ARAKAN RAPORU

TEMMUZ 2012
ARAKAN RAPORU II
Byk Karaman Caddesi Taylasan Sk.
No.3 Fatih - stanbul - Trkiye
1e|: 022 63 2 2 www.ihh.org.tr
ARAKAN RAPORU 1
B
u rapor, Haziran 2012de Arakanda
balayan iddet olaylarn, olaylarn arka
plann ve Arakan Mslmanlarnn maruz
kald hak ihlallerini ortaya koymaktadr.
Raporun amaci b|gede ya,anan|ari kamuoyuna
aktarmak, slam dnyasn ve uluslararas toplulu-
gu bi|gi|endirmek ve Arakan'da tirmanan ,iddetin
n|enmesi iin gerek|i tedbir|erin a|inmasina katki
salamaktr.
Arakan'da gemi,i uzun yi||ara dayanan, insan|ik
onurunu zedeleyici hadiseler yaanmaktadr.
8|gedeki son o|ay|arda .000'den faz|a Ms|man
hayatini kaybetmi,, 90.000'den faz|a Ms|man da
evsiz kalmtr. Arakandan kaan ok sayda mlte-
ci kom,u |ke 8ang|ade,'teki kamp|ara siginmak-
tadr. Ancak tahayyllerin tesinde olumsuzluklar
barndran bu kamplarda yaam Arakanl Msl-
man|arin ge|ecege dair umut|arini tketmektedir.
Uzun sredir bu kamplardan birinde yaayan 75
yandaki Kalann dilinden dklen Bizi btn ac-
larmzdan kurtaracak olan lm bekliyoruz. sz
bu insanlk dramnn en somut yansmasdr. Daha
da trajik o|an durum ise, 8ang|ade, haziran ayindan
bu yana lkeye snan mltecileri kabul etmemek-
te, |kede bu|unan m|teci|eri geri gndermektedir.
8|gedeki ,iddet o|ay|arina dair bu rapor, Ara-
kandan kaarak baka lkelere snm mlteci-
|erin verdigi bi|gi|ere, insan hak|ari kurum|arinin
veri|erine ve HH'nin b|gedeki 4 yi||ik tecrbesine
dayanarak hazrlanmtr.
Giri
ARAKAN RAPORU 2
8ang|ade,8urma sinirinda kuzeygney
dorultusunda 50.000 km
2
lik bir yz lm
olan Arakan, kkl bir tarih mirasa sahiptir.
Arakan'in bi|inen gemi,i, mi|attan nce 3.
yzyi|a kadar uzanir. 8|gede mi|attan sonra
1. yzylda Dhanyavadi Krall, 3. yzylda ise
Vesali Krall kurulmutur.
slamn Arakana ulamas ise 8. yzylda Arap
tccarlar vastasyla olmutur. Deniz ticaretin-
de nemli bir yere sahip olan Mslman Arap-
lar, Gney Asya, Gneydou Asya ve Uzak-
dogu i|e ticari i|i,ki|er ge|i,tirmi,, Arakan'dan
Sumatra Adasna, oradan Cavaya kadar kk
ticaret ehirleri kurmulardr.
15. yzyln banda Kral Narameiklann slami-
yeti semesinin ardndan Arakan slam Krall
kuru|mu, ve bu tarihten sonra s|amiyet b|ge-
de hzla yaylmtr.
Burma ve ngiliz igali
784 yi|inda ba,|ayan 8urma i,ga|i sirasinda
Arakan'in iki yer|i ha|ki Rohingya Ms|man|ari
ve 8udist Rakhine|er CMagh|ar) ciddi baski ve
zu|m grm,tr. 8u dnemde 8urma|i|arin
zulmnden kaan binlerce Arakanl lkelerini
terk ederek Hindistan'a g etmek zorunda
ka|mi,tir. 826 yi|inda ngi|iz|erin b|geye
hkim o|ma|arinin ardindan 8urma i,ga|i sona
ermi, ve Arakan'da 20 yi|i a,kin srecek ngi-
|iz i,ga|i ba,|ami,tir.
ki yerli halk arasnda
fitne balatlmas
Arakan'in yer|i|eri o|an Ms|man Rohingya|ar ve
Budist Rakhineler, 19. yzyla kadar bar ierisinde
ya,ami,|ardir. Ancak 826'da ba,|ayan ngi|iz i,ga-
|inin ardindan 8urma'yi i,ga|den kurtarma amaci
gden 1akin Partisi, 8udist Rakhine|eri Ms|man
Rohingya|ara kar,i ki,kirtmaya ba,|ami,tir. 937
yi|inda ngi|iz smrge durumu korunarak Hindis-
tandan ayrlan Burmada Takinler ynetimdeki b-
tn gc e|e geirmi,|erdir. Ms|man|arin 8udizm
iin byk teh|ike o|duk|ari ve enge||enmez|erse
g|enerek 8udist|eri yok edecek|eri ynndeki
propaganda|ar|a ha|k|ar arasinda d,man|ik to-
humlar atlm ve Rakhineler Burma idaresi altnda
ya,amayi Ms|man|ar|a bir arada zgr o|arak
yaamaya tercih etmilerdir.
Tarih Arka plan
ARAKAN RAPORU 3
1942 Katliam
ngi|iz|erin |keden eki|me|erinden kisa bir sre
sonra Hindistan|i ve 8ang|ade,|i Ms|man|ara
ynelik ilk ciddi saldrlar balamtr. Olaylarn hzla
yaylmas zerine savunmasz Mslman halk Hin-
distan ve 8ang|ade,'e siginmak zorunda ka|mi,tir.
Arakanl Budist Rakhinelerin liderleri Hindistanl ve
8ang|ade,|i Ms|man|arin |keyi terk etme|erin-
den sonra Rohingya Ms|man|arina kar,i top|u
kat|iam|ara giri,mi,|erdir. 28 Mart 942'de Minbya
kasabasna bal anbilli kyndeki Mslmanlara
saldran Rakhineler, kydeki kadn, erkek ve ocuk-
lar kl ve mzraklarla katletmitir. Kadnlar tecavz
ettikten sonra vahice ldren Rakhineler, katlia-
min ardindan b|geyi yagma|a,mi,tir. Ms|man
Rohingya|arin a|tin ve gm, gibi deger|i e,ya|arina
1akin |ider|er tarafindan e| konu|urken Ms|man-
larn hayvanlar, mahsulleri ve eyalar yamaclara
veri|mi,tir. O|ay|arin akabinde b|geden geen Lem-
ro Nehrinin sularnn, masum insanlarn kanlarnn
rengiy|e kirmiziya boyandigi an|ati|maktadir.
Minbya kynde balayan ve tm Arakana yaylarak
yak|a,ik 40 gn sren sa|diri|arda en az b0.000 Ara-
kanl Mslman katledilmi, kyler yamalanarak
yerle bir edilmitir. Kaladan Nehrinin dousunda yer
alan ve saldrlar ncesinde ounluu Mslman
olan bu yerleim yerleri, Mslmanlarn aznlkta
olduu yerlere dnmtr.
Katliamdan sonra ok sayda Arakanl Mslman,
m|teci o|arak ba,ta 8ang|ade, o|mak zere kom,u
|ke|ere siginmi,tir. 942'deki o|ay|ar, tarihi gemi,i
o|an iki karde, top|umun, Rohignya ve Rakhine|erin,
bundan byle Arakanda tekrar bir arada yaamasn
neredeyse imknsiz h|e getirmi,tir.
