Php lut iu chnh hot ng bo lnh ngn hng ca t chc tn dng (Phn 2)

BRANDCO LAWFIRM - Trong xu hng kinh doanh thng mi ngy cng mi rng c v phm vi ln
hnh thc, cc hot ng nghip v m cc ngn hng thng mi cung cp cho cc doanh nghip
v ngy cng tr thnh nhng tr th c lc thc y kinh doanh pht trin. Trong , mt trong
nhng hot ng ra i tr nhng khng km quan trng v ngy cng c cc doanh nghip tn
dng phc v cho hot ng kinh doanh ca mnh l hot ng bo lnh ngn hng.
2.1 Ch th trong giao dch bo lnh ngn hng
iu 361 B lut Dn s nm 2005 qui nh: bo lnh l vic ngi th ba (sau y gi l bn bo lnh) cam
kt vi bn c quyn (sau y gi l bn nhn bo lnh) s thc hin ngha v thay cho bn c ngha v (sau
y gi l bn c bo lnh), nu khi n thi hn m bn c bo lnh khng thc hin hoc thc hin
khng ng ngha v. Cc bn cng c th tho thun v vic bn bo lnh ch phi thc hin ngha v khi bn
c bo lnh khng c kh nng thc hin ngha v ca mnh.
Trc ht, theo quy nh trn th i tng ca bo lnh l s cam kt bng uy tn, bng lng tin ca bn bo
lnh i vi bn nhn bo lnh bo m thc hin ngha v, ti sn bo m ch xut hin km theo uy tn,
lng tin, do , bo lnh mang c c tnh bo lnh i nhn v bo lnh i vt. Khi bn bo lnh dng ti sn
thuc quyn s hu ca mnh bo m ngha v th c ngha rng bn bo lnh a ti sn ca mnh
th chp hoc cm c bo m ngha v ca bn c bo lnh (khch hng vay) i vi bn nhn bo lnh
(t chc tn dng). Ti sn ca bn bo lnh ch b x l khi n hn thc hin ngha v m bn bo lnh
khng thc hin cc cam kt tho thun vi bn nhn bo lnh (iu 369 b lut dn s 2005). y l mt
trong nhng im mi ca cc bin php bo m ngha v ca B lut Dn s nm 2005 so vi B lut Dn s
nm 1995.
Li ch ca bo lnh ngn hng:
Gp phn hn ch s dng ngun vn lu ng ca doanh nghip.
Hn ch s dng tin mt, qua tng cng tnh an ton trong giao dch.
Gim thiu ri ro trong trng hp ngi mua v ngi bn khng bit nhau.
Tit kim thi gian, chi ph.
Nng cao v th, vai tr v uy tn ca doanh nghip trong quan h vi i tc.
Trong kinh doanh ngy nay, bo lnh ngn hng lun c xem nh tm Giy thng hnh cho doanh nghip
trong cc hot ng mua bn tr chm. Vic ny khng nhng to thun li cho k hoch ca bn m cc i
tc kinh doanh cng s c c s tin tng doanh nghip hn.
Nghip v bo lnh ca t chc tn dng vn mang bn cht l hot ng thng mi nn c cu trc php l
kh c th, bao gm s gn kt gia hai loi hp ng hp ng bo lnh (c k kt gia bn bn bo
lnh vi bn nhn bo lnh) v hp ng dch v bo lnh (c k kt gia bn bo lnh vi bn c bo
lnh). Nu tch ring mi loi hp ng no trn ngin cu mt cch c lp th c th nhn thy rng hp
ng bo lnh c k kt gia bn bo lnh vi bn nhn bo lnh khng phi bao gi cng mang yu t
thng mi. Cn hp ng dch v bo lnh c k kt gia bn bo lnh (t chc tn dng) v bn dc bo
lnh (khch hang c bo lnh) li mang bn cht cu giao dch thng mi. Nh vy, ch th tham gia hot
ng bo lnh ngn hng gm c ba bn: bn bo lnh, bn c bo lnh v bn nhn bo lnh.
2.1.1 Bn bo lnh
Theo iu 58 Lut cc t chc tn dng v cc vn bn hng dn thi hnh, bn bo lnh trong nghip v bo
lnh ngn hng l t chc tn dng c cc iu kin theo lut nh
T chc tn dng l doanh nghip c thnh lp theo quy nh ca lut cc t chc tn dng v quy nh php
lut khc hot ng kinh doanh tin t v lm dch v ngn hngvi ni dung nhn tin gi v s dng tin
gi cp tn dng v cung ng cc dch v thanh ton (khon 1 iu 20 Lut cc t chc tn dng)
Cc t chc tn dng ny bao gm ngn hng thng mi nh nc, ngn hng thng mi c phn, ngn
hng lin doanh, chi nhnh ngn hng nc ngoi ti Vit Nam, ngn hng u t, ngn hng pht trin, ngn
hng hp tc nhn hng chnh sch, cng ty ti chnh, cng ty cho thu ti chnh v mt s t chc tn dng
khc c ngn hng nh nc cho php thc hin nghip v bo lnh i vi khch hng. Ngoi ra, php lut
cn quy nh nu bn nhn bo lnh trong quan h bo lnh ngn hng l t chc, c nhnh nc ngoi th bn
bo lnh chuyn nghip ch c th l ngn hng c php thc hin thanh ton quc t.
Trn nguyn tc bo m an ton trong hot ng kinh doanh ngn hng trong c hot ng bo lnh ngn
hng, php lut quy nh mi t chc tn dng ch c thc hin nghip v bo lnh ngn hng khi tho mn
cc iu kin sau:
- c ngn hng nh nc cho php thc hin nghip v bo lnh i vi khch hng (iu kin ny thng
c ghi r trong giy php thnh lp v hot ng ca t chc tn dng do Ngn hng nh nc cp)
- C ng k kinh doanh nghip v bo lnh ngn hng v ghi r trong giy chng nhn ng k kinh doanh
c cp.
Thng thng, mt t chc tn dng sau nkhi ng k kinh doanh s c t cch php nhn v do c xem
l c nng lc hnh vi tham gia mt cch c lp vo cc quan h php lut., thng qua hnh vi cu ngi
i din hp php cu t chc tn dng. Ngi i din hp php bao gm ngi i din theo php lut v
ngi i din theo u quyn. Ngi i din theo php lut c th la Gim c (Tng gim c) hoc Ch tch
Hi ng qun tr. Ngi i din theo u quyn l ngi c ngi i din theo php lut u quyn hp l.
Khi tham gia hot ng ngn hng, t chc tn dng khng ch c t cch php l l ngi bo lnh ( trong quan
h hp ng vi bn nhn bo lnh) m cn c t cch php l l ngi cung ng dch v bo lnh (trong quan
h hp ng vi bn khch hng c bo lnh).
Do , trong quan h bo lnh ngn hng, khi phn tch vai tr ca bn bo lnh phi phn tch c hai t cch
php l trn.
2.1.2 Bn c bo lnh
Nu trong quan h bo lnh ni chung, bn c bo lnh c th l mi t chc c nhn c yu cu bo lnh
cho cc ngha v ti sn ca mnh i vi bn c quyn th trong bo lnh ngn hng ni ring, bn c bo
lnh thong thng l cc ch th kinh doanh theo lut nh.Theo iu 4 Quy ch bo lnh ngn hng ban hnh
theo Quyt nh s 26/2006/Q ngy 26/6/2006: Khch hng c t chc tn dng bo lnh l cc t chc v
c nhn trong nc v nc ngoi. T chc tn dng khng c bo lnh i vi nhng ngi sau y:
a. Thnh vin Hi ng qun tr, Ban Kim sot, Tng gim c (Gim c), Ph Tng Gim c (Ph Gim c)
ca t chc tn dng;
b. Cn b, nhn vin ca t chc tn dng thc hin thm nh, quyt nh bo lnh;
c. B, m, v, chng, con ca thnh vin Hi ng qun tr, Ban kim sot, Tng Gim c (Gim c), Ph
Tng Gim c (Ph Gim c);
d. Vic p dng quy nh ti im c Khon ny i vi ngi c bo lnh l b, m, v, chng, con ca Gim
c, ph Gim c chi nhnh ca t chc tn dng do t chc tn dng xem xt quyt nh.
Theo quy nh hin hnh, nhng ch th ny mun mun c t chc tn dng xem xt v chp thun bo
lnh, cn phi tho mn cc iu kin sau y:
- C y nng lc php lut v nng lc hnh vi dn s.
- Mc ch ngh t chc tn dng bo lnh l hp php.
