Nota Bab 5 (KEGEMILANGAN MELAKA) Sistem Pentadbiran yang Sistematik 1.

Melaka mempunyai satu sistem pentadbiran yang tersusun dan sistematik 2. Kesultanan Melayu Melaka mengamalkan sistem pemerintahan yang dikenali sebagai Sistem Pembesar Empat Lipatan 3. Melalui sistem ini, sultan mengetuai pemerintahan 4. Baginda dibantu oleh empat pembesar yang dikenali sebagai Pembesar Berempat 5. Pembesar utama ialah Bendahara, Temenggung, Laksamana dan Penghulu Bendahari 6. Struktur pentadbiran Kesultanan Melayu Melaka adalah saeperti di bawah 7. Sultan merupakan kuasa tertinggi kerajaan. Sultan dianggap berdaulat 8. Daulat bermakna kesempurnaan, keistimewaan, kuasa tertinggi dan kewibawaan pemerintah 9. Konsep daulat ini amat dimuliakan oleh rakyat kerana jika seseorang yang enggan mengakui kedaulatan sultan, mereka akan dianggap menderhaka -ketua urusetia istana -ketua segala syahbandar 5. Temenggung * Memelihara keamanan dan keselamatan dalam negeri * Penguasa bandar dan kota Melaka * Mengawasi pedagang asing dan memastikan sukatan dan timbangan pedagang adalah betul * Protokol istana * Hakim di darat 6. Laksamana * Ketua angkatan laut * Menjaga ketenteraman laut * Mengawal keselamatan sulktan atau pengawal peribadi sultan * Mengetuai utusan diraja ke seberang laut * Ketua duta * Mengetuai angkatan tentera sekiranya ketiadaan Bendahara * Jawatan ini diperkenalkan semasa pemerintahan Sultan Muzaffar Shah _______________________________________ Kawasan Pegangan 1. Kerajaan yang kuat dan maju adalah hasil daripada sokongan padu dan taat setia daripada pembesar kepada sultan 2. Sultan perlu meningkatkan serta mengekalkan sokongan tersebut agar tidak berlaku keadaan tidak puas hati di kalangan pembesarnya 3. Sultan akan memberi kuasa kepada pembesar untuk mentadbir sungai, pulau dan wilayah. 4. Kawasan yang ditadbir oleh pembesar dikenali sebagai 'Kawasan pegangan' 5. Pembesar berempat diberi kawasan tertentu untuk ditadbir iaitu a. Bendahara, kawasan pegangannya ialah Muar dan Bentan b. Penghulku Bendahari kawasan pegangannya ialah Sening Ujung dan Kampar c. Laksamana kawasan pegangannya ialah Temasik d. Temenggung tiada kawasan pegangan e. Hulubalang kawasan pegangannya ialah Sungai Raya dan Siantan 6. Sultan juga melantik pembesar di kawasan jajahan dan daerah untuk memungut cukai 7. Kawasan yang menjadi tempat pembesar memungut cukai ialah 'kawasan pemakanan' 8. Ufti bagi kawasan pembesar itu akan dipersembahkan kepada sultan _______________________________________ Pentadbiran Berwibawa 1. Kesultanan Melayu Melaka mengamalkan Sistem Pembesar Empat Lipatan iaitu sistem pentadbiran yang hampir sama dengan Sistem Jemaah Menteri sekarang

Peranan sultan * Lambang perpaduan rakyat * Menyelaras kegiatan-kegiatan ekonomi * Ketua agama Islam * Ketua adat istiadat Melayu * Mengetuai hubungan diplomatik * Melantik pembesar negeri 10. Sultan juga dianggap mempunyai Kuasa mutlak dalam segala aspek iaitu dalam pemerintahan peperangan, hubungan diplomatik dan agama Islam 11. Pembesar perlu melaksanakan tugas dan tanggungjawab masing-masing dengan jujur dan bijaksana untuk memajukan Melaka 12. Mereka juga bertanggungjawab menegakkan kedaulatan sultan dan kerajaan Melaka _______________________________ Sistem Pembesar Empat Lipatan 1. Sistem Pentadbiran Pembesar Empat Lipatan adalah satu sistem yang sistematik 2. Setiap pembesar diberikan tugas dan tanggungjawab untuk melicinkan pentadbiran 3. Bendahara * Menteri utama * Penasihat utama sultan dalam pentadbiran * Ketua hakim untuk menyelesaikan kes yang besar * Ketua istiadat * Ketua turus angkatan perang * Pemasngku sultan ketika sultan gering atau ke luar negara 4. Penghulu Bendahari -pemungut hasil atau ufti - ketua segala bendahari