Saldrlar devam ediyor
Burmann bamszln kazanmasnda nemli rol
oynayan Fa,izm Kar,iti Ha|k|arin zgr|g 8ir|igi,
bamszlktan ksa bir sre sonra ok sayda Ms-
lman iten kararak yerlerine Arakanl Budistleri
yerletirmitir. Ynetimin Mslmanlara ynelik
uygu|ama|arindan cesaret bu|an ve Ms|man top|u-
muna sa|diri|arini her geen gn arttiran 8udist|ere
kar,i da hibir enge||eyici giri,imde bu|unu|ma-
mtr. yle ki iddet olaylarndan kamak isteyen
Rohingya|i Ms|man|arin Maungdav, 8utidaung ve
Ratedaung'dan Akyab'a gne sinir|ama|ar getiren
hkmet, bin|erce Ms|man'i sa|dirgan 8udist|erin
insafina birakmi,tir.
942 yi|indaki kat|iamin yara|ari henz sari|mami,-
ken Ms|man|ar, 947 yi|inda 8urma|i|ar tarafin-
dan giri,i|en yeni bir sa|dirinin hedefi o|mu,tur. 8u
dnemde bazi Ms|man grup|ar 8urma dev|etine
kar,i si|ah|i mcade|eye giri,mi,|er ancak ba,ari|i
o|amami,|ardir. Ms|man|arin biraz g|endigi
9b4 yi|inda ise 8urma ordusu Muson Operasyonu
adini verdigi kan|i bir sa|diri i|e Ms|man g|erini
datmtr. Ayn sene binlerce sivil Mslman, m-
cahitlere yardm ettikleri bahanesiyle ya katledilmi
ya da |keden sr|m,tr. 9b9 yi|ina ge|indiginde
Ms|man|arin ogun|ukta o|dugu 8utidaung ve
Maungdav ,ehir|erini ziyaret eden 8urma 8a,bakani
Mslmanlara eit vatandalk vaat etmi, bunun
zerine Mslman mcahitler silahlarn teslim ede-
rek devlete teslim olmulardr.
ARAKAN RAPORU 4
1962 Asker Darbesi
Burmada 1962 darbesine kadar olan srete Mslman-
lara ynelik bask ve zulm devam etmitir. 1962 ylnda
iktidari e|e geiren askeri rejim, btn ze| i,|etme|eri ve
bankalar devletletirmi, bu tarihten sonra da Arakanda
nemli iletmeleri elinde bulunduran Mslmanlar
iktisadi g|erini kaybetmi,|erdir. Darbenin ba,indaki
Cenera| Ne Win, ze||ik|e Arakan b|gesi yetki|i|erine,
buradaki Mslmanlarn hareketlerini snrlayacak baz
bi|diri|er gndermi,tir. Dev|et kontro|ndeki medya,
Rohingya Ms|man|arinin b|genin yer|isi o|madigi y-
nnde yaynlara balam ve Arakanl Budistlere burada
ya,ayan Ms|man|ara kar,i gerek|i adim|ari atma|ari
arsnda bulunmutur. Budist Rakhineleri Mslman
Rohingya|ara kar,i ki,kirtmaktan ba,ka bir amaci o|ma-
yan bu yayin|ar b|gedeki gergin|igi tirmandirmi,tir.
Ne Winin atm olduu ikinci adm, Arakan ynetimini
8udist|e,tirme giri,imidir. Sinir b|gesinde grev yapan
Ms|man po|is|erin neredeyse tamami grevden
alnarak Burmann en cra kelerine srlmtr. Ms-
lman memurlar iten atlmak ya da kuzey Arakandan
karlmakla tehdit edilmitir. Devlet kademelerindeki
birka memur ve gretmen di,inda, Rohingya|arin
yerine Burmallar ve ksa sre nce Pakistann dou-
sundan b|geye g etmi, o|an Rakhine|er getiri|mi,tir.
Devrim rejimi, ze| Mayu Sinir daresi'ni de feshetmi, ve
b|geyi tekrar merkezi idarenin kontro| a|tina vermi,tir.
Ayrca Mslmanlara ynelik ekonomik yaptrmlar iyice
sklatrlm, daha nce kasabalar aras ticaret Msl-
manlarn elinde iken bundan sonra Budist Rakhinelerin
kontro|ne gemi,tir.
Ayn dnemde, asker rejimin Mslmanlarn haklarn
hie sayan uygu|ama|ari gnden gne artarak devam
etmi,tir. nem|i Ms|man ,ahsiyet|erin gecenin bir
yarisinda ordu mensup|arinca sorgusuz sua|siz tutuk-
lanmas, kendilerine eitli ikenceler edildikten sonra
serbest biraki|ma|ari, her gn rast|anan rutin o|ay|ar h|i-
ne ge|mi,tir. Ms|man|ara kar,i yapi|an hukuksuz|uk|ar
yetki|i|er tarafindan te,vik edi|mi,tir.
8u uygu|ama|ar nedeniy|e cesaret bu|an 8udist Rakhi-
ne|er bundan sonra grdk|eri her yerde Ms|man|ara
sa|dirmaya ve on|ara ait e,ya|ari gasp etmeye ba,|a-
mi,tir. Ms|man|ar po|is merkez|erine gidip ,ikyette
bulunduklarnda ise eitli ithamlarla sulu duruma
drlmtr. Polisin kendilerine bu ekilde muamele
etmesi Mslmanlar sindirmi ve artk adaletin yerine
ge|mesini bi|e ta|ep edemez o|mu,|ardir.
Askeri rejim greve ge|digi i|k gnden itibaren "Cmen
Soruturma Operasyonu isminde acmasz bir operas-
yon balatmtr. Fiziksel ikencenin yan sra, kadnlarn
taciz edi|mesi, tehdit|e para a|mak vb. uygu|ama|ar
o|agan h|e ge|mi,tir. Ayrica birok masum insan yasa|
o|mayan gmen statsne soku|arak tutuk|anmi,tir.
Kyavktav, Mrohaung, Pauktav, Myebon, Minbya gibi
birok kasabada yzlerce insan zorla evlerinden karl-
mi, ve 8ang|ade,'e g ettiri|mi,tir.
ARAKAN RAPORU 5
Kral Dragon Operasyonu
Hkmet, 1978 ylnn Mart aynda balatt Kral
Dragon Operasyonu" i|e Ms|man|ara gzdagi
vererek Arakan'dan ayri|ma|arini hedef|emi,tir.
Operasyon, Akyabdaki en byk Mslman kyn-
de devreye soku|mu, ve operasyonun ,ok da|ga|ari
ok kisa zamanda btn b|geye yayi|mi,tir. Ms|-
man kitlelerin Akyabda tutuklandklar; kadn, erkek,
ocuk, gen, ya,|i demeden herkese i,kence yapi|-
d, tecavz edildii ve ldrld haberleri hzla
btn kuzey Arakan'a yayi|mi,tir. Ordu tarafindan
kuru|mu, o|an Nagamin 1imi'nin po|is ve gmen
soru,turma persone|i, kisa sre sonra 8utidaung
b|gesine u|a,mi, ve bir anda terr estiri|en b|ge,
Nagamin faciasinin merkezi o|mu,tur. Yz|erce Ms-
lman kadn ve erkek tutuklanm, birou ikence
grdkten sonra |dr|m,, kadin|ara tecavz
edilmitir.
Bu acmasz saldrlardan dehete den, can ve
ma| gven|igi ka|mayan, onur|arini ve namus|arini
kaybetme korkusu yaayan ok sayda Mslman,
yaadklar yerleri terk etmeye balamtr. Zorlu
bir gzergh zerinden 8ang|ade, sinirina dogru
hareket eden Rohingya|ar, yo| boyunca yine tasar-
lanm bir plann paras olarak- Budist Rakhineler ve
gven|ik g|eri tarafindan e,it|i sa|diri|ara ugra-
mi,|ar ve e||erindeki tm deger|i e,ya|ar sa|dirgan|ar
tarafindan gasp edi|mi,tir. Kat|iamdan kaan|arin
ou yol boyunca uradklar saldrlarda ldrl-
m,, 8ang|ade,'|e sinir hattini izen Naf Nehri'ne
ulaabilenler ise botlarna yaplan saldrlar nedeniy-
|e nehrin azgin su|arina at|amak zorunda ka|mi,tir.
