- Corel Draw X5Prirunik

Centar za informatiki razvoj InfoARS Stepe Stepanovia 51, 78 000 Banja Luka Telefon: +387 66 99 66 88 Telefon: +387 66 99 66 00 Web site: www.infoars.net, www.skolaracunara.com

Sadraj
Uvod Raunarska Grafika..................................................................................................................... 3 Rasterska grafika ..................................................................................................................................... 5 Vektorska grafika .................................................................................................................................... 5 Crtanje i prednosti ............................................................................................................................... 5 Jednostavni geometrijski oblici ............................................................................................................ 6 Vektorske radnje .................................................................................................................................. 6 Prikazne tehnologije ............................................................................................................................... 6 Tehnologije tampe ............................................................................................................................. 7 Corel Draw X5 radno okruenje........................................................................................................... 8 Izgled prozora CorelDRAW-a ................................................................................................................ 8 Bitni pojmovi ........................................................................................................................................ 9 Osnovni alati............................................................................................................................................ 9 Rad s krivuljama .................................................................................................................................... 19 Zatvaranje segmenata ................................................................................................................... 20 Rad s objektima..................................................................................................................................... 21 Upravljanje oblicima ............................................................................................................................. 24 Maske .................................................................................................................................................... 27 Ispune .................................................................................................................................................... 28 Gradijenti ........................................................................................................................................... 28 Patterni .............................................................................................................................................. 28 Rad s bojama ......................................................................................................................................... 29 3D efekti ................................................................................................................................................ 30 Providnost ............................................................................................................................................. 32 Dodavanje stranica na dokument i kreiranje novih dokumenata ...................................................... 33 Koritenje lenjira................................................................................................................................ 34 Rad s tekstom ........................................................................................................................................ 35 Detaljno ureivanje paragrafa........................................................................................................... 37 Detaljno ureivanje pojedinanih slova ............................................................................................ 37 Povezivanje paragraf okvira .............................................................................................................. 38 Omotavanje teksta oko objekta wrapping ..................................................................................... 39 Upis teksta na objekat ....................................................................................................................... 39 Rad s Bitmapama .................................................................................................................................. 40 Rad s efektima ................................................................................................................................... 41 Kolor korekcije ................................................................................................................................... 42 Priprema za tampu .............................................................................................................................. 43 Priprema za tampu i direktan ispis u PDF (PDF publishing) ............................................................. 43 Korisnike opcije PDF-a...................................................................................................................... 43 Literatura ............................................................................................................................................... 45

Uvod Raunarska Grafika

Raunarska grafika se naglo razvija i iri od pojave PC-a. Visoko razvijena sposobnost prepoznavanja oblika kod ovjeka ini raunarsku grafiku jednim od najprirodnijih naina komunikacije s raunarom. Grafika interakcija pomou rasterskog prikaza postala je standardnim sastavnim delom raunarskih korisnikih interfejsa.

Interaktivna grafika kao sredstvo efikasne komunikacije izmeu korisnika i raunara poboljava sposobnost razumijevanja podataka, uoavanja trendova i vizualizacije stvarnih i imaginarnih objekata. Na taj nain doprinosi poveanju kvaliteta rezultata rada i proizvoda, smanjenju trokova analize i projektovanja, te poveanju produktivnosti.

Sadraj raunarske grafike

Raunarska grafika (engl. computer graphics) obuhvata stvaranje, uvanje i upotrebu modela i slika objekata. Modeli i objekti raunarske grafike potiu iz razliitih podruja: prirode, nauke, inenjerstva, apstraktnih koncepata... Dok je predmet raunarske grafike sinteza slika na osnovu raunarskih modela stvarnih ili imaginarnih objekata, obrnuti procesi analize scene i rekonstrukcije modela objekata predmet su discipline koja se naziva obrada slike (engl. image processing). Obrada slike obuhvata podpodruja: poboljanje slike (engl. image enhancement) - razvoj i primjena tehnika poboljanja kvaliteta slike i poveanja kontrasta, detekcije i prepoznavanja uzoraka (engl. pattern detection and recognition) - otkrivanje standardnih uzoraka na slici ukljuujui npr. optiko prepoznavanje alfanumerikih znakova (engl. optical character recognition), analizu scene i raunarski vid (engl. scene analysis and computer vision) - prepoznavanje i rekonstrukcija 3D modela scene na osnovu vie 2D slika.

Iako se raunarska grafika i obrada slike bave raunarskom obradom slika u poetku svog razvoja bile su razdvojene discipline. S razvojem rasterske grafike tehnologije dolazi do trenda konvergencije ovih dveju disciplina.

Primjeri primjene raunarske grafike

Raunarska grafika danas se koristi u razliitim podrujima privrede, administracije, edukacije, zabave i svakodnevnog kunog ivota. Podruje primjene se ubrzano iri s rasprostranjenou raunara. Neki primjeri primjene raunarske grafike ukljuuju:

korisnike interfejse (veina aplikacija na personalnim raunarima i na radnim stanicama imaju grafiki sistem prozora (engl. graphical user interface GUI) pomou koga komuniciraju sa korisnicima. Primjeri takvih aplikacija ukljuuju obradu teksta, stono izdavatvo, proraunske tabele...); interaktivno crtanje (u poslovnim, naunim i tehnolokim primenama raunarska grafika koristi se za prikazivanje funkcija, dijagrama, histograma i slinih grafikih prikaza sa svrhom jasnijeg sagledavanja sloenih pojava i olakanja procesa odluivanja);

kancelarijska automatizacija i elektronsko izdavatvo (raunarska grafika iroko se koristi za izradu elektronskih i tampanih dokumenata); projektovanje pomou raunara (engl. Computer Aided Design - CAD danas se standardno koristi za projektovanje sistema i komponenata u mainstvu, elektrotehnici, elektronici, telekomunikacijama, raunarstvu...); simulacija i animacija (raunarska grafika koristi se za naunu i inenjersku vizuelizaciju i zabavu; podruja primene obuhvataju prikaze apstraktnih matematikih modela vremenski promenljivih pojava, TV i filmsku tehnologiju...); umjetnost (raunarska grafika se koristi za kreiranje umetnikih slika digitalna umetnost); trgovina (raunarska grafika se koristi za vizuelnu animaciju i elektronsku trgovinu); upravljanje procesima (podaci iz senzora dinamiki se prikazuju u prikladnom grafikom obliku); geografski informacioni sistemi (raunarska grafika koristi se za taan prikaz geografski raspodeljenih i rasprostranjenih sistema i mernih podataka npr. u telekomunikacijama i telemetriji); grafiko programiranje (raunarska grafika se koristi za automatizaciju procesa programiranja virtuelnih sistema, npr. u instrumentaciji).

