KONVENTA EUROPIANE PR T DREJTAT E NJERIUT

Botim i Qendrs s Publikimeve Zyrtare

Korrik 2010
1

 i ktij botimi Qendra e Publikimeve Zyrtare

ISBN 978-9928-01-004-9

PRMBAJTJA
Ligj nr.8137 dat 31.7.1996 Konventa pr mbrojten e t Drejtave t Njeriut dhe Lirive Themelore Shtuar me ligjin nr.8641, dat 13.7.2000 (protokoll shtes) Shtuar me ligjin nr.9264, dat 29.7.2004 (protokoll shtes) Ndryshuar me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005 (protokoll shtes) 9

LIGJ Nr.8137, dat 31.7.1996 PR RATIFIKIMIN E KONVENTS EVROPIANE PR MBROJTJEN E T DREJTAVE T NJERIUT DHE LIRIVE THEMELORE N mbshtetje t nenit 16 t ligjit nr.7491, dat 29.4.1991 Pr dispozitat kryesore kushtetuese, me propozimin e Kshillit t Ministrave, KUVENDI POPULLOR I REPUBLIKS S SHQIPRIS VENDOSI: Neni 1 Ratifikohet Konventa pr mbrojtjen e t drejtave t njeriut dhe lirive themelore. Neni 2 Ratifikohen Protokollot Shtes Nr.1, Nr.2, Nr.4, Nr.7 dhe Nr.11 t Konvents pr Mbrojtjen e t Drejtave t Njeriut dhe Lirive Themelore. Neni 3 Njihet dispozita e nenit 3 t Protokollit Shtes Nr.1, si e zbatueshme n prputhje me dispozitat e ligjit Nr.8001, dat 22.9.1995, si dhe t Ligjit Nr.8043, dat 30.11.1995, pr nj periudh 5(pes) vjeare nga momenti i depozitimit t instrumentave t ratifikimit. Neni 4 Duke iu referuar nenit 25 t ksaj Konvente, njihet kompetenca e Komisionit Evropian t t Drejtave t Njeriut pr t pranuar peticione nga do person, organizat jo qeveritare apo grup personash, q pretendojn t jen viktima t nj shkelje t t drejtave t garantuara n Konventn pr Mbrojtjen e t Drejtave t Njeriut dhe Lirive Themelore, si dhe n Protokollet Shtes Nr.1, Nr.4 dhe Nr.7, pr rastet kur shkelja e t drejtave t garantuara n kto dokumente ka ndodhur pasi ato kan hyr n fuqi pr Republikn e Shqipris. Neni 5 Duke iu referuar nenit 46 t ksaj Konvente, njihet n kushtet e reciprocitetit juridiksioni i Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut pr interpretimin dhe zbatimin e Konvents pr Mbrojtjen e t Drejtave t Njeriut dhe Lirit Themelore, si dhe t Protokolleve Shtes Nr.1, Nr.4 dhe Nr.7, pr rastet kur shkelja e t drejtave t garantuara n kto dokumente ka ndodhur pasi ato kan hyr n fuqi pr Republikn e Shqipris.

Neni 6 Ky ligj hyn n fuqi menjher. Shpallur me dekretin nr.1573, dat 2.8.1996 t Presidentit t Republiks s Shqipris, Sali Berisha Botuar n Fletoren Zyrtare nr.20, faqe 724 KONVENTA PR MBROJTJEN E T DREJTAVE T NJERIUT DHE LIRIVE THEMELORE AMENDUAR ME PROTOKOLLIN NR. 11 Rom, 4.XI.1950 Teksti i Konvents sht ndryshuar sipas dispozitave t Protokollit Nr. 3 (ETS Nr. 45), e cila hyri n fuqi m 21 shtator 1970, t Protokollit Nr. 5 (ETS Nr. 55), e cila hyri n fuqi m 20 dhjetor 1971 dhe t Protokollit Nr. 8 (ETS Nr. 118), e cila hyri n fuqi m 1 janar 1990, dhe prfshiu gjithashtu tekstin e Protokollit Nr. 2 (ETS Nr. 44) e cila, n prputhje me Nenin 5, paragrafin 3 t saj, ka qen nj pjes prbrse e Konvents q n datn e hyrjes s saj n fuqi, m 21 shtator 1970. T gjitha dispozitat q jan ndryshuar dhe shtuar nga kto Protokolle jan zvendsuar nga Protokolli Nr. 11 (ETS Nr. 155), q nga data e hyrjes s saj n fuqi m 1 nntor 1998. Q nga kjo dat, Protokolli Nr. 9 (ETS Nr. 140), e cila hyri n fuqi m 1 tetor 1994, sht shfuqizuar dhe Protokolli Nr. 10 (ETS Nr. 146) ka humbur qllimin e vet. Qeverit nnshkruese, antare t Kshillit t Evrops. Duke pasur parasysh Deklaratn Universale t t Drejtave t Njeriut, t shpallur nga Asambleja e Prgjithshme e Kombeve t Bashkuara, m 10 dhjetor 1948; Duke pasur parasysh, se kjo Deklarat ka pr qllim t siguroj njohjen dhe zbatimin universal dhe efektiv t t drejtave t shpallura n t; Duke pasur parasysh, se qllimi i Kshillit t Evrops sht q t realizoj nj bashkim m t ngusht midis antarve t tij dhe se nj nga mjetet pr t arritur kt qllim sht mbrojtja dhe zhvillimi i t drejtave t njeriut dhe i lirive themelore; Duke ripohuar besimin e tyre t thell n kto liri themelore q prbjn themelet e drejtsis dhe t paqes n bot, ruajtja e t cilave mbshtet kryesisht mbi nj regjim politik demokratik nga njra an, dhe nga ana tjetr mbi nj kuptim dhe respektim t prbashkt t t drejtave t njeriut nga t cilat varen; T vendosura si qeveri t shteteve evropiane, q shtyhen nga e njjta frym dhe q kan nj trashgimi t prbashkt idealesh, traditash politike, lirie dhe shteti t s drejts, pr t marr masat fillestare pr zbatimin kolektiv t disa prej t drejtave t shpallura n Deklaratn Universale, Kan rn dakord sa m posht: Neni 11 Detyrimi pr t respektuar t drejtat e njeriut Palt e Larta Kontraktuese i sigurojn dokujt brenda juridiksionit t tyre, t drejtat dhe lirit e prcaktuara n Seksionin I t ksaj Konvente.

Titull i shtuar sipas dispozitave t Protokollit Nr 11 ( ETS Nr 155)

Seksioni I T drejtat dhe lirit Neni 22 E drejta pr jetn 1. E drejta e do njeriu pr jetn mbrohet me ligj. Askujt nuk mund ti privohet jeta qllimisht, me prjashtim t rastit kur zbatohet nj vendim gjykate pas dnimit pr nj krim pr t cilin dnimi sht parashikuar me ligj. 2. Privimi nga jeta nuk konsiderohet t shkaktohet n kundrshtim me kt nen n rastet kur ky privim vjen nga prdorimi i forcs, q sht jo m shum se absolutisht i domosdoshm: a) n mbrojtje t do personi nga dhuna e paligjshme; b) pr t kryer nj arrestim t ligjshm ose pr t parandaluar arratisjen e nj personi t ndaluar ligjrisht; c) pr t kundrshtuar, n prputhje me ligjin, nj trazir ose kryengritje. Neni 3 Ndalimi i torturs Askush nuk mund ti nnshtrohet torturs ose dnimeve ose trajtimeve njerzore ose degraduese. Neni 4 Ndalimi i skllavris dhe i puns s detyruar 1. Askush nuk do t mbahet n skllavri ose n robri. 2. Askush nuk do t shtrngohet t kryej nj pun me dhun ose t detyruar. 3. Pr qllim t ktij neni, termi pun e kryer me dhun ose e detyruar, nuk prfshin: a) do lloj pune q i krkohet t kryej zakonisht nj personi t ndaluar n kushtet e parashikuara nga neni 5 i ksaj Konvente ose gjat lirimit t tij me kusht; b) do lloj shrbimi i karakterit ushtarak ose, n rastin e kundrshtarve t ndrgjegjes n vendet ku kundrshtimi i ndrgjegjes sht i njohur me ligj, shrbimi q kryhet n vend t shrbimit ushtarak t detyrueshm; c) do lloj shrbimi q krkohet n rast krizash ose fatkeqsish, q krcnojn jetn ose mirqenien e komunitetit; d) do lloj pune ose shrbimi q sht pjes e detyrimeve normale qytetare. Neni 5 E drejta pr liri dhe siguri 1. dokush ka t drejtn e liris e t siguris personale. Askujt nuk mund ti hiqet liria, me prjashtim t rasteve q vijojn dhe n prputhje me procedurn e parashikuar me ligj: a) kur burgoset ligjrisht, pas nj dnimi t dhn nga nj gjykat kompetente; b) kur arrestohet ose burgoset ligjrisht pr moszbatim t nj urdhri t dhn nga gjykata n prputhje me ligjin ose pr t garantuar prmbushjen e nj detyrimi t parashikuar nga ligji;
2

Titull i shtuar sipas dispozitave t Protokollit Nr 11 ( ETS Nr 155)

c) kur sht arrestuar dhe paraburgosur pr tu uar prpara autoritetit gjyqsor kompetent, kur ka arsye t besueshme pr t dyshuar se ai ka kryer nj vepr penale ose kur ka motive t arsyeshme pr t besuar se sht e nevojshme q t pengohet t kryej nj vepr penale ose t largohet pas kryerjes s saj; d) kur nj i mitur ndalohet ligjrisht, pr qllim edukimi t mbikqyrur, ose pr ndalimin e tij t ligjshm, me qllim q t ohet prpara autoritetit kompetent ligjor; e) kur individt ndalohen ligjrisht pr t parandaluar prhapjen e smundjeve infektive t personave t smur mendrisht, alkoolistve, narkomanve ose endacakve; f) kur nj person arrestohet ose ndalohet ligjrisht, me qllim q t ndalohet hyrja e tij e paautorizuar n at vend, ose pr nj person kundr t cilit sht duke u kryer nj procedur dbimi ose ekstradimi; 2. do person i arrestuar duhet t informohet brenda nj afati sa m t shkurtr dhe n nj gjuh q ai e kupton, pr arsyet e arrestimit t tij dhe n lidhje me do akuz q i bhet. 3. do person i arrestuar ose i paraburgosur n rrethanat e parashikuara n paragrafin 1/c t ktij neni, duhet t ohet menjher prpara nj gjykatsi ose nj zyrtari tjetr t autorizuar me ligj pr t ushtruar funksione gjyqsore dhe ka t drejt t gjykohet brenda nj afati t arsyeshm ose t lirohet n gjykim e sipr. Lirimi mund t kushtzohet nga garanci pr tu paraqitur para gjykats. 4. do person, t cilit i sht hequr liria me arrestim ose me burgim, ka t drejt t bj ankim n gjykat me qllim q kjo e fundit t vendos, brenda nj afati t shkurtr, pr ligjshmrin e burgimit t tij dhe t urdhroj lirimin, n qoft se burgimi sht i paligjshm. 5. do person, q arrestohet ose burgoset n kundrshtim me dispozitat e ktij neni, ka t drejtn e zbatueshme t dmshprblimit. Neni 63 E drejta pr nj proces t rregullt

