Professional Documents
Culture Documents
Rn .
n chiu Rn :
~x ~y = (x1 y1 , x2 y2 , ..., xn yn ).
+ Php nhn vc t vi 1 s thc:
~x = (x1 , x2 , ..., xn ) R.
+ Php nhn v hng 2 vc t:
h~x, ~y i = x1 y1 + x2 y2 + ... + xn yn .
Khi , ta c vc t
~x vung gc vi ~y
+ Gc gia 2 vc t
~x 6= 0 v ~y 6= 0 xc
khi v ch khi
x1 y1 + x2 y2 + ... + xn yn = 0.
nh bi cng thc:
x1 y1 + x2 y2 + ... + xn yn
p
cos(~x, ~y) = p 2
.
x1 + x22 + ... + x2n y12 + y22 + ... + yn2
~x = (x1 , x2 , ..., xn ) Rn .
kxk v c xc
Khi , chun ca vc t
~x
l mt s thc c k
nh bi
kxk =
kxk 0 x Rn
kxk = ||kxk x Rn , R.
kx + yk kxk + kyk x, y Rn .
kxk = 0 khi v
ch khi
x, y Rn
x = 0.
c xc nh bi cng thc
d(x, y) = kx yk.
1.1.3. Tp.
Cho
x Rn , > 0. Khi
1
+
+
bn knh l
.
) = {y Rn : ky xk } gi l hnh cu ng c tm ti im x v bn knh l .
B(x,
+ im
Tp hp cc im trong ca
c gi l phn trong ca
v k hiu bi
intM .
+ Tp
M Rn
+ Cho
im thuc
gi l tp m, nu
intM = M .
M.
Tp hp cc im bin ca
c k hiu l
M .
+ Tp
M Rn
gi l mt tp ng, nu
+ Tp
M Rn
gi l b chn bi
+ Tp
M Rn
gi l tp compact, nu
M M .
> 0, nu kxk x M .
M
l tp ng v b chn.
Cho
=
6 D Rn . Khi , nh x
f :DR
xc nh bi
x1 , x2 , ..., xn
V d 1.1.
c gi l min xc nh ca hm s
c gi l cc bin s ca hm s
Cho
f.
R > 0, tm min xc nh ca hm s
q
f (x) = R2 x21 x22 ... x2n .
Gii.
Theo nh ngha, min xc nh
c xc nh bi
R3 .
1.2.1. Mt cu.
Phng trnh:
f.
Cc s
z
c
x
Hnh 1: Mt cu.
Khi , im
1.2.2. Mt Elipxoit.
Phng trnh:
(E) :
x2 y 2 z 2
+ 2 + 2 = 1 (a, b, c > 0).
a2
b
c
Cc mt ct
x2 y 2
+ 2 = 1.
a2
b
2
z2
y
(Oyz) x = 0 : 2 + 2 = 1.
b
c
x2 z 2
(Oxz) y = 0 : 2 + 2 = 1.
a
c
(Oxy) z = 0 :
(H1 ) :
x2 y 2 z 2
+ 2 2 = 1 (a, b, c > 0).
a2
b
c
Cc mt ct
(Oxy) z = 0 :
x2 y 2
+ 2 = 1.
a2
b
O
a
Hnh 2: Mt elipxoit.
y2 z2
2 = 1.
b2
c
2
x
z2
(Oxz) y = 0 : 2 2 = 1.
a
c
(Oyz) x = 0 :
(H2 ) :
x2 y 2 z 2
+ 2 2 = 1 (a, b, c > 0).
a2
b
c
iu kin
z2
1 0 z (, c] [c, +).
c2
Cc mt ct
y2 z2
2 = 1.
b2
c
2
z2
x
(Oxz) y = 0 : 2 2 = 1.
a
c
2
x
y2
h2
(P ) z = h > c : 2 + 2 = 2 1.
a
b
c
(Oyz) x = 0 :
b
O
a
x
O
c
1.2.5. Mt paraboloit-eliptic.
Phng trnh:
(P E) :
x2 y 2
+
= 2z (p, q > 0),
p
q
vi iu kin
z 0. Cc
mt ct
(Oyz) x = 0 : y 2 = 2qz.
(Oxz) y = 0 : x2 = 2pz.
(P ) z = h > 0 :
x2 y 2
+
= 2h.
p
q
y
O
x
Hnh 5: Mt hypeboloit-eliptic.
