A AK KU UN NT TA AN NS SI I K KE EU UA AN NG GA AN N M ME EN NE EN NG GA AH H I II I

S So oa al l 1 1. .
P PT T R Ro od de eo o d di id di ir ri ik ka an n d de en ng ga an n s sa ah ha am m d di io ot to or ri is sa as si i 1 10 0. .0 00 00 0 l le em mb ba ar r t ta an np pa a n ni il la ai i n no om mi in na al l. . S Se eb ba an ny ya ak k 5 50 00 0
l le em mb ba ar r s sa ah ha am m p pe er ru us sa ah ha aa an n t te er rs se eb bu ut t d di ij ju ua al l d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p1 1. .0 00 00 0 p pe er r l le em mb ba ar r. . S Se eb ba an ny ya ak k 6 60 00 0
l le em mb ba ar r s sa ah ha am m l la ai in nn ny ya a d di ij ju ua al l d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p1 1. .1 10 00 0 p pe er r l le em mb ba ar r. .

B Bu ua at tl la ah h j ju ur rn na al l u un nt tu uk k t tr ra an ns sa ak ks si i t te er rs se eb bu ut t. .

Soal 2.
P PT T L Li ir ri ih h m me en nu uk ka ar rk ka an n 1 10 0. .0 00 00 0 l le em mb ba ar r s sa ah ha am m b bi ia as sa a n no om mi in na al l R Rp p1 1. .0 00 00 0 d de en ng ga an n s se eb bu ua ah h p pa at te en n. .
a a. . J Ji ik ka a n ni il la ai i p pa as sa ar r p pa at te en n t ti id da ak k d di ik ke et ta ah hu ui i t te et ta ap pi i n ni il la ai i p pa as sa ar r s sa ah ha am m d di ik ke et ta ah hu ui i s se eb be es sa ar r
R Rp p1 14 4. .0 00 00 0. .0 00 00 0. .
b b. . J Ji ik ka a n ni il la ai i p pa as sa ar r s sa ah ha am m t ti id da ak k d di ik ke et ta ah hu ui i t te et ta ap pi i n ni il la ai i p pa as sa ar r p pa at te en n d di ik ke et ta ah hu ui i s se eb be es sa ar r
R Rp p1 15 5. .0 00 00 0. .0 00 00 0. .
c c. . J Ji ik ka a n ni il la ai i p pa as sa ar r b ba ai ik k s sa ah ha am m m ma au up pu un n p pa at te en n t ti id da ak k d di ik ke et ta ah hu ui i. . K Ko on ns su ul lt ta an n i in nd de ep pe en nd de en n m me en ni il la ai i
p pa at te en n d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p1 12 2. .5 50 00 0. .0 00 00 0 d da an n d de ew wa an n k ko om mi is sa ar ri is s s se et tu uj ju u d de en ng ga an n p pe en ni il la ai ia an n t te er rs se eb bu ut t. .
B Bu ua at tl la ah h j ju ur rn na al l u un nt tu uk k t tr ra an ns sa ak ks si i t te er rs se eb bu ut t

Soal 3.
P PT T S So on ng g m me en nj ju ua al l 1 1. .0 00 00 0 l le em mb ba ar r s sa ah ha am m b bi ia as sa a n no om mi in na al l R Rp p1 1. .0 00 00 0 d da an n 2 2. .0 00 00 0 l le em mb ba ar r s sa ah ha am m p pr re ef fe er re en n
n no om mi in na al l R Rp p1 1. .5 50 00 0 d de en ng ga an n h ha ar rg ga a l lu um mp p s su um m R Rp p7 7. .5 50 00 0. .0 00 00 0. . H Ha ar rg ga a p pa as sa ar r p pa ad da a s sa aa at t i it tu u u un nt tu uk k s sa ah ha am m
b bi ia as sa a R Rp p2 2. .0 00 00 0 p pe er r l le em mb ba ar r d da an n s sa ah ha am m p pr re ef fe er re en n R Rp p3 3. .0 00 00 0 p pe er r l le em mb ba ar r. .
B Bu ua at tl la ah h j ju ur rn na al l u un nt tu uk k t tr ra an ns sa ak ks si i t te er rs se eb bu ut t. .

