You are on page 1of 108
MO DAU 1. Swrean thiét ctia dé tai Neudn lye con ngudi néi chung va nguén nhan lye, xét tren khia anh do tudi lao dong 4 nguén luc co bin cika sy phat trig kinh t& xa hoi. Tren pham vi rong hon thi “ Con ngudi ding 6 trung tam cia su phat trién, 18 dc han va 1a muc dich ciia su phat trién” [48]. Nhan thife duge vai trd cita nguén nhan lye, Dai hoi Ding VIII di khing dink: “ Lay vige phat huy nguén lye con nguisi im yeu t6 co bin cho sit phat trién nhanh va bén ving”, “ nang cao dan tf, boi dudng va phat huy nguén tye to én ciia con ngudi Viet Nam 1 nhan 16 quyét dinh su thing loi ciia cong cudc cong nghiep héa, hign dai hoa”. Méi mot giai doan lich sit, mot trinh 46 phat trién ddi hoi mot nguén han lye phi hop. Trong xu thé kinh té tri thie va toan cau hod, nguén nhan uc ©6 site khoé, hoe vin, tinh do chuyén mon k¥ thugt cao duge coi 1 mot digu kign dé tang trang nhanh, rit ngdn khong eéch tue hau. Viet Nam hign nay vin 1A mot nuée nong nghiép lac hau v6i nguén nhan lye c6 qui m6 lén, co cau tré nhung chua thuc su fa dong luc dé phat trién kinh té. Do vay vie nghién cif nang cao chat Ivgng nguén nhan Iye thie st la mot ddi hoi vita cep bach, vita co ban, e6 ¥ nghia cd vé ly Iugn va thye tién, 2. Tinh hinh nghién ciru Cho dén nay cing da c6 nhiéu nghien cxtu vé con ngudi, nguén lye con ngudi nhur* Vain dé con ngurdi trong sy nghiép cong nghiép héa, hien _ Pham Minh Hac (chii bién ), Nxb CTQG, HN, 1996; “ Béi dung va dao tao lai doi ngii nhan lye trong diéu kién méi” _ Nguyén Minh Butdng (chit bién ); i hoa “Cée gid tri truyén thong va con ngudi Viet Nam hign nay” cia Phan Huy Lé... N6i chung day la nhimg nghién cit x hoi hoc thude Chuong trinh khoa hoc ~ cong nghé cdip Nha nuée KX-07; “ Con ngu’i Viet Nam —muc tigu va dong lye cita sue phat trién kinh t& x3 hoi” do GS.VS Pham Minh Hac lim chit nhiém véi sw tham gia cia gin 300 nha khoa hoc thudc nhiéu chuyén nganh khée nhau, Ngoai ra cdn ¢6 nhiing ain phim dé cap dén kinh nghi¢m vé quan ly va phat trién ngudn nhan luc cita mot sO muse ¢6 ¥ nghia tham khio d6i voi Viet Nam nhu * Phat trién nguén nhan lye ~ kinh nghiém thé gidi va thye tién nue ta”, Nxb CTQG, HIN, 1996 cia Trin Van Tang — Lé ai Lam; * Chién luge con ngudsi trong thin ky kinh t€ Nhat Bin”, Nxb CTQG, HN, 1996 cita Lau Ngge Trinh...Mac dit vay, nhur lai mé dau cita nhiéu cudn séch, ede nha Khoa hoc déu cho ring day Ia vain dé In, cin duge nghien cfu law dai tren nhiéu phuong dign nhim phat huy cao nhat vai trd cia yeu t6 con ngudi trong su phat trién kinh t€ x3 hoi. 3. Muc dich nghién eiru Mue dich nghién cru la dé xuét gidi php dinh huéng nang cao chit lugng nguén nhan lye cho phat trién kinh té — x3 hoi trong giai doan hién nay 6 Vigt Nam, Dé dat muc dich tren, nhi¢m vy cla ludn van 1a: = Nghien ctu chi ti¢u dénh gid va nhung yeu t6 inh hudng: = Phan tich thye trang thé Iuc, tf lye so véi nhu cau thye té hign nay fm 16 noi dung chat Iugng nguén nhan lye, hé thong va nguyen nhan téc dong dén thye trang d6. - Xay dung ede gidi phép dinh huéng 4. Doi tuong va pham vi nghien ctu Nghien cttu vain dé chatt luong nguén nhan lye & Viet Nam hit nay. Vé mat ly luan, chat Ivgng ngudn nhan lye Be t6ng hda cia ba yeu 16: thé lye, tf lye va phim chat cia ngudi lao dong. Tuy nhién dé c6 thé nghien ctu sau, Iugn van chi tap trung phan tich thyc trang va giai php nang cao chat Ivgng vé mat thé lye va tri lye. 5. Phuong phap nghién edu Sit dung ce phurong php: phan tich va téng hgp, déi chiéu va so