Rasterska grafika
Rasterska grafika ili bitmapa je podatak koji predstavlja pravougaonu mreu piksela ili obojenih taaka, na nekom grafikom izlaznom ureaju kao to je monitor ili na papiru. Svaka boja pojedinog piksela je posebno definisana tako da (na primer) RGB slike sadre tri bajta po svakom pikselu, svaki bajt sadri jednu posebno definisanu boju. Red Green Blue - to znai da svaka boja ima svoju vrijednost, mijenjanjem vrednosti se dobijaju druge boje osim ove tri osnovne. to je vie ovih vrednosti slika e zauzimati vie prostora. Ako je slika crnobijela to znai da piksel zahtjeva samo jedan bit za razliku od slike u boji koja zahteva tri bajta (RGB) po jednom pikselu. Crno-bijele slike su upravo radi toga manje po zauzimanju prostora. Rasterska RGB slika, svaki piksel ima svoju R, G i B vrednost koja se meri u %.

Vektorska grafika
Vektorska grafika ili geometijsko oblikovanje (eng. Vector graphics, geometric modeling) je nain prikazivanja slike pomou geometrijskih oblika kao to su take, linije, krive i poligoni, a koji su zasnovani na matematikim jednainama. U principu, vektorski oblici se mnogo lake pamte nego zahtevne rasterske (bitmapirane) slike. Skoro svi dananji raunarski grafiki prikazi prevode vektorsku sliku u rasterski format. Rasterska slika je memorisana u memoriju i sadri podatke za svaki pojedinani piksel neke slike. Pojam vektorska grafika je veinom koriten u kontekstu dvo-dimenzionalne raunarske grafike. Skoro svako 3D prikazivanje je izvreno pomou 2D vektorske tehnike (pomou taaka, linija i poligona).

Crtanje i prednosti
Kao primer, razmotrimo krug nekog radiusa r. Glavni podaci koje raunarski program treba da zna kako bi isrctao krug su: 1. radius r 2. koordinatnu poziciju centralne take kruga 3. stil i boju linije (moe biti i providna) 4. stil i boju punjenja objekta (moe biti i providno)

Prednosti ovakvog naina crtanja nad rasterskom grafikom: Ovako mala koliina informacija omoguuje mnogo manju veliinu datoteke Mogunost pribliavanja (zoom) bez gubitka na kvalitetu Sve ove informacije su zapamene i mogu se kasnije mijenjati, to znai da pomeranje, skaliranje, rotiranje i popunjavanje, itd., ne smanjuju kvalitet crtea kao kod rasterske slike.

JEDNOSTAVNI GEOMETRIJSKI OBLICI

Linije

Poligoni Krugovi i elipse Bzier krive Tekst (raunarski fontovi, kao to je TrueType, nastali su od Bzier krivih)

VEKTORSKE RADNJE
Vektorski grafiki programi obino omoguuju okretanje, pomjeranje, skaliranje (saimanje ili poveavanje), iskrivljavanje i ostale transformacije objekata, kao i mijenjanje z-redosljeda i povezivanje jednostavnih objekata u vie komplikovanih. Zahtevnije transformacije ukljuuju i Boolove operacije (unija, razlika, presjek, itd.). Vektorska grafika je savrena za jednostavne ili sloene crtee koji ne treba da budu foto-realistini. Na primjer, PostScript i PDF stranice koriste jezik vektorskog grafikog modela.

Prikazne tehnologije
Kvalitet slike na prikaznim ureajima zavisi od veliina koje odreuju sposobnost prikazivanja najmanjih elemenata i najfinijih struktura. Veliina take (engl. dot size, spot size) je prenik jedne take na slici koju generie ureaj na svom izlazu. Gustina taaka ili adresibilnost (engl. adressability) je broj pojedninanih (ne nuno i razluivih) taaka po jedinici duine (po pravilu se koristi jedinica dpi - dots per inch) koje je mogue generisati. Ova se veliina moe razlikovati za vertikalnu i horizontalnu dimenziju. Adresibilnost u smjeru x ose odgovara recipronoj vrijednosti razmaka izmeu sredita taaka na adresama (x,y) i (x+1,y), a adresa u smjeru y ose recipronoj vrednosti razmaka izmeu sredita taaka na adresama (x,y) i (x,y+1). Razmak meu takama (engl. interdot distance) je reciprona vrednost adresibilnosti. Obino je poeljno da veliina take bude neto vea od razmaka meu takama jer se na taj nain omoguava prikazivanje glatkih oblika zbog deliminog preklapanja susjednih taaka.

Rezolucija predstavlja broj razluivih linija po jedinici duine (uobiajeno se koristi jedinica in cca. 2,54 cm) koje ureaj moe generisati. Definie se kao najvei broj razluivih naizmeninih crnih i belih linija po jedinici duine (uobiajeno se koristi jednica: lines per inch, ili u sluaju izraavanja u broju crno-belih parova linija: line- pairs per inch).

Tehnologije tampe
Matrini tampa koristi glavu sa 7 do 24 iglice koje se pojedinano mogu pokretati i na taj nain pritiskati traku natopljenu mastilom na povrinu papira. Glava se pokree u koracima sleva udesno i red po red odozgo prema dole. Na taj nain ostvaruje se rasterska struktura moguih taaka na otisnutoj slici. Gustina taaka u ovoj strukturi moe se poveati dvostrukim prolaskom glave preko istog retka uz pomak za polovinu razmaka meu iglicama. Takoe, mogue je tampati i slike u boji primjenom traka u boji.