Soal 4
P PT T L Lu ud dr ra a m me en na aw wa ar rk ka an n p pe en nj ju ua al la an n s sa ah ha am m d de en ng ga an n c ca ar ra a p pe es sa an na an n ( (a an ng gs su ur ra an n) ) k ke ep pa ad da a p pi ih ha ak k- -p pi ih ha ak k
t te er rt te en nt tu u. . P Pe er ru us sa ah ha aa an n m me em mb be er ri ik ka an n h ha ak k k ke ep pa ad da a p pi ih ha ak k- -p pi ih ha ak k t te er rs se eb bu ut t u un nt tu uk k m me em mb be el li i 1 10 0 l le em mb ba ar r
s sa ah ha am m ( (n ni il la ai i n no om mi in na al l R Rp p5 5. .0 00 00 0) ) d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p8 8. .0 00 00 0 p pe er r l le em mb ba ar r. . L Li im ma a p pu ul lu uh h o or ra an ng g m me en ne er ri im ma a
t ta aw wa ar ra an n t te er rs se eb bu ut t d da an n s se et tu uj ju u u un nt tu uk k m me em mb ba ay ya ar r u ua an ng g m mu uk ka a b ba an ny ya ak k 5 50 0% % d da an n m me el lu un na as si i 5 50 0% % s si is sa an ny ya a
p pa ad da a a ak kh hi ir r b bu ul la an n k ke ee en na am m b be er ri ik ku ut tn ny ya a. .
B Bu ua at tl la ah h j ju ur rn na al l u un nt tu uk k t tr ra an ns sa ak ks si i t te er rs se eb bu ut t. .

Soal 5.
Pada tanggal 26 April 2005 PT Y mengeluarkan dan menjual 10.000 lembar saham nilai nominal
Rp1.000,00 perlembar dengan kurs 120% secara pesanan. Ditetapkan bahwa bagi pemesan harus
membayar uang muka pesanan pembelian sebesar 30%. Buatlah jurnal yang diperlukan, jika:
a. semua saham yang dikeluarkan telah dipesan
b. dari jumlah yang dipesan tersebut hanya dilunasi sebanyak 8.000 lembar sedangkan
untuk pesanan yang 2.000 lembar batal
i) uang muka pesanan saham langsung dikembalikan penuh.
ii) uang muka pesanan dikembalikan jika PT Y berhasil menjual ke pihak lain (dikurangi
selisih kurang harga jual baru)
(1) PT Y berhasil menjual 2.000 lembar saham yang dibatalkan pemesan ke pihak
lain dengan kurs 110%

Soal 6.
Pada tanggal 1 Mei 2005 diterima pesanan 50.000 lembar saham biasa nominal @Rp1.000,00
dengan harga jual Rp1.500,00 perlembar. Uang muka pesanan 25% dari nilai transaksi dan
sisanya harus dilunasi satu bulan kemudian bersamaan dengan penyerahan sertifikat saham ke
pemesan. Dari informasi tersebut, diminta:
a. membuat jurnal yang diperlukan pada tanggal 1 Mei 2005
b. membuat jurnal diperlukan jika pemesan membatalkan pesanannya dan sesuai
kesepakatan uang muka diganti saham secara proporsional

Soal 7.
Pada tanggal 1 November 2005 PT BER memutuskan untuk membeli kembali saham beredar
sebanyak 100 lembar sebagai saham treasury dengan harga beli Rp2.000,00 perlembar. Saham-
saham yang dibeli tersebut pada saat dikeluarkan memiliki harga pasar Rp1.500,00 perlembar dan
nilai nominal Rp1.000,00 perlembar. Pada tanggal 1 Mei 2006 sebanyak 25 lembar saham treasury
dijual kembali dengan harga Rp1.800,00 perlembar dan pada tanggal 5 Juni 2006 dijual lagi
sebanyak 40 lembar dengan harga jual perlembar Rp1.300,00. Dari informasi tersebut buatlah
jurnal yang diperlukan PT BER pada tanggal: 1 November, 1 Mei dan 5 Juni apabila perusahaan
mencatat transaksi yang berkaitan dengan saham treasury menggunakan metode:
a. Nilai nominal (par-value method).
b. Kos (harga perolehan)