- C kh nng ti chnh thc hin ngha v c t chc tn dng bo lnh trong thi hn cam kt.
- Tun th cc quy nh v qun l ngoi hi ca Vit Nam, nu khch hng ngh c bo lnh l t chc
c nhn nc ngoi.
Ngoi cc quy nh trn, v mc tiu m bo an ton kinh doanh cho t chc tn dng, php lut cn quy
nh cc gii hn bo lnh i vi khch hng, theo tng s d bo lnh ca tn chc tn dng i vi mt
khch hng khng c vt qu 15% vn t c ca t chc tn dng. Tng s d bo lnh ca chi nhnh ngn
hng nc ngoi i vi mt khch hng khng c vt qu 15% vn t c ca ngn hng nc ngoi. S
d bo lnh bo lnh ny bao gm tng s d bo lnh v cc cam kt pht hnh theo hnh thc tn dng chng
t, ngoi tr hnh thc m th tn dng tr ngay c khch hng k qu hoc c cho vay 100% gi tr
thanh ton.
2.1.3 Bn nhn bo lnh.
Bn nhn bo lnh trong quan h bo lnh ngn hng l ngi c quyn th hng mt mn n do ngi c
bo m thanh ton t mt ngha v trong cc hp ng (chng hn hp ng v xy dng c bn, hp ng
tn dng, hp ng mua bn hng ho, hp ng cung ng dch v) hay cc ngha v thanh ton ngoi hp
ng (ngha v np thu, ngha v bi thng thit hi ngoi hp ng)
V nguyn tc, khi tham gia quan h bo lnh ngn hng, bn nhn bo lnh cng phi tho mn mt s iu
kin nht nh. Cc iu kin ny bao gm:
C nng lut php lut v nng lc hnh vi dn s. iu ny do php lut quy nh nh mt nguyn tc c
hu trong quan h hp ng, khng ch p dng ring cho hp ng bo lnh.
C giy t, ti liu hoc hay bng chng khc chng minh quyn ch n trong mt ngha v cn c bo
m.
Trn thc t, iu kin ny thng do bn bo lnh a ra nhm bo v quyn li ca mnh khi giao kt hp
ng vi bn nhn bo lnh.
2.2 Phm vi bo lnh ngn hng ca cc t chc tn dng
Phm vi bo lnh c hiu l gii hn ca ngha v ti sn m t chc tn dng cam kt s thc hin thay cho
bn c bo lnh. Phm vi bo lnh do bn bo lnh t quyt nh v c ghi trong hp ng bo lnh nh
mt iu khon ch yu. T chc tn dng bo lnh c quyn quyt nh bo lnh mt phn hoc ton b ngha
v ti sn ca bn c bo lnh i vi bn c quyn.
2.3 Hnh thc v ni dung ca giao dch bo lnh ngn hng
2.3.1 Hnh thc ca giao dch bo lnh ngn hng
Theo quy nh ca Lut cc t chc tn dng v Quy ch bo lnh ngn hng th vic bo lnh ca t chc tn
dng i vi khch hng phi c lp bng vn bn. Cc vn bn ny c th phi chng thc nu cc bn c
tha thun hoc php lut c quy nh.. Trong kinh doanh ngy nay, bo lnh ngn hng lun c xem nh
tm Giy thng hnh cho doanh nghip trong cc hot ng mua bn tr chm. Vic ny khng nhng to thun
li cho k hoch ca bn m cc i tc kinh doanh cng s c c s tin tng doanh nghip ca bn hn.
Vi vai tr nh vy, bo lnh tr thnh loi dch v kinh doanh c nhiu tc ng tch cc trong vic thc y
cc giao dch v vn, cc giao dch kinh doanh khng ch trong lnh vc tn dng m c trong d thu, thc
hin hp ng, bo m cht lng sn phm
Trong giao dch bo lnh ca t chc tn dng, thng thng c hai loi vn bn do cc bn lp ra ghi nhn
quyn v ngha v ca cc bn, l giy ngh bo lnh v cam kt bo lnh.
Giy ngh bo lnh
Giy ngh bo lnh l vn bn do t chc, c nhn c nhu cu c bo lnh lp theo mu quy nh ca t
chc tn dng v c gi cho t chc tn dng. Hnh vi ny c th coi nh mt hnh vi ngh hp ng. Nu
trong giy ngh bo lnh c y cc yu t ca mt hp ng dch v bo lnh ( hay hp ng cp bo
lnh, theo cch nh danh ca Quy ch bo lnh hin hnh ) v c t chc tn dng tip nhn n chp thun
th c th xem nh hp ng dch v bo lnh hnh thnh.
Tuy nhin, thc tin giao dch bo lnh ngn hng cho thy, ngoi ti liu giao dch chnh l giy ngh
bo lnh, gia t chc tn dng v khch hng cn c th k kt vi nhau mt vn bn hp ng dch v bo
lnh /hp ng cp bo lnh. Hp ng ny s l ti liu php l quan trng nht chng minh s tha thun ca
cc bn v vic cung ng dch v bo lnh v trnh cho h nhng ri ro php l khng ng c trong qu trnh
thc hin hp ng dch v bo lnh.
Cam kt bo lnh
Cam kt bo lnh l vn bn bo lnh do t chc tn dng lp theo th thc nht nh. Vn bn bo lnh c th
l mt cam kt n phng ca t chc tn dng bo lnh i vi bn nhn bo lnh, hoc l mt cam kt song
phng v a phng gia t chc tn dng vi bn nhn bo lnh v khch hng c bo lnh v vic t
chc tn dng s thc hin ngha v ti chnh thay cho khc hng khi khch hng khng thc hin ng ngha v
ca h i vi bn nhn bo lnh.
Nu vn bn bo lnh l mt cam kt n phng ca t chc tn dng th c gi l th bo lnh. Th bo
lnh cng ging nh th tn dng d phng ch s dng khi khch hng mt kh nng thanh ton. Ngi yu
cu ngn hng pht hnh th bo lnh phi k hp ng vi ngn hng, trong nu quyn v ngha v ca
bn yu cu v ca ngn hng i vi kh ngng buc phi thanh ton mt kim ngch no theo th bo lnh.
Trong trng hp ngi c bo lnh khng tr c n th ngn hng buc phi thanh ton s tin bo
lnh.
Nu vn bn bo lnh l mt cam kt song phng hoc a phng gia t chc tn dng bo lnh vi bn
nhn bo lnh v khc hng c bo lnh th c gi l hp ng bo lnh.
a s trong cc vn bn bo lnh l th bo lnh, v nguyn tc ch cn c con du v ch k trc tip ca
ngi i din hp php ca t chc tn dng bo lnh, km theo cc iu khon ct yu ca th bo lnh cng
chng minh s rng buc v hiu lc php l ca vn bn i vi ngi bo lnh l t chc tn dng.
Th bo lnh c th c s dng trong nhiu nghip v khc nhau nh bo m tham gia u thu, bo m
tin ng trc, bo m thc hin hp ng, bo m n vay, bo m cho hp ng bo tr.
Tuy nhin, thm phn chc chn khi thc hin quyn yu cu i vi ngi bo lnh th ngi nhn bo lnh
cng phi c ch k v con du ca mnh trn vn bn bo lnh, hoc pht hnh mt vn th chp nhn c lp
v gi cho t chc tn dng bo lnh chng minh s chp nhn ca mnh i vi th bo lnh nhn c
t t chc tn dng.
Thng thng h s ngh bo lnh ca ngn hng bao gm: giy ngh bo lnh theo mu ca ngn hng,
cc ti liu lin quan n ngha v ngh c bo lnh, ti liu bo co tnh hnh sn xt kinh doanh v nng
lc ti chnh ca khch hng v ca ngi c bo lnh, h s ti sn m bo ngha v c bo lnh km
theo cc ti liu chng mnh tnh hp php v gi tr hin thi ca cc ti sn m bo ngha v c bo lnh.
