Professional Documents
Culture Documents
Tiểu Luận Htttql Và Tmđt
Tiểu Luận Htttql Và Tmđt
Tiểu Luận Htttql Và Tmđt
TIU LUN
Mn: H thng thng tin qun l Thng mi in t.
Ging vin: Phm Th Qu Sinh vin: Kim Nguyt H Lp: D10HTTT2
D10HTTT2
HC VIN CNG NGH BU CHNH VIN THNG
Mc Lc
SEMANTIC WEB ..................................................................................................................................... 3 Chng 1: Tng quan v Semantic Web ............................................................................................ 4
1.1 S ra i ca Semantic Web........................................................................................................... 4 1.2 Semantic Web l g?........................................................................................................................ 5 1.3 Semantic Web mang li nhng g? ................................................................................................. 6 1.3.1 1.3.2 1.3.3 1.3.4 My c th hiu c thng tin trn Web. ........................................................................ 6 Thng tin c tm kim nhanh chng v chnh xc hn.. ................................................ 6 D liu lin kt ng... ........................................................................................................ 6 H tr cng c t ng ha.. .............................................................................................. 6
1.4 Kin trc ca Semantic Web ........................................................................................................... 6 1.4.1 1.4.2 Kin trc phn tng ca Semantic Web.. ............................................................................ 6 Vai tr ca cc tng trong Semantic Web........................................................................... 7
TM HIU V CNG NGH WEB SERVICE............................................................................................ 15 Chng 1: Gii thiu v ng dng phn tn ................................................................................... 17
1.1 Gii thiu v ng dng phn tn. ................................................................................................. 17 1.1.1 1.1.2 1.1.3 Khi nim h phn tn.. .................................................................................................... 17 M hnh h thng phn tn.. ............................................................................................ 18 Cc vn ny sinh trong h thng phn tn.. ................................................................ 18
1.2 Cc h thng phn tn. ................................................................................................................. 18 1.2.1 1.2.2 1.2.3 RMI (Remote Method Invocation).. .................................................................................. 18 DCOM (Distribited Component Object Model).. .............................................................. 19 CORBA (Common Object Request Broker Architecture).. ................................................ 19
2.1.1 2.1.2
2.2 c im ca Web Service. .......................................................................................................... 21 2.2.1 2.2.2 c im.. ......................................................................................................................... 21 u v nhc im ca Web Service.. .............................................................................. 22
2.3 Cc thnh phn ca Web Service. ................................................................................................ 22 2.3.1 2.3.2 2.3.3 XML (eXtensible Markup Language)... .............................................................................. 22 WSDL (Web Service Desctiption Language)... ................................................................... 23 SOAP (Simple Object Access Protocol)... .......................................................................... 24
SEMANTIC WEB
1.2
Semantic Web l g? Semantic Web c pht trin bi Tim- Berners Lee, cha ca WWW, URIs, HTTP v HTML. Theo ng, Web ng ngha l s m rng ca Web hin ti, cho php ngi dng c th truy tm, phi hp, s dng li v trch lc thng tin mt cch d dng v chnh xc . (Tim- Berners Lee, XML-2000).
Hnh 1-2. xut u tin v WWW ca Tim Berners Lee nm 1989 Semantic Web l mt mng li cc thng tin c lin kt sao cho chng c th c x l d dng bi cc my tnh phm vi ton cu. N c xem l cch m t thng tin rt hiu qu trn World Wide Web, v cng c xem l mt c s d liu c kh nng lin kt ton cu. Semantic Web l mt phng php cho php nh ngha v lin kt d liu mt cch c ng ngha hn nhm phc v cho my tnh c th hiu c. Semantic Web cn cung cp mt mi trng chia s v x l d liu mt cch t ng bng my tnh.
1.3
Semantic Web mang li nhng g? 1.3.1 My c th hiu c thng tin trn Web.