1. N prcaktimin e t drejtave dhe detyrimeve t tij civile ose t do akuze penale kundr tij, do person ka t drejt q shtja e tij t dgjohet drejtsisht, publikisht dhe brenda nj afati t arsyeshm nga nj gjykat e pavarur dhe e paanshme. Vendimi duhet t jepet publikisht, por prania n salln e gjykats mund ti ndalohet shtypit dhe publikut gjat tr procesit ose gjat nj pjese t tij, n interes t moralit, t rendit publik ose siguris kombtare n nj shoqri demokratike, kur kjo krkohet nga interesat e t miturve ose mbrojtja e jets private t palve n proces ose n shkalln q mohet tepr e nevojshme nga gjykata, kur n rrethana t veanta publiciteti do t dmtonte interesat e drejtsis. 2. do person i akuzuar pr nj vepr penale prezumohet i pafajshm, derisa fajsia e tij t provohet ligjrisht. 3. do i akuzuar pr nj vepr penale ka t drejtat minimale t mposhtme: a) t informohet brenda nj afati sa m t shkurtr, n nj gjuh q ai e kupton dhe n mnyr t hollsishme, pr natyrn dhe pr shkakun e akuzs q ngrihet ndaj tij; b) ti jepet koha dhe lehtsit e prshtatshme pr prgatitjen e mbrojtjes; c) t mbrohet vet ose t ndihmohet nga nj mbrojts i zgjedhur prej tij ose, n qoft se ai nuk ka mjete t mjaftueshme pr t shprblyer mbrojtsin, ti mundsohet ndihma ligjore falas kur kt e krkojn interesat e drejtsis; d) t pyes, ose t krkoj q t merren n pyetje dshmitart e akuzs dhe t ket t drejtn e thirrjes dhe t pyetjes t dshmitarve n favor t tij, n kushte t njjta me dshmitart e akuzs; e) t ndihmohet falas nga nj prkthyes, n qoft se nuk kupton ose nuk flet gjuhn e prdorur n gjyq.
3

Titull i shtuar sipas dispozitave t Protokollit Nr 11 ( ETS Nr 155)

Neni 7 Nuk ka dnim pa ligj 1. Askush nuk mund t dnohet pr nj veprim ose nj mosveprim, q n momentin kur sht kryer nuk prbnte vepr penale, sipas t drejts s brendshme ose ndrkombtare. Po ashtu, nuk mund t jepet nj dnim m i rnd se ai q ishte i zbatueshm n momentin kur sht kryer vepra penale. 2. Ky nen nuk do t ndikoj mbi gjykimin dhe dnimin e nj personi pr nj veprim ose mosveprim, i cili, n momentin kur sht kryer, quhej vepr penale sipas parimeve t prgjithshme t s drejts, t njohura nga kombet e qytetruara. Neni 84 E drejta pr respektimin e jets private dhe familjare 1. dokush ka t drejtn e respektimit t jets s tij private dhe familjare, baness dhe korrespondencs s tij. 2. Autoriteti publik nuk mund t ndrhyj n ushtrimin e ksaj t drejte, prvese n shkalln e parashikuar nga ligji dhe kur sht e nevojshme n nj shoqri demokratike, n interes t siguris publike, pr mbrojtjen e rendit publik, shndetit ose moralit, ose pr mbrojtjen e t drejtave dhe lirive t t tjerve. Neni 9 Liria e mendimit, e ndrgjegjes dhe e fes 1. dokush ka t drejtn e liris s mendimit, t ndrgjegjes e t fes; kjo e drejt nnkupton lirin pr t ndryshuar fen ose besimin dhe lirin, qoft individualisht ose kolektivisht, publikisht ose privatisht nprmjet kultit, msimdhnies, praktikave dhe kryerjes s riteve. 2. Liria e shfaqjes s fes s tij ose besimeve t dikujt nuk mund ti nnshtrohet kufizimeve t tjera, prve atyre t parashikuara nga ligji dhe q prbjn masa t nevojshme n nj shoqri demokratike n interes t siguris publike, pr mbrojtjen e rendit publik, t shndetit ose t moralit ose pr mbrojtjen e t drejtave dhe t lirive t t tjerve. Neni 10 Liria e shprehjes 1. dokush ka t drejtn e liris s shprehjes. Kjo e drejt prfshin lirin e mendimit dhe lirin pr t marr ose pr t dhn informacione dhe ide pa ndrhyrjen e autoriteteve publike dhe pa marr parasysh kufijt. Ky nen nuk i ndalon Shtetet q t krkojn liencimin e ndrmarrjeve t transmetimit kinematografike ose televizive. 2. Ushtrimi i ktyre lirive q prmban detyrime dhe prgjegjsi, mund tu nnshtrohet atyre formaliteteve, kushteve, kufizimeve ose sanksioneve t parashikuara me ligj dhe q jan t nevojshme n nj shoqri demokratike, n interes t siguris kombtare, integritetit territorial ose siguris publike, pr mbrojtjen e rendit dhe parandalimin e krimit, pr mbrojtjen e shndetit ose t moralit, pr mbrojtjen e dinjitetit ose t t drejtave t t tjerve, pr t ndaluar prhapjen e t dhnave konfidenciale ose pr t garantuar autoritetin dhe paanshmrin e pushtetit gjyqsor.

Titull i shtuar sipas dispozitave t Protokollit Nr 11 ( ETS Nr 155)

Neni 11 Liria e tubimit dhe e organizimit 1. dokush ka t drejtn e liris s tubimit paqsor dhe t organizimit me t tjert, duke prfshir t drejtn e themelimit me t tjer t sindikatave dhe t pjesmarrjes n to pr mbrojtjen e interesave t tij. 2. Ushtrimi i ktyre t drejtave nuk mund tu nnshtrohet kufizimeve t tjera prve atyre q parashikohen me ligj dhe q jan t nevojshme n nj shoqri demokratike, n interes t siguris kombtare ose siguris publike, pr mbrojtjen e rendit dhe parandalimin e krimit, pr ruajtjen e shndetit ose t moralit, ose pr mbrojtjen e t drejtave dhe t lirive t t tjerve. Ky nen nuk ndalon kufizime t ligjshme t ushtrimit t ktyre t drejtave nga pjestar t forcave t armatosura, t policis ose t administrats shtetrore. Neni 12 E drejta pr tu martuar Burri dhe gruaja, q kan mbushur moshn pr martes, kan t drejt t martohen dhe t krijojn familje, sipas ligjeve kombtare q rregullojn ushtrimin e ksaj t drejte. Neni 13 E drejta pr zgjidhje efektive dokush, t cilit i jan shkelur t drejtat dhe lirit e prcaktuara n kt Konvent, ka t drejtn e nj zgjidhjeje efektive para nj organi kombtar, pavarsisht se shkelja sht kryer nga persona q veprojn n prmbushje t funksioneve t tyre zyrtare. Neni 14 Ndalimi i diskriminimit Gzimi i t drejtave dhe i lirive t prcaktuara n kt Konvent duhet t sigurohet, pa asnj dallim t bazuar n shkaqe t tilla si seksi, raca, ngjyra, gjuha, feja, mendimet politike ose do mendim tjetr, origjina kombtare ose shoqrore, prkatsia n nj minoritet kombtar, pasuria, lindja ose do status tjetr. Neni 155 Derogimi n rastet e gjendjes s jashtzakonshme 1. N rast lufte ose rreziku tjetr publik q i kanoset jets s kombit, do Pal e Lart Kontraktuese mund t marr masa q iu shmangen detyrimeve t parashikuara nga kjo Konvent, vese n shkalln m t vogl q e krkon situata, me kusht q kto masa t mos jen t papajtueshme me detyrimet e tjera sipas t drejts ndrkombtare. 2. Dispozita e msiprme nuk lejon asnj shmangie nga neni 2, me prjashtim t rastit t vdekjes q vjen si pasoj e akteve t ligjshme t lufts ose nga nenet 3, 4 (paragrafi 1) dhe 7. 3. do Pal e Lart Kontraktuese, q ushtron kt t drejt derogimi, mban plotsisht t informuar Sekretarin e Prgjithshm t Kshillit t Evrops pr t gjitha masat e marra dhe arsyet pse ato jan marr. Gjithashtu, ajo duhet t informoj Sekretarin e Prgjithshm t Kshillit t Evrops pr datn n t ciln kto masa kan humbur fuqin dhe dispozitat e Konvents vihen srish n zbatim t plot.
5

Titull i shtuar sipas dispozitave t Protokollit Nr 11 ( ETS Nr 155)

10

Neni 16 Kufizime ndaj veprimtaris politike t t huajve Asnj nga dispozitat e neneve 10, 11 dhe 14 nuk mund t konsiderohet se u ndalon Palve t Larta Kontraktuese q t vendosin kufizime ndaj veprimtaris politike t t huajve. Neni 17 Ndalimi i shprdorimit t t drejtave Asnj nga dispozitat e ksaj Konvente nuk mund t interpretohet se i jep nj Shteti, grupimi ose individi, t drejt q t prfshihet n ndonj veprimtari ose t kryej ndonj akt q synon cnimin e t drejtave dhe lirive t prcaktuara n kt Konvent ose kufizime m t gjera t ktyre t drejtave ose lirive sesa sht parashikuar n Konvent. Neni 18 Kufiri i zbatueshmris s kufizimeve t t drejtave Kufizimet e lejuara sipas ksaj Konvente ndaj t drejtave dhe lirive t siprprmendura nuk do t zbatohen pr qllime t ndryshme nga ato pr t cilat jan parashikuar. Seksioni II6 Gjykata Evropiane e t Drejtave t Njeriut Neni 19 Krijimi i Gjykats Pr t siguruar respektimin e zotimeve t ndrmarra nga Palt e Larta Kontraktuese t ksaj Konvente dhe nga Protokollet e saj, krijohet Gjykata Evropiane e t Drejtave t Njeriut, n vijim referuar si Gjykata. Ajo funksionon n mnyr t prhershme. Neni 20 Numri i gjyqtarve Gjykata prbhet nga nj numr gjyqtarsh i barabart me numrin e Palve t Larta Kontraktuese. Neni 21 Kriteret e ushtrimit t funksioneve 1. Gjyqtart duhet t ken karakter t lart moral dhe t ken kualifikimet e duhura pr ushtrimin e funksioneve t larta gjyqsore ose t jen jurist me aftsi t shquara. 2. Gjyqtart jan antar t Gjykats me zotsi individuale. 3. Gjyqtart, gjat mandatit t tyre, nuk mund t ushtrojn asnj veprimtari t papajtueshme me krkesat e pavarsis, paansis ose angazhimit n veprimtarin me koh t plot; do shtje q ka t bj me zbatimin e ktij paragrafi zgjidhet nga Gjykata.

