1 Cosaanu Yeesu Kirist

1 Lii

mooy cosaanu Yeesu *Kirist, stu *Daawuda, stu

*Ibraayma. 2 Ibraayma moo jur Isaaxa ; Isaaxa jur *Yanqoba ; Yanqoba jur Yuda ak i doomi baayam ; 3 Yuda, Peres ak Sara ci Tamar ; Peres Esron, miy baayu Aram ; 4 Aram Aminadab ; Aminadab Nason ; Nason Salmon ; 5 Salmon jur ci Raxab doom ju tudd Bowas ; Bowas am ak Ruut Obedd ; Obedd jur *Isayi, 6 miy baayu buur bi Daawuda. Daawuda moo jur *Suleymaan ci ki nekkoon soxnas Uri ; 7 Suleymaan jur Robowam ; Robowam Abiya ; Abiya Asaf ; 8 Asaf Yosafat ; Yosafat Yoram, miy baayu Osiyas ; 9 Osiyas jur Yowatam ; Yowatam Akas, miy baayu Esekiya ; 10 Esekiya Manase ; Manase Amon ; Amon Yosiyas ; 11 Yosiyas jur Yekoas ak i doomi baayam ca jamono, ja u defe Yawut ya jaam, ybbu len Babilon. 12 Ba u len ybboo ca Babilon, Yekoas jur Salacel ; Salacel Sorobabel, 13 miy baayu Abiyudd ;

Xibaaru jmm bi ci Almasi bi Yeesu, ni ko Ylla jaaralee ci

MAC
2

Abiyudd Eliyakim ; Eliyakim Asor ; 14 Asor Sadog ; Sadog Akim ; Akim Eliyudd ; 15 Eliyudd Eleyasar ; Eleyasar Matan, miy baayu Yanqoba ; 16 Yanqoba nag moo jur Yuusufa jkkru Maryaama ; te ci Maryaama la Yeesu, mi uy wax Kirist, juddoo. 17 Mboolem giir googu nag, la dale ca Ibraayma ba ca Daawuda, fukk lau ak eent ; la dale ca Daawuda ba ca njaam ga ca Babilon, fukk lau ak eent ; la dale njaam ga ca Babilon ba ci Kirist, fukk lau ak eent.
Juddub Yeesu Kirist
18 Nii

la Yeesu *Kirist juddoo. Bi u mayee Maryaama ndeyam Yuusufa, waaye laata oo nd, gis nau ne dafa mb ci kttanu *Xel mu Sell mi. 19 Yuusufa jkkram nag, nekkoon na nit ku jub te bggu ko woona weer. Mu nara xccook moom ci sutura.

20 Waaye

bi muy xalaat ci loolu, benn malaakam Boroom bi daldi ko feeu ci gnt ne ko : Yaw Yuusufa, stu Daawuda, bul ragala yeggali Maryaama sa jabar, ndaxte doom ji mu mb, ci Xel mu Sell mi la jge. 21 Dina jur doom ju gor ; nanga ko tudde Yeesu, ndaxte moo di kiy musal xeetam ci seeni bkkaar. 22 Loolu lpp xewoon na, ngir amal li Boroom bi wax, jaarale ko cib yonent, bi mu naan : 23 Janq bi dina mb, jur doom ju gor, u tudde ko Emanuwel, liy tekki Ylla ganesi na nu. 24 Noonu Yuusufa yewwu, yeggali soxnaam, na ko ko malaakam Boroom bi sante woon. 25 Waaye ndul ak moom, ba kera mu mucc, jur doom ju gor ; mu tudde ko Yeesu.
Ay boroom xam-xam w nau, mggalsi Yeesu

1 Bi

nga xamee ne Yeesu juddu na ci

Betleyem ci diiwaanu Yude, amoon na ay boroom xam-xam, u jge penku, w *Yerusalem. Booba, ci jamonoy buur bi *Erodd la woon. 2 u ne : Ana buur bi juddul Yawut yi ? Ndaxte gis nanu biddiiwam ci penku te w nanu ngir mggal ko.
MAC 1 , 2 3
3 Bi

ko Erodd buur ba dggee, mu daldi jaaxle, moom ak waa Yerusalem gpp. 4 Mu woolu nag *sarxalkat yu mag ypp ak *xutbakati xeet wa, laaj len fu Almasi bi, maanaam *Kirist, wara juddoo. 5 u ne ko : Ca Betleyem ci diiwaanu Yude, ndaxte lii lau bind jaarale ko cib yonent : 6 Yaw Betleyem ci diiwaanu Yude, du yaw yaa yes ci njiiti Yude, ndaxte ci yaw la njiit di gnne, kiy smm Israyil sama xeet. 7 Ci kaw loolu Erodd woolu ci kumpa boroom xam-xam ya, di len ceddowu, ngir xam bu wor ka la biddiiw bi feq. 8 Noonu mu yebal len Betleyem naan : Demleen fa, seet bu wor mbirum xale ba. Bu ngeen ci amee lu wor nag, ngeen xamal ma ko, ngir man itam ma dem mggal ko. 9 Ba u dgloo buur ba nag, u dem. Te biddiiw, ba u gisoon ca penku ba, ne tll jiite len, ba gg, tiim fa xale ba nekk. 10 Ba u gisee biddiiw ba nag, u am mbg mu rya ry. 11 u dugg ca kr ga, gis xale ba ak Maryaama ndeyam, u daldi sukk, di ko mggal. u ubbi seeni boyetu alal, may ko wurus ak cuuraay ak ndbb lu xee lu uy wax *miir. 12 Bi u ko defee Ylla artu na len ci biir gnt, u baa dellu ca Erodd. Noonu u jaar weneen yoon, ibbi seen rew.
Yuusufa ak Maryaama gddaay nau jm rewu Misra
13 Bi

nga xamee ne boroom xam-xam ya ibbi nau, benn malaakam Boroom bi feeu Yuusufa ci gnt ne ko : *Erodd mu ngi ci tnki wut xale bi, ngir rey ko ; jgal nag, jl xale bi ak ndeyam te nga daw jm Misra, toog fa, ba kera ma koy wax. 14 Yuusufa nag jg, jl xale ba ak ndeyam, lquji Misra ca guddi ga. 15 Mu toog fa, ba Erodd faatu. Noonu am li Boroom bi waxoon jaarale ko cib yonent, bi mu naan :

 Woo naa sama doom, mu gnn Misra. 16 Bi Erodd gisee nag, ne boroom xam-xam ya nax nau ko, mu daldi mer lool. Mu santaane u dugg ca Betleyem ak la ko wr, rey xale yu gor ya fa am aari at jm suuf, mngook jamono, ja ko boroom xam-xam ya waxoon. 17 Booba am la u waxoon jaarale ko ci yonent Ylla Yeremi, bi mu naan : 18 Baat jib na ci Rama, ay jooy ak yuux gu ry,
MAC 2 4

*Rasel mooy jooy ay doomam te bggul kenn dfal ko, ndaxte saay nau.
ibsi nau rewu Israyil
19 Bi

nga xamee ne *Erodd faatu na, benn malaakam Boroom bi feeu Yuusufa ci gnt ca Misra, 20 ne ko : i doon wuta rey xale ba dee nau ; jgal nag, jl xale bi ak ndeyam te nga dellu Israyil. 21 Yuusufa jg nag, jl xale ba ak ndeyam, dellu Israyil. 22 Waaye bi mu dggee ne Arkelawus moo donn Erodd baayam ca nguuru Yude, mu ragal faa dem. Ylla artu ko nag ci gnt, mu daldi dem diiwaanu Galile. 23 Mu w nag dkk ci dkk bu uy wax Nasaret. Noonu am la u waxoon ca xale ba, jaarale ko ca yonent ya, bi u naan : Dees na ko tudde Nasareen.
Waareb Yaxya

1 Ca

jamono jooja *Yaxya feeoon na, di waare ca mndiu

Yude. 2 Nii la doon waaree : Tuubleen seeni bkkaar, ndaxte nguuru Ylla Aji Kawe ji jege na. 3 Yaxya mooy ki u doon wax jaarale ko ci yonent Ylla *Esayi, bi mu naan : Am na baat buy xaacu ca mndi ma ne : Xll-leen yoonu Boroom bi, jubal-leen fi muy jaar. 4 Yaxya nag mu ngi soloon mbubb mu u rbbe kawaru gilem, takk geog der ci ndiggam. Ay njerer la doon dunde ak lem. 5 Noonu pp gnn jm ci moom, i dkk *Yerusalem ak diiwaanu Yude, ak waa dexu Yurdan. 6 u nangu seeni bkkaar, Yaxya *sob len ca dexu Yurdan. 7 Noonu ay *Farisen ak ay *Sadusen yu bare w ci Yaxya, ngir mu sob len oom itam ca dex ga. Waaye bi len Yaxya gisee, mu ne len : Yen i fees ak daar mel ni ay co, ku leen artu, ngeen daw merum Ylla mi nara wcc ? 8 Jfeleen nag ni u tuub seeni bkkaar, 9 te buleen wax ci seen xel naan : Nun daal doomi *Ibraayma lanu, ndaxte maa ngi leen koy wax, Ylla man na skkal Ibraayma ay doom ci doj yii. 10 Smmi wi tiim na reeni garab yi. Garab nag gu meul doom yu baax, dees na ko gor, snni ko ci sawara si. 11 Man maa ngi leen di sob ci ndox, ci lu nd ak tuub
MAC 2 , 3 5

seeni bkkaar. Waaye kiy w sama gannaaw moo ma pp kttan, ba yeyoowuma koo ybbul sax ay dllam. Kooku dina leen sob ci *Xel mu Sell mi ak sawara. 12 Layoom mu ngi ci loxoom, ngir jri dgga ja, ba mu set ; pepp ma dina

ko def ca sq ma, waaye xatax ba dina ko lakk ci sawara su dul fey mukk.
Yaxya sob na Yeesu ci dexu Yurdan
13 Booba

Yeesu jge Galile, w ngir *Yaxya *sob ko ca dexu Yurdan. 14 Waaye Yaxya gntu ko ne : Man maa soxla, nga sob ma ci ndox, te yaa ngi w ci man ! 15 Yeesu ne ko : Byyil noonu, ndaxte war nanoo mottali lpp lu jub. Noonu Yaxya nangu. 16 Bi ko Yaxya sobee ca dex ga, Yeesu gnn. Ca saa sa asamaan yi daldi ubbiku, te Yaxya gis Xelum Ylla wcc ci melow pitax, w ci kaw Yeesu. 17 Te baat bu jge asamaan dgtu ne : Kii mooy sama Doom ji ma bgg ; ci moom laa ame bnneex.
Yeesu dkku na ay nattu ci pexey Seytaane

1 Bi

loolu amee Xelum Ylla ybbu Yeesu ca

mndi ma, ngir mu jnkoonte ak fiiri *Seytaane. 2 Yeesu nekk fa te lekkul eent fukki bccg ak eent fukki guddi, doora xiif. 3 Noonu fiirkat bi w ci moom ne ko : Boo dee *Doomu Ylla, santal doj yii, u nekk mburu. 4 Waaye Yeesu ne ko : Mbind mi nee na : Nit du dunde mburu rekk, waaye itam gpp kddu gu gnne ci gmmiug Ylla. 5 Bi mu waxee loolu, Seytaane ybbu ko ca dkk bu sell ba, teg ko ca njobbaxtalu kr Ylla ga. 6 Mu ne ko : Boo dee Doomu Ylla, tbal ci suuf, ndaxte Mbind mi nee na : Dina jox ay malaakaam ndigal ci sa mbir, u leewu la ci seeni loxo, ngir nga baa fakktalu ciw doj. 7 Yeesu ne ko : Bind nau it ne : Bul diiat Ylla, sa Boroom. 8 Gannaaw loolu Seytaane ybbu ko ci kaw tund wu kawe lool, won ko rewi ddina ypp ak seeni ndam. 9 Mu ne ko : Lii lpp dinaa la ko may, boo sukkee mggal ma. 10 Waaye Yeesu ne ko : Sore ma Seytaane, ndaxte Mbind mi nee na : Nanga mggal Ylla sa Boroom, te jaamu ko moom rekk.
MAC 3 , 4 6
11 Noonu

Seytaane byyi ko. Te ay malaaka daldi w fi Yeesu, di ko topptoo.

Yeesu dkk na Kapernawum ci diiwaanu Galile
12 Am

bs Yeesu dgg ne jpp nau *Yaxya ; mu jg nag, jm Galile. 13 Gannaaw gi, mu toxoo dkku Nasaret, dem dkk Kapernawum, bi feteek dex ga ci diiwaani Sabulon ak Neftali. 14 Noonu am la u waxoon, jaarale ko ci yonent Ylla *Esayi, bi mu naan : 15 Yaw rewum Sabulon ak rewum Neftali, di yoonu gej gannaaw dexu Yurdan, yaw Galile, rewum i dul Yawut 16 xeet wa nekkoon cig lndm, gis na leer gu mag, a dkkoon ca rew, ma dee tiim, leer fenkal na len. 17 Booba Yeesu tmbali di waare naan : Tuubleen seeni bkkaar, ndaxte nguuru Ylla Aji Kawe ji jegesi na.

Yeesu tnn na eenti taalibe

18 Gannaaw

loolu Yeesu doon dox ca tefesu dexu Galile, mu gis fa aar u bokk ndey ak baay, mooy Simo mi uy wax Piyeer, ak Andare. Fekk uy snni seen caax ca dex ga, ndaxte ay nappkat lau woon. 19 Yeesu ne len : wleen topp ci man, ma def leen nappkati nit. 20 Ca saa sa u daldi byyi seeni mbaal, topp ci moom. 21 Ba Yeesu demee ba ca kanam, mu gis yeneen aar u bokk ndey ak baay, uy Saag doomu Sebede, ak Yowaana rakkam. u nekk ci seen biir gaal ak Sebede seen baay, di defar seeni mbaal. Noonu Yeesu woo len. 22 Ca saa sa u daldi byyi gaal ga ak seen baay, topp ci moom. 23 Ba loolu amee Yeesu doon wr Galile gpp, di jngle ci seeni jngu tey ygle xibaaru jmm bi ci nguuru Ylla ; muy faj jngoro ypp ak wradi ypp ca nit a, 24 ba tax turam siiw ba ci biir rewu Siri mpp. u di ko indil i wopp pp, i sonn ndax ay jngoro ak metit yu bare, i rab jpp, iy say ak i lggi, mu faj len. 25 Noonu mbooloo mu bare topp ci moom, jge ci wlli Galile ak diiwaan bi uy wax Fukki dkk yi, ci dkku *Yerusalem ak ci diiwaanu Yude, ba ci gannaaw dexu Yurdan.
MAC 4 7 Barkeel gu wor gi

1 Bi

Yeesu gisee mbooloo ma nag, mu yeg ca tund wa, toog ;

taalibeem ya w ci moom. 2 Mu daldi len jngal naan : 3 Yen i xam seen kk doole ngir neex Ylla, barkeel ngeen, ndaxte nguuru Ylla Aji Kawe ji, yena ko yelloo. 4 Yen i nekk ci naqar, barkeel ngeen, ndax dees na dfal seen xol. 5 Yen i lewet, barkeel ngeen, ndax dingeen moomi ddina. 6 Yen i xiif te mar njub, barkeel ngeen, ndax dingeen regg. 7 Yen i am yrmande, barkeel ngeen, ndax dees na leen yrm. 8 Yen i am xol bu sell, barkeel ngeen, ndax dingeen gis Ylla. 9 Yen iy wut jmm, barkeel ngeen, ndax dees na leen tudde doomi Ylla. 10 Yen i u fitnaal ndax seen njub, barkeel ngeen, ndaxte nguuru Ylla Aji Kawe ji, yena ko yelloo. 11 Barkeel ngeen, bu u leen di saaga, di leen fitnaal, di leen sosal lpp lu bon ngir man. 12 Bgleen te bnneexu, ndax seen yool dina ry ci laaxira. Ndaxte noonu lau daan fitnaale yonent yi fi jiitu.
Xoromus ddina ak leeram
13

Yena di xoromus ddina. Bu xorom sppee, nan lau koy delloo cafkaam ? Du jariati dara, lu dul u snni ko ci biti, nit i dox ci kawam. 14 Yena di leeru ddina. Dkk, bu nekk ci kaw tund du mana nbbu. 15 Te it duu taal lmp, dpp cig leget, waaye dau koy wkk, ba muy leeral i nekk ci kr gi pp. 16 Na seen leer leere noonu ci kanam nit i, ngir u gis

seeni jf yu rafet, te mggal seen Baay bi ci kaw.

Ni yoonu Musaa ak waxi yonent yi ame ci Yeesu
17

Buleen defe ne w naa ngir dindi yoonu *Musaa ak waxi yonent yi. wuma ngir dindi len, waaye ngir u am ci man. 18 Ndaxte ci dgg maa ngi leen koy wax, li feek asamaan ak suuf wyul, benn tomb walla benn rddu araf du wy mukk ci yoonu
MAC 5 8

Musaa, ba kera ypp di am. 19 Ku tebbi nag ba gna tuuti ci ndigal yii, te ngay jngal nit i noonu, dees na la tudde ki gna tuuti ci nguuru Ylla Aji Kawe ji. Waaye ku len di smm, di len digle, dees na la tudde ku mag ci nguuru Ylla Aji Kawe ji. 20 Ndaxte maa ngi leen koy wax, bu seen njubte ppul njubteg *xutbakat ya ak *Farisen ya, dungeen tbbi mukk ci nguuru Ylla Aji Kawe ji.
Mere nit ak bom ko oo yem fa kanam Ylla
21

Dgg ngeen ne waxoon nau maam ya ne len : Bul rey nit ; ku rey nit, yoon dina la dab. 22 Waaye man maa ngi leen di wax ne kpp ku mere sa mbokk, dinau la tte. Ku wax sa mbokk : Amoo bopp, dinau la tte ca *kureelu ttekat ya. Ku ko wax : Alku nga, dinau la tte ci sawara. 23 Booy ybbu nag sa sarax ca *sarxalukaay ba, te nga fttaliku foofa ne, sa mbokk am na lu mu la meree, 24 nanga fa byyi sa sarax ca kanam sarxalukaay ba, nga jkka dem, juboo ak sa mbokk, ba noppi dellu, joxe sa sarax. 25 Gaawala juboo ak ki lay ybbu, ngeen layooji, bala ngeena egg ; ngir ba ki ngay layool jbbal la ttekat ba, kooka jox la alkaati ba, u tj la. 26 Ci dgg maa ngi la koy wax, doo gnn foofa mukk te feyuloo drm bi ci mujj.
Ku xdd jigen, njaaloo nga
27

Te it dgg ngeen ne waxoon nau : Bul njaaloo. 28 Waaye man maa ngi leen di wax ne, kpp ku xool jigen, xdd ko, njaaloo nga ak moom ci sa xel. 29 Bu la sa btu ndijoor bggee ybbe bkkaar, luqi ko, snni ko fu sore. 30 Ndaxte kk benn ci say cr moo gn ci yaw, u snni sa yaram wpp ci sawara. Bu la sa loxol ndijoor bggee ybbe bkkaar, dagg ko, snni ko fu sore. Ndaxte kk benn ci say cr moo gn ci yaw u snni sa yaram wpp ci sawara.
Bul fase sa soxna lu dul ci njaaloo
31

Waxoon nau ne : Ku fase sa soxna, nga bindal ko kayitu pase. 32 Waaye man maa ngi leen di wax ne, ku fase sa soxna te du ci njaaloo, yaa koy tegtal yoonu njaaloo. Te it ku takk jigen ju u fase, njaaloo nga.
Bul weddi sa ngi
33

Dgg ngeen itam ne waxoon nau maam ya ne len : Bul weddi sa ngi, waaye li nga gi def ko ngir Boroom bi.
MAC 5 9
34 Waaye

man maa ngi leen di wax ne, buleen gi dara ; bumu doon ci asamaan, ndaxte moo di jalu Buur Ylla ; 35 bumu doon ci ddina, ndax moo di tegukaayu tnkam ; bumu doon it ci *Yerusalem, ndax moo di dkku Buur bu mag bi. 36 Bul gi it ci sa bopp, ndaxte manuloo weexal mbaa uulal benn ci say kawar. 37 Sa waaw na nekk waaw, sa dedet na nekk dedet. Loo ci teg, ci *Ibliis la jge.
Bul feyu
38

