UVOD

Budet je finansijski instrument kojim se vri prikupljanje sredstava mehanizmom javnih prihoda (porezi, doprinosi, takse i drugi oblici javnih prihoda ), s jedne strane, i njihovo plansko (namjensko) troenje kojim se finansiraju javni rashodi, s druge strane. Upotreba budeta kao osnovnog instrumenta finansiranja optih drutvenih potreba opravdana je iz slede ih razloga! "bezbe#uje se preglednost i jednostavnost uvida u sve javne prihode i javne rashode, sve je u jednom dokumentu. $vi prihodi i rashodi su vidljivi, dobro su sistematizovani i lako uo%ljivi. &rimjena jedinstvenog instrumenta finansiranja iziskuje manji tehni%ki rad i reijske trokove' "mogu uje potpuniju i efikasniju informisanost o izvorima prihoda i obima rashoda, ve u kontrolu bilansnih sredstava . $ve je sadrano u jednom pravnom aktu' &otrebe se ne zadovoljavaju namjenskih iz ostvarenih prihoda ve iz opte mase budetskih sredstava. $redstva se raspore#uju prema utvr#enim planskim prioritetima zadovoljavanja potreba (edinstvenost budeta omogu uje efikasniju upotrebu budeta kao instrumenta ostvarivanja irih drutvenih ciljeva i aktivnog sredstva ekonomske i socijalne politike) . &rvi pojavni oblici budeta bili su prije nove ere. U *tini je za vrijeme vladavine $olona postojala obaveza da lica koja obavljaju javne funkcije podnesu izvjetaj o primjernim prihodima i izvrenim rashodima. &ojedina%ni izvjetaji sluili su da se sastavi zbirni prikaz javnih prihoda i javnih rashoda *tine. U srednovjekovnim dravama bila je praksa izrade zavrnih ra%una i inventara . +avrni ra%uni su sistematski pregled ubranih prihoda i utroenih sredstava , rashodi, koje su podnosili lokalni organi centralnim organima vlasti, u formi izvjetaja -nventar je sastavljen popis prihoda drave i rashoda drave. $luio je vladaru za traenje odobrenja od staleke skuptine za uvo#enje ili pove anje nekih dadbina poslije ./. vijeka inventari se nalaze u svim dravama i oni su bili pokazatelji dravnih finansija. Budet kao finansijski instrument finansiranja javne potronje nastao je u gradovima .0. veka, kada su stvoreni uslovi za izradu budeta, i to! .. nov%ana privreda zamjenjuje naturalnu' 1. porezi postaju osnovni izvor prihoda' 2. javne potrebe su ve e i brojnije' /. stvorena je gradska uprava i slubenici koji obavljaju upravne poslove' 3. formiraju se organi uprave , koji vre poslove ubiranja prihoda i njihovo troenje' 4. uvode se nove ekonomske discipline, knjigovodstvo i ra%unovodstvo .

Sadraj
U5"6 ... ..... ....1 ....2 ... ..1 ..2 ..2.. ..2.1 ..2.2 ..2./ ../ 5rste &ravni &oliti%ki $ocijalni budeta i proces finansiranja aspekt posmatranja budeta aspekt posmatranja budeta aspekt posmatranja budeta 7unkcije budeta Budet i budetski sistemi Budetska na%ela 7ormalno : stati%ki budetski principi &rincip budetskog jedinstva &rincip budetske potpunosti &rincip budetske preglednosti Budetska ravnotea / 4 0 0 0 8 .9 .9 .9 .. .. .1

..3 +*;<(U=*; <->?@*>U@* .4

Budetski

ciklus

.2 ./