Internet ngy nay da hon ton vo ni dung. Web hin hnh ch cho con ngi c ch khng dnh cho my hiu. Semantic Web s cung cp ngha cho my hiu. V d nh: The Beatles l mt ban nhc ni ting ca Liverpool. John Lennon l mt thnh vin ca The Beatles. Bn nhc Hey Dude do nhm The Beatles trnh by. Nhng cu nh th ny c th hiu bi con ngi nhng lm sao chng khng th c hiu bi my tnh. Semantic Web l tt c nhng g v cch to mt Web m c ngi v my c th hiu. Ngi dng my tnh s vn c thng tin trnh by theo cch trc y, nhng i vi my tnh, Semantic Web l nh sng soi ri vo mn m ca Web hin hnh. By gi, my khng phi suy lun da vo ng php v cc ngn ng nh du (Markup Language) na v cu trc ng ngha ca vn bn (text) thc s cha n ri.
1.4 Kin trc ca Semantic Web. 1.4.1 Kin trc phn tng ca Semantic Web.
Semantic Web l mt tp hp/ mt chng (stack) cc ngn ng. Tt c cc lp ca Semantic Web c s dng m bo an ton v gi tr thng tin tr nn tt nht.
Hnh 1-4. Kin trc phn tng ca Semantic Web Tng Unicode & URI: Unicode: l mt bng m chun chung c cc k t thng nht s giao tip trn tt c cc quc gia. URI (Uniform Resource Identifier): l k hiu nhn dng Web n gin. Tng XML: cng vi cc nh ngha v namespace v schema (lc ) bo m rng chng ta c th tch hp cc nh ngha Semantic Web vi cc chun da trn XML khc. Tng RDF v RDFchema (RDFS): to cc pht biu (statement) m t cc i tng vi nhng t vng v nh ngha ca URI, v cc i tng ny c th c tham chiu n bi nhng t vng v nh ngha ca URI trn. y cng l lp m chng ta c th gn cc kiu (type) cho cc ti nguyn v lin kt. V cng l lp quan trng nht trong kin trc Semantic Web . Tng Ontology : Ontology Vocabulary B t vng ontology c xy dng trn c s tng RDF v RDFS, cung cp biu din ng ngha mm do cho ti nguyn web v c kh nng h tr lp lun. Tng logic: Vic biu din cc ti nguyn di dng cc b t vng ontology c mc ch l my c th lp lun c. M c s lp lun ch yu da vo logic. Tng Proof: Tng ny a ra cc lut suy lun. C th t cc thng tin c ta c th suy ra cc thng tin mi. Tng Trust: m bo tnh tin cy ca cc ng dng trn Semantic Web. Tng Digital Signature: c dng xc nh ch th ca ti liu (vd: tc gi ca mt ti liu hay mt li tuyn b).
M hnh c bn ca RDF gm ba i tng sau: Ti nguyn (Resources): l tt c nhng g c m t bng biu thc RDF. Thuc tnh (Properties): thuc tnh, c tnh, hoc quan h dng m t tnh cht ca ti nguyn. Pht biu (Statements): mi pht biu gm ba thnh phn sau: Subject: a ch hay v tr ti nguyn mun m t. Predicate: xc nh tnh cht ca ti nguyn. Object: c th l mt gi tr nguyn thy hoc cng c th l mt ti nguyn. Mi mt pht biu (subject, predicate, object) cn gi l mt b ba ( triple). V d: Xt pht biu sau: Sn c anh l Minh Pht biu trn c phn ra thnh cc phn sau: Subject Predicate Object sn c anh Minh
Hnh 1-4-2.c2. M hnh b ba triple Namespace. Namespace l mt tp cc tn (name), c nh danh bi cc URI, c s dng trong cc ti liu XML nh cc element type v attribute name. Literal. Literal c s dng biu din cc gi tr nh con s, ngy thng, chui...Bt c ci g c th biu din bi mt gi tri Literal cng c th c biu din di dng mt URI. Kiu d liu c cu trc.
9
RDF Container: RDF s dng mt s phn t c bit xy dng cc danh sch, gi l cc b cha (RDF Container). Ba phn t chnh c dng m t cc nhm l rdf:Bag, rdf:Seq v rdf:Alt. RDF Collection: RDF collection cho php khai bo mt tp hp ng. Cu trc ca RDF Collection tng t nh mt danh sch, c phn t u (rdf:first), phn t k (rdf:rest)v phn t cui(rdf:nil).
