PARTIJE I PARTIJSKI SISTEMI

Politika partija ili stranka je politika organizacija koja (oblik politikog organizovanja ljudi) obuhvata ljude sa istom politikom ideologijom, sa osnovnim ciljem potpunog ili deliminog osvajanja i vrenja dravne vlasti, demokratskim putem na osnovu izbora.

Uloga/funkcija politikih stranaka : - da utvrde i izlue optu volju ( bez politikih stranaka ne bi bilo javnog miljenja koje bi bilo dovoljno povezano da bi se efikasno moglo uticati na vlast, odnosno na vladajue. Na taj nain stranke spajaju graane sa dravom. -da odaberu budue predstavnike i disciplinuju izabrane -da obrazuju i obavetavaju birae

Odnos drave prema politikim strankama: stav zabrane- kad drava zabranjuje osnivanje i rad svake stranke ili samo onih koje imaju protivustavne ciljeve stav ignorisanja- kada se drava ne interesuje za stranaki ivot; njihov rad se odvija u granicama potovanja krivinih i policijskih propisa. stav priznavanja- kad drava posveuje posebno zakonodavstvo strankama, podvrgava ih obaveznoj registraciji da bi se omoguila kontrola njihove unutranje organizacije.

Registar politikih partija vodilo je nadleno ministarstvoministarstvo pravde odn ministarstvo za poslove dravne uprave i lokalne samouprave. Za upis u registar, politike partije podnosile su program, statut, ime predsednika partije, zapisnik sa osnivake skuptine i samo 100 potpisa graana, za koje zakon zakon nije istovremeno traio da

budu lanovi. Ukoliko je program zagovarao nasilno ruenje ustavnog poretka, versku, rasnu i nacionalnu mrnju, nadleni organ koji vodi registar mogao je odbiti upis takve politike partije. Tek pred kraj 2008. Godine, sainjen je predlog novog zakona o politikim partijama sa oiglednom namerom da se uvede vie reda u partijskom polju. Prema odredbama tog zakonskog projekta koji je vlada uputila narodnoj skuptini, predviena je pre registracija politikih partija. Zakonodavac je drastino 50 puta, pootrio usklove registracije. Da bi stranka bila upisana u registar politikih partija, umesto 100 predlae se 5000 potrebnih potpisa. Ukoliko neka od partija u roku od 8 godina ne osvoji ni jedno poslaniko odnosno odborniko mesto, morae da obnovi svoj upis u registar podnoenjem 5000 potpisa ili e u suprotnom biti brisana iz registra. Osnovni cilj politike stranke je da osvoji i vri dravnu vlast. Osvajanjem dravne vlasti stranka dobija priliku da ostvari i ispuni ideologiju i program stranke, to znai da dravu potini stranci, odnosno da drava bude u rukama onih drutvenih grupa koje predstavlja stranka. Politika stranka vri dravnu vlast na taj nain to na odluujua mesta u dravnoj organizaciji postavlja svoje pripadnike.

PARTIJSKI SISTEMI

geografija stranakih sistema izvodi se prema broju politikih stranaka, tako to se za odreene delove zemljine kugle vezuje viestranaki, za druge dvostranaki, a za tree jednostranaki sistem. U nauci je ve uoeno da od prirode stranakog sistema zavisi uticaj politikih stranaka na dravnu vlast u tom smislu da to je vie politikih stranaka u jednoj zemlji, to je manji njihov uticaj na dravne organe.

Klasina podela stranakih sistema po broju politikih stranaka razlikuje jednostranake, dvostranake i viestranake sisteme. Jednopartijska ili jednostranaka drava, odnosno jednopartijski ili jednostranaki sistem je naziv za politiko ureenje u kome je vlast ustavom ili drugim propisima ograniena na lanove jedne jedine - vladajue - politike stranke. U jednopartijskim dravama druge politike stranke su najee zabranjene, Jednopartijske drave se tradicionalno vezuju uz totalitarne pokrete 20. veka kao to su faizam i komunizam. , , . Kao prednost jednopartijskih sistema u odnosu na viestranaje se obino navodi vea politika stabilnost u odnosu na viestranaje, kao i bolja mogunost provoenja revolucionarnih drutvenih i ekonomskih reformi. Kao mana se navodi netransparentnost i neodgovornost prama graanima, kao i daleko vea sklonost korupciji te nesklonost uvoenju novih ideja. Danas su kao jednopartijske drave formalno definirane: Narodna republika Kina Kuba Sjeverna Koreja Laos Vijetnam Eritreja

 . , . Dvopartijski sistem je karakteristian za zemlje koje koriste parlamentarni sistem vladavine uz veinski izborni sistem; zahvaljujui njemu se glasovi, odnosno mandati u predstavnikim telima obino grupiraju oko dve najjae stranke. Pr usa Najpoznatiji od svih dvopartijskih sistema je, meutim, u SAD dve stranaka - Demokratska i Republikanska. . , . , , . , . Viestranaki sistemi najee nastaju zahvaljujui primjeni proporcionalnog sistema na izborima, odnosno raznim geografskim i drugim okolnostima (etnika raznolikost) zbog kojih jedna stranka nikako ne moe samostalno osvojiti veinu u parlamentu, te je za dolazak na vlast prisiljena koalirati s manjim strankama. Odn stupiti u savez.