Birka ay ierisinde saylar 300.000i aan mlteci-
|er, 8ang|ade,|i yetki|i|er tarafindan yaptiri|an geici
kamplarda yaamaya balamtr.
8u arada Nagamin 1imi, bo,a|an ky|erden yava,
yava ekilmi, onlarn yerini Mslmanlarn evlerini
yamalayan, atee veren ve hayvanlarn alan yerli
Rakhineler almtr.
Arakann Budistletirilmesi
8|geden Ms|man|arin izini si|mek ve b|genin
ehresini tamamen deitirmek isteyen Myammar
ynetimi kuzey Arakann neredeyse her kesine
8udist tapinak|ari in,a etmeye ba,|ami,tir. Murung,
akma ve Saak gibi dag kabi|e|erine ova|ara inme
ve Mslmanlardan alnan arazilere yerleme emri
veri|mi, ve Arakan'in, hatta 8ang|ade,'in birok
b|gesinden ge|en 8udist Rakhine|er Ms|man|arin
yaad yerlere yerletirilmitir. Hkmetin emriyle
b|geye ge|en bu zorba yeni yer|e,imci|erin sa|diri-
lar nedeniyle byk zorluklar yaayan Mslmanlar
Arakan di,ina g etmeye ba,|ami,|ardir.
990 yi|indan gnmze kadar o|an dnemde Ms-
lmanlara yaplan basklar sonucu yine yz binlerce
Arakan|i, kom,u 8ang|ade,'e m|teci o|arak g et-
mek zorunda kalmtr. Mslman kyler rnek yer-
leim birimleri olarak dzenlenecekleri bahanesiyle
boaltlm, ancak Mslmanlardan boaltlan bu
yerlere Budist Rakhineler yerletirilmitir. Arakan
8udist|e,tirme p|aninin geregi Arakan eya|etinin adi
Rakhine olarak, eyaletin bakenti Akyabn ad Sitve
olarak deitirilmitir.
ARAKAN RAPORU 6
Katliamlar
Arakan'daki 8urma hkimiyeti, Rohingya|ar iin hak
ih|a||eri i|e do|u bir dnemi de beraberinde getirmi,-
tir. Arakan|i Ms|man|ara yne|ik 938'de gerek-
letirilen katliamda binlerce Mslman ldrlm,
b00.000'den faz|a Ms|man b|geyi terk etmek
zorunda biraki|mi,tir. 942'de Ms|man|ar yine
byk bir kyma uramlar, bu dnemde yaanan
o|ay|arda b0.000 Ms|man kat|edi|mi,tir. 947
yi|inda gerek|e,tiri|en sa|diri|arda, 9b4 Muson Ope-
rasyonu'nda, 978 Kra| Dragon Operasyonu'nda on
bin|erce Ms|man kat|edi|mi,tir. 8ugn h| hibir
,eyin degi,medigi b|gede Arakan Ms|man|arina
ynelik saldr ve katliamlar devam etmektedir.
Hukuksuz Tutuklama,
kence ve Kt Muamele
962'deki darbe dneminde Rohingya|ar askeri y-
netim a|tinda sorgusuz tutuk|anma, i,kence gibi pek
ok haksz ve hukuksuz muameleye maruz kalm;
cemaat|e namaz ki|mak, kurban kesmek gibi ibadet-
|er yasak|anmi,tir. 978'deki Kra| Dragon Operasyo-
nu esnasnda ok sayda kadn, erkek, yal Arakanl
Mslmana ikence yapld, birounun hapse
atld ya da ldrld bilinmektedir. Hlihazrda
Arakan'da keyfi tutuk|ama, i,kence ve kt muame-
leler devam etmektedir.
Din ve Etnik Ayrmclk,
Vatandalktan karlma
8urma'da 962'de gerek|e,en darbe i|e Arakan|i
Mslmanlarn durumu daha da ktlemitir. O
gne kadar Rohingya|arin e|inde bu|unan pek ok
iletme kamulatrlarak Mslmanlar ekonomik
ynden gsz|e,tiri|mi,tir. Dev|et kontro|ndeki
medya organ|arinda Rohingya|ar yabanci|ar o|arak
gsteri|meye ba,|anmi,, Arakan'da dev|et kademe|e-
rinde bu|unan Ms|man|ar grev|erinden a|inarak
yerlerine Budistler yerletirilmitir.
8ugn 8urma'daki sorun, ya|nizca Arakan|i Ms|-
manlarn sorunu deildir. Burma asker ynetimi,
64 yer|i irkin ya,adigi ve 200 fark|i di| ve |ehenin
konuulduu Burmada, etnik aznlklar sistemli
olarak bask ve ayrmclk politikalarna maruz brak-
Gemiten Gnmze Hak hlalleri
ARAKAN RAPORU 7
maktadr. Burmann %68ini Burmallar, %9unu
$an|ar, %7'sini Karen|er, %4'n 8udist Rakhine|er,
%3n inliler, %2sini Monlar, %2sini Hintliler,
kalan %5ini ise aralarnda Arakanl Mslmanlarn
CRohingya|arin) da bu|undugu diger etnik grup|ar
o|u,turmaktadir. 8u grup|ardan Arakan|i Ms|-
manlarn, anlarn ve Karenlerin sistemli olarak
Burma ynetiminin basklarna maruz kaldklar
uluslararas kurulularca da tespit edilmitir.
Okullarda ve devlet kurumlarnda devlet eliyle ay-
rmclk yaplmakta; etnik aznlklarn kltrlerine,
dillerine, tarihlerine ve kimliklerine ynelik kst-
|ama|ar getiri|mekte veya tamamen yok edi|mek-
tedir. Ltnik azin|ik|ara mensup ki,i|er ordu tarafin-
dan zorla altrlmakta ve almalar srasnda
aalayc muamelelere maruz kalmaktadr. Etnik
grup|ara mensup sivi||ere son derece sert davrani|-
makta, siviller kimi zaman etnisitelerinin bedelini
canlaryla demektedirler. Arakanl Mslmanlar,
bu muame|e|er|e en ok kar,i kar,iya ka|an grup|ar
arasnda yer almaktadr.
1982de karlan Yeni Vatandalk Kanunu ile
"u|usa||ar" kategorisinin di,inda biraki|arak kendi
toprak|arinda yabanci unsur o|arak gsteri|en
Rohingya|ar, bugn h| vatanda, statsne sahip
degi||erdir. Rohingya|arin dogduk|ari |kenin
vatanda olma haklar ellerinden alnarak en temel
insan haklarndan biri ihlal edilmektedir. Bu d-
nemde devlet, Mslmanlara kar ayaklanmalara
aika destek vermi,tir. Rohingya|arin 8urma'nin
ba,ka b|ge|erine gemesi enge||enmi,, ancak
ze||ik|e kuzey Arakan'da Rohingya|ar zor|a ev|e-
rinden karlm, zorunlu ii olarak altrlm,
eitli ikencelere maruz braklmlardr.
ARAKAN RAPORU 8
Yeni Yerleim Yerleri nas ve
Mslmanlarn Yerinden Edilmesi
Burma asker ynetiminin Arakanl Mslmanlara
uygu|adigi baski|arin ba,inda, Ms|man|arin yer|e-
rinden edilerek mallarna el konulmas ve yerlerine
Budistlerin yerletirilerek rnek kylerin oluturulmas
ge|mektedir. 8u rnek ky|erin in,asinda Ms|man-
lar zorla altrlmaktadr. Bu kylerin Budistlerin
eski yer|e,im yer|erine benzemesi iin gerek|i tm
malzemeler de Mslmanlarn mallarndan salan-
maktadir. Ms|man nfusu aza|tmak iin, Arakan'in
diger b|ge|erinden, 8urma'nin merkezinden, hatta
8ang|ade,'ten 8udist|er, Ms|man|arin ya,adigi b|ge
olan kuzey Arakana yerlemeye tevik edilmektedir.