Te it dgg ngeen ne waxoon nau : Bt, bt a koy fey ; b, b a koy fey. 39 Waaye man maa ngi leen di wax ne

buleen ba ku leen def lu bon, waaye ku la pes ci sa lexu ndijoor, jox ko ba ca des. 40 Ku la bgga kalaame, ngir jl sa turki, nga boole ca it sa mbubb mu mag. 41 Ku la ga, nga yenul ko doxub benn kilomet, ndal ak moom aar. 42 Mayal ku lay aan, te bul jox gannaaw ku lay leb. 43 Dgg ngeen ne waxoon nau : Soppal sa moroom te sib sa baaale. 44 Waaye man maa ngi leen di wax ne, soppleen seeni baaale te aanal i leen di fitnaal, 45 ngir wone ne yenay doomi seen Baay bi nekk ci kaw. Ndaxte mu ngi fenkal jantam ci kaw u bon i ak u baax i, te muy tawal i jub ak i jubadi. 46 Su ngeen soppee i leen sopp, ban yool ngeen am ? Xanaa *juutikat yi duu def noonu it ? 47 Su ngeen nuyoo seeni bokk rekk, lu ngeen def lu doy waar ? Xanaa i xamul Ylla duu def noonu it ? 48 Nangeen mat nag, ni seen Baay bi ci kaw mate.
Ni uy skke sarax

Wottuleena def seeni jf yu jub ci kanam nit i, muy

ngistal. Lu ko moy, dungeen am yool ci seen Baay bi nekk ci kaw. 2 Booy skk sarax nag, bul yeble ci sa kanam, u yene la. Moom la naafq yi di def ca jngu ya ak ca mbedd ya, ngir nit i mggal len. Ci dgg maa ngi leen koy wax, jot nau seen pey gpp. 3 Waaye booy skk sarax, bu sa loxob cmmo xam li sa loxob ndijoor di def, 4 ngir sa sarax nekk kumpa. Noonu sa Baay, bi dara umpul, dina la ko delloo.
Ni uy aane ci Ylla
5

Bu ngeen di aan, buleen mel ni naafq yi, oom i bgg di aan, taxaw ca jngu ya ak fa mbedd yay daje, ngir nit i gis len. Ci dgg maa ngi leen koy wax, jot nau seen pey gpp. 6 Yaw nag
MAC 5 , 6 10

booy aan, duggal ci sa neg, tj bunt bi, te nga aan sa Baay bi bt manta gis. Noonu sa Baay, bi dara umpul, dina la ko delloo. 7 Te it bu ngeen di aan, buleen bareel wax yu amul njari, mel ni i xamul Ylla ; oom defe nau ne, Ylla dina len nangul ndax seen wax ju bare. 8 Buleen nirook oom, ndaxte seen Baay xam na seeni soxla, laata ngeen ko koy wax. 9 Yen nag nii ngeen wara aane : Sunu Baay bi nekk ci kaw, yal na sa tur di lu u sellal, 10 yal na sa nguur w, yal na sa coobare am ci suuf mel ni ci kaw. 11 Yal nanga nu may tey li nu dunde ; 12 te baal nu sunuy too, ni nu baale i nu too; 13 Ylla boo nu teg ci yoonu nattu, waaye yal nanga nu musal ci lu bon. Ndaxte yaw yaa yelloo nguur ak kttan ak mggaay, ba fww. Amiin. 14 Su ngeen baalee i leen too, seen Baay bi ci kaw dina leen baal seeni too yen itam. 15 Waaye su ngeen baalul i leen too, seen Baay it du leen baal seeni too.
Ni uy woore
16

Su ngeen di woor, buleen mel ni naafq yi, oom i yoggoorlu, di aawal seeni kanam, ngir seen koor feeu nit i. Ci dgg maa ngi leen koy wax, jot nau seen pey gpp. 17 Yaw nag booy woor, xeealal sa bopp te nga slmu, 18 ngir sa koor

baa feeu nit i, waaye mu feeu sa Baay bi bt manta gis. Noonu sa Baay, bi dara umpul, dina la ko delloo.
Alali laaxira
19

Buleen dajale alal ci ddina, fu ko max ak xomaag di yqe, ak fu scc di dugg, jot ko. 20 Waaye dajaleleen alal ci laaxira, fu ko max ak xomaag dul yqe, ak fu scc dul dugg, jot ko. 21 Ndaxte fu sa alal nekk, fa la sa xol nekk itam. 22 Bt mooy lmpu yaram. Bu sa bt wree, kon sa yaram wpp leer, 23 waaye bu sa bt woppee, kon sa yaram wpp lndm. Leer gi nekk ci yaw, bu nekkee lndm, naka la lndm googu di kruuse ! 24 Kenn manula jaamoondoo aari sang ; fww nga ba kii, bgg ki ci des, walla nga jpp ci kenn ki, xeeb ki ci des. Manuleena boole jaamu Ylla ak jaamu Alal.
MAC 6 11 Wolul Ylla
25

Loolu moo tax maa ngi leen koy wax, buleen seen bakkan jaaxal, ci lu ngeen wara lekk, walla lu ngeen wara naan. Buleen jaaxle it ngir seen yaram, ci lu ngeen wara sol. Xanaa bakkan gnul lekk, te yaram gnul koddaay ? 26 Seetleen picci asamaan : duu ji, duu gob, duu denc ci sq ; teewul seen Baay bi ci kaw moo len di dundal. Ndax ppuleen maana picc yi ci lu bare ? 27 Ana kan ci yen ci kaw njaaxleem moo mana yokk waxtu ci ppam ? 28 Te lu tax ngeen di jaaxle ngir koddaay ? Seetleen bu baax, ni tor-tori ax mi di saxe ci tool yi. Duu liggey, duu cc, 29 waaye maa ngi leen di wax ne *Suleymaan sax ci ndamam soluwul woon ni benn ci oom. 30 Yen i new ngm ! Bu Ylla woddee nii axum tool yi, miy sax tey, te bu subaa u def ko ci taal bi, ndax du leen gna wodd ? 31 Buleen jaaxle nag, di wax ne : Lu nu wara lekk ? Lu nu wara naan ? walla : Lu nu wara sol ? 32 Ndaxte loolu lpp, i xamul Ylla oo koy wut. Te seen Baay, bi nekk ci kaw, xam na ne am ngeen soxla ci loolu lpp. 33 Waaye jkkleena wut nguuram ak njubteem, te loolu lpp dina leen ko ci dollil. 34 Buleen jaaxle nag ngir llg, ndaxte llg dina topptoo boppam. B n s bu nekk, coonoom doy na ko.
Bul aaw njort, ba tte sa moroom

Buleen tte seeni moroom ak aaw njort, ngir ba

u tte leen yen itam. 2 Ndaxte dees na leen tte ak ni ngeen di ttee, nattal leen ak li ngeen di nattale. 3 Lu tax ngay xool ax gi ci sa btu mbokk, te gisuloo gnj gi ci sa bt yaw ? 4 Walla nan ngay waxe sa mbokk : May ma, ma dindil la ax gi ci sa bt, fekk gnj a ngii ci sa bt yaw ? 5 Naafq, jkkala dindi gnj gi ci sa bt, te noonu dinga mana gis bu leer, ngir dindi ax gi ci sa btu mbokk. 6 Buleen jox lu sell xaj yi, mbaa snni seeni per ci kanam mbaam-xuux yi, ngir ba u dggaate ko te walbatiku, xotti leen.
Ylla nangu na aanu ku gm
7

aanleen, u may leen ; seetleen te dingeen gis ; fggleen, u ubbil leen. 8 Ndaxte kpp kuy aan, dinga am ; kuy seet, dinga gis ; kuy fgg, u ubbil la. 9 Kan ci yen, bu la sa doom aanee mburu, nga jox ko doj ? 10 Walla mu aan la jn, nga
MAC 6 , 7 12

jox ko jaan ? 11 Ndegam yen i bon yena mana jox seeni gone lu baax, astamaak seen Baay bi nekk ci kaw dina jox lu baax i ko koy aan ! 12 Kon nag lpp lu ngeen bgg, nit i defal leen ko, yen itam nangeen len ko defal ; ndaxte loolu moo mb yoonu *Musaa ak waxi yonent yi.
Bunt bu xat bi
13

Jaarleen ci bunt bu xat bi, ndaxte bunt bi ak yoon wi jm snku yaatu nau, te i ciy jaar bare. 14 Waaye buntu dund gu wor xat na, te yoon wi jm kaw sew na, te i ko gis barewul.
Garab ak meeefam
15

Moytuleen i mbubboo turu yonent. Dauy w ci yen, yor melow xar, waaye ci biir ay bukki yu soxor lau. 16 Dingeen len xmmee ci seeni jf. Ndax dees na witte rese ci ddd, walla *figg ci xaaxaam ? 17 Noonu garab gu baax gu nekk dina me doom yu neex, waaye garab gu bon dina me doom yu bon. 18 Garab gu baax manula me doom yu bon, naka itam garab gu bon manula me doom yu neex. 19 Garab gu nekk gu dul me doom yu neex, dees na ko gor, snni ko ca sawara sa. 20 Ci seeni jf nag ngeen len di xmmee. 21 Du kpp ku may wax : Boroom bi, Boroom bi, mooy dugg ca nguuru Ylla Aji Kawe ji ; ka cay dugg mooy kiy def sama coobarey Baay, bi nekk ci kaw. 22 Bu bs baa, u bare dinau ma wax : Boroom bi, Boroom bi, ndax du ci saw tur lanu daa waxe ci kddug Ylla ? Ndax du ci saw tur lanu daa dqe ay rab ? Ndax du ci saw tur lanu daa defe ay kemaan yu bare ? 23 Ci kaw loolu dinaa len wax dgg ne len : Masuma leena xam ; soreleen ma, yen iy def bkkaar.
Lebu aari tabaxkat yi
24

Kpp ku dgg nag lii ma leen wax, te di ko jfe, dinga mel ni nit ku am xel, ku tabax kram, samp ko ciw doj. 25 Ba mu noppee, taw bi daldi sob, wal mi w, ngelaw li jg, u dal ci kaw kr ga ; waaye mbbul, ndaxte mu ngi jpp ca doj wa. 26 Waaye kpp ku dgg lii ma leen wax te jfewuloo ko, dinga mel ni nit ku kk xel, ku tabax kram ci gannuus bi. 27 Ba mu noppee, taw bi daldi sob, wal mi w, ngelaw li jg, u dal ci kaw kr ga ; mu mbb, ba ne tasar.
MAC 7 13
28 Bi

Yeesu waxee loolu ba noppi, mbooloo ma daldi waaru ca njngleem, 29 ndaxte jngal na len ak sa-sa bu seeni *xutbakat amul.
Yeesu faj na ku gaana

1 Bi

loolu amee Yeesu wcc ca tund wa, te mbooloo mu

bare topp ko. 2 Noonu ku *gaana w, sukk ci kanamam ne ko : Sang bi, soo ko bggee, man nga maa faj. 3 Yeesu tllal loxoom, laal ko naan : Bgg naa ko, wral. Ca saa sa ngaanaam daldi de. 4 Yeesu ne ko : Dglul, bu ko wax kenn, waaye demal won sa bopp *sarxalkat bi, te nga jbbal Ylla sarax, si yoonu *Musaa santaane, ngir mu nekk seede ci oom.
Ngmu njiitu xare bi
5 Gannaaw

loolu Yeesu duggoon na Kapernawum. Bi mu fa duggee nag, ab njiitu *xare fekksi ko. Mu aan ko, 6 ne ko : Sang bi, sama surga dafa lggi, tdd ca kr ga te sonn lool.

7 Yeesu

ne ko : Dinaa w faj ko. 8 Waaye njiit la ne ko : Sang bi, yeyoowuma nga dugg ci sama kr ; waxal genn kddu rekk, te sama surga dina wr. 9 Ndaxte man itam maa ngi nekk ci ndigal, te ame naa ay xarekat ci sama ndigal. Su ma nee kii : Demal, mu dem. Mbaa ma ne keneen ki : wal, mu w. Te su ma nee sama jaam : Defal lii, mu def ko. 10 Bi ko Yeesu dggee, mu waaru, ne a topp ci moom : Ci dgg maa ngi leen koy wax, masumaa gis ci *bnni Israyil ku gme ni kii. 11 Maa ngi leen koy wax, u bare dinau w, jge ci penku ak sowu, bokk lekk ak *Ibraayma ak Isaaxa ak *Yanqoba ci nguuru Ylla Aji Kawe ji. 12 Waaye i waroona bokk ca nguur ga, dees na len snni ci biti ci lndm gi. Foofa dees na fa jooy tey yyu. 13 Ci kaw loolu Yeesu wax njiit la ne ko : ibbil, na ame, ni nga ko gme. Noonu ca waxtu woowa sax surga ba daldi wr.
Yeesu faj na jarag yu bare
14 Gannaaw

loolu Yeesu dem kr Piyeer. Ba mu eggee, mu fekk gorob Piyeer bu jigen tdd ak yaram wu tng. 15 Bi mu ko gisee, Yeesu laal loxoom, tngoor wa daldi wcc ; soxna sa jg, di ko topptoo. 16 Ca ngoon sa u indil ko u bare u rab jpp. Yeesu dq rab ya ak kddoom te faj i wopp pp. 17 Loolu mu def, def na ko,
MAC 7 , 8 14

ngir la u waxoon jaarale ko ci yonent Ylla *Esayi am, bi mu naan : Fab na sunuy wopp, gddu sunuy jngoro. 18 Bi Yeesu gisee mbooloo ma ko wr nag, mu sant taalibe ya, u jll dex ga. 19 Laata uy jll, benn *xutbakat daldi w ci moom ne ko : Kilifa gi, dinaa la topp fpp foo jm. 20 Waaye Yeesu ne ko : Till yi am nau seeni kmb, te picci asamaan am nau ay tgg, waaye *Doomu nit ki amul fu mu noppal boppam. 21 Noonu keneen ca taalibe ya ne ko : Sang bi, may ma, ma jkka dem suuli sama baay. 22 Yeesu ne ko : Toppal ci man te byyi i dee, u suul seeni new.
Yeesu dalal na ngelaw li
23 Bi

mu ko waxee, Yeesu dugg ca gaal ga, ay taalibeem topp ko. 24 Ca saa sa ngelaw lu bare daldi yngal dex ga, ba duus ya sng gaal ga. Fekk booba Yeesu nelaw. 25 Noonu taalibe ya daldi jegesi, yee ko naan : Sang bi, musal nu, nu ngiy dee ! 26 Waaye Yeesu ne len : Yen i new ngm, lu tax ngeen tiit ? Ci kaw loolu mu jg, daldi gdd ngelaw li ak duus yi. Lpp dal, ba ne nemm. 27 Bi ko nit a gisee, u waaru naan : Kii kan la ci biir nit i, ba ngelaw li ak dex gi di ko dggal ?
Yeesu faj na aar u rab jpp
28 Bi

Yeesu jllee nag, ba teer ca diiwaanu waa *Gadara, aar u rab jpp daldi gnn ca sg ya, w kar ko. aar oou nag, u soxor lau woon, ba kenn emewul woona jaar foofa. 29 a rab jpp daldi xaacu naan : Yaw *Doomu Ylla ji, loo nuy fexeel ? Ndax danga noo bgga mbugal, bala waxtu way jot ? 30 Fekk amoon na ca wet ya gttu mbaam-xuux yu bare yuy for. 31 Rab ya nag aan ko ne : Boo nu dqee, snni nu ca gttu mbaam-xuux ya. 32 Yeesu ne len : Demleen. Rab ya nag daldi gnn, dugg ca mbaam-xuux ya, u daldi bartalu, daanu ca dex ga, lab ca ndox ma.

33 Ba

smm ya gisee loolu, u daw, dem dkk ba, nettaliji lpp ak la xewoon ca a rab jpp. 34 Noonu dkk ba bpp gnn seeti Yeesu. Ba u ko gisee nag, u aan ko, mu gnn seen rew.
Yeesu faj na ku lggi MAC 8 , 9 15

1 Bi

loolu amee Yeesu dugg cig gaal, jll dex ga, dellu

dkkam. 2 Foofa u indil ko ku tdd ci basa, fekk yaramam wpp lggi. Bi Yeesu gisee seen ngm, mu ne ku lggi ka : Na sa xel dal, sama waay, baal nau la say bkkaar. 3 Bi mu waxee loolu, ay *xutbakat daldi ne ci seen biir : Nit kii mu ngi sosal Ylla. 4 Waaye Yeesu xam seen xalaat ne len : Lu tax ngeen am xalaat yu bon ci seen xol ? 5 Ma wax ne : Baal nau la say bkkaar, walla ma ne : Jgal te dox, lan moo ci gna yomb ? 6 Waaye xamleen ne, *Doomu nit ki am na ci ddina sa-sau baale bkkaar yi. Ci kaw loolu Yeesu ne ku lggi ka : Jgal, jl sa basa te nga ibbi. 7 Noonu lggi ba daldi jg, ibbi. 8 Ba mbooloo ma gisee loolu, u daldi ragal te mggal Ylla, mi dnk sa-sa bu tollu noonu doom Aadama yi.
Yeesu woo na Mac, mu nekk taalibeem
9 Bi

Yeesu jgee foofa, mu gis nit ku tudd Mac, toog ca juuti ba. Yeesu ne ko : Kaay topp ma. Noonu Mac jg, daldi ko topp. 10 Gannaaw ga Yeesu doon lekk ca kr ga, te ay *juutikat ak i boroom bkkaar yu bare dikk, bokk lekk ak Yeesu ak taalibeem ya. 11 Bi ko *Farisen ya gisee nag, u ne taalibe ya : Lu tax seen kilifa di lekkandoo ak ay juutikat ak ay boroom bkkaar ? 12 Waaye bi ko Yeesu dggee, mu ne : i wr soxlawuu fajkat, i wradi oo ko soxla. 13 Mbind mi nee na : Yrmande laa bgg, waaye du rendi saraxi mala. Demleen nag te seet lu wax joojuy tekki. Ndaxte wuma, ngir woo i jub, waaye bkkaarkat yi laay woo.
Ndax warees na woor ?
14 Gannaaw

loolu taalibey *Yaxya w ci Yeesu ne ko : Lu tax nuy woor, nun ak *Farisen yi, te say taalibe duu woor ? 15 Yeesu ne len : Ndax gan yi w ci cet dinau naqarlu dara, li feek boroom cet gaa ngi nd ak oom ? Waaye bs yaa ngi w yu uy jle boroom cet gi ci seen biir ; booba nag dinau woor. 16 Xam ngeen ne, kenn du daax mbubb mu mggat ak sekkit wu bees ; ndaxte sekkit wi day oddi mbubb mi, te xottiku bi gna yaatu. 17 Te it duu def bii bu bees ci mbuusi der yu mggat. Lu ko moy, mbuus yi dauy toj, bii bi tuuru te mbuus yi yqu. Waaye bii bu bees, dees na ko def ci mbuus yu bees. Noonu oom aar duu yqu.
Yeesu dekkal na doomu njiitu jngu ba te faj jigen
18 Bi

len Yeesu di wax loolu, benn njiitu jngu daldi w, sukk ci kanamam ne ko : Sama doom ju jigen dafa faatu legi,
MAC 9 16

waaye wal, *teg ko say loxo, te dina dundaat. 19 Noonu Yeesu jg, topp ko, moom ak ay taalibeem. 20-21 Bi uy dem nag, amoon na ca mbooloo ma jigen juy xpp deret diirub fukki at ak aar. Mu defe ne su laalee mbubbam rekk, dina wr. Mu jegesi Yeesu nag, doxe ko gannaaw, laal catu mbubbam. 22 Bi mu ko defee Yeesu waiku ne ko : Na sa xel dal, soxna si, sa ngm faj na la. Noonu jigen ja daldi wr ca saa sa.