RDFS c s dng nh ngha cc ngun ti nguyn v cc lp. Trong RDF, tt c mi th u c coi l cc ngun ti nguyn, bn thn cc lp cng l cc ngun ti nguyn, nhng bn trong n cng c th l tp hp cc ngun ti nguyn khc. RDF/RDFS trc y c coi l mt thnh phn ct yu biu din ni dung trong Semantic Web. Tuy nhin, chng khng mnh m t thng tin mt cch chi tit. C th hn, chng khng c cc rng buc cc b gia domain v range, cc rng buc tn ti, tp hp, cc thuc tnh bc cu nghch o, i xng (cc thuc tnh lin quan n logic), v c bit l chng khng c chun ng ngha nn kh h tr cho suy din, lp lun. d. Tng Ontology v ngn ng OWL Ontology cung cp mt b t vng chung dng m t mt lnh vc ngha l mt loi i tng hay khi nim hin hu, cng vi cc thuc tnh v quan h gia chng v li c t cho ngha ca nhng t trong b t vng. Cc kin trc ca Ontology. Trong mi trng m nh Web, cc ontology c pht trin v bo tr mt cch c lp trong mi trng phn tn. Do hai h thng c th s dng hai ontology khc nhau m t cho hai domain tng t nhau, vn ny c gi l khng thng nht ontology. C ba kin trc c bn nhm gii quyt vn ny, l: ontology n, a ontology, v ontology phc hp. Vai tr ca Ontology. Chia s s hiu bit chung gia cc ng dng v con ngi. Cho php s dng li tri thc. a ra cc gi thit r rng v min. Phn tch tri thc lnh vc vi tri thc thao tc. Phn tch tri thc lnh vc. Phn tch hnh thc ca cc khi nim, cn thit cho vic ti s dng v m rng Ontology. Cc thnh phn ca Ontology. Cc c th (Individuals): Cc c th l cc thnh phn c bn, nn tng ca mt Ontology. Cc lp (Classes): cc lp l cc nhm, tp hp cc i tng tru tng. Chng c th cha cc c th, cc lp khc, hay l s phi hp ca c hai. Cc thuc tnh (Properties): cc i tng trong Ontology c th c m t thng qua vic khai bo cc thuc tnh ca chng. Mi mt thuc tnh u c tn v gi tr ca thuc tnh . Cc thuc tnh c s dng lu tr cc thng tin m i tng c th c.
10
Cc mi quan h (Relation): Mt mi quan h l mt thuc tnh c gi tr l mt i tng no trong Ontology. Ngn ng OWL OWL (The Web Ontology Language) l mt ngn ng gn nh XML dng m t cc h c s tri thc. OWL l mt ngn ng nh du dng xut bn v chia s d liu trn Internet thng qua nhng m hnh d liu gi l Ontology. OWL biu din ngha ca cc thut ng trong cc t vng v mi lin h gia cc thut ng ny m bo ph hp vi qu trnh x l bi cc phn mm. e. Tng logic. S tt hn nu c h hiu nhng khi nim c bn (subclass, inverse...), s tt hn nu chng ta c th khai bo cc nguyn tc logic v cho php my tnh suy din (bng cch suy lun) bng cch dng nhng nguyn tc ny. V d: mt cng ty quyt nh rng nu ngi no bn hn 100 sn phm, th h l thnh vin ca Super Salesman Club. Mt chng trnh thng minh hin nay c th hiu lut ny to mt din dch n gin Jonh bn 102 sn phm, v th John l thnh vin ca Super Salesman Club. f. Tng Proof. Tng proof cng cn thit cung cp cc thng tin cho cc agent t ng. Mt cch t nhin, chng ta c th kim tra cc kt qu c suy lun bi cc Agent. Tuy nhin, iu ny i hi s dch thut cc c cu suy lun ni ti ca agent thnh ngn ng th hin proof thng nht.