Seksioni II i ri sipas dispozitave t Protokollit Nr 11 ( ETS Nr 155)

11

Neni 22 Zgjedhja e gjyqtarve (Shfuqizuar pika 2 me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005, protokolli nr.14, neni 1) 1. Gjyqtart zgjidhen nga Asambleja Parlamentare pr do Pal t Lart Kontraktuese, me shumicn e votave t shprehura mbi bazn e nj liste prej tre kandidatsh t emruar nga Pala e Lart Kontraktuese. 2. Shfuqizuar me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005. Neni 23 Mandati dhe largimi nga detyra (Ndryshuar me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005, protokolli nr.14, neni 2) 1. Gjyqtart zgjidhen pr nj afat prej nnt vjetsh. Ata nuk mund t rizgjidhen. 2. Mandati i gjyqtarve prfundon kur ata arrijn moshn 70 vje. 3. Gjyqtart qndrojn n detyr derisa t zvendsohen. Megjithat, ata vazhdojn me shqyrtimin e shtjeve q kan marr n dor. 4. Nuk mund t largohet nga detyra asnj gjyqtar, nse gjyqtart e tjer nuk vendosin me nj shumic prej dy t tretave se ai gjyqtar nuk ka prmbushur kushtet e caktuara. Neni 24 Sekretaria dhe relatort (Ndryshuar me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005, protokolli nr.14, neni 4) 1. Gjykata ka nj sekretari, funksionet dhe rregullat e s cils prcaktohen n rregulloren e Gjykats. 2. Kur trupi gjykues prbhet nga nj gjyqtar, Gjykata asistohet nga relatort q funksionojn n autoritetin e kryetarit t Gjykats. Ata jan pjes e sekretaris s Gjykats. Neni 25 Gjykata me prbrje t plot (Ndryshuar me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005, protokolli nr.14, neni 5) Gjykata, n mbledhje plenare: a) zgjedh, pr nj afat prej tre vjetsh, kryetarin e saj dhe nj ose dy zvendskryetar, t cilt mund t rizgjidhen; b) krijon Dhomat, pr nj afat t caktuar; c) zgjedh Kryetart e Dhomave t Gjykats, t cilt mund t rizgjidhen; d) miraton rregulloren e Gjykats; e) zgjedh Sekretarin dhe nj ose disa zvendssekretar; f) Bn do krkes n pajtim me nenin 26 paragrafi 2. Neni 26 Trupi gjykues me nj gjyqtar, komitetet, Dhomat dhe Dhoma e Lart (Ndryshuar me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005, protokolli nr.14, neni 6) 1. Gjykata i shqyrton shtjet e sjella para saj n trup gjykues me nj gjyqtar, n komitete me tre gjyqtar, n Dhoma me shtat gjyqtar dhe n Dhomn e Lart me shtatmbdhjet gjyqtar. Dhomat e Gjykats formojn komitete pr nj periudh t caktuar kohe. 12

2. Me krkes t Gjykats n prbrje t plot, Komiteti i Ministrave, me vendim unanim dhe pr nj periudh t caktuar kohe, mund ta zbresin numrin e gjyqtarve n Dhoma n pes. 3. Kur sht n nj trup gjykues me nj gjyqtar, gjyqtari nuk shqyrton asnj krkes kundr Pals s Lart Kontraktuese, n emr t s cils ai sht zgjedhur. 4. Gjyqtari q sht zgjedhur n emr t Pals s Lart Kontraktuese t interesuar merr pjes si antar i Dhoms ose Dhoms s Lart kryesisht. Nse nuk ka t zgjedhur ose nse gjyqtari nuk sht n gjendje t marr pjes, n cilsin e gjyqtarit merr pjes nj person i zgjedhur nga kryetari i Gjykats nga nj list e dhn paraprakisht nga ajo Pal. 5. Dhoma e Lart ka n prbrje t saj edhe kryetarin e Gjykats, zvendskryetart, kryetart e Dhomave ose gjyqtar t tjer t zgjedhur n pajtim me rregulloren e Gjykats. Nse n Dhomn e Lart vjen nj shtje n baz t nenit 43, n Dhomn e Lart nuk merr pjes asnj nga gjyqtart e Dhoms q ka dhn vendimin, me prjashtim t kryetarit t Gjykats dhe gjyqtarit q merrte pjes n emr t Pals s lart Kontraktuese t interesuar. Neni 27 Kompetenca e gjyqtarit t vetm (Ndryshuar me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005, protokolli nr.14, neni 7) 1. Gjyqtari i vetm mund ta deklaroj t papranueshm ose ta heq nga lista e shtjeve t Gjykats nj krkes t br n baz t nenit 34, nse nj vendim i till mund t merret pa shqyrtim t mtejshm. 2. Vendimi sht i forms s prer. 3. Nse nj gjyqtar i vetm nuk e deklaron nj krkes t papranueshme ose e heq at nga lista, gjyqtari ia paraqet at nj komiteti ose nj Dhome pr shqyrtim t mtejshm. Neni 28 Kompetenca e komiteteve (Ndryshuar me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005, protokolli nr.14, neni 8) 1. N lidhje me nj krkes t br n baz t nenit 34, nj komitet, me vot unanime: a) mund ta deklaroj at t papranueshme ose ta heq at nga lista e shtjeve, nse nj vendim i till mund t merret pa shqyrtim t mtejshm; ose b) mund ta deklaroj at t papranueshme dhe t nxjerr n t njjtn koh nj vendim mbi themelin e shtjes, nse problemi i prfshir n shtjen gjyqsore, prsa i takon interpretimit ose zbatimit t Konvents ose t protokolleve t saj, sht nj subjekt q ka gjetur zgjidhje n praktikn gjyqsore t Gjykats. 2. Vendimet e ndrmjetme dhe prfundimtare n baz t paragrafit 1 jan t forms s prer. 3. Nse gjyqtari i zgjedhur n emr t nj Pale t Lart Kontraktuese t interesuar nuk sht i komitetit, komiteti mund ta ftoj at gjyqtar n do faz t gjykimit t zr vendin e nj prej antarve t komitetit, duke marr parasysh t gjith faktort prkats, duke prfshir edhe faktin nse ajo Pal ka kundrshtuar zbatimin e procedurs n baz t paragrafit 1.b. Neni 29 Vendimet nga Dhomat mbi pranueshmrin dhe themelin (Ndryshuar me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005, protokolli nr.14, neni 9) 1. Nse nuk merret asnj vendim n baz t Nenit 27 ose 28, ose n baz t Nenit 28, Dhoma vendos n lidhje me pranueshmrin dhe themelin e krkesave individuale t bra n baz t Nenit 34. Vendimi mbi pranueshmrin mund t merret vemas. 13

2. Nj Dhom vendos mbi pranueshmrin dhe themelin e krkesave ndrshtetrore t paraqitura sipas nenit 33. Vendimi mbi pranueshmrin merre vemas prve, kur gjykata, n raste t veanta, vendos ndryshe. 3. Shfuqizuar me ligjin nr.9453, dat15.12.2005. Neni 30 Heqja dor nga juridiksioni n favor t Dhoms s Madhe N qoft se nj shtje n gjykim para nj Dhome paraqet nj problem serioz n lidhje me interpretimin e Konvents ose t protokolleve t saj, ose kur zgjidhja e nj shtjeje mund t ket nj rezultat t papajtueshm me nj vendim t dhn m par nga Gjykata, Dhoma, n do koh, para marrjes s vendimit, mund t heq dor nga juridiksioni i saj n favor t Dhoms s Madhe, me kusht q njra nga palt e shtjes t mos ket kundrshtime. Neni 31 Kompetencat e Dhoms s Madhe (Ndryshuar me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005, protokolli nr.14, neni 10) Dhoma e Madhe: a) shprehet pr krkesat e paraqitura sipas nenit 33 ose nenit 34 kur njra Dhom ka hequr dor nga juridiksioni sipas nenit 30 ose kur shtja i sht kaluar asaj sipas nenit 43; b) vendos pr shtje q i vijn Gjykats nga Komiteti i Ministrave n pajtim me neni 46, paragrafi 4; dhe c) shqyrton krkesat pr mendimet kshillimore t paraqitura n baz t nenit 47. Neni 32 Juridiksioni i Gjykats (Ndryshuar me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005, protokolli nr.14, neni 11) 1. Juridiksioni i Gjykats shtrihet mbi t gjitha shtjet, q lidhen me interpretimin dhe zbatimin e Konvents dhe t protokolleve q i referohen asaj si parashikohen n nenet 33, 34, 46 dhe 47. 2. N rast mosmarrveshjeje pr juridiksionin, vendos Gjykata. Neni 33 shtjet ndrshtetrore do Pal e Lart Kontraktuese mund ti drejtohet Gjykats pr do shkelje t supozuar t dispozitave t Konvents ose t protokolleve t saj, nga nj Pal tjetr e Lart Kontraktuese. Neni 34 Krkesat individuale Gjykats mund t'i paraqiten krkesa nga do person, organizm joqeveritar ose grup individsh q pretendon se sht viktim e nj shkelje prej njrs nga Palet e Larta Kontraktuese e t drejtave t parashtruara nga Konventa ose protokollet e saj. Palt e Larta Kontraktuese marrin prsipr t mos pengojn n asnj mnyr ushtrimin efektiv t ksaj t drejte.

14

Neni 35 Kushtet e pranueshmris (Ndryshuar me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005, protokolli nr.14, neni 12) 1. Gjykata mund t marr n shqyrtim shtjen vetm pasi t jen shterur mjetet e brendshme, sipas rregullave prgjithsisht t pranuara t s drejts ndrkombtare dhe brenda nj afati prej gjasht muajsh nga data e marrjes s vendimit prfundimtar. 2. Gjykata nuk merr n shqyrtim asnj krkes individuale t paraqitur sipas nenit 34, q: a) sht anonime; ose b) sht n thelb e njjta me nj shtje t shqyrtuar m par nga Gjykata ose q i sht nnshtruar nj procedure tjetr pr zgjidhje ose investigim ndrkombtar dhe nuk prmban fakte t reja prkatse 3. Gjykata deklaron do krkes individuale t br n baz t nenit 34 t papranueshme, kur mendon se: a) krkesa sht e papajtueshme me dispozitat e Konvents ose protokollet e saj, haptazi e paarsyetuar ose abuzim i s drejts pr krkes individuale; ose b) paraqitsi i krkess nuk ka psuar ndonj dm t konsiderueshm, prve kur respektimi i t drejtave t njeriut sipas prcaktimit t Konvents dhe protokolleve t saj krkon shqyrtimin e krkess n lidhje me themelin e saj, me kusht q pr kt shkak asnj shtje t mos refuzohet nse nuk sht shqyrtuar si duhet nga nj gjykat kombtare. 4. Gjykata rrzon do krkes q e konsideron t papranueshme n zbatim t ktij neni. Ajo mund ta bj kt n do faz t procedimit. Neni 36 Ndrhyrja e pals s tret (Shtuar pika 3 me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005, protokolli nr.14, neni 13) 1. N t gjitha shtjet para nj Dhome ose Dhoms s Madhe, nj Pal e Lart Kontraktuese, ku krkues sht nj nga shtetasit e tij, ka t drejt t paraqes komente me shkrim dhe t marr pjes n seanca. 2. N interes t miradministrimit t drejtsis, Kryetari i Gjykats mund t ftoj do Pal t Lart Kontraktuese, q nuk sht pal n gjykim ose do person t interesuar, q nuk sht krkuesi, t paraqes komente me shkrim ose t marr pjes n seanca. 3.Komisioneri pr t Drejtat e Njeriut i Kshillit t Europs mund t paraqes komente me shkrim dhe t marr pjes n seanca n t gjitha shtjet para nj Dhome ose Dhoms s Lart. Neni 37 regjistrimi i krkesave 1. N do faz t procedimit, Gjykata mund t vendos t heq nga lista e shtjeve nj krkes, kur rrethanat ojn n prfundimin se: a) krkuesi nuk ka ndrmend ta vazhdoj shtjen; ose b) shtja sht zgjidhur; ose c) pr do arsye tjetr q, sipas Gjykats, nuk justifikon vazhdimin e shqyrtimit t krkess. Megjithat, Gjykata vazhdon shqyrtimin e krkess kur kt e krkon respektimi i t drejtave t njeriut t garantuara nga Konventa dhe protokollet e saj.