REAKUISISI SAHAM (SAHAM TREASURY)
1 1. . A Al la as sa an n p pe er ru us sa ah ha aa an n m me em mb be el li i s sa ah ha am mn ny ya a s se en nd di ir ri i y ya an ng g s su ud da ah h b be er re ed da ar r: :
u un nt tu uk k m me em me en nu uh hi i k ko on nt tr ra ak k k ko om mp pe en ns sa as si i s sa ah ha am m k ke ep pa ad da a k ka ar ry ya aw wa an n a at ta au u u un nt tu uk k k ke ep pe en nt ti in ng ga an n
m me er rg ge er r. .
u un nt tu uk k m me en na ai ik kk ka an n l la ab ba a p pe er r l le em mb ba ar r s sa ah ha am m d de en ng ga an n m me en ng gu ur ra an ng gi i j ju um ml la ah h s sa ah ha am m y ya an ng g
b be er re ed da ar r. .
u un nt tu uk k m me en nc ce eg ga ah h u up pa ay ya a p pe en ng ga am mb bi il la al li ih ha an n a at ta au u u un nt tu uk k m me en ng gu ur ra an ng gi i j ju um ml la ah h p pe em me eg ga an ng g
s sa ah ha am m. .
u un nt tu uk k m me en ni in ng gk ka at tk ka an n h ha ar rg ga a s sa ah ha am m. .
2 2. . A Ad da a d du ua a m me et to od de e p pe en nc ca at ta at ta an n s sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y ( (a a) ) m me et to od de e c co os st t d da an n ( (b b) ) m me et to od de e n ni il la ai i n no om mi in na al l. .
3 3. . M Me et to od de e c co os st t: : r re ek ke en ni in ng g S Sa ah ha am m T Tr re ea as su ur ry y d di id de eb bi it t s se eb be es sa ar r c co os st t p pe em me er ro ol le eh ha an n s sa ah ha am m d da an n d di ik kr re ed di it t
p pa ad da a s sa aa at t d di it te er rb bi it tk ka an n l la ag gi i d de en ng ga an n c co os st t y ya an ng g s sa am ma a. . B Bi il la a s sa ah ha am m t tr re es su ur ry y d di it te er rb bi it tk ka an n d di i a at ta as s c co os st t
r re ea ak ku ui is si is si i ( (h ha ar rg ga a b be el li i) ), , k ke el le eb bi ih ha an nn ny ya a d di ik kr re ed di it tk ka an n k ke e r re ek ke en ni in ng g M Mo od da al l D Di is se et to or r d da ar ri i S Sa ah ha am m
T Tr re ea as su ur ry y. . B Bi il la a s sa ah ha am m t tr ra as su ur ry y d di it te er rb bi it tk ka an n d di i b ba aw wa ah h c co os st t r re ea ak ku ui is si is si i, , k ke ek ku ur ra an ng ga an nn ny ya a
d di ip pe er rl la ak ku uk ka an n s se eb ba ag ga ai i p pe en ng gu ur ra an ng g " "m mo od da al l d di is se et to or r d da ar ri i s sa ah ha am m t tr re es su ur ry y" " y ya an ng g t ti im mb bu ul l s se eb be el lu um mn ny ya a. .
A Ap pa ab bi il la a s sa al ld do on ny ya a t ti id da ak k m me en nc cu uk ku up pi i, , s si is sa an ny ya a d di ic ca at ta at t s se eb ba ag ga ai i p pe en ng gu ur ra an ng g " "l la ab ba a d di it ta ah ha an n. ." "

Contoh 6
a a. . S Se er ra at tu us s l le em mb ba ar r s sa ah ha am m b bi ia as sa a n no om mi in na al l R Rp p1 1. .0 00 00 0 d di it te er rb bi it tk ka an n d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p1 1. .1 10 00 0 p pe er r
l le em mb ba ar r. .
b b. . S Se er ra at tu us s l le em mb ba ar r s sa ah ha am m b bi ia as sa a d di ib be el li i k ke em mb ba al li i d de en ng ga an n h ha ar rg g R Rp p1 1. .1 12 20 0 p pe er r l le em mb ba ar r. .
c c. . S Se ep pu ul lu uh h l le em mb ba ar r s sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y d di ij ju ua al l k ke em mb ba al li i d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p1 1. .1 12 20 0 p pe er r l le em mb ba ar r. .
d d. . S Se ep pu ul lu uh h l le em mb ba ar r s sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y d di ij ju ua al l k ke em mb ba al li i d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p1 1. .3 30 00 0 p pe er r l le em mb ba ar r. .
e e. . S Se ep pu ul lu uh h l le em mb ba ar r s sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y d di ij ju ua al l k ke em mb ba al li i d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p9 98 80 0 p pe er r l le em mb ba ar r. .
f f. . S Se ep pu ul lu uh h l le em mb ba ar r s sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y d di ij ju ua al l k ke em mb ba al li i d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p1 1. .0 05 50 0 p pe er r l le em mb ba ar r. .
B Bu ua at tl la ah h j ju ur rn na al l u un nt tu uk k m me en nc ca at ta at t t tr ra an ns sa ak ks si i d di i a at ta as s. .