sinh, tren co sé phuong phap luan bién ching duy vat. Luan van sit dung s6 ligu cita ‘Téng cyc Thong ké, s6 lieu cita cdc cong trinh, diy dn, bai viét trén céc séch, bao, tap chi. 6. Dirkién nhimg déng g6p méi ciia lun van = Gop phan lam 16 Khai nigm , vai tro va su cén thiét phai nang cao cchait long ngudn nhan lye dé phat trién kinh té— xa hoi. = Phan tich thuc trang chit Ivong nguén nhan luc hign nay. = Gép phin lam 13 nhitng nhan 6 quan trong anh hung dén chat lung nguén nhan lye va dé xuat gidi php co ban c6 tinh dinh huéng nang cao chat lugng vé mat thé Iue, trf lye nguén nhan lye & Viet Nam hien nay. 7. Bo cuc etia wan van Ngodi phin mé du va két luan, luan van duge tinh bay trong ba chong Chuomg 1: Nguén nhan lye va sy cin thiét phii nang cao chat ong nguén nhan Luc Chuong 2: Thye trang vé chat lugng nguén nhan tye & Vigt Nam. Chuong 3: Quan diém va mot s6 gidi php co bin dé nang cao chat Iugng nguén nhan lye 6 Viet Nam trong thoi gian t6i ‘Chuong 1: NGUON NHAN LUC VA SY CAN THIET PHAI NANG. CAO CHAT LUQNG NGUON NHAN LUC LL. KHATNIEM, CHI TIRU DANH GIA VA NHAN TO ANH HUONG DEN UQNG NGUON NHAN LUC. cH 1.1.1. Khai nigm nguén nhan hye Theo nghia rong, ngudn nhan lye dugc hiéu 1a nguén hye con ngudi cita ‘mot quée gia, ving lanh thé cé kha nang huy dong, quan ly dé tham gia vao qué trinh phat trién kinh té xa hoi. Theo nghia hep c6 thé Ivong héa due 1a ‘mot bo phan cita dan s6 bao g6m nhimng ngudi trong d6 tudi qui dinh, 6 kha nang lao dong, khong ké dén trang thai e6 hay khOng lam viée. DO tudi nguisi lao dong 1A gidi han vé nhiing diéu kign co thé, tam sinh ly xa hOi mA con ngudi tham gia vao qué trinh lao dong. Gidi han 40 tui lao dong duge qui dinh tay thude vao diéu kign kinh té— xa hoi cita timg nuée va trong timg thdi ky. Tai Diéu 6 va Diéu 145 cia BO Luat lao dong nuée Cong hoa xii hoi chit nghia Viet Nam qui dinh do tudi lao dong cia nam tir 15 — 60 va nit la 15-55 tudi ‘Theo timg gide 46, nguén nhan lye c6 thé phan thanh céc loai s: - Neuén nhan lye ¢6 san trong dan cur bao gém todn bo nhang ngudi nam trong do tudi lao dong, c6 kha nang va nhu céu lao dong khong ké dén trang thai c6 lam viée hay khOng lam vige. BO phan nguén nhan luc nay doc g0i [a nguén lao dong hay dan s6 hoat dong. Nhu vay e6 mot s6 ngudi doc ‘tinh vaio nguén nhan lye nhung lai khong phai 1& nguén lao dng. D6 Ki nhiing, ngudi trong dQ tudi lao dong khong c6 vige lam nhung khong e6 nhu edu lam vige. - Nguén nhan lye tham gia Iam vige trong thi trutmg lao dong c6 giao két hop déng lao dong. Bo phan nay ciia nguén lao dong duce goi Ia Iie Inong lao dong, hay cdn goi Ia dan s6 hoat dong kinh té, - Nguén nhan lye dy trit bao gém nhimg nguvi trong do tudi lao dong 6 nhu cu nhung chwa tham gia Lam viéc, khong ¢6 giao két hop déng lao dong. Dé 1a nhing ngudi am noi tro, that nghig Céc cach dinh nghia trén khée nhau vé vige xée dinh qui mo nguén nhan luc, nhimg déu c6 chung mot ¥ nghia n6i len kha nang lao dong cita xa hoi. Theo khdi nigm trén, s6 Intong nguén nhan lye duge xéc dinh dura tren qui ‘mo dain s6, co cau tudi, gidi tinh va su phan b6 theo khu vue va ving Hanh thé cia dan s6. Riéng d6i véi nguén lao dong thi sO lugng cdn phu thude nhiéu yu t6 ¢6 tinh chai x3 hoi khée nhur: = Trinh do phat trién cia gido dye - dao two. Néu cée e4 nhan ¢6 nhiéu digu kign dé hoc tap ho sé 6 Iai hoc tap lau hon va tri hoan thdi gian tham gia vio thi trang luo dong, Day Ia sir dnb déi gitta s6 Iuemg va chat Iuong cia nguén lao dong, ~ Mie sinh dé quyét