης. Τα ρηχά νερά και οι αποθήκες φερ-
τών υλών λόγω της εκβολής του ποταμού Έβρου αποτελούν τα κυριότερα προβλήματα του λιμένα.
Ωστόσο, μεταξύ των πλεονεκτημάτων του λιμένα συγκαταλέγεται η δυνατότητα επέκτασής του
προς τα ανατολικά του υφισταμένου λιμένα, και το σημαντικό γεωγραφικό πλεονέκτημα, δεδομέ-
νου του γεγονότος, ότι συνιστά απόληξη του άξονα ΙΧ του Διευρωπαϊκού Δικτύου Μεταφορών.
Παράλληλα, στα πλαίσια της ανάπτυξης των Πανευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών ο λιμέ-
νας της Αλεξανδρούπολης θα μπορούσε να εξυπηρετήσει φορτία από και προς τις χώρες της
Μαύρης Θάλασσας. Για την πλήρη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων του λιμένα απαιτείται η επιτά-
χυνση των έργων υποδομής και ανωδομής, η εκβάθυνση της λιμενολεκάνης και η δημιουργία Ε-
λεύθερης Εμπορευματικής Ζώνης δεδομένου ότι αποτελεί την πύλη του άξονα της Εγνατίας και
κατάληξη του Διευρωπαϊκού άξονα και του πετρελαιαγωγού με το Burgas.
Το Master Plan του λιμένα Αλεξανδρούπολης προωθείται από το ΥΠΕΧΩΔΕ και βρίσκεται
στο στάδιο έγκρισης του δεύτερου από τα τρία στάδια της μελέτης. Στο στάδιο έγκρισης βρίσκεται
επίσης το Στρατηγικό - Επιχειρησιακό Σχέδιο του Ο.Λ.A. Α.Ε.
Ο λιμένας διαθέτει άνετη λιμενολεκάνη και μεγάλο μήκος κρηπιδωμάτων και προβλητών,
αποτελείται δε από τον παλαιό και το νέο λιμένα. Ο παλαιός διαθέτει σειρά κρηπιδωμάτων και δύο
προβλήτες, τον κεντρικό και έναν μικρότερο. Ο νέος λιμένας αποτελείται από τον προβλήτα των
εμπορευματοκιβωτίων και ένα κρηπίδωμα προς τα ανατολικά. Σε εξέλιξη βρίσκεται σήμερα πρό-
ταση επέκτασης του λιμένα, με τη δημιουργία προβλήτα διαχείρισης εμπορευματοκιβωτίων, του
οποίου έχει ήδη υλοποιηθεί η βασική λιμενική υποδομή (κρηπιδώματα, δάπεδα). Για την ολοκλή-
ρωση του λιμένα προβλέπεται η δημιουργία ζώνης πολλαπλών χρήσεων, η εκβάθυνση της λιμε-
νολεκάνης και η διάνοιξη - εκσκαφή διαύλου προσέγγισης. Για την εκβάθυνση – εκσκαφή έχει ήδη
γίνει ο διαγωνισμός για την Α΄ φάση από το ΥΠΕΧΩΔΕ. Με την ολοκλήρωση των έργων του νέου
λιμένα θα είναι δυνατή η εξυπηρέτηση μεγαλύτερων σκαφών και πλοίων νεότερης τεχνολογίας.

Σύμφωνα με το Master Plan, στο Δυτικό τομέα του λιμένα, προτείνονται μεταξύ άλλων αλ-
λαγή χρήσης του βόρειου παραλιακού κρηπιδώματος από εμπορικό σε κρηπίδωμα μικρών σκα-
φών, ανάπλαση της παραλιακής ζώνης δυτικά του κρηπιδώματος ακτοπλοΐας, δημιουργία υπόγει-
ου σταθμού στάθμευσης αυτοκινήτων, περίφραξη - κυκλοφοριακή αναδιοργάνωση του κεντρικού
εμπορικού προβλήτα και διασύνδεσή του με εισόδους του λιμένα και την Περιφερειακή οδό Αλε-
ξανδρούπολης.
Ως άμεση προτεραιότητα ανάπτυξης του ανατολικού τομέα του λιμένα, προτείνεται η υλο-
ποίηση των προγραμματιζόμενων οδικών και σιδηροδρομικών προσβάσεων και η χωροταξική ορ-
γάνωση και λειτουργία των τερματικών σταθμών διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων και χύδην φορ-
τίου, με παράλληλη υλοποίηση των χερσαίων και κτιριακών εγκαταστάσεων των υπηρεσιών του
λιμένα.
ΙΙΙ. Οργανισμός Λιμένα Καβάλας Α.Ε.
Η τρίτη βόρεια πύλη της χώρας στον άξονα Δύσης - Ανατολής είναι ο εμπορικός λιμένας της Κα-
βάλας η μετεγκατάσταση του οποίου στη Νέα Καρβάλη προβλέπεται να εξυπηρετεί κυρίως τη βιο-
μηχανική ενδοχώρα και μελλοντικά φορτία διαμετακόμισης μέσω Βουλγαρίας. Ο Οργανισμός Λιμέ-
να Καβάλας Α.Ε. είναι ουσιαστικά ο διαχειριστής του λιμενικού συστήματος Καβάλας για τους εξής
λιμένες (από δυσμάς προς ανατολάς): α) Λιμένας Ν. Περάμου (Ελευθερών), β) Κεντρικός (Πα-
λαιός) Λιμένας Καβάλας, γ) Νέος Μείζων Λιμένας Νέας Καρβάλης - Φίλιππος Β΄, και δ) Λιμένας
Κεραμωτής.
Οι λιμενικές εγκαταστάσεις στην περιοχή της Καβάλας παρέχουν τη δυνατότητα αποτελε-

σματικής εξυπηρέτησης της ακτοπλοϊκής και τουριστικής κίνησης της περιοχής, αλλά και της διακί-
νησης εμπορευμάτων, ενώ με την ολοκλήρωση των προγραμματισμένων έργων επέκτασης και
την προμήθεια νέου μηχανολογικού εξοπλισμού, ο λιμένας θα καταστεί ικανός να εξυπηρετήσει
εμπορευματική κίνηση κάθε είδους. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται η δημιουργία Ελεύθερης
Εμπορευματικής Ζώνης διαμετακόμισης και αποθήκευσης.
Ως «λιμένες Εθνικής Σημασίας» χαρακτηρίζονται ο κεντρικός λιμένας Καβάλας και ο νέος

μείζων λιμένας Νέας Καρβάλης – Φίλιππος Β΄. Η υφιστάμενη λιμενική υποδομή επαρκεί για τη
σημερινή κίνηση του λιμένα, αλλά υπάρχουν προβλήματα λειτουργίας και οργάνωσης του χερσαί-
ου χώρου, ελλείψεις στον εξοπλισμό φορτοεκφόρτωσης και υψηλό κόστος υπηρεσιών. Σε εκκρε-
μότητα βρίσκεται η εκπόνηση του Master Plan του λιμένα, ενώ το Στρατηγικό και Επιχειρησιακό
Σχέδιο της Ο.Λ.Κ. Α.Ε., όπως έχει καταρτιστεί, αποβλέπει μεταξύ άλλων στην ισόρροπη ανάπτυξη
του λιμένα, στην αξιοποίηση των περιουσιακών στοιχείων του Οργανισμού και στην αναβάθμιση
των λιμενικών λειτουργιών.

Γ) Οι λιμένες της Δυτικής Ελλάδος
Στη βάση των μεγάλων έργων που έχουν δρομολογηθεί ή ολοκληρώνονται στη Δυτική Ελλάδα,
αναδεικνύονται οι λιμένες της Πάτρας, της Ηγουμενίτσας και της Κέρκυρας. Ειδικότερα, η ανάπτυ-
ξη της θαλάσσιας λεωφόρου Αδριατικής-Ιονίου και η επέκτασή της έως την Κύπρο και την Ανατο-
λική Μεσόγειο για την εξυπηρέτηση φορτίων από και προς χώρες της Κεντρικής Ευρώπης και της
Μέσης Ανατολής συμπληρώνει το σχεδιασμό για την περαιτέρω ανάπτυξη των μεταφορικών ροών
και αναδεικνύει ακόμα περισσότερο την ευρύτερη περιφέρεια της Δυτικής Ελλάδος ως μία δυναμι-
κή περιοχή ανάπτυξης. Στον υφιστάμενο σχεδιασμό προστίθεται η χωροθέτηση Εμπορευματικών
Κέντρων για την προώθηση εμπορευματικών ροών στην Πάτρα και στην Ηγουμενίτσα, τα οποία
αναμένεται να συμβάλλουν καθοριστικά στην ενίσχυση της ευρύτερης περιοχής και στην προαγω-
γή της εθνικής ανάπτυξης.
Ι. Οργανισμός Λιμένα Πάτρας Α.Ε.
Η κύρια δυτική πύλη της Χώρας είναι η Πάτρα η οποία εξυπηρετεί τη διασύνδεση της χώρας με την
Ιταλία για μεταφορές κυρίως με το σύστημα Ro Ro, καθώς και τη διακίνηση τουριστών. Ειδικότερα,
σημειώνεται ότι ο λιμένας διαχειρίζεται το σημαντικότερο όγκο RO-RO φορτίων της Χώρας, με
προοπτική εξυπηρέτησης και LO-LO φορτίων, ως αποτέλεσμα σχετικών έργων που υλοποιούνται.
Παράλληλα, η αναβάθμιση του σιδηροδρομικού σκέλους που συνδέει την Πάτρα με την Αθήνα και
γενικότερα, η ολοκλήρωση του σιδηροδρομικού δικτύου της Δυτικής Ελλάδος, καθώς επίσης η
βελτίωση της διαδικασίας μεταφόρτωσης των φορτίων, θα προσδώσουν νέες δυνατότητες στη με-
ταφορική ικανότητα της περιοχής.
Ο παλαιός λιμένας Πατρών αποτελείται από μία στενή λωρίδα χερσαίας ζώνης, η οποία
φιλοξενεί όλες τις λιμενικές εγκαταστάσεις. Διαθέτει τέσσερις κύριους προβλήτες (Γούναρη, Αγίου
Νικολάου, Άστιγγος και Γλυφάδας) που σχηματίζουν τρεις λιμενολεκάνες, οι οποίες προστατεύο-
νται από κυματοθραύστη σχεδόν παράλληλο προς την ακτή. Στο χώρο του λιμένα επιχειρείται η
εγκατάσταση εξυπηρέτησης υδροπλάνων, μια καινοτόμος δραστηριότητα για τα ελληνικά δεδομέ-
να, με δυνατότητα διασύνδεσης του λιμένα με άλλες περιοχές της Δυτικής Ελλάδος.
Η αξιοποίηση των κτιριακών εγκαταστάσεων του βόρειου λιμένα βρίσκεται μέσα στις προ-
τεραιότητες της διοίκησης του Οργανισμού. Για το σκοπό αυτό έχει εκπονηθεί και βρίσκεται υπό
έγκριση μελέτη για τη χωροταξική οργάνωση των χερσαίων χώρων και τη βελτίωση της λιμενικής
υποδομής του Οργανισμού. Επιπλέον επιδιώκεται η αξιοποίηση των εγκαταστάσεων της Πειραϊ-
κής - Πατραϊκής, που αποτελούν μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς, αλλά και η ανάπτυξη νέων
υποδομών για την εξυπηρέτηση τουριστικών σκαφών.
Σήμερα είναι σε εξέλιξη η κατασκευή του νέου λιμένα Πατρών, για τον οποίο υπάρχει εγκε-
κριμένο Master Plan. Στο λιμένα προβλέπεται να εξυπηρετούνται όλα τα είδη των συνδυασμένων

μεταφορών, ώστε η Πάτρα να μπορεί να ανταποκριθεί στο ρόλο της, ως κόμβος των Διευρωπαϊ-
κών δικτύων και ως Δυτική πύλη της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο νέος λιμένας, μετά
την ολοκλήρωσή του, θα έχει πριονωτά κρηπιδώματα συνολικού μήκους 1.000 μ. περίπου, με βά-
θος 11 μ. Επίσης θα δημιουργηθεί εμπορικός προβλήτας 300 μ. και ο λιμένας θα προστατεύεται
από κυματοθραύστη μήκους 1.500 μ. Θα μπορεί να εξυπηρετεί σύγχρονα συστήματα μεταφοράς –
διακίνησης των μοναδοποιημένων φορτίων (containers, swapbodies, trailers, semitrailers) και να
υποδέχεται πλοία νέας γενιάς (Ro – Ro, Ferry Boats, container ships) αποκτώντας εγκαταστάσεις,
εξοπλισμό και προσπελασιμότητα που θα τον καταστήσουν ελκυστικό προς τους χρήστες. Με την
κατασκευή του νέου λιμένα δίνεται η δυνατότητα όχι μόνο αισθητικής αναβάθμισης της παραλιακής
ζώνης στο κέντρο της Πάτρας, αλλά και αποσυμφόρησης του παλαιού λιμένα. Οι προοπτικές ανά-
πτυξης και εκμετάλλευσης θα ενισχυθούν με τη δημιουργία ελεύθερης εμπορευματικής ζώνης δια-
μετακόμισης και αποθήκευσης.
ΙΙ. Οργανισμός Λιμένα Ηγουμενίτσας Α.Ε.
Επιδιώκεται η ανάδειξη του ρόλου του λιμένα Ηγουμενίτσας στις συνδυασμένες μεταφορές, ο ο-
ποίος ισχυροποιείται με την αποπεράτωση της Εγνατίας Οδού, ως «Δυτική Πύλη» της Βόρειας και
Κεντρικής Ελλάδος για τη διακίνηση επιβατών αλλά και εμπορευμάτων μέσω φορτηγών οχημά-
των, από και προς το εξωτερικό και το εσωτερικό της χώρας.
Μεταξύ των στρατηγικών στόχων του επενδυτικού και αναπτυξιακού προγραμματισμού του
Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. επισημαίνεται η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του λιμένα, βάσει στρατηγικών εκ-
συγχρονισμού των κύριων λιμενικών δραστηριοτήτων, και της δημιουργίας νέων πακέτων υπηρε-
σιών. Στο επενδυτικό πρόγραμμα υποδομής του Οργανισμού, σε συνδυασμό με τον επαναπροσ-
διορισμό της Χερσαίας Ζώνης του λιμένα Ηγουμενίτσας, προβλέπονται έργα επέκτασης και βελτί-
ωσης της υφιστάμενης υποδομής και των συνθηκών λειτουργίας του λιμένα, όπως επίσης δράσεις
για τον οργανωτικό και λειτουργικό εκσυγχρονισμό του Οργανισμού.
Το λιμένα αποτελούν σήμερα λιμενικές εγκαταστάσεις του παλαιού λιμένα Ηγουμενίτσας

και πρόσφατα περαιωμένα λιμενικά έργα της Α΄ ολοκληρωμένης φάσης του νέου λιμένα Ηγουμενί-
τσας. Κατά τη φάση αυτή, κατασκευάστηκε το κτίριο του επιβατικού σταθμού και κρηπιδώματα συ-
νολικού μήκος 760 μ., ωφέλιμου βάθους 10,70 μ., όπου εξυπηρετούνται αποκλειστικά οχηματαγω-
γά πλοία (αμιγώς Ro – Ro και Ferry Boats). Το θαλάσσιο μέτωπο των έργων έχει Β-Ν προσανατο-
λισμό και το βόρειο άκρο του βρίσκεται σε απόσταση 290 μ. νότια του νότιου προβλήτα του παλαι-
ού λιμένα.
Το Master Plan του Λιμένα Ηγουμενίτσας είχε συνταχθεί και εγκριθεί πριν την δημιουργία
του Οργανισμού σε Α.Ε. Σύμφωνα με αυτό, τα έργα της Β΄ Φάσης ανάπτυξης του λιμένα περιλαμ-
βάνουν, μεταξύ άλλων :