1.2.6. Mt tr.
Phng trnh:
trong
(Tz ) : f (x, y) = 0
Oz,
(Ty ) : g(x, z) = 0
Oz,
(Tx ) : f (y, z) = 0
Oz,
f, g, h : D R2 R.
1.2.7. Mt nn bc hai.
Phng trnh:
(N) :
x2 y 2 z 2
+ 2 2 = 0 (a, b, c > 0).
a2
b
c
Cc mt ct
b
(Oyz) x = 0 : y = z.
c
6
x
Hnh 6: Mt tr song song
Oz .
a
(Oxz) y = 0 : x = z.
c
2
2
x
y
h2
(P ) z = h > 0 : 2 + 2 = 2 .
a
b
c
Mt dy im
{Mn } R2
c gi l dn ti im
M0 R2 ,
vit tt l
Mn M0
khi
sao cho
Mn B(M0 , ) n n().
Trong trng hp c bit: Nu
khi
n .
Cho mt hm 2 bin s
im
hiu
M0 .
Khi , s
z = f (x, y)
xc nh trong ln cn ca im
c gi l gii hn ca hm
f (x, y)
khi
M M0
(x, y)
dn ti
sao cho
lim f (Mn ) = m.
M M0
ch khi
c th tr
M0 (x0 , y0),
lim Mn = M0
n
Ta c th chng minh c rng:
M0 R2
th
Hnh 7: Mt nn bc hai.
V d 1.2.
Tm gii hn
I1 =
x2 y
.
(x,y)(0,0) 2x2 + y 2
lim
Gii.
Hm s
f (x, y) =
x2 y
xc nh trn
2x2 +y 2
|y|
1 (x, y) D,
+ y2
2x2
ta c
Vy
|f (x, y)| x2
I1 = 0.
V d 1.3.
(x, y) D . Do
x2 y
lim x2 = 0.
0 lim 2
(x,y)(0,0) 2x + y 2
(x,y)(0,0)
vi mi
Tm gii hn
I2 =
xy
.
(x,y)(0,0) 2x2 + y 2
lim
Gii.
xy
xc nh trn
2x2 +y 2
D = R2 \{(0, 0)}. Ta xt
Hm s
f (x, y) =
+ im
ch khi
x 0. Khi , ta c
1
xy
x2
=
lim
= .
2
2
2
2
x0 2x + x
(x,y)(0,0) 2x + y
3
lim
+ im
Do vy
I2
ch khi
x 0. Khi , ta c
xy
3
3x2
=
lim
=
.
x0 2x2 + 9x2
(x,y)(0,0) 2x2 + y 2
11
lim
khng tn ti.
Cho hm s
+ Hm s
z = f (x, y) xc
lin tc ti im
M0
nh trn min
v im
M0 D . Khi ,
nu tn ti gii hn
M M0
+ Hm s
+ Hm s
nu
lin tc ti mi im
nu vi mi
M D.
cho
(x, y), (x0 , y 0) D : k(x, y) (x0 , y 0 )k < |f (x, y) f (x0 , y 0)| < .
Bng cch dng nh ngha, ta c nhn xt sau.
Nhn xt 1.4.
+ Nu hm
f : D R2 R
D,
th
+ Nu
l tp compact, th
D , th f
D.
D.
Cho hm s
z = f (x) xc
nh trn min
D Rn
v im
x = (
x1 , x
2 , ..., xn ) D .
1.5.1. o hm ring.
Nu hm mt bin s
o hm ring ca
x1 7 f (
x1 , x2 , ..., xn ) c o hm ti x1 , th o hm c gi l
theo n
x1
ti im
x v
fx0 1 (
x)
c k hiu
hay
f
(
x).
x1
1, 2, ..., n) ti im x v
c k hiu
fx0 i (
x)
V d 1.5.
hay
f
(
x).
xi
Tm cc o hm ring ca hm s sau:
theo n
xi (i =
Gii.
f
1
3x3
= 2x tan(x3 + 2y) + x2 . 2 3
.3x = 2x tan(x3 + 2y) +
.
x
cos (x + 2y)
cos2 (x3 + 2y)
f
1
2x2
= x2 . 2 3
.2 =
.
y
cos (x + 2y)
cos2 (x3 + 2y)
1.5.2. Hm kh vi.
Cho hm nhiu bin
+ Vi mi
f : D Rn R v
im
x = (
x1 , x
2 , ..., xn ) D .
