IIK Ik nedir, herhangi bir kaynaktan yaylan, iinde farkl renklerin yaklak olarak eit karm ile meydana

gelen bir enerji biimidir. Homojen deildir. Bizi ilgilendiren onun iinde barndrd renkler olduundan, bu yaylma veya aydnlatma s resinde, aydnlatt malzemenin zerine ar!!, k kayna iindeki hangi renklerin o malzeme tarafndan emili! hagisinin geri yansttdr. "eri yansyan renk malzemenin rengini oluturur. #rnein malzememiz n iindeki t m renkleri emi! yanstmazsa siyah olarak alglarz. $ersi olursa, yani t m geri yanstrsa beyaz olarak alglarz. %eya sade&e maviyi yanstrsa mavi olarak alglarz. 'sa&a doada var olan
herey emip yanstt oranda renklidir.

Buna g(re temel kabul edilen ) renk modeli vardr. Bunlar *+B, ,"B, -./' ve bunlara ait renk bilgilerini ieren H0*. Bu modellere ek olarak bask ortamlarnda kullanlan, 1antone 2s!ot3, $ire 2Bi!ma! ve "ray0&ale3, 4uble5 24uaton3 biimlerdir. *+B model doada var olan renklerin g(zle g(r lebilen en geni alann (lmeye yarayan uluslararas bir (l standartdr. Bu yolla renkleri (lebilir ve kodlayabiliriz. ,"B, (l lebilen renklerin bask ortamna tamada filtre g(revi g(rerek, renklerin kanallara ayrlmas iini stleni r.
CMYK ise kanallarna ayrlm bu renkleri, bask ortamna tamak iin tekrar kanallara ayrma iini stlenir. Bugn bask ortamlarnda standart olarak kabul g ren prosess diye adlandrlan CMYK sistemi, ok byk olmasa da llebilen renklerin aktarm srasnda kayplara urar. !llebilen renkler "#B ile elde edildiinde kayba urarlar. CMYK$ya d ntrln%e ikin%i bir kayba urarlar.

)4 bilgisayar grafiklerinde aydnlatmann ama& az ya da ok gerek d nyadaki aydnlatmay elde etmektir. +ydnlatma, retim s re&inin yani nesnelerin kamera tarafndan g(r lmesini salayan temel ilevdir. Bu sayede monit(rde 6 boyutlu olan bir resim ) boyutluymu gibi g(r l r.7akat ilevi bununla da kalmaz, bir resmin kendi karakterini yanstr. 7arkl y(ntemlerle aydnlatlan ayn sahne mutluluk, a& ve korku hisleri uyandrabilir ve bu sayede dramatik hale gelir. 0ahnenin ruhunu yanstan aydnlatma biimi sayesinde aydnlatma, bir sahneyi ona bakan kiiye dorudan yansyan bir heye&anla doldurur. "erek d nyay sun8i olarak taklit etmeye almak olduka zor bir itir. Bunun yan sra )4 render8nz foto9 gereki olsa bile ona bakan insanlarn :vaaaaaaay; demesini salamayabilir. )4 render8 foto9gereki hale getirmek zor bir itir. <nu g(ren insanlarda heye&an uyandrmaksa daha da zordur. Buna karn sahnenizin ifade etmek istedii ruhun ne olduunu iyi biliyorsanz bu etkiyi uyandrmak kolaylar. Bu dersin ama& doru aydnlatma teknikleri sayesinde foto9gereki resimler elde etmektir. Bu teknikleri g(sterirken ben *ight=ave kullana&am fakat bunlar herhangi )4 !rogramlarda uygulanabilir. IIIN BLEENLER VE ZELLKLER Her k kayna > farkl bileene sahi!tir ve bunlar srasyla ele alnmtr. ? Intensity 2/ounluk3 ? 4ire&tion 2/(n3 ? -olor 2,enk3 ? 0ize 2@bat3 /ukardaki terimlerin anlamlarnn ak olduunu d n yorum, fakat aada baz tarifler vere&eim. Baz insanlar b t n bu terimleri :In 'alitesi; bal altnda to!lamaktadr. 'ald ki n kalitesini sahnenin aydnlatlmasnda dorudan etkiye sahi! bu > bileen belirler. 7otoraflk d nyasndan (rnekler vermek istiyorum nk fotoraflar aydnlatmann stadlardr ve ben de onlarn almalarndan ok ey (rendim. #rnein n kalitesi doal evrede zaman zaman farkllk g(sterir ve fotoraflarda konularn g n iinde ortaya kan n kalitesine g(re belirlerler. Baz fotoraflar yalnz&a gurub ve afakta ekim ya!arlar nk n bu vakitlerdeki rengi ok g l , g(lgesi uzun ve dramatiktir.

)4 yazlmnzda bu t r bir ortam taklit etmeye alabilir ve gereki sonular alabilirsiniz. /andan aydnlatmalarda d k al gelen k uygun olur ve buda sahneye gereki ) boyut kazandrr. "eriden aydnlatma ise nesne sil etlerinin (nemli (l de ortaya kmasna neden olur. Ben karakterlerimi genellikle dar al klarla aydnlatrm ve bu sayede nesnelerimin g(lgesi uzun olur ve !arlak k yanstrlar. Bu t r bir aydnlatma yery z ekilleri iin olduka idealdir. Bunu siz de denemelisiniz. Bulutlu havalar gibi ka!al aydnlatmalarda fotoraflar iekleri yakndan ekerler. 'a!al aydnlatma (nemli bir b(lgenin k kayna demektir 2*ight=ave8deki +rea light 3. 7otoraflar bu t r ortamlarda genelde !ortre ya da nat rmort 2(l doa3 ekim ya!arlar. Bunun mutlaka darda ya!lmas gerekmez. Burada (nemli olan :B y k alan Ik 'ayna;dr . Aimdi n > bileenini aklayabiliriz IIK YOUNLUU (LIGHT INTENSITY) Ik younluu basite bir k kaynandan yaylan n iddeti olarak aklanabilir. Bir n younluunu sfrdan y ksek deerlere doru arttrrken sahnedeki nesneler g(r lmeye balar. +adaki resimlerde younluun etkileri g(r lmektedir. +adaki sahnede eitli nesneler arasna konmu bir k renin younlua g(re kom!ozisyon iindeki deiimleri g(zlenebilir. <,BCD+* ,@0C.