2.3.2 Ni dung ca giao dch bo lnh
*Hp ng dch v bo lnh
i vi hp ng dch v bo lnh, v c bn phi c cc ni dung ch yu sau:
Tn ca t chc tn dng bo lnh v ca khch hng c bo lnh;
a ch ca t chc tn dng bo lnh v ca khch hng c bo lnh;
Gi tr ngha v c bo lnh, s tin bo lnh v mc ph bo lnh;
Thi hn bo lnh;
iu kin thc hin ngha v bo lnh;
Mc ch bo lnh;
Hnh thc bo m bng ti sn cho ngha v hon li i vi ngi bo lnh;
Quyn v ngha v ca cc bn trong hp ng dch v bo lnh
i vi cam kt bo lnh ( bao gm th bo lnh, hp ng bo lnh v cc hnh thc khc ca cam kt bo
lnh ph hp vi php lut v thng l quc t ) phi m bo cc yu t sau y:
Tn, a ch ca t chc tn dng bo lnh, khch hng c bo lnh v bn nhn bo lnh;
Ngy pht hnh bo lnh v s tin bo lnh;
Thi hn bolnh v cc iu kin thc hin ngha v bo lnh
Ngoi ra cam kt bo lnh cn c th b sung nhng ni dung khc nh quyn v ngha v cc bn; vic gii
quyt tranh chp pht sinh v chuyn nhng quyn; ngha v ca ngi th ba
Da trn cc biu hin bn ngoi, vic bo lnh c ba bn, bao gm bn bo lnh, bn nhn bo lnh v bn
c bo lnh; nhng v mt php l, quan h bo lnh ch i hi bt buc hai bn l bn bo lnh v bn
nhn bo lnh. Nhiu chuyn gia php lut cho rng vic tham gia k kt ca bn c bo lnh khng phi l
iu kin bt buc thit lp quan h hp ng bo lnh, mc d cam kt ca bn c bo lnh v vic thc
hin ngha v vi bn bo lnh sau khi h thc hin ngha v thay cho mnh l c s ngi bo lnh a ra
cam kt bo lnh. Theo quy nh th cam kt bo lnh c a ra v chp nhn gia hai bn l ngi th ba
(ngi bo lnh) v bn c quyn (ngi nhn bo lnh). Cn vic thc hin ngha v ca bn c bo lnh
c quy nh nh sau: khi ngi bo lnh hon thnh ngha v th c quyn yu cu ngi c bo lnh
thc hin ngha v i vi mnh trong phm vi bo lnh, nu khng c tho thun khc. Theo quan im php
lut ca nhiu nc, th Ngn hng c php s dng uy tn v kh nng ti chnh ca mnh m bo cho
ngi nhn bo lnh.
Vi cc quy nh trn y, bn c bo lnh l bn th hng li ch t hp ng bo lnh m khng phi l
bn ng vai tr thit lp hp ng bo lnh l bn bt buc k kt hp ng bo lnh. V mt nguyn tc, cc
bn c th k kt hp ng bo lnh gm 3 bn, l bn bo lnh, bn nhn bo lnh v bn c bo lnh. Tuy
nhin, do bn nhn bo lnh v bn c bo lnh khng phi l cc ch th thuc cu trc ch th ca hp
ng bo lnh, nn h khng c cc quyn v ngha v tng ng nh quan h gia ngi bo lnh v ngi
nhn bo lnh.
Trong trng hp bn nhn bo lnh v bn c bo lnh tha kin ln nhau, th t cch ca h khng phi l
t cch ca cc bn k kt hp ng bo lnh, m l t cch ca ch th quan h hp ng c ngha v ca
ngi c bo lnh c m bo bng bin php bo lnh.
Trn nguyn tc, cc ni dung nu trn ca bo lnh ngn hng c th c sa i, b sung hoc hy b nu
cc bn lin quan c tha thun.
2.4 Quyn v ngha v ca cc ch th trong giao dch bo lnh ngn hng
2.4.1 Quyn ca t chc tn dng bo lnh.
T chc tn dung vi tu cch l bn cung ng djch vu bo lnh c cc quyn sau:
bo m quyn t do kinh doanh ca cc t chc tn dng, php lut cho php cc t chc tn dng c
quyn quy nh c th v trnh t th tc v iu kin c bo lnh, ph hp vi c im ca tng t chc tn
dng v cc loi hnh nghip v bo lnh. l s quy c n phng mang tnh dn s ca t chc tn dng
i vi khch hng h lu thc hin khi thit lp quan h giao dch bo lnh vi t chc tn dng.
Quyn yu cu khch hng cung cp cc ti liu, thng tin v kh nng ti chnh v nhng ti liu khc lin quan
n ngha v c bo lnh. C s khoa hc ca vic quy nh quyn nng php l ny cho t chc tn dng
chnh l nhm bo m an ton v phng din quyn li cho t chc tn dng, ng thi cng nhm mc ch
m bo s an ton cho hot ng kinh doanh ngn hng trong nn kinh t v nng cao thc trch nhim hp
ng cho bn khch hng ngh bo lnh.
Ngn hng bo lnh c quyn kim tra tnh ph hp ca cc chng t ni trn vi nhng du hiu bn ngoi
ca bo lnh. Nu c du hiu cho thy s khng ph hp vi nhng du hiu bn ngoi ca bo lnh th ngn
hng c quyn t chi thanh ton. Lc ny, ngn hng phi thng bo ngay cho ngi nhn bo l nh bit v s
t chi . Ngn hng bo lnh phi c mt thi gian hp l kim tra tnh ph hp ca chng t vi cac du
hiu ca bo lnh.
Quyn yu cu khch hng ngh bo lnh phi c s bo lnh bng ti sn cho ngha v hon tr li ca h
i vi mnh. Vic quy nh quyn nng ny cng khng ngoi mc ch chnh yu l bo m quyn v li ch
chnh ng cho t chc tn dng thc hin bo lnh.
Quyn yu cu khch hng c bo lnh thanh ton tin ph dch v bo lnh cho mnh theo tha thun trong
hp ng dch v bo lnh, sau khi pht hnh th bo lnh v gi cho bn nhn bo lnh. S d php lut
quy nh quyn nng ny cho t chc tn dng l v, theo tha thun trong hp ng dch v bo lnh th t chc
tn dng phi pht hnh th bo lnh gi cho bn nhn bo lnh v quyn li ca khch hng c bo lanh,
do t chc tn dng (vi t cch l ngi thc hin cng vic dch v) ng nhin c quyn i hi bn
hng dch v phi thanh ton cho mnh s tin cng dch v l ph bo lnh.
Quyn kim sot vic thc hin ngha v ca ngi c bo lnh. S d php lut quy nh quyn nng ny
cho t chc tn dng thc hin bo lnh l bi v, khi cam kt bo lnh cho ngha v ti sn ca khch hang, i
vi bn c quyn, t chc tn dng bo lnh phi em c uy tn v ti sn ca mnh phc v quyn li ca
khch hng c bo lnh nn theo l cng bng h c quyn c php lut bo h nh i vi mt ch n.
Vic trao quyn kim sot i vi khch hng cho t chc tn dng bo lnh chnh l trao mt phng tin php
l t chc tn dng t bo v li ch ca chnh mnh khi tham gia quan h hp ng dch v bo lnh.
Quyn t chi bo lnh i vi cc khch hng khng iu kin bo lnh. Quyn nng ny c quy nh
nhm bo m nguyn tc quyn t do kinh doanh ca t chc tn dng, ng thi cao tnh t chu trch
nhim ca t chc tn dng trong hot ng kinh doanh trn thng trng.
T chc tn dung vi tu cch l bn bo lnh c cc quyn sau:
Quyn t chi thc hin ngha v ca ngi bo lnh. C s khoa hc ca vic quy nh quyn nng ny l
ch, mc d ngi bo lnh cam kt s thc hin ngha v thay cho ngi c bo lnh nhng nu vic i
tin ca ngi nhn bo lnh l khng c c s php l v khng ph hp vi cc iu kin thc hin ngha v
bo lnh nh cam kt th ngi bo lnh c quyn t chi thc hin ngha v bo lnh.
Nu ngn hng bo lnh nu c cn c kt lun giao dch l c s ca vic bo lnh nhng vi
phm cc quy nh ca php lut th c th c quyn t chi thc hin ngha v bo lnh trong cam kt hp
ng bo lnh ca mnh. Lc ny, ngn hng bo lnh c quyn i li s tin m ngn hng tr cho ngi
nhn bo lnh. y l mt quyn ca ngn hng bo lnh c hnh thnh trn c s tuyn b v trch nhim
ca ngi c bo v, theo ngn hng ngay lp tc phong to ti khon ca ngi c bo lnh i li
s tin m ngn hng thanh ton.
Trong bo lnh ngn hng, ngn hng nhn ly ngha v s thanh ton trong trng hp mt ngha v no
khng c thc hin, ngha v mc d c ga tr bng tin nhng theo bn cht khng phi lc no cng
phi c thc hin bng tin m linh hot hn trong vic thanh ton, c th l bng ngha v giao hng, thc
hin cng vic, cung cp dch v hay l thc hin mt hnh vi no c ngha php l. Tuy nhin, ngn hng
bo lnh khng buc phi hin cc ngha v ny m ch thc hin ngha v bng tin.