Khi
x1 , x
2 , ..., xn )
f = f (
x1 + x1 , x2 + x2 , ..., xn + xn ) f (
c gi l s gia ca hm s ti im
x.
+ Nu s gia ca hm s c dng
f = A1 x1 + A2 x2 + ... + An xn + 1 x1 + 2 x2 + ... + n xn ,
trong
Ai (i = 1, 2, ..., n)
ch ph thuc vo
x,
khng ph thuc vo
x = (x1 , x2 , ..., xn )
lim k = 0 k = 1, 2, ..., n,
x 0
th hm s
c gi l kh vi ti im
x. Khi
df = A1 x1 + A2 x2 + ... + An xn
c gi l vi phn ton phn ca
+ Hm s
nh l 1.6.
im
ti im
c gi l kh vi trn min
Nu hm
x D , th f
D , nu f
f : D Rn R
s kh vi ti im
df =
x.
kh vi ti mi im
x D .
x v
f
f
f
(
x)x1 +
(
x)x2 + ... +
(
x)xn .
x1
x2
xn
Chng minh.
Theo nh ngha, ta c
x1 , x2 , ..., xn )
f =f (
x1 + x1 , x2 + x2 , ..., xn + xn ) f (
x1 , x2 + x2 , ..., xn + xn )
=f (
x1 + x1 , x2 + x2 , ..., xn + xn ) f (
+
x1 , x2 , ..., xn ).
+ f (
x1 , x
2 , ...
xn1 , x
n + xn ) f (
10
f
(
x1 , ..., xi1 , xi + i xi , ..., xn + xn )xi .
xi
x nn
f
f
(
x1 , ..., x
i1 , xi + i xi , ..., x
n + xn )xi =
(
x) + i (x ),
xi
xi
trong
lim i (x ) = 0 i = 1, 2, ..., n. Do
x
Nhn xt 1.7.
cn ca im
f =
t
ta c
f
f
f
(x0 , y0 , z0 )x +
(x0 , y0 , z0 )y +
(x0 , y0 , z0 )z + x + y + z .
x
y
z
p 2
x + 2y + 2z v = 1 (x +y +z ). Khi , theo bt ng thc Bunhiacpski,
1
|| = |x + y + z |
Do
(2 + 2 + 2 )(2x + 2y + 2z ) p
p 2
= 2 + 2 + 2 .
x + 2y + 2z
lim
(x ,y ,z )0
=0
x + y + z = o().
Nh vy
f
Khi cc s
f
f
f
(x0 , y0, z0 )x +
(x0 , y0 , z0 )y +
(x0 , y0, z0 )z + o().
x
y
z
x , y , z
f
V d 1.8.
kh nh, ta c
f
f
f
(x0 , y0 , z0 )x +
(x0 , y0 , z0 )y +
(x0 , y0 , z0 )z .
x
y
z
S = arctan
1, 02
.
0, 95
Gii. T
S = arctan
11
1 + 0, 02
1 0, 05
(1.1)
ta t
f
f
(x0 , y0 )x +
(x0 , y0 )y .
x
y
Do
S = f + f (x0 , y0 )
f
f
(x0 , y0 )x +
(x0 , y0 )y + f (x0 , y0 )
x
y
1.0, 02 + 1.0, 05
= f (1, 1) +
2
= + 0, 035
4
= 0, 82rad.
Cho vc t
lim
ca hm
ti im
v c k hiu bi
Dd f (
x).
V d 1.9.
Tm o hm theo phng
Dd f (
x)
ca hm s
f (x, y, z) = 2x + 3y + z 2 ,
d = (1, 2, 0), x
= (3, 1, 1)
Gii.
Theo nh ngha, o hm
Dd f (
x) c xc
nh bi cng thc
f (
x + d) f (
x)
f (1 + 3, 1 + 2, 1) f (3, 1, 1)
= lim
0
Dd f (
x) = lim
= 12.
Da vo nh ngha, ta c nhn xt sau:
12
trong
Nhn xt 1.10.
Gi s
cc o hm ring trn
{e1 , e2 , ..., en } l mt h
D
Rn , hm s f (x) tn ti
x D . Khi
Dei f (
x) =
f
(
x) i = 1, 2, ..., n.
xi
Cho hm
f : D Rn R
kh vi ti im
x D .
nh bi cng thc:
Dd f (
x) =
f
f
f
(
x)d1 +
(
x)d2 + ... +
(
x)dn .
x1
x2
xn
(1.2)
Chng minh.