Resim 1 4aha g l bir k kayna. /ansmalar olduka iyi g(r lmektedir. Resim 2 0ahnedeki b t n nesneler g(r lmekte fakat hala g l bir ifade yok. 4okularda g(r lmeye balad.

Resim 3 0ahnedeki hemen b t n nesneler g(r lmekte. +rtk n yansmas g(r lmemekle birlikte k renin EF)G ndeki doku kayboldu. Resim 4 Desneler aka g(r lmekte. " l k kayna nedenyle k renin rengi ar doymu 2over9saturated3 durumda. 2,esim. E.)Gle karlatrn3

Resim 5 ' reyi evreleyen nesnelerde fazla a maruz kalmakta ve sat re olmulardr. Resim 6 ,esim. E.HGda ifade edilen etkilerin daha da youn olduu g(r lmekte.

Resim 7 dokularn b y k bir ksm ve (n !lan ar !arlak hale gelmekle birlikte renkler ar sat re durumda. Bu resim serisi in&elene&ek olursa, ,esim. > k re ve onu evreleyen nesneler arasndaki kontrastn dengede olduu g(r le&ektir. Ievrede olduka iyi aydnlanm ve k re de g(ze en ok ar!an nesne durumundadr. Buna karn ,esim. JGde k re merkezi rol n kaybetmi ve kom!ozisyon etkisi zayflamtr. Bundan ka&ak sonu gerekli ayarlar ya!ldnda fazla a maruz kalma arzu edilen sonular ortaya karabilir. #nemli olan sizin resmi nasl sunmak istediinizdir. 7azla k uygun artlarda nesnelerin (n !lana kmasn salar. IIIN YN (LIGHT !IRE"TION)

+rka !lann siyah ve farl y(nlerden gelen eit younluk ve renkte klarla aydnlatlan bir insan y z sahnesine baktnzda bu resmin d izgilerinin 6 boyutlu olduunu d n rs n z. I nk ayn renk ve younluktaki k h zmeleri y z n b t n y(nlerini ayn renk ve younlukta ortaya karr. "(lgede kalan b(lgelerin etkisi k h zmeleri nedeniyle zayflar. Burada dikkat edilmesi gerek hususK !arlaklk ve g(lgeyle birlikte nesnenin biimini ortaya karan ey farkl y(n ve younluktaki k kaynaklardr. Bir k kaynandan gelen n y(n nesnenin eklini ve ona bakan insan zerindeki etkiyi olumlu y(nde deitirir. Bunun yan sra algy da olumsuz ekilde etkileyebilir. +ydnlatla&ak bir nesneye derinlik kazandrmak, !arlak b(lge ve g(lge elde etmek iin ilk ya da anahtar k kaynan kameraya belli bir ayla yerletirin. <rtaya kan derinlik sayesinde gittike artan ya da azalan !arlaklk ve g(lge elde etmi olursunuz. .onit(rde g(rd n z ey 6 boyutlu olmasna ramen !arlaklk ve g(lge onun ) boyutluymu gibi alglanmasn salar. Bunu daha iyi anlamak iin aadaki resimleri in&eleyin.

Resim #$1

Resim #$#

,esim 6.EGde nesne, kamerann soluna konmu tek k kaynayla aydnlatlmaktadr. / zeyler zerindeki ayrma b(lgeleri, ikinlikler ve ukur b(lgeler rahatlkla g(r lmektedir. +yn zamanda nesnenin kaidesi de g(r n r durumdadr. ,esim 6.6Gde de nesne ayndr fakat k kamerayla ayn aya sahi!tir. . #n taraftaki ayrntlar hemen hemen kaybolmutur nk 6.EGdeki nesne ii g(lgeler zayflamtr. Buna karn kenarlarda baz ayrntlar hala g(r n r durumdadr.Bana g(re bu resim olduka sk&. "elen n y(n n n ayn zamanda resmin ruhu zerinde de (nemli etkisi vardr. +ada ti!ik bir (rnekle g(sterilen bu durumda nesne alt ksmdan aydnlatlmtr ve bu sayede dramatik etki elde edilmitir. +adaki 6 resmi in&eleyin. Ckisinde de k kayna y z n aasndadr,fakat farkl y(nlerdeki k resmin ruhunu deitirmektedir. ,esim ).E karakterin tehditkar durumunu olduka iyi yanstrken ,esim ).6Gde bu etki ok zayftr.