Ploter iscrtava sliku pokretanjem pera preko povrine papira na proizvoljan nain. U tehnologiji plotera s ravnom ploom (engl. flatbed plotter) papir se privruje na plou elektrostatikim naelektrisanjem, vakuumom ili nekim drugim nainom. Pero se postavlja na poetnu taku crte i sputa na povrinu papira. Pero se pokree po povrini papira do krajnje take i tada se podie. Ovaj ureaj analogan je vektorskoj tehnologiji crtanja. U tehnologiji rotacijskih plotera (engl. drum plotter) papir se rotira pomou bubnja koji rotira, a pero se pokree du linijske putanje uzdu bubnja u oba smjera.

Elektrostatiki ploter (engl. electrostatic plotter) nanosi negativno naelektrisanje na delove bijelog papira koji trebaju postati crni. Nakon toga ga izlae toku pozitivno naelektrisanog crnog tonera koji prijanja uz mesta s negativnim naelektrisanjem.

U laserskom tampau laserski zrak (snop) prelazi preko pozitivno naelektrisanog rotirajueg bubnja presvuenog slojem selena. Podruja preko kojih pree zrak gube naelektrisanje, a pozitivno naelektrisanje ostaje samo na podrujima koja trebaju postati crna. Negativno naelektrisani toner u prahu prijanja na pozitivno naelektrisana podruja bubnja, a zatim se prenosi na beli papir. Za tampu u boji postupak se ponavlja tri puta, za svaku primarnu boju po jednom. Laserski tampai su procesorski kontrolisani. Procesori obavljaju i rastersko pretvaranje slike. esto pri tome koriste Postscript, jezik za opis dokumenata i slika.

tampa sa mlaznicom (engl. ink-jet printer) nanosi mastilo na povrinu papira. tampai u boji nanose cijan, magenta, utu, a ponekad i crnu boju na papir. U veini sluajeva pera s mastilom su ugraena u glavu koja se pokree lijevo i desno dok se papir pokree red po red kao kod matrinih tampaa. Sve boje nanose se istovremeno.

tampa s termalnim prenosom (engl. thermal-transfor printer) koristi tehnologiju slinu elektrostatikim ploterima. Grejai prenose pigment s votanog papira u boji na isti papir. Votani papir u boji i isti papir zajedno se provlae ispod trake s grejaima koji se selektivno griju. Za tampanje u boji koriste se namoti votanog papira s trakama u cijan, magenta, utoj i crnoj boji.

7
Termalni sublimacioni tampa (engl. thermal sublimation dye transfer printer) baziran je na tehnologiji slinoj tampaima s termalnim prenosom. Kvalitetniji proces grejanja i prenosa boje omoguava nanoenje

vie nivoa (tipino 256) intenziteta cijan, magenta i ute ime se ostvaruje visokokvalitetna reprodukcija slike s punom bojom.

Corel Draw X5 radno okruenje

CorelDRAW je moan program za grafiko oblikovanje , a ponajvie za industrijski dizajn naljepnica, ambalae za proizvode, natpisa, logotipa firmi i slino. Pored toga on korisniku prua velike mogunosti preloma teksta koji sadri dosta grafike. CorelDRAW je program za DTP (DeskTop Publishing) ili za stono izdavatvo, ali i za izradu slika, pozivnica, tehnikih crtea, publikacija, raznih kataloga...

Izgled prozora CorelDRAW-a

Prozor CorelDRAW-a je slika koju na ekranu vidite kada se pokrene program. Ovde vidite osnovna pomo}na sredstva u vidu komandnih menija, linija alata, palete sa alatima, statusne linije i palete boja (slika 1.1). Kada je dokument otvoren, podeavanja koja vidite u liniji alata odnose se na dokument koji je trenutno otvoren. Na primer, na liniji osobina (property bar) nalaze se komande za orijentaciju i veliinu/tip papira i jedinice mere.

Bitni pojmovi
Treba spomenuti dva veoma bitna pojma u Corel-u, bitmape i vektorske grafike, i objasniti razliku meu njima jer je Corel program koji radi sa vektorskim grafikama i sve to se u njemu stvara je vektorske prirode, ali on podrava i rad sa bitmapama. Vektorske grafike su slike koje su odreene matematikim opisima koji odreuju poziciju, oblik i smjer povlaenja linija. Poto su u osnovi svih objekata matematike formule, zakljuak je da se jedan takav objekat moe beskonano uveavati i smanjivati bez gubitaka i deformiteta. Bitmape se skupovi taaka koje predstavljaju sliku. Uveanjem jedne takve slike vidimo postojanje taaka i razmaka meu takama. Daljim uveanjem se ovaj efekat poveava. Kod bitmapa ima gubitaka i deformiteta. Sada prednost vektorske grafike dolazi do izraaja. Vektorske grafike su idealne za crtanje logoa i ilustracija, jer su one nezavisne o rezoluciji i mogu se poveavati na bilo koju veliinu bez gubljenja kvaliteta. Bitmape su odline za fotografije i digitalne crtee jer dobro prikazuju gradacije boje, ali one su zavisne o rezoluciji i promjenom veliine dolazi do gubitka kvalitete slike.

Osnovni alati
Pick Tool - Alat za selektovanje, mjenjanje veliine i rotiranje objekata. Kada je objekat selektovan oznaen je sa osam kockica koje ga okruuju. Da bi se objekt premjestio potrebno je da se klikne na njega i drei lijevi taster mia prevue na eljeno mjesto.

Da bi se objekat zarotirao potrebno ga je selektovati, zatim se postavlja centar rotacije. To je krug sa takom u svom centru kojim se odreuje oko koje take e se objekat rotirati. Kada je postavljen centar rotacije objekat se rotira povlaenjem jedne od strelica koje se nalaze na uglovima.

9 ose. Mijenjanje veliine, odnosno transformacija, podrazumjeva izmjenu dimenzija objekta po obe
Transformacija po obe ose odjednom se vri tako to se dri za jednu od kockica koje se nalaze na uglovima, i povlai prema centru ili od njega. Ako se objekat eli uveati ili smanjiti samo po irini povlai se kockica sa

lijeve ili desne strane. Za visinu je potrebno drati gornju ili donju kockicu. Ako se prilikom izvoenja dri taster SHIFT objekat e se redimenzionirati simetrino u odnosu na svoj centar.