23 Bi

Yeesu eggee kr njiit la, mu gis iy liit ak toxoro, ak mbooloo may def coow lu bare. 24 Mu ne len : Gnnleen, janq bi deewul, day nelaw rekk. Bi ko mbooloo ma dggee, u daldi ko aawal. 25 Waaye u gnne len, Yeesu dugg, jpp loxob janq ba, mu daldi jg. 26 Noonu xibaaru li mu def daldi siiw ca rew ma.
Yeesu faj na aari gumba
27 Bi

Yeesu jgee foofa, aari gumba topp ko, di wax ca kaw naan : Yrm nu, yaw *Stu Daawuda bi ! 28 Noonu Yeesu dugg ca kr ga, gumba ya toppsi ko. Yeesu ne len : Ndax gm ngeen ne man naa def li ngeen ma laaj ? u ne ko : Waaw, Sang bi. 29 Kon Yeesu daldi laal seeni bt ne len : Na am, ni ngeen ko gme. 30 Ca saa sa seeni bt daldi ubbiku. Yeesu dnk len bu wr ne len : Moytuleen kenn xam ko. 31 Waaye u gnn rekk, siiwal turam fu nekk.
Yeesu faj na ki rab jpp
32 Bi

u fa jgee nag, amoon na eneen u w fi moom, indil ko ku rab jpp, mu luu. 33 Yeesu dq rab wa, luu ba daldi wax. Bi u ko gisee, mbooloo ma waaru, u ne : Lu mel nii, masuu koo gis ci Israyil. 34 Waaye *Farisen ya ne : Ci kttanu buuru rab yi lay dqe rab yi.
Yeesu yrm na mbooloo mi
35 Noonu

Yeesu wr dkk yu mag ya ypp ak yu ndaw ya, di len jngal ci seeni jngu, tey ygle xibaaru jmm bi jm ci nguuru Ylla, di faj jngoro ypp ak wradi ypp. 36 Bi Yeesu gisee mbooloo ma, mu yrm len, ndaxte daoo sonn ba ne yogg, mel ni xar yu amul smm. 37 Noonu mu ne taalibeem ya : Ngob mi yaatu na, waaye liggeykat yi barewuu. 38 aanleen nag Boroom ngob mi, mu yebal ay liggeykat, u gob toolam.
MAC 9 17 Yeesu ynni na fukki ndaw ya ak aar

10

1 Noonu

Yeesu woo ca moom fukki taalibeem

ya ak aar, jox len sa-sau dq rab yi, tey faj jngoro ypp ak wradi ypp. 2 Fukki ndaw ak aar, ya Yeesu ynni woon nag, nii lau tuddoon : ku jkk ki mooy Simo mi uy wax Piyeer, ak Andare mi bokk ak moom ndey ak baay ; Saag doomu Sebede, ak Yowaana rakkam ; 3 Filib ak Bartelemi ; Tomaa ak Mac, *juutikat ba woon ; Saag doomu Alfe, ak Tade ; 4 Simo, mi bokk ca mbooloo, ma u tudde i farlu ci moom seen rew ; ak Yudaa Iskariyo, mi nara wor Yeesu. 5 Yeesu ynni fukk ooule ak aar, jox len ndigal ne len : Buleen dem ci i dul Yawut mbaa dugg ci benn dkku waa Samari. 6 Waaye demleen ci *bnni Israyil, oom i rer niy xar. 7 Bu ngeen demee nag, ygleleen naan : Nguuru Ylla Aji Kawe ji jegesi na. 8 Fajleen i wopp, dekkal i dee, fajleen *gaana yi te dq rab yi. Cig neen ngeen ame, mayeleen cig neen. 9 Buleen dajale wurus, xaalis mbaa xnjar ci seeni maxtume. 10 Buleen

wut it mbuus ngir tukki mbaa aari turki, ay dll mbaa aw yet, ndaxte liggeykat yeyoo na dundam. 11 Bu fekkee ne agsi ngeen ci dkk bu mag mbaa bu ndaw, nangeen fa seet ku fa am faayda, dal ca moom ba kera ngeen jge dkk ba. 12 Bu ngeen di dugg ci kr nag, nuyooleen. 13 Bu fekkee ne kr ga yeyoo na ko, na seen jmm wcc ci oom, waaye bu ko yeyoowul, na seen yene dlsi ci yen. 14 Koo xam ne gntu na leen, mbaa mu tanqamlu seeni wax, gnnleen ca kr ga mbaa ca dkk ba, ylb seen pndu tnk. 15 Ci dgg maa ngi leen koy wax, keroog bsub tte ba, waa rewu *Sodom ak Gomor ooy tane dkk boobu. 16 Dgluleen, maa ngi leen di ynni, mel ni ay xar ci biir ay bukki. Muusleen nag niy jaan, te lewet niy pitax. 17 Waaye moytuleen nit i, ndaxte dinau leen jbbal ttekat yi te dor leen ay yar ci seeni jngu. 18 Dees na leen ybbu ngir man ci kanam i boroom rew ak i buur, ngir ngeen seede ma ci oom ak ci i dul Yawut. 19 Boo xamee ne nag jbbale nau leen, MAC 10 18 buleen am xel aar ci li ngeen di wax, mbaa ni ngeen koy waxe. Ndaxte ca waxtu woowa sax dingeen jot li ngeen wara wax ; 20 du yenay wax, waaye Xelum seen Baay mooy wax ci yen. 21 Mag dina joxe rakkam cig dee, baay joxe doomam ; ay doom it dinau jg, ba seeni waajur, di len reylu. 22 Te yen nag, pp dinau leen ba ndax sama tur ; waaye ku mu ba muj ga, mucc. 23 Boo xamee ne fitnaal nau leen ci dkk bii, demleen ca ba ca kanam. Ci dgg maa ngi leen koy wax, dungeen mana wr dkki Israyil ypp, te *Doomu nit ki wul. 24 Yeesu teg ca ne : Taalibe gnul kilifaam, te jaam gnul sangam. 25 Bu taalibe yemee ak kilifaam demin, doy na ; jaam it ni sangam. Ndegam tudde nau boroom kr gi *Beelsebul, astamaak waa kr gi. 26 Kon nag buleen len ragal, ndaxte amul dara lu nbbu, lu u warula biral, mbaa luy kumpa lu u warula siiwal. 27 Li ma leen wax ci biir lndm, waxleen ko ci leer ; li ma leen dey, ygleleen ko ci kaw *taax yi. 28 Te buleen ragal u mana rey yaram, te manuoo rey ruu, waaye ragal-leen ki mana snk yaram ak ruu ci sawara. 29 aari picci *ramatu, ndax duu ko jaay ci drm ? Waaye benn ci oom du daanu ci suuf te soobul seen Baay. 30 Seen kawari bopp sax, waees na len. 31 Kon buleen ragal dara, yena gn ndiiraanu ramatu. 32 Koo xam ne nangu nga ma ci kanam nit i, man itam dinaa la nangu ci sama kanam Baay, bi nekk ci kaw. 33 Waaye ku ma gntu ci kanam nit i, man itam dinaa la gntu ci sama kanam Baay, bi nekk ci kaw. 34 Te it buleen defe ne damaa w ngir indi jmm ci ddina ; wuma ngir indi jmm, waaye jaasi laa indaale. 35 Ndaxte w naa ngir fewale doom ak baayam, doom ju jigen ak ndeyam, jabar ak goroom ; 36 te nooni nit ooy waa kram. 37 Ku ma gnalul sa ndey walla sa baay, yeyoowuloo ma ; ku ma gnalul sa doom ju gor walla ju jigen, yeyoowuloo ma. 38 Koo xam ne kii nanguwuloo kk sa bakkan, ba mel ni ku u daaj ci bant, te nga topp ma, yeyoowuloo ma. 39 Kuy rawale sa bakkan, kk ko, te ku kk sa bakkan ndax man, jotaat ko. 40 Te lii itam am na, ku leen nangu, nangu na ma, te ku ma nangu, nangu na ki ma ynni. 41 Ku nangu yonent ndax

ynnentam, dina jot ci peyu yonent ; te ku nangu ku jub ndax njubteem, dina jot ci peyu ku jub. 42 Ci dgg maa ngi leen koy wax, koo xam ne kii may na kaasu ndox mu sedd rekk kenn ci i gna ndaw, ndax sama taalibe la, kooku du kk yoolam mukk. MAC 10 19

11

1 Ba

Yeesu joxee fukki taalibeem ya ak aar ndigal

yooyu, mu jge fa, ngir dem jngleji ak a waare ci seeni dkk. Yaxya ynnee na, di laaj Yeesu 2 Gannaaw loolu *Yaxya dgg ca kaso ba jfi *Almasi bi. Mu ynni ci moom nag ay taalibeem, 3 ne ko : Ndax yaa di *Ki wara w, walla danoo wara xaar keneen ? 4 Yeesu ne len : Demleen nettali Yaxya li ngeen dgg te gis ko. 5 Gumba yaa ngi gis, lafa yiy dox, *gaana yi wr, tx yiy dgg, i dee di dekki, te new doole aa ngi dgg xibaaru jmm bi. 6 Yaw mi sa ngm yolomul ndax man, barkeel nga. 7 Bi nga xamee ne taalibe ya Yaxya ynni woon ci Yeesu dem nau, Yeesu daldi wax ak mbooloo ma ci mbirum Yaxya ne len : Lu ngeen seeti woon ca mndi ma ? Xanaa barax buy jaayu ci ngelaw li ? 8 Kon lu ngeen seeti woon nag ? Nit ku sol yre yu rafet ? Waaye i sol yre yu rafet u ngi dkk ci kri buur. 9 Lu tax ngeen gnn nag ? Ngir gis ab yonent ? Waaw, wax naa leen ne pp na yonent. 10 Yaxya male moo di ki u waxoon ci Mbind mi naan : Maa ngi ynni sama ndaw, mu jiitu la, te xllal la yoon ci sa kanam. 11 Ci dgg maa ngi leen koy wax, ci li jigen jur, ku sut Yaxya masula fee. Waaye ba tey ki gna ndaw ci nguuru Ylla Aji Kawe ji moo ko sut. 12 Ci li dale ci jamonoy Yaxya ba legi, nit aa ngi gor-gorlu ngir dugg ci nguuru Ylla, te i sawar oo ci am wll. 13 Ndaxte li yonent yi wax ak li yoonu *Musaa tral u ngi doon dox, ba kera Yaxya di fee. 14 Te Yaxya moomu, su ngeen bggee nangu lii, mooy *Ilyaas bi waroona w. 15 Dglul bu baax, yaw mi am ay nopp. 16 Niti jamono jii nag, lan laa len mana mngaleel ? u ngi nirook xale yu toog ca pnc ma, di woo seeni xarit, 17 ne len : Liital nanu leen ak toxoro, te fecculeen, woyal nanu leen woyi dj, te jooyuleen. 18 Ndaxte Yaxya fee na, lekkul, naanul, ngeen daldi ne : Dafa nd ak rab. 19 Gannaaw gi nag, *Doomu nit ki w na, lekk, naan, ngeen daldi ne : Kii daal bgg na lekk, di naan bii, tey xaritoo ak ay *juutikat ak ay boroom bkkaar. Waaye li xamxamu Ylla di jur, mooy firndeel ne dgg la. MAC 11 20 Yeesu gdd na ay dkk 20 Gannaaw loolu Yeesu daldi gdd dkk, ya mu defe woon la pp cay kemaanam, ndaxte tuubuu seeni bkkaar. 21 Mu ne : Dingeen torox, yen waa Korasin ak waa Betsayda, ndaxte kemaan yi ma def ci yen, bu u len defoon ci dkku *Tir walla ci dkku Sidon, kon rccu nau bu ygg, xppoo dom, sol saaku. 22 Waaye maa ngi leen koy wax, keroog bs pnc ma

Tir ak Sidon oo leen di tane. 23 Te yaw dkku Kapernawum, ndax dees na la ykkati bu kawe ? Dedet, dees na la daane bu suufe. Ndaxte kemaan yi ma def ci yaw, bu u len defoon ci dkku *Sodom, kon mu nekk ba tey. 24 Waaye maa ngi leen koy wax, keroog bs pnc ma Sodom moo lay tane. Woote bu mag bi 25 Ca jamono joojale Yeesu wax na lii : Yaw Baay, Boroom asamaan ak suuf, maa ngi lay sant ci li nga nbb yf yii i am xam-xam ak i am xel, te xamal len gone yi. 26 Waaw, Baay, ndaxte looloo la neex. 27 Yeesu teg ca ne : Sama Baay jbbal na ma lpp, te kenn manu maa xam, man Doom ji, ku dul Baay bi ; kenn it manula xam Baay bi, ku dul man Doom ji, ak ku ma ko bgga xamal. 28 wleen ci man, yen pp i sonn te diis, dinaa leen may noflaay. 29 Jbbaluleen ci man te jng ci man, ndaxte lewet naa te woyof, te dingeen am noflaay ci seen xol. 30 Ndaxte sama kilifteef lewet na te sama yen diisul. Yeesu nee na, mooy boroom bsub noflaay bi

12

1 Amoon

na benn *bsub noflaay

Yeesu jaar ci ay tool yu or, fekk ay taalibeem xiif ; u daldi fq ay gub nag, di lekk. 2 *Farisen ya nag gis ko, ne Yeesu : Gisal, say taalibe u ngi def lu jaaduwul ci bsub noflaay bi. 3 Noonu Yeesu ne len : Ndax jnguleen la *Daawuda defoon, ba mu xiifee, moom ak a mu ndaloon ? 4 Xanaa yguleen, ni mu dugge woon ca kr Ylla ga, gis fa *mburu, ya u teewal ca kanam Ylla, mu daldi ko lekk. Fekk jaaduwul mu lekk ca, moom walla a mu ndaloon ; *sarxalkat rekk a ko saoona lekk. 5 Te it ndax jnguleen ci yoonu *Musaa, ne sarxalkat ya ca kr Ylla ga teraluu bsub noflaay bi, te toouu ? 6 Waaye maa ngi leen koy wax, am na ci seen biir ku sut kr Ylla ga. MAC 11 , 12 21 7 Mbind mi nee na : Yrmande laa bgg, waaye du rendi saraxi mala. Su ngeen xamoon lu wax joojuy tekki, kon dungeen teg too i tooul. 8 Ndaxte *Doomu nit ki mooy boroom bsub noflaay bi. Yeesu faj na nit ku loxoom lggi 9 Bi loolu amee Yeesu jge foofa, dugg ci seen jngu, 10 te amoon na fa nit ku loxoom lggi. Noonu Farisen ya laaj ko : Faj ci *bsub noflaay bi, ndax loolu jaadu na ? Fekk uy wut buntu tuumaal ko. 11 Yeesu ne len : Ku fi amoon xar, mu daanu ci kmb ci bsub noflaay bi, ndax doo ko jpp, gnne ko ? 12 Nit nag, ndax ppul maana xar ? Kon def lu baax ci bsub noflaay bi jaadu na. 13 Noonu Yeesu ne nit ka : Tllalal sa loxo ! Mu tllal ko nag, loxoom daldi wr, mel ni ba ca des. 14 *Farisen ya gnn nag, daldi gise, ngir fexee reylu Yeesu. 15 Waaye bi ko Yeesu ygee, mu sore foofa ; te u bare topp ko, mu wral len oom pp. 16 Te mu dnk len bu wor, u ba koo siiwal. 17 Def na noonu, ngir amal la u waxoon jaarale ko ci yonent Ylla *Esayi, bi mu naan : 18 Kii mooy sama Ndaw li ma tnn, di sama Soppe bi neex sama xol.

Dinaa def sama Xel ci moom, muy ygal xeet yi yoonu njub. 19 Du xccoo mbaa muy wax ci kaw, te kenn du dgg baatam ci mbedd yi. 20 Du dammte barax bu banku, te mees guy saxar, du ko fey, ba kera mu ygal njub, ba daan. 21 Ci turam la xeet yi di ame yaakaar. Ku rab jpp, mu gumba te luu 22 Booba u indil ko ku rab jpp, mu gumba te luu. Yeesu faj ko, ba ku luu ki di wax tey gis. 23 Noonu mbooloo mpp yemu naan : Ndax kii du *Stu Daawuda bi ? 24 Bi *Farisen ya dggee loolu nag, u ne : Kii ci kttanu *Beelsebul, buuru rab yi, lay dqe rab yi. 25 Waaye Yeesu xam seen xalaat ne len : Rew mu xeex boppam tas, te dkk mbaa kr guy xeex boppam du mana ygg. 26 Bu *Seytaane dqee Seytaane nag, xeex na boppam ; kon naka la nguuram di mana MAC 12 22 ygge ? 27 Te it bu fekkee ne man damay dq ay rab ci kttanu Beelsebul, seeni taalibe nag, ci gan kttan lau len di dqe ? Kon oo leen di tte. 28 Waaye bu fekkee ne ci Xelum Ylla laay dqe rab, kon nguuru Ylla agsi na ba ci yen. 29 Su fi amee nit ku bare doole, te nit bgga dugg ci kram, nangu alalam, naka la koy defe ? Xanaa dafay jkka yeew ku bare doole ka, ba noppi doora toj kram gpp. 30 Noonu ku farul ak man, yaa ngi may xeex, ku dajalewul ak man, yaa ngi tasaare. Ku sosal Xelu Ylla mi 31 Yeesu teg ca ne : Loolu moo tax maa ngi leen koy wax, bkkaar walla sos wu mu mana doon, dinau ko baale, waaye ku sosal Xelum Ylla, duu ko baal. 32 Ku sosal *Doomu nit ki, dinau ko baal, waaye ku sosal *Xel mu Sell mi, duu ko baal mukk, du ci ddina si, du ci llaaxira. 33 Neeleen garab gi baax na, moom ak meeefam, walla ngeen ne garab gi bon na, moom ak meeefam ; ndaxte garab, meeefam lau koy xmmee. 34 Yen i fees ak daar ni ay co, naka ngeen mana waxe lu baax, fekk dangeen bon ? Ndaxte gmmi, la fees xol lay wax. 35 Noonu nit ku baax, lu baax lay wax, jle ko ca fa mu denc lu baax, te nit ku bon, lu bon lay wax, jle ko ca fa mu denc lu bon. 36 Maa ngi leen di wax ne keroog bs pnc, nit i dinau lyyi ndax wax ju nekk ju amul njari, ju u masa wax. 37 Ndaxte dees na la tte ni ku jub ci say wax, walla u daan la ci say wax. Yeesu nanguwula def kemaan 38 Ci kaw loolu ay *xutbakat ak ay *Farisen wax ak Yeesu ne ko : Kilifa gi, danoo bggoon, nga won nu kemaan guy firndeel sag ynnent. 39 Yeesu ne len : Yenay laaj firnde, yen niti jamono ju bon jii, yen i fecci seen kllre ak Ylla, waaye dungeen jot jenn firnde ju dul firndey yonent Ylla Yunus. 40 Ndaxte ni Yunus nekke woon etti guddi ak etti bccg ci biir rabu gej wu mag, noonu la *Doomu nit ki di nekke etti guddi ak etti bccg ci biir suuf. 41 Keroog bs pnc waa dkku Niniw dinau jgandoo ak niti jamono jii, yey len ; ndaxte bi len Yunus waaree, tuub nau seeni bkkaar, te ku sut Yunus a

ngi fi. 42 Te it ca bs pnc buur bu jigen, ba dkkoon ca sudd, dina jgandoo ak niti jamono jii, yey len ; ndaxte dafa jge MAC 12 23 ca catul ddina, ngir dglu xam-xamu *Suleymaan, te ku sut Suleymaan a ngi fi. 43 Boo xamee ne rab wa jppoon nit gnn na ci moom, day wr ay brab yu wow, di wut fu mu noppaloo, waaye du ko gis. 44 Noonu da naan : Naa dellu ca sama kr, ga ma gnne woon. Bu wee nag, mu fekk krug neen, u bale ko, defar ko ba lpp jekk. 45 Bu ko gisee nag, mu dem wooyi yeneen jurom aari rab yu ko gna soxor, u dugg, sanc fa ; ba tax muju nit kooku mooy yes njlbenam. Noonu lay nekke ak niti jamono ju bon jii. Ndeyu Yeesu ak i doomi ndeyam 46 Bi Yeesu nekkee di wax ak mbooloo ma, ndeyam ak ay rakkam daldi w, taxaw ci biti, bgga wax ak moom. 47 Noonu kenn nit ne ko : Sa yaay ak say rakk u ngi nii taxaw ci biti, bgga wax ak yaw. 48 Waaye Yeesu ne ko : Kan mooy sama ndey ak an ooy samay rakk ? 49 Noonu mu joxo ay taalibeem naan : ii ooy sama ndey ak samay rakk. 50 Ndaxte ku def sama coobarey Baay bi nekk ci kaw, yaa di sama rakk, sama jigen ak sama ndey. Lebu beykat ba