Resim 3$1 Resim 3$# Bu t r aydnlatmalarla !ek karlamayz. 4arda k (n&elikle g(kten gelir dolaysyla zerimizdedir Cerde ise k ya tavanda ya da duvardadr. +adan gelen k g(z tarafndan rahatlkla g(r lebildii iin olduka rahatsz edi&idir. Iou zaman g(zlerimizi k kaynandan karrz. +lk olmadmz bir ekilde aadan direkt bir k kaynayla aydnlatlan bir y z dramatik etki oluturur. /ukardan gelen n olumlu olduunu d n yorsak, aadan gelen k bunun tam tersidir. /ani karakterimiz !ek :hrl; biri deildir. Buna karn y z aadan gelen kla aydnlatmann her zaman olumsuz olduu s(ylenemez. Bununla demek istediim romantik etki de elde edilebilir. Bir y z ya da karakteri aydnlatrken bu karakterin hangi (zelliinin onda belirleyi&i olduunu iyi hesa! etmelisiniz. ).E ve ).6Gdeki karakterleri in&eleye&ek olursak karakterimizin belirleyi&i (zelliklerinin uzun y z, atk kalar, kk elma&k kemikleri ve k k g(zler olduu g(r le&ektir. B t n bu (zellikler karakter olumsuzluk katmaktadr. 7akat burun olduka sradan. Her karakterin belli (zellikleri vardr fakat aydnlatmaya bal olarak insanda olumlu ya da olumsuz etki uyandrr. Bu olumlu ya da olumsuz (zellikler k t r ne g(re (n !lana karlabilir ,esim 6.E ve ,esim ).E karlatrrsanz iki karakterin uyandrd farkl etkileri g(rebilirsiniz. ,esim 6.EGdeki karakterimiz kasl biri olmasna ramen bir d n&e adam hissi uyandrmaktadr. /ukarda bahsettiim gibi y z ndeki b t n olumsuzluklara ramen 2atk ka, kk elma&k kemii v.b.3 ,esim 6.6 ve hatta ,esim 6.EGde bu (zellikler vurgulanmamtr. Hasl kelam k karakterinizi !ek ok y(nden etkiler. 'arakterinizi masum biri gibi g(stermek iin olumsuz y(nlerini gizlemek istediiniz durumlar olabilir. B(yle bir durumda (yle yerletirmelisiniz ki bu olumsuz (zelliklerin g(lgeleri olduka zayflasn. 'afann yukardan aydnlatlmas ,(nesans ressamlar tarafndan karaktere ruhani ve ilahi bir hava vermek ama&yla ok kullanlmtr . Buna karn b(yle bir n etkisi b y k (l de konuya baldr. >.E ve >.6 resimleri in&eleyin. 'arakterin olumsuz y(nleri (nemli (l de kaybolurken b t n yle de yok olmu deildir.

Resim 4$1

Resim 4$#

,esim >.) ve >.>Gde k kayna yukardadr fakat haleli bir karakter etkisi uyandrmamaktadr. ,esim >.E, >.6 ve >.), >.> arasndaki fark >.) ve >.> resimlerinde youn sert s!ot k kullanlmasndan domaktadr. B(ylesi yakn ve sert k 2ayn zamanda uzun g(lge3 karaktere olumsuzluk katmaktadr.

Resim 4$3 IIIN RENG (LIGHT "OLOR)

Resim 4$4

7akl y(nlerden gelen farkl younluktaki k h zmeleri nesnemizin ekillenmesinde b y k etkiye sahi!tir. +yn zamanda farkl iddet ve renkteki k h zmeleri nesnemizin ekillenmesinde, vurguda ve g(lgede olduka (nemlidir. "elen n rengi k kaynana baldr. Beyaz k mev&ut b t n renkleri iinde barndrr. Beyaz k h zmesi siyah ya da beyaz dnda bir y zeye ar!tnda rengi deiir. @er beyaz bir y zeye ar!arsa yine beyaz olarak yansr. In rengi ne olursa olsun k h zmesi siyah bir y zeye ar!arsa bu y zey b t n emer ve yansma olmaz. B t n yle siyah bir nesneye baktnzda siyah g(rmemizin nedeni g(z m ze k girmemesidir. Bunu anlamak iin g(zlerinizi ka!atmanz yeter. ,esim >.L8de beyaz k mavi y zeye ar!! yansmtr. .avi y zeye mavi renk dnda b t n renkleri emer ve yalnz maviyi yanstr. 4ikkat ettiyseniz k geli asnda yansmaktadr.

Resim 4$% Baka bir deyile bu mavi y zeyin g(r lmesini salayan yansm mavi ktr. I yansta&ak rengin g(r lmesinde en (nemli etken n !arlakl ve zenginliidir. #rnein !arlak krmz la&ivertten daha fazla yansma ya!ar. 7arkl renklerin zaman ve uzay ilikileri de vardr. *emme bu kelimelerin ne olduunu aklyor. Mzaysal iliki iki ya da daha fazla nesne arasndaki mesafeyle ilgilidir. Namansal iliki de zamanla ilgilidir. 0tar $rek8te :Namanda /ol&uluk; diye bir ey duymusunuzdur. .avi renk genellikle derinlii temsil eder. 7ilmlerin ge&e sahnelerinde hafif ho bir mavilik vardr. 'oyu mavi nesneler ise genelde arka !landa yer alr. 4oygun 20at re3 renkler yaknl doygun olmayanlar ise uzakl ifade eder. Bunu anlamak iin sisli bir sabahta neler g(rd n z d nmelisiniz . Desneler uzaklatka renkleri de silik g(r nmeye balar. %elhasl genel kom!ozisyon kurallar iinde !arlak doygun renkler (n, daha az doygun olanlar arka !landa yer alr. "ram!s8in aadaki almalarn 2L.E9L.)3 in&eleyin 24avid .aas tarafndan modelleni! dokulandrlmtr. B t n bu resimler 1hotosho!8ta farkl renklerde oluturulan dokularla ka!lanmtr ve her biri g n n farkl zaman dilimlerini yanstmaktadr. "(lgelerin konumlar deimemesine ramen farkl zaman aralklar hissi uyandrmaktadr.

Resim %$#(K,',- .(e V*)+i)

Resim %$1(K&'(&) V*)+i) Resim %$3(Y*/ 0)'*m,)

0abah hissini uyandrmak iin genellikle ak mavi kullanlr. #le iin daha renkli klar kullanlmaldr. "(kten yansyan mavi k da vardr ama !ek kullanlmaz. +kam n belirleyense turun&u gibi s&ak renklerdir. +adaki resmi in&eleyin. Clk ikisinde g(lgelerin konumu farkldr. ,esim L.> yazn (len, L.L ise akam vaktidir. 7ig L.H da dolunay vardr. .avi k ge&e hissi uyandrmaktadr.

Resim %$4

Resim %$%

Resim 5.6

IIK K0YN0ININ EB0TI (LIGHT SOUR"E SIZE) 0ahnenin ruhunu yanstan temel etmen k kaynann b y kl d r. ' k k kaynann g(lgesi keskin ve belirgin olmakla birlikte resimde gerilim (esi meydana getirir. Bunun en iyi (rnei fla dr. B y k k kaynaklar daya yumuak ve belirsiz g(lgeler meydana getirmekle birlikte rahatlama hissi verir. 7ig. H.E8deki .r. "ram!s8 in&eleyin. Burun ve ka b(lgesinin altnda keskin g(lgeler oluturan k k ve youn k kayna olduu anlalmaktadr. 7ig.H.E8de daha fazla h z n ve umutsuzluk ifadesi vardr. Her iki resimde .r."ram!s ayn kla aydnlatlmaktadr fakat H.68deki k daha b y kt r.