Mc d c nhiu nguyn nhn khin ngn hng mun hy ngang ngha v bo lnh ca mnh nhng ngn hng
khng c quyn lm iu ny. y l mt nguyn tc cng rn ca bo lnh ngn hng. Tuy nhin, nu cc bn
tha thun trong hp ng nhng iu khon m cho php ngn hng c th hy bo lnh hay quy nh thi
hn, sau thi hn ny ngn hng c quyn hy bo lnh.
Quyn ca khch hng duoc bo lnh.
Quyn yu cu bn cung ng dch v bo lnh l t chc tn dng phi pht hnh th bo lnh hoc k hp
ng bo lnh vi bn c quyn v li ch ca mnh v thc hin ngha v thay mnh vi t cch l ngi bo
lnh.
Quyn ca bn nhn bo lnh.
Trong bo lnh ngn hng quyn ca ngi nhn bo lnh khng th chuyn nhng cho ngi th ba, tuy
nhin, trng hp ny vn c th xy ra nu trong hp ng bo lnh c quy nh trng hp ny, hay c s
ng ca ngn hng bo lnh.
Trong mi quan h hp ng bo lnh, khi ngi nhn bo lnh chng minh c rng h l ch n ca
khch hng c bo lnh, khi h mi thit lp t cch l ch n ng thi ca t chc tn dng bo lnh.
Lc ny h mi c quyn yu cu t chc tn dng bo lnh thc hin ngha v thay cho ngi c bo lnh
khi ngi ny khng thc hin ng ngha v ca h i vi mnh.
2.4.2 Ngha v ca cc ch th trong quan h bo lnh ngn hng
Trong thc t, nhiu khi kh m phn bit hai ch nh bo lnh ngn hng v ch nh bo lnh c
quy nh c quy nh trong iu 366 B lut Dn s 2005, bo lnh ngn hng. Mc d c nhiu im ging
nhau nhng gia chng c nhng im khc nhau c bn.
Th nht, trong bo lnh, ngha v ca ngi bo lnh l ngha v ph thuc trong mi lin h vi hp ng
chnh gia ngi nhn bo lnh vi ngi c bo lnh. Trong khi bo lnh ngn hng thng l mt
ngha v c ni dung c bit. Ngha v ca ngn hng bo lnh l ngha v c lp, ngn hng phi thc hin
thanh ton khi cc iu kin c quy nh trong bo lnh c thc hin. Ngha v c lp ca ngn hng bo
lnh c th hin trong cc c im sau:
Trong bo lnh, ngi bo lnh khng phi thc hin ngha v bo lnh trong trng hp ngi nhn bo
lnh c th b tr ngha v vi ngi c bo lnh.
Ngn hng, khi nhn ly ngha v bo lnh, khng th a ra nhng yu cu i vi ngi nhn bo lnh,
trong khi ngi c bo lnh v ngi bo lnh trong Lut Dn s li c quyn ny.
V du: ngn hng khng c quyn a cho ngi nhn bo lnh nhng yu cu lin quan n cht lng ca
hng ha, mc d ngi c bo lnh cng nh ngi bo lnh c quyn ny theo quy nh ca lut Dn s
ca nhiu quc gia.
Phm vi ngha v ca ngn hng bo lnh khng c xc nh bng phm vi ngha v ca ngi mc n
nh ttrong trng hp bo lnh. Phm vi ngha v ca ngn hng lun lun c ngha v bng tin, khng ph
thuc vo vic, ngha v ca ngi c bo lnh i vi ngi nhn bo lnh thuc loi ngha v g: thanh
ton hay giao hng, v c quy nh trong hp ng. Ngha v ny c th l mt s tin c th. V d nh bo
m vic hon li s tin c t trc, cng c th l mt s tin c xc nh bng mt cch thc khc, v
d s tin bo m ph hp vi mc chi ph m ngi hng li phi chu trong trng hp ngi c bo
lnh khng thc hin ngha v nhng khng c cao hn mc chi ph c xc nh.
Hiu lc ca bo lnh ngn hng khng ph thuc vo hiu lc ca ngha v ca ngi c bo lnh.
iu ny xut pht t s c lp ca bo lnh ngn hng i vi quan h gia ngi nhn bo lnh v ngi
c bo lnh. Nu ngi c bo lnh t chi nhng hu qu php l ca vic biu hin ch ca mnh, v
d nh hp ng k kt do nhm ln, th nhng hnh vi php l ny ca ngi c bo lnh s khng gy mt
nh hng no n hiu lc ca ngha v bo lnh ca ngn hng, mc d nhng hnh vi ni trn s dn n
s cng nhn ngha v ca ngi c bo lnh khng c hiu lc.
Th hai, ngha v ca ngn hng bo lnh thng khng l ngha v b sung. iu ny c ngha l, ngn hng
bo lnh khng c quyn yu cu ngi nhn bo lnh, trc ht phi yu cu ngi c bo lnh thanh ton,
sau mi yu cu n ngn hng trong trng hp ngi c bo lnh khng thc hin hay thc hin
khng ng ngha v ca mnh. Quy nh ny th hin c tnh c lp ca bo lnh ngn hng.
Nh vy, tt c nhng khim khuyt ca ch nh bo lnh u c ch nh bo lnh ngn hng khc
phc.
Cu th:

Ngha v ca ngn hng bo lnh trc ngi bo lnh hon ton khng ph thuc vo ngha v chnh,
m m bo thc hin ngha v ny ngn hng pht hnh bo lnh, ngay c khi trong bo lnh c vin dn
n ngha v ny.
Bo lnh ngn hng xut hin bi v ngi nhn bo lnh mun ngha v chnh phi c thc hin. Tuy
nhin iu ny khng c ngha, bo lnh ngn hng phi gn lin vi ngha v chnh. Mi lin h gia bo lnh
ngn hng vi ngha v chnh th hin ch, khng c ngha v chnh th khng c bo lnh ngn hng. Tuy
nhin, nu bo lnh ngn hng pht sinh (vi t cch mt bin php bo m thc hin mt ngha v c th)
th n c tnh c lp. Tnh c lp ca ngn hng th hin trong cc ni dung sau y:
Th nht, thi hn m bo lnh ngn hng bt u c hiu lc c th khng ging vi thi im ngha v
chnh bt u c hiu lc;
Th hai, thi hn thc hin bo lnh ngn hng c th khng trng vi thi hn thc hin ngha v chnh;
Th ba, bo lnh ngn hng c th chm dt hiu lc do ngi nhn bo lnh t chi quyn ca mnh
pht sinh t bo lnh, nhng gi li quyn ca mnh theo ngha v chnh;
Th tu, ngn hng c nhng cn c c lp hy bo lnh ca mnh, v d, nu yu cu hay chng t
km theo yu cu ca ngi nhn bo lnh khng ph hp vi iu kin ca bo lnh hoc chng t c trnh
qu thi hn c quy nh trong bo lnh. Tuy nhin, trong trng hp ny, ngn hng phi thng bo cho
ngi nhn bo lnh ngay lp tc s t chi ca mnh.
Nu trong hp ng bo lnh ngn hng, ngi nhn bo lnh v ngn hng c tha thun rng, quyn
hay ngha v no ca cc bn ph thuc vo ngha v chnh, th cc iu kin ny s khng c gi tr php
l. Tuy nhin, s v hiu ca cc iu kin ca hp ng ni chung khng nh hng n hiu lc ca ton
b hp ng. Nhng nguyn nhn lm cho ngha v chnh khng th thc hin c, cng khng nh hng
n quan h gia ngi nhn bo lnh v ngn hng bo lnh.
Nh vy, c s bo lnh ngn hng l ngha v phi thc hin vic thanh ton. Ngha v ny l ngha
v c lp, c ngha l khng ph thuc vo cc quan h khc m c th l gia ngi nhn bo lnh v ngi
c bo lnh m vic thc hin ngha v ca ngi c bo lnh c ngn hng bo lnh.
u t v t
Bn cht ca bo lnh ngn hng th hin khng phi vic ngn hng thc hin ngha v thay cho
ngi c bo lnh trong trng hp ngi ny khng thc hin ngha v ca mnh, m s n b bng tin
nht nh ngi c bo lnh khng thc hin hoc thc hin khng ng ngha v ca mnh.
Ngn hng bo lnh ch chu trch nhim ph hp vi cc iu kin c quy nh trong bo lnh. S
tin c quy nh trong bo lnh khng th b khu tr do ngi c bo lnh thc hin mt phn ngha
v ca mnh nu iu ny khng c quy nh trong bo lnh.