Theo nh ngha, hm s
kh vi ti im
x hay
f = A1 x1 + A2 x2 + ... + An xn + 1 x1 + 2 x2 + ... + n xn ,
trong
f = f (
x + x1 ) f (
x), Ai =
thc trn vi
xi = di , ta c
f
(
x), lim i
xi
0
= 0 vi
mi
i = 1, 2, ..., n.
f (
x + d) f (
x)
x 0
Dd f (
x) = lim
=
V d 1.11.
f
f
f
(
x)d1 +
(
x)d2 + ... +
(
x)dn .
x1
x2
xn
Tm o hm theo phng
d = (1, 3) ti im x = (e, e2 ) ca hm s
Gii.
Tnh cc o hm theo phng
2x
f
= 2
,
x
x +y
f
1
= 2
.
y
x +y
Khi
2x
f
(
x) = 2
(
x) =
x
x +y
1
f
(
x) = 2
(
x) =
y
x +y
13
1
,
e
1
.
2e2
Dng cng
f
f
(
x)d1 +
(
x)d2
x
y
1
1
= (1) + 2 3
e
2e
3
1
= 2 .
2e
e
Dd f (
x) =
Cho hm vc t
D R c xc
f : D Rn Rm
v hm s
g : f (D) R.
c gi l hm hp ca 2 hm s
h = gof :
nh bi
ca
Khi hm s
f.
Nu cc hm s
cc o hm ring ca hm hp
h c xc
g,
x = (x1 , ..., xn )
f (x)
nh bi cng thc
h
g f1 g f2
g fm
=
+
+ ... +
x1
f1 x1
f2 x2
fm x1
...
h
g f1 g f2
g fm
=
+
+ ... +
.
xn
f1 xn
f2 xn
fm xn
(1.3)
Chng minh.
Theo nh ngha, ta c
g g f (x + x ) g f (x)
=
x1
x1
g f (x1 + x1 , ..., xn + xn ) g f (x1 , ..., xn )
=
x1
g f (x1 + x1 , ..., xn + xn ) g f (x1 , x2 + x2 , ..., xn + xn )
=
x1
g f (x1 , ..., xn1 , xn + xn ) g f (x1 , ..., xn )
+ ... +
x1
g f (x1 + x1 , ...) g f (x1 , x2 + x2 , ...)
=
f (x1 + x1 , ..., xn + xn ) f (x1 , x2 + x2 , ..., xn + xn )
f (x1 + x1 , ...) f (x1 , x2 + x2 , ...)
x1
g f (x1 , ..., xn1 , xn + xn ) g f (x1 , ..., xn )
+ ... +
f (x1 , ..., xn1 , xn + xn ) f (x1 , ..., xn )
f (x1 , ..., xn1 , xn + xn ) f (x1 , ..., xn )
.
x1
(1.4)
14
x1 0, ta nhn c
h
g f1 g f2
g fm
=
+
+ ... +
.
x1
f1 x1
f2 x2
fm x1
Bng cch lm tng t, ta nhn c iu phi chng minh.
V d 1.12.
Tm o hm ring
f
ca hm s sau
x
Gii.
Theo cng thc (1.3), ta c
f
f u f v
=
+
x
u x v x
u2 + 1
= 2u log2 v.y +
.2
v ln 2
2(x2 y 2 + 1)
.
= 2xy 2 log2 (2x + y) +
(2x + y) ln 2
1.9. o hm ring v vi phn cp cao.
Cho hm vc t
f : D Rn R. Cc
o hm ring
f
, i = 1, 2, ..., n
xi
c gi l cc o hm ring cp 1. Cc o hm ring ca cc o hm ring cp 1
f
2f
= f xi xj (x), i, j = 1, 2, ..., n (i 6= j)
=
xj xi
xj xi
hoc
2f
= f x2i (x)
x2j
V d 1.13.
Tnh cc o hm ring cp 2 ca hm s
Gii.
Cc o hm ring cp 1 l
15
n.
Cc o hm ring cp 2 l
Nu hm s
(Schwarz)
f : D R2 R c
M0 (x0 , y0 ) D , th
2f
2f
(M0 ) =
(M0 ).
xy
yx
Chng minh.
t
(1.5)
Theo nh l Lagrange, ta c
0 < x < 1.
(1.6)
0 < x , y < 1.