dinh s ngudi tham gia vao nguén lao dong cia phy nit, Khi mie sinh dé thp th gf le phu nit tham gia vo nguén lao dong cao hon, - Trinh do xa hoi h6a cde hoat dong dich vu phue vu ddi song va su phat trién kinh te — 4 hoi. Dich vu nudi day tré, nOi tro gia dink duge xa hoi h6a cao va co hoi vige 1am dé ding hon thi phy nit sé tham gia vao thi trang lao dong va lam c&e hoat dong x3 hoi nhiéu hon. - Mie va nguén thu nhap. Khi c6 nguén thu nhap khde bio dim théa ‘man moi nhu cau, céc cé nhan nay sé khOng ¢6 nhu céu lam viée va do d6 khong tham gia vao nguén lao dong. i dan va nhap cu. Trong béi cinh toan edu héa hign nay, sir di dan va nhdp cur cling la nhan t6 anh hug dén nguén lao dong. Tuy chiém ty trong khong In nhung day I& mot nguén lao dOng dic biét trén thi trutmg, 6 nh huéng khong nhé dén kinh te — xa hoi. Sv gia tang dan s6 1a co sé dé hinh thanh va gia tang sO long nguén nhan lye cing nhwr nguén lao dong. Nhung nhip do tang dan s6 cham Iai cing khong lam gidm ngay lap tie nhip do tang nguén nhan lye. Quan diém dan s6 161 uu cho ring: “ Mot quéc gia mucin nén kinh té phat trién can d6i va te do cao phai c6 qui md, co cau dan s6 thich hgp, phan b6 hap Iy gitia céc ving”. Digu d6 c6 nghia la: - SO lugng dan phi hgp v6i diéu kign thién nhién va trinh do phat trién inh té — xa hoi cia dat nude. = Dim bio mot tf Ie can d6i gitta s6 ngudi trong do tuGi V6i $6 ngUBi qué tudi va chua dén tudi lao dong. Theo ede nha dan s6 hge thé gigi, mot co cu thich hgp dim bio cho dan s6 én dinh twong ting 1a 60-64%, 10-12% va 26-28%. = Phan b6 dan cur tren cée ving dim bio dit nhan lye khai thée (i nguyén va phat trién kinh té — xii hoi c6 hiu qui. C6 thé diéu tiet phan b6 dan curthong qua chinh séch dan s6 va cde chfnh sich kinh t€ — xa hoi. ‘Trong diéu kién ede muse cham phat trién, nhin chung 6 lwong ngudn nhan luc 1én khong phai lA mot dong lye cho sy phét trién v1 rat hiém nhing ngudi lao dong va quan ly lanh nghé. Hon thé nita, te do tang dan s6 cao trong cae nén kinh té chdm phat trién thutmg am nay sinh nhiéu mau thudn inh té xa hOi sau sic, d6 Rs: - Mau thudn git tich Iy va tigu ding. Khi ni¢m tng quét nhat phan nh moi quan he gitta dan s6 va kinh té 1a“ déu tu theo dan s6”: Phén thu nhap quéc dan céin thiét theo qui uc ding dim bao cho s6 ngudi méi sinh ra c6 duge mite s6ng tring binh cita toin xa hoi o thoi digm tinh toan va dé tao ra cdc diéu kien cho thé hé tré — nhimg ngudi buée vao tuéi lao dong tham. gia cdc hoat dong sin xudt xi hoi. Mute du tir theo dan s6 méi chi la hang t6i thigu can thiét dé duy ti cae hoat dong cia xa hi Lodi nguvi trong mot quée gia 6 mic binh thug vi n6 chua bao gém phéin thu nhap quée din danh dé cai thign di song va nang cao trang bi co sé vat chat cho todn x3 hoi. - Han ché kha nang nang cao chat lgng dan s6 va nguén nhan hye phii hyp véi yeu cau tign bo ky thuat - cong nghé va nhu cau phat trign kinh té ~ xi hi nhiim phat trign todn dign con ngudi. TY Ie sinh cao lam cho s6 tré em. trong do tuéi dén trudng ting nhanh trong khi chi phi cho gigo due dio wo khong tang twong xting. Tinh eo dong xii hoi va lainh thé ca dan s6 cing thaip do trinh d6 hoe vain han ché, tip quan, 16i séng lac hau. - Vain dé tgo vige lam, gidi quyét tinh trang that nghiép nhat 1 cho thanh nién gap nhiéu kh6 khan, - Mang ludi an sinh x hoi khong dim bio, Nhimg nim gan day, quée 1€ dua ra khai nigm ludi an sinh xa hoi ( Social Safety Net ) la hé thong chinh sich lién quan dén bio dim xa hoi cho moi ngu’i duoc hiéu