Resim 1$1

Resim 1$#

H.68deki daha b y k ve daha yumuak k .r. "ram!s8a mit ifadesi vermektedir, kald ki bu H.E8de yoktur. / z model olarak ayn ifadeye sahi! olsa da H.6 daha mitvar g(r nmektedir.

IIK 2 0Y!INL0T304 GLGELER 4<O+* IAI' '+/D+'*+,I !5.*( ,',) )*6-*)(*7,-,- 8*',-9* :;-e' ,',., <e :=)6;/; :e(i7$ 0>,) ?*<*9* :;- ,',.,-,- s*.(*9,., *69,-(*+m*4 *s(,-9* :;-e'+e- :e(e- ,',-(*7(*4 :=.;- 6*-s,++,., ,',-(*7,- +5@(*m,-9*- i8*7e++i7$ B&(&+s&/ 8i7 :;-9e 8& i)i )*6-*) 8i78i7i-9e- 8*.,ms,/ 8i7e7 e+me- ?*(i-9e me<A&++&7$ Ve 8=6(e 8i7 :;-9e4 :;,',., B8e6*/B9,7$ Y*-i e'i+ 57*-(*79* Bm*<iB4 B6e'i(B <e B),7m,/,B 7e-)(e7i )*@s*7$ B&(&+(& 8i7 :;-9e ise 8& i)i *69,-(*+m* )*6-*., 5(*- :;-e' <e :=)6;/; 8i7 ,',) )*6-*., ?*(i-9e 8i7(e'mi'(e79i7$ Y*@*6 ,',) )*6-*)(*7,-,- <e79i.i ,',) mi)+*7, <e 7e-) ,s, 9e7eAesi-i-4 9&7*.*- 5(m*s,-* )*7',(,) :;- ,',.,-,- 7e-) -i+e(i.i ?i>8i7 /*m*- 9&7*.*- 9e.i(9i7$ G;-e'i- s*.(*9,., ,',.,- <e6*?&+ :=)+e- 6*-s,6*- ,',.,7e-:i-i- 9e.i'mesi <e6*?&+ 8& i)i ,',) )*6-*.,-,- s*.(*9,., ,',)(*7,- )*7,',m mi)+*7(*7,-,- 9e.i'mesi :;- ,',., 7e-) -i+e(i.i-i 9e<*m(, 5(*7*) 9e.i'+i7i7$ Bir " n Cinde, " n I ,enk Diteliinin "eirdii 4eimeler

G;-e' 95.m*s,-9*- ?eme- s5-7* <e :;-e'i- 8*+m*s,-9*- e<<e()i 8i7 s**+ i>e7isi-9e4 :;-e' ,',.,-,9*?* &/&- 8i7 65( *'m*s, -e9e-i6(e *+m5sCe7 i>i-9e)i 9*.,(m* 9*?* 8;6;)+;7$ Be6*/ ,',., me69*-* :e+i7e- s@e)+7&mD&- >e'i+(i 8*-+(*7,-,- 9*.,(m* mi)+*7(*7, *67,m(,9,7$ B3*<iB ,',) 8*-9, e- C*/(* 9*.,(,7$ B& -e9e-(e4 8& s**+(e79e :;- ,',.,-9* Bm*<iB ,',) mi)+*7, >5) */ <e B6e'i(B mi)+*7, ise m*<i )*9*7 9*.,(m,' 5(m*m*)(* 8e7*8e74 :e-e 9e */9,7$ B& +i@ *69,-(*-m* *(+,-9* >e)i(e- 7e-)(i C5+5.7*C+* )5-&-&- 9i7e)+ ,',) *(*- ),s,m(*7, s,A*) 8i7 +5-9* 6*-i -57m*( 7e-:i-9e- 9*?* B+&7&-A&ms&2s*7,ms,B :=7;-;'+e <e )5-&-&- 9i7e)+ :;-e' ,',., 9;'me6e- ),s,m(*7,4 6*-i :=(:e(i ),s,m(*7, *-57m*( 5(*7*) Bm*<iB >,)*A*)+,7$ E.e7 8i7 :;- 8*+,', m*-/*7*s, is+e-i657s*4 8& +i@ 8i7 C5+5.7*C 8e()i 956&7&A& 5(*7*) )*7',(*-*8i(i7$ E*)*+ )5-&-&- :e7>e) 7e-)(e7i-i- s*@+*-m*s, :e7e)+i.i 8i7 9&7&m9*4 8=6(e 8i7 C5+5.7*C 95.*( 5(*7*) 956&7&A& 5(m*6*A*)+,7$ " n $i!ine "(re " n I Diteliinin 4eiimleri