15

2. Gjykata mund t vendos rifutjen e nj krkese n listn e shtjeve, kur e konsideron se rrethanat e justifikojn kt. Neni 38 Shqyrtimi i shtjes (Ndryshuar me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005, protokolli nr.14, neni 14) Gjykata e shqyrton shtjen s bashku me prfaqsuesit e palve dhe, nse sht e nevojshme, ndrmerr nj hetim, pr kryerjen e efektshme t t cilit Palt e Larta Kontraktuese t interesuara ofrojn t gjitha lehtsit e nevojshme. Neni 39 Zgjidhjet me pajtim (Ndryshuar me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005, protokolli nr.14, neni 15) 1. N do faz t gjykimit, Gjykata mund t vihet n dispozicion t palve t interesuara, me qllim q t arrihet nj zgjidhje me pajtim pr shtjen mbi bazn e respektimit t t drejtave t njeriut sipas prcaktimit n Konvent dhe protokollet e saj. 2. Gjykimi i zhvilluar sipas paragrafit 1 sht konfidencial. 3. Nse arrihet nj zgjidhje me pajtim, Gjykata e heq shtjen nga lista nprmjet nj vendimi q kufizohet n nj prmbledhje t shkurtr t themelit t shtjes dhe zgjidhjes s arritur. 4. Vendimi i prcillet Komitetit t Ministrave, i cili mbikqyr zbatimin e kushteve t zgjidhjes me pajtim sipas prcaktimit n vendim. Neni 40 Seancat publike dhe e drejta pr tu njohur me dokumentet 1. Seancat jan publike, prve rasteve kur Gjykata n rrethana prjashtimore vendos ndryshe 2. Dokumentet e depozituara n sekretari jan t hapura pr publikun, prve rasteve kur Kryetari i Gjykats vendos ndryshe. Neni 41 Shprblimi i drejt Kur Gjykata konstaton se ka pasur nj shkelje t Konvents ose t protokolleve t saj, dhe nse e drejta e brendshme e Pals s Lart Kontraktuese lejon t bhet vetm nj ndreqje e pjesshme, Gjykata, kur sht e nevojshme, i akordon shprblim t drejt pals s dmtuar. Neni 42 Vendimet e Dhomave Vendimet e Dhomave bhen prfundimtare sipas dispozitave t nenit 44, paragrafi 2.

16

Neni 43 Kalimi i shtjes Dhoms s Madhe 1. Brenda nj afati prej tre muajsh nga data e vendimit t nj Dhome, do pal n shtje, n raste prjashtimore, mund t krkoj kalimin e saj Dhoms s Madhe. 2. Krkesa pranohet nga nj kolegj prej pes gjyqtarsh t Dhoms s Madhe, n qoft se shtja ngre nj problem serioz q ka t bj me interpretimin ose zbatimin e Konvents ose t protokolleve t saj, ose nj shtje serioze t nj rndsie t prgjithshme. 3. Kur kolegji e pranon krkesn, Dhoma e Madhe shprehet pr shtjen me vendim. Neni 44 Vendimet prfundimtare 1. Vendimi i Dhoms s Madhe sht prfundimtar. 2. Vendimi i nj Dhome bhet prfundimtar: a) kur palt deklarojn se nuk do t krkojn q shtja ti kaloj Dhoms s Madhe; ose b) tre muaj pas dats s vendimit kur nuk sht krkuar kalimi i shtjes n Dhomn e Madhe; ose c) kur kolegji i Dhoms s Madhe rrzon krkesn pr kalimin e shtjes, sipas nenit 43. 3. Vendimi prfundimtar botohet. Neni 45 Arsyetimi i vendimeve 1. Vendimet prfundimtare, si dhe ato q deklarojn pranueshmrin ose papranueshmrin e krkesave, arsyetohen. 2. N qoft se vendimi nuk shpreh trsisht ose pjesrisht mendimin unanim t gjyqtarve, do gjyqtar ka t drejt t jap nj mendim t veant. Neni 46 Forca detyruese dhe ekzekutimi i vendimeve (Ndryshuar me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005, protokolli nr.14, neni 16) 1. Palt e Larta Kontraktuese marrin prsipr t respektojn vendimin e forms s prer t Gjykats n do shtje ku ato jan pal. 2. Vendimi i forms s prer i Gjykats i prcillet Komitetit t Ministrave, i cili mbikqyr ekzekutimin e tij. 3. Nse Komiteti i Ministrave sht i mendimit se mbikqyrja e ekzekutimit t vendimit t nj vendimi t forms s prer pengohet nga nj problem i interpretimit t vendimit, ai mund tia referoj shtjen Gjykats pr tu shprehur me vendim pr shtjen e interpretimit. Nj vendim i till krkon nj shumic prej dy t tretave t prfaqsuesve q kan t drejt t marrin pjes n Komitet. 4. Nse Komiteti i Ministrave sht i mendimit se nj Pal e Lart Kontraktuese refuzon t respektoj nj vendim t forms s prer t Gjykats n nj shtje ku ajo sht pal, pasi ti ket drguar nj njoftim formal asaj Pale dhe me vendim q merret me nj shumic prej dy t tretave t prfaqsuesve q marrin pjes n Komitet, ai mund tia referoj Gjykats shtjen nse Pala e ka prmbushur detyrimin e saj n baz t paragrafit 1. 5. Nse Gjykata gjen nj shkelje t paragrafit 1, ajo ia referon shtjen Komitetit t Ministrave pr shqyrtimin e masave q duhen marr. Nse Gjykata nuk gjen asnj shkelje t paragrafit 1, ajo ia referon shtjen Komitetit t Ministrave, i cili e mbyll shqyrtimin e shtjes. 17

Neni 47 Mendimet kshillimore 1. Gjykata, me krkes t Komitetit t Ministrave, mund t jap mendime kshillimore pr shtje ligjore q lidhen me interpretimin e Konvents dhe t protokolleve t saj. 2. Opinione t tilla nuk trajtojn asnj shtje q lidhet me prmbajtjen dhe shtrirjen e t drejtave dhe lirive t prcaktuara n Seksionin e par t Konvents dhe n protokollet e saj, ose me ndonj shtje tjetr t ciln Gjykata ose Komiteti i Ministrave mund ti duhet ta shqyrtoj si pasoj e ndonj procedure t till, si mund t prcaktohet n pajtim me Konventn. 3. Vendimi i Komitetit t Ministrave pr ti krkuar Gjykats mendime kshillimore merret me votn e shumics s prfaqsuesve q kan t drejt t marrin pjes n Komitet. Neni 48 Juridiksioni kshillimor i Gjykats Gjykata vendos nse krkesa pr mendim kshillimor q paraqitet nga Komiteti i Ministrave sht n kompetencn e saj, si prcaktohet n nenin 47. Neni 49 Arsyetimi i mendimeve kshillimore 1. Mendimet kshillimore t Gjykats arsyetohen. 2. N qoft se mendimi kshillimor nuk shpreh trsisht ose pjesrisht opinionin e njzshm t gjyqtarve, do gjyqtar ka t drejt t jap nj mendim t veant. 3. Mendimet kshillimore t Gjykats i komunikohen Komitetit t Ministrave. Neni 50 Shpenzimet pr Gjykatn Shpenzimet pr Gjykatn mbulohen nga Kshilli i Evrops. Neni 51 Privilegjet dhe imunitetet e gjyqtarve Gjyqtart, gjat ushtrimit t funksioneve t tyre, gzojn privilegjet dhe imunitetet e parashikuara n Nenin 40 t Statutit t Kshillit t Evrops dhe n marrveshjet e lidhura n zbatim t ktij neni. Seksioni III 7/8 Dispozita t ndryshme Neni 529 Hetimet e Sekretarit t Prgjithshm do Pal e Lart Kontraktuese, me krkes t Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops, jep shpjegim mbi mnyrn se si e drejta e saj e brendshme siguron zbatimin efektiv t t gjitha dispozitave t Konvents.

________________________________________ 7 8

Titulli i shtuar sipas dispozitave t Protokollit Nr 1 ( ETS Nr 155) Nenet e ktij Seksioni rinumrtohen sipas dispozitave tw Protokollit Nr 11 ( ETS Nr 155) 9 Titulli i shtuar sipas dispozitave t Protokollit Nr 1 ( ETS Nr 155)

18

Neni 5310 Mbrojtja e t drejtave ekzistuese t njeriut Asnj nga dispozitat e ksaj Konvente nuk duhet t interpretohet sikur kufizon ose cnon t drejtat e njeriut dhe lirit themelore q mund t sigurohen nga legjislacioni i do Pale t Lart Kontraktuese ose nga do marrveshje tjetr n t ciln kjo Pal e Lart Kontraktuese sht pal. Neni 5411 Kompetencat e Komitetit t Ministrave Asnj dispozit e ksaj Konvente nuk cnon kompetencat q Statuti i Kshillit t Evrops i jep Komitetit t Ministrave. Neni 55 12 Prjashtimi i mjeteve t tjera t zgjidhjes s mosmarrveshjeve Me prjashtim t ndonj marrveshjeje t veant, Palt e Larta Kontraktuese heqin dor reciprokisht nga prfitimi prej traktateve, konventave ose deklaratave n fuqi ndrmjet tyre, pr t zgjidhur me an t ankimit, mosmarrveshjet q rrjedhin nga interpretimi ose zbatimi i ksaj Konvente, n mnyra t ndryshme nga ato q parashikon Konventa n fjal. Neni 5613 Zbatimi territorial 1. do Shtet, n momentin e ratifikimit ose n do moment tjetr t mvonshm, mund t deklaroj me njoftim drejtuar Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops se kjo Konvent, n baz t paragrafit 4 t ktij neni, do t zbatohet mbi t gjitha territoret ose mbi secilin nga territoret pr marrdhniet ndrkombtare t t cilve sht prgjegjs. 2. Konventa do t zbatohet pr territorin ose territoret e caktuara n njoftim, tridhjet dit pas dats n t ciln Sekretari i Prgjithshm i Kshillit t Evrops do t ket marr njoftim. 3. N territoret e lartprmendura, dispozitat e ksaj Konvente do t zbatohen duke marr parasysh nevojat vendore. 4. do Shtet, i cili ka br nj deklarat n prputhje me paragrafin e par t ktij neni, n do rast t mvonshm, mund t deklaroj n emr t nj ose m shum territoreve t prmendur n kt deklarat, se pranon kompetencn e Gjykats pr shqyrtimin e krkesave t individve, t organizatave joqeveritare ose t grupeve t individve t parashikuara n nenin 34 t ksaj Konvente. Neni 57 Rezervat 1. do Shtet, n momentin e nnshkrimit t ksaj Konvente ose t depozitimit t instrumentit t tij t ratifikimit, mund t formuloj ndonj rezerv n lidhje me nj dispozit t veant t Konvents, n shkalln q nj ligj n fuqi n at koh n territorin e tij nuk sht n prputhje me kt dispozit. Sipas ktij neni, nuk lejohen rezervat me karakter t prgjithshm.
________________________________________ 10 11