rong ra bao gdm cd chinh sich vige lam va x6a d6i gic tha, 4 Viet Nam cae chinh sch an sinh xi hoi bao gém: vige lam, bao hiém xa hoi, x6a d6i gidm nghéo, ngudi c6 cong, try gitip x4 hoi, phdng chOng té nan xa nghéo. Xuit phat tirdigu kien di hoi. Véi miie tang dan sO va nguén nhan lye cao, ngan sich dinh cho cée chinh sich xa hOi va tao vige lam trong cée muée dang phat trién da thaip vé gid tri uy6t 46; lai eng tr nen thap hon khong dp ting duge yeu céu. Nguén niin lye khong chi durge xem xét duéi gée dd sO lugng ma cdn ‘6 khfa canh chat luong, Chait Inong nguén nhan lye IA mot khii niem tng hop, bao g6m nhimg nét dic tamg vé trang thai thé lye, tf lye, dao dife va phim chat, N6 thé hign trang thai nbat dinh cia nguén nhan luc v6i tur eéeh vita BL mot khéch thé vat chiit dic bist vita La chil thé ciia moi hoat déng kinh t€ va cde quan he x3 hoi. Trong d6: = Thé luc cia con ngudi chiu anh hutng ciia mite song vat chat, su cham s6e ste khée va ren Iuyen ciia timg c& nhan cu thé. Mot co thé khoe man, thich nghi v6i moi trutmg song thi ing lig do né sinh ra sé dap ting yeu edu cia mot hogt dong cu thé ndo 46. Thé lye e6 ¥ nghia quan trong quyét dinh nang Ive hogt dng cia con ngudi. Phai c6 thé luc con ngutsi méi c6 thé phat trién trf tué va quan hé cia minh trong xa hoi. = Tri lye duoc xe dinh bai tri thife chung vé khoa hoc, trinh d6 kién thifc chuyén mon, ky nang kinh nghiem lm viée va kha nang tur duy xét doan cia méi con nguisi. Tri Ic thye té IA mot hé théng thong tin da durge xit ly va Iuu gitt lai trong bo nhé cita méi cé nhan con ngudi, durge thyc hién qua nhiéu kénh khie nhau, N6 dutge hinh thanh va phét trién thong qua giéo dyc dao tao Ging nhwr qua tinh lao dong san xudt. = Dao dite, phim chit Ia nhimg de diém quan trong trong yeu t6 xa hoi ciia ngudn nhan Ie bao gém todn bo nhing tinh cém, tap quin phong cach, thoi quen, quan nigm, truyén thong, céc hinh thai tir tuéng, dao die va nghé thuat... gan lién véi truyén théng van héa. Mot nén van héa ve ri¢ng ludn [a site manh nOi tai eita mot dan toe. Kinh nghi¢m thanh cong trong phat trién kinh té cia Nhat Bin va céc nuéc NICs chau A 1a tiép thu ky thuat phuong Tay tren co sé khai théc va phat huy gid tri t6t dep cita nén van hoa dan toc dé déi moi va phat trién, Che yéu t6 nay 6 quan he chat ché, tée dong qua la tién dé phat trign cia nhau, Muéin ning cao chait lvgng ngudn nhan lye phii nang cao cai ba thé luc, tf lye va dao de, phdm chat. Tuy nhién mdi yeu t6 wen Iai lien, mat: quan déin mot finh vye rit rong Idn. Thé lye va tinh trang ste khde gin véi dinh dudng, y té va cham s6c site khée. Tri luc gin véi finh vyc giéo dyc dio tao, cdn dao dite phim chat chiu anh hung cia truyén théng van héa dan tc, nén ting van héa va thé ché chinh tri... Do vay, dé dénh gid chatt long nguén han lye thutmg xem xét trén ba mat: stic khée, trinh d6 van héa va chuyén mon ky thuat, nang lye phim chat ciia ngudi lao dong. 1.1.2. Chi tieu danh gis chiit Ivong nguén nhan lye Hign nay Thé gidi ding chi titu HDI ( Human Development Index) dé dénh gié tinh do phat trién nguén nhan lye cia moi quée gia tren ba phuong dign Fa mite do phat trién kinh té, giéo duc va y t& Cée mat nay wong tng duge xc dinh béi ede chi tieu: = GDP thyc binh quan dau ngudi hang nam tinh theo sit mua ngang gid ( PPP ); - Kign thie (19 1é ngudi Ién bigt chat va wy Ié nhap hoe cita ede ep gio duc ); - Tuéi tho binh quan. Phuong phap tinh chi tiéu HDI cy thé nhur sau: IA+1IE+1W HDI= _ (O

You might also like