0-* )&7*( 5(*7*)4 :;-e'i- &C&) >i/:isi-9e- 1%2#F 9e7eAe9e- 9*?* 6;)se) 5(m*9,., 9&7&m(*79* ('*C*) <*)+i)4 :=7;-+; s,A*) 7e-) 8*(*-s,-9*9,7$ )i ,',) )*6-*.,-,- <*7(,.,4 6*-i :;-e'+e- :e(e- 9i7e)+ ,',)(*7,<e :=)+e- 6*-s,6*- ,',)(*7,- <*7(,., 8&(&+s&/ 8i7 :;-9e >5) 9*?* 8e(i7(i9i7$ E*)*+ 8&(&+(& <e6* @&s(& 8i7 :;-9e ise 8& 8e(i7(i(i) */ >5) )*685(&7$ B;6;) 8e6*/ 8&(&+(*7 <e6* ?*CiC @&s4 :;- ,',.,-, Aisim(e7i:=(:e(i ),s,m(*7,-* 6*-s,+,7 <e 8=6(eAe 9i7e)+ :;- ,',., *(+,-9* 6*-i :=)+e ?i> 8&(&+ 5(m*9,., /*m*Aisim(e7i- :=(:e(i ),sm,-9* me69*-* :e(eAe) m*<imsi :=7;-;'; */*(+,7(*7$ G&s(& :;-e'(i :;-(e74 Aisim(e7i- 7e-)(e7i-i- 5(*8i(eAe.i )*9*7 s*@+*-m*s, is+e-e- ?*((e79e e- e(<e7i'(i :;-(e79i7$ !i.e7 +*7*C+*- +*m*mi6(e )*@*(, 8i7 :;-9e 8& i)i ,',) )*6-*., 57+*9*- )*()m,'4 8&-&- 6e7i-e 6*6:,- ,',) <e7e+e) 8i7 ,',) )*6-*., :e>mi'+i7$ B& +i@ 8i7 :;-9e >e)i(e- 7e-)(i C5+5.7*C+* :=(:e(e7i- <e6*?&+ :;-e'(e *69,-(*-m*m,' @*7(*) ),s,m(*7,-,- 5(m*6,', C5+5.7*C* 8i7 A*-s,/(,)4 ;>;-A; 856&+ 65)(&.& me69*-* :e+i7i74 B& e+)i4 8& +i@ *69,-(*-m* *(+,-9* 7e-)(e7i- 9*?* s5(:&- s*@+*-m*s, -e9e-i6(e 9*?* 9* 8e(i7(i 8i7 'e)i(9e 57+*6* >,)*7$ B&(&+s&/ 8i7 :;-9e4 :;- ,',.,-,- 7e-) s,A*)(,) 9e7eAesi 9*?* 6;)se)+i7$ Y*-i 7e-) 9e-:esi 9*?* Bm*<imsi9i7B$ 0>,) ?*<*9* Aisim(e7i- :=(:e9e )*(*- ),s,m(*7, 6*(-,/A* e+7*C,-9*6*-s,6*- ,',-(*7(* <e :=) 6;/;-9e- 9;'e- ,',-(*7(* *69,-(*+,(m,'+,7$ B& -e9e-(e :=(:e9e 8&(&-*Aisim(e7i- m*<imsi 8i7 7e-) -i+e(i.i-9e 5(9&.& :=7;(;7$ /e((i)(e i-s*- 6;/; <e 9e7isi ;/e7i-9e 8& e+)i )e-9isi-i :=s+e7i7$ B& 5(*6 )*7 m*-/*7*(*7,-9* <e6*?&+ 8e6*/ Aisim(e79e 9e :=7;(;7$

"ram!s8in aadaki almalarn 2L.E9L.)3 in&eleyin 24avid .aas tarafndan modelleni! dokulandrlmtr. B t n bu resimler 1hotosho!8ta farkl renklerde oluturulan dokularla ka!lanmtr ve her biri g n n farkl zaman dilimlerini yanstmaktadr. "(lgelerin konumlar deimemesine ramen farkl zaman aralklar hissi uyandrmaktadr.

Resim %$#(K,',- .(e V*)+i)

Resim %$1(K&'(&) V*)+i) Resim %$3(Y*/ 0)'*m,)

0abah hissini uyandrmak iin genellikle ak mavi kullanlr. #le iin daha renkli klar kullanlmaldr. "(kten yansyan mavi k da vardr ama !ek kullanlmaz. +kam n belirleyense turun&u gibi s&ak renklerdir. +adaki resmi in&eleyin. Clk ikisinde g(lgelerin konumu farkldr. ,esim L.> yazn (len, L.L ise akam vaktidir. 7ig L.H da dolunay vardr. .avi k ge&e hissi uyandrmaktadr.

Resim %$4

Resim %$%

Resim 5.6

0Y!INL0T30 VE 0Y!INL0N30 KONTR0STI Bulutsuz bir g nde, ak havada aydnlanma koulu, st dyolarda kullanlan ana ve yardm& k ile salanan aydnlatma ekline benzetilebilir. 4oal olarak burada g ne yaygn olmayan ana ktr ve &isimlerin zerine d en n b y k bir ksmn oluturur. 4ier taraftan g(kten gelen k ise yaygn yardm& st dyo nn g(revini g(r r. " nein verdii n iddetinin daima sabit olmasna karn g( n salad n iddeti b y k deiiklikler g(sterir. Bu iki n karm miktar g(kteki mev&ut bulutlarn miktarna bal olarak deiir. Bulutsuz bir g nde &isimlerin g ne altnda olan ksmlar ile g(lgede olan ksmlarnn birbirine oran, yani Paydnlanma oran EFJPdir. $amamiyle bulutlu ve ka!al bir g nde &isimlerin zerine d en n iddeti ok azala&andan, &isimlerin g n altnda bulunan ksmlaryla g(lgede bulunan ksmlar arasndaki aydnlanma ayrm ortadan kalkarak her taraf ayn ekilde aydnlanm ola&aktr. Bu durumda &isimlerin Paydnlanma oran lFlP8e yani E8e kadar d er. Bir &ismin ak havada aydnlatma kontrast, &ismin zerine d en n y(n ne ve &ismin etrafndaki dier maddelere baldr. 1ratikte ak havada rastlanan aydnlanma kontrast birok durumlarda EFJ8nin zerine, EFHQ a kadar kar. +ydnlanma 'ontrastnn 'ontrol .anzara fotoraflarnn bulutsuz bir g nde, g n altnda ekilmesi halinde en iyi sonular elde edilir ve sonu ok kontrastl deildir. 4ier taraftan yakn mesafe fotoraflar iin en iyi aydnlatmay !uslu havada g ne salar ve bu durumda yardm& bir k kaynana gereksinme olmaz. 'onunun arkadan veya yandan

aydnlatlmas gibi (zel aydnlatma teknikleri kullanld ve (zel etkiler elde edinilmesi istenen durumlarda EFR8e kadar b y k aydnlatma oranlar kullanlabilir. $avsiye edilen aydnlatma kontrast ise PEF6 ve EF)Pt r.