► Συνδετήριο κρηπίδωμα μεταξύ του κρηπιδώματος της Α’ ολοκληρωμένης φάσης και του νότι-
ου κρηπιδώματος του υφιστάμενου λιμένα,
► Κατασκευή προβλητών πλαγιοπρυμνοδέτησης (finger piers),
► Μερική διαμόρφωση υφάλων και εξάλων, επιχώσεων και επιστρώσεων στην περιοχή μελλο-
ντικής κατασκευής του τερματικού σιδηροδρομικού πορθμείου Ra-Ra του ΟΣΕ,
► Διαπλάτυνση και εκβάθυνση του διαύλου προσέγγισης του λιμένα στην είσοδο του όρμου Η-
γουμενίτσας,
► Υδραυλικά έργα απορροής όμβριων,
► Έργα οδοποιίας, επιστρώσεων και διαμόρφωσης των χώρων στάθμευσης και του περιβάλλο-
ντα χώρου.
Ακόμη, στα πλαίσια του προγράμματος ανάπτυξης του λιμένα σχεδιάζεται η κατασκευή
εμπορευματικού κέντρου εκφόρτωσης, μεταφόρτωσης και αποθήκευσης ασυνόδευτων εμπορευ-
ματοκιβωτίων κατά μήκος της Εγνατίας, με τον κεντρικό σταθμό του να βρίσκεται εντός του λιμέ-
νος. Επιπλέον, σχεδιάζεται η διαμόρφωση κατάλληλου χώρου στην χερσαία ζώνη του λιμένα για
τη δημιουργία τερματικού σταθμού αυτοκινήτων (car terminal). Ακόμη προγραμματίζεται η αγορά
ειδικής κατασκευής πλωτού σταθμού στάθμευσης αυτοκινήτων που θα εγκατασταθεί στο παλαιό
λιμένα της πόλης. Στον ίδιο χώρο θα κατασκευαστεί κτίριο πολλαπλών χρήσεων (κινηματογράφος,
εκθεσιακός χώρος, συνεδριακό κέντρο), στο οποίο θα πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις
που θα αναβαθμίσουν την ποιότητα ζωής στην πόλη. Η ολοκλήρωση των προαναφερόμενων έρ-
γων όχι μόνο θα εξασφαλίσει τη βιωσιμότητα και την αύξηση της κερδοφορίας στον Οργανισμό,
αλλά και θα διευκολύνει την προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων για την βελτίωση της απόδοσης και
για την περαιτέρω ανάπτυξη του λιμένα.
Οι αναπτυξιακές προοπτικές του λιμένα θα ενισχυθούν στο μέγιστο με τη δημιουργία ελεύ-
θερης εμπορευματικής ζώνης διαμετακόμισης και αποθήκευσης και την ολοκλήρωση της Εγνατίας.
Για την πραγμάτωση των στόχων του Οργανισμού έχουν προγραμματιστεί τα εξής:
► Οριστικοποίηση του Επιχειρησιακού και Στρατηγικού Σχεδίου της Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε.
► Διερεύνηση της σκοπιμότητας και βιωσιμότητας της δημιουργίας εμπορευματικού κέντρου σε
εκτάσεις της Ο.Λ.ΗΓ. Α.Ε. και της ευρύτερης περιοχής
► Υλοποίηση έργων κυκλοφοριακών ρυθμίσεων στη λιμενική ζώνη
ΙΙΙ. Οργανισμός Λιμένα Κέρκυρας Α.Ε.
Ο λιμένας της Κέρκυρας είναι επιβατικός και εξυπηρετεί, τόσο συνδέσεις εσωτερικού όσο και συν-
δέσεις με λιμένες της Ιταλίας. Στα πλαίσια της υλοποίησης των βασικών έργων του Master Plan
του λιμένα, προωθείται η σημαντική αναβάθμιση των προσφερομένων υπηρεσιών σε πλοία και
επιβατικό κοινό, η οποία θα αναδείξει ακόμη περισσότερο τον λιμένα και θα συμβάλλει ουσιαστικά

στην ανάπτυξη του νησιού. Υπό έγκριση βρίσκεται επίσης το Στρατηγικό και Επιχειρησιακό Σχέδιο
της εταιρείας.
Στους άμεσους στόχους του Οργανισμού είναι η κατασκευή δυο έργων με σκοπό την βελ-
τίωση προστασίας του λιμένα και ενός έργου για την καλύτερη εξυπηρέτηση των τουριστικών σκα-
φών. Συγκεκριμένα, εκτελείται ήδη το έργο «Λιμένας Κέρκυρας – Υπήνεμος μώλος – Κρηπιδώματα
Ε/Γ-Ο/Γ εσωτερικού» και παράλληλα έχει δημοπρατηθεί το έργο «Λιμένας Κέρκυρας – Προσήνε-
μος μώλος», το οποίο αναμένεται να ολοκληρωθεί το Μάρτιο 2008. Προβλέπεται επίσης, η κατα-
σκευή του έργου «Τουριστικό καταφύγιο σκαφών αναψυχής στη θέση σπηλιά παλαιού λιμένα Κέρ-
κυρας», η χρηματοδότηση του οποίου θα ήταν δυνατό να πραγματοποιηθεί με τη μέθοδο της Σύ-
μπραξης Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα.
Μελλοντικά προγραμματίζεται, στο χώρο δραστηριοποίησης της ναυπηγοεπισκευαστικής
βάσης, να γίνει διαμόρφωση για τη διευκόλυνση της ανέλκυσης και καθέλκυσης των σκαφών και
εκβάθυνση του θαλάσσιου χώρου στη θέση αυτή. Οι λιμενικές υποδομές του λιμένα Κέρκυρας
σχεδιάζεται να ολοκληρωθούν με την κατασκευή τριών νέων κρηπιδωμάτων, τα οποία θα εξυπη-
ρετούν τόσο τα εμπορικά πλοία και τα Ε/Γ-Ο/Γ όσο και τα κρουαζιερόπλοια που χρησιμοποιούν το
λιμένα.
Δ) Ο λιμένας του Βόλου
Ο λιμένας του Βόλου διαθέτει ικανοποιητική λιμενική υποδομή και επαρκή χερσαία ζώνη, ενώ το
αντικείμενο δράσης του λιμένα εκτείνεται σε όλο το φάσμα των λιμενικών δραστηριοτήτων. Με τον
οδικό άξονα Ε65 που συνδέει την Εγνατία (θέση Παναγιά Τρικάλων) με το Βόλο, ο λιμένας Βόλου
αποτελεί, όπως και οι λιμένες Ηγουμενίτσας, Θεσσαλονίκης, Καβάλας και Αλεξανδρούπολης, βα-
σικό σημείο στο σχέδιο της ανάπτυξης της Εγνατίας. Ο Ο.Λ.Β. Α.Ε., με ενδοχώρα την Κεντρική
Ελλάδα, αποτελεί πύλη μεταφορών προς Εύξεινο Πόντο, Μικρά Ασία (Σμύρνη), Μέση Ανατολή και
Βορειοανατολική Αφρική ενώ οι υποδομές και ο εξοπλισμός του δημιουργούν τις προϋποθέσεις
λειτουργίας ενός Κέντρου Μεταφόρτωσης Εμπορευματοκιβωτίων. Οι προοπτικές αυτές θα ενισχυ-
θούν στο μέγιστο με τη δημιουργία Ελεύθερης Εμπορευματικής Ζώνης διαμετακόμισης και αποθή-
κευσης. Ως επιβατικός λιμένας μπορεί να αποτελέσει σημαντικό ακτοπλοϊκό σταθμό προς το Ανα-
τολικό και Νότιο Αιγαίο αλλά και προς τη Σμύρνη σε συνδυασμό με την Ηγουμενίτσα μέσα από τον
άξονα Ε65. Μπορεί επίσης να αποτελέσει λιμένα προορισμού για τις κρουαζιέρες της Μεσογείου
για τις τουριστικές περιοχές της Κεντρικής Ελλάδος.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί η υπογραφή ναυτιλιακής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδος και Συρί-
ας και συγκεκριμένα η προώθηση διμερών συμφωνιών των λιμένων Βόλου και Λατάκειας ως στοι-
χείο δηλωτικό των αναπτυξιακών δυνατοτήτων του λιμένα.

Το τελευταίο διάστημα στο λιμένα του Βόλου πραγματοποιήθηκαν σημαντικά έργα στα ο-
ποία περιλαμβάνεται η ολοκλήρωση της κατασκευής του καταφυγίου σκαφών αναψυχής, ενώ μέ-
χρι το τέλος του έτους αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή δύο κτιριακών συγκροτημάτων
στην είσοδο του προβλήτα ΣΙΛΟ, στα οποία θα εγκατασταθεί η ιχθυαγορά του Βόλου και θα δημι-
ουργηθεί νέα εμπορική αγορά.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι ολοκληρώθηκαν έργα μικρότερης εμβέλειας που αποσκο-
πούν στην αναβάθμιση του λιμένα και την αρμονική σύνδεση της λειτουργίας με την πόλη του Βό-
λου. Μεταξύ των έργων που έχουν προγραμματιστεί για την ανάπτυξη του λιμένα Βόλου, με σκο-
πό τη βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών και την αποδοτικότερη λειτουργία του λιμένα περι-
λαμβάνονται τα εξής :
► Επέκταση Κεντρικού Προβλήτα λιμένα Βόλου
► Μετατροπή ανατολικών αποθηκών κεντρικού προβλήτα σε επιβατικό σταθμό και άλλες συνα-
φείς χρήσεις
► Προμήθεια γερανογεφυρών
► Γεφύρωση χειμάρρου Ξηριά και συναφή οδικά έργα
► Επέκταση προβλήτα εμπορευματοκιβωτίων
► Κατασκευή πολυώροφου σταθμού αυτοκινήτων στον κεντρικό προβλήτα.
Ε) Ο λιμένας του Ηρακλείου
Ο λιμένας του Ηρακλείου αποτελεί την κύρια πύλη εισόδου επιβατών και εμπορευμάτων στο νησί
της Κρήτης και έναν ιδιαίτερα σημαντικό κόμβο για τη διακίνηση εμπορευμάτων στον Ελληνικό
χώρο. Η λιμενική ζώνη του Ο.Λ.Η. Α.Ε. είναι ανεπτυγμένη σε δύο ανεξάρτητες περιοχές: το κυρίως
λιμένα που αναπτύσσεται προ του Δήμου Ηρακλείου και την περιοχή Λινοπεραμάτων. Οι θαλάσ-
σιες λιμενικές εγκαταστάσεις του λιμένα αποτελούνται από τρεις λιμενολεκάνες, μία εσωτερική (Ε-
νετικός Λιμένας) και δύο εξωτερικές εντός των οποίων σχηματίζονται πέντε προβλήτες.
Στο λιμένα του Ηρακλείου, τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται σημαντική αύξηση, τόσο στην
κίνηση των επιβατών όσο και στον όγκο των διακινούμενων φορτίων. Η συμφωνία συνεργασίας
μεταξύ Ο.Λ.Η. Α.Ε. και Ο.Λ.Π. Α.Ε. αναμένεται να οδηγήσει στην αύξηση του όγκου των διακινού-
μενων φορτίων από τον λιμένα του Ηρακλείου τα επόμενα χρόνια. O Οργανισμός στοχεύει στη
βελτίωση των υπηρεσιών που προσφέρονται, στην περαιτέρω αξιοποίηση της Ελεύθερης Ζώνης,
καθώς και στην αύξηση της τουριστικής κίνησης με κρουαζιερόπλοια που θα χρησιμοποιούν τον
λιμένα του Ηρακλείου ως αφετήριο λιμένα. Η εξυπηρέτηση της επιβατικής κίνησης και της κρουα-
ζιέρας αποτελεί μοχλό ανάπτυξης για το λιμάνι του Ηρακλείου. Οι παρεχόμενες προς τους επιβά-
τες υπηρεσίες έχουν αναβαθμιστεί σημαντικά με τη λειτουργία του νέου υπερσύγχρονου επιβατι-
κού σταθμού στον προβλήτα ΙΙ του λιμένα.

Το Master Plan του λιμένα έχει εκπονηθεί και εξεταστεί από την Επιτροπή Σχεδιασμού και
Ανάπτυξης Λιμένων, αναμένεται δε η υποβολή σχετικής πρότασης και η απόφαση της Επιτροπής
επί της Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης των προτεινόμενων έργων. Στους βασικούς
στόχους και προτεραιότητες που αφορούν στην ανάπτυξη του λιμένα του Ηρακλείου περιλαμβά-
νονται:
■ Η ανάδειξη του λιμένα ως τουριστικής πύλης αλλά και ως κόμβου για τη συνολική μεταφορική
εξυπηρέτηση του νησιού.
■ Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας με την παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας
■ Η καλύτερη δυνατή αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του και των υποδομών του
■ Η σύνδεση του λιμένα με τον αστικό ιστό και τις ανάγκες των κατοίκων της πόλης.
Ειδικότερα, οι λιμενικές επεμβάσεις που προτείνονται στο Master Plan, συνοπτικά για κάθε λι-
μενικό τμήμα είναι οι παρακάτω:
1). Λιμενικό Τμήμα Α – Αναψυχής:
► Έργα διανοίξεως νέας εισόδου για μικρά σκάφη και επαναφορά του Κουλέ στην φυσική του
κατάσταση ως προσήνεμου μώλου του Ενετικού Λιμένα
► Έργα αναβαθμίσεως του Ενετικού λιμένα σε λιμένα μικτής χρήσεως, σε πρώτη φάση (αλιευτι-
κών και σκαφών αναψυχής), αργότερα αμιγώς σκαφών αναψυχής
► Έργα δημιουργίας νέου λιμένα μικρών σκαφών αναψυχής ανατολικά του Μικρού Κουλέ
2). Λιμενικό Τμήμα Β – Ακτοπλοΐας:
► Δημιουργία νέου προβλήτα (γεφυρώματος) υπό γωνία στο κρηπίδωμα 40 – 41, σε συνδυασμό
με το κρηπίδωμα που θα συνδέει οδικά την χερσαία ζώνη του Λιμένα Ηρακλείου με το νέο
κρηπίδωμα, για συμπληρωματική παραβολή κρουαζιερόπλοιων στο εσωτερικό του υφιστάμε-
νου προσήνεμου μώλου
► Διαπλάτυνση του κρηπιδώματος 40-41 κατά 10 μέτρα
► Επίχωση και κρηπίδωση της νηοδόχου ΙΙ των προβλητών ΙΙ και ΙΙΙ
3). Λιμενικό Τμήμα Γ – Κρουαζιέρας:
► Δημιουργία συμπληρωματικού κρηπιδώματος παραβολής κρουαζιερόπλοιων στην εσωτερική
πλευρά του προσήνεμου μώλου (διαπλάτυνση κατά 20 μ. του προσήνεμου μώλου σε μήκος
365 μ.)
4). Λιμενικό Τμήμα Δ – Γενικού και χύδην φορτίου:
► Προβλέπονται μόνο έργα συντηρήσεως
5). Λιμενικό Τμήμα Ε – Ελεύθερη ζώνη Διακινήσεως Εμπορευματοκιβωτίων:
► Δημιουργία νέας ράμπας στην ρίζα του προβλήτα V
► Εκβάθυνση του κρηπιδοτοίχου 65 – 66 του προβλήτα V και κατασκευή θεμελιώσεως σιδηρο-
τροχιών κυλίσεως γερανογεφύρων
► Κατασκευή δαπέδων βαρέως τύπου

6). Λιμενικό Τμήμα Ζ – Μελλοντικές επεκτάσεις Λιμενικού Σταθμού Διακίνησης Εμπορευμα-

τοκιβωτίων (ΛΙΣΔΕ) – Ελεύθερης Ζώνης:
► Δημιουργία νέου κρηπιδότοιχου συνολικού μήκους 700 m, με ωφέλιμο βάθος – 16 m κάτω
από τη μέση στάθμη θάλασσας και κατασκευή θεμελιώσεως σιδηροτροχιών κυλίσεως γερανο-
γεφυρών
► Επέκταση του προσήνεμου μώλου προς ανατολάς κατά τάξη μεγέθους 700 m περίπου
► Βυθοκορήσεις της λιμενολεκάνης
► Επιχώσεις για τη δημιουργία χερσαίων χώρων και κατασκευή της θωρακίσεως της ανατολικής
πλευράς τους
► Κατασκευή δαπέδων βαρέως τύπου
7). Λιμενικό Τμήμα Η – Αλιείας – Επισκευής μικρών σκαφών:
► Ανάπτυξη αλιευτικού καταφυγίου προ του Δήμου Αλικαρνασσού, νοτίως των επιχώσεων δημι-
ουργίας των μελλοντικών επεκτάσεων του Λιμενικού Σταθμού Διακίνησης Εμπορευματοκιβω-
τίων (ΛΙΣΔΕ).

