FAKULTET ZA MEDITERANSKE POSLOVNE STUDIJE

TIVAT

SEMINARSKI RAD
PREDMET: PREDUZETNITVO
TEMA: BIZNIS PLAN SA EKOLOKOM KOMPONENTOM
EKO KAMP

Profesor:
Doc. dr Vlado Vukasovi
Asistent:
mr Nikola Vukevi

Student:
Ime i prezime
Broj Indexa:
Broj/Godina

Tivat, april 2012.god.

SADRAJ
1.Uvod
2.Proizvod
3.Trite
4.Lokacija
5.Zaposlenost
6.Specifikacija osnovnih sredstava
7.Specifikacija obrtnih sredstava
8.Projekcija finansijskog rezultata

1.U V O D
Predmetni Biznis plan je iz oblasti hospitality ponude, a odnosi se na eko
turizam u Nacionalnom Parku Skadarsko Jezero, odnosno ponudu boravka u istom
prirodnom okruenju. Okolina Podgorice i naselja koja se nalaze na njenoj teritoriji,
karakterie se netaknutom prirodom i istim vazduhom.Takvo prirodno bogatstvo je
prava rijetkost u svijetu, i upravo je to neto to ovjek dananjice trai.
Najvee jezero na Balkanu, ornitoloka stanica, stanite pelikana, izuzetno
bioloko bogatstvo i raznolikost-daju mogunost razvoja odrivosti i ekoturizma na
jezeru.
Osim kulturolokog upoznavanja ovog podruija, posjetiocima se prua
mogunost i drugih sadraja i boravaka-rekreacijski, seoski i izletniki oblici turizma.
Plovidba zeleno-modrim jezerom, prua uivanje u razgledanju ljepote njegovih
obala, brojnih ostrvca bogatim spomenikim nasleem. ili razgledanje okolnih sela sa
eko i etno motivima i izvornom arhitekturom.Posebnu atrakciju pruaju speleoloke i
pjeake ture, koje se obavljaju uz strunu pratnju vodia.
U toku ljetnje sezone za ljubitelje konja mogue je jahanje konja u prirodnom
ambijentu.Jezero tokom itave godine prua mogunost za pripremu sportista i
odravanje veslakih i jedriliarskih regata.
Posebnu atrakciju i neponovljiv doivljaj prua tkzv. posmatranje ptica ili
Birdwatching,u ovom najveem ptiijem rezervatu na Balkanu.
Inicijator, preduzetnik Radovan Vukaevi, u takvoj sredini eli napraviti prvi
eko kamp koji bi bio u punoj simbiozi sa prirodnom i kulturnom sredinom.
Odmor u istoj prirodi i autentinoj kontroli sve vie postaje
"najprodavaniji"proizvod slobodno vrijeme, koje udi za odmorom ovakve vrste bez
stresa,guve i napetosti.
Ovakvi odmori pruaju upoznavanje sa tradicionalnim nainom ivota
mjetana, uvid u njihovu bogatu i burnu prolost, degustaciju domaih proizvoda vina i
rakije, i zdrave hrane, baziranoj na ekolokoj proizvodnji.
Mogunosti za posjetu ovakvim mjestima i ambijentu,mogu se nai u selima na
obali i pokraj Skadarskog jezera.
Investitor namjerava da, izgradnom eko kampa stvori uslove za stacionirani
boravak manje grupe turista pobornika alternativnog turizma. Na ovaj nain bi se dala
ansa doivljaja NP Skadarsko Jezero u njegovoj unutranjosti, suivotom sa florom
i faunom i relaksacija u zdravom prirodnom ambijent.

SADRAJ:
svrha biznis plana
predraunska vrijednost i izvori finansiranja
struktura ulaganja
struktura kredita
rezime sa razradom moguih scenarija i miljenja projekt menadera o namjeravanoj
investiciji.
Svrha biznis plana
Svrha ovog biznis plana jeste da se obezbijede dodatna sredstva koja bi
investitoru pomogla da pokrije predraunsku vrijednost za izgradnjui eko kampa,
odnosno da se sagleda trini i ekonomski aspekt cijelog poslovnog poduhvata,
nezavisno od konstrukcije finansiranja.
U skladu sa tim, investitor bi, po obezbjeenju finansijskih sredstava, priao
realizaciji investicione namjere izgradnje eko kampa.
Predraunska vrijednost i izvori finansiranja
Investitor popunjava sledei tabelu:
EURA
PREDRAUNSKA
VRIJEDNOST

178300

KREDITNA SREDSTVA
SOPSTVENO
ULAGANJE

G.KAM.

