Professional Documents
Culture Documents
Dan So & Moi Truong - CH 4
Dan So & Moi Truong - CH 4
4.1. nh ngha
Dn s (population) l i lng tuyt i con ngi trong mt n v hnh chnh hay mt quc gia, mt chu lc hoc c hnh tinh chng ta ti mt thi im nht nh.
Dn s ca mt cng ng, mt quc gia ph thuc vo qu trnh sinh t. Ngoi ra cn ph thuc vo mt s yu t khc nh kt hn, ly hn v c bit l xut nhp c.
Chng 4 Dn s v Mi trng
4.2 Mi quan h dn s - ti nguyn v pht trin
Mi trng
Ti nguyn
Dn s
Pht trin
Dn s v kh quyn
Vic gia tng dn s chu gn 2/3 trch nhim v gia tng lng CO2 Vn nhim ton cu
Ngun: http://www.sd-m.de/images/WorldPopulation1000-2300.JPG
2015
Ngun: http://www.fmpsd.ab.ca/schools/df/Brazil/rslums.htm
T l tng dn s th gii
T l tng (%)
Nm
Ngun:
4.4 Cc quan im v dn s hc
Thuyt Malthus
Dn s tng theo cp s nhn; cn lng thc, thc phm, phng tin sinh hot ch tng theo cp s cng S gia tng dn s din ra vi nhp khng i, cn s gia tng v lng thc, thc phm c gii hn bi cc iu kin (din tch, nng sut) Dn c trn tri t pht trin nhanh hn kh nng nui sng n. T , i kh, o c xung cp, ti c s pht trin
10
4.4 Cc quan im v dn s hc
Thuyt qu dn s
L thuyt nghin cu s bin i dn s qua cc thi k, da vo nhng c trng c bn ca ng lc dn s. Thuyt ny tp trung nghin cu v l gii vn pht trin dn s thng qua vic xem xt mc sinh, t qua tng giai on theo quy lut Thuyt ny gm 3 giai on:
Giai on 1 (hoc giai on trc qu dn s): mc sinh v mc t u cao, dn s tng chm. Giai on 2 (giai on qu dn s): mc sinh v mc t u gim nhng mc t gim nhanh hn nhiu, dn s tng nhanh Giai on 3 (giai on sau qu dn s): mc sinh v mc t u thp, dn s tng chm tin ti s n nh v dn s
11
4.4 Cc quan im v dn s hc
Hc thuyt Mc-Leenin v vn dn s
Mi hnh thc kinh t x hi c quy lut dn s tng ng vi n. Phng thc sn xut nh th no th s c quy lut pht trin dn s nh th y. Sn xut vt cht v ti sn xut dn c l nhn t quyt nh s pht trin ca x hi loi ngi Cn c vo nhng iu kin c th v t nhin, kinh t, x hi, mi quc gia phi c trch nhim xc nh s dn ti u c th m bo s hng thnh ca t nc v nng cao cht lng cuc sng ca mi ngi dn. Con ngi c kh nng iu khin cc qu trnh dn s theo mong mun ca mnh nhm phc v cho s pht trin ca x hi, ci thin i sng vt cht v tinh thn ca nhn dn.
12
4.5 Qu trnh dn s
1. Qu trnh Sinh: ph thuc vo nhiu yu t khc nhau nh hn nhn, gia nh, li sng v c cu gia nh, chc nng gia nh. Sinh nhm p ng nhu cu hot ng ca gia nh v duy tr ni ging. Cc ch bo T l sinh th hay mc sinh (Crude birth rate)
4.5 Qu trnh dn s
T l sinh sn chung GFR (General fertility rate): Ch s lng con ra ca 1000 ph n tui t 15-44, tc l nhm tui sinh ca n gii
Chu u: 1-2 con, Chu : 4-5 con; Chu Phi v M La Tinh>5 con
T l sinh nguyn (NRR = Net Reproductive Rate) ca DS l t l s ph n ca th h ny trn s ph n th h tip theo. Nu NRR >1 NRR <1 NRR = 1 DS ang tng; DS ang gim; DS ang n nh
T l sinh sn tng s (TFR= Total Fertility Rate) l s con sinh ra tnh cho 1 cp v chng
TFR > 4,2 : cao; = 3,2 4,1: TB cao; =2,2 - 3.1: TB thp; < 2,1
14
4.5 Qu trnh dn s
Cc yu t nh hng n mc Sinh:
- Tnh hnh hn nhn: Tui kt hn l nhn t quan trng hng u - Nhn t tm l x hi: x hi nng nghip, iu kin chnh tr - iu kin sng: mc sng v sc khe - Trnh dn tr
4.5 Qu trnh dn s
2. Qu trnh t vong T l cht th ( CDR = Crude Death Rate) hay T l t th CDR = (s ngi cht trong nm/Dn s nm) x 1000 CDR < 11% : thp <11% CDR < 15% : trung bnh 15%< CDR < 25 % : cao
rt cao
4.5 Qu trnh dn s
2. Qu trnh t vong Cc nhn t nh hng n mc t vong - Chin tranh - i km v dch bnh - Tai nn
4.5 Qu trnh dn s
18
T l sinh khong 40%o 50%o; T l cht thp di mc t l sinh mt cht. T l tng dn s khong 0,0004%
19
20
Cc tin b v nng nghip, cng nghip, giao thng, y t lm gim t l cht Chu u t 22-24% xung 18-20%
Dn s th gii tng t 1 t n 2.5 t
Giai on th k XX
T l tng TB DSTG: 0,8%/nm Tuy nhin, vi nc Chu u gim dn (Sau th chin th 2)
21
4.7. Cu trc dn s
Ngi ta quan tm n 3 nhm tui: < 15 tui: l tim nng dn s trong tng lai gn 15 - 64 tui: nhm sinh ca dn s 65 tui: s ngi gi khng lao ng ph thuc vo x hi
4.7 Cu trc dn s
4.7 Cu trc dn s
4.7. Cu trc dn s
85+ 80-84 75-79 70-74 65-69 60-64 55-59 50-54 45-49 40-44 35-39 30-34 25-29 20-24 15-19 10-14 5-9 0-4 Nam - 1989 N - 1989 Nam - 1979 N - 1979
-20
-15
-10
-5
10
15
4.7 Cu trc dn s
4.7 Cu trc dn s
29
30
31
C kt qu v kh thi
c qun l bng phng thc thch hp Da trn c s o c v s t tin
2. T l % ngi ln bit ch
3. Logarith ca nhu nhp bnh qun trn u ngi tnh theo USD
Nht Bn
0.938
Duyn Trung B
Ty Nguyn
Hi
0.46
0.322 0.46 0.41
To ra cc ngun thi tp trung vt qu kh nng t phn hy ca mi trng t nhin trong cc khu vc th, khu sn xut nng nghip, cng nghip.