2. Τομεακά Ζητήματα
2.1. Διεθνή και Ευρωπαϊκά θέματα
Η εθνική πολιτική για τους λιμένες συνδέεται με τις εξελίξεις των συναφών θεμάτων στα διεθνή και
Ευρωπαϊκά φόρα, τις οποίες το ΥΕΝ μέσω των αρμόδιων Διευθύνσεων του και κυρίως της
ΓΓΛ&ΛΠ, αλλά και σε συνεργασία με συναρμόδια Υπουργεία, προσπαθεί να επηρεάσει και να συν
διαμορφώσει.
2.1.1. Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (ΙΜΟ)
Η σημαίνουσα θέση της Ελλάδος στο χώρο της παγκόσμιας ναυτιλίας έχει ως αποτέλεσμα την
προσεκτική παρακολούθηση και έντονη συμμετοχή στη συν-διαμόρφωση των εξελίξεων που αφο-
ρούν στη ναυτιλία, τόσο σε διεθνή φόρα όσο και σε διεθνείς και Ευρωπαϊκούς Οργανισμούς, ιδιαί-
τερα δε στο Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό, ο οποίος είναι κατεξοχήν αρμόδιος για τα θέματα αυτά.
Το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, αναγνωρίζοντας το ρόλο και τη μέχρι σήμερα συμβολή του
Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού στα ζητήματα της ναυτιλίας, επιδιώκει την ενίσχυση του Οργα-
νισμού.
Στα πλαίσια του στόχου του Υπουργείου για την ενίσχυση της Ελληνικής παρουσίας στο
Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό για θέματα που άπτονται της ναυτιλίας, της ασφάλειας, της προστα-
σίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος κλπ., κρίνεται απαραίτητο να τεθούν σε πρώτη προτεραιότητα
και ζητήματα που αφορούν στη λιμενική λειτουργία.
Οι παρεμβάσεις της Χώρας μας σε ζητήματα λιμενικής πολιτικής πραγματοποιούνται στο
Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό, κυρίως, μέσω της Επιτροπής Διευκόλυνσης της Διεθνούς Ναυτιλια-
κής Κίνησης (FAL) και συγκεκριμένα στα πλαίσια της Ομάδας Εργασίας Διασύνδεσης Πλοίου –
Λιμένα (SPI WG), η οποία θεωρείται ως κατεξοχήν χώρος για την προώθηση ζητημάτων λιμενικής
πολιτικής.
2.1.2. Ευρωπαϊκός Οργανισμός Λιμένων (ESPO)
Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Λιμένων ιδρύθηκε το 1993 και λειτουργεί ως συλλογικός φορέας των
Ευρωπαϊκών Λιμένων, αντιπροσωπεύοντας περισσότερους από 500 λιμένες σε όλη την Ευρώπη.
Κύρια αποστολή του Οργανισμού συνιστά η άσκηση επιρροής στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Έ-
νωσης προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ενός ασφαλούς και ευνοϊκού περιβάλλοντος για τους
λιμένες, σε συνθήκες ελεύθερης αγοράς.

Ο Οργανισμός έχει διαμορφώσει συγκεκριμένους στρατηγικούς στόχους, που αφορούν

στην ανάδειξη της σημασίας των λιμένων σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην προώθηση του
ελεύθερου και δίκαιου ανταγωνισμού, την επιδίωξη της οικονομικής αποτελεσματικότητας των λι-
μένων, την προώθηση υψηλών περιβαλλοντικών προδιαγραφών και την ενθάρρυνση σχετικών
δράσεων.
Ο Οργανισμός έχει πραγματοποιήσει σημαντικές παρεμβάσεις σε θεσμικό επίπεδο, προ-
κειμένου να επιτύχει τους παραπάνω στόχους, ενώ παρέχει σημαντική τεχνική βοήθεια στα μέλη
του, χρηματοδοτώντας μελέτες, μέσα από τις οποίες αναδεικνύονται σημαντικά ζητήματα πολιτικής
και τεχνογνωσίας.
Το ΥΕΝ αναγνωρίζει το έργο που έχει επιτελέσει ο ESPO και γι’ αυτό το λόγο, μέσω των
φορέων που εποπτεύει, επιδιώκει την ενίσχυση του ρόλου του.
2.1.3. Δίκτυα Μεταφορών
Α) Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών – Θαλάσσιες λεωφόροι
Ως ιδιαίτερα σημαντικός κρίνεται ο ρόλος των λιμένων για την ανάπτυξη των Διευρωπαϊκών αξό-
νων. Τρεις Διευρωπαϊκοί άξονες έχουν ως απόληξη Ελληνικούς λιμένες και συγκεκριμένα λιμένες
που ανήκουν στο Βόρειο λιμενικό υποσύστημα.
■ Ο άξονας IV συνδέει τη Βορειοδυτική με τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, ξεκινά από τη Γερμανία
και ένα μέρος του καταλήγει στην Ελλάδα, στο λιμένα της Θεσσαλονίκης.
■ Ο άξονας Χ είναι ο δεύτερος άξονας που καταλήγει στο λιμένα της Θεσσαλονίκης και ξεκινά
από την Αυστρία. Ο άξονας αυτός έχει τέσσερις διακλαδώσεις, μία εκ των οποίων συνδέει τις
πόλεις Βελέζ – Μπίτολα – Φλώρινα – Κοζάνη και Ηγουμενίτσα. Για να καταστεί λειτουργική η
σύνδεση του λιμένα της Ηγουμενίτσας με τον άξονα, θα πρέπει να ολοκληρωθούν τα έργα που
θα θέσουν σε λειτουργία το τμήμα Βελέζ – Ηγουμενίτσα.
■ Ο τρίτος άξονας που καταλήγει σε Ελληνικό λιμένα είναι ο άξονας ΙΧ. Ο άξονας ξεκινά από τη
Φινλανδία και καταλήγει στο λιμένα της Αλεξανδρούπολης. Σε διάφορα σημεία του ο κύριος
άξονας διακλαδώνεται και βρίσκει διέξοδο σε λιμένες της Μαύρης Θάλασσας και της Βαλτικής.
Τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών καθιερώθηκαν θεσμικά με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ,

ενώ κατευθυντήριες οδηγίες υιοθετήθηκαν το 1996 με την Απόφαση 1692/96/ΕΚ του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Με τη Λευκή Βίβλο για τις μεταφορές του 2001 τέθηκε ο προ-
βληματισμός για επαναπροσδιορισμό των Δικτύων και με την Απόφαση 1346/2001/ΕΚ του Ευρω-
παϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου πραγματοποιήθηκε η αναθεώρηση της Απόφασης του
1996. Στις 29 Απριλίου 2004 πραγματοποιήθηκε, με την υιοθέτηση της Απόφασης 884/2004/ΕΚ
του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, εκ νέου αναθεώρηση των κατευθυντήριων
οδηγιών των Δικτύων, μετά από πρόταση της Επιτροπής που είχε ανακοινωθεί τον Οκτώβριο

2003. Στα πλαίσια αυτής της αναθεώρησης, προβλέφθηκε με το άρθρο 12 η δημιουργία θαλασσί-
ων λεωφόρων, έννοια που είχε εισαχθεί με τη Λευκή Βίβλο της Επιτροπής για τις μεταφορές.
Οι θαλάσσιες λεωφόροι αποσκοπούν στη δημιουργία ενός περιορισμένου αριθμού νέων,

τακτικών, συχνών, διεθνών θαλάσσιων συνδέσεων, που θα επιτρέψουν την άρση της απομόνω-
σης λόγω φυσικών εμποδίων, την αντιμετώπιση της συμφόρησης του χερσαίου Δικτύου, καθώς
επίσης την καλύτερη σύνδεση νησιωτικών ή περιφερειακών Κρατών-Μελών. Περιλαμβάνουν ένα
σύνολο υποδομών και διαδικασιών, όπως λιμενικές εγκαταστάσεις, εκβάθυνση λιμένων, συστήμα-
τα οργανωτικής υποστήριξης συνδυασμένων μεταφορών, διοικητικές και τελωνειακές διαδικασίες,
διαδικασίες αναβάθμισης της ασφάλειας και προστασίας των εγκαταστάσεων, υποδομές για τη
διασφάλιση της προσβασιμότητας των λιμενικών εγκαταστάσεων, τόσο από ξηράς όσο και δια θα-
λάσσης καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Στην Απόφαση συμπεριλήφθηκε, μεταξύ των έργων προτεραιότητας που θα πρέπει να

ξεκινήσουν πριν το 2010, το Έργο 21 «Θαλάσσιες Λεωφόροι», το οποίο οριοθετεί τέσσερις λεω-
φόρους:
■ Τη θαλάσσια λεωφόρο της Βαλτικής,
■ τη θαλάσσια λεωφόρο της Δυτικής Ευρώπης,
■ τη θαλάσσια λεωφόρο της Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης, που αφορά τη σύνδεση του Ιονίου Πε-
λάγους και της Αδριατικής θάλασσας με την Ανατολική Μεσόγειο, ώστε να περιλαμβάνεται και
η Κύπρος,
■ τη θαλάσσια λεωφόρο της Νότιο-Δυτικής Ευρώπης (Δυτική Μεσόγειος).
Ελληνικό ενδιαφέρον παρουσιάζει προφανώς η ανάπτυξη της θαλάσσιας λεωφόρου της

Νότιο-Ανατολικής Ευρώπης, αλλά επίσης και αυτή της Νότιο-Δυτικής Ευρώπης, δεδομένου ότι
στην Απόφαση προβλέπεται η μεταξύ τους διασύνδεση. Με τα έργα αυτά διανοίγονται σημαντικές
δυνατότητες για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των Ελληνικών λιμένων, αλλά επίσης και
για την ανάπτυξη σημαντικής δραστηριότητας στα πλαίσια της προώθησης της Ναυτιλίας Μικρών
Αποστάσεων και των συνδυασμένων μεταφορών στην περιοχή της Μεσογείου, ενώ δίδεται σημα-
ντική ώθηση στο ρόλο της Χώρας στην ευρύτερη περιοχή. Για τη διασύνδεση των χερσαίων δι-
κτύων με τους λιμένες που εξυπηρετούν τις θαλάσσιες λεωφόρους και για την παροχή υπηρεσιών
συνδυασμένων μεταφορών, το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας αποδίδει ιδιαίτερη σημασία και
προτεραιότητα στο θέμα της σιδηροδρομικής διασύνδεσης των λιμένων και έχει δρομολογήσει μια
στενή συνεργασία με τον ΟΣΕ για τη διευθέτηση των σχετικών ζητημάτων.
Για την προετοιμασία ένταξης έργων στα πλαίσια των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών
συγκροτήθηκε από το ΥΕΝ Διυπουργική Επιτροπή με συμμετοχή των καθ’ ύλη αρμόδιων Υπουρ-
γείων Εμπορικής Ναυτιλίας, Μεταφορών και Επικοινωνιών, Οικονομίας και Οικονομικών και Εξω-

τερικών. Παράλληλα, υπήρξε συνεχής ενημέρωση και επαφή με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς
και επιχειρήσεις, ενώ προωθήθηκαν συνεργασίες με άλλα Κράτη-Μέλη για την από κοινού υποβο-
λή προτάσεων έργων σε πρόσκληση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Με-
ταφορών και την ανάπτυξη των θαλάσσιων λεωφόρων και για το σκοπό αυτό υπογράφτηκαν Μνη-
μόνια Συνεργασίας με την Ιταλία, την Κύπρο και τη Μάλτα, ενώ σύντομα προγραμματίζεται η υπο-
γραφή αντίστοιχου Μνημονίου με τη Σλοβενία.
Στις 25 Μαΐου 2005 δημοσιεύθηκε πρόσκληση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για υποβολή
προτάσεων έργων στα πλαίσια της ανάπτυξης των θαλάσσιων λεωφόρων των Διευρωπαϊκών Δι-
κτύων Μεταφορών. Το ΥΕΝ, μέσω της ΓΓΛ&ΛΠ, αμέσως μετά τη δημοσίευση της πρόσκλησης,
και σε συνεργασία με τη Διυπουργική Επιτροπή για τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα, ήρθε σε επαφή με τις
αρμόδιες Υπηρεσίες του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών της Ιταλίας και την Rete
Autostrade del Mare, καθώς επίσης με τις αντίστοιχες Υπηρεσίες του Υπουργείου Συγκοινωνιών
και Έργων και την Αρχή Λιμένων Κύπρου, όπως επίσης με όλους τους ενδιαφερόμενους για τη
συγκεκριμενοποίηση των έργων.
Οι πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν οδήγησαν στην έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτρο-
πή πρότασης έργου που υποβλήθηκε στην Κοινότητα σε ανταπόκριση στην πρόσκληση που δη-
μοσιεύθηκε από την Επιτροπή για τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών και την ανάπτυξη των θα-
λάσσιων λεωφόρων στις 25-05-2005. Η πρόταση υποβλήθηκε από το ΥΕΝ για λογαριασμό της
Ελλάδος, της Κύπρου και της Ιταλίας, σε αξιοποίηση των Μνημονίων Συνεργασίας που είχαν συ-
ναφθεί για το σκοπό αυτό. Σημειώνεται ότι το Υπουργείο ανέλαβε εξαρχής ηγετικό ρόλο, καθώς και
τον συντονισμό της πρότασης, μέσω της Γενικής Γραμματείας Λιμένων & Λιμενικής Πολιτικής.
Η πρόταση αφορά στην εκπόνηση ενός Στρατηγικού Σχεδίου Ανάπτυξης Διευρωπαϊκών
Διαδρόμων Ανατολικής Μεσογείου (Ελλάδος – Κύπρου – Ιταλίας – Μάλτας – Σλοβενίας), και θα
χρηματοδοτηθεί με 2 εκ Ευρώ από τον κοινοτικό προϋπολογισμό. Κρίθηκε δε ιδιαιτέρως θετικά
κατά τη διαδικασία αξιολόγησης, αναφορικά με τους στόχους, τη δομή και το περιεχόμενό της.
Το έργο αναμένεται να αναδείξει τις συνδέσεις και τις υποδομές που απαιτούνται, αλλά και
τα έργα που θα συμπεριληφθούν σε προτάσεις που θα υποβληθούν σε επόμενες προσκλήσεις για
την ανάπτυξη των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών, ενώ θέτει τις βάσεις για μελλοντικές συ-
νεργασίες μεταξύ των συμμετεχουσών χωρών στο εν λόγω πεδίο.
Β) Πανευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών
Μια νέα προοπτική για την ανάπτυξη των Πανευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών διανοίγε-
ται με την προσπάθεια που καταβάλλεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την επέκταση των Διευ-
ρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών σε γειτονικές χώρες και περιφέρειες. Σημειώνεται ιδιαίτερα, η δη-
μιουργία Ομάδας Υψηλού Επιπέδου για τον καθορισμό και την ανάπτυξη κύριων συνδέσεων των

Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών με γειτονικές περιοχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εξάλλου,

σημαντικά ζητήματα που αφορούν στην ανάπτυξη των Πανευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών ανα-
μένεται να προωθηθούν στα πλαίσια της λειτουργίας του Οργανισμού Συνεργασίας Ευξείνου Πό-
ντου (ΟΣΕΠ). Σε σχέση με την ανάπτυξη των Πανευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών, αναφέρεται
επίσης η πρόοδος που έχει πραγματοποιηθεί στα πλαίσια της Black Sea Pan-European Transport
Area (BS PETrA ). Η αποκατάσταση της πολιτικής σταθερότητας στα Βαλκάνια, παρέχει ένα α-
σφαλές περιβάλλον για την ομαλή λειτουργία των αξόνων στην περιοχή, ώστε η περαιτέρω ανά-
πτυξή τους να θεωρείται δεδομένη. Θέματα που σχετίζονται με ελλιπή τεχνική υποδομή, ειδικά για
τις συνδυασμένες μεταφορές, όπως επίσης καθυστερήσεις κατά τη διέλευση των συνόρων, θα
πρέπει ωστόσο να επιλυθούν. Για το σκοπό αυτό, τα εμπλεκόμενα κράτη κατά μήκος των Πανευ-
ρωπαϊκών Αξόνων πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειες της μεταξύ τους συνεργασίας.
Γ) Ευρωμεσογειακό Δίκτυο Μεταφορών
Η ανάπτυξη του Ευρωμεσογειακού Δικτύου Μεταφορών καλείται να σχεδιαστεί στη λογική και
προοπτική της ολοκλήρωσης των Διευρωπαϊκών και Πανευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών για τη
δημιουργία ενός ενιαίου και οργανωμένου μεταφορικού χώρου, ο οποίος θα εξυπηρετήσει το στό-
χο της Διακήρυξης της Βαρκελώνης για την υλοποίηση της Ευρωμεσογειακής Ζώνης Ελευθέρων
Συναλλαγών μέχρι το 2010.
Για την Ελλάδα, ο χώρος της Μεσογείου και ιδιαίτερα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου
μπορεί να χαρακτηριστεί προνομιακός. Η Ελλάδα οφείλει να ενισχύσει την πολιτική της Ένωσης
έναντι της περιοχής της Μεσογείου, η οποία εκφράζεται μέσω της Ευρωμεσογειακής συνεργασίας
και του Προγράμματος MEDA, που αποτελεί κύριο οικονομικό όργανο για την υλοποίησή της. Ε-
πιπλέον, η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων του Προγράμματος MEDA για το σχεδιασμό και την
εφαρμογή συγκεκριμένων πολιτικών που θα ενισχύουν την Ευρωμεσογειακή συνεργασία θα πρέ-
πει να είναι βασική προτεραιότητα για τη Χώρα μας.
Το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, μέσω της ΓΓΛ&ΛΠ, στηρίζει πρωτοβουλίες, όπως το
Ερευνητικό Πρόγραμμα MEDA ΤΕΝ-Τ, που αφορά στη διασύνδεση των Διευρωπαϊκών και Μεσο-
γειακών Δικτύων για τις μεταφορές. Παράλληλα, υφίστανται διμερείς επαφές με κράτη της περιο-
χής, όπως η Συρία και η Αίγυπτος, για την προώθηση και σύσφιξη των σχέσεων στο ναυτιλιακό
τομέα και την ανάπτυξη συνεργασιών, ενώ επισημαίνεται η υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας με
την Αίγυπτο.

2.1.4. Ναυτιλία Μικρών Αποστάσεων – Πρόγραμμα Marco Polo
Ως θαλάσσιες Μεταφορές Μικρών Αποστάσεων νοούνται οι μεταφορές εκείνες που αφορούν συν-
δέσεις μεταξύ των Κρατών-Μελών της Ένωσης, αλλά επίσης και μεταξύ Κρατών-Μελών και γειτο-
νικών τρίτων χωρών, της Μεσογείου, της Μαύρης Θάλασσας και της Βαλτικής. Η Ναυτιλία Μικρών
Αποστάσεων συνιστά κατά συνέπεια ένα γεωγραφικά οριοθετημένο, σύνθετο σύστημα πολυτροπι-
κών μεταφορών που αποτελείται από μεταφορικά μέσα, υποδομές, μεθόδους και τρόπους συ-
σκευασίας, εφαρμογή πληροφορικών και τηλεπικοινωνιακών συστημάτων, εύκολες και απλοποιη-
μένες τελωνειακές και άλλες διατυπώσεις κλπ. Τα στοιχεία αυτά λειτουργούν συμπληρωματικά,
συνθέτοντας μια αλυσίδα μεταφοράς.
Η Ναυτιλία Μικρών Αποστάσεων παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα σε σχέση με άλ-
λους τρόπους μεταφοράς, δεδομένου ότι ανταποκρίνεται στις μεταφορικές ανάγκες του χώρου που
καλείται να εξυπηρετήσει και παράλληλα αποτελεί έναν σχετικά ασφαλή και φιλικό προς το περι-
βάλλον τρόπο μεταφοράς, με σημαντική εξοικονόμηση ενεργειακών πόρων.

Προκειμένου να υλοποιηθεί η Ευρωπαϊκή πολιτική που έχει ως στόχο την ενίσχυση της
Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων, έχουν θεσμοθετηθεί διαδικασίες που αποσκοπούν: στον εντοπι-
σμό των προβλημάτων που σχετίζονται με την ανάπτυξή της, στην κοινοποίηση των προβλημά-
των που παρατηρούνται στις χώρες μέλη και στην καταγραφή των μέτρων που αυτές οι χώρες
λαμβάνουν ή προτίθενται να λάβουν για να αντιμετωπίσουν τα όποια προβλήματα.
Για την ανάπτυξη της Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων, σημαντικός ρόλος αποδίδεται στην
αξιοποίηση των ευκαιριών και δυνατοτήτων που παρέχονται μέσω του Προγράμματος «Marco
Polo», που αποσκοπεί να συμβάλλει στην επίτευξη ενός αποτελεσματικού και βιώσιμου συστήμα-
τος μεταφορών, βοηθώντας να στραφεί μέρος των διεθνών οδικών εμπορευματικών μεταφορών
προς τις θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων, τις σιδηροδρομικές και τις εσωτερικές πλωτές
μεταφορές ή προς συνδυασμένο τρόπο μεταφοράς. Για το σκοπό αυτό το Πρόγραμμα χρηματοδο-
τεί δράσεις στροφής των εμπορευματικών μεταφορών, μεταξύ άλλων, προς θαλάσσια μέσα (mo-
dal shift actions), της τάξης των 250 εκ. τονο-χιλιομέτρων κατ’ ελάχιστο για κάθε δράση, δράσεις
καταλυτικού χαρακτήρα (catalyst actions) που αφορούν πρωτοποριακούς τρόπους διαχείρισης
εμπορευματικών φόρτων και δράσεις κοινής διδαχής για μεταφορά τεχνογνωσίας (common learn-
ing actions), με μετρήσιμα και τεκμηριωμένα αποτελέσματα.
Στις 14 Ιουλίου 2004 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε, ως συνέχεια του Κανονισμού
(ΕΚ) αριθ. 1382/2003 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για το κοινοτικό χρημα-
τοδοτικό Πρόγραμμα Marco Polo (2003-2006), νέα πρόταση Κανονισμού για το επονομαζόμενο
Πρόγραμμα Marco Polo II. Το Πρόγραμμα καλύπτει τη χρονική περίοδο 2007-2013 με συνολικό
προϋπολογισμό 740 εκατ. Ευρώ και με ετήσια κατά προσέγγιση κατανομή τα 106 εκατ. Ευρώ. Το
πρόγραμμα μαζί με τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών θα είναι τα σημαντικότερα χρηματοδοτικά

εργαλεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επίτευξη των στόχων της Λευκής Βίβλου για τις με-
ταφορές τα επόμενα χρόνια.
Στο Marco Polo II ως δικαιούχοι για χρηματοδότηση ορίζονται, εκτός των 25 Κρατών-
Μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπό ένταξη χώρες και γειτνιάζουσες τρίτες χώρες. Με το Marco
Polo II παραμένουν οι τρεις προαναφερθείσες κατηγορίες και εισάγονται δύο νέες προς χρηματο-
δότηση: οι θαλάσσιες λεωφόροι (Motorways of the Sea) με μέγιστο ποσοστό επιχορήγησης 35 %,
και οι δράσεις αποφυγής της κυκλοφορίας (traffic avoidance actions) με μέγιστο ποσοστό επιχο-
ρήγησης 35 %.
Η εξέταση της πρότασης ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της Ολλανδικής Προεδρίας και συνεχί-
σθηκε μέχρι σήμερα.
Η εισαγωγή νέων κατηγοριών δράσεων και ειδικότερα αυτή των θαλασσίων λεωφόρων
παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το ΥΕΝ. Σημειώνεται, ότι τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών
και το Πρόγραμμα «Marco Polo ΙΙ» συγκλίνουν πλέον στα πλαίσια της νέας πολιτικής μεταφορών
της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνεπώς, επιδίωξη του ΥΕΝ είναι η διεκδίκηση όσο το δυνατόν μεγαλύ-
τερου μεριδίου του συνολικού προϋπολογισμού του προγράμματος προς τις θαλάσσιες λεωφό-
ρους.
Τέλος, λαμβάνοντας υπόψη ότι το εν λόγω πρόγραμμα απευθύνεται στις επιχειρηματικές
πρωτοβουλίες του ιδιωτικού τομέα των δικαιούχων χωρών και ότι πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επι-
τροπής είναι η δημιουργία ολοκληρωμένων λύσεων στο σύστημα των μεταφορών με την χρήση
όλων των χρηματοδοτικών δυνατοτήτων, γίνεται κατανοητό, ότι η πρόταση κανονισμού για το
MARCO POLO II, εφόσον υιοθετηθεί, θα συμβάλλει σημαντικά στην επίτευξη συμπράξεων μεταξύ
δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, δημιουργώντας μια νέα δυναμική στο χώρο των θαλάσσιων μετα-
φορών.
2.2. Ασφάλεια των λιμενικών εγκαταστάσεων
Η επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 οδήγησε με τραγικό τρόπο στη συνειδητοποίηση της απει-
λής για το παγκόσμιο σύστημα μεταφορών από έκνομες ενέργειες, και αντίστοιχα στην ανάγκη για
ενίσχυση των συνθηκών ασφάλειας σε όλα τα μέσα μεταφοράς.
Η αναθεωρημένη Διεθνής Σύμβαση για την Ασφάλεια της Ζωής στη Θάλασσα (SOLAS
1974), με την υιοθέτηση του Διεθνούς Κώδικα για την Ασφάλεια Πλοίων και Λιμενικών Εγκαταστά-
σεων από Έκνομες Ενέργειες (ISPS Code), σε συνδυασμό με τον Κανονισμό (ΕK) 725/2004 του
Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποτελούν ουσιαστικές
πρωτοβουλίες που θα συμβάλλουν στην ενίσχυση των συνθηκών ασφάλειας των λιμένων. Οι
τροποποιήσεις θεσπίζουν ένα τυποποιημένο, συμβατό διεθνές πλαίσιο για την ανίχνευση των α-
πειλών κατά της ασφάλειας ενώ μεταξύ των άλλων ρυθμίζουν και τις επί μέρους υποχρεώσεις των
φορέων και αρμοδίων αρχών που εμπλέκονται στην θαλάσσια μεταφορά και την εξυπηρέτηση του
πλοίου στο λιμένα, λαμβάνοντας προληπτικά μέτρα για να μειωθεί ο κίνδυνος ενεργειών προσβο-

λής της ασφάλειας πλοίων και λιμενικών εγκαταστάσεων που χρησιμοποιούνται στο διεθνές εμπό-
ριο.
Οι υπόψη διατάξεις της SOLAS εφαρμόζονται από 1η Ιουλίου 2004 σε Φ/Γ πλοία διεθνών
πλόων άνω των 500 g.t. και σε όλα τα Ε/Γ πλοία διεθνών πλόων, καθώς και στις λιμενικές εγκατα-
στάσεις που καταπλέουν τα πλοία αυτά. Οι διατάξεις του Μέρους Α΄ του Κώδικα είναι δεσμευτικές
για τους υπόχρεους φορείς ενώ οι διατάξεις του Μέρους Β΄ του Κώδικα, αποτελούν οδηγίες και
κατευθύνσεις για την εφαρμογή του Μέρους Α΄ οι οποίες όμως δεν είναι δεσμευτικές.
Σημειώνεται, ότι με τον Κανονισμό (ΕK) 725/2004 από 1η Ιουλίου 2005 κατέστη δεσμευτικό
τμήμα του Μέρους Β΄ του Κώδικα ISPS για τα Κράτη Μέλη και επεκτάθηκε η εφαρμογή του Κώδικα
σε λιμενικές εγκαταστάσεις που εξυπηρετούν επιβατικά πλοία εσωτερικών πλόων Κατηγορίας Α
(υπό την έννοια του άρθρου 4 της οδηγίας 98/18/ΕΚ του Συμβουλίου της 17ης Μαρτίου 1998), ενώ
τα Κράτη Μέλη έπειτα από υποχρεωτική αξιολόγηση του κινδύνου για την ασφάλεια, αποφασίζουν,
έως την 1η Ιουλίου 2007 την έκταση στην οποία θα εφαρμόσουν τις διατάξεις του Κανονισμού σε
διάφορες άλλες κατηγορίες πλοίων που εκτελούν εσωτερικούς πλόες πέραν της κατηγορίας Α κα-
θώς και τις λιμενικές εγκαταστάσεις που προσεγγίζουν.
Παράλληλα, έχει επέλθει συμφωνία μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφο-
ρικά με την πρωτοβουλία για την Ασφάλεια διακίνησης των Εμπορευματοκιβωτίων (Container
Security Initiative – CSI).
Για την εφαρμογή των νέων κανονισμών και προτύπων ασφαλείας συστάθηκε στο ΥΕΝ η
Διεύθυνση Ελέγχου Διαχείρισης της Ασφάλειας Πλοίων και Λιμενικών Εγκαταστάσεων (ΔΕΔΑ-
ΠΛΕ). Ειδικότερα, όσον αφορά στα θέματα λιμένων, η Διεύθυνση αυτή βρίσκεται σε άμεση συνερ-
γασία με τη Διεύθυνση Λιμενικής Πολιτικής της ΓΓΛ&ΛΠ.
Το επίπεδο ετοιμότητας των Ελληνικών λιμένων, σε σχέση με τις απαιτήσεις που προκύ-
πτουν από την εφαρμογή του ISPS Code, ανταποκρίνεται στους σχεδιασμούς και στις στοχεύσεις
που έχει θέσει η ηγεσία του ΥΕΝ. Τα μέτρα ασφάλειας που λήφθηκαν για τους Ολυμπιακούς Αγώ-
νες του 2004 έφεραν τους εμπλεκόμενους λιμένες σε υψηλό επίπεδο ετοιμότητας, με αποτέλεσμα
να κρίνονται ως ισοδύναμου αποτελέσματος και σε πολλές περιπτώσεις να υπερβαίνουν τις απαι-
τήσεις του Κώδικα. Συγκεκριμένα, οι Λιμενικές αρχές εφαρμόζουν μέτρα ασφάλειας του επιπέδου
ένα (1), όπως για παράδειγμα εφαρμογή των υφιστάμενων σχεδίων ασφάλειας λιμένων, έλεγχος
στις πύλες πρόσβασης, ενίσχυση φωτισμού, περιπολίες, κλπ., φροντίζοντας τα μέτρα και οι διαδι-
κασίες ασφαλείας να εφαρμόζονται με την ελάχιστη δυνατή παρέμβαση σε επιβάτες, πλοία, ναυτι-
κούς, εργαζόμενους και με τη μικρότερη δυνατή καθυστέρηση. Από 1η Ιουλίου 2004, η Χώρα μας
ανακοίνωσε στο Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό κατάλογο των λιμένων που είναι υπόχρεοι στην
εφαρμογή του Κώδικα, των λιμένων που λαμβάνουν ισοδύναμα μέτρα και των πιστοποιημένων
λιμένων.
Η εφαρμογή των νέων προτύπων ασφαλείας στους λιμένες και η συντήρηση του εξοπλι-
σμού συνεπάγεται υψηλό οικονομικό κόστος, γεγονός που επιβάλλει την ορθολογική διαχείριση