Davet edilenler akrabalarn ve yaknlarn da beraber-
|erinde getirmektedir|er. Ce|en|erin ev, arazi i|e tarim
ve hayvanci|ik iin gereksinim duyduk|ari her ,ey yine
Ms|man|ardan sag|anmaktadir. rnegin 304 yeni
yer|e,imci, 2b Mart 999'da Akyab'dan 8utidaung'a
getiri|mi,tir. Yetki|i|er, yeni yer|e,imci|er ge|meden
nce rnek kylerin Budistlerin eski kylerine benze-
mesi iin orada yaayan Mslmanlara kyde eitli
degi,ik|ik|er yaptirmi,|ar, kyn muhte|if yer|erine
Buda heykelleri diktirmilerdir. Asker ynetim, ubat
200b'te Arakan|i Ms|man|ardan ky|erinin etrafini
itlerle evirmelerini istemitir. Bu i iin de Mslman-
lar zorla altrlmtr.
Rohingya|arin bo,a|ttik|ari yer|ere 8udist|er yer|e,ti-
ri|mi,, pek ok Rohingya Arakan di,ina g etmek zo-
runda ka|mi,tir. 8ugn Arakan'da ya,ayan Rohingya|ar
hayatlarn son derece zor koullar altnda srdrmek-
tedirler. Myanmar asker ynetimi, Arakanl Budistleri
Ms|man|ara kar,i her firsatta ki,kirtmakta, on|ara
yne|ik sistem|i bir baski po|itikasi uygu|amaktadir. 8u
basklarn banda; Mslmanlarn yerlerinden edile-
rek yerlerine Budistlerin yerletirilmesi, Mslmanlarn
mal ve mlklerine el konmas, eitli ilerde zorla
altrlmalar, camilerin kapatlmas ve yeni camilerin
yapmna izin verilmemesi, Mslmanlarn seyahat
zgr|k|erinin enge||enmesi ge|mektedir. 8udist|erin
Ms|man|ara kar,i ki,kirti|ma|ari sonucunda b|gede
pek ok iddet olay yaanmaktadr.
Ms|man|arin ya,adik|ari b|ge|ere 8udist|eri yer|e,-
tirmedeki ama, Arakanllar Burma ierisinde zerklik
talep edemeyecek kadar kk bir aznlk hline
getirmektir. Arakan'daki s|ami mirasin tamamen yok
edi|mesi ve b|genin 8udist|e,tiri|mesi p|an|anmak-
tadir. Askeri ynetim sadece Arakan'in demografik
yapsn deitirmek ve Mslmanlar smrmekle
kalmamakta, ayn zamanda yeni yerletirilen Budistleri
silahlandrarak evre kylerdeki Mslmanlara saldr-
may da tevik etmektedir.
ARAKAN RAPORU 9
Seyahat Yasa
Arakan|i Ms|man|arin seyahat zgr|k|eri de
bulunmamaktadr. Akyab dnda dier ehir ve
kasabalarda yaayan Mslmanlarn yolculuk veya
aci| hasta|ik da dhi| o|mak zere hangi sebep|e
o|ursa o|sun Arakan'in ba,kenti Akyab'a giri,|eri ya-
sak|anmi,tir. 8urma'nin ba,kenti Rangoon'u ziyaret
etmek ise hibir ekilde mmkn deildir. Msl-
manlar yaadklar yerlerde, komu kasabalar dahi
izinsiz ziyaret edememektedir. Seyahat kart ol-
mayan Mslmanlar, hatta bazen kartlar olsa bile,
otobslerden ve trenlerden zorla indirilmektedir.
rnegin $ubat 200'de Rangoon'a gitmekte o|an
sekiz Mslman, kimlik kartlar olmasna ramen,
yerel polisin izni olmakszn Arakan dnda seya-
hat ettik|eri gerekesiy|e tutuk|anmi, ve 7 yi| hapse
mahkm edilmitir.
Evlilik Yasa
Mslmanlarn evlenmeleri nne de ciddi en-
ge||eme|er ikari|maktadir. Lv|i|ik izni a|abi|mek
iin yerine getiri|mesi gereken ok faz|a prosedr
vardr ve bunlar Mslmanlarn evlenmesini nere-
deyse imknsiz h|e getirmektedir. 8urma yne-
timinin Ms|man nfusu aza|tma po|itikasinin
nem|i bir parasi o|an bu uygu|ama, Ms|man|ar
iin ciddi bir sosyal sorundur. Yetkililer, evlilik izni
a|mak isteyen ift|erden yksek miktarda vergi
almaktadr. 50 il 300.000 kyat arasnda deien
vergi, hem kadin hem erkek tarafindan denmek
zorundadir. zin iin 23 yi| bek|emek gerekmekte,
vergiyi deyemeyen ift|er ev|enememekte, kimi
zaman vergiyi deyen|er dahi izin a|amamaktadir.
8u neden|e bazi ift|er ev|enmek iin kaak o|arak
8ang|ade,'e gitmektedir.
Kltrel ve Tarih Mirasn ve
Deerlerin Yok Edilmesi
Arakanl Mslmanlar, kurduklar devletle birlik-
te kadim bir slam kltr de oluturmulardr.
HintAvrupa di| ai|esine ait Rohingya di|i, gney
8ang|ade,'te konu,u|an di|e o|duka yakindir.
ARAKAN RAPORU 10
Rohingya|ar, yazi di|inde yak|a,ik 300 yi| boyunca
Arap a|fabesini ku||anmi,tir. Arakan kra||arinin
bastirdik|ari para|arin zerinde Arap harf|eriy|e ya-
zlm szckler ve kelime-i ehadet bulunmakta-
dr. Myanmarda yaayan pek ok aznlkla birlikte
Arakanllarn kltrel miras da Burma milliyetilii
nedeniyle Burmallatrma politikalarna maruz kal-
makta ve yok edilmektedir. Bata Arakanl Msl-
manlar olmak zere Burmada yaayan Mslman-
larn kltr, Burma kltrne yabanc unsurlar
o|arak gr|mektedir. 8urma|i Ms|man|ardan
isimlerini dahi deitirmeleri istenmektedir. slam
dneminden kalma tarih kalntlar yok edilmekte,
yer isimleri deitirilmektedir. rnein Arakan ismi
Rakhine Pray, Akyab ehrinin ismi ise Sitve olarak
degi,tiri|mi,tir. Rohingya|arin k|tre| hayati ve
inanc iin byk nem tayan ve neredeyse her
kede bulunan camiler ve din okullar yklmakta,
yklmayan birka yapnn bahesine ise Budist
tapnaklar ina edilmektedir.
Hristiyanlara ve Budistlere
Ynelik Basklar
zellikle krsal kesimdekiler bata olmak zere
Burmadaki Hristiyanlar da ibadet etme ve inandk-
|ari gibi ya,ama konusunda byk sikinti iinde-
dirler. Ancak bu durumun temel nedeni -buradaki
din liderlerin de mutabk olduu zere- din
ayrmcln siyasi temellere dayanmasdr; nk
8urma'daki Hristiyan|ar, cunta rejimine kar,i ge|en
kabilelere baldr. Bu deerlendirmeyi destekleyen
bir uygu|ama o|arak 8udist bir |ke o|masina ve
Budizmi yaymaya almasna ramen, ynetimin
zaman zaman Budist rahiplere kar da olduka
sert bir muame|e sergi|emesi gsteri|ebi|ir. 8unun
nedeni ise baz Budist rahiplerin, dayatmac cunta
ynetimine muha|efet etme|eridir. 8urma'nin iin-
den ge|en bi|gi|erin kesin|igi ve gveni|ir|igi tarti,i|sa
bi|e, bugn yak|a,ik 300 rahibin hapiste o|dugu
tahmin edilmektedir.