"(r l yor ki, gerek hayattaki ak hava sahnelerinde esas aydnlatma zerinde hi bir kontrol olanamz yoktur. %e esasnda doal aydnlatma &isimlerin karakterlerinin bir !arasn oluturduundan esas aydnlatmay deitirmeye de gerek yoktur. 'a!al alan sahnelerine gelin&e, burada &isimlerin aydnlatlmas tamamiyle sanatnn kontrol altndadr. Bu halde sanat konusunu semek, kom!ozisyonunu ya!mak ve onu aydnlatmak zorunluluundadr. $ek bir n &isimlerin g(r n E. 6. ). >. L. H. zerine ya!a&a etki birka yoldan kontrol edilebilir.

-isimlerin zerine d en klarn as deitirilebilir. /ani k yatay olarak, d ey olarak veya aradaki herhangi bir adan &isimlerin zerine y(neltilebilir. In &isme g(re uzakl deitirilebilir. In &isme g(re durumu deitirilebilir. Ik &isme (nden, arkadan veya aradaki herhangi bir y(nden y(neltilebilir. Ik kaynann g & ayarlanabilir. 7otoraflar baz durumlarda, k (n ne beyaz m slin gibi dat& bir ekran koyarak yumuatr ve daha fazla alana yaylmasn salarlar. Biz de bu durumu sahnelerimizi olutururken, n aydnlatma alann b y terek ya da yardm& klar kullanarak taklit edebiliriz. In renk s dere&esi kontrol edilebilir.

B t n bu deiik kontrol ekilleri tek bir k kayna zerinde uygulanabilir. $ek bir lamba deil de herhangi bir sayda lamba kullanldnda her lamba dierinden bamsz olarak yukarda s(ylenilen alt ekilde kontrol edilebilir. Buna g(re, (rnein iki lamba kullanlrsa )H ayr lamba kontrol ekli ortaya kar. %e bu her bir kontrolde en aa EQ9E6 ayrml durum meydana getirilebildiine g(re yalnz&a iki lamba kullanmayla fotorafnn kontrol olanaklarnn ne kadar olduu g(r lebilir. <lur olmaz yerlere klar yerletirerek sahne klandrmasn oluurmaya kalkmak baarl sonular vermez. 0anat ie balamadan (n&e kulland k kaynaklarnn konu zerinde meydana getire&ei etkileri hesa! edi! gerekli kontrolleri ya!t zaman, doru konu aydnlatmasn elde etmi olur. IAI', "#*"@ %@ 4SA@D "#*"@DCD 7<,.M IAI' %@ "#*"@ .odeli klandrdmz zaman, modelin k kaynana g(re tam arkasnda kalan b(l m en karanlk olan b(l m d r. Iklandrlan obje, ayn zamanda zerinde bulunduu y zeye de bir g(lge d r r. Bu ikin&i g(lgenin biimi, d t y zey ya da y zeylerin ekline g(re deiebilir. Bu g(lgelerden ilki Pgerek g(lgeP olarak adlandrlr. <bjenin evresindeki y zey ya da y zeylere yansyan ikin&i g(lge ise Pd en g(lgeP olarak tanmlanr. 4 en g(lge klandrlan objenin d hatlarn yanstr. "enel olarak s(ylemek gerekirse, bu g(lge modelin tam bir sil eti ya da ko!yas deil, onun genilii ve uzunluu deforme olmu biimidir. Bu deformasyon k kaynann konumuna ve dier nedenlere bal olarak deiir. Ik kayna modelin tam st ndeyse d en g(lge ksa ve k kt r, eer k kayna modelin yan tarafndaysa g(lge ok daha uzun olur. Bir aa&n (le g nei ile klandrlm halini ve ayn aa&n g nein batmaya yaklat andaki g(r n n d n n 2,esim E ve 63.

,esim E 2" n Batm3 ,esim 6 2#le %akti3

IAIOID $S,S " ne da elektrik da kuramsal olarak kaynaklarndan dar radyal izgiler halinde yaylrlar. +n&ak doal k bize ya!ay klardan ok daha uzaktan gelir. " ne milyonlar&a kilometre uzaklktayken, bir elektrik lambas modelin birka metre yanna bile yerletirilebilir. 'onuya !ratik bir bak asndan yaklatmzda, unlar s(yleyebilirizT 9 4oal k P!aralel izgilerP halinde yaylr. 2,esim )3 9 /a!ay k merkezden evreye doru PradyalP olarak yaylr. 2,esim >3 Bu nedenle d en g(lgenin biimi, k kaynann doal ya da ya!ay oluuna g(re deiir. B+'IA +II0I .odele bak noktamz, !ers!ektif bozulmalar nedeniyle g(lgenin ald formu etkiler, buna Pg(lgelerin !ers!ektifiP denir. ,esim L ve H8da ayn modelin farkl bak noktalarndan alnan g(r nt lerini g(r yorsunuz. Clk resimde kamera, modelin st ndeki bir bak noktasndan modele odaklanmtr. "(rd n z gibi g(lgeler d zd r ve g(lgenin b y kl nde modele g(re bir ksa g(r n 2rakursi3 ortaya kmaz 2,esim L3. Ckin&i resimde, kameray modelin bulunduu d zleme yaklatrdmz iin, g(lgeler k lmeye ve ksa g(r n etkisi ile g(lge bir izgi haline gelmeye balar.

,esim ) ,esim >

,esim L

,esim H

+$.<07@, $on deerleri, kontrast ve atmosfer bize derinlii veren fakt(rd r. Au anda durduunuz yerle karnzdaki duvar arasnda bir boluk vardr ve bu boluk bir atmosfer oluturur. 'oullara g(re deiik (zellikler g(sterse de, atiiiiiiiide vardr. +sl sorun ise, bu atmosferi resminize nasl yansta&anzdr.