των διαθέσιμων πόρων και την εξεύρεση νέων. Το Υπουργείο, μέσω της ΓΓΛ&ΛΠ, καταβάλλει συ-
στηματικές προσπάθειες, έτσι ώστε τα Λιμενικά Ταμεία που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του
Κώδικα να μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις που συνεπάγεται η εφαρμογή του.
Επιπρόσθετα, προωθείται η δημιουργία Ειδικού Λογαριασμού στη ΓΓΛ&ΛΠ, με σκοπό την εξα-
σφάλιση πόρων, οι οποίοι θα διατίθενται αποκλειστικά για τη λειτουργία και τη βελτίωση των συ-
στημάτων ασφάλειας των λιμενικών εγκαταστάσεων.
Σημειώνεται, ότι έχει ήδη εξασφαλιστεί χρηματοδότηση από κρατικούς πόρους για την εκ-
πόνηση Μελετών Αξιολόγησης Ασφάλειας Λιμενικών Εγκαταστάσεων και των Σχεδίων Ασφάλειας
Λιμενικών Εγκαταστάσεων, ενώ για την πραγματοποίηση έργων, αλλά και για τη συντήρηση του
συστήματος ασφάλειας, ο υφιστάμενος σχεδιασμός προβλέπει παρεμβάσεις, οι οποίες θα αντιμε-
τωπίζουν το πρόβλημα, τόσο συνολικά όσο και κατά περίπτωση. Συγκεκριμένα, το ΥΕΝ προχώ-
ρησε τις απαιτούμενες διαδικασίες για την εκπόνηση μελετών Αξιολόγησης και Σχεδίων Ασφάλειας
Λιμενικών Εγκαταστάσεων (ΑΑΛΕ και ΣΑΛΕ), και με μέριμνα της ΓΓΛ&ΛΠ, ήδη οι Οργανισμοί Λι-
μένα Πειραιώς, Ελευσίνας, Ηγουμενίτσας, Βόλου, Ηρακλείου, Καβάλας, Κέρκυρας, Αλεξανδρού-
πολης και Λαυρίου Α.Ε. έχουν προχωρήσει στην υπογραφή συμβάσεων για την ανάθεση έργου
εκπόνησης ΑΑΛΕ και ΣΑΛΕ, ενώ οι διαγωνισμοί των Οργανισμών Λιμένα Θεσσαλονίκης και Πά-
τρας βρίσκονται σε τελικό στάδιο για την υπογραφή αντιστοίχων συμβάσεων. Επιπρόσθετα, ολο-
κληρώθηκε ο διαγωνισμός για την πρόσληψη ενός τεχνικού συμβούλου για την υποβοήθηση του
έργου του ΥΕΝ στην παρακολούθηση της εκπόνησης μελετών Αξιολόγησης Ασφάλειας και Σχεδί-
ων Ασφάλειας Λιμενικών Εγκαταστάσεων των δημόσιων λιμενικών εγκαταστάσεων και υπογρά-
φηκε η σύμβαση με την ανάδοχο εταιρία, ενώ βρίσκεται στο τελικό στάδιο ο διαγωνισμός για την
πρόσληψη ενός τεχνικού συμβούλου για υποβοήθηση του έργου του ΥΕΝ και την παροχή Τεχνο-
γνωσίας στην εφαρμογή – υλοποίηση Μελετών Ασφαλείας και Σχεδίων Ασφαλείας Λιμενικών ε-
γκαταστάσεων, βάσει των εγκεκριμένων ΑΑΛΕ και ΣΑΛΕ.
Παράλληλα, μέχρι σήμερα εβδομήντα-οκτώ (78) ιδιωτικές και πέντε (5) δημόσιες λιμενικές
εγκαταστάσεις έχουν υποβάλλει Μελέτες Αξιολόγησης και Σχέδια Ασφάλειας Λιμενικής Εγκατά-
στασης στην αρμόδια διεύθυνση του ΥΕΝ (ΔΕΔΑΠΛΕ) και έχει κριθεί ότι έχουν εκπονηθεί σε συμ-
φωνία με τη SOLAS Κεφάλαιο XI-2 και τον Κώδικα ISPS Μέρος Α, λαμβανομένου υπόψη των σχε-
τικών απαιτήσεων του Μέρους Β.
Στα πλαίσια των υποχρεώσεων της Χώρας μας, όπως απορρέουν από τον Κανονισμό
(ΕΚ) 725/2004 (κατ’ εφαρμογή του άρθρου 9 § 3), εκπονήθηκε από ομάδα εργασίας του ΥΕΝ ένα
Εθνικό Πρόγραμμα εφαρμογής του εν λόγω Κανονισμού, με στόχο την διαρκή μέριμνα για την
ασφάλεια των θαλασσίων μεταφορών και του περιβάλλοντος από κάθε απειλή διάπραξης έκνομων
ενεργειών.

Με δεδομένες τις συνεχείς νομοθετικές εξελίξεις σε διεθνές και Ευρωπαϊκό επίπεδο, σημα-
ντικά βήματα προς την κατεύθυνση εφαρμογής των νέων προτύπων και κανονισμών ασφαλείας
στους Ελληνικούς λιμένες πραγματοποιούνται σε καθημερινή βάση. Θα πρέπει, ωστόσο, να κατα-
βληθούν συνεχείς προσπάθειες από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, προκειμένου να εξασφα-
λισθεί η πλήρης συμμόρφωση της χώρας μας στο νέο πλαίσιο.
Το ΥΕΝ αναγνωρίζει τις δυσκολίες που δημιουργούνται από την εφαρμογή του Κώδικα και
ιδιαίτερα ότι επηρεάζει ποικίλες οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες που συνδέονται με τη
λιμενική λειτουργία. Ως εκ τούτου, επιδιώκει λύσεις, οι οποίες θα αντιμετωπίζουν τα προβλήματα
κατά περίπτωση και θα περιορίζουν τις αρνητικές συνέπειες στη λειτουργία των λιμένων από την
εφαρμογή των νέων μέτρων.
2.3. Στρατηγικός και Επιχειρησιακός σχεδιασμός
Ο εκσυγχρονισμός και η οργάνωση των δέκα Οργανισμών Λιμένα Α.Ε. της Χώρας επιτυγχάνεται
με τον μακροχρόνιο προγραμματισμό και σχεδιασμό των δράσεών τους. Στα πλαίσια αυτά, καθιε-
ρώνεται η υποχρέωση των Οργανισμών, σύμφωνα με το Άρθρο 22 του N. 2932/2001, να καταρτί-
ζουν Επιχειρησιακά και Στρατηγικά Σχέδια, διάρκειας τριών έως πέντε ετών, και να τα αναθεω-
ρούν. Τα Σχέδια αυτά αποτελούν ουσιαστικά εργαλεία των διοικήσεων των Οργανισμών και βασί-
ζονται σε προκαθορισμένους και εγκεκριμένους από την Πολιτεία ποσοτικούς και ποιοτικούς στό-
χους.
Τα Επιχειρησιακά και Στρατηγικά Σχέδια προβλέπεται να συνδυάζουν την ελεύθερη επιχει-
ρηματική πρωτοβουλία με την κοινωνική ευαισθησία και την οικονομική αποτελεσματικότητα, με
βασικό στόχο την εξασφάλιση παροχής υπηρεσιών και προϊόντων υψηλής ποιότητας. Η πρόσβα-
ση σε νέες αγορές, η προώθηση της συνεργασίας με δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις του εσω-
τερικού και του εξωτερικού, η εξασφάλιση χρηματοδοτικών πόρων και η προσέλκυση ιδιωτικών
κεφαλαίων, η εισαγωγή νέων τεχνολογιών, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των λιμένων και η
μείωση της γραφειοκρατίας, ανήκουν στους βασικούς άξονες της πολιτικής για την ανάπτυξη των
Οργανισμών Λιμένων, όπως προκύπτει από τα σχέδια που έχουν εκπονηθεί.
Τα Επιχειρησιακά και Στρατηγικά Σχέδια των Οργανισμών, βρίσκονται σε διαδικασία έ-
γκρισης από τους Υπουργούς Οικονομίας και Οικονομικών και Εμπορικής Ναυτιλίας για να κατα-
τεθούν τελικά στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής και να υπογραφούν Συμβόλαια Διαχείρισης με-
ταξύ των Οργανισμών Λιμένα Α.Ε. και του Ελληνικού Δημοσίου.

2.4. Ιδιωτικές επενδύσεις και Συμπράξεις Δημόσιου και Ιδιω-

τικού Τομέα (Σ.Δ.Ι.Τ.)
Σημαντική ώθηση για τη συμμετοχή της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στη λιμενική βιομηχανία αναμένε-
ται να προκύψει με το Νόμο 3889/ 2005 για τις συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ),
στη διαμόρφωση του οποίου το ΥΕΝ συνέβαλε στον τομέα αρμοδιότητάς του. Οι συμπράξεις αυτές
αποτελούν μια μέθοδο κατασκευής υποδομών και παροχής υπηρεσιών με συνεχώς διευρυνόμενη
εφαρμογή. Ο θεσμός εξαπλώνεται με ταχείς ρυθμούς σε όλη την Ευρώπη και πλέον αποτελεί την
κυρίαρχη τάση για την κατασκευή έργων. Οι λόγοι που οδηγούν προς αυτή την κατεύθυνση είναι
ότι οι συμπράξεις δεν αφορούν μόνο στη μείωση των κρατικών δαπανών για την εκτέλεση των έρ-
γων, αλλά συνδέονται με την καλύτερη διαχείριση, την καλύτερη ποιότητα κατασκευής των έργων,
το συντομότερο χρόνο εκτέλεσής τους, τη βελτίωση του επιπέδου των παρεχόμενων υπηρεσιών,
τη μεταφορά τεχνογνωσίας και εμπειρίας στο δημόσιο τομέα, ενώ συγχρόνως συμβάλλουν σημα-
ντικά στη μείωση του επιχειρηματικού κινδύνου και δημιουργούν νέες επενδυτικές ευκαιρίες για
τους ιδιώτες. Οι σχετικές συμβάσεις συνιστούν σύνθετα νομικά κείμενα με μακροχρόνιες δεσμεύ-
σεις και ουσιαστικά επιδιώκουν ελεγχόμενες ιδιωτικοποιήσεις τομέων της οικονομίας, που παρα-
δοσιακά ανήκαν στο Δημόσιο.
Είναι προφανές, ότι στα πλαίσια των περιορισμών της δημοσιονομικής πολιτικής, καθίστα-
ται αναγκαία η συνδρομή του ιδιωτικού τομέα για τη συγχρηματοδότηση, επιχειρησιακή λειτουργία
και αξιοποίηση έργων στους λιμένες της Χώρας. Το ΥΕΝ, αντιλαμβανόμενο τις προοπτικές και ευ-
καιρίες που παρέχονται για τους λιμένες της Χώρας από την εφαρμογή της συγκεκριμένης μεθό-
δου, προχωρεί σε όλα τα μέτρα που θα διευκολύνουν την προσέλκυση επενδύσεων στους λιμένες
και θα καταστήσουν δυνατή την εκτέλεση έργων, ενώ σε σχέση με την προσέλκυση ιδιωτικών κε-
φαλαίων για επενδύσεις, υπογραμμίζεται, ότι θα ακολουθηθούν κανόνες πλήρους διαφάνειας.
Στα πλαίσια αυτά, σημειώνεται, ότι σε διαδικασία κατάρτισης βρίσκεται μεγάλο επενδυτικό
πρόγραμμα που αφορά έργα υποδομής στους δώδεκα μεγαλύτερους λιμένες της Χώρας, για τη
χρηματοδότηση του οποίου επιδιώκεται η συμμετοχή του Ιδιωτικού Τομέα και η συμβολή της Ευ-
ρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.
Επίσης, για την κάλυψη της σύνδεσης των νήσων, μελετάται η σύμπραξη με ιδιώτες ανα-
φορικά με τη δραστηριοποίηση πλοίων, με στόχο τη μόνιμη σύνδεση λιμένων μείζονος ενδιαφέρο-
ντος και λιμένων τοπικής σημασίας.
Το ΥΕΝ παρενέβη ενεργά στη διαμόρφωση και σύνταξη του Αναπτυξιακού Νόμου, με
γνώμονα την εξασφάλιση των πλέον ευνοϊκών ρυθμίσεων για την ενίσχυση των κλάδων αρμοδιό-
τητάς του.
Ακόμη, με τον πρόσφατο νόμο για την ίδρυση και λειτουργία Εμπορευματικών Κέντρων,
δημιουργούνται κίνητρα προς την ιδιωτική πρωτοβουλία, προκειμένου να αναλάβει να συμμετάσχει
στη συγχρηματοδότηση σχετικών έργων.