(1.7)
vi
Tng t, ta cng c
00
h(x + x , y) h(x, y) = x y fxy
(x + x x , y + y y )
vi
00
00
fyx
(x + x x , y + y y ) = fxy
(x + x x , y + y y ).
Do cc o hm ring cp 2 lin tc v cho
Cho hm s
(x , y ) 0, ta c nh l c chng minh.
c gi l vi phn cp 1 ca hm
cp 2 ca hm
v c k hiu
f.
d2 f
df
nu tn ti, c gi l vi phn
hay
n ca hm s f .
dn f = d(dn1 f ).
Trong trng hp hm 2 bin
f (x, y) v
cng thc
00
dxdy + fy002 dy 2.
d2 f = fx002 dx2 + fxy
Cho hm vc t
f : D Rn R.
trong mt ln cn ca im
Nu hm
c cc o hm ring cp
n+1
lin tc
M0 (x0 , y0 ) th
1
1
1
df (x0 , y0 ) + d2 f (x0 , y0 ) + ... + dn f (x0 , y0 )
1!
2!
n!
1
n+1
+
d f (x0 + x , y0 + y ).
(n + 1)!
(1.8)
g(t) l hm mt bin s v
g(1) g(0) = f (x0 + x0 , y0 + y0 ) f (x0 , y0 ).
g(1) g(0) =
g(t), ta c
1 0
1
1
1
g (0) + g 00 (0) + ... + g (n) (0) + g (n+1) ()
1!
2!
n!
n!
vi
0 < < 1.
Mt khc
...
g (n) (0) = dn f (x0 , y0)
g (n+1) () = dn+1 f (x0 + x , y0 + y ).
17
n = 1, ta c cng thc
vi
0<<1
f (x, y) ti im (x0 , y0 ).
Khai trin hm s
f (x, y) = 2x2 xy y 2 6x 3y + 5
theo cng thc Taylor trong ln cn ca im
M0 (1, 2).
Gii.
Theo cng thc (1.8), ta tnh cc o hm ring cp 1
f (x, y)
= 4x y 6,
x
f (x, y)
= x 2y 3,
y
v cc o hm ring cp 2
2 f (x, y)
= 4,
x2
2 f (x, y)
= 2,
xy
2 f (x, y)
= 2.
y 2
Tnh cc gi tr ca hm s v o hm ti
f (M0 ) = 5,
M0
f
f
(M0 ) = 0,
(M0 ) = 0,
x
y
2f
2f
2f
(M
)
=
4,
(M
)
=
1,
(M0 ) = 2.
0
0
x2
xy
y 2
Khi , cng thc (1.8) c dng
f (M0 )
f (M0 )
f (x, y) =f (M0 ) +
(x 1) +
(y + 2)
x
y
2 f (M0 )
2 f (M0 )
1 2 f (M0 )
2
2
(x 1) + 2
(x 1)(y + 2) +
(y + 2)
+
2
x2
xy
y 2
=5 + 2(x 1)2 (x 1)(y + 2) (y + 2)2 .
1.11. Hm n.
Cho hm vc t
F : D R2 R.
x, y
c dng
F (x, y) = 0.
Hm s
y = f (x) c gi l hm n ca
h thc trn, nu
18
V d 1.16.
T h thc
x2 y 2
+ 2 = 1,
a2
b
ta xc nh c 2 hm n
y=
trn on
b 2
a x2
a
[a, a].
nh l 1.17.
Cho
(x0 , y0 ) D
lin tc trn tp m
cha im
(x0 , y0 ).
Khi tn ti hm n
+
f0
V.
V
v c xc nh bi
fx0 =
Fx0
(x, y).
Fy0
Chng minh.
+ Tn ti hm n
T gi thit
y = f (x).
Do
cha
F (x0 , y)
ng bin trn
[y0 , y0 + ].
Nhng gi thit
F (x0 , y0) = 0
v hm s
lin tc, nn ta c
F (x0 , y0 ) < 0
Do
lin tc, nn tn ti
F (x0 , y0 + ) > 0.
F (x, y0 ) < 0
Nh vy, mi
x (x0 , x0 + ),
tn ti
y (y0 , y0 + )
sao cho
F (x, y) = 0.
Mt khc
+ Hm s
Ly
cho
F (x1 , y1 ) = 0.
xc nh duy nht hm n
f1 : (x1 1 , x1 + 1 ) (y1 1 , y1 + 1 ).