Titulli i shtuar sipas dispozitave t Protokollit Nr 1 ( ETS Nr 155) Titulli i shtuar sipas dispozitave t Protokollit Nr 1 ( ETS Nr 155) 12 Titulli i shtuar sipas dispozitave t Protokollit Nr 1 ( ETS Nr 155) 13 Tekst i amenduar sipas dispozitave t Protokollit Nr 11 (ETS Nr 155)

19

2. do rezerv e br n prputhje me kt nen duhet t prmbaj nj deklarat t shkurtr t ligjit n fjal. Neni 58 Denoncimi 1. Nj Pal e Lart Kontraktuese mund t denoncoj kt Konvent, vetm pas kalimit t pes vjetve nga data e hyrjes s Konvents n fuqi pr kt pal dhe me nj njoftim paraprak prej gjasht muajsh drejtuar Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops, i cili informon Palt e tjera t Larta Kontraktuese. 2. Ky denoncim nuk mund t ket si pasoj lirimin e Pals s Lart Kontraktuese n fjal nga detyrimet e saj sipas ksaj Konvente lidhur me do akt q, po t prbj shkelje t ktyre detyrimeve, mund t jen kryer nga ajo prpara dats n t ciln denoncimi hyn n fuqi. 3. Nn t njjtat kushte q ndonjra nga Palt e Larta Kontraktuese pushon s qnuri Antare e Kshillit t Evrops, pushon gjithashtu s qnuri Pal n kt Konvent. 4. Konventa mund t denoncohet n prputhje me dispozitat e paragrafve t mparshm prsa i prket do territori pr t cilin ajo ka qen deklaruar t zbatohet n baz t nenit 56. Neni 59 Nnshkrimi dhe ratifikimi (Ndryshuar me ligjin nr.9453, dat 15.12.2005, protokolli nr.14, neni 17) 1. Kjo Konvent sht e hapur pr nnshkrimin e Antarve t Kshillit t Evrops. Ajo duhet t ratifikohet. Ratifikimet depozitohen pran Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops. 2. Bashkimi Europian mund t aderoj n kt Konvent. 3. Kjo Konvent hyn n fuqi pas dorzimit t dhjet instrumenteve t ratifikimit. 4. Pr do nnshkrues q do ta ratifikoj m von, Konventa do t hyj n fuqi n datn e depozitimit t instrumentit t saj t ratifikimit. 5. Sekretari i Prgjithshm i Kshillit t Evrops njofton t gjith Antart e Kshillit t Evrops pr hyrjen n fuqi t Konvents, pr emrat e Palve t Larta Kontraktuese q e kan ratifikuar, si dhe pr depozitimin e mvonshm t do instrumenti ratifikimi. Br n Rom, m 4 Nntor 1950, n frngjisht dhe anglisht, t dy tekstet jan njlloj autentik, n nj kopje t vetme, e cila depozitohet n arkivat e Kshillit t Evrops. Sekretari i Prgjithshm i drgon kopje t njsuara me origjinalin secilit nnshkrues.

20

PROTOKOLL SHTES I KONVENTS PR MBROJTJEN E T DREJTAVE T NJERIUT DHE LIRIVE THEMELORE, AMENDUAR ME PROTOKOLLIN NR 11 Paris, 20. III. 1952 Titujt e neneve t shtuar dhe teksti i amenduar sipas dispozitave t Protokollit Nr 11 (ETS Nr 155), q prej hyrjes s tij n fuqi m 1 nntor 1998. Qeverit nnshkruese, Antare t Kshillit t Evrops, T vendosura q t marrin masa pr t siguruar zbatimin kolektiv t disa t drejtave dhe lirive t tjera nga ato t prfshira n Seksionin I t Konvents pr Mbrojtjen e t Drejtave t Njeriut dhe t Lirive Themelore, t nnshkruar n Rom, m 4 nntor 1950 (n vijim e referuar si Konventa), Kan rn dakord si m posht: Neni 1 Mbrojtja e prons do person fizik ose juridik ka t drejtn e gzimit paqsor t pasuris e tij. Askush nuk mund t privohet nga prona e tij, prvese pr arsye t interesit publik dhe n kushtet e parashikuara nga ligji dhe nga parimet e prgjithshme t s drejts ndrkombtare. Megjithat, dispozitat e mparshme nuk cnojn t drejtn e Shteteve pr t zbatuar ligje, q ato i mojn t nevojshme pr t rregulluar prdorimin e pasurive n prputhje me interesin e prgjithshm ose pr t siguruar pagimin e taksave ose t kontributeve ose t gjobave t tjera,. Neni 2 E drejta pr arsimim Askujt nuk mund ti mohohet e drejta pr arsimim. Shteti, n ushtrimin e funksioneve q merr prsipr n fushn e edukimit dhe t arsimit, respekton t drejtn e prindrve pr t siguruar kt edukim dhe arsim n prputhje me bindjet e tyre fetare dhe filozofike. Neni 3 E drejta pr zgjedhje t lira Palt e Larta Kontraktuese marrin prsipr t organizojn n intervale t arsyeshme kohore, zgjedhje t lira me votim t fsheht, n kushte q sigurojn shprehjen e lir t mendimit t popullit pr zgjedhjen e organit ligjvns. Neni 47 Zbatimi territorial do Pal e Lart Kontraktuese, n momentin e nnshkrimit ose t ratifikimit t ktij Protokolli ose n do moment tjetr t mvonshm, mund ti komunikoj Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops nj deklarat, ku cakton masn n t ciln ajo merr prsipr t zbatoj dispozitat e ktij Protokolli n territoret e prmendura n deklaratn n fjal, marrdhniet ndrkombtare t t cilave ajo siguron.
7

Teksti i amenduar sipas dispozitave t Protokollit Nr 11 ( ETS Nr 155)

21

do Pal e Lart Kontraktuese q ka komunikuar nj deklarat n baz t paragrafit t msiprm, mund t komunikoj her pas here nj deklarat t mtejshme q ndryshon prmbajtjen e do deklarate t mparshme ose q i jep fund zbatimit t dispozitave t ktij Protokolli mbi do territor. Nj deklarat e br n prputhje me kt nen, do t konsiderohet t jet br n prputhje me paragrafin (1) t nenit 56 t Konvents. Neni 5 Marrdhnia me Konventn Palt e Larta Kontraktuese do ti konsiderojn nenet 1, 2, 3 dhe 4 t ktij Protokolli si nene shtes t Konvents dhe pr pasoj do t zbatohen t gjitha dispozitat e Konvents. Neni 6 Nnshkrimi dhe ratifikimi Ky Protokoll do t jet i hapur pr nnshkrim pr antart e Kshillit t Evrops, nnshkrues t Konvents; ai do t ratifikohet njkohsisht me Konventn ose pas ratifikimit t saj. Ai do t hyj n fuqi pas depozitimit t dhjet instrumenteve t ratifikimit. Pr do nnshkrues q do ta ratifikoj m von, Protokolli do t hyj n fuqi n datn e depozitimit t instrumentit t ratifikimit. Instrumentet e ratifikimit do t depozitohen pran Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops, i cili do tu bj t njohur t gjith Antarve emrat e atyre q e kan ratifikuar. Br n Paris, m 20 mars 1952, n frngjisht dhe anglisht, t dy tekstet jan njlloj autentik, n nj kopje t vetme, e cila depozitohet n arkivat e Kshillit t Evrops. Sekretari i Prgjithshm i drgon kopje t njsuara me origjinalin secils Qeveri nnshkruese. PROTOKOLLI NR. 4 I KONVENTS S MBROJTJES S T DREJTAVE T NJERIUT DHE T LIRIVE THEMELORE, I CILI SIGURON DISA T DREJTA DHE LIRI T TJERA NGA ATO Q PRFSHIHEN TASHM N KONVENTN DHE N PROTOKOLLIN E PAR T KONVENTS AMENDUAR ME PROTOKOLLIN NR. 11 Strasburg, 16. IX. 1963 Qeverit nnshkruese, antare t Kshillit t Evrops, T vendosura q t marrin masat e prshtatshme pr t siguruar zbatimin e prbashkt t t drejtave dhe lirive, t tjera nga ato q prfshihen tashm n Pjesn 1 t Konvents s Mbrojtjes s t Drejtave t Njeriut dhe t Lirive Themelore, t nnshkruar n Rom, m 4 nntor 1950 (e quajtur m posht Konventa) dhe nenet 1 deri 3 t Protokollit t Par t Konvents, t nnshkruar n Paris m 20 mars 1952, Kan rn dakord pr sa vijon: Neni 1 Ndalimi i burgimit pr borxhe Askujt nuk mund ti hiqet liria pr arsyen e thjesht, se nuk sht n gjendje t prmbush nj detyrim kontraktor.

22

Neni 2 Liria e lvizjes 1. Kushdo q ndodhet n mnyr t ligjshme n territorin e nj Shteti ka t drejt, brenda ktij territori, t lviz lirisht n t dhe t zgjedh lirisht vendbanimin e tij. 2. do person sht i lir t largohet nga do vend, duke prfshir t tijin. 3. Ushtrimi i ktyre t drejtave nuk mund t bhet objekt i kufizimeve t tjera nga ato t parashikuara n ligj dhe t domosdoshme n nj shoqri demokratike pr sigurimin kombtar ose sigurin publike, ruajtjen e rendit publik, parandalimin e veprave penale, mbrojtjen e shndetit apo t moralit, ose mbrojtjen e t drejtave dhe t lirive t t tjerve. 4. T drejtat e parashtruara n paragrafin 1, n disa fusha t caktuara, mund tu nnshtrohen disa kufizimeve t vendosura n prputhje me ligjin dhe t justifikuara nga interesi publik n nj shoqri demokratike. Neni 3 Ndalimi i dbimit t shtetasve 1. Askush nuk mund t dbohet, me an t nj mase individuale ose kolektive, nga territori i Shtetit, shtetas i t cilit ai sht. 2. Askujt nuk mund ti hiqet e drejta pr t hyr n territorin e Shtetit, shtetas i t cilit ai sht. Neni 4 Ndalimi i dbimit kolektiv t t huajve Dbimi kolektiv i t huajve sht i ndaluar. Neni 5 Zbatimi territorial 1. do Pal e Lart Kontraktuese, n astin e nnshkrimit ose t ratifikimit t ktij Protokolli ose n do ast tjetr t mvonshm, mund ti komunikoj Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops nj deklarat, ku prcakton masn n t ciln ajo merr prsipr t zbatoj dispozitat e ktij Protokolli n territoret e prmendura n deklaratn n fjal, marrdhniet ndrkombtare t t cilave ajo siguron. 2. do Pal e Lart Kontraktuese q ka komunikuar nj deklarat n baz t paragrafit t msiprm, her pas here, mund t komunikoj nj deklarat t re q ndryshon termat e do deklarate t mparshme ose q i jep fund zbatimit t dispozitave t ktij Protokolli mbi nj territor fardo. 3. Nj deklarat e br n prputhje me kt nen do t konsiderohet e br n prputhje me paragrafin 1 t Nenit 56 t Konvents. 4. Territori i do Shteti pr t cilin gjen zbatim ky Protokoll, n baz t ratifikimit ose t pranimit t tij nga Shteti n fjal dhe secili nga territoret pr t cilin ky Protokoll gjen zbatim, n baz t nj deklarate t nnshkruar nga Shteti n fjal sipas ktij neni, do t konsiderohen si territore m vete n vshtrim t referencave q u bhet territorit t nj Shteti n Nenet 2 dhe 3. 5. do Shtet, q ka br nj deklarat n prputhje me paragrafin 1 apo 2 t ktij Neni, n do ast t mvonshm, mund t deklaroj n emr t nj ose m shum territore t parashikuara n kt deklarat, se pranon kompetencn e Gjykats pr shqyrtimin e krkesave t personave fizik, t organizmave joqeveritare ose t grupeve t individve, si parashikohet n Nenin 34 t Konvents, n lidhje me t gjitha ose Nenet 1 deri 4 t ktij Protokolli. 23