Τέλος σημειώνεται, ότι με πρωτοβουλία του ΥΕΝ, έχουν εξασφαλισθεί πόροι 2 εκ. Ευρώ
για κρατική ενίσχυση ιδιωτών που θα υλοποιήσουν έργα στον τομέα των ευφυών θαλάσσιων με-
ταφορών (ΝΑΥΤΙΛΟΣ ΙΙ). Για το σκοπό αυτό, έχει υπογραφεί σχετική ΚΥΑ των Υπουργών Οικονο-
μίας & Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων, Μεταφορών & Επικοινω-
νιών και Εμπορικής Ναυτιλίας.
2.5. Περιβάλλον
Στα πλαίσια της αντίληψης για βιώσιμη κινητικότητα, ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδεται στην
ανάπτυξη των θαλάσσιων μεταφορών, μέσω της Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων και της δημιουρ-
γίας πραγματικών «θαλάσσιων λεωφόρων» των Διευρωπαϊκών Δικτύων. Καθίσταται προφανές,
ότι οι λιμένες, ως αναπόσπαστο μέρος της μεταφορικής αλυσίδας, καλούνται να υποστηρίξουν τις
εξελίξεις αυτές και να συμβαδίσουν με τις μεταφορικές τάσεις, συμβάλλοντας στην αντιμετώπιση
των αρνητικών συνεπειών της οικονομικής ανάπτυξης στο περιβάλλον. Κοινοτική και εθνική πολι-
τική στον τομέα της προστασίας του θαλασσίου περιβάλλοντος αποβλέπουν σε υψηλά επίπεδα
ασφάλειας και στηρίζονται στις αρχές της προφύλαξης και της προληπτικής δράσης.
Ειδικό ενδιαφέρον παρουσιάζει για τους Ελληνικούς λιμένες η Οδηγία 2000/59/ΕΚ του Ευ-
ρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία ενσωματώθηκε
στην εθνική νομοθεσία με την ΚΥΑ 3418/07/2002 (ΦΕΚ Β΄ 712/11-06-2002). Η Οδηγία επιβάλλει
την παράδοση των καταλοίπων φορτίου και των αποβλήτων που παράγονται στα πλοία, από το
μεγαλύτερο εμπορικό πλοίο έως το μικρότερο σκάφος αναψυχής, στις λιμενικές εγκαταστάσεις
όπου καταπλέουν.
Για τη διασφάλιση της καταλληλότητας των ευκολιών παροχής υπηρεσιών παραλαβής α-
ποβλήτων, καταρτίζονται με ευθύνη του Φορέα Διοίκησης του κάθε λιμένα, σχέδια παραλαβής και
διαχείρισης αποβλήτων, τα οποία και αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του Κανονισμού Λειτουργί-
ας των λιμένων.
Η κάλυψη του κόστους παραλαβής, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς, αποθήκευσης,
επεξεργασίας και διάθεσης των αποβλήτων, προβλέπεται να εξασφαλίζεται εξολοκλήρου από τα
πλοία, το δε σύστημα χρέωσης τελών που υιοθετείται σε κάθε λιμένα καλείται να παρέχει κίνητρο
στα πλοία για παράδοση των αποβλήτων τους στις προβλεπόμενες εγκαταστάσεις.
Για την απρόσκοπτη ροή της πληροφορίας από τους φορείς διαχείρισης προς τη Διεύθυν-
ση Λιμενικής Πολιτικής της ΓΓΛ&ΛΠ απαιτείται η δημιουργία μιας κεντρικής ηλεκτρονικής βάσης
δεδομένων παράδοσης και διαχείρισης αποβλήτων, καθώς επίσης η υιοθέτηση ενός συστήματος
πληροφόρησης που θα επιτρέψει τη συλλογή και επεξεργασία σχετικών στοιχείων για την ανάπτυ-
ξη κατάλληλης τιμολογιακής πολιτικής.

2.6. Λιμενική τιμολογιακή πολιτική
Το ΥΕΝ, μέσω της ΓΓΛ&ΛΠ, καθορίζει την τιμολογιακή πολιτική για τα λιμενικά τέλη επί πλοίων,
επιβατών και οχημάτων, καθώς και τα δικαιώματα των φορέων διοίκησης και εκμετάλλευσης των
λιμένων για χρήση λιμενικών χώρων και μηχανημάτων, σε συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομί-
ας & Οικονομικών και τους φορείς διοίκησης και εκμετάλλευσης των λιμένων. Επιπλέον, η
ΓΓΛ&ΛΠ είναι συναρμόδια για τον καθορισμό των κανονισμών εργασίας και των τιμολογίων αμοι-
βής των εργαζομένων στα λιμάνια, με τη Διεύθυνση Λιμενικής Αστυνομίας του ΥΕΝ και την αρμό-
δια Υπηρεσία του Υπουργείου Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας.
Στα πλαίσια της υποχρέωσης για εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με σχετική Κοινοτική
Οδηγία, με σκοπό τη κατάργηση διακρίσεων στα λιμενικά τέλη που επιβάλλονται στα πλοία, έχει
πραγματοποιηθεί, μέχρι σήμερα, η έκδοση:
■ Της Αριθ. 3422.27Η/07/03/27-01-2003 Κοινής Υπουργικής Απόφασης του Υπουργείου Οικο-

νομίας & Οικονομικών και του ΥΕΝ, με την οποία αναπροσαρμόσθηκαν τα λιμενικά τέλη επί
οχημάτων των Λιμενικών και Δημοτικών Λιμενικών Ταμείων.
■ Του Αριθ. 242/2003 Προεδρικού Διατάγματος, με το οποίο αναπροσαρμόσθηκαν τα λιμενικά
τέλη επιβατών Τουριστικών σκαφών.
■ Της Αριθ. 8122.1/03/04/03-02-2004 Κοινής Υπουργικής Απόφασης του Υπουργείου Οικονομί-
ας & Οικονομικών και του ΥΕΝ, με την οποία αναπροσαρμόσθηκαν τα λιμενικά τέλη επί πλοί-
ων υπέρ των Λιμενικών και Δημοτικών Λιμενικών Ταμείων, κατά τρόπο ώστε να μην εισάγουν
διάκριση, ανάλογα με τον λιμένα προορισμού.
■ Της Αριθ. 3422.1/54/05/08-08-2005 Κοινής Υπουργικής Απόφασης του Υπουργείου Οικονομί-
ας & Οικονομικών και του ΥΕΝ, με την οποία αναπροσαρμόσθηκαν τα λιμενικά τέλη των Ρυ-
μουλκών πλοίων υπέρ των Λιμενικών και Δημοτικών Λιμενικών Ταμείων καθώς και τα τέλη
παροπλισμού.
■ Του Αριθ. 195/2005 Προεδρικού Διατάγματος, με το οποίο αναπροσαρμόσθηκαν τα λιμενικά
τέλη επί επιβατών υπέρ των Λιμενικών και Δημοτικών Λιμενικών Ταμείων.
Η αναπροσαρμογή των παραπάνω λιμενικών τελών αφορά στα τιμολόγια των Λιμενικών
Ταμείων και Δημοτικών Λιμενικών Ταμείων, οι δε Οργανισμοί Λιμένα Α.Ε. προχωρούν στην έκδο-
ση δικών τους τιμολογίων. Στα πλαίσια της εκμετάλλευσης και διοίκησης των λιμένων, που ασκεί-
ται από τους παραπάνω Οργανισμούς Λιμένα Α.Ε. και της δυνατότητας που τους παρέχεται για
χάραξη ανεξάρτητης τιμολογιακής πολιτικής, η ΓΓΛ&ΛΠ, με σχετική εγκύκλιο, επεσήμανε την υπο-
χρέωσή τους για επιτάχυνση των διαδικασιών έκδοσης του συνόλου των τιμολογίων των λιμενικών
τελών επί πλοίων, επιβατών και οχημάτων.

Ο εξορθολογισμός του συστήματος χρέωσης τελών σε φορτία και επιβάτες αποτελεί

στόχο του Υπουργείου και γι’ αυτό το σκοπό πραγματοποιείται έρευνα από τη ΓΓΛ&ΛΠ, που αφο-
ρά στην ανταγωνιστικότητα των τιμολογίων των Ελληνικών λιμένων σε σχέση με τα τιμολόγια λιμέ-
νων του εξωτερικού.
2.7. Οι λιμένες στην Κοινωνία της Πληροφορίας - Ναυτίλος
Στο νέο περιβάλλον της λιμενικής λειτουργίας, η αξιοποίηση της πληροφορίας και η εισαγωγή νέ-
ων τεχνολογιών αναδεικνύονται σε καθοριστικό παράγοντα της ανταγωνιστικότητας. Το Επιχειρη-
σιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας» αποτελεί σημαντική συμβολή για την ανάπτυξη
κατάλληλης υποδομής υψηλής τεχνολογίας στους λιμένες της Χώρας.
Το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, μέσω της ΓΓΛ&ΛΠ, αξιοποιώντας τις ευκαιρίες και τις
δυνατότητες που προσφέρονται από το Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, προωθεί το σχεδιασμό και
την υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων που στοχεύουν, μεταξύ άλλων, στην ανάπτυξη κατάλλη-
λων υποδομών στους λιμένες για την πληροφόρηση του κοινού.
Ήδη, στα πλαίσια του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος του Νοτίου Αιγαίου, έχει ε-
γκριθεί έργο, το οποίο αποβλέπει στην ανάπτυξη Πληροφοριακού Συστήματος Διαχείρισης της
Θαλάσσιας Κυκλοφορίας και Ενημέρωσης του Επιβατικού Κοινού στους λιμένες της περιφέρειας
αυτής.
Παράλληλα, μετά από σειρά διαδικασιών για την ωρίμανση του Έργου «ΝΑΥΤΙΛΟΣ» και
σχετικές διαπραγματεύσεις με τους εμπλεκόμενους φορείς και τη Διαχειριστική Αρχή του Επιχει-
ρησιακού Προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας», εγκρίθηκε σχετική πρόταση του ΥΕΝ στα
πλαίσια του εν λόγω προγράμματος, και συγκεκριμένα στο Μέτρο 2.8 «Ευφυείς Μεταφορές», με
προϋπολογισμό10 εκ Ευρώ.
Ειδικότερα, το έργο «ΝΑΥΤΙΛΟΣ» αναμένεται να ανοίξει νέους δρόμους και δυνατότητες
για την περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου της ακτοπλοΐας και να προσφέρει σημαντικές δυνατότητες
και ευκολίες στο επιβατικό κοινό, το οποίο πλέον θα έχει τη δυνατότητα πλήρους ενημέρωσης σχε-
τικά με τα δρομολόγια και τις κινήσεις των πλοίων και άλλων μεταφορικών μέσων, προσφέροντας
υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας στο χώρο των συνδυασμένων μεταφορών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο,
το επιβατικό κοινό αναμένεται να απαλλαγεί από την ταλαιπωρία αναζήτησης πληροφοριών από
το λαβύρινθο των επί μέρους εμπλεκομένων φορέων. Παράλληλα, θα επιτρέψει στο ΥΕΝ να έχει
πληροφόρηση σε πραγματικό χρόνο σχετικά με τη θέση των πλοίων, ενώ θα προσφέρει στους
Λιμενικούς Οργανισμούς και το ΝΑΤ πληροφόρηση σχετικά με τους πόρους που θα πρέπει να
εισπράξουν από τις ακτοπλοϊκές εταιρείες για τις υπηρεσίες που προσφέρουν στο επιβατικό κοινό.
Το έργο θα θέσει επίσης τις βάσεις και θα δημιουργήσει την υποδομή για τη δημιουργία ενός ενδο-
λιμενικού ηλεκτρονικού δικτύου ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των λιμένων της Χώρας. Ακόμη,
υπογράφηκε Κοινή Υπουργική Απόφαση των Υπουργείων Εμπορικής Ναυτιλίας, Περιβάλλοντος,
Χωροταξίας & Δημοσίων Έργων, Μεταφορών & Επικοινωνιών και Οικονομίας & Οικονομικών για

τη ρύθμιση των θεμάτων που αφορούν την Πρόσκληση αριθ. 101 της Ειδικής Υπηρεσίας Διαχείρι-
σης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας». Η Πρόσκληση για υποβολή
προτάσεων έργων που δημοσιεύθηκε στα πλαίσια υλοποίησης του εν λόγω Επιχειρησιακού Προ-
γράμματος και ειδικότερα του Μέτρου 2.8, αφορά στην ενίσχυση υπηρεσιών διαχείρισης της κυ-
κλοφορίας και πληροφόρησης στον τομέα των οδικών, θαλάσσιων και σιδηροδρομικών μεταφο-
ρών και προβλέπει ιδιωτική συμμετοχή. Οι φορείς θα κληθούν από τους δυνητικούς τελικούς δικαι-
ούχους, μέσω σχετικών προκηρύξεων που θα εκδοθούν, να υποβάλλουν συγκεκριμένες προτά-
σεις έργων. Το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας, αποδίδοντας ιδιαίτερη σημασία στη σύμπραξη
δημόσιου και ιδιωτικού τομέα για την ανάπτυξη της Χώρας, απέστειλε μέσω της ΓΓΛ&ΛΠ σχετική
επιστολή στις ενώσεις των εμπλεκόμενων φορέων, στην οποία και ανταποκρίθηκαν εφοπλιστές
και ναυτικοί πράκτορες, εκδηλώνοντας το ενδιαφέρον τους για το πρόγραμμα. Σημειώνεται ότι με
πρωτοβουλία του Υπουργείου, έχουν εξασφαλισθεί πόροι 2 εκ. Ευρώ για κρατική ενίσχυση ιδιω-
τών που θα υλοποιήσουν έργα στον τομέα των ευφυών θαλάσσιων μεταφορών (ΝΑΥΤΙΛΟΣ ΙΙ).
2.8. Πρόσβαση στις λιμενικές υπηρεσίες
Ο τρόπος οργάνωσης και λειτουργίας της λιμενικής βιομηχανίας διαφέρει σημαντικά από χώρα σε
χώρα και από λιμένα σε λιμένα. Στα πλαίσια της προσπάθειας ολοκλήρωσης της ενιαίας εσωτερι-
κής αγοράς και της προσπάθειας υιοθέτησης μιας κοινής Ευρωπαϊκής λιμενικής πολιτικής για τη
διασφάλιση ελεύθερου και δίκαιου ανταγωνισμού μεταξύ των Ευρωπαϊκών λιμένων, υφίσταται η
ανάγκη για την καθιέρωση κανόνων που θα ρυθμίζουν τη λειτουργία της λιμενικής βιομηχανίας.
Στα πλαίσια αυτά, προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις αρχές του 2001 πρόταση
Οδηγίας για την απελευθέρωση της πρόσβασης στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών.
Η αρχική αυτή προσπάθεια θέσπισης Κοινοτικής Οδηγίας για την πρόσβαση στην αγορά
λιμενικών υπηρεσιών έπειτα από μια επίπονη διαδικασία σκληρών διαπραγματεύσεων με δύο δια-
γνώσεις και με τη διαδικασία της συνδιαλλαγής μεταξύ του Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, τελι-
κά καταψηφίστηκε στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου το Νοέμβριο του 2003. Δεδομέ-
νης όμως της σημασίας του ζητήματος και της αναγκαιότητας για τη θέσπιση ενός Κοινοτικού νο-
μοθετικού πλαισίου για την πρόσβαση στην αγορά λιμενικών υπηρεσιών, αλλά και της τάσης ολο-
κλήρωσης της αγοράς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Επιτροπή, στις 13 Οκτωβρίου 2004, επανέφερε
το ζήτημα με σχετική πρόταση της.
Η πρόταση αποσκοπεί στη διευκόλυνση της πρόσβασης στη λιμενική αγορά και φιλοδοξεί
να εξαλείψει τους υφιστάμενους περιορισμούς που εμποδίζουν την πρόσβαση των φορέων παρο-
χής λιμενικών υπηρεσιών, να βελτιώσει την ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών στους χρήστες
του λιμένα, να αυξήσει την αποδοτικότητα και την ευελιξία, να συντελέσει στη μείωση του κόστους,
να αυξήσει την απασχόληση και να συμβάλλει στην προώθηση των θαλάσσιων μεταφορών μι-
κρών αποστάσεων και των συνδυασμένων μεταφορών. Γενικότερα, η πρόταση δίνει τη δυνατότη-