Yu cu thanh ton ca ngi nhn bo lnh i vi ngn hng phi c lp bng vn bn cng vi
nhng chng t c quy nh trong bo lnh. Trong yu cu thanh ton cng nh chng t km theo phi ch
r ngha v chnh b vi phm im no. Yu cu thanh ton phi c giao ng thi hn c quy nh trong
bo lnh.
Ngi nhn bo lnh c quyn yu cu ngn hng bo lnh thc hin ngha v thanh ton ch khi xy
ra nhng s kin php l c quy nh trong th bo lnh.V du, ht thi hn thanh ton nhng ngi mua
khng thc hin ngha v thanh ton cho ngi bn. y c th xut hin mt vn , l c cn thit hay
khng ngi nhn bo lnh phi chng minh rng xy ra cc s kin c quy nh trong bo lnh. Trong
khoa hc php l hin nay tn ti quan im chnh v quan in nay c nhiu ngi ng h, theo quan im
ny, i vi bo lnh theo yu cu th ngi nhn bo lnh ch cn ch ra c, ngi c bo lnh khng
thc hin ngha v ca mnh trong thi hn quy nh v yu cu ngn hng bo lnh phi thc hin thanh ton
ngay. Trong trng hp ny, ngi nhn bo lnh khng c ngha v phi chng minh vic h cha dc thanh
ton.
Nu nhng s kin php l, trn c s ngn hng bo lnh thc hin vic thanh ton cho
ngi nhn bo lnh, khng tn ti trong thc t, v d ngi c bo lnh thanh ton cho ngi nhn bo
lnh nhng v mt l do no ngi nhn bo lnh khng bit mnh c thanh ton, th ngi nhn bo
lnh phi hon li tin cho ngn hng bo lnh. Tuy nhin, trong trng hp ny, v tr thnh b n nn ngi
nhn bo lnh c ngha v phi chng minh s tn ti ca nhng s kin php l, trn c s h yu cu
ngn hng thc hin ngha v bo lnh ca mnh. Tuy nhin, ngn hng bo lnh khng c quyn ngng thc
hin ngha v ngay c trong trng hp khi bit rng, nhng s kin c quy nh trong bo lnh vi t cch
l c s php l thc hin bo lnh trn thc t khng tn ti.
Nu bo lnh ngn hng phi c thc hin khi ngn hng c giao nhng chng t c quy nh
trong bo lnh th ngi nhn bo lnh, khi xut hin nhng tnh hung hay s kin php l lin quan n vic
ngi c bo lnh khng thc hin ngha v ca mnh, phi lp tc hon thnh ngay chng t v giao
chng ngay cho ngn hng bo lnh. V phn mnh, ngn hng phi giao bn sao cc chng t cho ngi
c bo lnh.
Ngha v ca cc ch th trong quan h bo lnh ngn hng.
a) Ngha vu ca t chc tn dung bo lnh.
Khi thc hn nghip v bo lnh ngn hng, do t chc tn dng phi giao kt c hai loi hp ng vi hai ch
th khc nhau nn ch th ny s c hai t cch php l khc nhau trong hai quan h php lut c lp, vi c
cu quyn v ngha v khc nhau.
Trong quan h dch v bo lnh (hp ng cp bo lnh) vi khch hng s dng dch v bo lnh, do t chc
tn dng c t cch l bn cung ng dch v bo lnh nn c cu ngha v ca ch th ny s bao gm:
Ngha v pht hnh th bo lnh gi cho bn nhn bo lnh hoc k hp ng bo lnh vi bn nhn bo
lnh v quyn li ca khch hng nhn bo lnh. y l ngha v c bn ca t chc tn dng cung ng dch v
bo lnh i vi khch hng s dng dch v bo lnh. Ngha v ny c mc tiu hng ti vic phc v quyn
li ca khch hng c bo lnh.
Ngha v thc hin cc cam kt trong hp ng dch v bo lnh k kt vi khch hng s dng dch v
bo lnh. Ngha v ny tuy khng phi l ngha v chnh ca bn cung ng dch v bo lnh nhng cng c tc
dng m bo quyn li cho khch hng s dng dch v bo lnh v cao tnh k lut hp ng cho cc bn
tham gia giao dch.
Trong quan h hp ng bo lnh vi bn nhn bo lnh, do t chc tn dng c t cch l bn bo lnh nn c
cu ngha v bao gm:
Ngha v thc hin tr tin thay cho khch hng c bo lnh i vi ngi nhn bo lnh, khi vic i
tin ca ngi nhn bo lnh ph hp vi cc iu kin thc hin ngha v nh ghi trong cam kt bo lnh.
y l ngha v c bn ca ngi bo lnh i vi ngi nhn bo lnh. Vic quy nh ngha v ny cho ngi
nhn bo lnh khng ch nhm bo m li ch hp php ca ngi nhn bo lnh m cn c tc dng bo m
li ch ca khch hng c bo lnh.
b) Ngha vu ca khch hng duoc bo lnh.
Trong hot ng bo lnh ngn hng, khch hng c bo lnh ch c mt t cch php l l ngi hng
dch v bo lnh. T cch ny pht sinh t hp ng dch v bo lnh (hp ng cp bo lnh) c k kt gia
h vi t chc tinn dng thc hin dch v bo lnh. Cn xt trong mi quan h vi cc ch th ca hp ng
bo lnh th khch hng c bo lnh ch ng vai tr l ngi th ba c lin quan.
Vi t cch l bn hng dch v bo lnh, khch hng c bo lnh s c cc ngha v sau y:
Ngha v cung cp y , chnh xc cc thng tin, ti liu lin quan n vic bo lnh theo yu cu ca t
chc tn dng thc hin bo lnh. Vic quy nh ngha v ny nhm m bo s an ton v quyn li cho t
chc tn dng khi h chp thun ng vai tr l ngi bo lnh.
Ngha v thc hin cc cam kt khc vi t chc tn dng thc hin bo lnh nh cam kt v bo m
bng ti sn cho bo lnh; cam kt tr ph dch v thanh ton; cam kt hon tr cho t chc tn dng s ti n
c tr thay; cam kt bi thng thit hi.
c) Ngha vu ca bn nhn bo lnh.
Trong mi quan h hp ng bo lnh vi t chc tn dng bo lnh, ngi nhn bo lnh phi chng minh h
l ch n ca khch hng c bo lnh, do h mi c th thit lp c t cch l ch n ng thi ca t
chc tn dng bo lnh. Vi t cch l ch n ca khch hng c bo lnh, ng thi cng l ch n cua t
chc tn dng bo lnh, bn nhn bo lnh khi mun yu cu t chc tn dng bo lnh thc hin ngha v thay
cho ngi c bo lnh khi ngi ny khng thc hin ng ngha v ca h i vi mnh th bn nhn bo
lnh phi chng minh rng vic i tin ca mnh l hon ton ph hp vi cc iu kin thc hin ngha v bo
lnh, nh c ghi nhn trong cam kt bo lnh. y vn l nguyn tc chung c tha nhn t rt lu
trong thng l v tp qun quc t v bo lnh ngn hng.
B t t t t Vt
uy , t tr, v s r k t t tr
quc t, bo lnh ngn hng ha hn em li nhng li ch to ln cho nhng ngi s dng
n. Xu hng ny i hi php lut iu chnh v hot ng bo lnh ngn hng ca cc t chc tn dng Vit
Nam ngy cng phi cht ch, r rng v c nhng quy nh d liu tng i ph hp vi thc tin hot ng
ngn hng ang din ra ht sc nhn nhp v pht trin nhanh nh hin hay.
Tm hiu, quan tm, hc hi v c kt kinh nghim t php lut cc quc gia trn th gii, vn c lch
s hnh thnh v pht trin lu i trong lnh vc bo lnh ngn hng, s l iu ht sc cn thit m bo
cho bo lnh ngn hng ngy cng c s dng c lc nh mt tm giy thng hnh cho hot ng mua
bn tr chm trong thi gian ti, ng thi m bo cc quy tc an ton trong hot ng tn dng tin t quc
gia hin nay.


Php lut iu chnh hot ng mua bn & sp nhp (M&A)
Written by Phan Khc / on 10/29/2013 / 0 Comments
1. B lut Dn s
Vn hp nht v sp nhp php nhn c quy nh ti iu 94 v 95 ca B lut Dn s nm 2005. Theo
, cc php nhn cng loi c th hp nht thnh mt php nhn mi, hoc mt php nhn c th sp nhp
vo mt php nhn khc cng loi theo quy nh ca iu l, theo tha thun gia. cc php nhn hoc theo
quyt nh ca c quan nh nc c thm quyn.