GR.
PER.

ROK OT.

100

0.00
100.0
KREDITNA 0
178300
SREDSTVA, 0,
0%

KREDITNA SREDSTVA

Struktura ulaganja

SOPSTVENO ULAGANJE

SOPSTVENO
ULAGANJE,
178300, 100%

Ukupna sredstva potrebna za realizaciju predmetog projekta iznose 133.000,00 .

Sopstvena sredstva u iznosu od 178.300,00 pokrivaju cijelu investiciju, tako da se
pretpostavlja da ovaj projekat nee uzrokovati kreditno zaduenje.

2.PROIZVOD ILI USLUGA

Sadraj:
opis proizvoda (proizvodnog asortimana i koliine) odnosno usluge
uslovi za proizvodnju
opis proizvodnog procesa
prednosti i odnosi prema konkurentima
Proizvodni program ECO Kampa se sastoji u slijedeem:
Usluge smjetaja u atorima ili brvnarama
Usluge sporta i rekreacije u kampu
Iznajmljivanje bicikla
Iznajmljivanje plovnih objekata (kanui, unovi i sl.)
Uslovi za proizvodnju
Osnovni uslov za obavljanje ove djelatnosti je u ECO Kamp, sa prateim
sadrajima i postavljanje adekvatne kadrovske i menaderske strukture.
Visegodisnje iskustvo koje je investitor stekao obavljajui sve poslove vezane
za izletniku i restoratersku djelatnost, te osmisljavanje i organizaciju izleta, animaciju
turista, zatim ostvareni kontakti sa agencijama i ljudima koji se bave pruanjem
turistikih usluga, bitni su preduslovi za uspjesno obavljanje planiranog posla.
Investitor je ostvario poslovne kontakte sa agencijama koje e biti potencijalni
korisnici njegovih usluga
Opis proizvodnog procesa
Za obavljanje poslova vezanih za boravak gostiju u kampu, menadment kampa
je u stalnoj obavezi organizovanja usluga koje e po svome kvalitetu prevazilaziti
oekivanja gostiju.
Proizvodno usluni proces se satoji od slijedeih faza:
- Priprema kampa za otvaranje:
- Sastavljanje cjenovnika za usluge eko kampa;
- Priprema informatora za goste;
- Trening osoblja za doek gosta;
- Priprema programa za animaciju;
- Priprama i voenje izleta za goste;
- Operativna realizacija servisnih aktivnosti;
- Obraun i kontrola poslovanja.

.
Prednosti i slabosti
prednosti
-

lokacija u autohtonom
ambijentu Nacionalnog
parka:
prirodni ambijent kampa sa
lokalno prepoznatljivom
opremom;
tradicionalni autohtoni
zeleni ambijent;
prikladan zabavni program
sa lokalnom
komponentom;
korienje eko energije;
korienje ekoloki istih
sredstava za pranje;
praktino demonstriranje
zdravog stila ivota i rada

Slabosti
nov nain rada i
razmiljanja koji zahtijeva
vrijeme prilagoavanja;
razvoj konkurencije na bazi
imitiranja eko ponude, a
bez stvarne primjene eko
principa;
nedovoljno aktivan
destinacijski menadment
za privlaenje ekoloki
sofisticiranih turista;
usporeno prihvatanja
zdravog naina ivota na
lokalnom tritu

Prednosti ovog investicionog programa su visoki nivo ponude u oblasti

alternativnog, odnosno zelenog turizma koji se obezbjeuje predmetnim atraktivnim
sadrajima i objektom.
Investitor je svjestan konkurencije koja je prisutna u ovom segmentu turistike
ponude, i ako nema tipino ekolokih kampova, kakav je predmetni investicioni
objekat.