τα σε περισσότερους παρόχους να συμμετέχουν στη λιμενική αγορά, καταργώντας με αυτό τον

τρόπο περιορισμούς που τίθενται από την εθνική νομοθεσία σε αρκετές χώρες.
Το ΥΕΝ υποστηρίζει, επί της αρχής και επί της ουσίας, την πρόταση Οδηγίας της Επιτρο-
πής, υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις και συμμετέχει ενεργά στις διαδικασίες και τις
συζητήσεις της εν λόγω πρότασης στα θεσμικά Όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Υπουργείο
έχει πραγματοποιήσει σειρά συναντήσεων με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς συνολικά, αλλά
και με την κάθε ομάδα εμπλεκομένων ξεχωριστά, προκειμένου να διαμορφώσει τις τελικές του θέ-
σεις. Σε σχέση με την πρόταση, το ΥΕΝ επιδιώκει:
► Την πλήρη αποσαφήνιση του ορισμού της «αυτοεξυπηρέτησης» και των υπηρεσιών που αυτή
περιλαμβάνει.
► Την επιμήκυνση της διάρκειας παραχωρήσεων, προκειμένου να πραγματοποιηθούν σημαντι-
κές επενδύσεις.
► Την υποστήριξη της δυνατότητας αυτοεξυπηρέτησης με τη μορφή Πιστοποιητικών Εξαίρεσης
από την υποχρεωτική πλοήγηση με σαφώς καθορισμένα κριτήρια.
► Την υποστήριξη της διασφάλισης και κατοχύρωσης επαγγελμάτων, της διατήρησης και αύξη-
σης των θέσεων εργασίας, καθώς επίσης της ενίσχυσης της ασφάλειας στο εργασιακό περι-
βάλλον.
► Την ενίσχυση του θαλασσοκεντρικού χαρακτήρα και των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της χώ-
ρας μας.
Το ΥΕΝ φιλοδοξεί να συντελέσει στη διαμόρφωση ενός θεσμικού πλαισίου, κατά τρόπο ώστε:
► οι πάροχοι υπηρεσιών, οι χρήστες, οι τοπικές κοινωνίες και η χώρα συνολικά να μεγιστοποιή-
σουν τα οφέλη που μπορούν να αντλήσουν στις νέες συνθήκες,
► να προωθηθούν διοικητικές βελτιώσεις,
► να εξαλειφθούν οι επικρατούντες περιορισμοί,
► να βελτιωθεί η ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών στους χρήστες του λιμένα,
► να γίνουν οι λιμένες περισσότερο ανταγωνιστικοί,
► να αυξηθεί η αποδοτικότητα και η ευελιξία,
► να μειωθεί το κόστος των μεταφορών,
► να αυξηθεί η απασχόληση
► να προωθηθούν οι θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων και οι συνδυασμένες μεταφο-
ρές.
Στα πλαίσια της πολιτικής απελευθέρωσης, έχουν ήδη συναφθεί συμβάσεις με ιδιώτες, για
την παροχή υπηρεσιών που υποχρεούνται να προσφέρουν οι λιμένες στα πλοία, όπως για παρά-
δειγμα παραλαβή και ασφαλή διαχείριση στερεών και υγρών καταλοίπων των πλοίων, η κατα-
σκευή υπόγειου χώρου στάθμευσης στον ΟΛΠ Α.Ε. κλπ.

2.9. Υπηρεσίες πλοήγησης
Οι υπηρεσίες πλοήγησης αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της λιμενικής λειτουργίας και συμβάλ-
λουν στην ποιότητα του λιμενικού προϊόντος. Στόχος της πλοήγησης είναι η ασφάλεια της ναυσι-
πλοΐας εντός και πέριξ των λιμένων και η προστασία των λιμενικών εγκαταστάσεων, καθώς επίσης
η προστασία του περιβάλλοντος. Η πλοήγηση εκτελείται από ειδικευμένο και πιστοποιημένο πλοη-
γό, ο οποίος επιβιβάζεται στο πλοίο και αναλαμβάνει να το οδηγήσει στο κατάλληλο αγκυροβόλιο,
τα δε πλοία καταβάλλουν πλοηγικά τέλη ανταποδοτικού χαρακτήρα.
Κύρια επιδίωξη στον τομέα των πλοηγικών υπηρεσιών συνιστά η επάρκεια των υπηρεσιών
και η ταχύτητα εξυπηρέτησης, ενώ εξυπακούεται ότι απαιτούνται υψηλά επίπεδα και προδιαγρα-
φές ασφάλειας. Η πρόσφατη πρόταση της Επιτροπής για την απελευθέρωση της πρόσβασης σε
λιμενικές υπηρεσίες αφορά επίσης στις υπηρεσίες πλοήγησης, ωστόσο η ιδιαίτερη φύση τους και
ιδιαιτερότητες των λιμενικών εγκαταστάσεων επιβάλλουν μια προσεκτική αντιμετώπιση του θέμα-
τος.
Επιπρόσθετα, στα πλαίσια της αναβάθμισης της ποιότητας των πλοηγικών υπηρεσιών και
της απρόσκοπτης λειτουργίας, όχι μόνο της κεντρικής, αλλά και των περιφερειακών μονάδων πλο-
ήγησης, βρίσκεται σε εξέλιξη το θέμα της Σύνταξης Κανονισμών Λειτουργίας των Πλοηγικών Σταθ-
μών όλης της Επικράτειας. Επίσης, έχει τεθεί ως άμεσος στόχος η ανασυγκρότηση των Πλοηγικών
Σταθμών ανάλογα με την εμπορευματική-ναυτιλιακή κίνηση του λιμένα, δια της συστάσεως νέων
Πλοηγικών Σταθμών ή συγχώνευσης των ήδη υπαρχόντων όπου αυτό απαιτείται.
2.10. Χύδην φορτία
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αφού έλαβαν υπόψη το
μεγάλο αριθμό θαλάσσιων ατυχημάτων που αφορούν φορτηγά πλοία μεταφοράς φορτίου χύδην
και τα οποία οφείλονται σε λανθασμένη φόρτωση και εκφόρτωση, με αποτέλεσμα είτε την πρόκλη-
ση ζημιών λόγω υπερβολικής καταπόνησης είτε την πρόκληση μηχανικής ζημίας στα δομικά στοι-
χεία των κυτών φορτίου, προχώρησαν στην έκδοση Κοινοτικής Οδηγίας για τον καθορισμό διαδι-
κασιών ασφαλούς φορτοεκφόρτωσης χύδην φορτίων. Η Κοινοτική Οδηγία ενσωματώθηκε στην
εθνική νομοθεσία με το Προεδρικό Διάταγμα 66/2004 «Καθορισμός εναρμονισμένων απαιτήσεων
και διαδικασιών για την ασφαλή φόρτωση και εκφόρτωση των Φ/Γ πλοίων μεταφοράς χύδην φορ-
τίων, σε συμμόρφωση προς την Οδηγία 2001/96/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμ-
βουλίου της 4ης Δεκεμβρίου 2001, όπως τροποποιήθηκε από την Οδηγία 2002/84/ΕΚ του Ευρω-
παϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Νοεμβρίου 2002» (ΦΕΚ Α΄ 56/25-02-2004).
To Προεδρικό Διάταγμα στοχεύει στην ενίσχυση της ασφαλούς φορτοεκφόρτωσης και με-
ταφοράς στερεών χύδην φορτίων (πλην σιτηρών), μέσω της καθιέρωσης προδιαγραφών καταλλη-
λότητας για τους τερματικούς σταθμούς (απαιτήσεις ασφάλειας, εξοπλισμός, προσωπικό, ενημε-
ρωτικά εγχειρίδια), καθώς και εναρμονισμένων διαδικασιών, αναφορικά με την επικοινωνία και τη

γενικότερη συνεργασία πλοίων και τερματικών σταθμών. Βασική υποχρέωση των φορέων εκμε-
τάλλευσης των τερματικών σταθμών φορτοεκφόρτωσης φορτηγών πλοίων μεταφοράς στερεών
χύδην φορτίων αποτελεί η ανάπτυξη, εφαρμογή και διατήρηση συστήματος διαχείρισης της ποιό-
τητας και η πιστοποίησή τους σύμφωνα με το πρότυπο ISO 9001:2000 ή άλλο ισοδύναμο πρότυ-
πο.
Προκειμένου να επιτευχθεί ο μεγαλύτερος δυνατός βαθμός συντονισμού, εντατικοποίησης
και επίσπευσης των προσπαθειών όλων των εμπλεκόμενων φορέων για συμμόρφωση προς τις
διατάξεις του Προεδρικού Διατάγματος, εντός των χρονικών ορίων που τίθενται, η ΓΓΛ&ΛΠ εξέδω-
σε σειρά σχετικών εγκυκλίων, ανέλαβε πρωτοβουλία καταγραφής και ελέγχου της συμμόρφωσης
των υπόχρεων εγκαταστάσεων, ενώ συνεργάστηκε με όλους τους εμπλεκόμενους (φορείς διοίκη-
σης λιμένων, λιμενικές αρχές, εταιρείες συμβούλων ποιότητας, φορείς πιστοποίησης κλπ.) για την
καλύτερη εφαρμογή του.
2.11. Υγιεινή και ασφάλεια στους λιμένες
Η διασφάλιση της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων σε λιμένες και λιμενικές εγκαταστά-
σεις αποτελεί απαρέγκλιτο όρο για την εκτέλεση οποιασδήποτε δραστηριότητας και τελεί, πέρα
των άλλων, και υπό την εποπτεία του ΥΕΝ. Οι φορείς διοίκησης και εκμετάλλευσης των λιμένων
οφείλουν να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα στην κατεύθυνση της βελτίωσης των συνθηκών
εργασίας και της προστασίας της ασφάλειας και της υγείας των εργαζομένων στο χώρο ευθύνης
τους. Πρωταρχική υποχρέωση αποτελεί η ενημέρωση των εργαζομένων για τους ενδεχόμενους
κινδύνους κατά τη διάρκεια της εργασίας τους και για τους τρόπους αντιμετώπισής τους, ούτως
ώστε να μειωθεί η πιθανότητα πρόκλησης εργατικών ατυχημάτων.
Τον Απρίλιο του 2005 η ΓΓΛ&ΛΠ απέστειλε ενημερωτική εγκύκλιο προς τους Οργανισμούς
Λιμένων, τα Λιμενικά Ταμεία, τα Δημοτικά Λιμενικά Ταμεία και τις Λιμενικές Αρχές της χώρας σχε-
τικά με τις υποχρεώσεις των διοικήσεών τους ως προς τη διασφάλιση των κατάλληλων συνθηκών
Υγιεινής και Ασφάλειας στους χώρους εργασίας, καθώς και παράρτημα με θεματική κατάταξη του
συνόλου της ισχύουσας νομοθεσίας.
2.12. Λιμένες και Εθνικό Πληροφοριακό Σύστημα Ελέγχου

Θαλάσσιας Κυκλοφορίας (VTMIS)
Ήδη από το 1992 έχει ξεκινήσει η προσπάθεια ελέγχου της θαλάσσιας κυκλοφορίας, μέσω της ε-
γκατάστασης συστήματος VTS. Από τότε μέχρι σήμερα, έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικά βήμα-
τα προς την κατεύθυνση της ολοκληρωμένης λειτουργίας ενός Εθνικού Κέντρου VTMIS, που θα
καλύπτει κρίσιμες περιοχές του Ελλαδικού θαλάσσιου χώρου. Σήμερα, το Εθνικό σύστημα VTΜΙS
αποτελείται από τέσσερα κέντρα VTS που λειτουργούν στον Πειραιά, στην Πάτρα, στην Κέρκυρα

και στη Ραφήνα, καθώς επίσης δύο υπόκεντρα στην Ηγουμενίτσα και το Λαύριο που υπάγονται
στα δύο τελευταία κέντρα αντίστοιχα.
Η λειτουργία εθνικού συστήματος VTMIS είναι εξαιρετικής σπουδαιότητας για τους Ελληνι-
κούς λιμένες, δεδομένου ότι:
■ συμβάλλει στην αύξηση της ικανότητας των λιμένων να εξυπηρετούν μεγάλο αριθμό πλοίων σε
μικρότερο χρονικό διάστημα,
■ δημιουργεί προϋποθέσεις για την ασφαλή διακίνηση εμπορευμάτων και επιβατών,
■ συμβάλλει στην ανάπτυξη της Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων, αφού αυξάνει την ανταγωνιστι-
κότητα της ναυτιλίας σε σχέση με τα χερσαία μέσα μεταφοράς.
2.13. Ναυπηγοεπισκευαστική δραστηριότητα
Η ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία αποτέλεσε κλάδο με σημαντική συνεισφορά στην εθνική οι-

κονομία και την απασχόληση, ενώ εξακολουθεί να διαδραματίζει σημαντικό ρόλο. Παρά τα καλά
αποτελέσματα της δεκαετίας του '60 και τις θετικές προοπτικές για το μέλλον, ο ελληνικός ναυπη-
γικός τομέας δεν μπόρεσε να αποφύγει τη διεθνή κρίση μετά το 1980, με αποτέλεσμα η κατάσταση
μέχρι τα τελευταία χρόνια να είναι απογοητευτική. Κι ενώ η βιομηχανία ναυπήγησης κι επισκευής
σκαφών αποτελεί για πολλούς λόγους τομέα στρατηγικής σημασίας για την Ελλάδα, η βιομηχανική
διάρθρωσή του δεν είναι η καλύτερη δυνατή για την επίτευξη των επιθυμητών αποτελεσμάτων.
Αδυνατώντας να παρακολουθήσει τις τεχνολογικές εξελίξεις, ο κλάδος παρέμεινε μακριά από τις
προκλήσεις της παγκόσμιας αγοράς, καθιστώντας αμφίβολη τη βιωσιμότητα της ελληνικής βιομη-
χανίας στο σύνολό της και στερώντας τη δυνατότητα διασφάλισης της απασχόλησης των εργαζο-
μένων σε αυτήν, ιδιαίτερα αυτών με χαμηλά τυπικά και εργασιακά προσόντα και δεξιότητες.
Το ΥΕΝ συνειδητοποίησε νωρίς ότι θα πρέπει να αναληφθούν πρωτοβουλίες για την αντι-
μετώπιση ενός τόσο σοβαρού θέματος που ταλαιπωρεί το ναυτιλιακό και ευρύτερο χώρο τις τελευ-
ταίες δεκαετίες. Επιπλέον, η παρούσα δομή του συστήματος της ναυπηγοεπισκευαστικής βιομη-
χανίας στην Ελλάδα επιβάλλει την ευρύτερη συμμετοχή και συνεργασία πολλών Υπουργείων και
φορέων, ώστε να δοθούν απαντήσεις στις βασικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος. Σε
αυτό το πλαίσιο, το ΥΕΝ ανέπτυξε ένα μοντέλο πολύπλευρης δράσης, σε συνεργασία με συναρ-
μόδια Υπουργεία, το οποίο συνοψίζεται σε μία σειρά από ενέργειες-δράσεις:
► Τον Ιούλιο του 2004, συγκροτήθηκε Ομάδα Εργασίας για τη διαμόρφωση πολιτικής ενίσχυσης
της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης Περάματος με την αριθ. 8312.23Β/01/04 ΚΥΑ των Υπουρ-
γών Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης & Αποκέντρωσης και Εμπορικής Ναυτιλίας, έργο της
οποίας ήταν η υποβολή συγκεκριμένων προτάσεων για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας
της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης Περάματος. Τα αποτελέσματα της Ομάδας Εργασίας πα-
ρουσιάσθηκαν το Νοέμβριο του 2004.