Neni 6 Marrdhniet me Konventn Palt e Larta Kontraktuese do ti konsiderojn nenet 1 deri 5 t ktij Protokolli si Nene shtes t Konvents dhe pr pasoj t gjitha dispozitat e Konvents do t zbatohen n lidhje me to. Neni 7 Nnshkrimi dhe ratifikimi 1. Ky Protokoll u paraqitet pr nnshkrim antarve t Kshillit t Evrops, nnshkrues t Konvents; ai do t ratifikohet njkohsisht me Konventn ose pas ratifikimit t Konvents. Ai do t hyj n fuqi pas depozitimit t dhjet instrumenteve t ratifikimit. Pr do nnshkrues q do ta ratifikoj m von, Protokolli do t hyj n fuqi n datn e depozitimit t instrumentit t tij t ratifikimit. 2. Instrumentet e ratifikimit do t depozitohen pran Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops, i cili do t informoj t gjith Antart pr emrat e atyre q e kan ratifikuar. N dshmi t ksaj, t nnshkruarit, rregullisht t autorizuar pr kt qllim, kan nnshkruar kt Protokoll. Br n Strasburg, m 16 shtator 1963, n Anglisht dhe Frngjisht, t dy tekstet jan njlloj autentik, n nj kopje t vetme, e cila depozitohet n arkivat e Kshillit t Evrops. Sekretari i Prgjithshm i drgon kopje t njsuara me origjinalin secilit shtet nnshkrues. PROTOKOLLI Nr.6 I KONVENTS PR MBROJTJEN E T DREJTAVE T NJERIUT DHE LIRIVE THEMELORE N LIDHJE ME HEQJEN E DNIMIT ME VDEKJE, AMENDUAR ME PROTOKOLLIN Nr.11 Strasburg, 28. IV. 1983 Titujt e neneve t shtuar dhe teksti i amenduar sipas dispozitave t Protokollit Nr 11 ( ETS Nr 155), q prej hyrjes s tij n fuqi m 1 nntor 1998. Shtetet Antare t Kshillit t Europs, nnshkruese t ktij Protokolli t Konvents s Mbrojtjes s t Drejtave t Njeriut dhe Lirive Themelore, t nnshkruar n Rom, m 4 nntor 1950 (n vijim referuar si Konventa), Duke marr parasysh se zhvillimet e ndodhura n shum shtete antare t Kshillit t Evrops tregojn nj prirje t prgjithshme n favor t heqjes s dnimit me vdekje, Kan rn dakord si m posht: Neni 1 Heqja e dnimit me vdekje Dnimi me vdekje hiqet. Askush nuk mund t dnohet me nj dnim t till, as t ekzekutohet. Neni 2 Dnimi me vdekje n koh lufte Nj shtet mund t parashikoj n legjislacionin e tij dnimin me vdekje pr akte t kryera n koh lufte ose rreziku shum t afrt t lufts; nj dnim i till do t zbatohet vetm n rastet e

24

parashikuara nga ky legjislacion dhe n prputhje me dispozitat e tij. Ky shtet do ti komunikoj Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops dispozitat prkatse t legjislacionit n fjal. Neni 3 Ndalimi i derogimeve Asnj derogim nuk lejohet n lidhje me dispozitat e ktij Protokolli n baz t nenit 15 t Konvents. Neni 48 Ndalimi i rezervave Asnj rezerv nuk pranohet n lidhje me dispozitat e ktij Protokolli n baz t nenit 57 t Konvents. Neni 5 Zbatimi territorial 1. do shtet, n momentin e nnshkrimit ose t dorzimit t instrumentit t tij t ratifikimit, pranimit ose miratimit, mund t caktoj territorin ose territoret n lidhje me t cilt do t gjej zbatim ky Protokoll. 2. do shtet, n do koh t mpasme mund ta shtrij zbatimin e ktij Protokolli n lidhje me do territor tjetr t prcaktuar n nj deklarat drejtuar Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops. Protokolli do t hyj n fuqi n lidhje me kt territor ditn e par t muajit q do t pasoj datn e marrjes s deklarats nga Sekretari i Prgjithshm. 3. do deklarat e br n baz t dy paragrafve t msiprm do t mund t trhiqet, n lidhje me do territor t caktuar n at deklarat, me nj njoftim drejtuar Sekretarit t Prgjithshm. Trheqja do t hyj n fuqi ditn e par t muajit q pason datn e marrjes s njoftimit nga ana e Sekretarit t Prgjithshm. Neni 6 Marrdhniet me Konventn Shtetet Pal do ti konsiderojn nenet 1 deri 5 t ktij Protokolli si nene shtes t Konvents dhe pr pasoj do t zbatohen t gjitha dispozitat e Konvents. Neni 7 Nnshkrimi dhe ratifikimi Ky Protokoll sht i hapur pr nnshkrim nga Shtetet antare t Kshillit t Evrops, nnshkruese t Konvents. Ai do ti nnshtrohet ratifikimit, pranimit ose miratimit. Nj Shtet antar i Kshillit t Evrops nuk mund ta ratifikoj, pranoj ose miratoj kt Protokoll pa ratifikuar paraprakisht ose njkohsisht Konventn. Instrumentet e ratifikimit, t pranimit ose t miratimit do t depozitohen pran Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops. Neni 8 Hyrja n fuqi 1. Ky Protokoll do t hyj n fuqi ditn e par t muajit q pason datn n t ciln pes Shtete antare t Kshillit t Evrops do t ken shprehur plqimin e tyre pr tu lidhur me Protokollin, sipas dispozitave t nenit 7.
8

Teksti i amenduar sipas dispozitave t Protokollit Nr 11 ( ETS Nr 155)

25

2. Pr do Shtet antar q do t shpreh m von plqimin e tij pr tu lidhur me Protokollin, ky do t hyj n fuqi ditn e par t muajit q pason datn e depozitimit t instrumentit t ratifikimit, pranimit ose miratimit. Neni 9 Funksionet e depozitarit Sekretari i Prgjithshm i Kshillit t Evrops do ti njoftoj Shtetet antare t Kshillit: a) pr do nnshkrim; b) pr dorzimin e do instrumenti ratifikimi, pranimi ose miratimi; c) pr do dat t hyrjes n fuqi t ktij Protokolli sipas neneve 5 dhe 8; d) pr do akt, njoftim ose komunikim tjetr lidhur me kt Protokoll. N dshmi t ksaj, t nnshkruarit, t autorizuar rregullisht pr kt qllim, nnshkruajn kt Protokoll. Br n Strasburg, m 28 Prill 1983, n anglisht dhe frngjisht, t dy tekstet jan njlloj autentik, n nj kopje t vetme, e cila depozitohet n arkivat e Kshillit t Evrops. Sekretari i Prgjithshm i Kshillit t Evrops i drgon kopje t njsuara me origjinalin secilit Shtet antar t Kshillit t Europs. PROTOKOLLI NR. 7 I KONVENTS PR MBROJTJEN E T DREJTAVE T NJERIUT DHE LIRIVE THEMELORE, AMENDUAR ME PROTOKOLLIN NR.11 Strasburg, 22. XI. 1984 Titujt e neneve t shtuar dhe teksti i amenduar sipas dispozitave t Protokollit Nr 11 ( ETS Nr 155), q prej hyrjes s tij n fuqi m 1 nntor 1998 Shtetet Antare t Kshillit t Europs, nnshkruese t ktij Protokolli, T vendosura q t marrin masat e prshtatshme pr t siguruar garancin kolektive t disa t drejtave dhe lirive nga Konventa pr Mbrojtjen e t Drejtave t Njeriut dhe t Lirive Themelore, t nnshkruar n Rom, m 4 nntor 1950 (n vijim e referuar si Konventa), Kan rn dakord si m posht: Neni 1 Garancit procedurale n lidhje me dbimin e t huajve 1. Nj i huaj me qndrim t rregullt n territorin e nj Shteti nuk mund t dbohet, vese n zbatim t nj vendimi t marr n prputhje me ligjin dhe duhet t ket mundsi: a) t parashtroj arsyet kundr dbimit t tij; b) t krkoj shqyrtimin e shtjes s tij; c) t prfaqsohet pr kto qllime prpara autoritetit kompetent ose nj ose disa persona t caktuar nga ky autoritet. 2. Nj i huaj mund t dbohet prpara ushtrimit t t drejtave t renditura n paragrafin 1.a, b dhe c t ktij neni, kur ky dbim sht i domosdoshm n interes t rendit publik ose sht br pr arsye t siguris kombtare.