3.TRITE
SADRAJ:
A Trite prodaje
B Trite nabavke
Trite prodaje
Investitor analizira:
postojee proizvoae u zemlji (kapacitet i proizvodnju)
sigurnost plasmana
dosadanja iskustva u plasmanu proizvoda
potencijalne kupce, sa lokacijom

supstitute njegovog proizvoda (proizvodnog asortimana)

konkurentnost proizvoda (konkurentsku prednost)
prodajne cijene i kanale prodaje
rizike i opasnosti

Otvaranje turistikog trita Crne Gore prema svijetu i sve vei broj stranih
turista koji posjeuju nae primorje, te sve probirljivija klijentela zahtijevaju podizanje
nivoa usluga u svim segmentima turistike ponude, pa tako i u ovoj vrsti ponude.
Zbog prevelikog koncentracije gostiju u primorskim turistikim mjestima,
guve i buke, sve vei broj turista eli da pronae tiho i mirno mjesto za odmor i
razbibrigu i uivanje to je aktiviranjem Zaleu, unutar kojeg se posebno atraktivnim
pokazuje NP Skadarsko Jezero, jedna od najboljih alternativa. NP gostima otkriva
raznovrsnu i uzbudljivu prirodu, pjeake staze, biciklistike staze, kulkturno
istorijsku batinu, bogat autohtoni biljni i ivotinjski svijet, to stimulie sve brojnije
pripadnike alternativnog turistikog pokreta na odmor i doivljaj prirode i kulture u
prirodnim biserima, kava je NP Skadarsko Jezero. Dakle, potencijalni gosti se mogu
regrutovati iz kruga alternativnih turista, ljubitelja prirode i kulture koji e za svoj
opdmor odabrati NP Skadarsko Jezero.
Radi podspjeivanja prodaje investitir e posebno razraditi slijedee marketing
mjere:

1. Stalna i aurna prisutnost na internetu. Odravanje web-stranica sa

ucrtanim mapama sa smjerovima ka Eco kampu. Istaknuti cijene i
redovno ih airirati. Otvoriti stranicu za rezervacije.
2. Pobrinuti se da na sajtovima LTO i okolnih gradova bude naveden
link kampa meu korisnim linkovima. Istaknuti kljune rijei na
web stranicama kampa koje e pobuditi interesovanje turista.
3. Postaviti oglase u katalozima smjetaja koji se distribuiraju u
agencijama, info punktovima du autoputeva i turist biroima,
ukljuujui i na punktovima u bliem okruenju.
4. Ponuditi podsticaje kao to su nagradni programi ili popusta za
goste povratnike. Osigurati golf karte za goste sa mobilnou
korienja u buduim golf terenima u okruenju.
5. Svakom gostu dati mape za kampiranje,
6. Reklamirati kampiranje tako da informacije budu dostupne
kamperima.
7. Postaviti billboard reklame u frekventnim mjestimas u okruenju.
8. Komunicirati s drugim kampovima i formirati onl ne kamperske
forume i pozvati ih u razmjenu posjeta.
Plan prodaje se bazira na slijedeim pretpostavkama:
Period rada: osam mjeseci, sa sezonama:

- visoka maj, jun, jul, avgust, septembsar,

- niska sezona ostali mjeseci,
Izvori tranje:
- ljeti: preteno turisti iz EU,
- pred i podsezona: preteno turisti iz regiona
Na osnovu navedenih pretpostavki, mogue je konstruisati projekciju prodaje za
narednih 4 godine.
Tabela 2 Projekcija prometa u tipskoj godini poslovanja
red.br

elementi

PRIHODI SMJETAJA
najam atori mali
najam atori viliki
najam placa za atore
male
najam placa za atore
velike
najam brvnara, ili
prikolica
najam placa za prikolice
PRIHODI REKREACIJE
najam kanua
najam una
najam bicikla
najam rekvizita
UKUPNO

1
2
3
4
5
6
II
1
2
3
4
III

br.jedinica cijena

dani

Iznos

5
5

25
40

100
100

127500
2500
2500

20

10

100

40000

20

25

100

40000

5
20

50
25

100
100

5
5
16
4

10
20
5
5

100
100
100
100

2500
40000
32200
2500
2500
25600
1600
159700

Prognoza prihoda od prodaje daje se u Tabeli broj 3.