13

1 Bs

booba Yeesu gnnoon na ca kr ga, toog ca wetu dex

ga. 2 Mbooloo mu bare dajaloo ca moom, ba tax mu dugg cig gaal, toog ; mbooloo mpp taxaw ca tefes ga. 3 Noonu Yeesu dgtal len lu bare ciy leb ne len : Dafa amoon beykat bu demoon jiyi. 4 Bi muy saaw toolam nag, lenn ci pepp mi wadd ci kaw yoon wi, picc yi daldi w, lekk ko lpp. 5 Leneen ci pepp mi wadd ci brab bu bare ay doj te new suuf, mu daldi sax bu gaaw, ndaxte suuf si barewul. 6 Waaye bi jant bi naajee, mu lakk, wow, ndaxte amul ay reen. 7 Leneen nag wadd ci biir ay xaaxaam, xaaxaam yi daldi jg, tanc ko. 8 Li ci des dal ci suuf su baax, nangu ba def ay gub ; lii ntu ba mat temeri yoon lu pp la mu ji woon, lii mat jurom benn fukk, li ci des fanweer. 9 Dglul bu baax, yaw mi am ay nopp. Lu tax Yeesu di wax ay leb 10 Bi Yeesu waxee ba noppi, ay taalibeem jegesi, laaj ko lu tax mu di len wax ciy leb. 11 Noonu mu ne len : May nau leen, ngeen xam mboti nguuru Ylla Aji Kawe ji, waaye ale mayuu len ko. 12 Ndaxte ku am, dinau la dollil, ba nga barele ; waaye ku amul, li nga am as new, dinau ko nangu. MAC 12 , 13 24 13 Dauy xool te duu gis, di dglu waaye duu dgg te duu xam, moo tax ma di len wax ciy leb. 14 Li *Esayi waxoon ci kddug Ylla am na ci oom, bi mu naan : Dingeen dglu bu baax waaye dungeen xam dara ; di xool bu baax waaye dungeen gis dara. 15 Ndaxte xolu xeet wii dafa drkiis ; dauy dglu ak nopp yu naqari, tey gmm seeni bt, ngir baa gis ak seeni bt, dgg ak seeni nopp,

te xam ci seen xol, u waiku ci man, ma wral len. 16 Waaye yen barkeel ngeen, ndaxte seeni bt a ngi gis te seeni nopp di dgg ! 17 Ndaxte ci dgg maa ngi leen koy wax, ay yonent yu bare ak nit u jub u bare bggoon nau gis li ngeen di gis waaye gisuu ko, te dgg li ngeen di dgg waaye dgguu ko. Yeesu firi na lebu beykat bi 18 Yen nag dgluleen li lebu beykat biy tekki. 19 Boo xamee ne nit mu ngi dglu wax ju jm ci nguuru Ylla te xamu ko, *Ibliis day w, kf li u def ci xolam ; kooku mooy ki jot ci jiwu wi ci kaw yoon wi. 20 Ki jot ci jiwu wi ci brab bu bare ay doj nag, mooy ki dgg wax ji, am ci bnneex bu gaaw ; 21 waaye du ygg, ndaxte wax ji saxul ci moom. Bu jaaree ci nattu nag, mbaa u fitnaal ko ndax kddu gi, mu dggeeku ci saa si. 22 Ki jot ci jiwu wi ci xaaxaam yi mooy ki dgg wax ji, waaye soxlay ddina ak naxi alal tanc wax ji, ba du jur njari. 23 Ki jot ci jiwu wi ci suuf su baax si nag, mooy ki dgg wax ji te xam ko ; mu jural ko njari, muy lu mat temeri yoon lu pp la u ji woon, muy jurom benn fukk mbaa fanweer. Lebu jmb bi 24 Noonu Yeesu dgtal len beneen leb ne len : Nguuru Ylla Aji Kawe ji dafa mel ni nit ku ji jiwu wu baax ci toolam. 25 Waaye bi nit i di nelaw, noonam w, ji jmb ci biir *dugub ji, daldi dem. 26 Bi dugub ji saxee nag, jmb bi saxaale ak moom. 27 Noonu surgay boroom kr ga w ci moom ne ko : Gor gi, xanaa jiwuloo jiwu wu baax ci sa tool ? Fu jmb bi jge nag ? MAC 13 25 28 Mu ne len : Noon a ko def. Surga ya ne ko : Ndax nu dem dindi ko ? 29 Mu ne len : Dedet, ngir baa buddiwaale dugub ji, bu ngeen koy dindi. 30 Byyileen oom aar, u mgg, ba ngob ma jot. Bu ngob ma jotee nag, dinaa wax i koy gob : Jkkleena dindi jmb bi, takk ko ay say, lakk ko, waaye ngeen semb dugub ji ci sama sq. Lebu doomu fuddn gi 31 Yeesu waxaat len beneen leb ne len : Nguuru Ylla Aji Kawe ji dafa mel ni doomu *fuddn bu nit jl, ji ko ci toolam. 32 Doomu fuddn moo gna tuuti ci jiwu ypp, waaye bu saxee, mooy sut ci gncaxi tokr yi, di nekk garab, ba picci asamaan w, tgg ciy caram. Lebu lawiir bi 33 Yeesu teg ca beneen leb ne len : Nguuru Ylla Aji Kawe ji dafa mel ni lawiir bu jigen jl, jaxase ko ak etti andaari fari, ba kera tooyal bpp di funki. 34 Loolu Yeesu wax mbooloo ma, mb na ko lpp ciy leb, te waxuleen dara lu dul ciy leb. 35 Noonu am la u waxoon jaarale ko cib yonent, bi mu naan : Dinaa len wax ciy leb, di ygle yf yu nbbu li dale ca njlben ga ba bsu tey. 36 Ci kaw loolu Yeesu byyi mbooloo ma, dugg ca kr ga. Taalibeem yi w ci moom ne ko : Firil nu lebu jmb, bi sax ci tool bi. 37 Noonu Yeesu ne len : *Doomu nit ki mooy ji jiwu wu baax wi ; 38 ddina mooy tool bi ; i bokk ci nguuru Ylla oo di jiwu wu baax wi ; i bokk ci *Ibliis ooy jmb bi ;

39 *Seytaane

mooy noon bi ko ji ; tukkitel ddina mooy ngob mi, te malaaka yi ooy gobkat yi. 40 Ni u dajalee jmb ba, lakk ko, noonu lay nekke, bu ddina tukkee. 41 Doomu nit ki dina yebal ay malaakaam, u jle ci nguuram lpp luy ybbe nit bkkaar, ak iy def bkkaar, 42 snni len ci sawara ; foofa dees na fa jooy te yyu. 43 Booba nag u jub i dinau leer ni jant bi ci seen nguuru Baay. Dglul bu baax, yaw mi am ay nopp. Lebu alal ju nbbu ak lebu per ba 44 Yeesu teg ca ne : Nguuru Ylla Aji Kawe ji dafa mel ni alal ju nbbu cib tool. Nit ki ko gis nbbaat ko ; xolam sedd, ba mu dem jaay li mu am lpp, jnd tool ba. MAC 13 26 45 Te it nguuru Ylla Aji Kawe ji dafa mel ni jaaykat buy wut per yu rafet. 46 Am bs mu gis per buy jar njg lu ry. Mu dem nag, jaay li mu am lpp, jnd ko. Lebu mbaalum gej ga 47 Yeesu waxaat ne : Nguuru Ylla Aji Kawe ji dafa mel ni mbaal mu u wcce ci gej, mu jpp jn wu nekk. 48 Bi mbaal mi feesee nag, u oddi ko ci tefes gi, ba noppi u taxaw, dajale yu baax yi ciy ndab, waaye snni yi bon. 49 Noonu lay mel, bu ddina tukkee. Malaaka yi dinau gnn, tnn u bon i ci biir u jub i, 50 snni len ci sawara. Foofa dees na fa jooy te yyu. Lebu boroom kr ga 51 Noonu Yeesu laaj taalibe ya ne len : Loolu lpp, ndax xam ngeen lu muy tekki ? u ne ko : Waaw. 52 Yeesu ne len : Kon nag *xutbakat bu nekk bu jng ci nguuru Ylla Aji Kawe ji, dafa mel ni boroom kr buy gnne ci dencukaayam yu bees ak yu mggat. Yeesu ci dkku Nasaret 53 Bi nga xamee ne Yeesu dgtal na leb yooyu ba noppi, mu jge fa, 54 dem fa mu yaroo. Mu di len jngal ci seen jngu, ba u waaru ne : Xam-xam bii ak kemaan yii, fu mu ko jle ? 55 Ndax kii du doomu minise bi, te ndeyam tudd Maryaama ? Ndax rakkam yu gor duu Saag, Yuusufa, Simo ak Yuda ? 56 Te ay rakkam yu jigen, ndax nekkuu fi ak nun ? Lii lpp nag, fu mu ko jle ? 57 Kon u daldi koy xeeb. Noonu Yeesu ne len : Dees na faaydaal yonent, waaye du ci rewam ak ci kram. 58 Te Yeesu defu fa kemaan yu bare ndax seen ngmadi. Yaxya faatu na

14

1 Ca

jamono joojale *Erodd boroom diiwaanu Galile dgg

na tur, wa Yeesu am. 2 Noonu mu ne ay surgaam : Kooku mooy *Yaxya mi dekki ; moo tax mu nd ak kttanu def ay kemaan. 3 Ndaxte Erodd jppoon na Yaxya, yeew ko, tj. Ndaxte Erodd takkoon na Erojdd jabaru Filib magam, 4 te Yaxya daan ko wax : Jaaduwul nga denc ko. 5 Erodd nag bgg koo rey, waaye dafa ragal nit i, ci li u teg Yaxya ab yonent. MAC 13 , 14 27 6 Bi u ca tegee ab diir nag, uy mggal bs ba Erodd juddu woon, te doomu Erojdd ju jigen di fecc ci biir gan i. Loolu neex Erodd, 7 ba mu dig ko ci kaw ngi ne ko : Loo laaj, dinaa

la ko jox. 8 Noonu ndaw sa daldi topp la ko ndey ji digaloon, ne Erodd : Indil ma fii ci biir ndab boppu Yaxya. 9 Bi ko buur ba dggee, mu am naqar, waaye ngi la ak gan a tax mu santaane, u jox ko ko. 10 Mu ynnee nag, ngir u dagg boppu Yaxya ca kaso ba. 11 u indi bopp bi ci biir ndab, jox ko janq ba, mu jox ko ndeyam. 12 Noonu taalibey Yaxya w, fab new ba, suul ko ; ba noppi dem, wax ko Yeesu. Yeesu bareel na mburu ya 13 Bi Yeesu dggee deewu Yaxya nag, mu jge fa, dugg cig gaal, di dem ca brab bu wet. Waaye bi ko nit i ygee, u daldi jge ci dkk yi, topp ko ak seeni tnk. 14 Yeesu gnn ci gaal gi nag, gis mbooloo mu ry, mu yrm len, ba faj i ci wopp. 15 Ca ngoon sa taalibe yi w ci moom ne ko : Fii llub neen la, te legi mu guddi. Doo yiwi mbooloo mi, ngir u dem ci dkk yu ndaw yi, jnd lu u mana lekk ? 16 Waaye Yeesu ne len : Matul u dem, yen joxleen len lu u lekk. 17 u ne ko : Amunu fi lu dul juromi mburu ak aari jn. 18 Yeesu ne len : Indil-leen ma ko fii. 19 Ci kaw loolu Yeesu sant mbooloo ma, u toog ca ax ma. Mu jl juromi mburu ya ak aari jn ya, xool ci kaw, sant Ylla. Mu damm mburu ma, jox ko taalibe ya, u sddale ko nit a. 20 Noonu pp lekk ba suur. Te u dajale dammit ya ca des, mu nekk fukki pae ak aar yu fees. 21 Gannaaw jigen a ak gone ya, gor a doon lekk matoon nau juromi junni. Yeesu dox na ci kaw ndox ma 22 Bi loolu amee Yeesu sant taalibe ya, u dugg gaal ga te jll dex ga, jiituji ko, muy yiwi mbooloo ma. 23 Bi mu ko yiwee nag, mu yeg ca tund wa, ngir wet ak Ylla. Noonu guddi jot, fekk mu nekk fa moom rekk. 24 Bi mu fa nekkee nag, gaal ga sore na tefes ga, te duus ya di ko yngal bu metti, ndax ngelaw la len soflu. 25 Ca njl nag Yeesu jm ci oom, di dox ci kaw dex gi. 26 Waaye bi ko taalibe yi gisee, muy dox ci kaw dex ga, u daldi jommi naan : Njuuma la ! daldi tiit bay yuuxu. 27 Waaye ca saa sa Yeesu ne len : Takkleen seen fit, man la, buleen tiit ! MAC 14 28 28 Ci kaw loolu Piyeer jl kddu gi ne ko : Sang bi, bu dee yaw, sant ma, ma dox ci kaw ndox mi, w ci yaw. 29 Yeesu ne ko : Kaay ! Piyeer nag wcc ca gaal ga, di dox ci kaw ndox mi, jm ci Yeesu. 30 Waaye bi mu gisee ni ngelaw li mettee, mu daldi tiit, tmbalee suux. Mu woote ne : Sang bi, wallu ma ! 31 Ca saa sa Yeesu tllal loxoom, jpp ko naan : Yaw mi new ngm, lu tax nga am xel aar ? 32 Noonu u dugg ca gaal ga, ngelaw li ne tekk. 33 i nekk ci gaal gi nag sukk ci kanamam ne ko : Ci dgg yaa di *Doomu Ylla ji. 34 Bi loolu amee u jll, teer ca diiwaanu Senesaret. 35 a fa dkk xmmi Yeesu, ynnee nag ca diiwaan bpp, indil ko u wopp pp. 36 Noonu u aan ko, mu may len u laal cati mbubbam rekk, te ku ko laal daldi wr. Farisen ya ak aada ya

15

1 Ca

jamono jooja amoon na bs ay *Farisen ak ay

*xutbakat jge *Yerusalem, w ci Yeesu ne ko : 2 Lu tax say taalibe di moy aaday yoon, yi maam yi tral ? Ndaxte

duu raxas seeni loxo, bu uy lekk. 3 Waaye Yeesu ne len : Yen itam lu tax ngeen di moy li Ylla santaane, ngir topp seeni aada ? 4 Ylla nee na : Teralal sa ndey ak sa baay, te it : Ku molu sa ndey walla sa baay, dees na la rey. 5 Waaye yen dangeen ne : Ku wax sa ndey walla sa baay : Li ngeen wara jarioo ci man, jbbal naa ko Ylla, 6 kooku amatul warugaru teral baayam. Noonu tebbi ngeen kddug Ylla ndax seen aada. 7 Yen i naafq, *Esayi waxoon na bu baax ci kddug Ylla ci seen mbir, bi mu naan : 8 Xeet wii u ngi may teral ci seen gmmi, waaye seen xol sore na ma. 9 Seen mggal amul benn njari, ci li uy jngle dnkaaney nit kese. 10 Noonu Yeesu woo mbooloo mi ci moom ne len : Dgluleen te xam : 11 du li dugg ci gmmi mooy indil nit sobe, waaye li ciy gnne mooy indil nit sobe. 12 Bi taalibeem ya dggee loolu, u w ci moom ne ko : Ndax xam nga ne, *Farisen yi daoo mer ndax loolu nga wax ? 13 Yeesu ne len : Garab gu sama Baay bi ci kaw jiwul, dees na ko buddi. 14 Byyileen len, ay gumba lau yuy wommat ay gumba ; bu gumba dee wommat moroomam nag, kon dinau daanu oom aar ci kmb. MAC 14 , 15 29 15 Piyeer nag jl kddu gi, laaj Yeesu : Firil nu leb wi. 16 Noonu Yeesu ne ko : Ndax ba tey seen xol dafa tju, yen itam ? 17 Xamuleen ne, lpp lu dugg ci gmmi, ci biir lay jm tey gnn ca brab bu lqu ? 18 Waaye li gnn ci gmmi mu ngi jge ci xol ; loolu mooy indil nit sobe. 19 Ndaxte ci xol la xalaat yu bon di jge, ak bom, njaaloo, ndoxaanu yqute, ccc, seede lu dul dgg ak saaga. 20 Yooyu ooy indil nit sobe, waaye lekk ak loxo yoo raxasul du tax nit am sobe. Yeesu faj na doomu jigen, ja askanoo rewu Kanaan 21 Gannaaw loolu Yeesu jge fa, dem ci diiwaanu Tir ak Sidon. 22 Ba mu fa ggee nag, jigenu waa Kanaan, ja dkk ca wll yooyu, daldi gnn, di wax ca kaw ne ko : Yaw sang bi, *Stu Daawuda bi, yrm ma ! Rab jpp na sama doom ju jigen, te dafa sonn lool. 23 Waaye Yeesu waxu ko dara. Ay taalibeem nag w ci moom ne ko : Doo ko yiwi, mu ngi nuy topp, di yuuxu ci sunu kaw. 24 Yeesu ne : Ynniwuu ma, lu dul ci xari *bnni Israyil yu rer. 25 Waaye jigen ja w, sukk ci kanamam naan : Sang bi, wallusi ma ! 26 Yeesu ne ko : Jl amu gone yi, snni ko xaj yi, rafetul. 27 Waaye jigen ja ne ko : Waaw, sang bi, teewul xaj yi di lekk ruusit, yi rot ci seen lekkukaayu boroom. 28 Ci kaw loolu Yeesu ne ko : Yaw jigen ji, sa ngm ry na ; na am, ni nga ko bgge. Noonu doomam daldi wr ca saa sa. Yeesu faj na u wopp 29 Bi loolu amee Yeesu jge foofa, w ci weti dexu Galile ; mu yeg ca aw tund, toog fa. 30 Ba mu fa nekkee, nit u bare w ci moom, indaale ay lafa, ay lggi, ay gumba, ay luu ak eneen u bare. u teg len ci tnki Yeesu, mu faj len. 31 Nit pp waaru, ndaxte gis nau luu yuy wax, lggi yu wr, lafa yuy dox, ak gumba yuy gis. u daldi mggal Ylla Buuru Israyil. Yeesu bareel na ay mburu aareel bi yoon 32 Gannaaw loolu Yeesu woo ci moom taalibeem ya ne len :

 Yrm naa mbooloo mi, ndaxte toog nau fi man etti fan, te amatuu lu u lekk. Bgguma lena yiwi te lekkuu, ngir ba u tle ci yoon wi. 33 Noonu taalibeem ya laaj ko : Waaye fu nuy jle ci ll bi mburu mu doy ngir mbooloo mu tollu nii ? 34 Yeesu ne len : aata mburu ngeen am ? u ne ko : Jurom aari mburu ak ay jn yu ndaw. MAC 15 30 35 Ci kaw loolu Yeesu sant mbooloo mi, u toog ci suuf. 36 Mu fab jurom aari mburu yi ak jn yi, sant Ylla, damm len, jox len taalibe yi, u sddale len mbooloo mi. 37 Noonu pp lekk ba suur. Te u dajale jurom aari dmba yu fees ak dammit yi ci des. 38 Gannaaw jigen i ak gone yi, gor i ci lekk matoon nau eenti junni. 39 Noonu Yeesu yiwi mbooloo mi, dugg ci gaal, w ci wlli Magadan. Kemaan gu jge ci asamaan