ARAKAN RAPORU 11
Mltecilik Problemi
Burma asker ynetiminin basklar nedeniyle bu-
gn yz bin|erce Arakan|i Ms|man, 8urma sinir-
lar dnda mlteci olarak yaamaktadr. Mltecilik
stats tannan ya da tannmayan 200.000 Ara-
kanl Mslman Pakistanda, 500.000 kadar Suudi
Arabistandadr. Malezyada da 10.000 Arakanl
Mslman bulunmaktadr. Mltecilerin Statsne
Dair Cenevre Szlemesini imzalamam olmasna
ramen Malezya, lkesinde bulunan dier mlteci-
|er gibi Arakan|i m|teci|eri de yasa di,i gmen|er
o|arak grmekte ve bu ki,i|ere m|teci stats
vermemektedir. Ancak 2004 yi|inda Arakan|i|arin
|kede geici o|arak barinmasina izin vermi,tir ve
Arakanllar mlteci statleri olmakszn Malezyada
barnmay srdrmektedirler. En ok Arakanl
mltecinin bulunduu lke, Birlemi Milletler Ml-
teci|er Yksek Komiser|igi C8MYK)'nin de faa|iyet
gsterdigi 8ang|ade,'tir. Yak|a,ik 300.000 Arakan|i
Mslman, 1991-92 yllarnda Burma ynetiminin
baskc politikalar nedeniyle kk yz lm,
ka|aba|ik nfusu ve fakir|igi i|e bi|inen 8ang|ade,'e
g etmi,tir.
28 Nisan 992'de, Arakan|i m|teci|erin gven|i ve
gn|| bir ,eki|de anavatan|arina dnebi|me|eri
iin 8urma i|e 8ang|ade, arasinda 8M araci|igiy|a
bir an|a,ma imza|anmi,, fakat ngr|dg ,eki|de
m|teci|erin geri gnderi|i,inin tarafsiz yetki|i|erce
izlenmesi ya da dn sonras durumlarnn ince-
|enmesi iin gerek|i tedbir|er a|inmami,tir.
8ang|ade,'e g etmi, m|teci|erin 23.000'i
996'da 8urma'ya geri dnm,tr. Ancak Ara-
kan'dan 8ang|ade,'e m|teci akini sona ermemi,,
996'da 0 i| b.000 arasinda Arakan|i 8ang|ade,'e
snmtr. 1997 ylnda ise zorla altrlma, ar
vergi ve tecavz gibi sebep|er|e g eden en az
b.000 Arakan|i yine 8ang|ade,'e ge|mi,tir. 8un|arin
b00' sinirdan 8urma'ya geri gnderi|mi,tir.
8ang|ade,'e g eden m|teci|erin byk bir kismi
kamplara alnmamtr. Kamplara alnmayan Ara-
kan|i m|teci|er geri dnmektense yasa di,i o|arak
lkede kalmay tercih etmiler ve ormanlk alanlara
ya da gecekondu b|ge|erine siginmi,|ardir.
8ang|ade,'teki iki m|teci kampinda ka|an m|teci-
|eri 8urma'ya geri gnderme amaciy|a yapi|an kt
muame|e|er Mayis 2003'ten sonra arti, gstermi,
ve 2005 ylna kadar toplam 230.000 mlteci
8urma'ya zor|a geri gnderi|mi,tir. 8ang|ade,'teki
mltecilere dair sorumluluklarn bir plan dhilinde
8ang|ade, hkmetine devretme abasinda o|an
BMMYKnn bu durumun yaanmasnda byk bir
sorumluluu vardr.
Resmi rakam|ara gre 200b yi|i itibariy|a 8ang|a-
de,'te 8MMYK'nin gzetiminde 22.000 m|teci
bu|unmakta ve bu m|teci|er 8ang|ade,'in g-
neyindeki Nayapara ve Kutupa|ong kamp|arinda
yaamaktadr. Bu mltecilerin 10.000i Nayapara,
2.000'i Kutupa|ong Kampi'nda ka|maktadir. Fakat
bu rakam|ar, ya,anan insani krizin sadece gr-
nen yzdr. nk bugn h| ya,adik|ari agir
baski|ar nedeniy|e bin|erce Arakan|i 8ang|ade,'e
kamaya devam etmektedir. Arakanllar kamplara
kabu| edi|medik|erinden, yasa di,i ekonomik g-
men|er o|arak gr|mektedir. Kaydi o|mayan bu
ARAKAN RAPORU 12
"yasa di,i gmen|erin" sayisi 8ang|ade, basinina
gre 200.000, Arakan 1arih 1op|u|ugu'na (Arakan
Historica| Society) gre ise yak|a,ik 300.000'dir.
Hibir yardm alamayan bu insanlar, korunmasz
bir hlde ve ok zor koullar altnda, kamplarn d-
,inda, 8ang|ade,8urma sinir b|ge|erinde ya,am
mcadelesi vermektedir. Vatandalk haklar hem
8urma askeri ynetimi hem de 8ang|ade, tarafin-
dan tannmayan Arakanl Mslmanlar, yasa d
o|arak hibir hakka sahip o|maksizin fabrika|arda
a|i,makta, gven|ik g|erinin kt muame|esine
maruz kalmaktadr.
M|teci|eri zor|a geri gndermek iin e,it|i
fizikse| ve psiko|ojik baski|ar uygu|ayan 8ang|a-
de,|i yetki|i|er, geri dnmek istemeyen m|teci|eri
nce tutuk|amakta, ardindan geri dnmek iin bir
be|ge imza|ama ya da hapse ati|ma seenek|erini
sunmaktadr. Geri dnmek istemeyen ailelerin
yiyecek karnelerine el konulduu, bazlarna iken-
ce edildii, bazlarnn ise aniden kampn baka
b|m|erine gnderi|digi ve barinak|arina zarar
verildii bilinmektedir. Ailelerin bu ekilde bln-
mesinin sonular ise olduka ykc olmaktadr.
8aski|ar sonucunda birok m|teci geri dnmek
yerine kamptan kamay tercih etmekte, aile reisi
kamptan katktan sonra e ve ocuklar tamamen
aresiz kalmaktadr. BMMYK ise olaylar karsnda
sessiz kalmaktadr.
8ang|ade,, 8MMYK ve 8urma, 8ang|ade,'teki m|-
teci|erin durumuy|a i|gi|i bugne kadar bir an|a,-
maya varamami,, bu|unan zm|er uygu|amaya
konulamamtr. Zira sunulan zm nerileri
sorunun asl kaynana inememi, aksine sorun-
|ari daha da iinden iki|maz bir h|e getirmi,tir.
Burmadaki cuntann 1982 Vatandalk Kanunu ile
tm Arakan|i Ms|man|ari "yasa di,i gmen|er"
olarak nitelendirmesi ve ellerindeki kimlikleri on-
lar vatandalktan karan yenileri ile deitirmesi
Arakanl Mslmanlar kendi topraklarnda yabanc
bir topluluk durumuna drmtr. Mevcut ve
uygu|amaya konu|masi muhteme| zm neri|eri
ise, m|teci|erin hak|arini gvence a|tina a|mak
yerine, kurumlarn ya da devletlerin mltecilerle
i|gi|i sorum|u|uk|arini asgariye indirmenin yo||arini
aramaktadr. BMMYKnn kendi kendine yeterlilii
te,vik ve gn|| geri gndermeyi askiya a|ma"
Cpromoting se|fsuniciency pending vo|untary re-
patriation) ad altnda 2003 ylnda ortaya koyduu
son plan, Arakanl Mslmanlar madur eden asl
sorunu, yani Arakanl Mslmanlarn kendi toprak-
larnda yabanc konumunda bulunmalar sorunu-
nu, zmekten ok uzak kalm ve mltecilerin
durumunda herhangi bir iyi|e,me sag|amami,tir.