Shape Tool Alat koji slui za oblikovanje osnovnih objekata, vorova i linija. Ovaj alat je koristan za stvaranje pravougaonika sa zakrivljenim ivicama. Prvo se objekat selektuje (koristei Pick Tool). Onda se bira Shape Tool, hvata za jedan od kvadratia i polukruno vue da bi se odredio stepen zaobljenja.

Knife Tool Alat za presijecanje objekata odnosno za stvaranje dva ili vie objekata od jednog. Presijecanje se vri tako to se odredi poetna i krajnja taka na objektu i on se transformie u Curve, odnosno u objekat koji se sastoji iz taaka, nodova, koje se nalaze na putanji koja odreuje konture objekta.

Smudge Brush Tool Alat za distorziju tako to se vue po vanjskoj liniji objekta. Efekat ove distorzije moe se primjeniti na unutranjost ili spoljanjost objekta. Na Property Bar-u se moe odrediti veliina vrha alata, nagibni ugao alata i smjer alata. Za najbolju upotrebu ovog alata preporuuje se koritenje grafikog tableta.

Roughen Brush Tool Alat za distorziju koji objektima dodaje zupaste ili nazubljene ivice. Moe se kontrolisati veliina, ugao, smjer i broj nazupenja. Za najbolju upotrebu ovog alata preporuuje se koritenje grafikog tableta.

Free transform Tool Alat za transformisanje objekata tomou Free rotation, Angle reflection, Scale i Skew tool-ova. Free rotation se koristi za rotiranje objekata. Radi tako to se miem odredi centar rotacije i onda, prevlaenjem mia, rotira se objekat.

10

Angle reflection se koristi za preslikavanje objekata. Radi tako to se odabere centar preslikavanja i, rotirajui objekat, postavi se u eljeni poloaj. Scale slui za promjenu dimenzija objekta. Povlaenjem mia u bilo kojem pravcu objekat automatski mijenja i visinu i irinu. Skew slui za krivljenje objekta. Povlaenjem mia u bilo kojem pravcu mijenja se nagib objekta. to se dalje povlai objekat bude vie zakrivljen.

Crop Tool Alat koji slui da se odstrane neeljena podruja u objektima. Ovaj alat se koristi tako to se povlaenjem mia selektuje oblast koja eli da se zadri. Zatim se dvostrukim klikom unutar selektovanog podruja izvri isjecanje.

Eraser Tool Alat za brisanje dijelova objekata. Bilo koji dio objekta moe biti obrisan. Kada se napravi nov krug, kvadrat ili neki drugi njima slian oblik, ini se kao da on nema ispunjenost, odnosno boju. Eraser tool pokazuje da to nije tano.

Virtual Segment Delete Tool Alat za brisanje dijelova objekata koji se presijecaju. Ovaj alat se koristi tako to se miem odredi oblast u kojoj se objekti presijecaju i ona automatski nestaje.

Zoom Tool - Alat za mijenjanje nivoa uveanja u prozoru za crtanje. Uveanje se moe vriti na dva naina: samo pritiskom na odreeno mjesto ili odreivanjem povrine koja se zumira. Odredi se poetna taka i kursorom prevue do krajnje take i uveae se sve to je bilo izabrano. Umanjenje se vri na isti nain samo uz dranje tastera SHIFT.

Hand Tool Alat za pomjeranje radne povrine u bilo kojem pravcu.

11

Freehand Tool - Alat za crtanje slobodnom rukom. Crtanje se vri tako to se klikne miem i onda dri taster dok se crta. Prave linije se mogu nacrtati tako to e se samo kliknuti na poetnu i krajnu taku prave.

Bezier Tool - Alat za crtanje krivih linija jedan po jedan segment. Crtanje se vri tako to se miem odreuju take koje e biti spojene linijama. Drugi nain je da se odmah nakon postavljanja druge take, ne putajui taster mia, krivoj da oblik tako to se kursor okree oko take u polukrunim kretnjama. Da bi se prestalo sa crtanjem potrebno je pritisnuti taster ESC.

Artistic Media Tool Alat koji slui za umjetnikom crtanje. Na Property Bar-u se moe izabrati jedan od modova: Brush, Sprayer, Calligraphic i Pressure Brush alat simulira crtanje slikarskim kistom Sprayer alat postavlja niz objekata du linije. Moe se odrediti razmak izmeu objekata i njihov redoslijed. Calligraphic alat simulira crtanje kaligrafskom olovkom. Debljina kaligrafskih linija se odreuje smjerom i uglom vrha olovke. Pressure alat simulira crtanje olovkom osjetljivom na pritisak

Pen Tool Alat za crtanje krivih linija jedan po jedan segment tako to se precizno postavljaju nodovi i kontrolie oblik svakog zakrivljenog segmenta. Ako se pri postavljanju noda dri pritisnut lijevi taster mia onda se dobija zakrivljeni segment, dok se samo jednim klikom dobija ravni segment. Da bi se prestalo sa crtanjem potrebno je pritisnuti taster ESC.

Polyline Tool Alat za crtanje ravnih i krivih linija koje se sastoje iz zakrivljenih i ravnih segmenata. Ako se pri crtanju dri pritisnut lijevi taster mia onda se slobodnom rukom i tako se mogu dobiti zakrivljeni segmenti, dok se samo jednim klikom dobija ravni segment. Da bi se prestalo sa crtanjem potrebno je pritisnuti taster ESC.

3-Point Curve Tool Alat za crtanje krivih definisanjem poetka i kraja, a zatim se odreuje zakrivljenost. Kada se oznai poetna taka, bez putanja tastera mia, vue se do krajnje take i puta taster. Onda se pomjeranjem mia u stranu odreuje zakrivljenost.

12

Interactive Connector Tool Alat za spajanje dva objekta linijom. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka na jednom objektu i zatim se vue do krajnje take na drugom objektu.

Dimension Tool Alat za kotiranje. Crtanje se vri tako to se postave poetna i krajnja taka kotiranja, a zatim se pozicionira ispis i visina kote. Ispis se vri automatski i moe se odrediti do 10 decimala.