Sau khi hp nht, cc php nhn c chm dt; cc quyn v ngha v dn s ca cc php nhn c c
chuyn giao cho php nhn mi. Tng t nh vy i vi trng hp sp nhp th sau khi sp nhp, cc php
nhn c sp nhp chm dt, ng thi cc quyn v ngha v dn s ca h c chuyn giao cho php
nhn sp nhp.
2. Lut Canh tranh:
a. Cc quy nh c bn v tp trung kinh t.
Lut cnh tranh c Quc hi nc CHXHCN Vit Nam Kha XI, k hp th 6 thng qua vo ngy 03/12/2004
v c hiu lc thi hnh t ngy 01/07/2005. C cu php lut cnh tranh gm hai b phn l php lut v chng
cnh tranh khng lnh mnh v php lut v kim sot hnh vi hn ch cnh tranh. Cc hnh vi hn ch cnh
tranh c iu chnh bao gm hnh vi tha thun hn ch cnh tranh, lm dng v tr thng lnh th trng, lm
dng v tr c quyn v tp trung kinh t. Theo iu 16 Lut Cnh tranh th: "Tp trung kinh t l hnh vi ca
doanh nghip bao gm: (1) Sp nhp doanh nghip; (2) Hp nht doanh nghip; (3) Mua li doanh nghip; (4)
Lin doanh gia cc doanh nghip; v (5) Cc hnh vi tp trung kinh t khc theo quy nh ca php lut". C
th hn, iu 17 Lut Cnh tranh nu ra khi nim v sp nhp, hp nht v mua li doanh nghip vi t
cch l nhng hnh thc tp trung kinh t. T cc quy nh ca Lut Cnh tranh ta c th thy:
t v bn cht php l, theo Lut Cnh tranh 2004 th mua li doanh nghip l hnh thc tp trung kinh t
bng bin php thit lp quan h s hu gia doanh nghip mua li v doanh nghip b mua li. Vic mua li
khng phi l qu trnh thng nht v t chc gia hai doanh nghip ni trn. Sau khi mua li, doanh nghip
nm quyn s hu c th thc hin vic sp nhp hoc khng. Nu thc hin vic sp nhp th s thng nht
v t chc l kt qu ca hot ng sp nhp v vic mua li ch l tin c c quyt nh sp nhp. Khi
cc doanh nghip tham gia ang hot ng trn cng mt th trng lin quan th vic mua li lm cho quan
h cnh tranh gia h khng cn tn ti. Theo iu 35 Ngh nh s 116/2005/N-CP ca Chnh ph ngy
15/09/2005 quy nh chi tit thi hnh mt s iu ca Lut cnh tranh th cc hnh thc mua li khng b coi l
tp trung kinh t l khi: "Doanh nghip bo him, t chc tn dng mua li doanh nghip khc nhm mc ch
bn li trong thi hn di nht l 01 nm... nu doanh nghip mua li khng thc hin quyn kim sot hoc chi
phi doanh nghip b mua li, hoc doanh nghip thc hin quyn kim sot/chi phi nhng ch trong khun kh
bt buc t c mc ch bn li ". ng thi, doanh nghip bo him, t chc tn dng phi gi cho c
quan qun l cnh tranh h s thng bo vic mua li ny. Thi hn bn li doanh nghip quy nh ti iu 35
Ngh nh s 116/2005/N-CP c th c Th trng c quan qun l cnh tranh gia hn theo kin ngh ca
doanh nghip mua li nu doanh nghip chng minh rng h khng th bn li doanh nghip b mua li
trong thi hn 01 nm.
, v quyn chi phi hoc kim sot doanh nghip b mua li. iu 34 Ngh nh s 116/2005/N-CP quy
nh: quyn kim sot hoc chi phi ton b hoc mt ngnh ngh ca doanh nghip khc "l trng hp mt
doanh nghip (sau y gi l doanh nghip kim sot) ginh c quyn s hu ti sn ca doanh nghip khc
(sau y gi l doanh nghip b kim sot) chim c trn 50% quyn b phiu ti i hi ng c ng,
Hi ng qun tr hoc mc m theo quy nh ca php lut hoc iu l ca doanh nghip b kim sot
doanh nghip kim sot chi phi cc chnh sch ti chnh v hot ng ca doanh nghip b kim sot nhm thu
c li ch kinh t t hot ng kinh doanh ca doanh nghip b kim sot". So snh vi Lut Doanh nghip
2005 th ta c th nhn thy Lut Doanh nghip khng trc tip s dng thut ng quyn chi phi hoc kim
sot doanh nghip khc m s dng quan h m - con gia cc cng ty th hin mi quan h s hu c
xc lp t vic mua li hay gp vn. Theo Khon 15 iu 4 Lut Doanh nghip 2005 th mt cng ty c coi l
cng ty m ca cng ty khc nu thuc mt trong cc trng hp sau y:
- S hu trn 50% vn iu l hoc tng s c phn ph thng pht hnh ca cng ty ;
- C quyn trc tip hoc gin tip b nhim a s hoc tt c thnh vin Hi ng qun tr, Gim c hoc
Tng gim c ca cng ty ;
- C quyn quyt nh vic sa i, b sung iu l ca cng ty .
V ngha php l, quy nh trong hai vn bn lut trn l tng ng, nhng xt v cn c xc nh v gi tr
ng dng li c nhng im khc bit ng k. Trong khi Lut Doanh nghip da trn mc vn s hu hoc gi
tr quyn quyt nh n b my qun l, iu hnh doanh nghip, th Lut Cnh tranh quy i mc s hu
thnh gi tr ca quyn biu quyt trong b my qun l xc nh. Mt khc, Lut Doanh nghip cn s ng
quyn quyt nh n vic sa i, b sung iu l lm mt trong nhng trng hp xc lp quan h m - con,
cn Lut Cnh tranh li s dng quyn chi phi cc chnh sch ti chnh, hot ng ca doanh nghip b mua li
lm cn c.
b. Cc ngng gy hn ch cnh tranh:
Lut Cnh tranh s dng th phn lm c s phn loi nhm tp trung kinh t v l tiu ch duy nht xc nh
cch thc x l. Theo Khon 5 iu 3 Lut Cnh tranh quy nh: "Th phn ca doanh nghip i vi mt loi
hng ha, dch v nht nh l t l phn trm gia doanh thu bn ra ca doanh nghip ny vi tng doanh thu
ca tt c doanh nghip kinh doanh loi hng ho dch v trn th trng lin quan hoc t l phn trm gia
doanh s mua vo ca doanh nghip ny vi tng doanh s mua vo ca tt c cc doanh nghip kinh doanh
loi hng ha, dch v trn th trng lin quan theo thng, qu, nm ". Tip Lut Cnh tranh cng nh
ngha th phn kt hp l "tng th phn trn th trng lin quan ca cc doanh nghip tham gia vo tha thun
hn ch cnh tranh hoc tp trung kinh t".
iu 18 Lut Cnh tranh cm tp trung kinh t nu th phn kt hp ca cc doanh nghip tham gia tp trung
kinh t chim trn 50% trn th trng lin quan. trng hp ny, vic sp nhp, hp nht hoc mua li
hnh thnh mt doanh nghip hoc nhm doanh nghip nm gi a s th phn trn th trng lin quan v lm
cho cc doanh nghip cn li ch l thiu s trn th trng, to nn s thay i v c bn, t ngt trong tng
quan cnh tranh v cu trc cnh tranh trn th trng. Do nhng trng hp trn lun b xem l lm gim,
lm cn tr v sai lch cnh tranh mt cch ng k. Tuy nhin cng c ngoi l, l khi sau khi tp trung kinh
t .vn thuc loi doanh nghip nh v va theo quy nh ca php lut v c th c xem xt min tr:
(i) Mt hoc nhiu bn tham gia tp trung kinh t ang trong nguy c b gii th hoc lm vo tnh trng ph sn
(thm quyn xem xt quyt nh thuc B trng B cng thng).
(ii) Vic tp trung kinh t c tc dng m rng xut khu hoc gp phn pht trin kinh t - x hi, tin b k
thut, cng ngh (do Th tng Chnh ph quyt nh)
Khi th phn kt hp ca cc doanh nghip tham gia ch chim di 30% trn th trng lin quan th s tp
trung kinh t cha c kh nng to ra v tr thng lnh cho doanh nghip hnh thnh sau khi tp trung. Lc ny,
vic sp nhp hp nht hay mua li ch l cc bin php c cu li kinh doanh hoc u t vn bnh thng nn
cha cha ng nhng nguy c e da n trt t cnh tranh ca th trng.