26

Neni 2 E drejta e apelit n shtjet penale 1. do person i shpallur fajtor pr nj vepr penale nga nj gjykat ka t drejt t paraqes pr shqyrtim prpara nj gjykate m t lart deklarimin e fajsis ose dnimin. Ushtrimi i ksaj t drejte, duke prfshir shkaqet pr t cilat ajo mund t ushtrohet, prcaktohet me ligj. 2. Nga kjo e drejt mund t ket prjashtime pr vepra t lehta penale, si prcaktohen me ligj, ose kur i interesuari ka qen gjykuar n shkall t par nga gjykata m e lart, ose shpallur fajtor dhe dnuar n vijim t nj apeli kundr pafajsis s tij. Neni 3 Kompensimi pr dnimin e padrejt Kur nj person sht dnuar pr nj vepr penale me vendim t forms s prer dhe kur ky dnim sht anuluar m von, ose n rast faljeje, pr shkak t nj fakti t ri ose t zbuluar rishtazi q provon nj gabim gjyqsor, personi q ka psuar ndshkimin pr arsye t ktij dnimi, zhdmtohet sipas ligjit ose praktiks n fuqi n Shtetin n fjal, me prjashtim t rastit kur sht provuar se moszbulimi n kohn e duhur i faktit t panjohur sht shkaktuar trsisht ose pjesrisht prej personit n fjal. Neni 4 E drejta pr t mos u gjykuar ose dnuar dy her 1. Askush nuk mund t ndiqet ose t dnohet penalisht nga juridiksioni i t njjtit Shtet pr nj vepr pr t ciln ai m par ka qen shpallur i pafajshm ose dnuar me nj vendim gjyqsor t forms s prer, n prputhje me ligjin dhe procedurn penale t atij Shteti. 2. Dispozitat e paragrafit t msiprm nuk pengojn rihapjen e procesit, n prputhje me ligjin dhe procedurn penale t Shtetit t interesuar, n rast se fakte t reja ose t zbuluara rishtazi, ose nj mangsi themelore n procedimet e mparshme jan t nj natyre t till q mund t cenojn vendimin e dhn. 3. Asnj derogim nuk lejohet pr kt nen n prputhje me nenin 15 t Konvents. Neni 5 Barazia ndrmjet bashkshortve Bashkshortt gzojn barazin e t drejtave dhe t prgjegjsive me karakter civil midis tyre, si dhe n marrdhniet me fmijt e tyre, n lidhje me martesn, gjat martess dhe gjat zgjidhjes s saj. Ky nen nuk i pengon Shtetet q t marrin masat e nevojshme n interes t fmijve. Neni 6 Zbatimi territorial 1. do Shtet, n momentin e nnshkrimit ose t dorzimit t instrumentit t tij t ratifikimit, t pranimit ose t miratimit, mund t caktoj territorin ose territoret n t cilt do t gjej zbatim ky Protokoll, duke prcaktuar masn n t ciln ai merr prsipr t zbatoj dispozitat e ktij Protokolli n kt ose kto territore. 2. do Shtet, me an t nj deklarate drejtuar Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops, mund ta shtrij zbatimin e ktij Protokolli n lidhje me do territor tjetr t specifikuar n deklarat. N 27

lidhje me kt territor, Protokolli hyn n fuqi ditn e par t muajit q pason kalimin e nj periudhe prej dy muajsh nga data e marrjes s deklarats nga ana e Sekretarit t Prgjithshm. 3. do deklarat e br n baz t dy paragrafve t msiprm mund t trhiqet ose t ndryshohet, n lidhje me do territor t caktuar n at deklarat, me an t nj njoftimi drejtuar Sekretarit t Prgjithshm. Trheqja ose ndryshimi hyn n fuqi ditn e par t muajit q pason mbarimin e nj periudhe prej dy muajsh pas dats s marrjes s njoftimit nga Sekretari i Prgjithshm. 4. 9 Nj deklarat e br n prputhje me kt nen do t konsiderohet e br n prputhje me paragrafin 1 t nenit 56 t Konvents. 5. Territori i do Shteti pr t cilin gjen zbatim ky Protokoll n baz t ratifikimit, pranimit ose miratimit t tij nga Shteti n fjal dhe secili nga territoret pr t cilin ky Protokoll gjen zbatim n baz t nj deklarate t nnshkruar nga Shteti n fjal n prputhje me kt nen, mund t konsiderohen si territore m vete duke marr parasysh referimin q i bhet territoreve t nj Shteti n nenin 1. 6. 10 do Shtet q ka br deklarat sipas paragrafit 1 ose 2 t ktij neni, n do koh t mpasme, mund t deklaroj n lidhje me nj ose m shum territore t parashikuara n kt deklarat, se pranon kompetencn e Gjykats pr shqyrtimin e krkesave t personave fizik, t organizmave joqeveritare ose t grupeve t individve, si parashikohet n nenin 34 t Konvents, n lidhje me nenet 1 deri 5 t ktij Protokolli. Neni 7 Marrdhnia me Konventn Shtetet Pal do ti konsiderojn nenet 1 deri 6 t ktij Protokolli si nene shtes t Konvents dhe, pr pasoj zbatohen t gjitha dispozitat e Konvents. Neni 8 Nnshkrimi dhe ratifikimi Ky Protokoll sht i hapur pr nnshkrim pr Shtetet antare t Kshillit t Evrops, nnshkruese t Konvents. Ai do ti nnshtrohet ratifikimit, pranimit ose miratimit. Nj Shtet antar i Kshillit t Evrops nuk mund ta ratifikoj, pranoj ose miratoj kt Protokoll pa ratifikuar paraprakisht ose njkohsisht Konventn. Instrumentet e ratifikimit, pranimit ose miratimit do t depozitohen pran Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops. Neni 9 Hyrja n fuqi 1. Ky Protokoll do t hyj n fuqi ditn e par t muajit q pason mbarimin e nj periudhe prej dy muajsh pas dats n t ciln shtat Shtete antare t Kshillit t Evrops do t ken shprehur plqimin e tyre pr tu lidhur me Protokollin, sipas dispozitave t nenit 8. 2. Pr do Shtet antar q do t shpreh m von plqimin e tij pr tu lidhur me Protokollin, ky i fundit do t hyj n fuqi ditn e par t muajit q pason mbarimin e nj periudhe prej dy muajsh pas dats s depozitimit t instrumentit t ratifikimit, pranimit ose miratimit.

9 10

Tekst i amenduar sipas dispozitave t Protokollit Nr 11 ( ETS Nr 155) Tekst i amenduar sipas dispozitave t Protokollit Nr 11 ( ETS Nr 155)

28

Neni 10 Funksionet e depozitarit Sekretari i Prgjithshm i Kshillit t Evrops njofton t gjith Shtetet antare t Kshillit t Evrops: a) pr do nnshkrim; b) pr depozitimin e do instrumenti ratifikimi, pranimi ose miratimi; c) pr do dat t hyrjes n fuqi t ktij Protokolli n prputhje me nenet 6 dhe 9; d) pr do akt, njoftim ose deklarat tjetr q ka lidhje me kt Protokoll. N dshmi t ksaj, t nnshkruarit, t autorizuar rregullisht pr kt qllim, nnshkruajn kt Protokoll. Br n Strasburg, m 22 nntor 1984, n anglisht dhe frngjisht, t dy tekstet jan njlloj autentik, n nj kopje t vetme, e cila depozitohet n arkivat e Kshillit t Evrops. Sekretari i Prgjithshm i Kshillit t Evrops i drgon kopje t njsuara me origjinalin secilit Shtet Antar t Kshillit t Europs. PROTOKOLLI Nr. 12 I KONVENTS PR MBROJTJEN E T DREJTAVE T NJERIUT DHE LIRIVE THEMELORE Rom, 4. XI. 2000 Shtetet antare t Kshillit t Evrops, nnshkruese t ktij protokolli, Duke pasur parasysh parimin themelor, sipas t cilit t gjith personat jan t barabart para ligjit dhe kan t drejt pr nj mbrojtje t njjt nga ligji; T vendosur pr t ndrmarr hapa t mtejshm pr t nxitur barazin e t gjith personave nprmjet zbatimit kolektiv t nj ndalimi t prgjithshm t diskriminimit n kuadrin e Konvents pr Mbrojtjen e t Drejtave t Njeriut dhe t Lirive Themelore t nnshkruar n Rom, m 4 nntor 1950 (n vijim referuar si Konventa); Duke ripohuar q parimi i mosdiskriminimit nuk i ndalon Shtetet Pal t marrin masa me qllim q t nxisin nj barazi t plot dhe efektive, me kusht q kto masa t ken nj justifikim t arsyeshm dhe objektiv, Kan rn dakord si m posht: Neni 1 Ndalimi i prgjithshm i diskriminimit 1. Gzimi i do t drejte t parashikuar me ligj duhet t sigurohet pa asnj diskriminim t bazuar n shkaqe t tilla si seksi, raca, ngjyra, gjuha, feja, mendimet politike ose do mendim tjetr, origjina kombtare ose shoqrore, prkatsia n nj minoritet kombtar, pasuria, lindja ose do situat tjetr. 2. Askush nuk duhet t diskriminohet nga nj autoritet publik pr ndonj nga arsyet e parashikuara n paragrafin 1. Neni 2 Zbatimi territorial 1. do Shtet, n momentin e nnshkrimit ose depozitimit t instrumenteve t ratifikimit, pranimit ose miratimit, mund t caktoj territorin ose territoret n t cilat ky Protokoll gjen zbatim. 2. do Shtet, n do koh t mpasme, mund ta shtrij zbatimin e ktij Protokolli n lidhje me do territor tjetr t specifikuar n nj deklarat drejtuar Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t 29

Evrops,. N lidhje me kt territor, Protokolli hyn n fuqi ditn e par t muajit q pason kalimin e nj periudhe prej tre muajsh nga data e marrjes s njoftimit nga ana e Sekretarit t Prgjithshm. 3. do deklarat e br n baz t dy paragrafve t msiprm mund t trhiqet ose t ndryshohet, n lidhje me do territor t caktuar n at deklarat, me an t nj njoftimi drejtuar Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops. Trheqja ose ndryshimi hyn n fuqi ditn e par t muajit q pason mbarimin e nj periudhe prej tre muajsh pas dats s marrjes s njoftimit nga Sekretari i Prgjithshm. 4. Nj deklarat e br n prputhje me kt nen do t konsiderohet e br n prputhje me paragrafin 1 t nenit 56 t Konvents. 5. do Shtet q ka br deklarat sipas paragrafit 1 ose 2 t ktij neni, n do koh t mpasme, mund t deklaroj n lidhje me nj ose m shum territore t parashikuara n kt deklarat, se pranon kompetencn e Gjykats pr shqyrtimin e krkesave t individve, organizatave joqeveritare ose t grupeve t individve, si parashikohet n nenin 34 t Konvents n lidhje me nenin 1 t ktij Protokolli. Neni 3 Marrdhnia me Konventn Shtetet Pal do ti konsiderojn dispozitat e neneve 1 dhe 2 t ktij Protokolli si nene shtes t Konvents dhe, pr pasoj do t zbatohen t gjitha dispozitat e Konvents. Neni 4 Nnshkrimi dhe ratifikimi Ky Protokoll sht i hapur pr nnshkrim nga Shtetet antare t Kshillit t Evrops, nnshkruese t Konvents. Ai i nnshtrohet ratifikimit, pranimit ose miratimit. Nj Shtet antar i Kshillit t Evrops nuk mund ta ratifikoj, pranoj ose miratoj kt Protokoll pa ratifikuar paraprakisht ose njkohsisht Konventn. Instrumentet e ratifikimit, pranimit ose miratimit do t depozitohen pran Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops. Neni 5 Hyrja n fuqi 1. Ky Protokoll do t hyj n fuqi ditn e par t muajit q pason mbarimin e nj periudhe prej tre muajsh pas dats n t ciln dhjet Shtete antare t Kshillit t Evrops do t ken shprehur plqimin e tyre pr tu lidhur me Protokollin, sipas dispozitave t nenit 4. 2. Pr do Shtet antar q do t shpreh m von plqimin e tij pr tu lidhur me kt Protokoll, ky do t hyj n fuqi ditn e par t muajit q pason mbarimin e nj periudhe prej tre muajsh pas dats s depozitimit t instrumentit t ratifikimit, pranimit ose miratimit. Neni 6 Funksionet e depozitarit Sekretari i Prgjithshm i Kshillit t Evrops njofton t gjith Shtetet antare t Kshillit t Evrops: a) pr do nnshkrim; b) pr depozitimin e do instrumenti ratifikimi, pranimi ose miratimi; c) pr do dat t hyrjes n fuqi t ktij Protokolli n prputhje me nenet 2 dhe 5; d) pr do akt, njoftim ose deklarat tjetr q ka lidhje me kt Protokoll. 30