Smart Fill Tool Alat za bojenje zatvorenih objekata koji, za raziku od ostalih alat alata za bojenje, detektuje ivice objekta i stvara zatvorenu putanju tako da se objekat moe obojiti. Na primjer ako se nacrta linija koja se presijeca i pravi petlje Smart Fill Tool detektuje ivice petlji i boji ih. Bitno je samo da je putanja linije potpuno zatvorena.

Smart Drawing Tool Alat koji pretvara crtee nacrtane slobodnom rukom u osnovne oblike i zaobljene krive. Ako se objekat ne pretvori u osnovni oblik onda se zaobljuje. Moe se podesiti nivo prepoznavanja oblika i pretvaranja u objekte, moe se podesiti nivo zaobljavanja koje se primjenjuje na krive, moe se odrediti vrijeme koje prolazi izmeu crtanja i primjene prepoznavanja oblika i moe se promjeniti debljina i stil linija oblika koji je nacrtan putem prepoznavanja oblika

13

Rectangle Tool - Alat za crtanje kvadrata i pravougaonika. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka i, ne putajui taster mia, vue dijagonalno dok se ne dobije eljeni pravougaonik. Ako se dri taster SHIFT onda e se pravougaonik crtati iz centra. Dranjem tastera CTRL dobija se kvadrat, a dranjem i CTRL i SHIFT kvadrat iz centra.

3 Point Rectangle Tool - Alat za crtanje pravouganika tako to se prvo odredi osnovna linija a zatim visina. Crtanje se vri tako to se, drei lijevi taster, miem povlai osnovna linija. Nakon putanja lijevog tastera povlaenjem mia lijevo-desno ili gore-dole odreuje se visina ili duina, zavisno od toga da li je osnovna linija povuena horizontalno ili vertikalno.

Elipse Tool Alat za crtanje elipsi i krugova. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka i, ne putajui taster mia, vue u pravcu u kojem se elipsa treba prostirati. Ako se dri taster SHIFT onda e se elipsa crtati iz centra. Dranjem tastera CTRL dobija se krug, a dranjem i CTRL i SHIFT krug iz centra.

3 Point Elipse Tool Alat za crtanje elipsi tako to se prvo odredi centralna linija a zatim visina. Crtanje se vri tako to se, drei lijevi taster, miem povlai centralna linija. Nakon putanja lijevog tastera povlaenjem mia lijevo-desno ili gore-dole odreuje se irina ili visina, zavisno od toga da li je centralna linija povuena horizontalno ili vertikalno.

Polygon Tool Alat za crtanje simetrinih mnogougaonika. Mnogougaonik moe imati od 3 do 500 stranica. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka i, ne putajui taster mia, dok se ne dobije eljeni oblik mnogougla. Broj stranica se odreuje na Property Bar-u.

Star Tool - Alat za crtanje zvijezda. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka i ne putajui taster mi vue dok se ne dobije eljeni oblik zvijezde. Broj krakova se odreuje na Property Bar-u.

Complex Star Tool Alat za crtanje kompleksinih zvijezda kojima se kraci presjecaju. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka, i ne putajui taster, mi vue dok se ne dobije eljeni oblik zvijezde. Broj krakova se odreuje na Property Bar-u.

14

Graph Paper Tool Alat za crtanje mree linija koje nalikuju tabeli. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka i, ne putajui taster, mi vue dok se ne dobije eljeni oblik. Na Property bar-u se moe odrediti broj kolona i redova koje mrea ima.

Spiral Tool Alat za crtanje simetrinih i logaritamskih spirala. Kod logaritamskih spirala mogue je odrediti rezmak izmeu revolucija spirale. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka i, ne putajui taster, mi vue dok se ne dobije eljeni oblik spirale. Na Property bar-u se moe izabrati simetrina ili logaritamska spirala. Ako se odabere logaritamska spirala moe se koristiti kliza, koji ima vrijednost od 0 do 100, i koji odreuje razmak izmeu revolucija spirale.

Basic Shapes Tool Alat u kojem se za crtanje moe odabirati izmeu raznih osnovnih oblika koji se biraju na Property Bar-u prije crtanja. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka i, ne putajui taster, mi vue dok se ne dobije eljeni oblik.

Arrow Shapes Tool - Alat za crtanje strelica raznih oblika i smjerova koji se mogu odrediti na Property Bar-u. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka i, ne putajui taster, mi vue dok se ne dobije eljeni oblik strelice.

Flowchart Shapes Tool Alat za crtanje raznih dijagrama koji se biraju na Property Bar-u prije crtanja. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka i, ne putajui taster, mi vue dok se ne dobije eljeni oblik dijagrama.

Banner Shapes Tool - Alat za crtanje vrpastih objekata i eksplozivnih oblika, koji se biraju na Property Bar-u prije crtanja. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka i, ne putajui taster, mi vue dok se ne dobije eljeni oblik.

Callout Shapes Tool - Alat za crtanje kalota i oznaka, iji oblik se moe odabrati na Property Bar-u prije crtanja. Crtanje se vri tako to se odredi poetna taka i, ne putajui taster, mi vue dok se ne dobije eljeni oblik.

15

Text Tool Alat za ukucavanje teksta direktno u crte kao artistic ili paragraph tekst. Razlika izmeu njih je to se na artistic tekst mogu primjeniti razni efekti i moe se koristiti za stvaranje efektivnih naptisa, logoa za firme ili bilo ega to bi svojom ljepotom i kreativnou trebalo da privue panju. Paragraph tekst se koristi tako to se klikne i razvue box u koji se unosi tekst. Artistic tekst mod zapoinje samo jednim klikom na radnu povrinu i zatim se moe unijeti tekst.

Interactive Blend Tool Alat za stapanje dva odjekta. Ovaj alat se koristi tako to se, drei lijevi taster mia, povue od jednog do drugog objekta. Na Property Bar-u se moe odrediti broj koraka u stapanju. Ako je boja objekata razli ita onda se i ona postepeno mijenja. Ako se dri taster ALT moe se slobodnom rukom odrediti putanja stapanja.

Interactive Contour Tool - Alat za ucrtavanje kontura objekta. Ovaj alat se koristi tako to se miem povue od mjesta do kojeg trebaju ii konture do ivice objekta. Na Property Bar-u se moe odrediti razmak izmeu kontura, i samim tim njihov broj, i da li konture idu unutar ili izvan objekta.