Tabela 3 Projekcija prodaje u tipskoj poslovanja

PROJEKCIJA RAZVOJA PRODAJE

Godine

prihodi

prihodi

smjetaja

rekreacije

2011.god.
2012.god.

100000

2013.god.

135000
140000

2014.god.

Svega

127500

25000
32200

ukupno
125000
159700

37000

172000

45000

185000

U grafikoj interpretentaciji dinamika prihoda ima slijedei izgled:

Grafikon 1 Projekcija razvoja prodje 2011 - 2014

200000
150000
prihodi smjetaja
100000

prihodi rekreacije
ukupni prihodi

50000
0
2011.god.

2012.god.

2013.god.

2014.god.

Trite nabavke
Investitor analizira:
broj dobavljaa
udaljenost dobavljaa
cijene pojedinih dobavljaa (kako za repromaterijal, tako i za opremu koja se planira
nabaviti)
kriterijume izbora i saradnje sa pojedinim dobavljaima
rizike i prednosti
Izvori nabave su lokalni proizvoai i uvoznici ekoloki istog materijala i
opreme.
Investitor je duan u okviru Biznis plana kao prilog dostaviti sklopljene
predugovore sa potencijalnim kupcima, odnosno dobavljaima.
4. LOKACIJA
Cilj poglavlja je prezentacija lokacije, odnosno objekta gdje se namjerava realizovati
biznis plan.
Sadraj:
adresa objekta odnosno zemljita
infrastrukturni sadraj
podaci o zemljitu, odnosno objektu (povrina, starost, kvalitet)
uslovi za realizaciju biznis plana na pomenutom objektu, odnosno zemljitu

 informacije vezano za kvalitet hipoteke.

Biznis plan se realizuje na Virpazaru, na udaljenost od Virpazara oko 3 km. Put do
kampa je makadamski, irok 2 m, a treba ga mjedtimino izravnati. Na 9 km od
izletita i 3 km od Virpazara Investitor posjeduje imanje 9.6oo m, pogodno za sve
namjene u turizmu. Posjed se nalazi na starom putu Virpazar Rijeka Crnojevia, na
pola sata do Bara, Cetinja i Podgorice.Posebna vrijednost posjeda je jedinstven pogled
sa kamenih litica i lijepih proplanaka na Virpazar, Crmniko polje, Vranjinu i sve do
Albanije.Imanj je sa svih strana okrueno umom i kamenim vrhovima koji svaki za
sebe ini poseban vidikovac.

5. ZAPOSLENOST
SADRAJ:
podaci o investitoru
podaci ostalim zaposlenim i njihov broj
podjela rada
Podaci o investitoru
Investitor eco kampa je Vukaevi Radovan, star 55 godina, iz Virpazara. On je
ugostitelj i hotelijer po obrazovanju, 1o godina rada u ugostiteljstvu i 15 godina u
turizmu, kojim se bavim i sada. Kao turistiki radnik prvenstveno je usmjeren na
izletnitniki turizam. U posjedu je izletita na Skadarskom jezeru, na njegovoj junoj
srani u blizini Virpazara.
Vlasnik je tri broda kapaciteta 80/50/30 osoba kojima se stie iz Virpazara do izletita.
Izletite ine 2 pristanita- plae,7 kamenih natkrivenih terasa, kaskadno postavljenih,
konoba, vinski podrum, kuhinja i 4 toaleta.

Investitor planira u Eco kampu zaposli slijedeu kadrovsku strukturu:

Tabela 4 Projekcija kadrovske strukture ECO Kampa
Red.br Radno mjesto
stalni
1
2
3
4
5
7

Menader kampa
Resepcioner
Vodi-animator
Radnik na odravanju
Noni uvar
UKUPNO

1
1
1
1
1
5

Broj radnika
Sezonski
1
1
1
3

Ukupno

1
2
1
2
2
8

10

Podjela rada
Investitor je nosilac poslova predvidjenih biznis planom.
Investitor planira upoljavanje sezonske radne snage, a shono projekciji iz predhodne
tabele.

