HUKUKU

Hukuku, alanlarn hukukudur. alanlar baml ve bamsz alanlar olarak ikiye ayrlr. Bunlar; bamsz alanlar (kendi adna) ile baml alanlardr. Baml alanlar kavramna iiler dnda, memurlar ve szlemeli personel de dahil olmasna ramen, Hukuku sadece iilerle iverenler arasndaki ilikileri dzenlemektedir. Hukuku, kendi iinde iki ana dala ayrlmaktadr. Bunlardan biri, tek bir iinin alma koullar ve haklarna gre hkm ve dzenlemelerin yer ald Bireysel (ferdi) Hukuku, Dieri ise; iilerin grup halindeki sendika kurma, rgtlenme, toplu i szlemesi yapma gibi faaliyetlerinin dzenlendii Kollektif (toplu) Hukukudur

Toplu Hukuku alanndaki temel kanunlar

1) 2821 sayl Sendikalar Kanunu, 2) 2822 sayl Toplu Szlemesi Grev ve Lokavt Kanunudur. Sendikalar Kanunu Toplu Szlemesi Grev ve Lokavt Kanunu

Ferdi Hukuku
1) 4857 sayl Kanunu 2) 854 sayl Deniz Kanunu 3) 5953 sayl Basn Kanunudur. Bu ana kanunlar dnda, Borlar Kanunu, Hafta Tatili Kanunu, Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakknda Kanun, raklk ve Meslek Eitimi Kanunu, Umumi Hfszshha Kanunu, Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanunu gibi pek ok kanun, tzk ve ynetmelik ferdi i hukuku alanndaki mevzuat oluturmaktadr.

4857 sayl Kanunu

1971 tarihinden buyana uygulanmakta olan 1475 sayl Kanununun yerine karlm olup, esnek alma modellerini ngrm olmas nedeniyle, tam zamanl alma sistemine gre yaplm olan 1475 sayl Kanundan olduka farkl dzenlemeler iermektedir.

 Kanununda Yer Verilen Ana Kavram ve Tanmlar

i veren likisi Szlemesi yeri veren Vekili Asl veren-Alt veren likisi

 Kanununun Kapsam ve Uygulama Alan

Kanunu, 4 nc maddesinde saylan istisnalar dnda kalan btn iyerlerine, bu iyerlerinin iverenleri ile iveren vekillerine ve iilerine faaliyet konularna baklmakszn uygulanr. Aada sayl i ve iyerlerinde Kanunu hkmleri uygulanamaz. Deniz ve hava tama ilerinde, 50'den az ii altrlan (50 dahil) tarm ve orman ilerinin yapld iyerlerinde veya iletmelerinde, Aile ekonomisi snrlar iinde kalan tarmla ilgili her eit yap ileri,

 Kanununun Kapsam ve Uygulama Alan

Bir ailenin yeleri ve 3 nc dereceye kadar (3 nc derece dahil) hsmlar arasnda dardan baka biri katlmayarak evlerde ve el sanatlarnn yapld ilerde, Ev hizmetlerinde, sal ve gvenlii hkmleri sakl kalmak zere raklar hakknda, Sporcular hakknda, Rehabilite edilenler hakknda, 507 sayl Esnaf ve Sanatkrlar Kanununun 2 nci maddesinin tarifine uygun kiinin alt iyerlerinde.

 1- Srekli ve Sreksiz Szlemeleri Nitelikleri bakmndan en ok otuz i gn sren ilere sreksiz i, bundan fazla devam edenlere srekli i denir. 2- Belirli ve belirsiz sreli i szlemesi Belirli sreli i szlemesi, esasl bir neden olmadka, birden fazla st ste (zincirleme) yaplamaz. Aksi halde i szlemesi balangtan itibaren belirsiz sreli kabul edilir. 3- Ksm sreli ve tam sreli i szlemesi 4- ar zerine alma

Szlemesinin eitleri

HZMET AKDNNSONAERMES VESONULARI

Belirsiz sreli i szlemelerinin feshinden nce durumun dier tarafa bildirilmesi gerekir. szlemeleri; i alt aydan az srm olan ii iin, bildirimin dier tarafa yaplmasndan balayarak iki hafta sonra, i alt aydan birbuuk yla kadar srm olan ii iin, bildirimin dier tarafa yaplmasndan balayarak drt hafta sonra, i birbuuk yldan yla kadar srm olan ii iin, bildirimin dier tarafa yaplmasndan balayarak alt hafta sonra, d. i yldan fazla srm ii iin, bildirim yaplmasndan balayarak sekiz hafta sonra, feshedilmi saylr.