► Το Φεβρουάριο του 2005, εκδόθηκε η αριθ. 2519/110/10-02-05 Απόφαση του Υπουργού Ανά-
πτυξης με την οποία συστήθηκε Ομάδα Εργασίας με τη συμμετοχή εκπροσώπων από τα συ-
ναρμόδια Υπουργεία και αρμόδιους φορείς, μεταξύ των οποίων και εκπρόσωπος της ΓΓΛ&ΛΠ,
για την επανεξέταση και αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου για το μητρώο επιχειρήσεων
ναυπήγησης, μετατροπής, επισκευής και συντήρηση πλοίων. Σκοπός ήταν να πραγματοποιη-
θούν οι αναγκαίες νομοθετικές τροποποιήσεις και παρεμβάσεις στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο
που διέπει τα ζητήματα της λειτουργίας του Μητρώου ναυπηγοεπισκευαστικών επιχειρήσεων,
προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα σε μεγαλύτερο αριθμό επιχειρήσεων να περιληφθούν σε
αυτό.
► Τον Απρίλιο του 2005, το ΥΕΝ ύστερα από επανειλημμένες συναντήσεις με τους ενδιαφερόμε-
νους φορείς για τη ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία προέβη στην κωδικοποίηση των από-
ψεων που υπέβαλλαν οι εμπλεκόμενοι φορείς αναφορικά με τα προβλήματα που αντιμετωπί-
ζουν και πιθανές λύσεις, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το ζήτημα.
► Τον Μάϊο του 2005, υπογράφηκε μεταξύ του δημοσίου και των εταιρειών ΕΥΡΩΤΕΚ Ανώνυμος
Μελετητική Εταιρεία και ΛΚΝ Ανάλυσις Σύμβαση Έργου, με θέμα: «Μελέτη για το Πρόγραμμα
οικονομικής αναγέννησης της περιοχής του Περάματος Αττικής». Η Μελέτη σκοπεύει στην α-
ποτύπωση των μακροχρόνιων προβλημάτων της Ζώνης, αλλά κυρίως στην εξεύρεση λύσεων
συμβατών με την Κοινοτική νομοθεσία με εναλλακτικές κατευθύνσεις και ολοκληρωμένο πρό-
γραμμα οικονομικής αναγέννησης της περιοχής του Περάματος Αττικής, με ιδιαίτερη έμφαση
στην περιοχή της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης, όπως επίσης και στην εξεύρεση πόρων
από κοινοτικές πηγές για την εφαρμογή του. Η ολοκλήρωση της μελέτης αναμένεται να πραγ-
ματοποιηθεί το Φεβρουάριο 2006.
► Τον Ιούλιο του 2005, το ΥΕΝ ήρθε σε επικοινωνία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του δημοσίου (Ι-
ΚΑ και ΤΕΜΠΜΕ Α.Ε.), προκειμένου να διερευνηθεί η δυνατότητα διευκόλυνσης των ναυπηγο-
επισκευαστικών επιχειρήσεων.
Η πρακτική που ακολούθησε το ΥΕΝ κατά το τελευταίο έτος, όπως προκύπτει από τα πα-
ραπάνω, θα αποτελέσει τη βάση για την πραγμάτωση του κύριου στόχου που έχει θέσει, δηλαδή
της ενίσχυσης του δυναμισμού και της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας. Στα πλαίσια της αρ-
μοδιότητάς του, το ΥΕΝ καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια να προσδιορίσει τις κατάλληλες
γραμμές δράσης προκειμένου να αναπτύξει ένα νέο μοντέλο που θα στοχεύει στην αντιμετώπιση
των μεγάλων απαιτήσεων της ναυπηγοεπισκευαστικής βιομηχανίας στη χώρα μας.
Με στόχο την άμεση λήψη μέτρων για την ενίσχυση της Ναυπηγοεπισκευαστικής Ζώνης Περάμα-
τος το ΥΕΝ μέσω της Ο.Λ.Π. Α.Ε. αποφάσισε την λήψη των ακόλουθων μέτρων για την ενίσχυση
των επιχειρήσεων της περιοχής:
1. Η επέκταση του ορίου του θαλασσίου μετώπου των ναυπηγείων στην περιοχή της Ναυπη-
γοεπισκευαστικής Ζώνης Περάματος (NEZ) κατά επιπλέον 80 μ., έτσι ώστε να δοθεί η δυνα-
τότητα να δημιουργηθούν νέοι χερσαίοι χώροι συνολικής έκτασης 93 στρεμμάτων περίπου,

σε όποιες επιχειρήσεις έχουν την ανάγκη και επιθυμούν να αναπτυχθούν μέσω επενδύσεων
στις εγκαταστάσεις τους. Επισημαίνεται ότι λόγω της χωροταξικής κατανομής των ναυπη-
γείων δεν υπάρχει άλλη δυνατότητα για ανάπτυξη των εγκαταστάσεών τους από την χωρο-
ταξική τους επέκταση προς τη μεριά της θάλασσας. Η επέκταση και η δημιουργία νέων χερ-
σαίων χώρων, αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για την περαιτέρω ανάπτυξη των επιχειρή-
σεων - ναυπηγείων που δραστηριοποιούνται στην περιοχή του Περάματος, πράγμα που
αποτελούσε πάγιο και επιτακτικό αίτημα του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Ναυπηγείων Περάμα-
τος.
2. Η δυνατότητα παραχώρησης της χρήσης των χώρων της ΝΕΖ στις επιχειρήσεις ναυπηγεία,
που θα προβούν σε υλοποίηση νέων επενδύσουν, για είκοσι (20) χρόνια. Η δυνατότητα αυ-
τή απαλλάσσει τα ναυπηγεία από την πίεση του ασφυκτικού χρόνου της τριετούς σύμβασης,
η οποία επέδρασε ανασταλτικά στο μακροχρόνιο προγραμματισμό καθώς επίσης και στον
εκσυγχρονισμό των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού των ναυπηγείων σε βάθος χρόνου.
3. Το αντάλλαγμα παραχώρησης θα αναπροσαρμόζεται για τη χρήση των υπαρχόντων χώ-
ρων, ανά διετία, στο ύψος του πληθωρισμού για μια περίοδο οκτώ (8) ετών.
4. Οι νέοι χερσαίοι χώροι που προκύπτουν από τα έργα επέκτασης των ναυπηγείων, τα οποία
εκτελούνται αποκλειστικά με ίδιες δαπάνες των εν λόγω επιχειρήσεων, να τιμολογούνται για
διάστημα μιας 15ετιας από την ολοκλήρωση τους με το 50% του αντίστοιχου τιμολογίου των
υφιστάμενων χερσαίων χώρων.
5. Η απάλειψη συμβατικών όρων παραχώρησης της χρήσης των χώρων που αποτελούσαν
σημαντικό εμπόδιο για την υγιή και έντιμη συνεργασία με τα ναυπηγεία του Περάματος.
6. Η ολοκλήρωση εργασιών ανακαίνισης και αποκατάστασης κτιριακών εγκαταστάσεων, επα-
νακατασκευής δαπέδων και διαμόρφωσης περιβάλλοντος χώρου στη ΝΕΖ Περάματος, συ-
νολικής δαπάνης 888.550,29 €.
7. Η δημοπράτηση και κατακύρωση έργου βελτίωσης των υποδομών των κρηπιδωμάτων της
ΝΕΖ, προϋπολογισμού δαπάνης 1.000.000 €.
Ενδεχομένως τα μέτρα αυτά δεν αρκούν από μόνα τους για την έξοδο από την κρίση που βρί-
σκεται ο κλάδος της ναυπηγοεπισκευής. Ασφαλώς και χρειάζονται και άλλα μέτρα, τα οποία
θα προκύψουν από τα αποτελέσματα της μελέτης και που θα διευκολύνουν την ανάπτυξη της
ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας και θα διευρύνουν τον επιχειρηματικό ορίζοντα και
τις προοπτικές για όσα ναυπηγεία ενδιαφέρονται να επεκταθούν πέραν των τοπικών συνό-
ρων. Το βέβαιο είναι ότι το κλείσιμο ή τη μη ανάπτυξη επιχειρήσεων που απασχολούν χιλιά-
δες εργαζόμενους, πολλοί εκ των οποίων είναι και κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής του Πει-
ραιά, ουδείς επιθυμεί και η Πολιτεία, όχι μόνο δεν θα σταθεί εμπόδιο, αλλά προτίθεται να είναι
αρωγός σ' αυτή την Εθνική προσπάθεια.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η σημασία της λιμενικής λειτουργίας για την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και τη συνοχή του
Ελληνικού χώρου, καθώς και το γεγονός ότι το λιμενικό προϊόν δεν είναι ενιαίο ως προς τα χαρα-
κτηριστικά του, καθιστά τη διαδικασία χάραξης εθνικής λιμενικής πολιτικής ιδιαίτερα σύνθετη.
Η προσπάθεια του ΥΕΝ, στα πλαίσια του παρόντος πονήματος, ήταν να καταγράψει και να
αναλύσει τα χαρακτηριστικά της λιμενικής λειτουργίας και να θέσει τις κατευθυντήριες γραμμές,
στις οποίες στηρίζεται η άσκηση της λιμενικής πολιτικής. Τα βασικά χαρακτηριστικά του λιμενικού
συστήματος της Χώρας, οι παράγοντες και οι συνθήκες που τα επηρεάζουν και τα διαμορφώνουν,
οι ανάγκες που καλείται να εξυπηρετήσει το λιμενικό σύστημα και οι στόχοι που τίθενται προς αυτή
την κατεύθυνση, καθώς και οι πολιτικές που θα οδηγήσουν στην επίτευξή τους, παρατέθηκαν στις
προηγούμενες παραγράφους.
Ωστόσο, επειδή οι στόχοι καθορίζονται σύμφωνα με τις ανάγκες της οικονομίας και της κοι-
νωνίας, οι οποίες δεν είναι στατικές, αλλά δυναμικές και μεταβάλλονται με γρήγορους ρυθμούς,
ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, είναι απαραίτητο αυτοί οι στόχοι να επανεξετάζονται και να επανα-
καθορίζονται. Παράλληλα, οι συνθήκες που επηρεάζουν τους όρους της λιμενικής παραγωγής με-
ταβάλλονται συνεχώς, με αποτέλεσμα να αλλάζουν και οι πολιτικές που αποσκοπούν στην επίτευ-
ξη των στόχων.
Η στρατηγική και οι επιμέρους πολιτικές που διατυπώνονται στο παρόν κείμενο χαρακτηρί-
ζονται, συνεπώς, από ένα δυναμικό στοιχείο και υπόκεινται σε συνεχή παρακολούθηση, αξιολόγη-
ση και επανακαθορισμό, ούτως ώστε να συμβαδίζουν κάθε φορά με τις ανάγκες και τους στόχους
που καλούνται να εξυπηρετήσουν.
Ως εκ τούτου, απαιτείται η συνεχής παρακολούθηση των συναφών εξελίξεων αλλά και η
συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς στη λιμενική λειτουργία (ΥΕΝ, διοικήσεις λιμέ-
νων, ναυτιλιακές επιχειρήσεις, εργαζόμενοι, τοπικές κοινωνίες και χρήστες λιμενικών υπηρεσιών).

Port Policy

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Port Policy

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΜΠΟΡΙΚΗΣ ΝΑΥΤΙΛΙΑΣ

ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΛΙΜΕΝΩΝ

ΕΘΝΙΚΗ ΛΙΜΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΠΕΙΡΑΙΑΣ, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2006

Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας

Κατά κοινή αναγνώριση, η εμπορική ναυτιλία ήταν,

Με αυτά τα χαρακτηριστικά, η εμπορική ναυτιλία είναι μια διαρκής εθνική υπόθεση

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 2/66

Γενικού Γραμματέα Λιμένων &

Στη βάση αυτής της πραγματικότητας, ο Υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας, κ. Μανώλης

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 3/66

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 4/66

ΣΥΝΟΨΗ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ .....................................................................8

ΜΕΡΟΣ 1O: ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ .................................................................11

1. ΤΟ ΝΕΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ............................................................11

ΜΕΡΟΣ 2O: ΣΤΟΧΟΙ & ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ.................................................14

1. ΛΙΜΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ...............................................14

ΜΕΡΟΣ 3O: Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ.............................................................................................22

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 5/66

2.10. Χύδην φορτία .................................................................................................61

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 6/66

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 7/66

ΣΥΝΟΨΗ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 8/66

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 9/66

τάλληλη αξιοποίηση του Προγράμματος «Marco Polo».

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 10/66

ΜΕΡΟΣ 1o: ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

1. Το νέο διεθνές και Ευρωπαϊκό περιβάλλον

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 11/66

2. Επίκαιρες θεσμικές εξελίξεις στο Ελληνικό λιμενικό σύ-

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 12/66

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 13/66

ΜΕΡΟΣ 2o: ΣΤΟΧΟΙ & ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

1. Λιμενική πολιτική και εθνική πολιτική μεταφορών

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 14/66

2. Οικονομική και περιφερειακή ανάπτυξη, κοινωνική συνο-

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 15/66

3. Οι στόχοι του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 16/66

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 17/66

Ακόμη επιδιώκονται τα εξής:

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 18/66

Προκειμένου να εξυπηρετηθούν οι στρατηγικοί στόχοι που αφορούν στο Ελληνικό λιμενικό

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 19/66

Οι βασικές προτεραιότητες πολιτικής επικεντρώνονται στους ακόλουθους άξονες:

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 20/66

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 21/66

ΜΕΡΟΣ 3o: Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ

1.1. Το εθνικό λιμενικό σύστημα

Το εθνικό λιμενικό σύστημα της χώρας αποτελούν:

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 22/66

1.2. Υποδομή και ανωδομή των λιμένων – Χρηματοδοτικό

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 23/66

Τα επενδυτικά προγράμματα των Οργανισμών Λιμένων σχεδιάζονται κατά τρόπο, ώστε να

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 24/66

1.3. Πολιτική κατά κατηγορίες λιμένων

1.3.1. Οργανισμοί Λιμένα Πειραιά και Θεσσαλονίκης Α.Ε.

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 25/66

1.3.2. Οι δέκα υπόλοιποι Οργανισμοί Λιμένα Α.Ε.

Οι παραπάνω λιμένες εξυπηρετούν, ως επί το πλείστον, μικτή, επιβατική και εμπορευματι-

Οι Οργανισμοί χαρακτηρίζονται από διαφορετικά επίπεδα υποδομής και εξοπλισμού, το δε

ΥΕΝ/ΓΓΛ&ΛΠ/ΔΛΠ Σελ. 26/66

Είναι γεγονός, ότι ορισμένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα που χαρακτηρίζουν