5.SPECIFIKACIJA OSNOVNIH I OBRTNIH SREDSTAVA

Cilj ovog poglavlja je prezentacija osnovnih sredstava ija je nabavka predviena za
realizaciju Biznis plana.
SADRAJ:
A Oprema
B Graevinski objekat

karakteristike osnovnih sredstava

tabelarni prikaz osnovnih sredstava
funkcija navedenih osnovnih sredstava u realizaciji Biznis plana
dinamika gradnje i montae
izvori sredstava (sopstvena pozajmljena)

Plan u kamp se sastoji od slijedeih stavki:

Teren za eko kamp povrine 10 000 m

Dovod i prikljuak na vodovodnu meru
Dovod i prikljuak na elektro mreu i razvod instalacija
Obezbjeenje lokacija za 50 atora i 25 prikolica
Nabavka 5 prikolica, odnosno kamp brvnara
Nabavka 10 ator, 5 za 2 osobe i 5 za 4 osobe
Instaliranje sanitarnog centra na 5 kamp jedinica i sanitarnog bloka za
prilolice i atore, 8 ensnih i 8 mukih (WC muko, WC enski, tu kabine
i boxza pranje vea- loundry room sa peglom) u objektu pod krovom
Ureenje Sportsko- rekreativnog centar kampa: koarka, bagminton, stoni
tenis, odbojka
Unutranje komunikacije i infrastruktura kampa (Staze i komunikacije, i
ureenje placa, rasvjeta, prskalice)

11

Izgradnja staja za konje sa nastrenicama,

Nabavka 3 do 5 jahaih konja
Nabavka 8 manjih (cca 500 ) i 8 veih (cca 1000 ) bicikla
Nabavka 5 kanua
Nabavka unova sa elektrinim motorom: 5 x 1000
Izgradnja objekta recepcije tipa brvnare
Ograda kampa prirodnim materijalima (zelena ograda, elektronska zatita)
Nabavka picnic stolova (drveni prirodni stolovi saugraenom klupom) 6 x
300
Nabavka i ugradnja solarnih panela 2x 2500
Nabavka 3 kontejnera
Priopening osnivaki trokovi (WEB, promotivni materijali i akcije,
cjenovnici)
Kamp e biti otvorena od Mart do studenog (8 mjeseci)
U Eco kampu e biti montirani automati za pia i mala jela, dati vanjskim
sradnicima (outsorcing), kao i postvljene inajmljene info table (Info table 5
x u najam oko 100 po tabli mjeseno.).
U formiranju ponude kampa, odnosno izgradnji kamperske infrastrukture,
Investitor , izmeu ostalog, potovati i slijedeu proceduru:
1. Priprema za kampiranje. Nivelisati postolja za atore, obezbijediti
opskrbu vodom, kanalizacijom i elektrinim prikljucima za neke od
njih, i ostaviti mreu zelenila izmeu njih radi privatnosti.
2. Odvojite poseban odjeljak za atore kampera. Osigurati poarne
aparate piknik stolove na odreenom mjestu. Snabdjeti neki atore
sa strujom i vodom. Razmisliti o izgradnji nekoliko primitivnih
kabina za ljude koji nemaju opremae za kampiranje.
3. Graditi kupatila za goste, odvojeno od vlasnika prikolica i brvnara.
Kreiranti deponijske stanicu na kojoj kamperi mogu da isprazne
kontejnere daleko od kampa.
4. Osigurati pogodnosti kao to su prostori za igru, bazeni i piknik
paviljoni. Graditi ribolovni mol ako se nalazite na jezeru ili rijeci.
Ponuditi ribolovnu opremu za prodaju u svoj kamp prodavnici.
Obezbijediti i manji market za dnevne namirnice.

12

Tabela 5 Specifikacija ulaganja

OSNOVNA SREDSTVA
Graevinski objekti i infrastruktura

A
1

vodovodne instalacije

25000

elektroinstalacije

40000

3
4

izgradnja i instalacija sanitarija

ureenje sportsko rekreativnog centra

25000
5000

Izgradnja unutranjih komunikacija i inf.