Arakanl Mslmanlarn kar karya kaldklar
hak ih|a||eriy|e i|gi|enen insan hak|ari kuru|u,|ari,
sorunun zm iin 8MMYK, 8ang|ade, hkmeti,
uluslararas toplum ve Burma ynetimine eitli
zm nerilerinde bulunmaktadr. Bu nerilerinde,
8ang|ade,'teki m|teci|erin en teme| hak|arinin dahi
taninmadigi 8urma'ya zor|a geri gnderi|me|erinin
ve m|teci kamp|arindaki kt muame|enin enge|-
|enmesi iin 8ang|ade, hkmetinin, 8MMYK'nin
ve u|us|ararasi rgt|erin gerek|i tedbir|eri a|ma|ari
gerektigi vurgu|anmaktadir. Ayrica 8ang|ade,
hkmetinden 1951 Mltecilerin Statsne Dair
Cenevre Sz|e,mesi'ne ve 967 Protoko|'ne taraf
o|masi, gven|i bir geri dn, iin 8urma'daki du-
rum dzelmedike Arakanl mltecilere yardmc
olunmas ve mltecilerin korunmas istenmektedir.
8MMYK'nin ise, geri gnderme|erin gn|||k
prensibine gre yapi|ip yapi|madigini denet|enme
grevini zerine a|masi, m|teci|erin kendi kendi|e-
rini idame ettirme|eri i|e i|gi|i p|ani hayata geirebi|-
mek iin gerek|i aktr|er|e ve m|teci|er|e i, bir|igi
ve temas hlinde bulunmas talep edilmektedir.
ARAKAN RAPORU 13
Hlihazrda Arakanda yaanan olaylar 3 Haziran
202'de ba,kent Akyab'dan Maungdav ,ehrine gitmek-
te o|an 0 Ms|man'in 8udist fanatik|erce kat|edi|-
mesi ile balamtr. Yzlerce Mslman bu saldry
protesto etmek iin Maungdav ,ehrindeki Merkez
Camiinde toplanm, bu hareketi kendi varlklarna
tehdit o|arak kabu| eden 8udist fanatik|er ve 8urma
polisi, Mslmanlara saldrm ve kan atmada ok
sayda Mslman yaralanm ya da ehit edilmitir.
8urma po|isi bu gsteriyi dev|ete kar,i bir ayak|anma
olarak nitelendirmi ve olaylara karan Mslmanlarn
cezalandrlmas emrini vermitir. Bundan sonra Budist
fanatik|er ve 8urma po|isi Ms|man ky ve kasaba|a-
rna basknlar dzenlemeye balamlardr.
Su|u|ari barindirdik|ari gerekesiy|e 300'n zerinde
Mslman ky ile cami ve medreseler atee verile-
rek tamamen yaki|mi,tir. Cami|er, 8udist fanatik|erce
kuatlmtr. Bamsz insan haklar kurulularna
gre Haziran ayindan bu yana b|gede yak|a,ik .000
kii katledilmi, binlerce Mslman evlerinden ve
kylerinden srlerek ormanlarda yaamak zorunda
braklmtr. Mslmanlardan bir ksm ise komu
8ang|ade,'e siginmak iin tekne|er|e Naf Nehri ve
Hint Okyanusu'na ai|mi, ancak 8ang|ade, hkme-
tinin mltecileri kabul etmemesi nedeniyle yzlerce
Mslman nehirde ve okyanusta boularak lmtr.
Yara|i|ardan bir kisminin kendi imkn|ariy|a giz|ice
8ang|ade,'e geerek tedavi o|maya a|i,tigina dair ha-
ber|er ge|mektedir. Durumu agir o|an ve tedavi|erine
izin verilmeyen birok yaral kaderine terk edilmitir.
Ya,anan srete Rakhine 8udist|eri, gven|ik kuvvet|e-
ri Nasaka, H|untin ve po|isin de yardimiy|a Rohingya|a-
r yerlerinden etmeye almtr. Sokaa kma yasa
srerken gven|ik g|eri ve Rakhine grup|ari ky ky
do|a,ip Rohingya ev|erini ate,e vermi,, yanan ev|er-
den ikan Rohingya|ara gven|ik g|eri tarafindan
ate, ai|mi,tir. ok sayida Rohingya'nin ev|erinde diri
diri yakld olaylarda, cesetlerin kamyonlara dolduru-
larak tandn haber veren bamsz kaynaklar, son
olaylarda tam olarak ka kiinin katledildiini syle-
menin mmkn olmadn bildirmektedir. Arakanda
be,inci b|ge o|arak tanim|anan kesimde de en az bir
caminin ve ok sayda kyn tamamen yakld ha-
ber|eri ge|mektedir. 8agimsiz hibir medya kuru|u,u-
nun bulunmad Burmada hkmet kaynakl haberler
yapan tek bir medya kuruluu vardr.
Sokaga ikma yasaginin uygu|andigi b|gede Rakhi-
ne|er tarafindan Rohingya|arin tm ma| var|ik|arinin
yagma|andigi ve Rohingya Ms|man|arinin korku
ierisinde olduu; sokaa kma yasann ise ne kadar
sreceinin bilinmedii bildirilmektedir. zellikle karan-
ln kmesiyle birlikte akta kalan evsiz madurlar,
hkmet g|erinin hedefi h|ine ge|mektedir. Drt
mi|yona yakin Arakan nfusu sinir di,i edi|me, ev|erinin
baslmas, yaklmas vb. iddet olaylar ile kar karyadr.
8|gede ciddi bir insani kriz ya,anmaktadir.
Haziran 2012de Balayan Olaylar
ARAKAN RAPORU 14
1. Arakan'da her gn Ms|man|ar kat|edi|meye
devam etmektedir.
2. Hapsedi|mi, ve i,kence gren ok sayida Ms|-
mann olduu bilinmekte ancak kimlikleri ve say-
|ari hakkinda kesin bir bi|giye u|a,i|amamaktadir.
3. Kadnlara tecavz edilmektedir.
4. Mutad bir uygu|ama o|arak devam eden seyahat
yasaginin yani sira Rohingya|ara uygu|anan soka-
ga ikma yasagi hayati tamamen fe| etmi,tir.
5. Camiler, mescitler, evler, kyler yaklmakta ve
yok edilmektedir.
6. Devletten izinsiz mescit ve medreselerin tamiri
yaplamamaktadr. Bu yasa denetleyebilmek iin
de mutad bir uygu|ama o|arak mescit ve medrese-
|er yi|da defa fotograf|anmak zorundadir. zinsiz
bir tadilat yaplmas durumunda alt aydan alt yla
kadar hapis cezasi ve para cezasi uygu|anmaktadir.
Son 20 ylda yeni cami veya medrese yapmna izin
verilmemitir.
7. Tm aile bireylerinin tamamnn yer ald bir
fotograf her yi| hkmet yetki|i|erine tes|im edi|-
mek zorundadr. Doan her ocuk iin ve len her
ai|e bireyi iin dev|ete vergi veri|mesi zorun|u|ugu
vardr.
8. Ms|man|arin seyahat zgr|g yoktur. 8ir
Ms|man, kynden ba,ka bir kye gitmek iin
dev|ete vergi verip izin a|mak zorundadir.
9. Beton evler yapmalar yasak olan Mslmanlar,
evlerini ahaptan yapmak zorundadr. Devlete ait
kabul edilen bu evler yanllkla yanarsa ev sahibi
devletin evini yakmaktan alt yla kadar hapis ceza-
sna arptrlmaktadr.
10. Bir Mslman i yeri aabilmek iin bir Budistle
ortaklk kurmak zorundadr. Bu ortaklkta Budist,
sermaye koymadan iletmenin yarsna ortak
olmaktadr.
11. Mslmanlar, hayvanlar iin her yl devlete
vergi demek zorundadir.
12. Mslmanlarn evlenmesi izne tabidir. Evlen-
mek isteyen Mslman kadn ve erkekler devlete
ayrica vergi demek zorundadir. Vergi|erini dese-
ler bile devlet izin vermezse evlenememektedirler.