16

1 Amoon

na ay *Farisen ak ay *Sadusen yu w ci

Yeesu. u fexe koo fiir, ba laaj ko ne : Won nu kemaan guy firndeel sag ynnent, te mu jge ci asamaan. 2 Noonu Yeesu ne len : Ngoon gi dangeen naan : Du taw suba ndax asamaan si dafa xonq. 3 Te suba gi ngeen naan : Tey daal dina taw, ndax asamaan si dafa xonq te xiin. Kon man ngeena ree *melow asamaan, waaye manuleena ree firndey jamono ji nu tollu. 4 Yenay laaj firnde, yen niti jamono ju bon jii, yen i fecci seen kllre ak Ylla. Waaye dungeen jot genn firnde gu dul firndeg Yunus. Bi Yeesu waxee loolu, mu jge ci oom, dem. 5 Gannaaw loolu taalibe yi jllaat dex gi, fekk ftte naoo ybbaale mburu. 6 Noonu Yeesu ne len : Wottuleen te moytu lawiiru *Farisen ya ak Sadusen ya. 7 Bi ko taalibe yi dggee, u daldi werante ci seen biir naan : Nun de indaalewunu mburu. 8 Waaye Yeesu yg loolu ne len : Yen i new ngm, lu tax ngeen di werante ci seen biir, ndaxte indaalewuleen mburu ? 9 Ndax xamaguleen ba tey ? Xanaa fttalikuwuleen juromi mburu ya ngir juromi junniy gor a, ak aata pae ngeen dajale woon ciy dammit ? 10 Te ndax fttalikuwuleen itam jurom aari mburu ya ngir eenti junniy gor a, ak aata dmba ngeen dajale woon ciy dammit ? 11 Kon nag lu tax xamuleen ne waxuma mburu ? Waaye damaa bgg, ngeen moytu lawiiru Farisen ya ak Sadusen ya. 12 Noonu u xam ne, Yeesu waxul woon lawiiru mburu, waaye u moytu njnglem *Farisen ya ak Sadusen ya. Piyeer wax na ne, Yeesu mooy Almasi bi 13 Bi u fa jgee, Yeesu dem ca diiwaanu Sesare bu Filib. Foofa mu laaj taalibeem ya : Lu nit iy wax ci *Doomu nit ki ; mooy kan ? 14 Taalibe yi ne : Am na u naan, *Yaxya, eneen i, *Ilyaas ; i ci des ne, Yeremi walla keneen ci yonent yi. MAC 15 , 16 31 15 Noonu Yeesu ne len : Waaye yen, ku ngeen may teg ? 16 Ci kaw loolu Simo Piyeer ne : Yaa di *Almasi bi, *Doomu Ylla Aji Dund ji. 17 Yeesu ne ko : Barkeel eel na la, Simo doomu Yunus, ndaxte du nit moo la xamal lii, waaye sama Baay bi nekk ci kaw. 18 Te maa ngi lay wax lii : yaa di Piyeer, te ci kaw

doj wu ry woowu laay samp mbooloom i ma gm, te dooley dee du ko manal dara. 19 Dinaa la jox caabiy nguuru Ylla Aji Kawe ji ; li nga yeew ci ddina, dees na ko yeew ci asamaan ; li nga yiwi ci ddina dees na ko yiwi ci asamaan. 20 Noonu Yeesu dnk taalibe yi bu wor ne len : Buleen wax kenn ne maay Almasi bi. 21 Li dale ci jamono jooja, Yeesu tmbali na xamal taalibeem yi ne war na dem *Yerusalem, daj fa coono yu bare, jge ca njiit ya, ca *sarxalkat yu mag ya ak ca *xutbakat ya ; u rey ko, mu dekki ca etteelu fan ba. 22 Bi mu waxee ba noppi, Piyeer woo ko ci pegg, bgg koo yedd ne ko : Ylla tere, Boroom bi, loolu du la dal. 23 Waaye Yeesu waiku, daldi ne Piyeer : Sore ma *Seytaane, bu ma xatal ; yfi nit ngay fonk, waaye du yfi Ylla. 24 Gannaaw loolu Yeesu ne taalibeem ya : Ku bgga aw ci samay tnk, na byyi boppam, te gddu bant bi u ko wara daaj, doora topp ci man. 25 Ndaxte koo xam ne bgg ngaa rawale sa bakkan, dinga ko kk, waaye ku kk sa bakkan ngir man, jotaat ko. 26 Te it moom ddina spp lu muy jari nit, bu kkee bakkanam ? Te nit, lu mu wara weccee bakkanam ? 27 Ndaxte *Doomu nit ki dina w ci ndamul Baayam, nd ak ay malaakaam ; bs booba dina delloo ku nekk ay jfam. 28 Ci dgg maa ngi leen koy wax, am na i fi taxaw, oo xam ne duu dee, te gisuu Doomu nit ki w ci nguuram. Ndamu Yeesu jolli na ci moom

17

1 Jurom

benni fan gannaaw gi, Yeesu ndoon na

ak Piyeer, Saag ak Yowaana rakkam, ybbu len fu wet ci tund wu kawe lool. 2 Mu soppiku fa seen kanam, xar kanamam di melax nib jant, te ay yreem weex ni leer. 3 Naka noonu u gis yonenti Ylla *Musaa ak *Ilyaas, di waxtaan ak Yeesu. 4 Piyeer nag daldi wax Yeesu ne ko : Sang bi, bg nanu ci sunu teew fii ; soo ko bggee, dinaa fi defar etti mbaar, benn yaw, benn Musaa ak benn Ilyaas. 5 Waaye bi muy wax, niir wu leer muur len, te baat jib ca niir wa naan : Kii mooy sama Doom ji ma bgg, ci moom laa ame bnneex ; dgluleen ko. MAC 16 , 17 32 6 Bi taalibe yi dggee baat bi, u ne nrm ci suuf, daldi tiit lool. 7 Waaye Yeesu jegesi, laal len naan : Jgleen, buleen ragal dara. 8 Noonu u xool ci kaw, waaye gisatuu kenn ku dul Yeesu rekk. 9 Bi loolu amee u wcc ca tund wa. Bi uy wcc nag, Yeesu sant len ne : Buleen nettali kenn li ngeen gis, ba kera *Doomu nit ki dekki. 10 Noonu taalibe ya laaj ko : Lu tax *xutbakat ya nag di wax ne, Ilyaas mooy jkka w ? 11 Yeesu ne len : Waaw, dgg la, Ilyaas war na w, jubbanti lpp. 12 Teewul maa ngi leen di wax ne, Ilyaas w na te xmmiwuu ko, waaye def nau ko la len neex. Noonu it daoo nara sonal legi Doomu nit ki. 13 Ndax wax jooju nag, taalibe ya xam ne ci mbirum *Yaxya la len doon wax. Yeesu faj na xale bu rab jpp 14 Bi nga xamee ne wcc nau, ba w ca mbooloo ma, genn gor w ci moom, sukk 15 naan : Sang bi, yrmal sama doom, ndaxte mu ngi say, di am coono bu metti ; leg-leg mu daanu ci

sawara, leg-leg mu daanu ci ndox. 16 Indi naa ko ci say taalibe, waaye manuu koo faj. 17 Noonu Yeesu ne : Yen niti jamono jii, yen i gmadi te dng, ba ka laa wara nekk ak yen, ba ka laa leen di wara mual ? Mu ne len : Indil-leen ma xale bi fii. 18 Noonu Yeesu tkku rab wa, rab wa gnn ca xale ba, mu daldi wr ca saa sa. 19 Bi loolu amee taalibe ya w ci Yeesu, laaj ko ci pegg : Lu tax nun manunu woona dq rab wi ? 20-21 Yeesu ne len : Seen ngm gu new a tax. Ci dgg maa ngi leen koy wax, su ngeen amee ngm gu tuuti sax niw peppu *fuddn, kon dingeen ne tund wii : Jgeel fii, toxu fale, te dina fa dem, ba dara du leen t. Yeesu waxaat na ne dina dee, dekki 22 Bi uy wr diiwaanu Galile nag, Yeesu ne len : Legi u jbbal *Doomu nit ki ci loxoy nit i ; 23 dinau ko rey, mu dekki ca etteelu fan ba. Bi ko taalibe ya dggee, u am naqar lool. Yeesu fey na warugaru kr Ylla ga 24 Gannaaw loolu Yeesu ak taalibe ya w Kapernawum. Bi u fa ggee nag, laajkati warugaru kr Ylla ga w ci Piyeer MAC 17 33 ne ko : Ndax seen kilifa du fey posetu aari *daraxma ngir warugar wi ? 25 Piyeer ne len : Ahakay ! Ba u eggee kr ga nag, Yeesu jkka wax ne Piyeer : Waaw, lu ciy sa xalaat, Simo? Buuri ddina si, an lauy laaj juuti walla galag ? Seeni doom walla i bokkul ci njaboot gi ? 26 Piyeer ne ko : Xanaa i bokkul ci kr gi. Yeesu ne ko : Kon doom yi nag mucc nau ci. 27 Waaye bgguma nu naqaral len ; demal snni oos ca dex ga te nga gnne jn wa jkka xcc. Boo ubbee gmmiam, dinga ca gis posetu *estateer. Jl ko nag, jox len ko ngir man ak yaw. Kan moo gna mgg ?

18

1 Ca

waxtu woowu taalibe ya woon nau ci Yeesu, laaj

ko : Kan moo gna mgg ci nguuru Ylla mi nekk ci kaw ? 2 Noonu Yeesu woo xale, teg ko ci seen biir, 3 ne len : Ci dgg maa ngi leen koy wax, su ngeen waikuwul ci Ylla, ba mel niy xale, dungeen dugg mukk ci nguuru Ylla Aji Kawe ji. 4 Kuy suufeelu nag, ba mel ni xale bii, kooku mooy ki gna mgg ci nguuru Ylla Aji Kawe ji. 5 Te it ku nangu ci sama tur xale bu mel ni kii, man mii nga nangu. 6 Waaye ku ybbe bkkaar kenn ci i gna tuuti i ma gm, li gn ci moom mooy u takk *doj wu ry ci baatam, snni ko ca fa gna xot ca gej ga. i ybbe nit bkkaar 7 Yaw ddina, dinga torox ndax say fiir yiy ybbe nit bkkaar. Fiir manta kk, waaye toroxte dal na nit ki koy lal. 8 Boo xamee ne sa loxo mbaa sa tnk mu ngi lay ybbe bkkaar, dagg ko, snni ko fu sore. Ndaxte nga lafa walla kk loxo te dugg ci dund gu wor gi, moo gn ci yaw, nga am aari loxo walla aari tnk, te u snni la ci sawara su dul fey mukk. 9 Boo xamee ne sa bt mu ngi lay ybbe bkkaar, luqi ko, snni ko fu sore. Ndaxte nga patt te dugg ci dund gu wor gi, moo gn ci yaw, nga am aari bt, te u snni la ci sawara. 10-11 Te it wottuleena xeeb kenn ci i gna tuuti, ndax kat

seeni malaakaa ngi sax ci jataayu sama Baay bi nekk ci kaw. Maa leen wax loolu. Xar mu rer ma 12 Luy seen xalaat ci lii ? Su fi amoon nit ku am temeri xar, te benn ci oom rer, lu muy def ? Ndax du byyi ca parlukaay MAC 17 , 18 34
a b

18.24 Maanaam fukki junniy tala. Seetal Xaalis ci Leeral yi. 18.28 Maanaam temeri denariyon. Seetal Xaalis ci Leeral yi.

ba jurom eent fukki xar ya ak jurom eent, te dem wuti ma rer ? 13 Bu ko gisee, mbg mi mu am ci moom mooy pp mbg, mi mu am ci jurom eent fukki xar ya ak jurom eent ya rerul. 14 Noonu it seen Baay bi nekk ci kaw bggul kenn ci i gna tuuti snku. Mbaalug bkkaar yi 15 Te lii itam, bu sa mbokk defee bkkaar, demal yedd ko, yen aar rekk. Bu la dgloo, kon gindi nga sa mbokk. 16 Waaye bu la dgluwul, ndal ak kenn mbaa aar, ngir mbir mi dggu ci li ko aar walla ett seede. 17 Bu len dgluwul oom itam, wax ko mbooloom i gm. Bu dgluwul mbooloo ma nag, nga teg ko ni ku gmul Ylla mbaa ab *juutikat. 18 Ci dgg maa ngi leen koy wax, lpp lu ngeen yeew ci ddina, dees na ko yeew ci asamaan, te lpp lu ngeen yiwi ci ddina, dees na ko yiwi ci asamaan. 19 Maa ngi leen koy wax it, bu aar ci yen dggoo ci ddina, ngir aan lu mu mana doon, sama Baay bi nekk ci kaw dina leen ko may. 20 Ndaxte fu aar walla etti nit booloo ci sama tur, maa ngi ci seen biir. Jaraaf ju amul yrmande 21 Noonu Piyeer w ci Yeesu, laaj ko : Boroom bi, bu ma sama mbokk tooee, aata yoon laa ko wara baal ? Xanaa ba ci jurom aari yoon ? 22 Yeesu ne ko : Waxuma la ba ci jurom aari yoon, waaye ba ci jurom aar fukki jurom aari yoon. 23 Loolu moo tax nguuru Ylla Aji Kawe ji dafa mel ni buur bu bgga wa alalam ak ay jaraafam. 24 Ba mu tmbalee wa nag, u indil buur ba ku ko ameel ay milyo a yu baree bare, 25 waaye jaraaf ja amul lu mu feye. Kon nag sangam santaane, u jaay ko moom ak soxnaam ak ay doomam ak lpp lu mu am, ngir fey bor ba. 26 Kon jaraaf ja daanu ciy tnkam ne ko : Mual ma, dinaa la fey lpp. 27 Noonu sangam yrm ko, byyi ko, baal ko bor ba. 28 Bi loolu amee jaraaf ja gnn, gis benn moroomu jaraafam bu ko ameel ay junni b. Mu daldi ko jpp, poe ko ne ko : Fey MAC 18 35 ma li nga ma ameel. 29 Kon moroomam daanu ci suuf, aan ko ne : Mual ma, dinaa la fey. 30 Waaye moom nanguwu ko, mu dem, tj ko kaso, ba kera mu fey li mu ko ameel. 31 Bi ay moroomam gisee loolu nag, u am naqar wu ry, daldi dem, xamal seen sang li xew lpp. 32 Sang ba nag woolu jaraaf ba ne ko : Yaw jaraaf ju soxor nga ! Baal naa la sa bor bpp, ndaxte tinu nga ma. 33 Lu tax yaw itam yrmoo sa moroom, ni ma la yrme ? 34 Noonu sang ba mer, jbbal ko iy fitnaale ca kaso ba, ba kera muy fey li mu ko ameel lpp.

35

Noonu la leen sama Baay bi ci kaw di def, bu ngeen baalul ku nekk seen mbokk ak xol bu sedd. i fase, ak i baa sy ngir jaamu Ylla

19

1 Bi

nga xamee ne Yeesu wax na loolu

ba noppi, mu jge Galile, dem ci wllu rewu Yawut yi, gi fete ci gannaaw dexu Yurdan. 2 Mbooloo mu bare topp ko, mu faj len fa. 3 Bi mu fa nekkee, ay *Farisen w ci moom, bgg koo fiir ; u ne ko : Ndax jaadu na nit fase soxnaam, saa su ko neexee ? 4 Yeesu ne len : Xanaa jnguleen ne, ca njlben ga Aji Bind ji skk na len, kii gor, kii jigen, 5 te mu ne : Looloo tax gor di teqalikook ndeyam ak baayam, nd ak soxnaam, oom aar doon benn. 6 Kon nag nekkatuu aar waaye benn lau. Lu Ylla takk nag, bu ko nit tas. 7 Bi Yeesu waxee loolu, *Farisen ya laaj ko ne : Waaye *Musaa santaane na, nit jox soxnaam kayitu pase, tggook moom. Lu tax mu wax loolu nag ? 8 Yeesu ne len : Musaa may na leen, ngeen fase seen soxna, ndax seen xol dafa dgr, waaye ca njlben ga demewul woon noonu. 9 Te it maa ngi leen koy wax, koo xam ne kii fase nga sa soxna te du njaaloo tax, boo syaatee ak keneen, njaaloo nga. 10 Bi ko taalibe ya dggee, u ne ko : Bu dee noonu la digganteb gor ak jigen mel, baa sy moo gn. 11 Yeesu ne len : Du pp oo mana nangu loolu, waaye i ko Ylla jagleel rekk. 12 Ndaxte am na u judduwaale tle, am na u tle ci loxoy nit, te am na u baa sy ngir nguuru Ylla Aji Kawe ji. Ku ko mana nangu, nangu ko. Xale yu ndaw yi 13 Gannaaw loolu amoon na ay nit uy indil Yeesu ay xale, ngir mu *teg len ay loxoom, aanal len. Waaye taalibe ya MAC 18 , 19 36 gdd len. 14 Bi Yeesu gisee loolu, mu ne len : Byyileen xale yi, te buleen len tere, u w fi man. Ndaxte u mel ni oom, oo yelloo nguuru Ylla Aji Kawe ji. 15 Noonu Yeesu teg len ay loxoom, ba noppi jge fa. Waxambaane wu bare alal 16 Bi muy dem nag, nit daldi w ci moom ne ko : Kilifa gi, lan laa wara def ci lu baax, ngir mana am dund gu dul jeex ? 17 Yeesu ne ko : Lu tax nga laaj ma ci wllu lu baax ? Kenn kepp moo baax. Boo bggee dugg ca dund googu ci kaw, nanga smm ndigal yi. 18 Waxambaane wa laaj ko : Yan la ? Yeesu ne ko : Yii : bul bome, bul njaaloo, bul scc, bul seede lu dul dgg, 19 teralal sa ndey ak sa baay, te it : nanga bgg sa moroom, ni nga bgge sa bopp. 20 Waxambaane wa ne ko : Smm naa yooyu ypp, lu ma deseeti ? 21 Noonu Yeesu ne ko : Boo bggee mat skk, demal jaay li nga am, jox ko miskin yi te dinga woomle ca asamaan. Boo noppee, wal topp ci man. 22 Waaye bi waxambaane wa dggee loolu, mu jge fa ak tiis, ndaxte ku bare woon alal la. 23 Noonu Yeesu wax taalibeem ya ne len : Ci dgg maa ngi leen koy wax, boroom alal dugg ci nguuru Ylla Aji Kawe ji, lu jafee ngoogu ! 24 Ma waxaat leen ko : gilem jaar ci bnbnu puso moo gna yomb boroom alal dugg ci nguuru Ylla

Aji Kawe ji. 25 Bi nga xamee ne taalibe ya dgg nau loolu, u daldi waaru lool ne ko : Kan moo mana mucc nag ? 26 Noonu Yeesu xool len ne : Loolu t na nit, waaye dara twul Ylla. 27 Bi ko Piyeer dggee, mu daldi ne : Waaw, nun nag, dddu nanu lpp, topp la ; kon nu nuy mujje nun ? 28 Yeesu ne len : Ci dgg maa ngi leen koy wax, bs baa ngi w bu Yllay yeesalaat lpp, te *Doomu nit ki toog ci jalam, bi soloo ndam. Bs boobu nag, yen i ma topp dingeen toog ci fukki jal ak aar, di tte fukki giir ak aar yu *bnni Israyil. 29 Koo xam ne kii dddu nga ngir sama tur ay kr, ay doomi ndey yu gor walla yu jigen, ndey walla baay, ay doom walla ay tool, dinga ko jotaat temeri yoon, ba noppi am dund gu dul jeex. 30 Waaye u bare ci i jiitu, ooy mujji ; i mujj, ooy jiituji. Lebu liggeykat yi u jl ci waxtu yu wuute