2. Malalui sistem ini setiap pembesar diberi tugas dan tanggungjawab masing-masing bagi melicinkan pentadbiran kerajaan 3. Tanpa sistem pentadbiran ini sudaj tentu kerajaan akan lemah

makanan dan air semelum memulakan pelayaran semasa menunggu pertukaran angin Monsun 5. Angkatan laut yang terdiri daripada Orang Laut juga dibentuk untuk melindungi pedagang daripada serangan lanun

Jadual Perbezaan Sistem Pembesar Empat Lipatan dan ______________________________________________ Jemaah Menteri Sekarang _____________________________________ Peranan Syahbandar Kedudukan Geografi 1. Parameswara telah mengasaskan sebuah kerajaan 1. Melaka terletak di tempat yang strategik di Selat yang cekap, baik dan adil di Melaka melalui Majlis Melaka, iaitu di pertengahan jalan Tertinggi yang diketuai olehnya perdagangan anatara Timur dan Barat 2. Jentera pentadbiran yang tersusun ini telah berjaya 2. Pedagang-pedagang asing yang berulang alik di mengekalkan Keselamatan, kemakmuran dan antara India (Barat) dan China (Timur) akan keamanan di Melaka berdagang di Melaka, selain mendapat bekalan 3. Syahbandar iaitu anatara jawatan terpenting makanan dan air ataupun membaiki kapal berjaya menguruskan pentadbiran di pelabuhan 3. Pelabuhan Melaka juga terlindung daripada tiupan dengan cekap dan bijak. angin Monsun Timur Laut oleh Banjaran Titiwangsa 4. Antara tugas-tugas Syahbandar ialah dan angin Monsun Barat Daya oleh Pulau Sumatera a. Menguruskan cukai 4. Pedagang-pedagang yang datang berdagang juga b. Menguatkuasakan peraturan keluar masuk kapal menunggu pertukaran angin Monsun untuk pulang c. Menguruskan gudang dan datang ke Melaka d. Menguruskan pasar e. Menjaga kebajikan pedagang a. Angin Monsun Timur laut yang bertiup dalam g. Menjaga keselamatan pedagang bulan November hingga Mac membawa h. Menjadi hakim di pelabuhan pedagang China ke Melaka dan pada masa sama 5. Syahbandar juga dibahagikan kepada beberapa akan membawa pedagang Asia Barat dan India kumpulan mengikut kumpulan pedagang belayar pulang dari Melaka Syahbandar I ----->>>>> Mengurus pedagang dari b. Angin Monsun Barat Daya yang bertiup dalam Gujerat bulan Mei hingga September pula akan membantu pedagang Asia Barat dan India ke Syahbandar II ----->>>>> Menguruskan pedagang Melaka dan pada masa yang sama dari membawa pedagang China belayar pulang dari Melaka a. China 5. Selain itu, muara sungai Melaka yang dalam b. Ryukyu membolehkan kapal dagang yang besar berlabuh c. Champa di kawasan pelabuhan 6. Perairan Selat Melaka yang sempit juga telah Syahbandar III ------->>>> Menguruskan pedagang membolehkan kerajaan Melaka mengawal laluan dari kapal-kapal dagang dengan mudah 7. Melaka juga mempunyai bentuk muka bumi yang a. Kalingga berbukit yang menjadi panduan untukl kapal b. Pegu dagang keluar masuk ke pelabuhannya. Selain c. Benggala sesuai dijadikan kubu pelabuhan serta tempat d. Parsi memerhati musuh 8. Pokok-pokok bakau dan api-api yang terdapat di Syahbandar IV ------->>> Mengurus pedagang dari persisiran pantai pula menjadikannya sukar ditembusi musuh. a. Pulau Jawa b. Banda ____________________________________________ c. Borneo d. Filipina Kemudahan Pelabuhan e. Maluku 1. Pelbagai kemudahan disediakan oleh pemerintah f. Kalimantan di pelabuhan Melaka untuk menarik pedagangg. Pasai pedagang asing ke palbuhan Melaka 2. Antara kemudahan-kemudahan tersebut ialah _______________________________________________ kemudahan membaiki kapal, menyediakan rumah persinggahan dan gudang untuk menyimpan Keberkesanan Undang-undang barang. 1. Untuk melicinkan lagi urusan aktiviti perdagangan, 3. Kemudahan pengangkutan juga disediakan oleh kerajaan Melaka telah menggubal undang-undang Syahbandar seperti kapal, perahu, jong, lancara, seperti Undang-undang Laut Melaka gajah dan pekerja untuk kemudahan para 2. Undang-undang Laut Melaka yang digubal pedagang untuk membawa barangan ke gudang mengandungi 24 fasal 4. Pedagang juga mudah mendapatkan bekalan 3. Undang-undang Laut Melaka yang digubal