11
mnh va l im yu ca XML. Chng ta c th m ha bt k kiu cu trc d liu no theo mt c php khng r rng, nhng XML khng c t s dng d liu v ng ngha (semantic) ca chng. Cc nh pht trin s dng XML trao i d liu phi tha thun trc v t vng, cch s dng v ngha.
13
M hnh c bn ban u trong RDF Schema l cc nh ngha lp v lp con (class & subclass), thuc tnh v thuc tnh con (property & subproperty), domain v range ca cc statement - gii hn cc kt hp c th c gia cc lp v thuc tnh, v cc trnh by kiu ( khai bo mt ti nguyn nh mt thc th ca mt lp c th). Ban u, chng ta c th xy dng mt lc (schema) cho mt min gi tr c th. RDF Schema kh n gin so vi cc ngn ng biu din tri thc khc. RDF Schema cng khng cung cp chnh xc ng ngha (semantic). Tuy nhin, s b st ny mt phn l do c ch . W3C thy trc v ch trng m rng xa hn i vi RDF Schema. Do c t RDF Schema cng l mt kiu metadata, chng ta c th dng RDF m ha chng. iu ny chnh xc vi nhng g th hin trong c t RDF Schema document. Hn th na, c t cung cp mt RDF Schema document xc nh cc thuc tnh v cc lp c m t.
14
Thng mi in t
15
M u
Ngy nay cng vi s pht trin mnh m ca mi trng Internet, cc ng dng trin khai trn nn Web ngy cng c pht trin rng ri v phong ph. Trong nn kinh t th trng hin nay, chuyn i d liu, thng tin ang l mt nhu cu thit yu cho s pht trin v tn ti ca cc doanh nghip. Web Service c coi l mt cng ngh mang n cuc cch mng trong cch thc hot ng ca cc dch v B2B (Business to Business) v B2C (Business to Customer). Gi tr c bn ca Web Service da trn vic cung cp cc phng thc theo chun trong vic truy nhp i vi h thng ng gi v h thng k tha. Web Service ra i m ra mt hng mi cho vic pht trin cc ng dng trn Internet gii quyt vn chuyn i d liu trong quy trnh thng mi ca cc doanh nghip. Web Service kt hp s dng nhiu cng ngh khc nhau cho php cc ng dng c vit bng cc ngn ng khc nhau, chy trn cc nn tng khc nhau c chuyn i d liu thng qua mi trng mng Internet. Cc cng ngh m web Service s dng nh XML, SOAP,WSDL,UDDI.
16
1.1
Gii thiu v ng dng phn tn. 1.1.1 Khi nim h phn tn.
H phn tn l mt h thng cc thnh phn (my tnh) x l phn tn v giao tip nhau qua mt c s h tng truyn thng chung. Phn loi H phn tn bao gm: H phn tn mang tnh h thng: h iu hnh phn tn. H phn tn mang tnh ng dng: cc h thng truyn tin phn tn. Mc tiu ca h phn tn: Gim ri ro v chi ph pht trin: + Chi ph pht trin nhng h thng x l ln l rt tn km v c th vt qu kh nng ca nhiu t chc. + Vic tp trung tt c thng tin ti mt ni l nguy c tim tng v mt mt d liu khi c s c xy ra. S hu thng tin: Thng tin c th nhiu dng, nhiu ngun, v thuc s hu ca nhiu t chc khc nhau. Vic gom ht tt c thng tin v mt ni l bt kh thi. Do vic phn tn thng tin l cn thit. an ton: i vi nhng d liu quan trng v nhy cm. nhu cu bo mt thng tin c a ln hng u. ng thi d liu phi c truy xut d dng. Bi vy, vic d liu c chia nh thnh nhiu phn v phn tn nhiu ni p ng vn bo mt v truy xut d dng. c trng c bn ca h phn tn: Kt ni ngi s dng vo chia s ti nguyn: gii quyt bi ton chia s ti nguyn trong h thng. Tnh trong sut: n du s ri rc v nhc im nu c ca h thng vi ngi s dng v nh lp trnh ng dng. Tnh nht qun: H phn tn cho php chy nhng ng dng khc nhau trn nhiu my khc nhau thnh mt h thng duy nht. Tnh m: h phn tn nhm cung cp cc dch v theo quy tc chun m t c php v ng ngha. Tnh uyn chuyn: Kh nng thay i ty theo quy m h thng cao. Tnh chu li.