20

Noonu nguuru Ylla Aji Kawe ji

dafa mel ni boroom kr bu gnn ci suba teel, ngir jl ay liggeykat ndax MAC 19 , 20 37 toolu reseam. 2 Mu juboo ak liggeykat ya ci bccg posetu *denariyon, door lena yebal ca toolam. 3 Ci yoor-yoor mu gnn, gis eneen u toog ca pnc ma te liggeyuu. 4 Mu ne len : Demleen yen itam ca tool ba, te dinaa leen fey lu jaadu. 5 u dem ca. Mu gnnaat ci digg bccg ak ci tisbaar, defaat noonu. 6 Mu gnnati ci tkkusaan, gis eneen di tendeefal. Mu ne len : Lu tax ngeen yendoo tendeefal, te liggeyiwuleen ? 7 u ne ko : Kenn jlu nu. Mu ne len : Demleen yen itam ca tool ba. 8 Bi nga xamee ne timis jot na, boroom tool ba ne jawri ja : Woowal liggeykat yi te fey len seen bccg, tmbali ci i mujja w, ba ci i fi jkk. 9 Noonu i mu jl ci tkkusaan w, ku nekk jot posetu denariyon. 10 Gannaaw ga nag i mu jkka jl w, yaakaar ne dinau jot lu pp loolu, waaye oom itam u jot ku nekk benn denariyon. 11 Bi u ko jotee nag, u tmbalee axtu ca boroom kr ga, 12 naan : i mujja w, benn waxtu rekk lau liggey, ba noppi nga yemale len ak nun, i yenu coonob bccg bi ak naaj wu metti wi. 13 Waaye boroom kr ga ne kenn ci oom : Sama waay toouma la. Ndax juboowunu woon ci benn *denariyon ? 14 Kon fabal li nga moom te dem. Su ma bggee fey ku mujja w, li ma la fey yaw, 15 ndax saumaa def ak sama alal li ma neex ? Walla ndax danga am kiaan ci li ma ywn ? 16 Noonu i mujj ooy jiituji, i jiitu ooy mujj. Yeesu xamle na etteelu yoon ne dina dee, dekki 17 Gannaaw loolu Yeesu di dem *Yerusalem, nd ak fukki taalibe yi ak aar. Noonu mu wetoo ak oom, di len xamal ci yoon wi lii : 18 Nu ngi jm Yerusalem, te dees na jbbal *Doomu nit ki *sarxalkat yu mag ya ak *xutbakat ya. Dinau ko tte, teg ko dee, 19 jbbal ko i dul Yawut, ngir u di ko aawal te di ko dor ay yar, ba noppi daaj ko ci bant. Waaye ca etteelu fan ba dina dekki. Li doomi Sebede aan Yeesu 20 Ci kaw loolu doomi Sebede ya nd ak seen ndey, w ci Yeesu. Ndey ja sukk, di ko aansi lenn. 21 Yeesu ne ko : Loo bggoon ? Mu ne ko : Damaa bggoon nga santaane ne, boo nekkee ci sa nguur, sama aari doom ii toog ak yaw, kenn ci

sa ndijoor, ki ci des ci sa cmmo. 22 Yeesu ne ko : Xamuleen li ngeen di aan. Ndax man ngeena naan kaasu naqar, bi may naan ? u ne ko : Man nau ko. 23 Yeesu ne len : Ci dgg MAC 20 38 dingeen naan sama kaas, waaye toog ci sama ndijoor mbaa sama cmmo, du man maa koy maye, waaye sama Baay moo koy may i mu ko waajal. 24 Bi nga xamee ne fukki taalibe ya dgg nau loolu, u mere aari doomi ndey ya. 25 Waaye Yeesu woo len ne len : Xam ngeen ne ci xeeti ddina, njiit yi dau len di dor yetu nguur, te kilifa yi dau len di not. 26 Buleen mel ni oou. Waaye ku bgga nekk kilifa ci yen, na nekk seen surga, 27 te ku bgga nekk njiit, na nekk seen jaam. 28 Ndaxte noonu la *Doomu nit ki we, du ngir u nekk ay surgaam, waaye muy seen surga, ba joxe bakkanam ngir *njotug u bare. Yeesu faj na aari gumba 29 Gannaaw loolu Yeesu gnn Yeriko, te mbooloo mu bare topp ko. 30 Fekk aari gumba toog ci wetu yoon wa. Bi gumba ya dggee ne Yeesu di jaar, u daldi yuuxu ne ko : Sang bi, yaw *Stu Daawuda bi, yrm nu ! 31 Waaye nit a gdd len, ngir u noppi. Teewul gumba ya gna yuuxu naan : Sang bi, yaw Stu Daawuda bi, yrm nu ! 32 Noonu Yeesu daldi taxaw, woo len ne : Lu ngeen bgg, ma defal leen ko ? 33 u ne ko : Sang bi, na sunuy bt ubbiku. 34 Noonu Yeesu yrm len, laal seeni bt, u daldi gis ca saa sa, topp ci moom. Yeesu dugg na Yerusalem

21

1 Gannaaw

loolu Yeesu ak taalibe ya jege woon nau

*Yerusalem, ba agsi dkku Betfase ci wetu *tundu Oliw ya. Noonu Yeesu yebal aari taalibe, 2 ne len : Demleen ci dkk bi ci seen kanam. Bu ngeen eggee, dingeen gis mbaam mu u yeew ak cumburam ; yiwileen len, indil ma len. 3 Te bu leen kenn waxee dara, ngeen ne ko : Boroom bi da lena soxla. Kon ca saa sa dina len byyi, u dem. 4 Yeesu def na noonu, ngir la u waxoon jaarale ko cib yonent am, bi mu naan : 5 Waxal waa *Siyo : Seen buur a ngi w ci yen ; ku lewet la, te war mbaam-sf, dig cumbur, doomu mbaam. 6 Noonu taalibe ya dem, def loolu len Yeesu sant. 7 u indi mbaam ma, moom ak cumbur ga, lal ci seeni yre, Yeesu toog ca. 8 a pp ca mbooloo ma lal seeni yre ca yoon wa, enn a MAC 20 , 21 39 dagg ay cari garab, lal len it ca yoon wa. 9 Mbooloom a ko jiitu ak a ko topp pp di wax ca kaw naan : *Osaana, yaw *Stu Daawuda bi ! Yaw miy w ci turu Boroom bi, ku barkeel nga ! Ca brab yu gna kawe, nau ne : Osaana ! 10 Bi nga xamee ne Yeesu dugg na Yerusalem, dkk ba bpp yngatu ne : Kii moo di kan ? 11 Mbooloo ma ne len : Kii moo di yonentu Ylla Yeesu, bi jge Nasaret ci Galile. Yeesu dq na jaaykat ya ca kr Ylla ga

12 Bi

loolu amee Yeesu dugg ca kr Ylla ga, dq pp a fay jaay ak a fay jnd. Mu daaneel taabali weccikatu xaalis ya ak tooguy jaaykati pitax ya, 13 naan : Mbind mi nee na : Sama kr dinau ko wooye kru aan ci Ylla, waaye yen def ngeen ko kru scc. 14 Noonu ay gumba ak ay lafa w ci moom ca kr Ylla ga, mu faj len. 15 Bi nga xamee ne *sarxalkat yu mag ya ak *xutbakat ya gis nau yf yu doy waar ya mu def, te dgg xale yu ndaw ya nekk ca kr Ylla ga, di wax ci kaw naan : *Osaana, yaw *Stu Daawuda bi ! u daldi mer. 16 Noonu u ne Yeesu : Ndax dgg nga li uy wax ? Yeesu ne len : Waaw, dgg naa ko. Ndax masuleena jng lii ci Mbind mi : Ci gmmiu perantal ak iy nmp skkal nga sa bopp ay cant? 17 Bi Yeesu waxee loolu, mu byyi len, gnn dkk ba, jm Betani, fanaan fa. Yeesu rbb na garabu figg ga 18 Ci suba teel Yeesu dlsi ca dkk ba, mu xiif. 19 Noonu mu sen garabu *figg ca yoon wa, waaye bi mu fa agsee, gisu ci dara lu dul ay xob rekk. Ci kaw loolu Yeesu ne ko : Dootuloo me mukk ! Ca saa sa figg ga daldi wow. 20 Bi nga xamee ne taalibe ya gis nau loolu, u waaru naan : Nan la figg gi daldi wowe ci taxawaay bi ? 21 Noonu Yeesu ne len : Ci dgg maa ngi leen koy wax, su ngeen gmee te baa werante, dingeen def li ma def figg gi, rax-ca-dolli bu ngeen nee tund wale : Jgal tbbi ca gej ga, dina ko def. 22 Te lpp lu ngeen laaj cig aan, bu ngeen ci boolee ngm, dingeen ci jot. MAC 21 40 Sa-sau Yeesu 23 Gannaaw loolu Yeesu dugg ca kr Ylla ga, di fa jngle. Bi muy jngle nag *sarxalkat yu mag ya ak njiiti xeet wa w ci moom ne ko : Yf yii ngay def, ci ban sa-sa nga koy defe ? Ku la may boobu sa-sa? 24 Yeesu ne len : Man itam dinaa leen laaj lenn ; bu ngeen ma ko waxee, kon dinaa leen wax ci ban sa-sa laay defe yf yii. 25 La *Yaxya daan def, di *sob nit i ci ndox, fu mu ko jle, ci Ylla walla ci nit i ? Ci kaw loolu u daldi werante ci seen biir naan : Bu nu nee : Ci Ylla, dina nu laaj : Lu tax gmuleen ko kon ? 26 Te bu nu nee : Ci nit i, kon mbooloo mi dal ci sunu kaw, ndaxte pp teg nau Yaxya ab yonent. 27 u ne Yeesu nag : Loolu xamunu ko. Noonu Yeesu ne len : Kon man itam duma leen wax ci ban sa-sa laay defe yf yii. Lebu aari doom ya 28 Lu di seen xalaat ci lii ? Kenn nit amoon na aari doom. Am bs mu w ca taaw ba ne ko : Sama doom, demal tey liggeyi ca sama toolu rese. 29 Taaw ba ne ko : Demuma, waaye gannaaw loolu xelam yedd ko, mu dem. 30 Gannaaw gi, baay ba w ca tofo ba, wax ko noonu. Mu ne ko : Waaw, waaye demul. 31 Noonu Yeesu laaj len : Kan ci aari doom yooyu moo def coobarey baayam ? u ne : Taaw ba. Yeesu ne len : Ci dgg maa ngi leen koy wax, *juutikat yi ak jigeni moykat

yi oo leen jkka dugg ci nguuru Ylla Aji Kawe ji. 32 Ndaxte *Yaxya w na ci yen ci yoonu njub, te gmuleen ko ; waaye juutikat yi ak jigeni moykat yi gm nau ko. Te gannaaw bi ngeen gisee loolu, seen xel soppikuwul sax, ba ngeen gm ko. Lebu ____beykat, yi rey doomu boroom tool bi 33 Yeesu teg ca ne : Dgluleen beneen leb. Amoon na fi benn boroom kr bu jmbt toolu rese. Mu ag tool bi, gas ci biir pax, ngir nal ci rese yi. Mu tabax wottukaay, batale ko ay beykat, daldi tukki. 34 Bi nga xamee ne bgg naoo witt rese yi, mu ynni ay surgaam ci beykat yi, ngir jot wllam ci meeef mi. 35 Waaye beykat yi jpp surga yi, kenn ki u dor ko ay yar, keneen ki u rey ko, ki ci des u snni ko ay doj. 36 Boroom kr gi nag MAC 21 41 ynniwaat yeneen surga yu pp yu jkk ya, beykat yi def len noonu oom itam. 37 Mujj mu ynni doomam naan : Xy na u weg sama doom. 38 Waaye bi beykat yi gisee doom ji, u ne ci seen bopp : Kii moo wara donn tool bi ; nan ko rey, moom ndonoom. 39 u jpp ko nag, gnne ko tool bi, rey ko. 40 Noonu Yeesu laaj len : Bu boroom tool bi wee nag, na muy def beykat yi ? 41 u ne ko : Dina rey reyin wu aaw nit u soxor oou, batale tool bi yeneen beykat, yi koy jox wllam ci jamonoy meeef. 42 Kon Yeesu ne len : Xanaa masuleena jng lii ci Mbind yi ? Doj wi tabaxkat yi snni ; mujj na di doju ko; ci Boroom bi la loolu jge, te yemu nanu ci. 43 Loolu moo tax maa ngi leen koy wax, dinau leen xa nguuru Ylla, dnk ko xeet wuy def ay jfam. 44 Ku dal ci doj wii, dammtoo ; ku mu dal ci sa kaw, rajaxe la. 45 Bi nga xamee ne *sarxalkat yu mag ya ak *Farisen ya dgg nau lebam yooyu, u xam ne oom lay wax. 46 Noonu u di ko fexee jpp, waaye ragal nau nit a, ndaxte pp teg nau ko ab yonent. Lebu cet ga
2

22

1 Gannaaw

loolu Yeesu nettali len beneen leb ne len :

Nguuru Ylla Aji Kawe ji dafa mel ni buur buy waajal cetu doomam ju gor. 3 Noonu mu ynni ay surgaam, ngir u woo gan yi ca cet ga, waaye gan yi bgguoo w. 4 Kon mu ynneeti yeneen surga ne len : Bu ngeen demee, ygal-leen gan yi sama woote bii : Reer yi noppi na, reylu naa samay nag ak samay jur gu duuf ; lpp sotti na, wleen ci reer yi. 5 Waaye ba tey wuyuwuu ko ; u dem, kenn ki ca toolam, kenn ki jaayaani, 6 a ca des jpp surga ya, toroxal len, rey len. 7 Noonu buur mer, daldi ynni ay xarekatam, ngir u rey bomkat yooyule, lakk seen dkk. 8 Ci kaw loolu mu ne surga ya : Reeri cet gi noppi na, waaye i u woo yeyoowuu ko. 9 Demleen nag buntu dkk ba, woo ku ngeen fa gis ci reeri cet gi. 10 Noonu surga ya gnn ca yoon ya, boole a u fa gis pp, u bon a ak u baax a, ba negu reer ya fees ak ay gan. 11 Bi nga xamee ne buur bi dugg na nag, ngir seetsi gan yi, mu gis fa nit ku solul mbubb mu u wara sol ca cet ga. 12 Buur

MAC 21 , 22 42 ne ko : Sama waay, naka nga dugge fii, te amuloo mbubbum cet ? Waa ji ne miig. 13 Noonu buur ba ne ay surgaam : Yeewleen ko ci tnk yi ak ci loxo yi, snni ko ci biti ci lndm gi. Foofa dees na fa jooy tey yyu. 14 Ndaxte i u woo bare nau, waaye i u tnn barewul. Galag gi uy fey buur bi Sesaar 15 Booba *Farisen ya dem gise, ba xam lu u wara def, ngir fiir Yeesu ci waxam. 16 Noonu u ynni ci moom seeni taalibe ak i far ak buur bi *Erodd ne ko : Kilifa gi, xam nanu ne ku wor nga, te ragaloo kenn, ndaxte seetuloo jmmi nit, waaye dangay xamle yoonu Ylla ci bu wor. 17 Wax nu nag loo xam ci lii : ndax jaadu na, nu fey buur bi *Sesaar galag walla det ? 18 Waaye Yeesu xam seen njubla, mu ne len nag : Lu tax ngeen bgg maa fiir, yen naafq yi ? 19 Wonleen ma poset, bi uy feye galag. u daldi ko jox nag benn posetu *denariyon. 20 Yeesu ne len : Kan lau ci def nataalam ak turam ? 21 u ne ko : Sesaar. Noonu mu ne len : Joxleen nag Sesaar li Sesaar moom, te jox Ylla li Ylla moom. 22 Bi nga xamee ne dgg nau loolu, u waaru, byyi ko, daldi dem. Sadusen yi ak ndekkite li 23 Bs boobale ay *Sadusen w ci moom. Sadusen yi nag oom gmuu ne ndekkite am na. Noonu u laaj ko naan : 24 Kilifa gi, *Musaa nee woon na : Boo xamee ne gor dee na te amul doom, na rakkam donn jabaram, ngir skkal magam njaboot. 25 Amoon na ci nun nag jurom aari gor, u bokk ndey ak baay. Taaw ba am jabar ba noppi, faatu ; rakk ja donn jabar ja, ndaxte amul woon doom. 26 aareel ba ak etteel ba def noonu, ba ci jurom aareel ba. 27 Gannaaw oom pp, jigen ja faatu. 28 Bu ndekkite taxawee nag, jabaru kan lay doon ci jurom aar i, ndaxte pp jl nau ko ? 29 Waaye Yeesu ne len : Yena ngi cig rer, ndaxte xamuleen Mbind mi mbaa kttanu Ylla. 30 Ndaxte keroog ndekkite li kenn du am jabar, kenn du am jkkr, waaye dinau mel ni malaaka yi ci kaw. 31 Te lu jm ci ndekkitel i dee, xanaa masuleena jng la leen Ylla waxoon ne : 32 Maay Yllay *Ibraayma ak Yllay Isaaxa ak Yllay *Yanqoba? Li ciy gnn mooy, nekkul Yllay i dee MAC 22 43 waaye Yllay iy dund la. 33 Bi nga xamee ne mbooloo ma dgg nau loolu, u waaru ndax li mu jngle. Ban santaane moo gna mgg ci yoonu Musaa ? 34 Gannaaw gi, *Farisen ya yg nau ne yey na *Sadusen ya. Kon nag u daldi daje. 35 Noonu kenn ci oom, ka nekk *xutbakat, fexe koo fiir. Mu laaj ko : 36 Kilifa gi, ban ndigal moo gna mgg ci yoonu Musaa ? 37 Yeesu ne ko : Nanga bgg Ylla sa Boroom ak sa xol bpp ak sa bakkan bpp ak sa xel mpp. 38 Loolu moo di li jkk te pp ci li Ylla santaane. 39 Te aareel bi noona la mel : Nanga bgg sa moroom, ni nga bgge sa bopp. 40 aari ndigal yooyu tnk nau yoonu Musaa wpp, moom ak waxi yonent yi. Ndax Almasi bi mooy stu Daawuda ?

41 Bi

*Farisen ya dajee nag, Yeesu laaj len : 42 Lu ngeen xalaat ci *Almasi bi ; kan la nekk stam ? u ne ko : *Daawuda. 43 Noonu Yeesu ne len : Lu tax nag Daawuda, bi muy wax ci kttanu *Xelu Ylla mi, di ko wooye Boroom bi ne : 44 Boroom bi wax na sama Boroom : Toogal ci sama ndijoor, ba kera may daaneel say noon ci sa kanam. 45 Gannaaw Daawuda nag wooye na ko : Boroom bi, nu muy nekke stam ? 46 Ci kaw loolu kenn manu koo tontu genn kddu. Te li dale ci bs booba kenn emeetu koo laaj dara. Yeesu gdd na xutbakat ya ak Farisen ya