Interactive Distortion Tool Alat za distorziju, odnosno za pravljenje pravilnih iskrivljenja objekta. Na Property Bar-u se moe odabrati jedna od tri vrste distorzije: Push and Pull, Zipper i Twister Distorzija Push and Pull gura ili privlai nodove u odnosu na centar. Prvo se odredi taka od koje 16 poinje distorzija a zatim se povlai u pravcu u kojem se eli dobiti distorzija. Na Property Bar-u se moe odrediti amplituda, odnosno stepen izvitoperenja.

Distorzija Zipper prua mogunost nazubljivanja objekta. Koristi se kao i prethodna, s tim da pored amplitude postoji i frekvencija ili uestalost pojavljivanja zubaca. Distorzija Twister prua mogunost uvrtanja objekta. Klikom mia se odreuje centar uvrtanja. Zatim, ne putajui lijevi taster, odreuje se pravac uvrtanja koji moe biti u pravcu kretanja kazaljke na satu ili suprotan.

Interactive Drop Shadow Tool - Alat za sjenenje objekata. Sjenke se dodaju tako to se, drei lijevi taster mia, povlai od centra do mjesta na kojem elim da se nalazi sjenka. Na Property Bar-u se moe odabrati otrina ivice sjenke, jaina sjenke i boja sjenke.

Interactive Envelope Tool Alat pomou kojeg se objekat moe izobliiti tako to se vuku vorovi, nodovi, omota. Postoje etri osnovna moda koji se biraju na Property Bar-u. Ovaj alat se koristi tako to se nodovi pomjeraju u eljenom pravcu dok se ne dobije eljeni oblik. Na Property Bar-u se mogu izvriti detaljna podeavanja dobijenog objekta.

Interactive Extrude Tool Alat za dodavanje iluzije dubine objektu, odnosno tree dimenzije. Na Property Bar-u se mogu podesiti dubina, smjer, pravac, intezitet, boja i jo neki efekti. Ovaj alat se koristi tako to se, drei lijevi taster mia, povlai dok se ne dobije eljena dubina objekta.

17

Interactive Transparency Tool Alat za dodavanje providnosti objektu. Ovaj alat se koristi tako to se postavi poetna taka i ne putajui lijevi taster mia povlai do krajnje take. Na Property Bar-u se moe odrediti intenzitet i smjer providnosti.

Eyedropper Tool Alat pomou kojeg se mogu kopirati osobine objekta kao to su boja, debljina linija, veliina i efekti.

Paintbucket Tool Alat pomou kojeg se mogu primjeniti osobine objekta kao to su boja, debljina linija, veliina i efekti, na drugi objekat, nakon to se izaberu pomou Eyedropper tool-a.

Outline Tool Alat pomou kojeg se odreuju osobine ivica objekata. On ivici objekta dodaje boju, debljinu, oblik uglova, nain zavretka linija i razne druge efekte. Ovaj alat se koristi tako to se selektuje prethodno nacrtan objekt a zatim mu se pomou Outline Pen Tool-a odreuju osobine.

Fill Tool Alat pomou kojeg se objektu dodjeljuje boja. Postoji pet razli itih naina dodavanja boje: Uniform Fill objektu dodaje vrstu boju koja ima samo jednu nijansu. Pored velikog broja predefinisanih boja mogue je samostalno miksati sopstvene nove boje. Fountain Fill objekat boji sa uz efekat prelivanja boja. Postoji nekoliko naina prelivanja: linear kod kojeg se boje prelivaju sa jednog kraja objekta na drugi, radial kod kojeg prelivanje ide iz neke take prema periferiji objekta po sistemu koncentrinih krugova, conical kod kojeg se prelivanje odvija po krunoj putanji i square kod kojeg prelivanje proizilazi iz serije koncentrinih kvadrata. Pattern Fill objektu dodaje matricu ili uzorak koji se ponavlja. CorelDRAW korisniku daje mogunost samostalnog pravljenja ara koje se onda dodaju objektu. Texture Fill objekat boji uzorcima prirodnih materijala. Korisnik moe izabrati jednu od velikog broja tekstura a moe i sam da napravi teksturu kakva mu treba.

18

PostScrip Fill objekat boji posebnom vrstom teksture koja se dobija uz pomo programskog jezika PostScript i tako se dobijaju neke veoma komplikovane teksture.

Interactive Fill Tool Alat pomou kojeg se na objekat nanose iste boje kao i sa Fill Tool-om samo bez svih naprednih podeavanja. Na Property Bar-u se bira tip nanoenja boje i sama boja.

Interactive Mesh Tool Alat pomou kojeg se na objekat moe primjeniti efekat mree to korisniku omoguava da na razliite dijelove objekta nanose boje sa razliitim efektima.

Rad s krivuljama
Corel vam dozvoljava da dodajete linije raznim tehnikama i alatima. Nakon to nacrtate odreenu liniju, te primjenite na nju ispunu i obru, po elji, moete ih naknadno oblikovati, takoe po elji. Corel vam dozvoljava da iscrtavate od ravnih do najzahtjevnijih i najraznolikijih zakrivljenih linija potezom vaeg mia. Moete takoe crtati zakrivljene segmente i na njih naknadno dodavati vorove koje moete naknadno jo mijenjati.

Moete crtati zakrivljene linije definiui im samo irinu i visinu, te ih naknadno zatvoriti u zatvorenu krivulju.

19

Neke linije imaju kontrolne vorove i take kojima moete manipulisati kako crtate. Najbolji primjer su crtei nastali Bezierovim krivuljama.

S Bezierovim krivuljama moete naknadno kontrolisati kontrolne take za to precizniji crte tako to ete kontolisati hvatita tih kontrolnih taaka ili micati kompletne take.