FESHN GEERL SEBEBE DAYANDIRILMASI ( GVENCES)

Otuz veya daha fazla ii altran iyerlerinde en az alt aylk kdemi olan iinin belirsiz sreli i szlemesini fesheden iveren, iinin yeterliliinden veya davranlarndan ya da iletmenin, iyerinin veya iin gereklerinden kaynaklanan geerli bir sebebe dayanmak zorundadr.

TARAFLARIN DERHAL FESH HAKKI

inin i szlemesini hangi hallerde bildirimsiz (derhal) feshedebilecei Kanunun 24 nc maddesinde dzenlenmitir.

 4857 sayl Kanununun 120 nci maddesi, 25.8.1971 tarihli ve 1475 sayl Kanununun kdem tazminatn dzenleyen 14 nc maddesi hari dier maddelerini yrrlkten kaldrmtr. Hizmet akdinin Kanunda sayl hallerde feshedilmi olmas halinde, iinin ie balad tarihten itibaren hizmet akdinin devam sresince her geen tam yl iin iverence iiye 30 gnlk creti tutarnda kdem tazminat denir.

KIDEM TAZMNATI
4857 sayl Kanununun 120 nci maddesi 25.8.1971 tarihli ve 1475 sayl Kanununun kdem tazminatn dzenleyen 14 nc maddesi hari dier maddelerini yrrlkten kaldrmtr. Hizmet akdinin Kanunda sayl hallerde feshedilmi olmas halinde, iinin ie balad tarihten itibaren hizmet akdinin devam sresince her geen tam yl iin iverence iiye 30 gnlk creti tutarnda kdem tazminat denir.

cret ve cretin denmesi

Genel anlamda cret bir kimseye bir i karlnda iveren veya nc kiiler tarafndan salanan ve para ile denen tutardr. cret, kural olarak, Trk paras ile iyerinde veya zel olarak alan bir banka hesabna denir. cret yabanc para olarak kararlatrlm ise deme gnndeki rayice gre Trk paras ile denebilir. Emre muharrer senetle (bono ile), kuponla veya yurtta geerli paray temsil ettii iddia olunan bir senetle veya dier herhangi bir ekilde cret demesi yaplamaz. cret en ge ayda bir denir. szlemeleri veya toplu i szlemeleri ile deme sresi bir haftaya kadar indirilebilir.

 szlemelerinin sona ermesinde, iinin creti ile szleme ve Kanundan doan para ile llmesi mmkn menfaatlerinin tam olarak denmesi zorunludur. Meyhane ve benzeri elence yerleri ve perakende mal satan dkkan ve maazalarda, buralarda alanlar hari, cret demesi yaplamaz. cret alacaklarnda zamanam sresi be yldr. cretin gnnde denmemesi creti deme gnnden itibaren yirmi gn iinde mcbir bir neden dnda denmeyen ii, i grme borcunu yerine getirmekten kanabilir. Bu nedenle kiisel kararlarna dayanarak i grme borcunu yerine getirmemeleri saysal olarak toplu bir nitelik kazansa dahi grev olarak nitelendirilemez. Gnnde denmeyen cretler iin mevduata uygulanan en yksek faiz oran uygulanr.

 Bu iilerin bu nedenle i akitleri almadklar iin feshedilemez ve yerine yeni ii alnamaz, bu iler bakalarna yaptrlamaz. Asgari cret szlemesi ile alan ve bu Kanunun kapsamnda olan veya olmayan her trl iinin ekonomik ve sosyal durumlarnn dzenlenmesi iin alma ve Sosyal Gvenlik Bakanlnca Asgari cret Tespit Komisyonu aracl ile cretlerin asgari snrlar en ge iki ylda bir belirlenir.

 Fazla alma creti lkenin genel yararlar yahut iin nitelii veya retimin artrlmas gibi nedenlerle fazla alma yaplabilir. Fazla alma, Kanunda yazl koullar erevesinde, haftalk krkbe saati aan almalardr. 63 nc madde hkmne gre denkletirme esasnn uyguland hallerde, iinin haftalk ortalama alma sresi, normal haftalk i sresini amamak koulu ile, baz haftalarda toplam krkbe saati asa dahi bu almalar fazla alma saylmaz. Her bir saat fazla alma iin verilecek cret normal alma cretinin saat bana den miktarnn yzde elli ykseltilmesi suretiyle denir. Haftalk alma sresinin szlemelerle krkbe saatin altnda belirlendii durumlarda yukarda belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftalk alma sresini aan ve krkbe saate kadar yaplan almalar fazla srelerle almalardr.

 Fazla srelerle almalarda, her bir saat fazla alma iin verilecek cret normal alma cretinin saat bana den miktarnn yzde yirmibe ykseltilmesiyle denir.