1000

Instaliranje solarnih panela

5000

Izgradnja staja za konje

7000

Izgradnja objekta recepcije

5000

ograivanje kampa

5000

OPREMA

53300

1
2
3
4
5
6
7

prikolice i brvnare
atori
jahai konji
bicikla
kanui
unovi
piknik stolovi

25000
2500
3000
12000
2500
5000
1800

kontejneri

1500

OSTALO

7000

osnivaki trokovi

7000

C
1
D

IZNOS
118000

UKUPNO

171300

7.SPECIFIKACIJA OBRTNIH SREDSTAVA

Cilj poglavlja je utvrivanje potrebnih stalnih stalnih obrtnih sredstava
SADRAJ:
analiza stalnih obrtnih sredstava
izvori sredstava (sopstvena pozajmljena)
U ovom investicionom programu obrtna sredstva nijesu predviena, jer se radi samo o
uslugama smjezaja i rekreacije.

13

8.PROJEKCIJA FINANSIJSKOG REZULTATA

Cilj poglavlja je na osnovu ekonomskih parametara projektovati profitnu stopu koju e
odbaciti realizacija Biznis plana
SADRAJ
poetni bilans stanja
projektovani bilans uspjeha
stopa profita
8.1.
Tabela
6

Poetni bilans stanja treba da izgleda kao to slijedi:

POETNA PROJEKCIJA BILANSA

STANJA
AKTIVA
Elementi

r.br
I

Nekretnine

Iznos

r.b.

Zemljite

118000
0

gra.objekat

118000

II

III
IV
V

Oprema
Obrtna sredstva
Ostalo
Ukupno

53300

Iznos

178300

II

III

178300

0
7000
178300

Grafiki prikaz poetne finansijske konstitucije izma slijedei izgled:

AKTIVA

14

PASIVA

Za potrebe ovog Biznis plana uzeta je pretpostavka punog kapitalnog finansiranja, bez
uzimanja kredita.
8.2.

Projekcija uspjeha ECO restorana

8.2.1. TROKOVI POSLOVANJA

Trokovi osnovnih sredstava
Trokovi osnovnih sredstava obuhvataju sledee:
A) Objekat, graevinsko-zanatski i ostali radovi
Obraun amortizacije

NAZIV

VRIJED.

Graevinski objekat
Oprema

118000
53300

UKUPNO:

171300

STOPA
%

IZNOS
AMORT.

2
17

2360
9061
11421

TROKOVI OBRTNIH SREDSTAVA

15

A) Trokovi osnovnog materijala

Ostali nematerijalni trokovi

OSTALI TROKOVI
R.b.

VRSTE TROKOVA

IZNOS

Materijal

500

energija

5000

3
4
5

voda
Reklama
Odravanje

2000
400
500

Ostali trokovi

2500

Porezi nezavisni od rezultata

700

smee

500
UKUPNO:

Trokovi zarada
OPIS
Broj rad. na neodr. vr.
Visina plate / mjes.
Broj mjeseci
Ukupno bruto plate

Broj sezonskih
rad.

12100

5
700
12
42000

Visina plate / mjes.

Broj mjeseci
Ukupno bruto plate

700
6
12600

SVEGA UKUPNO PLATE:

54600

NETO IZNOS PLATA

53 %
28938

DOPRINOSI
Porez na plate
PIO doprinos
Doprinos za zdravstvo
Doprinos za nezaposlene
Ostali doprinosi

% IZNOS
13
7098
20
10920
10
5460
1
546
3
1638

UKUPNO DOPRINOSI
%:

47

25662

16

 Projekcija Bilansa uspjeha

PROJEKCIJA BILANSA USPJEHA

R.b.

ELEMENTI

IZNOS

PRIHODI

II

DIREKTNI RASHODI

III

BRUTO REZULTAT

IV

OSTALI RASHODI

159700

100.00

7985

5.00

151715

95.00

75621

47.35

Materijalni trokovi

2
3
4

Energija
Amortizacija
Bruto plate

5
6
7

Reklama
Odrzavanje
Ostali nespecificirani troskovi

2500

Porezi nezavisni od rezultata

700

Finansijski troskovi

V
VI
VII

500
5000
11421
54600
400
500

REZULTAT
POREZ NA DOBIT
NETO REZULTAT

76094
6848
69246

47.65
4.29
43.36

PROJEKCIJA BILANSA USPJEHA ZA 4. GODINE

R.br.