_ Penggunaan Sistem Mata Wang a. Peraturan dan tatatertib berniaga 1. Melaka menjadi tarikan pedagang asing kerana b. Cara berjual beli urusan niaga dijalankan melaui sistem tukar c. Hukum-hukum jenayah yang berlaku di kapal barang dan penggunaan mata wang d. Larangan dan tanggungjawab bakhoda 2. Wang logam mula digunakan semasa zaman pemerintahan Sultan Muzaffar Shah dan _________________________________________ kedatangan pedagang asing telah meluaskan lagi menggunakan mata wang tersebut Cukai Perdagangan 3. Wang logam ini diperbuat daripada timah yang 1. Melaka mempunyai cukai pelabuhan yang teratur dipanggil calains dan berpatutan 4. Pada permukaan wang timah ini dipahat nama 2. Terdapat dua jenis cukai yang dikenakan dalam sultan yang memerintah Melaka pada masa itu urusan perniagaan iaitu: 5. Penggunaan mata wang emas, perak dan timah juga digunakan. Mata wang ini dibawa dari a.Cukai rasmi (duti import) atau Panduan Pedir,Pasai, Kembayat dan Gujerat b.Cukai tak rasmi iaitu dalam bentuk hadiah kepada sultan dan pembesar 3. Selainitu, cukai juga dikenakan ke atas keluar masuk barangan makanan di Melaka kerana hasil Penggunaan Sistem Mata Wang pertanian Melaka tidak mencukupi untuk keperluan 1. Pelabuhan Melaka telah menjadi sebuah sendiri pelabuhan entrepot 4. Perdagang juga perlu membuat bayaran untuk 2. Pelabuhan entrepot berperanan sebagai pusat mendapat Surat Kebenaran Berniaga untuk urusan pengumpulan barangan dari kepulauan Melaytu jual beli. Surat ini merupakan lesen untuk berniaga dan pusat pengedaran barangan dari Timur dan 5. Surat Kebenaran Berniaga dikeluarkan bertujuan Barat ke Kepulauan Melayu untuk ________________________________________________ _ a. Memastikan urusan perdagangan adalah lancar b. Sumber pendapatan kerajaan Bahasa Melayu sebagai Lingua Franca 6. Sistem pungutan cukai yang dikenakan oleh 1. Bahasa Melayu telah digunakan dengan meluas di kerajaan Melaka ialah Sistem Cukai Berkeutamaan Melaka 7. Cukai yang dikenakan ialah mengikut kawasan dan 2. Bahasa Melayu dianggap sebagai Lingua Franca hubungan dengan Melaka kerana digunakan dengan meluas oleh pedagang di pelabuhan Melaka a. Pedagang dari Barat seperti India, Tanah Arab, 3. Pedagang-pedagang asing juga tidak menghadapi Siam dan Pegu dikenakan cukai masalah komunikasi dengan pegawai Melaka sebanyak 6% kerana mereka boleh bertutur dalam bahasa b. Pedagang dari Timur seperti China dan Jepun Melayu. Bahasa Melayu juga digunakan di negeritidak dikenakan cukai tetapi mereka negeri Melayu lain yang berhampiran Melaka atau dikehendaki memberi persembahan iaitu hadiah tanah kepada Sultan, Temenggung dan jajahan Melaka Syahbandar 4. Selain itu, bahasa Melayu juga digunakan dalam c. Pedagang dari Kepulauan Melayu atau tinggal hubungan sosial, pentadbiran, ekonomi, agama tetap di Melaka dikenakan cukai agama dan pendidikan. sebanyak 3% ________________________________________________ ________________________________________________ ___

mengandungi