Chn
Khi
x tha mn |x x1 | < 1 , ta c
|f1 (x) y1 | = |f (x) f (x1 )| < 1 < .
Hay
lin tc ti
Vi mi
x (x0 , x0 + ) v x + h (x0 , x0 + ), ta c
F (x, f (x)) = 0
F (x + h, f (x + h)) = 0.
h.Fx0 (x+h, f (x)+(f (x+h)f (x))+ f (x+h)f (x) .Fy0 x+h, f (x)+(f (x+h)f (x)) .
Do
Cho
f (x + h) f (x)
F 0 (x + h, f (x) + (f (x + h) f (x))
.
= 0x
h
Fy x + h, f (x) + (f (x + h) f (x))
h 0, ta nhn c
fx0 =
Fx0
(x, y).
Fy0
20
V d 1.18.
Cho h thc
ez = x + y + z.
Tm cc o hm ring ca hm
theo cc n
x, y .
Gii.
t
F (x, y, z) = ez x y z.
Khi , ta c
1
1
Fx0
=
= z
,
0
z
Fz
1e
e 1
Fy0
1
zy0 = 0 = z
.
Fz
e 1
zx0 =
1.12. Cc tr ca hm 2 bin.
1.12.1. nh ngha.
Cho hm s
+ im
f : D R2 R v
im
M0 (x0 , y0) D .
M0 c gi l im cc tiu ca hm f
trn min
D , nu tn ti hnh cu B(M0 , ) D
sao cho
M0
c gi l im cc i ca hm
trn min
D , nu tn ti hnh cu B(M0 , ) D
sao cho
nh l 1.19.
Nu hm s
(Fermat)
cn ca im
M0 , th
fx0 (M0 ) = fy0 (M0 ) = 0.
Chng minh.
t
(x) = f (x, y0 ).
21
Theo nh ngha,
x0
l im cc tr ca hm s
ta
0 (x0 ) = 0.
Hay
fx0 (M0 ) = 0. Bng cch lm tng t, ta cng c fy0 (M0 ) = 0. nh l c chng minh.
im
M0
fx0 (x, y) = 0,
f 0 (x, y) = 0
y
c gi l im dng ca hm s
nh l 1.20.
Cho im
M0 (x0 , y0)
l im dng ca hm s
f (x, y)
v hm s
f (x, y)
c cc
M0 . t
hoc khng t cc tr ti im
(iii) Nu < 0 v
+
A > 0, th M0
l im cc tiu.
A < 0, th M0
l im cc i.
Chng minh.
0 < < 1. Do M0
trong
A0 = f x2 (x0 + x , y0 + y ),
B0 = f xy (x0 + x , y0 + y ),
C0 = f y2 (x0 + x , y0 + y ).
22
M0 .
g(x) = A0 x2 + 2B0 x + C0
i du qua 2 nghim ca phng trnh
g(x) = 0. Tn ti ,
sao cho
lim
(x ,y )0
Khi , tn ti
(x ,y )0
Xt 2 im
A0 2 + 2B0 + C0 > 0
Vi mi
lim
cho
< 2 ,
|| < 2 ,
|| < .
2
(, ) v (, ). Khi , ta d th li rng
(, ) B(O, 0),
(, ) B(O, 0),
1
f (x0 + , y0 + ) f (x0 , y0 ) = 2 (A0 2 + 2B0 + C0 ) > 0,
2
1 2
f (x0 + , y0 + ) f (x0 , y0 ) = (A0 2 + 2B0 + C0 ) < 0.
2
Theo nh ngha, im
M0
khng l im cc tr.
(ii) Gi s = 0. Vi hm s
f (x, y) = x4 + y 4
cho ta
= 0 ti im O(0, 0) v
im
l im cc tiu.
Vi hm s
f (x, y) = x3 + y 3
cho ta
= 0 ti im O(0, 0) v
(iii) Gi
im
(x ,y )0
l khng l im cc tr.
0 = < 0
23
lim
(x ,y )0
A0 = A > 0.
Hay tn ti
f (x0 + x , y0 + y ) f (x0 , y0 ) =
vi mi
(x , y ) B(O, ). Vy im M0
cng c trng hp
V d 1.21.
1
A0 2x + 2B0 x y + C0 2y 0,
2
Tm cc tr ca hm s
f (x, y) = x4 + y 4 x2 2xy y 2 .
Gii.