I
II
III
IV
1
2
4
5
6
7
8
9
10

ELEMENTI
PRIHODI
DIR.RASHODI
BRUTO REZULTAT
OSTALI RASHODI
materijal
Energija
Amortizacija
Bruto plate
odravanje
reklama-marketing
porezi
finansijski trokovi
ostali trokovi

GODINA
1

UKUPNO

125000

159700

172000

185000

641700

6250

7985

8600

9250

32085

118750

151715

163400

175750

609615

71971

78121

84821

91371

326284

400

500

650

700

2250

4500

5000

5500

6500

21500

11421

11421

11421

11421

45684

50000

54600

60000

65000

229600

450

500

550

550

2050

300

400

500

500

1700

700

700

700

700

2800

4200

5000

5500

6000

20700

17

V
VI
VII

REZULTAT
POREZ NA DOBIT
NETO REZULTAT

46779

73594

78579

84379

283331

4210

6623

7072

7594

25500

42569

66971

71507

76785

257831

Grafikon 4 Razvoj rentabiliteta za 4 godine

200000
180000
160000

PRIHODI

140000

DIR.RASHODI

120000

BRUTO REZULTAT

100000

OSTALI RASHODI

80000

REZULTAT

60000

POREZ NA DOBIT

40000

NETO REZULTAT

20000
0
1

8.2.2. Ekonomsko finansijska efikasnost projekta

U okviru ovog pogavlja obrauju se:
statiki pokazatelji i
dinamiki pkazatelji programa.
Statiki pokazatelji
Ovo je klasina metodologija ocijene projekta sa finansijskog i trinog aspekta. Ona sueljava parametre
odreenog trenutka, a u naem primjeru tipskog bilansa uspjeha projekta, pri emu zanemaruje vremenske
vrijednosti novca.
Statiki parametri pokazuju opravdanost investicionog ulaganja po svim indikatorima.
Ova ocjena je uraena na osnovu podataka za reprezentativnu drugu godinu, kao godinu optimalnig
korienja kapaciteta.
Rentabilnost rada

8655.69

Investicije prema broju radnika

Akumulativnost %

187.50
4616.37

18

Ekonominost %
Reproduktivna sposobnost %
Dugorona zaduenost
Koeficijent pokria iz ukupnog
duga

191.01
5377.77
0.00
0.00

Izvedeni parametric pokayuju nesumljivu ekonomsku opravdanost namjeravane investicije.

Prag rentabiliteta, odnosno prelomnu taku rentabiliteta (PTR) izraunavamo po sljedeoj formuli:
fiksni trokovi (FTR)
PTR =
procenat marginalnog
dobitka

FIKSNI TROKOVI (FTR)

Procenat marginalnog dobitka

75621
79601
95%
49.84 %
50.16
Prihod, koji obezbjeuje nultu rentabilnost iznosi 79.601,00 , to ini oko 49,84 % prihoda u tipskoj godini
poslovanja.
Dinamika ocjena
Dinamika ocjena obuhvata:
Metod neto sadanje vrijednosti,
Relativna efikasnost projekta,
Metod interne stope rentabilnosti i
Period povrata finansijskih ulaganja.
Na osnovu ekonomskog toka izvodi se analiza ekonominosti i rentabilnosti. Neto primici dobijeni su kao
razlika izmeu ukupnih primitaka i izdataka koje stvara projekat u ekonomskom vijeku.

EKONOMSKI
EKONOMSKI
TOK
PROJEKTA

19

R.b.