N dshmi t ksaj, t nnshkruarit, t autorizuar rregullisht pr kt qllim, kan nnshkruar kt Protokoll. Br n Rom, m 4 nntor 2000, n anglisht dhe frngjisht, t dy tekstet jan njlloj autentik, n nj kopje t vetme, e cila depozitohet n arkivat e Kshillit t Evrops. Sekretari i Prgjithshm i Kshillit t Evrops i drgon kopje t njsuara me origjinalin secilit Shtet Antar t Kshillit t Europs. PROTOKOLLI NR. 13 I KONVENTS PR MBROJTJEN E T DREJTAVE T NJERIUT DHE T LIRIVE THEMELORE N LIDHJE ME HEQJEN E DNIMIT ME VDEKJE N DO RRETHAN Vilnius, 3.V. 2002 Shtetet antare t Kshillit t Evrops, nnshkruese t ktij protokolli, T bindur se e drejta e dokujt pr jetn sht nj vler themelore n nj shoqri demokratike dhe se shfuqizimi i dnimit me vdekje sht thelbsor pr mbrojtjen e ksaj t drejte dhe pr njohjen e plot t dinjitetit q i prket t gjitha qenieve njerzore; Duke dshiruar q t prforcojn mbrojtjen e s drejts s jets t garantuar nga Konventa pr Mbrojtjen e t Drejtave t Njeriut dhe t Lirive Themelore t nnshkruar n Rom, m 4 nntor 1950 (tani e tutje e quajtur Konventa) Duke vn re se Protokolli Nr. 6 i Konvents, n lidhje me Heqjen e Dnimit me Vdekje, i nnshkruar n Strasburg, m 28 prill 1983, nuk e prjashton dnimin me vdekje n lidhje me akte t kryera n koh lufte ose rreziku shum t afrt t lufts; T vendosur pr t ndrmarr nj hap prfundimtar me qllim shfuqizimin e dnimit me vdekje n do rrethan, Kan rn dakord pr sa vijon: Neni 1 Heqja e dnimit me vdekje Dnimi me vdekje hiqet. Askush nuk mund t dnohet me nj dnim t till dhe as t ekzekutohet. Neni 2 Ndalimi i derogimeve Asnj derogim nuk lejohet n lidhje me dispozitat e ktij Protokolli, n baz t nenit 15 t Konvents. Neni 3 Ndalimi i rezervave Asnj rezerv nuk pranohet n lidhje me dispozitat e ktij Protokolli n baz t nenit 57 t Konvents.

31

Neni 4 Zbatimi territorial 1. do shtet, n astin e nnshkrimit ose t depozitimit t instrumentit t tij t ratifikimit, t pranimit ose t miratimit, mund t caktoj territorin ose territoret n lidhje me t cilt do t gjej zbatim ky Protokoll. 2. do shtet, n do koh t mvonshme, mund ta shtrij zbatimin e ktij Protokolli n lidhje me do territor tjetr t prcaktuar n nj deklarate t drejtuar Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops. N lidhje me kt territor, Protokolli hyn n fuqi ditn e par t muajit q pason kalimin e nj periudhe prej tre muajsh nga data e marrjes s njoftimit nga ana e Sekretarit t Prgjithshm. 3. do deklarat e br n baz t dy paragrafve t msiprm mund t trhiqet ose t ndryshohet, n lidhje me do territor t caktuar n at deklarat, me an t nj njoftimi drejtuar Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops. Trheqja ose ndryshimi hyn n fuqi ditn e par t muajit q pason mbarimin e nj periudhe prej tre muajsh pas dats s marrjes s njoftimit nga Sekretari i Prgjithshm. Neni 5 Marrdhniet me Konventn Shtetet Pal do ti konsiderojn nenet 1 deri 4 t ktij Protokolli si nene shtes t Konvents dhe, pr pasoj, t gjitha dispozitat e Konvents do t zbatohen n lidhje me to. Neni 6 Nnshkrimi dhe ratifikimi Ky Protokoll u paraqitet pr nnshkrim Shteteve antare t Kshillit t Evrops, nnshkruese t Konvents. Ai i nnshtrohet ratifikimit, pranimit ose miratimit. Nj Shtet antar i Kshillit t Evrops nuk mund ta ratifikoj, ta pranoj ose ta miratoj kt Protokoll pa ratifikuar paraprakisht ose njkohsisht Konventn. Instrumentet e ratifikimit, t pranimit ose t miratimit, do t depozitohen pran Sekretarit t Prgjithshm t Kshillit t Evrops. Neni 7 Hyrja n fuqi 1. Ky Protokoll do t hyj n fuqi ditn e par t muajit q pason mbarimin e nj periudhe prej tre muajsh pas dats n t ciln dhjet Shtete antare t Kshillit t Evrops do t ken shprehur plqimin e tyre pr t qen t detyruar nga Protokolli, sipas dispozitave t nenit 6. 2. Pr do Shtet antar q do t shpreh m von plqimin e tij pr t qen t detyruar nga ky Protokoll, ky i fundit do t hyj n fuqi ditn e par t muajit q pason mbarimin e nj periudhe prej tre muajsh pas dats s depozitimit t instrumentit t ratifikimit, t pranimit ose t miratimit. Neni 8 Funksionet e depozitarit Sekretari i Prgjithshm i Kshillit t Evrops njofton t gjith Shtetet antar t Kshillit t Evrops: a) pr do nnshkrim; b) pr depozitimin e do instrumenti ratifikimi, pranimi ose miratimi; 32

c) pr do dat t hyrjes n fuqi t ktij Protokolli n prputhje me nenet 4 dhe 7; d) pr do akt, njoftim ose deklarat tjetr q ka lidhje me kt Protokoll. N dshmi t ksaj, t nnshkruarit, rregullisht t autorizuar pr kt qllim, e nnshkruan kt Protokoll. Br n Vilnius, m 3 maj 2002, n frngjisht dhe anglisht, t dy tekstet jan njlloj autentik, n nj kopje t vetme, e cila depozitohet n arkivat e Kshillit t Evrops. Sekretari i Prgjithshm i Kshillit t Evrops i drgon kopje t njsuara me origjinalin secilit Shtet antar t Kshillit t Evrops. PROTOKOLLI NR. 14 I KONVENTS PR MBROJTJEN E T DREJTAVE T NJERIUT DHE LIRIVE THEMELORE, Q NDRYSHON SISTEMIN E KONTROLLIT T KONVENTS Shtetet antare t Kshillit t Evrops, nnshkruese t ktij protokolli t Konvents pr Mbrojtjen e t Drejtave t Njeriut dhe Lirive Themelore, nnshkruar n Rom, m 4 nntor 1950 (q ktu do t quhet "Konventa"), Duke pasur parasysh Rezolutn Nr.1 dhe Deklaratn e miratuar nga Konferenca Ndrministrore Evropiane mbi t Drejtat e Njeriut, mbajtur n Rom m 3 dhe 4 nntor 2000; Duke pasur parasysh Deklaratat e miratuara nga Komiteti i Ministrave m 8 nntor 2001, 7 nntor 2002 dhe 15 maj 2003, n sesionin e tij, prkatsisht n Sesionet 109-t, 111-t dhe l12-t; Duke pasur parasysh Opinionin Nr. 251 (2004) t miratuar nga Asambleja Parlamentare e Kshillit t Evrops m 28 Prill 2004; Duke ditur nevojn urgjente pr ndryshimin e disa dispozitave t Konvents, me qllim q t ruhet dhe prmirsohet efikasiteti i sistemit t kontrollit afatgjat, kryesisht pr shkak t rritjes s vazhdueshme t ngarkess s puns s Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut dhe t Komitetit t Ministrave t Kshillit t Evrops; Duke ditur veanrisht nevojn pr t garantuar q Gjykata t vazhdoj t luaj rolin e saj t madh n ruajtjen e t drejtave t njeriut n Evrop, Kan rn dakord si m posht: Neni 1-17* Dispozita t fundit dhe transitore Neni 18 1. Ky protokoll sht i hapur pr nnshkrim nga shtetet antare t Kshillit t Evrops, nnshkruese t Konvents, q mund ta shprehin plqimin e tyre pr t'u detyruar nprmjet: a) nnshkrimit pa rezerva n lidhje me ratifikimin, pranimin ose aprovimin; ose b) nnshkrimit q i nnshtrohet ratifikimit, pranimit ose aprovimit, pasuar nga ratifikimi, pranimi ose aprovimi. 2. Instrumentet e ratifikimit, pranimit ose aprovimit depozitohen te Sekretari i Prgjithshm i Kshillit t Evrops. Neni 19 Ky protokoll hyn n fuqi n ditn e par t muajit pas kalimit t nj periudhe tremujore pas dats n t ciln t gjitha Palt n Konvent kan shprehur plqimin e tyre pr t'iu nnshtruar ktij protokolli n pajtim me dispozitat e Nenit 18.

33

Neni 20 1. Duke filluar nga data e hyrjes n fuqi t ktij protokolli, dispozitat e tij zbatohen pr t gjitha krkesat q jan n shqyrtim e sipr n gjykat, si dhe pr t gjitha vendimet, ekzekutimi i t cilave sht nn mbikqyrjen e Komitetit t Ministrave. 2. Kriteri i ri i pranueshmris i prezantuar nprmjet Nenit 12 t ktij protokolli n Nenin 35, paragrafi 3.b t Konvents nuk zbatohet n lidhje me krkesat e deklaruara t pranueshme para hyrjes n fuqi t ktij Protokolli. N dy vitet e para pas hyrjes n fuqi t ktij Protokolli, kriteri i ri i pranueshmris mund t zbatohet vetm nga Dhomat dhe Dhoma e Lart e Gjykats. Neni 21 Mandati i gjyqtarve q kan mandatin e par n datn e hyrjes n fuqi t ktij Protokolli zgjatet ipso jure deri n nj afat total prej nnt vjetsh. Gjyqtart e tjer prfundojn mandatin e tyre, i cili zgjatet ipso jure me dy vjet. Neni 22 Sekretari i Prgjithshm i Kshillit t Evrops njofton shtetet antare t Kshillit t Evrops pr: a) do nnshkrim; b) depozitimin e do instrumenti ratifikimi, pranimi ose aprovimi; e) datn e hyrjes n fuqi t ktij Protokolli n pajtim me Nenin 19; d) do akt, njoftim ose komunikim tjetr q ka t bj me kt Protokoll. N dshmi t ksaj, t nnshkruarit, duke qen t autorizuar rregullisht, kan nnshkruar kt Protokoll. Br n Strasburg, m 13 maj 2004, n anglisht dhe frngjisht, t dyja tekstet jan njlloj autentike, n nj kopje t vetme t cilat depozitohen n arkivat e Kshillit t Evrops. Sekretari i Prgjithshm i Kshillit t Evrops u drgon kopje t njsuara me origjinalin t gjitha shteteve antare t Kshillit t Evrops.

34