"(r lebilen +tmosferden Bir #rnek Bir g n n sabah erken saatlerinde bir limanda, atmosferin varln kolaylkla g(zlemleyebilirsiniz. Bu anlarda, ounlukla formlar arasna gerilmi !erdeler gibi, bir nesne ile dierinin arasndaki uzakl g(steren hafif bir sis tabakas vardr. Bir iskele zerinde durduumuzu d nelim. #n m zde duran kayklar t m hatlaryla m kemmel bir ekilde g(r nmektedir. Islak y zeylerin renkleri !arlaktr. +ydnlk ve karanlk !lanlar arasndaki kontrast kuvvetlidir. 0u burada, n metal bir y zeyden yansmas gibi !arlamaktadr. @lli metre kadar (tede ise, bir gru! yelkenli ve bir k k gemi mavimsi gri renkle b t nleerek bir to!luluk oluturmaktadr. 4irekleri ve yelkenleri hen z g(r lebilen bu tekneler, buulu bir &amdan baklyor gibi g(r nmekte ve genel fon iinde tam olarak ortaya kamamaktadrlar. 'eskin konturlar yoktur, sade&e sisli kenarlar vardr. %e hereyin gerisinde, suyun artk renksiz bir leke gibi g(z kt uzak bir noktada, limann zerinde dumandan ya!lm gibi duran bir bina g(z kmektedir. <, konturlar tamamen kaybolmu hafif gri, dumans bir leke gibidir. Her !landaki tonlarn younluunu karlatrdmzda, bizden uzaklatka renklerin solduunu g(zlemleriz. #n !landa ak ve !arlak tonlar vardrK orta !landa orta tonlar bulunmaktaK fonda ise hemen hemen silinmi, g(ky z n n beyazlndan hafife daha koyu, gri bir ton g(r lmektedir. Bu (rnek bize atmosfer duygusunu yaratan fakt(rleri vermektedirT 9 #n !lan, orta !lan ve arka !lan arasnda &anl kontrast oluur. 9 Bizden uzaklatka objelerin renkleri kaybolu! grileir. 9 7ona kyasla orta !lan ve (n !landaki formlar ok daha belirgindir. MN+'*I' +,$$I'I+ '<D$,+0$ +N+*I, BosU .. 1arramVn, izim konusunda ok az ey bilen birisine u soruyu y(neltirT PBir nesnenin rengi bize yaknken mi yoksa uzakken mi daha nettirWP -evab u olurT PBize yaknken.P Bu &evab verirken, bizlere yakn olan eyleri daha iyi g(rd m z ve uzak olanlar ise o kadar net g(remediimizi d nmekteydi. 4aha sonraT PI nk bize uzak olan eyler, yakn olanlardan daha karanlktr.P diye bitirir. BosU .. 1arramVn ona bu konuda yanldn s(yler ve uzakta bulunan dadaki koyu renkli, hatta siyah formlarn bulunduumuz yerden bize nasl PmavimsiP, PsolukP g(r nd n g(sterir. +yn ey deniz ya da b y k iftlik arazileri vb. iin de geerlidir. 0oruya muhatta! olan kii, P@vet, doru. Desneler bizden ne kadar uzaklarlarsa, g(z m ze o kadar ak renkli g(z k yorlar.P der. BosU .. 1arramVn ona bir kez daha yanl d nd n s(yler ve u aklamay ya!arT PBak, eer karla ka!l bir alanda olsaydn, evrendeki karn tamamen beyaz olduunu g(r rd n. Halbuki dan zirvesindeki kar mavi g(z kmektedir, yani sana yakn yerlerde g(rd n beyazdan daha koyu bir tondadr.P #n !lan hem en koyu, hem de en ak !landr. Burada anlatmak istediimiz, (n !landaki tonlarn arka !landakilerden daha ak ya da daha koyu olmad, yalnz&a (n !landaki tonlar arasnda Pdaha kuvvetli bir kontrastn olduudurP. +tmosferi yakalamak iin uygulanan kural udurT Mzaklk arttka kontrast azalr. ,esim ya!arken bu kural uygulamaya aln. #n !lanlarda alrken kontrast ya!abildiiniz kadar kuvvetlendirin. Bu, temanza ve kullandnz k t r ne de baldr. <rta ve arka !lanlarda alrken, yani (n !landan uzaklatka, ton deerlerini gittike daha fazla azaltn. B(yle&e (n !lann size doru nasl PfrladnP g(re&eksiniz. +tmosferle ilgili bu almamzn ama& da bu zaten. Aimdi size baka bir o!tik olay daha anlatmak istiyorum. /ukarda kar manzarasn anlatrken, uzaktaki dan mavimsi bir renkte olduundan bahsetmitik. 1eki, madem uzaklk arttka kontrast azalyor, neden dan rengi kendi rengi olan beyazn konturunun azalm rengiyle 2yani gri3 g(z km yor da, mavimsi g(z k yor. Bunun nedeni, g(z ile da arasnda bulunan hava tabakasnn g(z m z zerindeki etkisindendir. Beyaz g ne nlarnn ierdii mavi renk g(ky z nde dalr ve bu y zden de g(ky z mavi renkte g(r n r. "(ky z n n mavi renginden dolay, ak havadaki t m nesnelerin rengi, ounlukla biz fazla dikkat etmesek de, mavi