23

1 Gannaaw

loolu Yeesu waxoon na

mbooloo ma ak taalibeem ya ne len : 2 *Xutbakat ya ak *Farisen ya u ngi toog ci jalu *Musaa. 3 Lpp lu u leen wax nag, defleen ko te smm ko, waaye buleen roy seeni jf, ndaxte dauy wax waaye duu ko jfe. 4 Dauy takk say yu diis, yen len ci nit i, waaye duu ko nangoo laal sax ak seen cati baaraam. 5 Dauy def seeni jf ypp, ngir nit i gis len, di takk ay *tere yu ry, tey ryal seeni *laari mbubb. 6 Ca reeri xew yi, toogu yu yiw lauy taamu, tey fete kanam ca jngu ya. 7 Daoo bgg pp nuyoo len aari loxo ca pnc ma, di len wooye kilifa gi. 8 Waaye yen buu leen wooye MAC 22 , 23 44 kilifa gi, ndaxte kenn rekk moo di seen Kilifa, te yen pp ay bokk ngeen. 9 Te buleen tudde kenn seen baay ci ddina, ndaxte kenn rekk moo di seen Baay, ki ci kaw. 10 Buu leen tudde it ay njiit, ndaxte kenn rekk moo di seen Njiit, mooy *Kirist. 11 Ki gna mag ci yen mooy ki nangoo nekk seen surga. 12 Kuy ykkatiku dees na la suufeel ; kuy suufeelu, u ykkati la. 13-14 Yen xutbakat yi ak *Farisen yi, naafq yi, dingeen torox ! Ndaxte yena ngi tj nguuru Ylla Aji Kawe ji ci kanam nit i ; yen dungeen ci dugg, te dungeen byyi ku ci bgga dugg, mu dugg ci. 15 Yen xutbakat yi ak *Farisen yi, naafq yi, dingeen torox ! Ndaxte yena ngi wr gej ak suuf, ngir skku benn taalibe, ba noppi ngeen def ko nitu sawara, ku leen yes aari yoon. 16 Yen njiit yu gumba yi, dingeen torox ! Yena ngi wax ne : Ku gie kr Ylla gi, ngi li duggul, waaye ku gi ci wurusu kr Ylla gi, dugg na. 17 Yen i dof te gumba ! Lan moo gna mgg, wurus wi walla kr Ylla, gi tax wurus wi sell ? 18 Dangeen ne it : Ku gie *sarxalukaay bi ci kr Ylla gi, ngi li duggul, waaye ku gi ci sarax si ci kawam, dugg na. 19 Gumba yi ! Lan moo gna mgg, sarax si walla sarxalukaay bi tax sarax si sell ? 20 Ku gie sarxalukaay bi, gi nga ci sarxalukaay bi ak li ci kawam lpp. 21 Ku gie kr Ylla gi, gi nga ci kr Ylla gi ak ki ci dkk. 22 Ku gi ci asamaan, gi nga ci jalu Buur Ylla ak ki ci toog. 23 Yen xutbakat yi ak *Farisen yi, naafq yi, dingeen torox ! Ndaxte yena ngi skk asaka ci naana ak *anet ak kumin, te sggane yi gna mgg ci yoonu Musaa, maanaam njub, yrmande ak ngm. Loolu ngeen wara def, waxuma nag

ngeen byyi la ca des. 24 Yen njiit yu gumba yi ! Yena ngi segg wallax-njaan, tey wann gilem. 25 Yen xutbakat yi ak *Farisen yi, naafq yi, dingeen torox ! Ndaxte yena ngi setal bitib kaas bi ak ndab li, waaye ci biir dafa fees ak ccc ak ppal. 26 *Farisen yu gumba yi ! Jkkleena setal biir kaas bi ak ndab li, ngir biti bi itam set. 27 Yen xutbakat yi ak *Farisen yi, naafq yi, dingeen torox ! Ndaxte yena ngi mel ni bmmeel yu u weexal. Ci biti am nau melo wu rafet, waaye ci biir daoo fees ak yaxi i dee ak tilim ju nekk. 28 Yen itam, ci ngistal dangeena mel ni u jub, waaye ci seen biir dangeen fees ak naafq ak lu bon. 29 Yen xutbakat yi ak *Farisen yi, naafq yi, dingeen torox ! Ndaxte yena ngi tabax xabruy yonent yi, tey rafetal bmmeeli MAC 23 45 u jub i. 30 Te yena ngi wax ne : Bu nu fekke woon sunu jamonoy maam, dunu nd ak oom ciy tuur deretu yonent yi. 31 Seede ngeen nii ne yey ngeen seen bopp, te yenay doomi i doon rey yonent yi, 32 di aw seen tnki baay, ba yes len sax. 33 Yen i mel ni ay jaan, te fees ak daar niy co, naka ngeen di mucce mbugalu sawara ? 34 Moo tax maa ngi leen di ynnee ay yonent ak ay boroom xam-xam ak ay xutbakat. enn i dingeen len rey te daaj len ci bant ; eneen i dingeen len dor ay yar ci seeni jngu, di len fitnaal ci dkkoo dkk. 35 Noonu deretu i jub, ji u tuur jpp ci ddina, dina xppu ci seen kaw, li dale ci deretu Abel mi jub, ba ci deretu Sakari doomu Baraki, mi ngeen rey ci diggante brab bu sell bi ak *sarxalukaay bi. 36 Ci dgg maa ngi leen koy wax, loolu lpp dina dal ci niti jamono jii. 37 *Yerusalem, Yerusalem, yaw miy rey yonent yi, tey snni ay doj ndaw yi, ba u dee, aka maa bggoona dajale say doom, ni ginaar di uufe ay cuujam, te nanguwuleen ! 38 Kon nag Ylla dina brgl seen kr, ba mu gent. 39 Ndaxte maa ngi leen koy wax, dungeen ma gisati li dale tey, ba kera ngeen ne : Yaw miy w ci turu Boroom bi, ku barkeel nga ! Yqug Yerusalem ak dellusig Doomu nit ki

24

1 Bi

Yeesu waxee ba noppi, mu gnn

ca kr Ylla ga, dem. Noonu ay taalibeem w ci moom, ngir won ko tabaxi kr Ylla ga. 2 Mu ne len : Du gis ngeen yii ypp ? Ci dgg maa ngi leen koy wax, lii lpp dina daanu, ba doj dootul des ci kaw doj. 3 Noonu bi nga xamee ne Yeesu toog na ca *tundu Oliw ya, taalibeem ya w ci moom cig wet. u ne ko : Wax nu ka la loolu di am, te luy tegtale ne yaa ngi w te ddina di tukki ? 4 Yeesu ne len : Moytuleen, bu leen kenn nax. 5 Ndaxte u bare dinau w ci sama tur ne : Maa di *Kirist, te dinau nax u bare. 6 Dingeen dgg ay xare ak coowi xare ; wottuleen, buleen ci tiit, ndaxte loolu war na am, waaye booba mujug jamono ji jotagul. 7 Xeet dina jg, xeex ak weneen xeet, rew xeex ak meneen rew. Dina am ay xiif ak ay yngu-ynguy suuf ci brab yu bare. 8 Waaye loolu lpp mooy ndoortel metit yi, mel ni jigen juy matu. 9 Bu boobaa dees na leen jbbale, mitital leen, rey leen ; te xeet ypp dinau leen ba ndax sama tur. 10 Bu loolu amee u bare dinau dggeeku, di booleente tey baante.

11 Te

it u bare uy mbubboo turu yonent dinau fee, nax MAC 23 , 24 46 nit u bare. 12 Te gannaaw lu bon day law, mbggeelug i pp dina wiku. 13 Waaye ku mu ba ca muj ga, mucc. 14 Noonu xibaaru jmm bii ci nguuru Ylla, dees na ko ygle ci ddina spp, ngir mu nekk seede ci xeet ypp. Bu loolu amee mujug jamono ji jot. 15 Dina am bs bu li uy wax : Lu araam luy yqe dina tege ca brab bu sell ba. Mooy li u doon wax jaarale ko ci yonent Ylla Daeel ; ku ko jng, nanga ko xam. 16 Bu ngeen gisee loolu nag, ku nekk ci biir diiwaanu Yude, nanga daw ca tund ya ; 17 ku nekk ci kaw *taax ma, bul wcc ngir fab say yf, ya nekk ci biir kr ga ; 18 ku nekk ca tool ba, bul ibbi ngir fab sa mbubb. 19 Ngalla jigen i mb ca bs yooyu, ngalla it iy nmpal ! 20 aanleen nag seen gddaay bumu nekk jamonoy seddaayu lolli, walla *bsub noflaay bi. 21 Ndaxte booba dina am metit wu ry wu masula am, ba ddina sosoo ak tey, te dootul am mukk. 22 Te bu u wiwul bs yooyu, kenn du mucc, waaye dees na len wi ndax i Ylla tnn. 23 Booba nag, bu leen kenn waxee : Kaayleen gis, Kirist a ngi fi, mbaa : Mu nga fale, buleen ko gm. 24 Ndaxte i mbubboo turu Kirist ak i mbubboo turu yonent dinau fee, di joxe ay firnde yu ry ak ay kemaan, ba ciy nax sax i Ylla tnn, su loolu manoona am. 25 Wax naa leen ko lu jiitu. 26 Bu u leen waxee nag : Seetleen, mu nga nale ca ll ba, buleen gnn, mbaa u ne : Seetleen, mu ngi nii ci biir kr gi, buleen ko gm. 27 Ndaxte ni melax di fqe penku, te lerax ba sowu, noonu la wug *Doomu nit ki di mel. 28 Fa mdd nekk, fa la tan yiy dajee. 29 Gannaaw metitu bs yooyule nag, ca saa sa jant bi dina lndm te weer wi dootul leer ; biddiiw yi dinau fq, daanu ci asamaan, te kttani asamaan yi yngu. 30 Booba firnde ji taxaw, Doomu nit ki fee ci asamaan, te xeeti ddina spp dinau jooy. Dinau gis Doomu nit ki di w ci niiri asamaan si, nd ak kttan ak ndam lu ry. 31 Dina ynni ay malaakaam ak baatu liit bu dgtu, u dajale i mu tnn ci eenti xbla yi, fa asamaan dale ba fu mu yem. 32 Yeesu teg ca ne : Jngleen misaalu garabu *figg ga. Boo xamee ne ay bnqaasam duy nau, tey xobam sq, xam ngeen ne nawet jege na. 33 Noonu yen itam bu ngeen gisee loolu lpp, xamleen ne jege na, mu ngi ci bunt bi sax. 34 Ci dgg maa ngi leen koy wax, niti jamono jii duu wy te loolu lpp MAC 24 47 amul. 35 Asamaan ak suuf dinau wy, waaye samay wax du wy mukk. Ylla rekk moo xam bs ba 36 Waaye bs booba walla waxtu wa, kenn xamul ka lay doon ; du malaaka yi ci kaw, du sax man Doom ji, waaye Baay bi rekk moo ko xam. 37 Ni bsi Noyin ya, noonu lay mel, bu Doomu nit ki di w. 38 Ndaxte ca bs ya jiitu mbnn ma, nit aa ngi doon lekk di naan, gor aa ngi doon takk jabar, tey maye seeni doom, ba bs ba Noyin duggee ca gaal ga ; 39 xalaatuu woon dara, ba kera ndoxum mbnn ma di dikk, ybbu len.

Noonu lay mel ci wug Doomu nit ki. 40 Bu boobaa ci aar u nekk cib tool, dinau jl kenn ki, byyi ki ci des. 41 Ci aari jigen uy wol ca tt ba, dinau jl kenn ki, byyi ki ci des. 42 Yewwuleen nag, ndaxte xamuleen bs bu seen Boroom di w. 43 Waaye xamleen lii : bu boroom kr gi xamoon, ci ban waxtu ci guddi la scc bi di w, kon dina yewwu te du ko byyi, mu toj kram. 44 Loolu moo tax yen itam taxawleen jonn, ndaxte Doomu nit ki dina w ci waxtu wu ngeen ko senuwul. 45 Yeesu teg ca ne : Kan moo nekk surga bu takku te teey, bu njaatigeem teg ci waa kr gi, ngir mu len di dundal ca jamono ja ? 46 Bu njaatigeem wee te gis muy def noonu, surga boobu dina am ngrm. 47 Ci dgg maa ngi leen koy wax, njaatige bi dina ko teg ci alalam jpp. 48 Waaye bu dee surga bu bon bu naan ci xelam : Sama njaatige day yexa w, 49 mu tmbalee dor ay bokki surgaam, di lekk te naan ak naankat ya, 50 kon njaatige ba dina w ci bs bu mu ko senuwul ak waxtu wu mu xamul. 51 Dina ko dor ay yar yu metti, jox ko aub naafq. Foofa dees na fa jooy tey yyu. Lebu fukki janq ya

25

Booba nguuru Ylla Aji Kawe ji dina mel ni fukki janq,

u fab seeni lmp, gnn, gatanduji boroom set ba. 2 Fekk jurom ca janq ya di u am xel, jurom ya ca des kk xel. 3 i kk xel nag fab nau seeni lmp, waaye fabaalewuu *diw ; 4 waaye i am xel oom fab nau seeni lmp, fabaale diw ciy njaq. 5 Ni boroom set bi yexee w nag, pp gmmentu bay nelaw. 6 Noonu ci xaaju guddi baat jib ne : Boroom set baa ngi, gnnleen, gatandu ko. 7 Bi ko janq ya dggee, u jg, defar MAC 24 , 25 48
c

25.15 Maanaam juromi tala. Seetal Xaalis ci Leeral yi.

seeni lmp. 8 i kk xel wax i am xel : Mayleen nu ci seen diw, ndaxte sunuy lmp u ngi bgga fey. 9 Waaye i am xel ne len : Li nu yor du doy ngir nun ak yen. Tee ngeena dem ca jaaykat ya, jnd ? 10 Bi nga xamee ne dem nau jndi, boroom set ba agsi. i amoon diw ci seeni lmp, nd ak boroom set ba ca reer ya. Noonu bunt ba tj. 11 Gannaaw loolu janq ya ca des agsi naan : Sang bi, Sang bi, ubbil nu ! 12 Mu ne len : Ci dgg maa ngi leen koy wax, xawma leen. 13 Yewwuleen nag, ndaxte xamuleen bs ba mbaa waxtu wa. Lebu surga, ya njaatige bi dnk xaalisam 14 Te it nguuru Ylla dafa mel ni kuy tukki bitim rew. Bi muy laata dem, mu woo ay surgaam, batale len alalam, ku nekk lu mu ttan. 15 Kenn ka, mu dnk ko juromi milyo c, keneen ka, mu dnk ko aar ; ka ca des, benn ; daldi tukki. 16 Bi mu demee nag, ki jot juromi milyo ya dem, di ci jula, ba amaat yeneen jurom. 17 Noonu it ki jot aar amaat yeneen aar. 18 Waaye ki jot benn milyo dem, gas pax, nbb fa xaalisu njaatigeem. 19 Gannaaw diir bu ygg njaatigeb surga ya dlsi, daldi len laaj alalam. 20 Noonu ki jot juromi milyo ya jegesi, indi yeneen jurom naan : Kilifa gi, dnk nga ma juromi milyo; seetal, ame naa ci yeneen jurom. 21 Njaatigeem ne ko : Def

nga lu baax, surga bu baax nga te takku. Gannaaw takku nga ci lu tuuti, dinaa la dnk lu bare. Kaay bokk ci sama mbg. 22 Naka noona ki jot aari milyo it jegesi ne ko : Kilifa gi, dnk nga ma aari milyo, seetal, ame naa ci yeneen aar. 23 Njaatigeem ne ko : Def nga lu baax, surga bu baax nga te takku. Gannaaw takku nga ci lu tuuti, dinaa la dnk lu bare. Kaay bokk ci sama mbg. 24 Gannaaw loolu nag, ki jot benn milyo jegesi ne ko : Kilifa gi, xamoon naa ne, nit ku neg nga ; dangay dajale foo jiwul, tey gob foo faruwul. 25 Moo tax ma ragaloon la, ba dem, nbb sa xaalis ci biir suuf ; mi ngii, fabal li nga moom. 26 Waaye njaatigeem ne ko : Surga bu bon nga te tayel ! Gannaaw xamoon nga ne damay dajale fu ma jiwul, tey gob fu ma faruwul, 27 kon waroon ngaa ybbu sama xaalis ca denckati xaalis ya. Bs bu ma wee MAC 25 49 nag, ma mana jot li ma moom ak la mu jur. 28 Noonu njaatige bi ne : Nanguleen xaalis bi ci moom, jox ko boroom fukki milyo yi. 29 Ndaxte ku am dinau la dolli, ba nga barele, waaye ku amul, li nga am as new sax, dinau ko nangu. 30 Te snnileen surga bu amul njari bi ci biti ci lndm gi. Foofa dees na fa jooy te yyu. tteb xeet yi 31 Boo xamee ne *Doomu nit ki mu ngi w ci ndamam, nd ak malaaka ypp, booba dina falu ni buur, toog ci jalam bu soloo ndam. 32 Bu boobaa dees na dajale xeeti ddina ypp ci kanamam, te dina len xjjale, ni smm di xjjalee xar yi ak by yi, 33 mu teg xar yi ci ndijooram, by yi ci cmmoam. 34 Noonu Buur bi dina wax i fete ndijoor : Agsileen, yen i sama Baay barkeel, jl-leen nguur, gi u leen waajal li dale ci njlbenug ddina. 35 Ndaxte xiifoon naa, ngeen jox ma, ma lekk ; te mar, ngeen jox ma, ma naan ; nekkoon naa ab doxandem, ngeen fat ma ; 36 te rafle, ngeen wodd ma ; woppoon naa, ngeen seetsi ma ; te u tj ma, ngeen w fi man. 37 Ci kaw loolu i jub dinau ne : Boroom bi, ka lanu la gisoon, nga xiif, nu jox la, nga lekk ; mbaa nga mar, nu jox la, nga naan ? 38 Ka lanu la gisoon, nga nekk ab doxandem, nu fat la ; mbaa nga rafle, nu wodd la ? 39 Ka lanu la gisoon, nga wopp mbaa u tj la, nu w ci yaw ? 40 Noonu Buur bi dina len ne : Ci dgg maa ngi leen koy wax, saa yu ngeen defalee loolu kenn ki gna ndaw ci sama bokk yii, man ngeen ko defal. 41 Gannaaw loolu dina wax i ci cmmoam : Soreleen ma yen i alku, te dem ci sawara su dul fey, si u skkal *Seytaane ak ay malaakaam. 42 Ndaxte xiifoon naa waaye joxuleen ma, ma lekk ; te mar waaye joxuleen ma, ma naan. 43 Nekkoon naa ab doxandem, waaye fatuleen ma ; te rafle, waaye wodduleen ma ; woppoon naa te u tj ma, waaye seetsiwuleen ma. 44 Ci kaw loolu dinau ne : Boroom bi, ka lanu la gisoon, nga xiif, mbaa nga mar, nga nekk ab doxandem mbaa rafle, nga wopp mbaa u tj la, te topptoowunu la ? 45 Kon dina len ne : Ci dgg maa ngi leen koy wax, saa su ngeen ko defalul kenn ci i gna ndaw, man ngeen ko defalul. 46 Noonu ii dinau sobu ci mbugal gu dul jeex, waaye i jub dinau tbbi ci dund gu dul jeex. Njiiti yoon yi fexeel nau Yeesu noppi, mu

26

1 Bi

nga xamee ne Yeesu wax na loolu lpp ba

ne taalibeem ya : 2 Xam ngeen ne aari fan a des ci MAC 25 , 26 50 mggalu bsu *Mucc ba, te dinau wor *Doomu nit ki, daaj ko ci bant. 3 Booba nag *sarxalkat yu mag ya ak njiiti xeet wa dajaloo ca kr gu ry gu sarxalkat bu mag ba, tudd Kayif. 4 u daldi gise, ba xam lu u mana fexe, ba jpp Yeesu, reylu ko. 5 Waaye u ne : Bumu doon ci bsu mggal bi, ngir yngu-yngu baa am ci nit i. Jigen ja tuur na latkolo ci boppu Yeesu 6 Bi nga xamee ne Yeesu nekkoon na dkku Betani ca kr Simo ma *gaana woon, 7 jenn jigen w ci moom, yor njaq lu u yette doj wu uy wax *albaatar. Njaq la def latkolo ju jar lu baree bare. Noonu bi Yeesu toogee di lekk, jigen ji tuur ko ci boppu Yeesu. 8 Waaye bi ko taalibe ya gisee, u daldi mer ne : Yq gii, lu muy jari? 9 Maneesoon na koo jaay ci lu bare, jox xaalis bi miskin yi. 10 Yeesu nag xam la u wax, mu ne len : Jigen ji defal na ma jf ju rafet ; lu tax ngeen di ko sonal ? 11 Miskin yaa ngi ak yen bs bu nekk, waaye dungeen ma gis ba fww. 12 Kii, ci li mu tuur latkolo jii ci sama yaram, def na ko ngir waajal sama rob. 13 Ci dgg maa ngi leen koy wax, fpp fu uy yene xibaaru jmm bi ci ddina spp, dinau fa fttali it li jigen jii def. Yudaa wor na Yeesu 14 Ca waxtu woowu kenn ci fukki taalibe ya ak aar, ku tudd Yudaa Iskariyo, dem ca *sarxalkat yu mag ya, 15 ne len : Lan ngeen ma mana jox, ngir ma jbbal leen Yeesu ? Noonu sarxalkat ya daldi ko waal fanweeri poseti *estateer. 16 Li dale ci saa soosa nag Yudaa di fexe jamono ju mu len mana jbbal Yeesu. Reer bu mujj bi 17 Bs bu jkk ca mggal, ga uy wax *Mburu ma amul lawiir, taalibe yi w ci Yeesu ne ko : Foo bggoon nu defaral la reeru bsu *Mucc ba ? 18 Yeesu ne len : Demleen ca dkk ba, jm ca diw, ngeen ne ko : Kilifa gi nee na : Sama jamono jege na ; ci sa kr laay mggalsi bsu Mucc ba, man ak samay taalibe. 19 Noonu taalibe yi defar reeru bsu Mucc ba, na len Yeesu waxe woon. 20 Bi nga xamee ne timis jot na, Yeesu toog di lekk, moom ak fukki taalibe yi ak aar. 21 Bi uy lekk, mu ne len : Ci dgg MAC 26 51 maa ngi leen koy wax, kenn ci yen dina ma wor. 22 Taalibe ya am naqaru xol bu ry ; ku nekk daldi ne ko : Mbaa du man, Boroom bi ? 23 Yeesu ne len : Ki dugal loxoom ak man ci ndab li, kooku moo may wor. 24 *Doomu nit ki mu ngi dem, ni u ko waxe ci Mbind mi, waaye ki koy wor dina torox ; baoona juddu moo gnoon ci moom. 25 Yudaa, mi ko nara wor, laaj ko : Mbaa du man, kilifa gi ? Yeesu ne ko : Wax nga ko. 26 Noonu bi uy lekk, Yeesu jl mburu, sant Ylla, damm ko, jox ko taalibe ya. Mu ne len : Jl-leen lekk, lii sama yaram la. 27 Gannaaw loolu mu jl kaas, sant Ylla, jox len ko. Mu ne len : Yen pp naanleen ci, 28 ndaxte lii mooy sama deret, ji fas kllre gi, te mu tuuru, ngir u bare jot mbaalug bkkaar yi. 29 Maa ngi leen di wax, dootuma naan gannaaw-si-tey ndoxum

rese mii, ba kera may naan ak yen ndoxum rese mu bees ci sama nguuru Baay. 30 Gannaaw loolu u woy Ylla, ba noppi gnn, dem ca *tundu Oliw ya. 31 Booba Yeesu ne len : Yen pp dingeen ma dggeeku ci guddi gii, ndaxte bind nau : Dinaa dor smm bi, xari jur gi tasaaroo. 32 Waaye bu ma dekkee, dinaa leen jiituji Galile. 33 Piyeer nag daldi jl kddu gi naan : Bu la pp dggeekoo, man duma la dggeeku mukk. 34 Yeesu ne ko : Ci dgg maa ngi la koy wax, ci guddi gii, bala ginaar a sab, dinga ma weddi etti yoon. 35 Piyeer ne ko : Boo xamee ne sax, damaa wara dee ak yaw, duma la weddi mukk. Taalibe ypp it waxe noonu. Yeesu aan na ci toolu Setsemane ci biir tiis wu ry 36 Bi loolu amee Yeesu nd ak oom ba ca brab bu tudd Setsemane, mu ne taalibe ya : Toogleen fii, ma dem fale, aan fa. 37 Bi mu waxee loolu, mu nd ak Piyeer ak aari doomi Sebede, daldi am tiis ba xonet. 38 Mu ne len : Sama xol dafa tiis, ba may bgga dee ; toogleen fi, xool ak man. 39 Bi mu waxee loolu, Yeesu dem ci kanam tuuti, ne nrm ci suuf, di aan ne : Sama Baay, bu manee am, na ma kaasu naqar bii teggi ! Moona, bumuy ci sama coobare, waaye na sa coobare am. 40 Noonu mu w ca taalibe ya, fekk len uy nelaw. Mu ne Piyeer : Amuleen sax dooley xoolandoo ak man benn waxtu ? MAC 26 52
26.53 Maanaam fukki mbooloo ak aar yu malaaka ; mbooloo mu nekk def jurom benni junni.
d