17
1.1.2
18
Hn ch cc h thng phn tn trn. - Firewalls: cc h thng trn khi hot ng nhng mng c che chn bi firewall u phi c s cho php ca nhng ngi qun tr firewall c ra ngoi. y l mt l hng bo mt tim tng v kh chp nhn bi nhiu t chc. - S phi hp cc giao thc: cc m hnh trn u c c im v da trn cc giao thc tng di khc nhau. Vic xy dng chng trnh chuyn i qua li gia cc tng vi nhau dn n vic mt mt thng tin v cc tng khc nhau c th khng th cng lm vic c vi nhau.
19
Client gi yu cu qua cc li gi hm thng qua HTTP Request n Server. Server gi cc kt qu c thc thi cc cc hm thng qua HTTP Response.
M hnh hot ng ca ng dng Web Service gm 3 thnh phn chnh: UDDI register: Cng c gip nh pht trin Web Service cng b nhng thng tin v Web Service ca mnh cho cng ng cc nh pht trin ng dng. Ngi dng s da vo cc thng tin ny s dng Web Service trong ng dng ring ca mnh to thnh mt h phn tn. Web Service: cha cc giao thc SOAP nh dnh d liu, ti liu WSDL nh ngha cc hm trong Web Service, SML xy dng ng dng phn tn. Application Client: s dng Web Service xy dng ng dng ring cho mnh.
SOAP processor
HTTP response
WSDL
UDDI registry
Web Service
u tin Application Client cn truy vn n cc mu tin UDDI theo mt thng tin no (v d: tn, loi,) xc nh Web Service cn tim. Khi xc nh c Web Service cn cho ng dng, Client c th ly thng tin v a ch ca ti liu WSDL ca Web Service ny da trn mu tin UDDI. Ti liu UUDI s m t cch thc lin lc vi Web Service, nh dng ca gi tin truy vn v phn hi. Da vo nhng thng tin ny Client c th to cc gi SOAP tng ng lin lc vi Server.
2.2
Web Service lin lc vi th gii bn ngoi dng thng ip XML gi trc tip qua Web protocols Mt Web Service bao gm c nhiu m-un v c th cng b ln mng Internet. Mt ng dng Web Service khi c trin khai s hot ng theo m hnh clientserver. N c th c trin khai bi mt phn mm ng dng pha server v d nh J2EE, Microsoft.Net
b) Nhc im.
-
2.3
2.3.1
Web Service l s kt hp ca nhiu thnh phn khc nhau v dng cc c trng ca cc thnh phn ny giao tip vi nhau. gii quyt vn giao tip cc thnh phn, web service s dng XML l thnh phn chnh giao tip gia cc thnh phn vi nhau v l kin trc nn tng xy dng web service. a) Khi nim XML. - L mt chun m do W3C a ra cho cch thc m t d liu. - L mt ngn ng m t vn bn vi cu trc do ngi dng nh ngha.