3. Lut Doanh nghip:
Vi vai tr t chc v thit lp m hnh hot ng cho cc loi hnh doanh nghip, Lut Doanh nghip c nhiu
ni dung lin quan trc tip n sp nhp, hp nht v mua li doanh nghip, c th nh sau:
Cc quy nh trong Lut Doanh nghip c th c s dng lm cn c php l lm r khi nim v phm vi
ca cc hot ng tp trung kinh t. Chng hn xc nh khi nim mua li doanh nghip, khi thc thi c
quan QLCT c th dn chiu ti Lut Doanh nghip. Vn mu cht xc nh vic mua li l quyn kim
sot v chi phi doanh nghip b mua li, theo , nu vic mua ti sn cha to nn quyn chi phi kim
sot doanh nghip b mua li th cha cu thnh hin tng tp trung kinh t. Php lut cnh tranh xc nh hai
trng hp to nn quyn kim sot, chi phi doanh nghip khc (iu 34 Ngh nh s 116/2005/N-CP nh
trnh by phn trc). Tuy nhin, xc nh nh th no l chi phi cc chnh sch ti chnh v hot
ng ca doanh nghip b kim sot th li cn dn chiu n nhng quy nh tng ng v vic quyt nh
nhng chnh sch ti chnh, kinh doanh trong php lut v doanh nghip. Ty theo tng hnh thc t chc doanh
nghip m mc vn chi phi cc vn ti chnh, kinh doanh ca doanh nghip l khc nhau. Nh vy,
php lut v doanh nghip c vai tr lm r hn nhng vn m lut Cnh tranh cha quy nh chi tit v cc
hnh vi sp nhp, hp nht v mua li.
Cc quy nh lin quan n th tc ng k kinh doanh, t chc li doanh nghip, chuyn nhng vn gp, mua
bn c phn trong php lut v doanh nghip. iu 44 quy nh: tr trng hp thnh vin s dng phn vn
gp tr n, thnh vin CT TNHH hai thnh vin tr ln c quyn chuyn nhng mt phn hoc ton b
phn vn gp ca mnh cho ngi khc nh sau: (i) Phi cho bn phn vn cho cc thnh vin cn li theo
t l tng ng vi phn vn gp ca h trong cng ty vi cng iu kin; (ii) Ch c chuyn nhng cho
ngi khng phi l thnh vin nu cc thnh vin cn li ca cng ty khng mua hoc khng mua ht trong thi
hn 30 ngy, k t ngy cho bn. Vi nhim v bo m quyn t do kinh doanh v thit lp trt t trong vic
thc hin quyn kinh doanh, cc ch nh ni trn bo m quyn qun l ca nh nc i vi hot ng kinh
doanh trn th trng. Quan h gia cc th tc ng k kinh doanh theo Lut Doanh nghip c xc nh nh
sau:
(i) Nu vic sp nhp, hp nht v mua li thuc nhm khng chu s kim sot ca Lut cnh tranh th ch phi
lm cc th tc v ng k kinh doanh, chuyn nhng vn, mua bn c phn theo php lut doanh nghip m
khng phi thc hin bt c th tc g ti c quan QLCT.
(ii) Nu vic sp nhp, hp nht v mua li thuc nhm phi thng bo (cng ty hp nht, cng ty nhn sp
nhp c th phn t 300/0 n 500/0 trn th trng lin quan) th i din hp php ca cc doanh nghip phi
thng bo cho c quan QLCT trc khi tin hnh sp nhp, hp nht v mua li. Sau khi c c quan QLCT
tr li bng vn bn rng hot ng trn khng thuc trng hp b cm th doanh nghip mi c tin hnh
cc th tc sp nhp, hp nht v mua li .theo php lut doanh nghip (Khon 3 iu 152, Khon 3 iu 153
Lut Doanh nghip; iu 20 v 24 Lut Cnh tranh).
(iii) Nu thuc trng hp b cm (cng ty hp nht, cng ty nhn sp nhp c th phn trn 50% trn th trng
lin quan), ng nhin khng c tin hnh bt c th tc g, tr khi c min tr ( iu 152 v 153 Lut
Doanh nghip; iu 18 Lut Cnh tranh).
Ngoi ra, Lut Doanh nghip cng c cc quy nh h tr cho qu trnh kim sot tp trung kinh t i vi hnh
vi sp nhp, hp nht v mua li doanh nghip, nh sau:
(i) Cc quy nh v ngha v thng bo bng vn bn tin gp vn ca cng ty TNHH, thng bo tin gp
vn c phn ca cng ty c phn (iu 39, 84 Lut doanh nghip).
(ii) Ngha v ng k vi c quan ng k kinh doanh v vic c c ng s hu t 5% tng s c phn tr ln
(iu 86 Lut doanh nghip). . .
(iii) Nhng quy nh trn khng ch to iu kin cho vic qun l doanh nghip m cn c th cung cp nhiu
thng tin cn thit xc minh hin tng tp trung kinh t c thun tin, nhanh chng.
4. Lut u t
Lut u t c Quc hi kha XI, k hp th 8 thng qua vo ngy 29/11/2005 v c hiu lc thi hnh t
ngy 01/07/2006 c mt s ni dung lin quan n hot ng sp nhp, hp nht v mua li doanh nghip nh:
Cc quy nh v hnh thc u t, iu 21 Lut u t c quy nh cc hnh thc u t trc tip, trong c
vic mua c phn hoc gp vn tham gia qun l hot ng u t; u t thc hin vic sp nhp v mua
li doanh nghip. Nh u t c gp vn, mua c phn ca cc cng ty, chi nhnh ti Vit Nam. T l gp
vn, mua c phn ca nh u t nc ngoi i vi mt s lnh vc ngnh ngh do Chnh ph quy nh. Ngoi
ra, nh u t nc ngoi khi gp vn, mua c phn phi thc hin ng cc quy nh ca cc iu c quc t
m Vit Nam l thnh vin v t l gp vn, hnh thc u t v l trnh m ca th trng (Khon 2 iu 10
Ngh nh s 108/2006/N-CP ca Chnh ph ngy 22/09/2006 quy nh chi tit hng dn thi hnh mt s iu
ca Lut u t). iu 25 cng khng nh iu kin sp nhp, mua li cng ty, chi nhnh theo quy nh ca
Lut u t, php lut v cnh tranh v cc quy nh khc ca php lut c lin quan. i vi nhng 'ngnh
ngh kinh doanh c iu kin (nh ti chnh, ngn hng, vin thng, gio dc ...) th nh u t nc ngoi
c p dng iu kin u t nh nh u t trong nc trong trng hp cc nh u t Vit Nam s hu t
51% vn iu l ca doanh nghip tr ln (Khon 4 iu 29).
Cc quy nh v th tc ng k u t hoc th tc thm tra u t c thit k thc hin vai tr qun l
nh nc v u t. T iu 42 n iu 50 Ngh nh s 108/2006/N-CP quy nh v vic ng k u t v
thm tra d n u t; iu 56 quy nh v Th tc u t trc tip theo hnh thc gp vn, mua c phn, sp
nhp, mua li doanh nghip. Tuy nhin, nh u t nc ngoi ln u u t vo Vit Nam phi c d n u
t v thc hin th tc u t c cp Giy chng nhn u t; Giy chng nhn u t ng thi l Giy
chng nhn ng k kinh doanh cho t chc kinh t c thnh lp thc hin d n u t.
Trong php lut u t ch c mt s quy nh cp n vn kim sot tp trung kinh t di gc Lut
Cnh tranh: " Nh u t khi gp vn, mua c phn, sp nhp, mua li doanh nghip ti Vit Nam phi: . . . tun
th cc quy nh v iu kin tp trung tinh t ca php lut v cnh tranh v php lut v doanh nghip... "
(Khon 2 iu 10 Ngh nh 108/2006/N-CP) .