41 Xool-leen

te aan, ngir baa daanu cig fiir. Seen xol jag na, waaye seen bind a woyof. 42 Yeesu delluwaat di aan ne : Sama Baay, bu fekkee ne kaasu naqar bii manu maa teggi te naanuma ko, kon na sa coobare am. 43 Yeesu waat ca taalibe ya, fekk len uy nelaw, ndaxte seeni bt daoo diis. 44 Mu daldi len byyi, waxaat loolu etteel bi yoon. 45 Noonu mu w ca taalibe ya ne len : Nelawleen legi te noppalu. Waxtu wu u ma wara jbbale ci loxoy bkkaarkat yi, jege na. 46 Jgleen nu dem ; xool-leen, ki may wor a ngi nii, di w. Jpp nau Yeesu 47 Bi muy wax loolu nag, Yudaa, mi bokkoon ca fukki taalibe ya ak aar te naroon koo wor, agsi, nd ak mbooloo mu bare, jge ca *sarxalkat yu mag ya ak ca njiiti xeet wa, te gnnaayoo jaasi ak yet. 48 Fekk Yudaa moomu joxoon na len tegtal ne len : Ki may fon, moom la ; jppleen ko. 49 Mu daldi w ci Yeesu nag ne ko : Salaam-maalikum, kilifa gi ! daldi ko fon bu tng. 50 Yeesu ne ko : Sama xarit, xam naa lu tax nga w. Noonu u daldi jegesi, song ko, jpp ko. 51 Ca saa sa kenn ci i nd ak Yeesu bocci jaaseem, dor surgab sarxalkat bu mag ba, nopp ba dagg. 52 Waaye Yeesu ne ko : Roofal sa jaasi ci mbaram, ndaxte ku bocci jaasi, jaasi moo lay rey. 53 Xanaa xamuloo ne man naa laaj sama Baay, te dina ma may ci taxawaay bi mbooloom malaaka mu xel dajul d? 54 Waaye su ma ko defoon, nan la Mbind mi mana ame ? Ndaxte Mbind mi nee na, nii la wara ame.

55 Booba

Yeesu ne mbooloo mi : Jg ngeen ngir jpp ma, gnnaayoo jaasi ak yet, mel ni uy topp scc. Moona daa naa toog bs bu nekk ca kr Ylla ga, di jngle, te jppuleen ma. 56 Waaye lii lpp xew na, ngir amal Mbindi yonent yi. Ci kaw loolu taalibe ypp dddu ko, daw. Yeesu taxaw na ci kanam kureelu ttekat ya 57 a jppoon Yeesu ybbu ko kr Kayif, *sarxalkat bu mag ba, fa *xutbakat ya ak njiit ya daje. 58 Piyeer topp ko fu sore, ba ci ttu sarxalkat bu mag ba ; mu dugg, toog ak surga ya, ngir seet nu mbir may mujje. MAC 26 53 59 Noonu sarxalkat yu mag ya ak *kureelu ttekat ya di seet naafq bu mana seede ci Yeesu, ba u man koo rey, 60 waaye manuu koo am. Teewul u bare woon nau, di seede lu dul dgg. Ba mujj aari nit w naan : 61 Kii nee woon na : Man naa toj kr Ylla ga, tabaxaat ko ci etti fan. 62 Ci kaw loolu sarxalkat bu mag ba jg ne ko : Ndax doo wax dara ? Loo xam ci li ii seede ci yaw ? 63 Waaye Yeesu ne cell. Sarxalkat bu mag ba ne ko : Giloo naa la ci Ylla miy dund, nga wax nu, ndax yaa di *Almasi bi, *Doomu Ylla ji. 64 Yeesu ne ko : Wax nga ko. Maa ngi leen koy wax it, li dale fii dingeen gis *Doomu nit ki toog ci ndijooru Aji Man ji, di w ci niiri asamaan si. 65 Bi mu dggee loolu, sarxalkat bu mag ba daldi mer lool, ba xotti ay yreem, daldi ne : Weddi na Ylla, lu nu doyeeti seede ? Dgg ngeen ni mu weddee. 66 Lu ngeen ci xalaat ? u ne ko : Yoon teg na ko dee. 67 Ci kaw loolu u daldi tifli ci xar kanamam, dor ko ay kurfe. eneen talaata ko, 68 ne ko : Yaw *Kirist, yonent bi, ndax xam nga ku la dor ? Piyeer weddi na Yeesu 69 Bi looluy xew, Piyeer moom ma nga toogoon ca biti ca tt ba. Noonu benn mbindaan w ci moom ne ko : Yaw itam ndoon nga ak Yeesum Galile. 70 Waaye Piyeer weddi ko ci kanam pp ne ko : Xawma li ngay wax. 71 Bi mu ko waxee, mu jm ca bunt ba, te beneen mbindaan gis ko, mu wax a fa nekkoon : Kii ndoon na ak Yeesum Nasaret. 72 Waaye Piyeer weddiwaat, boole ko ak ay ngi ne ko : Xawma nit kooku. 73 Nees-tuut a fa taxawoon w ci Piyeer ne ko : Ci lu wor ne yaw itam bokk nga ci oom, ndaxte sa waxin feeal na la. 74 Bi mu ko dggee, Piyeer daldi gi ak di waat ne : Xawma nit kooku. Te ci taxawaay ginaar daldi sab. 75 Noonu Piyeer fttaliku la Yeesu waxoon ne : Bala ginaar a sab, dinga ma weddi etti yoon. Mu daldi gnn, di jooy jooy yu metti. Yudaa am na naqar lool, ba xaru

27

1 Ci

suba teel *sarxalkat yu mag ypp ak njiiti

xeet wa gise, ngir fexee reylu Yeesu. 2 u yeew ko, ybbu ko, jbbal ko *Pilaat boroom rew ma. MAC 26 , 27 54 3 Bi nga xamee ne Yudaa, mi woroon Yeesu, gis na ne daan

nau ko, mu am naqaru xol. Mu dem nag ca sarxalkat yu mag ya ak njiit ya, delloo len fanweeri poset yu xaalis, 4 ne len : Am naa bkkaar ci li ma wor nit ku tooul, ngir u rey ko. u ne ko : Lu ciy sunu yoon ? Loolu yaa ko yg. 5 Noonu Yudaa snni xaalis ba ca kr Ylla ga, jge fa, dem, takk buum ci baatam, xaru. 6 Sarxalkat yu mag ya nag fab xaalis ba, naan : Jaaduwul nu def xaalis bii ci dencukaayu xaalis bi ci kr Ylla gi, ndaxte njgu deret la. 7 u daldi diisoo nag, jnd ca xaalis ba toolu defarkatu ndaa ya, ngir di fa suul doxandem ya. 8 Loolu moo tax u wooye tool booba ba tey Toolu deret. 9 Noonu la u waxoon jaarale ko ci yonent Ylla Yeremi am, bi mu naan : Fab nau fanweeri poseti xaalis ya, mooy njg li *bnni Israyil xayma woon ci nit ki ; 10 u joxe ko ngir toolu defarkatu ndaa ya, ni ma ko Boroom bi sante. Yeesu taxaw na ci kanam Pilaat 11 Gannaaw loolu Yeesu taxaw ca kanam boroom rew ma, boroom rew ma laaj ko : Ndax yaa di buuru Yawut yi ? 12 Yeesu ne ko : Wax nga ko, waaye waxul dara ca la ko *sarxalkat yu mag ya ak njiit ya jii. 13 Noonu *Pilaat ne ko : Xanaa dgguloo li u la jii lpp ? 14 Waaye Yeesu waxu ko ci dara, ba tax boroom rew ma waaru lool. 15 Ca mggal gu nekk nag boroom rew ma daan na may mbooloo ma, u tnn kenn ca a u tjoon, mu daldi len ko byyil. 16 Fekk booba amoon nau ku u tjoon, ku siiw te tudd Barabas. 17 Bi nga xamee ne daje nau nag, Pilaat laaj len : Kan ngeen bgg, ma byyi ko, Barabas walla Yeesu mi uy wax *Kirist ? 18 Ndaxte xamoon na ne kiaan rekk a taxoon, u jbbal ko ko. 19 Te it bi mu toogee sax ca jalu ttekaay ba, soxnaam ynnee ci moom ne ko : Bul dugg ci yfi ku jub kooku, ndaxte tey gnt naa ci moom te sonn naa ci lool. 20 Waaye sarxalkat yu mag ya ak njiit ya xiir mbooloo ma, u laaj Barabas te reylu Yeesu. 21 Noonu boroom rew ma laaj len : Kan ci aar ii ngeen bgg, ma byyil leen ko ? u ne ko : Barabas. 22 Pilaat ne len : Nan laay def nag Yeesu, mi tudd Kirist ? pp ne ko : Daaj ko ci bant, ba mu dee ! 23 Boroom rew ma ne len : Lu tax ? Gan too la def ? Waaye u daldi yuuxu bu gna kawe naan : Daaj ko ci bant ! MAC 27 55 24 Naka Pilaat xam ne du ci man dara, fekk na sax ynguyngu bi gna am doole, mu daldi fab ndox, raxas ay loxoom ca kanam mbooloo ma ne len : Set naa ci deretu ku jub kii ; nu ngeen xam, defleen ko. 25 pp ne ko : Na deretam dal ci sunu kaw ak sunu kaw njaboot. 26 Noonu Pilaat byyil len Barabas, mu dorlu Yeesu ay yar, jbbal ko, ngir u daaj ko ci bant. Xarekat ya aawal nau Yeesu 27 Bi u ko defee xarekati boroom rew ma fab Yeesu, ybbu ko ci biir kr ga, u daldi woo mbooloom xarekat ya ypp ci moom. 28 Noonu u summi ko, solal ko mbubbum xarekat mu xonq curr. 29 u rbb *kaalag dg, teg ko ci boppam, teg bantu xat ci loxol ndijooram, sukk ci kanamam, di ko aawal ne ko : Nuyu nanu la, yaw buuru Yawut yi ! 30 Ba noppi u daldi tifli ci kawam, fab bantu xat ba, dor ko ci boppam. 31 Bi u ko

aawalee ba noppi, u summi mbubbum xarekat ma, solaatal ko ay yreem, ybbu ko, ngir daaj ko ci bant. Daaj nau Yeesu ci bant bi 32 Bi nga xamee ne gnn nau, u daje ak nit ku dkk *Siren te tudd Simo; u ga ko, ngir mu gddu bant, ba u wara daaj Yeesu. 33 u w nag fa uy wax Golgota, biy tekki brabu Kaau bopp. 34 Bi u fa eggee, u jox ko bii, u def ci lu wex. Waaye bi mu ko mosee, nanguwu koo naan. 35 Noonu u daaj ko ca bant ba, u daldi sddoo ay yreem, tegoo ko ay bant, 36 ba noppi toog fa, di ko wottu. 37 Te it u teg ci kaw boppam mbind, mu xamle lu tax u rey ko, mu ne : Kii mooy Yeesu, buuru Yawut yi. 38 Booba it u daajaale ak moom aari taskati rew ma, kenn ci ndijooram, ka ca des ci cmmoam. 39 a fa doon romb di ko xas, di wcc seen bopp ndax sib ko, 40 naan : Yaw mi mana toj kr Ylla ga, tabaxaat ko ci etti fan, musalal sa bopp ; boo nekkee *Doomu Ylla, wccal ci bant bi ! 41 *Sarxalkat yu mag ya ak *xutbakat ya ak njiit ya it di ko aawal naan : 42 Waa jii musal na eneen te manula musal boppam ! Ndegam mooy buuru Israyil, na wcc legi ci bant bi, nu gm ko. 43 Gannaaw dnk na boppam Ylla, kon na ko Ylla musal, bu ko soppee, ndaxte nee na : Maay Doomu Ylla. 44 Taskati rew ma it, ya u daajaale ak moom, di ko xas noonule. MAC 27 56 Yeesu saay na 45 La tmbalee digg bccg, ba ci tisbaar, rew mpp lndm. 46 Noonu ci wetu etti waxtu Yeesu daldi wootee kddu gu dgr naan : Eli, Eli, lema sabaktani ? liy tekki Sama Ylla, sama Ylla, lu tax nga dddu ma ? 47 enn a ca a fa taxaw nag, bi u ko dggee, u ne : Mu ngi woo yonent Ylla *Ilyaas. 48 Ca saa sa kenn ci oom daw, jl aw sagar, capp ko ci *bineegar, mu teg ko ci kaw bant, jox ko ko, mu muucu. 49 Waaye a ca des ne : Byyil, nu seet ba xam Ilyaas dina w, musal ko. 50 Noonu Yeesu wootewaat ak kddu gu dgr, delloo ruuwam Ylla. 51 Ca saa sa ridob brab bu sell ba ca kr Ylla ga xar aar, li dale ci kaw ba ci suuf ; suuf si yngu, doj yi toj, bmmeel yi ubbiku, 52 te u bare ci jmmi nit u sell u dee, dekki. 53 Te gannaaw ndekkitel Yeesu u gnn ca bmmeel ya, dugg ca dkk bu sell ba, te feeu u bare. 54 Noonu njiitu *xare bi ak i nd ak moom di wottu Yeesu, bi u gisee suuf si yngu ak li xew, u daldi tiit lool ne : Ci dgg, kii *Doomu Ylla la. 55 Amoon na fa it ay jigen yu bare yu len dnd, di seetaan. Te oo jge woon Galile, nd ak Yeesu, di ko topptoo. 56 Xmmi nau ci : Maryaama mi dkk Magdala, Maryaama ndeyu Saag ak Yuusufa, ak ndeyu doomi Sebede ya. Rob nau Yeesu 57 Ca ngoon amoon na taalibeb Yeesu mu w, tudd Yuusufa te dkk Arimate ; ku bare alal la woon. 58 Mu dem ca *Pilaat, laaj ko newu Yeesu. Pilaat santaane, u jox ko ko. 59 Noonu Yuusufa fab jmm ja, laxas ko ci cngaay lu set, 60 dugal ko ca *bmmeel bu bees, ba mu yettaloon boppam ciw doj. Mu bra doj wu mag ca buntu bmmeel ba, dem. 61 Fekk Maryaamam Magdala ak Maryaama ma ca des oo fa toogoon janook bmmeel ba.

62 Ba

bt setee nag, ca bs ba topp bsu Waajal ba, *sarxalkat yu mag ya ak *Farisen ya dajaloo, jm ci Pilaat. 63 u ne ko : Boroom rew mi, fttaliku nanu ne, naxkat booba waxoon na, bi muy dund naan : Gannaaw etti fan dinaa dekki. 64 Danoo bggoon nag, nga santaane, u wottu bmmeel ba, ba am etti fan, ngir ba taalibeem ya w, scc new ba, tey ygle ne dekki na. Bu ko defee nax bu mujj boobu dina yes bu jkk ba. 65 Pilaat ne len : Amleen, ay wottukat a ngi nii. Demleen MAC 27 57 wottuji ko, ni ngeen mane. 66 Noonu u dem, tj bmmeel ba bu wor, u tay ca doj wa mndarga, teg fa wottukat ya. Yeesu Kirist dekki na

28

1 Gannaaw

*bsub noflaay ba nag, ca fajar ga, ca *bs bu

jkk ca ayu-bs ga, Maryaamam Magdala ak Maryaama ma ca des dem, seeti *bmmeel ba. 2 Fekk suuf yngu woon na bu metti, ndaxte benn malaakam Boroom bi wcc na ci asamaan, w bra doj wa, toog ci kaw. 3 Meloom mel na ni melax, ay yreem weex tll ni perkaal. 4 i doon wottu tiit bay lox, daldi mel ni u dee. 5 Noonu malaaka ma ne jigen a : Buleen tiit. Xam naa ne yena ngi wut Yeesu, ma u daajoon ca bant ba, 6 waaye nekkatu fi, ndaxte dekki na, ni mu ko waxe woon. wleen seet fi mu tddoon, 7 te ngeen dem bu gaaw, wax ay taalibeem ne dekki na te jiituji na leen Galile ; foofa ngeen koy gise. Lii laa leen wax. 8 Bi loolu amee nag jigen a daldi jge bu gaaw ca bmmeel ba, tiit ak mbg mu ry di jax seen xol, u daldi daw, ngir ygal ko taalibe ya. 9 Ba uy dem nag, Yeesu taseek oom ne len : Maa ngi leen di nuyu. Jigen a jegesi, laxasu cay tnkam, di ko mggal. 10 Yeesu ne len : Buleen tiit, waaye demleen ygal samay bokk, u dem Galile ; foofa lau may gise. 11 Ba uy dem, enn ca wottukat ya w ca dkk ba, xamal *sarxalkat yu mag ya lpp lu xew. 12 Noonu sarxalkat ya dajaloo ak njiit ya, u diisoo ; ba noppi u fab xaalis bu bare, jox ko xarekat ya, 13 ne len : Nangeen wax lii : Ay taalibeem w nau ci guddi, scc ko, bi nuy nelaw. 14 Te bu ko boroom rew mi ygee nag, dinanu ko neexal, ngir rawale leen. 15 Wottukat ya nag fab xaalis ba, def la u len santoon. Te nettali boobu siiw na ci Yawut yi ba bsu tey. 16 Noonu fukki taalibe ya ak benn dem ci biir Galile, ca tund wa len Yeesu digaloon. 17 Bi u gisee Yeesu, u mggal ko, waaye enn i am xel aar. 18 Yeesu jegesi ne len : Sa-sa bpp, jox nau ma ko ci kaw ak ci suuf. 19 Demleen nag skk ay taalibe ci xeet ypp, *sob len ci ndox ci turu Baay bi ak Doom ji ak *Xel mu Sell mi ; 20 ngeen jngal len, uy smm lpp li ma leen sant. Maa ngi nd ak yen bs bu nekk, ba kera ddina di tukki. MAC 27 , 28__