Zatvaranje segmenata
Da bi ste zatvorili neku krivulju to moete uiniti na sljedei nain. 1. Selektujte krivulju 2. Kliknite na Arrange Close path

Drugi nain je da kliknete na ikonicu u alatnoj traci koja ima zadau da zatvori vau krivulju, a ona izgleda ovako:

20

Rad s objektima
Objektima moete upravljati kada god ih selektujete. Neke od radnji su: Dupliciranje (klasina copy-paste metoda / CTRL+D dupliciranje i + na tastaturi)

Pozicioniranje slobodno pomicanje ili ukucavanje koordinata

Poravnanje kroz Align & Distribute opciju u glavnom meniju

21

Grupisanje stavljanje vie objekata u grupe (CTRL + G ili Arrange Group u glavnom meniju)

Razgrupisanje razbijanje grupe (CTRL + U ili Arrang Ungroup u glavnom meniju)

Zakljuavanje objekata sprijeavamo pomicanje objekata na ovaj nain (desni klik Lock Object)

Mijenjanje poretka objekata (Arrange Order ili na tastaturi CTRL + PageUP/PageDown)

Mijenje veliine pomou kontrolnih taaka ili upisivanjem runo dimenzija

Rotacija rotacija pomou kontrolnih taaka ili upisivanjem runo ugla rotacije

22

Preslikavanje horizontal / vertical mirror pomou ikonica :

Kombinovanje objekata dobijamo jedan objekat kojem moemo mijenjati ispunu i obrub za razliku od dva ili vie pojedinanih objekata (Desni klik pa combine ili Arrange - Combine)

23

Upravljanje oblicima
Oblicima moete upravljati pomou kontrolnih taaka/vorova, njihovih hvatita ili kompletnih segmenata. Da bi mogli upravljati kontrolnih taaka potrebno je, ako ve nije to uinjeno, da objekat pretvorimo u krivulju. To radimo tako da kliknemo desnom tipkom mia na selektovani objekat i izabeemo opciju Convert to curves ili kroz glavni meni, pod opcijom Arrange izaberemo opciju Convert to curves. To se odnosi i na tekstove ako elimo njima manipulisati kao sa klasinim vektorskim krivuljama.

Kontrolne take ili vorovi su kljune komponente svake krivulje

Za dodavanje kontrolne take na krivulju, izaberemo shape tool:

selektujemo krivulju (npr. Bezierovu)

kliknemo na mjesto gdje elimo dodati taku i u gornjoj alatno traci izaberemo ikonicu + za dodavanje

Slino je i sa oduzimanjem, samo to to moemo napraviti i kada selektujemo taku na krivulji i pritisnemo tipku DEL na tastaturi ili izaberemo ikonicu u glavnoj alatnoj traci za oduzimanje te take

24

Na svaki objekat moete primjeniti alate iz glavne alatne trake s lijeve strane, te postii neke od efekata: - Skew iskrivljenje (horizontalno ili vertikalno)

Smudge Zamuivanje Roughtening - Nazubljivanje

Distorzije Izrezivanje i izdvajanje (npr. knife tool)

Razbijanje krivulja Klikom na kod desnog klika na objekat

25

Rezanje Trim opcija (Arrange - Shaping - Trim)

Spajanje (Arrange - Shaping - Weld)

Izdvajanje Intersect (Arrange - Shaping - Intersect)

26

Maske
Maske nam slue kako bi nae rasterske/bitmap objekte smjestili unutar vektorskih u neki oblik kontejnera. Taj kontejner moe biti bilo koji oblik (Atristic text ili bilo koji vektorski oblik).

1. Izaberite objekat koji elite maskirati 2. Kliknite na Effects PowerClip Place Inside container 3. Kliknite objekat koji elite koristiti kao kontejner Za editovanje maske: 1. Izaberite maskirani objekat 2. Kliknite na Effects PowerClip Edit contents 3. Napravite izmjene 4. Kliknite na Effects PowerClip Finish edit this level

27

Ispune
Gradijenti
Fountain Fill opcija kod vrste ispune. Imamo 4 vrste: Linearni Radijalni Conical Kvadratni

Patterni
Dodavanje patterna/tekstura u ispuni

28

Rad s bojama
Osnovna kolor paleta s kojom emo raditi je CMYK paleta

C cyan (palava) M magenta (crvena) Y yellow (uta) K key (crna)

Ova boja je kompatibilna i preferirana od svih tamparija i za digitalnu tampu tako da je ujedno i najupotrbljivija od svih paleta. Nemojte se zbuniti ako vam na monitoru boje ne izgledaju kao na papiru, to je sasvim normalno za ovu paletu boja.

29

3D efekti
U corelu takoe moemo dodati iluziju dubine na nacrtane objekte, kao to su izvlaenje kontura, mijenjanje perspektive, sjenke, dodavanje dubine sadraju. Za ovu namjenu koristimo sljedee alate iz glave alatne trake:

Konture

Perspektiva (Effects Add perspective u glavnom meniju)

30

Izvlaenje sadraja u dubinu (Extrusions)

Sjenke

31

Providnost
Na svaki objekat moemo dodati providnost koristei Transparency alat...

1. Selektujete objekat 2. Izaberete transparency alat 3. Izaberete vrstu providnosti 4. Izaberete ako je potrebno boju iz palete 5. Primjenite providnost

Vrsta providnosti:

Svaka ima svoj finalan proizvod, a razlikuju se po efektu dok primjena na sam objekat ostaje ista po navedenim koracima.

32

Dodavanje stranica na dokument i kreiranje novih dokumenata

Kada kreirate novi dokument, potrebno je da izaberete veliinu (dimenzij papira) te profil boja te ostale opcije po izboru:

Dakle, File New

Naknadno to moete promjeniti iz glavne naslovne alatne trake ili runo upisati potrenu veliinu i orijentaciju stranice i prikaza:

33

Nove stranice u postojei dokument dodajemo tako da kliknemo na + u donjem dijelu prikaza na naoj stranici

Koritenje lenjira
Radi lakeg i preciznijeg crtanja, moemo aktivirati pomoene lenjire, mreu ili izvui pomone linije s lenjira...

Opcije

Primjer mree i lenjira:

Pomone linije izvlaimo s lenjira pomou drag and drop metode i one nisu vidljive u tampi, samo nam slue kao orijentir kod crtanja:

Mogu biti horizontalne i vertikalne...

34

Rad s tekstom
U corelu postoje dvije vrste teksta artistic text i paragraf tekst.