renge alar. #zellikle de g(lgede kalan ksmlar ve nesnelerin evresi. Bu y zdendir ki, (zellikle bu durumu uzaklk arttka g(z ile nesne arasndaki hava tabakasnn miktar arttndan, uzakta oluan sil etlerde daha iyi g(rebiliriz. Mzaktaki nesnelerin renkleri konturlar azalarak uzaklklar dere&esinde grimsi bir renk alrlar ve bu renk hava tabakasnn mavi rengiyle birleerek mavimsi gri eklini alr. ,esimlerimizde bu konuya (zen g(sterir ve t m nesnelerin ak havada hafif mavimsi bir n etkisinde olduunun farknda olursak, sonu ta o kadar kaliteli ve g zel olur. Bu etkiyi )4 sahnelerde ana n rengini ok hafif maviye alarak ya da ok d k deerde yardm& bir k kullanarak elde edebiliriz. 7akat unu da asla g(z ard etmemek gerekir. Bu olay (zellikle ak bir g nde ok etkili bir ekilde g(zlemlenebilir. Hava ka!adka, g(ky z n n mavilii gittike azalr ve bunun nesneler zerindeki etkisi de ayn oranda azalr. $<D %@ +$.<07@, /ukarda da anlatld gibi, uzaklk arttka ton deerleri gittike zayflar ve sonunda da kaybolur. #rnein, bir sra aa izimi ya da resmi ya!arken, size yakn olanlarn te!elerinin ak yeil tonlarda olduunu g(r rs n z, biraz daha uzakta olanlar daha soluk bir yeil renktedir ve gri tonla karrlar. 0izden en uzakta olanlar ise zayf mavimtrak gri bir tonda g(z k rler ve sanki g( n ak renklerine karrlar. /oun, kuvvetli renklere sahi! ve kendini (n !lana doru iten bir arka !lan kadar yanl bir ey olamazX Mzaklk duygusunu soluk gri ya da atmosferik tonlar ar kullanarak abartmak bile binler&e defa daha iyidir. 0uskun bir arka!lan bizi Presmin iine girmeyeP davet eder. '<D$M,*+, %@ +$.<07@, *eonardo da %in&i8nin P,esim Szerine Bilimsel Cn&elemeP adl eserinde konturlarla atmosfer arasndaki iliki (yle anlatlmaktadrT P'a!sad deiik !lanlara uygun olarak eserin izleyi&iye yakn olan b t n !aralar b y k bir dikkatle allmaldr. Clk !lan net ve detayl olmaldrK ikin&i !landa da ayn ekilde hareket etmeli an&ak daha hafif, daha kark ve daha az detayl olmaldrK ve bu ekilde devam ederek uzakla bal olarak konturlar yumuatlmal, !aralar, formlar ve renkler yava yava kaybolmaldr.P Cyi bir ressama sahi! resimler in&elenirse unlar g(r rs n zT 9 Bir manzarada ufuk hibir zaman net deildir. 9 Birok fig r n bulunduu bir resimde, arka !landa olanlar hibir zaman net deildir. BS$SD <BB@*@, #D 1*+D4+/0+ Bir manzaray resimlerken, atmosfer konusunda hibir bilginiz olmasa dahi onun t m atmosferini yakalayabilirsiniz, nk ya!a&anz tek ey g(rd n z izmektir. #n !lanlardaki kontrast, arka!lanlardaki renklerin ve netliin azal gerekten (n m zdeki manzarada mev&uttur, g(r lmeyi ve ko!ya edilmeyi beklemektedir. "erekten ilgin ve sezgilerle (z lemeye&ek bir durum da, modelin t m yle (n !landa bulunmas, orta ve arka !lann ya da atmosferin ilk bakta g(r lebilir olmamasdr 2#rnein bir nat rmort ya da i mekan izimi gibi3. #n&elikle unu belirtmeliyiz ki, b t n temalarda n& bir boyut vardr ve bir obje ile dieri arasndaki atmosfer burada da bulunmaktadr. $abi ki buradaki atmosfer dardaki kadar net g(r lemez. 4 mekanlarda kontrast ve tonlar, aradaki atmosferden dolay uzak mesafelerde deiime urarlar. +ma yine de i mekanlarda derinlii verebilmemizi salaya&ak bir etken vardrT PDetlikP. Bize yakn g(r nt lerin daha uzaktakilere oranla daha net olmas. Bir an iin atmosferi bir kenara brakalm, o!tikten ve g(rme organlarmzdan bahsedelim. 7otoraflkla ne kadar ilgilenmeseniz de, odak9noktas9d bir g(r nt n n ne anlama geldiini bilirsiniz. /ine bildiiniz gibi, bir fotoraf makinesinin netlik ayarlar ile oynayarak (n !landaki bir objenin t m yle net bir fotorafn ekebilir, arka !landaki objeleri, (n !landakilerle aralarndaki aklk ne kadar ksa olursa olsun 2(rnein )Q &m3 netlik alan dnda brak! bulank g(sterebiliriz.

Bir fotoraf makinesinin o!tik sistemi, teorik olarak g(rme organlarmza benzerK teorik olarak dememin sebebi g(zlerimizin ok daha st n oluudur. Biz de objeleri odaklayabilir ya da odak d brakabilirizK ama bunu otomatik olarak ve bilinaltndan ya!arz, belki de ya!arken bunun farkna hi varmamsnzdr. Aimdi bir deney ya!alm. Herhangi bir objeyi, (rnein bir kurunkalemi elimize alalm ve onu g(z seviyesinde, st ndeki imalatnn markasn ve numarasn okuyabile&ek kadar uzaklkta 2aa yukar LQ &m uzamzda3 tutalm. Aimdi dikkat edinX 'aleme t m dikkatinizle bakn ve daha sonra 9abu&ak9 onun arkasnda ne olduuna bakn. Aimdi tekrar kaleme geri d(n n ve tekrar hzla arkasna. Her seferinde g(zlerinizi sabitleyin ve sanki iinden bakarm gibi g(zlerinizi kalemden ayrmayn. "(r yor musunuzW 'alem burnunuzun (n ndeyken arka !lana baktnzda, kalemin t m yle bulanklatn, direkt olarak kaleme baktnzda ise, arka !lann odak dna ktn ve bulanklatn g(re&eksiniz. Bir nat rmortu, belirli fonu olan bir fig r veya (n ile arka !lanlar arasnda fazla uzaklk olmayan bir temay resimlerken kalemle ya!tnzn aynsn uygulayn. 'alemin formunu ve (n !landaki dier nesneleri net ve b t n detaylaryla tanmlaynzK kalanlar ise aralarndaki uzaklkla orantl olarak az ya da ok odak noktas dna karnz. Bu ekilde alarak gerei tam olarak yansta&anzdan emin olabilirsiniz. PI nk biz b t n !lanlar ayn anda g(remeyizP, t m objeleri ayn anda net olarak g(remeyizK an&ak (n&e kaleme, sonra arka !lana, sonra tekrar kaleme bakarz.