5. Lut Chng khon:
Lut Chng khon c Quc hi kha XI, k hp th 9 thng qua ngy 29/06/2006 v c hiu lc thi hnh t
ngy 01/01/2007. Lut Chng khon cng c cc iu khon lin quan n tp trung kinh t thng qua cc giao
dch trn th trng chng khon. iu 29 quy nh vic bo co v s hu ca c ng ln: "1. T chc, c
nhn tr thnh c ng ln ca cng ty i chng phi bo co cng ty i chng, y ban Chng khon Nh
nc v S giao dch chng khon hoc trung tm giao dch chng khon ni c phiu ca cng ty i chng
c nim yt trong thi hn by ngy, k t ngy tr thnh c ng ln ... 4. Quy nh ti cc khon 1, 2 v
3 iu ny cng p dng i vi nhm ngi c lin quan s hu t nm phn trm tr ln - s c phiu c
quyn biu quyt ca t chc pht hnh."
iu 32 quy nh v cho mua cng khai, theo cc t chc, c nhn cho mua cng khai s c phiu c
quyn biu quyt dn n vic s hu t 25% tr ln s c phiu ang lu hnh ca mt cng ty i chng phi
gi ng k cho mua n y ban Chng khon Nh nc. iu 69 quy nh vic chia, tch, sp nhp, hp
nht, chuyn i cng ty chng khon, cng ty qun l qu phi c s chp thun ca y ban Chng khon
Nh nc.
6. Lut cc T chc tn dng:
Lut cc T chc tn dng c Quc hi kha X, k hp th 2 thng qua ngy 12/12/1997 v c hiu lc thi
hnh t ngy 01/10/1998 v c sa i vo nm 2004 vi ni dung quy nh t chc, hot ng ca cc t
chc tn dng v hot ng ngn hng ca cc t chc khc Vit Nam.
Theo iu 34, chia, tch, hp nht, sp nhp, mua li, gii th t chc tn dng phi c Ngn hng Nh nc
chp thun bng vn bn. Ngoi ra, mt s quy nh lin quan gip h tr cho hot ng kim sot tp trung
kinh t, nh: t chc c cp giy php c th b Ngn hng nh nc thu hi giy php khi chia, sp nhp,
hp nht. ph sn (iu 29); t chc tn dng phi c Ngn hng nh nc chp thun bng vn bn trc
khi thc hin chuyn nhng c phn c ghi tn qu t l quy nh ca Ngn hng nh nc, hoc khi thay i
t l c phn ca cc c ng ln (10) (iu 31).
7. Cc vn bn di lut:
a. Cc quy nh v mua c phn doanh nghip i vi nh u t nc ngoi:
Ngh nh 139/2007/N-CP ca Chnh ph ngy 05/09/2007 hng dn chi tit thi hnh mt s iu ca Lut
Doanh nghip quy nh tt c doanh nghip c vn u t nc ngoi, khng phn bit ni ng k tr s
chnh, quc tch, ni c tr u c quyn gp vn, mua c phn vi mc khng hn ch ti doanh nghip theo
quy nh tng ng ca Lut Doanh nghip, tr cc
trng hp:
- T l s hu ca nh u t nc ngoi ti cc cng ty nim yt thc hin theo quy nh ca php lut v
chng khon.
- T l s hu ca nh u t nc ngoi trong cc trng hp c th p dng quy nh ca cc lut chuyn
ngnh v cc quy nh php lut chuyn ngnh khc c lin quan.
- T l s hu ca nh u t nc ngoi trong cc doanh nghip 100% vn nh nc c phn ha hoc
chuyn i s hu theo hnh thc khc thc hin theo php lut v c phn ha v chuyn i doanh nghip 1
000/0 vn nh nc.
- T l s hu ca nh u t nc ngoi ti cc doanh nghip kinh doanh dch v p dng theo Biu cam kt
c th v thng mi dch v (Ph lc Ngh nh th gia nhp WTO ca Vit Nam).
Theo Quyt nh s 238/2005/Q-TTg ca Th tng Chnh ph ngy 29/09/2005 v t l tham gia ca bn
nc ngoi vo th trng chng khon Vit Nam, v thng t s 90/2005/TT-BTC ca B ti chnh ngy
17/10/2005 hng dn thi hnh Quyt nh 238: T chc, c nhn nc ngoi mua, bn chng khon trn th
trng chng khon Vit Nam c nm gi:
- Ti a 49% tng s c phiu nim yt, ng k giao dch ca mt t chc nim yt ng k giao dch trn trung
tm gio dch chng khon.
- Ti a 49% tng s chng ch qu u t nim yt, ng k giao dch ca mt qu u t chng khon. (i
vi tri phiu: khng gii hn t l nm gi).
T chc kinh doanh chng khon nc ngoi gp vn, mua c phn, gp vn lin doanh thnh lp Cng ty
chng khon hoc Cng ty qun l qu u t chng khon ti a l 49% vn iu l.
Hin nay, B K hoch v u t ang son tho Ngh nh v mua bn v sp nhp doanh nghip c yu t
nc ngoi theo hng to s thun li cho cc doanh nghip trong nc v nc ngoi mua li c phn ca
nhau, nh: quy nh r rng th tc php l tin hnh sp nhp, thng nht quy nh v t l s hu ca nh u
t nc ngoi trong cc giao dch mua bn hin ang c quy nh khc nhau trong Lut Doanh nghip, Lut
u t v Lut Chng khon.
b. Cc quy nh v chuyn i, giao, bn doanh nghip 100% vn nh nc
Theo Ngh nh s 109/2007/N-CP ngy 26/06/2007 v chuyn doanh nghip 100% vn nh nc thnh cng
ty c phn, i tng c tham gia mua c phn l cc nh u t trong nc, nh u t nc ngoi, nh
u t chin lc (nh u t c nng lc ti chnh, qun tr doanh nghip; chuyn giao cng ngh mi, cung
ng nguyn vt liu, pht trin th trng tiu th sn phm; gn b li ch lu di vi doanh nghip). Nh u t
chin lc khng c chuyn nhng s c phn mua c trong thi hn ti thiu 03 nm, k t ngy cng
ty c phn c cp Giy chng nhn ng k kinh doanh. Trng hp c bit cn chuyn nhng s c
phn ny trc thi hn trn th phi c i hi ng c ng chp thun. i vi nh u t nc ngoi,
mi hot ng mua, bn c phn, nhn hay s dng c tc v cc khon thu chi khc t u t mua c phn
u phi thng qua ti khon tin gi ti mt t chc cung ng dch v thanh ton ang hot ng trn lnh th
Vit Nam v tun th php lut Vit Nam.
Ngh nh s 109/2008/N-CP ngy 10/10/2008 v bn, giao doanh nghip 100% vn nh nc a ra nh
ngha bn doanh nghip, giao doanh nghip, cc nguyn tc bn, giao doanh nghip nh nc, cng nh
quyn, ngha v ca cc i tng c mua hay nhn giao doanh nghip v th tc tin hnh vic bn, giao
doanh nghip nh nc.
c. Quy nh v vic sp nhp, hp nht ca t chc tn dng:
Ngy 15/07/1998, Thng c Ngn hng nh nc k Quyt nh s 241/1998/Q-NHNN ban hnh Quy ch
sp nhp, hp nht, qua li T chc tn dng c phn Vit Nam. Quy ch 241 khng nh vic sp nhp, hp
nht, mua li cc t chc tn dng c phn phi c Thng c Ngn hng nh nc chp thun, cng nh
a ra cc iu kin v trnh t, th tc sp nhp, hp nht v mua li. Tuy nhin, Quy ch 241 mi ch p dng
cho t chc tn dng c phn v c nhiu bt cp. Do vy, to hnh lang php l cho vic sp nhp hp
nht, mua li ca tt c cc loi hnh t chc tn dng, vo thi im hin ti Ngn hng nh nc ang d tho
Thng t hng dn vic sp nhp, hp nht t chc tn dng trn c s k tha Quy ch 241 , ph hp vi
Lut Doanh nghip, Lut Cnh tranh cng nh kinh nghim c kt t thc tin. Theo Bn d tho ln th ba
ca Thng t ny s c 02 trng hp sp nhp, hp nht l t nguyn v theo ch nh ca Thng c Ngn
hng nh nc. Vi quan im cho rng cc t chc tn dng u l cng ty cng loi" nn d tho a ra
nh ngha v sp nhp, hp nht t chc tn dng ph hp vi Lut Doanh nghip. hn ch cc giao dch
ni gin do nhng c nhn c lin quan bit trc thng tin sp nhp, hp nht; ng thi gn trch nhim ca
cn b qun tr iu hnh ch cht. d tho quy nh mt s trng hp tm ngng chuyn nhng vn gp
nh: thnh vin Hi ng qun tr, Ban kim sot, Ban iu hnh. D tho cng quy nh c th iu kin, trnh
t, th tc sp nhp, hp nht t chc tn dng. Theo , cc t chc tn dng tham gia sp nhp, hp nht
trc tin phi thng bo cho c quan QLCT theo quy nh ca Lut cnh tranh, sau mi ly kin ca cc
c quan qun l nh nc lin quan.