ELEMENTI
0

I
1
2
II
1
2
3
4

Priliv sredstava
Ukupan prihod
Ostatak vr. projekta
Odliv sreds.
Investicije
Trokovi poslovanja
Bruto plate
Porezi i doprinosi

III

Neto priliv sredstava

(I-II)

GODINA
3
4

UKUPNO

0
0

178300

71010

81308

89072

96794

178300

178300

-178300

516485

16100

19385

21300

23500

80285

50000

54600

60000

65000

229600

4910

7323

7772

8294

28300

71010

81308

89072

96794

159885

Metoda ekonomskog toka se razlikuje od metode finansijskog toka zato to nijesu ukljuene one stavke koje
predstavljaju vremenski finansijske transakcije. Meu prilivima to su sva sredstva izvora finansiranja
investicionog programa, a meu izdacima aniteti vezano za povraaj kreditnih sredstava. U ovom sliaju se
finansijski i ekonomski tok poklapaju, s obzirom da nije predvieno kreditno finansiranje.
Ovakav pristup je logian jer tek stvarni utroak sredstava, osloboen finansijskih transakcija, moe biti
osnova za analizu rentabilnosti programa. To je osnovni smisao ekonomske analize.
Rentabilnost ovog projekta se posmatra sa individualnog aspekta, te se shodno tome projektuje:
-

ekonomski tok projekta i

neto sadanja vrijednost projekta.

Za projekat se takoe izraunava interna stopa prinosa.

Ovaj savremeni instrumentarijum investicione analize ne barata u projektovanju ekonomskog toka,
kalkulativnim elementima (amortizacija i sl.) i finansijskim rashodima (kamatama), tako da daje istu sluku
rentabilnosti, uzimajui u obzir i vremenski koncept vrijednosti novca, a bez deformatora tipa kalkulativnih
rashoda i razliitih konstrukcija finansiranja.

OBRAUN NETO SADANJE VRIJEDNOSTI

R.br.

ELEMENTI

1
2
3
4
5
6

Neto prim.iz ekon.toka

rok povraaja

Diskontni faktor (10%)

Sadanja vr.neto pr.1x2
Sadanja vr. investicije
Neto sadanja vr. investicije
Rel. neto sadanja vr. pr. (5:4)

GODINA
3
4

71010

81308

89072

96794

0.91

0.83

0.75

0.68

64548

67161

66893

66110

UKUPNO
338185
264713
178300

86413
0.48
2.69

20

Relativna neto sadanja vrijednost projekta iznosi 0,48 to znai da 1 investicije daje 0,48 dobitka.
Rok povraaja ukupne investicije iznosi oko 2,69 godinA.
Interna stopa prinosa se procjenjuje oko 25% to se moe smatrati pokazateljem relativno visoke
rentabilnosti projekta.

OBRAUN INTERNE STOPE PRINOSA

R.br.

ELEMENTI

1
2
3
4
5
6

Neto prim.iz ekon.toka

rok povraaja

Diskontni faktor (25%)

Sadanja vr.neto pr.1x2
Sadanja vr. investicije
Neto sadanja vr. investicije
Rel. neto sadanja vr. pr. (5:4)

71010

81308

GODINA
3
4
89072

96794

0.78

0.61

0.48

0.37

55388

49598

42755

35814

UKUPNO
338185
183554
178300

5254
0.03
3.89

Interna stopa prinosa predstavlja stopu investicionog kriterija, onosno stopu ispod koje investitor nije
spreman da investira. Ova stopa je i ravnotena, jer izjednaava neto sadanju vrijednost projekta sa
sadanjom vrijednou investicije.

21

ZAKLJUAK
Dosadanja investiciona analiza dokazuje nesumnjivu drutvenu i ekonomsku opravdanost namjeravane
investicije. Ona se ogleda u sljedeem:
1.

Radi se o kvalitetnom, ekoloki osmiljenom KAMPU, odnosno vidu ponude koja je deficitarna u
turistikoj ponudi crnogorskog primorja i Crne Gore;

2.

Projekat rjeava zaposljenje za ukupno 13 radnika, od kojih je 5 stalnih, a 3 sezonskih,

obezbjejujui im plate prema relativno dobrim standardima ;

3.

Finansijski tok pokazuje konstantnu likvidnost projekta u ekonomskom vijeku eksploatacije;

4.

Projekat ima vrlo dobru individualnu relativno neto sadanju vrijednost i internu stopu prinosa;

5.

Ulaganja se u cjelosti vraaju za period od oko 2,69 godina;

6.

Kapacitet zaduenja projekta je takav da moe prihvatiti i odgovarajue kreditno finansiranje.

22