Artisitc text za kratke linije teksta sa irokom primjenom i na koju je primjeniv irok spektar vizuelnih efekata:

Paragraf tekst za vee koliine teksta, pogodne za prijelom stranica i na kojemu je potrebno detaljno tekstualno editovanje...

Paragraf tekst moemo smjestiti i unutar objekata stim da e i dalje zadrati svoje osnovno oblikovanje...

Neke od opcija teksta: Drop cap opcija poetno veliko slovo (Text drop cap)

35

Tabovi uvlake teksta Columns kolone, postavljanje teksta u vie kolona Bullets dodavanje bulleta na paragrafe ili liste Ubacivanje posebnih znakova

Promjena veliine slova Change case

36

Detaljno ureivanje paragrafa

Da bi smo omoguili detaljno ureivanje paragrafa, potrebno je prvo tu opciju aktivirati kroz glavni meni na Text paragraph formatting

Nakon toga emo dobiti sljedee opcije u desnom sidebaru,

gdje moemo podeavati razne opcije paragrafa, a neke od njih su: poravnanje razmaci visina linije uvlake irine rijei irine pojedinanog slova itd...

Detaljno ureivanje pojedinanih slova

Da bi smo omoguili detaljno ureivanje slova, potrebno je prvo tu opciju aktivirati kroz glavni meni na Text Character Formatting

Neke od opcije koje moemo podesiti su: Vrste fontova, veliina slova, ukraci, pozicije slova, pomaci slova, itd...

37

Nakon aktivacije panela dobiti emo sljedee opcije u desnom sidebaru,

Povezivanje paragraf okvira

Da bi smo povezali vie paragraf boxova, potrebno je na dnu samog paragraf okvira, kliknuti na mali pravougaonik i zatim kliknuti u postojei ili iscrtati novi paragraf okvir:

- sada su okviri povezani

38

Omotavanje teksta oko objekta wrapping

Da bismo omoguili ovu opciju potrebno je da na objekat napravimo desni klik properties, zatim, izaberemo opciju general i aktiviramo opciju za wrapping selektujui neku od ponuenih vrsta omotavanja...

Upis teksta na objekat

Kada elite neki tekst postaviti na neki ve nacrtani objekat, selektujte tekst i objekat na koji elite postaviti ga, a zatim, kliknite u glavnom meniju na Text Fit Text to Path.

39

Rad s Bitmapama
S obzirom da Corel aplikacija nije direktno namjenjena radu s rasterima / bitmapama, neemo se previe zadravati na mogunosti koje corel nudi za rad s istima, samo treba istaknuti, da Corel podrava elementarne funkcije rada s bitmapama i primjenu raznih efekata na njih. Najvanija i najkorisnija funkcija u radu s bitmapa koju emo esto koristiti je konverzija bitmapa. S obzirom da emo s corelom uglavnom raditi pripreme za tampu, potrebno je konvertovati bitmape u odreenu rezoluciju (najmanje 300dpi za tampu) i odreeni profil boja (CMYK)...

Konverziju radimo preko glavnog izbornika, tako to pristupimo toj mogunosti na sljedei nain:

Kada nam se otvori sljedei prozor:

Potrebno je upisati eljenu rezoluciju i izabrati eljene opcije. Kada zavrimo s odabirom, potvrdimo selekciju s OK.

40

Rad s efektima

Neki od ofekata koje moemo primjeniti na nae bitmape su 3D efekti, Rad s kistovima i etkicama, Izotravanja, zamuenja, efekti kamere, transformacije boja, izvlaenje kontura, primjene tekstura, distorzije razne, dodavanje ili uklanjanje uma, itd...

Panel sa svim efektima se nalazi u glavnom meniju, rubrici Bitmaps:

41

Kolor korekcije
Opcijama za kolor korekcije pristupamo preko glavnog menija i opcije Effects, na sljedei nain:

Svaka od ovih opcija nudi razzne tehnike poboljanja prikaza slike, od poboljanja kontrasta, balansa boja, upravljanja s krivuljama boja, itd... da bi smo dobili to optimalniji rezultat. Iako to Corelu nije glavna namjena, moemo u njemu postii vrlo kvalitetne rezultate koje inae postiemo s nekim aplikacijama koje imaju za cilj iskljuivo obradu digitalnih fotografija...

42

Priprema za tampu
Priprema za tampu i direktan ispis u PDF (PDF publishing)
Da bismo spremili dokument i objavili ga u PDF formatu, ispratimo sljedee korake: 1. Kliknite na File Publish to PDF 2. Izaberite meu ponuenim opcijama vrsta PDF-ova neku od sljedeih: a. PDF for document distribution omoguava kompresiju bitmapa i za uoptenu primjenu je idealan, kao i za ispis na inkjet i laserskim tampaima b. PDF for prepress omoguava takoe kompresiju bitmapa, integraciju fontova i pogodan je za tamparije. Za detaljne postavke potrebno je napraviti konsultaciju sa tamparijom u kojoj ete tampati vee dokumente. c. PDF for the Web omoguava kompresiju bitmapa i teksta i optimalan je za upotrebu na internetu. d. PDF for editing omoguava kompresiju, integraciju fontova te omoguava spremanje fontova u punoj rezoluciji, tako da fajl moete naknadno editovati po potrebi. e. PDF/X-1 Svi objekti se pretvaraju automatski u CMYK, omoguena je komresija i uvaju se originalno sve boje. Pogodan je takoe za tampu i razmjenu dokumenata f. PDF/X-1a isto kao X-1, samo to ne podrava enkripciju i napredno upravljanje fontovima. g. PDF/X-3 Omoguava CMYK i CB paletu boja te je naprednija verzija X-1a formata 3. Izaberite folder gdje elite spremiti dokument te naziv dokumenta, te ga zatim spremite klikom na Save

Korisnike opcije PDF-a

1. Izaberite profil boja koji elite

43

2. Odabir mogunosti kompresije, te izlazne rezolucije

3. Mogunost izbora napusta po rubu stranice, ukljuivanja raznih tamparskih kalibracijskih opcija i reznih linija

44

Literatura
1. CorelDraw Graphic Suite X5 User Guide, Corel, 2010.

45