Tm cc im dng hay gii h phng trnh
cc tr, ta tnh cc o
hm ring cp 2
f x2 = 12x2 2, f xy = 2, f y2 = 12y 2 2.
+ Xt ti im
(1, 1).
Ta c
(1, 1).
Ta c
(0, 0).
Ta c
A = 2, B = 2, C = 2, = B 2 AC = 0.
tm hiu s tn ti cc tr, ta xt s gia ca hm s ti im
(0, 0):
f = f (x , y ) f (0, 0) = 4x + 4y 2x 2y 2x y .
24
Nu
0 < x = y <
3
, th
2
3
f = 24x 42x < 24x 32x = 22x (2x ) < 0.
2
Nu
0 < x = y , th
f = 4x + 4x 2x 2x + 22x = 24x > 0.
Theo nh ngha, im
im
(1, 1) v fmin = 2.
1.12.3. Cc tr c iu kin.
Cho hm s
Ngi ta gi cc tr ca hm s
l cc tr c iu kin.
nh l 1.22.
Gi s im
(x0 , y0 )
Cc hm s
l im cc tr c iu kin ca hm s
(i) Cc o hm ring ca cc hm s
(ii)
f (x, y) vi
rng buc
(x, y) = 0.
Khi , tn ti
(x0 , y0 ) = 0.
Chng minh.
Hm s
0x (x0 , y0 ) 6= 0,
, hm s
theo nh l hm n, tn ti hm n
z = f (x, y(x)) t cc
tr ti im
y = y(x)
x0 . Theo
t phng trnh
nh l Fermat, ta c
(x, y) = 0.
z 0 (x0 ) = 0. Hay
Kt hp 2 h thc trn, ta c
0x (x0 , y0 )
fy0 (x0 , y0 )
25
0y (x0 , y0 )
Khi
.y 0 (x0 ) = 0.
f 0 (x0 , y0 ) + 0 (x0 , y0 ) = 0.
y
nh l c chng minh.
Hm s
Nh vy, vi mi
c nh, nu im
cng l im cc tr ca hm
vy im
(x0 , y0) l im cc
d2 F (x0 , y0 , 0 ) =
Do
(x0 , y0)dx
x
f (x, y).
(x0 , y0)
l im cc tr ca hm
Cc tr ca hm
L(x, y, 0)
L(x, y, 0 )
2F
2F
2F
2
(x
,
y
,
)dx
+
2
(x
,
y
,
)dxdy
+
(x0 , y0 , 0 )dy 2.
0
0
0
0
0
0
2
2
x
xy
y
(x0 , y0)dy
y
=0
v ta ch xt cc im
x
dy =
(x0 , y0 )
(x0 , y0 )
y
(x, y)
sao cho
(x, y) = 0.
dx
d2 f (x0 , y0 , 0 ), ta nhn c
d2 F (x0 , y0, 0 ) = G(x0 , y0 , 0 )dx2 .
Do ,
+ Nu
+ Nu
V d 1.23.
(x0 , y0)
l cc tr khng iu kin, do
thay
vo biu thc
th
Tm cc tr ca hm s
f (x, y) = xy
vi rng buc
x2 + y 2 = 1.
Gii.
Hm Lagrange c dng
Khi ,
Fx0 = y + 2x = 0,
Fy0 = x + 2y = 0,
x2 + y 2 = 1.
Ta nhn c 4 nghim
2
2 1
2 2 1
2 2 1
2
2 1
A1 (
,
, ), A2 (
,
, ), A3 (
,
, ), A4 (
,
, ).
2
2 2
2 2 2
2 2
2
2
2
2
Vi mi im
F x2 = 2, F xy = 1, F y2 = 2.
Ta xt ti cc im:
2
2 1
+ im A1 (
,
, ).
2
2 2
A1
v gi tr cc tiu
A3 , A4
v gi tr cc i
f (A1 ) = 12 .
A2
v gi tr cc tiu
f (A3 ) = f (A4 ) =
1
.
2
1.13.1. nh ngha.
Cho hm s
+ Hm s
f : D R2 R v
im
M0 (x0 , y0) D .
c gi l t gi tr ln nht ti im
M0
trn min
D , nu
f (M0 ) f (M), M D.
+ Hm s
c gi l t gi tr nh nht ti im
M0
trn min
f (M0 ) f (M), M D.
1.13.2. Phng php tm.
27
D , nu
f (A2 ) = 21 . Hm