22
b) -
c im XML l mt ngn ng nh du c lp vi phn mm, phn cng v platform. Cho php cc my tnh truyn cu trc d liu gia h thng khng ng nht. V hnh thc: XML c cu trc ging HTML nhng khng tun theo mt c t quy c nh HTML. HTML nh ngha cc thnh phn c hin th nh th no, cn XML li nh ngha cc thnh phn cha ci g. - Cc th XML khng c nh ngha trc m do ngi lp trnh t nh ngha c) Cu trc XML Mt ti liu XML bao gm 2 phn: - Cu trc logic: nh ngha cc phn t, cc thuc tnh, cc kiu d liu - Cu trc vt l: cha d liu v cc phn t cha d liu nh text, image, media d) V d v XML. <?xml version=1.0 encoding=UTF-8 ?> <Employer> <name>trn vn an</name> <old>25</old> </Employer>
2.3.2
a) Khi nim - WSDL l mt ngn ng da trn XML nh ngha Web Service. - WSDL nh ngha cch m t web service theo c php tng qut XML bao gm cc thng tin: + Tn service. + Giao thc v kiu m ha s c s dng khi gi cc hm ca web service. + Loi thng tin bao gm thao tc, tham s, nhng kiu d liu. b) Thnh phn Mt WSDL bao gm 2 thnh phn chnh: - Phn giao din: m t giao din v giao thc kt ni. - Phn thi hnh: m t thng tin truy xut web service c) Cu trc ca WSDL Service implementation import types Service messages Port PortTypes binding Service interface import
23
WSDL nh ngha cc phn t c bn nh sau: + Phn t types: nh ngha kiu d liu c bn cho thng ip trao i gia Client- Server. <definitions targetNamespace= name=> <type> <xsd:schema> </type> </definitions> + Phn t Message: nh ngha thng ip c gi i v hi p. Mi thng ip c th bao gm mt hoc nhiu phn. <wsdl:message name=> <wsdl:documentation/>? <part name= element=? type=?/> <wsdl:message> + Phn t portTypes: nh ngha cch m thng ip c gi v nhn nh th no. <wsdl:definitions> <wsdl:portType name=> <wsdl:operation name= />* </wsdl:portType> </wsdl:definitions> + Phn t binding: nh ngha cch thc truy cp web Service thng qua cc giao thc bn di. Mi phn t binding s m t cch thc lin kt mt portType vo 1 protocol nht nh. Web Service h tr bao nhiu protocol th phi xy dng by nhiu phn t binding. <binding name= type=> <soap:binding transport=http://shemas.xmlsoap.org/soap/http type=/> <operation name=> <soap:operation soapAction=/> <input> <soap:body use=literal/> </input> <ouput> <soap:body use=literal/> </ouput> </operation> </binding> 2.3.3 SOAP (Simple Object Access Protocol) a) Khi nim. - SOAP l giao thc c dng truyn d liu qua Internet trong mi trng phn tn. - SOAP c th c s dng cng cc giao thc khc nh HTTP/HTTPS, FTP, b) c trng ca SOAP. - SOAP c thit k n gin v d m rng. - Tt c cc message SOAP u c m ha s dng XML.
24
SOAP s dng giao thc truyn d liu ring. SOAP Client khng gi bt k mt tham chiu no y v i tng xa. SOAP khng b rng buc bi bt k ngn ng lp trnh hoc cng ngh no.
V nhng c trng ny, n khng quan tm n cng ngh g c s dng thc hin min l ngi dng s dng cc message theo nh dng XML. c) Kin trc ca SOAP.
Thnh phn Headers: ch ra a ch web service, host, content-Type, content-Length tng t nh mt thng ip HTTP. Thnh phn SOAP Envelope: bao trm ton b ni dung thng ip SOAP. + SOAP header: phn thng c dng thm cc thng tin b sung phc v cho mc ch ring ca chng trnh. Cc thng tin c thm vo header l authentication, qun l transaction phn haeder khng bt buc phi c trong mi gi tin SOAP. + SOAP Body: phn cha cc thng tin v li gi hm ( tn hm, tham s u vo, gi tr tr v,) phc v cho vic gi hm t xa. V d v SOAP: gi s c 1 Web Service h tr phng thc cng 2 s. khi SOAP Request v SOAP Response s nh sau: + SOAP Requsest. <?xml version=1.0 encoding=UTF-8?> <S:Envelope xmlns:S= http://shemas.xmlsoap.org/soap/envelope/>
25
<S:Header/> <S:Body> <ns2:Add2Number xmlns:ns2=http://tet/> <a>14.0</a> <b>65.0</b> </ns2:Add2Number> </S:Body> </S:Envelope> SOAP Response. <?xml version=1.0 encoding=UTF-8?> <S:Envelope xmlns:S= http://shemas.xmlsoap.org/soap/envelope/> <S:Body> <ns2:Add2NumberResponse xmlns:ns2=http://tet/> <return>79.0</return> </ns2:Add2NumberResponse> </S:Body> </S:Envelope>
26