13. Ms|man|ar dev|etin hibir imknindan fay-
dalanamamaktadrlar. rnein hastalandklarnda
dev|ete ait hastane|ere gidememektedir|er.
14. Ms|man|ar en faz|a |iseye kadar okuyabi|-
mektedirler.
15. Mslmanlarn devlet dairelerinde almalar
yasaktir. 8ugn Arakan'da tek bir Ms|man dev|et
memuru bulunmamaktadr.
16. Ms|man|ar sabit te|efon ya da cep te|efonu
sahibi olamamaktadr.
17. Mslmanlarn motorlu tat sahibi olmas
yasaktr.
18. Bir Mslmana bir su isnat edildiinde
kendisini savunma hakk verilmemekte ve derhl
hapsedilmektedir. Polis ya da asker sebepsiz yere
bir Mslmann evine baskn yapabilir ve kendi-
sine herhangi bir su|amada bu|unabi|ir. 8askini
nsan Haklar Asndan Mevcut Durum
ARAKAN RAPORU 15
yapanlar tutuklama yapmamak iin rvet istedik-
lerinde istedikleri rveti alamazlarsa kiiyi derhl
tutuklarlar.
19. Mslmanlarn saat dokuzdan sonra sokaa
kmas ve polisten izinsiz akraba ya da komu
ziyareti yapmalar yasaktr.
20. Mslmanlar hibir cret almadan devlet ya da
Budistlerin ilerinde altrlmaktadr.
21. Mslmanlarn vatandalk haklar yoktur.
Mslmanlara zerinde yabanclara aittir ibaresi
yazan zel beyaz bir kimlik verilir. Bu kimlik sadece
bi|gi ama|idir. Hibir geer|i|igi yoktur.
22. Mslmanlara pasaport verilmemektedir.
Kom,u 8ang|ade,'e gemek iin geer|i bir be|ge
dzen|enmekte, bu be|ge bazen geri dn,te
kabu| edi|memekte ve bu ki,i|er |ke|erine geri
dnememektedirler.
Arakanl Mslmanlar yllardr sistematik bir ekil-
de uygu|anan zu|mden kaarak evre |ke|ere si-
nm ve uzun yllardr devam eden mlteci hayat,
on|ar iin ya,ama umudu o|mu,tur. 8ang|ade,'te
yaam mcadelesi veren mltecilerin tam says
tespit edilememekle beraber buradaki kamplarda
son derece kt koullarda byk zorluklar altnda
hayatta kalmaya altklar BM dhil herkesin
malumudur.
Bangladete Arakanl mltecilerin
barnd kamplar:
Kutupa|ong M|teci Kampi. 2.000 m|tecinin
ka|digi kamp 8M tarafindan resmi o|arak kabu|
ediliyor.
Nayapara Mlteci Kamp. 10.000 mltecinin kald-
gi kamp 8M tarafindan resmi o|arak kabu| edi|iyor.
Leda M|teci Kampi. 3.000 m|tecinin ka|digi
kamp 8M tarafindan resmi o|arak kabu| edi|iyor.
Kutupa|ong Cayriresmi M|teci Kampi. 9b.000
mltecinin yaad bu kampta kalanlar BM ve
8ang|ade, hkmeti tarafindan m|teci o|arak
kabul edilmiyor. Kamptaki 95.000 kii srekli alk
ve yoksu||uk|a kar,i kar,iya. 8ang|ade, hkmeti
a|iktan |m|erin ok faz|a ya,andigi kampa son
dnemde kimsenin girmesine izin vermiyor.
8ang|ade,'te kamp|ar di,inda, orman|ik a|an|arda
ve kylerde 100.000in zerinde kayt d Arakan-
l mltecinin hayatta kalma mcadelesi verdii
biliniyor.
ARAKAN RAPORU 16
HHNIN BLGEDE YAPTII
ALIMALAR
HH nsani Yardim Vakfi o|arak 0 yi|dir 8ang|a-
deteki mlteci kamplarnda yaayan Arakanllara
Trk halknn yardmlarn ulatrarak onlarn temel
ihtiyalarn karlamaya alyoruz. Bata Kurban
ve Ramazan yardim|ari o|mak zere her yi| gida,
salk, eitim, sosyal ve kltrel alanlarda yardm
ulatrdmz Arakanl mlteciler iin son 5 ylda
yaptigimiz insani yardim a|i,ma|ari gene| o|arak
a,agidaki gibidir:
2006 yl
Coxs Bazarda katl bir okul (Ibni Abbas Islamia
Schoo|) projesi ba,|ati|mi,tir. Ly|| 2007'de tamam-
lanan okulda yaklak 1.500 renci eitim almak-
tadr.
8i|gisayar Lgitim Merkezi ai|mi,tir. Merkezden
200 grenci fayda|anmaktadir.
3'i 8ang|ade,'teki kamp|arda, 8'i Arakan'da o|mak
zere toplam 39 su kuyusu almtr.
Kurban dneminde kamp|arda 04 bykba, kur-
ban kesimi gerek|e,tiri|mi,, dagitim|ardan 4.000
ki,i istifade etmi,tir. Ayrica Arakan ierisinde de 0
adet bykba kurban kesimi yaplarak 2.100 kiiye
datlmtr.
Ramazan aynda kumanya datm yaplm,
dagitim|ardan 700 ai|e C3.000) istifade etmi,tir.
3b0 yetim grenciye kiyafet yardimi yapi|mi, ve
bayram harl verilmitir.
Kutupa|ong m|teci kampinda mu,amba, i|a,
temiz|ik ma|zeme|eri vb. ihtiya|arin dagitimi ger-
ekletirilmitir.
Kamplarda salk taramas yaplmtr.
Kamplarda Kuran Kerim datlmtr.
8ang|ade,Arakan Yardim|ari
ARAKAN RAPORU 17
2007 yl
Ibni Abbas Islamia School bnyesindeki 50 kiilik
yetimhanenin yenilenmesi almalar yapltr.
Muson yagmur|arindan etki|enen 2.000'den faz|a
ai|eye Cyak|a,ik 3.000 ki,i) gida yardimi yapi|mi,tir.
Kamp|arda ya,ayan ve katarakt nedeniy|e gre-
meyen 200 ki,i ame|iyat edi|erek yeniden grmesi
salanmtr.
Ramazan ayinda .000 ki,iye gida yardimi yapi|-
mtr.
Kamplarda yaayan 70 yetim renciye krtasiye
malzemesi yardm yaplmtr.
Kamplarda yaayan 70 yetim renciye bayram-
lk elbise yardm yaplmtr.
2008 yl
Muson yagmur|arindan etki|enen 2.000'den faz|a
ai|eye Cyak|a,ik 2.000 ki,i) gida yardimi yapi|mi,tir.
Ramazan ayinda yak|a,ik 0.000 ki,iye gida yar-
dm yaplmtr.
Coxs Bazar ehrinde 50 kii kapasiteli bir yetim-
hanenin CDaru'| man Yetimhanesi) in,asina ba,|an-
mtr. Betonarme olarak yaplan bina daha sonra
stne kat atlabilecek ekilde tasarlanmtr.
2009 yl
3b yetim ocuk Sponsor Ai|e Sistemi uygu|amasi-
na dhil edilmitir.
Coxs Bazar ehrinde yaptrlan Darul man Yetim-
hanesi tamamlanarak hizmete almtr.
Ramazan aynda 5.000 aileye (yaklak 35.000
ki,i) bir ay|ik gida yardimi yapi|mi,tir.
Kurban dneminde 1eknaf ve Cox's 8azar'da
1.000 hisse kurban kesilerek 10.000 kiiye datl-
mtr.
2010 yl
Arakanda 20 adet su kuyusu almtr.
Arakan|i m|teci|erin ka|digi kamp|arda aci| gida
yardm yaplmtr.
Ramazan aynda 10.000 aileye (yaklak 70.000
ki,i) bir ay|ik gida yardimi yapi|mi,tir.
2010 Mart aynda 12.000 aileye acil yardmlar
kapsaminda bir ay|ik teme| gida maddesi dagitimi
yaplmtr.
Kurban dneminde 1eknaf ve Cox's 8azar'da .000
hisse kurban kesilerek 10.000 kiiye datlmtr.
2011 yl
Coxs Bazar ehrinde yapmna balanan Hac
Ahmet Knac Camiinin inaat tamamlanarak
hizmete almtr.
2011 k yardmlar kapsamnda 750 yetim ve
ihtiya sahibi renciye klk elbise, battaniye, kr-
tasiye malzemesi datlmtr. Ayrca 500 ihtiya
sahibi ai|eye battaniye ve gida yardimi yapi|mi,tir.
ARAKAN RAPORU 18
2011 Yetim Gnleri kapsamnda 200 yetim ocuk
snnet ettiri|mi, ve sag|ik taramasindan geiri|mi,-
tir. Ayrica 20 yetim gen kiz ev|endiri|erek eyiz
masraf|ari kar,i|anmi,tir.
Mlteci kamplarnda 13 adet su kuyusu almtr.
U ayri seferde top|am b8 hisse akika ve adak
kurbani kestiri|erek b|gedeki ihtiya sahibi Ara-
kanl mltecilere datlmtr.
Ramazan aynda 15.000 aileye (yaklak 100.000
ki,i) bir ay|ik gida yardimi C8b ton pirin) yapi|mi,tir.
Cox's 8azaar b|gesinde cami CSmer Camii)
inasna balanmtr.
20 yetim ocuk Sponsor Aile Sistemi kapsamnda
destek|enmeye ba,|anmi,tir. 8|gede destek|enen
yetim says 50ye ulamtr.
2.200 kii iin klk acil yardm almas yapl-
mtr.
2012 yl
.b00 ki,inin istifade edecegi bir caminin C1epea-
,an Ai|esi Camii) in,asina ba,|anmi,tir.
Cox's 8azar'da .b00 ki,inin istifade edecegi $ahin
Altunok ve Avni Poins Camii inasna balanmtr.
Daru'| man Yetimhanesi iin bir ba|ik ift|igi satin
a|inmi,tir. 8uradan e|de edi|en ge|ir yetim|er iin
kullanlacaktr.
Adak ve akika kurbanlar kesilerek yaklak 500
aileye datlmtr.
htiya sahibi hanmlara ynelik meslek edin-
dirme projesinin altyap almalar balatlmtr.
Projeden ilk etapta yetim annesi 70 dul hanm
istifade edecektir.
Haziran ayinda yak|a,ik 2.000 ai|enin istifade
ettii 25.000 avroluk acil yardm yaplmtr.
ARAKAN RAPORU 19
Arakan'da gemi,i ok uzun yi||ara dayanan dini
ve etnik gereke|i ,iddet o|ay|arinin artarak devam
ettii ve bir politika olarak resmen desteklendii
gr|mektedir.
8|gede meydana ge|en son o|ay|ar .000'den faz|a
Ms|man'in hayatini kaybetmesine 90.000'den faz-
la Mslmann da evsiz kalmasna sebep olmutur.
204 yi|inda 8urma'da yapi|masi p|an|anan seim|er
iin bu yln sonlarna doru semen listelerinin
belirlenecek olmas, Mslmanlara ynelik son sal-
diri|arin a|tinda yatan sebep|erin ba,inda ge|mekte-
dir. Seim|erden nce Arakan'daki Rohingya nfusu
azaltlarak seimlerde Budistlerin etkin olmas
hedef|enmektedir.
Burma ynetiminin Arakanl Mslmanlara uy-
gu|adigi sistem|i ,iddet, soykirim nite|igindedir.
Arakanda insanla kar byk bir su ilenmekte-
dir. BM ve uluslararas insan haklar kurulularnn
Burma hkmetine Mslmanlara ynelik baskla-
rini son|andirmasi iin agrida bu|unma|ari gerek-
mektedir.
Arakanl Mslmanlar kar karya kaldklar
iddet sarmalndan kamak iin komu lkelere
snmaktadr.
8urma, in, Amerika ve Rusya tarafindan stratejik
bir b|ge o|arak gr|mektedir. in, sinir pay|a,imi
olan bir lkede Amerikann etkin olmasna m-
saade etmek istememektedir. Amerika ise in ile
yaanacak olas kriz durumlarna kar Burmada
etkin rol oynamak istemektedir.
Bu koullar altnda, Arakanl Mslmanlarn sorun-
|arinin zm, 8urma'daki diger etnik grup|arin
ve 8urma muha|efetinin sorun|arinin da z|-
mesinden gemektedir. 8u ise ancak 8urma'daki
baskc ynetimin son bulmas ve lke ierisindeki
etnik grup|ara baskidan uzak, hr bir ortamin
salanmas ile mmkndr. Aksi takdirde, bata
8ang|ade, o|mak zere e,it|i |ke|erde bu|u-
nan Arakanl mltecilerin ve Arakanda var olma
mcadelesi veren Mslmanlarn temel haklarna
ynelik tehditler srecektir.
Tespit, Deerlendirme ve neriler
ARAKAN RAPORU 20
Burmann 1982de kabul ettii Vatandalk Kanu-
nuyla kendi topraklarnda yabanc kabul edilen ve
bu ayrimci|igin en be|irgin ifadesi o|arak fark|i kim-
|ik kart|ari veri|en Ms|man Rohingya|arin 8urma
vatanda olduklar kabul edilmelidir. Mslman-
larn kendi kylerinden zorla kartlarak yerlerine
Budistlerin yerletirilmesi ve zorla altrlmalar
gibi uygu|ama|ara son veri|me|idir.
Burma ynetiminin ekonomik, siyasi ve asker
ilikilerine dikkat ekilmesi ve bu rejimin zulmn
srdrmesini salayan kaynaklarn kesilmesi iin
gerek|i a|i,ma|arin yapi|masi nem arz etmektedir.
Uluslararas toplumun Burma zerindeki basks
stratejik karlarndan bamsz olmasa da, Burma
cuntasinin yerine zgr|k bir ynetimin ge|me-
si Arakan'da ya,ayan ve ba,ta 8ang|ade, o|mak
zere e,it|i |ke|erde m|teci ya da yasa di,i g-
men olarak bulunan Mslmanlar bir nebze olsun
rahatlatacaktr.
Uluslararas toplum acilen Burmada yaanan zul-
m durdurma|idir. 8u gerek|e,ene kadar |ke|er
Burma ile ekonomik ilikilerini kesmelidir.
lkenin bata deerli ta rezervi olmak zere
doal kaynaklarnn kullanm yetkilerinin baz
politikalarda ara olarak kullanlmasnn nne
gei|me|idir.
slam lkeleri Arakanl Mslmanlarn urad zul-
me kar,i sessiz|ik|erini bozma|i ve gerek|i tepkiyi
ortaya koymaldr. slam limleri bu konuda Msl-
man toplumlara nclk etmeli ve Mslmanlarn
bu zulm karsndaki sorumluluklarn hatrlatan
aklamalar yapmaldr.
1rkiye, Arakan|i Ms|man|ara uygu|anan zu|mn
n|enmesi iin e,it|i p|atform|arda giri,im|erde
bulunmaldr.
Uluslararas yardm kurulularnn Arakan ierisin-
de ve mlteci kamplarnda yardm databilmeleri
garanti a|tina a|inma|idir.
Burma snrlar ierisinde kalan alan, sivil insan
hak|ari rgt|erine ve u|us|ararasi gz|emci|ere
almaldr.
Dnyanin diger b|ge|erinde ya,ayan 8udist|er
8urma'daki zu|m durdurmak iin harekete ge-
melidir.
Yukarida zikredi|en ve son o|ay|arda da gr|en
insan haklar ihlallerinin son bulmas ve sorum-
lularnn cezalandrlmas uluslararas topluluun
sorumluluundadr.