N NO O N NA AM MA A R RE EK KE EN NI IN NG G D DE EB BI IT T K KR RE ED DI IT T
a a. .



b b. .



c c. .



d d. .



e e. .



f f. .




4 4. . M Me et to od de e n ni il la ai i n no om mi in na al l: : C Co os st t p pe em me er ro ol le eh ha an n s sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y d di ib ba an nd di in ng gk ka an n d de en ng ga an n j ju um ml la ah h y ya an ng g
d di it te er ri im ma a p pa ad da a s sa aa at t s se em mu ul la a s sa ah ha am m d di it te er rb bi it tk ka an n. . K Ke el le eb bi ih ha an n c co os st t p pe em me er ro ol le eh ha an n d di i a at ta as s h ha ar rg ga a
p pe en ne er rb bi it ta an n s se em mu ul la a d di ib be eb ba an nk ka an n k ke ep pa ad da a " "L La ab ba a D Di it ta ah ha an n. ." " S Se eb ba al li ik kn ny ya a, , j ji ik ka a h ha ar rg ga a p pe en ne er rb bi it ta an n
s se em mu ul la a m me el le eb bi ih hi i h ha ar rg ga a p pe em me er ro ol le eh ha an n s sa ah ha am m t tr ra as su ur ry y, , p pe er rb be ed da aa an nn ny ya a d di ik kr re ed di it tk ka an n k ke e M Mo od da al l
D Di is se et to or r d da ar ri i S Sa ah ha am m T Tr re ea as su ur ry y. .

C Co on nt to oh h 7 7
a a. . S Se er ri ib bu u l le em mb ba ar r s sa ah ha am m b bi ia as sa a n no om mi in na al l R Rp p1 1. .0 00 00 0 d di it te er rb bi it tk ka an n d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p1 1. .1 10 00 0 p pe er r
l le em mb ba ar r. .
b b. . S Se er ra at tu us s l le em mb ba ar r s sa ah ha am m b bi ia as sa a d di ib be el li i k ke em mb ba al li i d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p1 1. .1 12 20 0 p pe er r l le em mb ba ar r. .
c c. . S Se er ra at tu us s l le em mb ba ar r s sa ah ha am m b bi ia as sa a d di ib be el li i k ke em mb ba al li i d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p9 98 80 0 p pe er r l le em mb ba ar r. .
d d. . S Se er ra at tu us s l le em mb ba ar r s sa ah ha am m b bi ia as sa a d di ib be el li i k ke em mb ba al li i d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p1 1. .0 05 50 0 p pe er r l le em mb ba ar r. .
e e. . S Se er ra at tu us s l le em mb ba ar r s sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y d di ij ju ua al l k ke em mb ba al li i d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p1 1. .1 15 50 0 p pe er r l le em mb ba ar r. .
f f. . S Se er ra at tu us s l le em mb ba ar r s sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y d di ij ju ua al l k ke em mb ba al li i d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p1 1. .0 04 40 0 p pe er r l le em mb ba ar r. .
g g. . S Se er ra at tu us s l le em mb ba ar r s sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y d di ij ju ua al l k ke em mb ba al li i d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p9 94 40 0 p pe er r l le em mb ba ar r. .
B Bu ua at tl la ah h j ju ur rn na al l u un nt tu uk k m me en nc ca at ta at t t tr ra an ns sa ak ks si i d di i a at ta as s. .

N NO O N NA AM MA A R RE EK KE EN NI IN NG G D DE EB BI IT T K KR RE ED DI IT T
a a. .



b b. .



c c. .



d d. .



e e. .



f f. .



g g. .



5 5. . P Pe er ru us sa ah ha aa an n d da ap pa at t m me en ng ga af fk ki ir rk ka an n s sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y ( (r re et ta ai ir re ed d) ). . S Sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y d di ia af fk ki ir rk ka an n
m me em mp pu un ny ya ai i s st ta at tu us s s sa ah ha am m d di io ot to or ri is sa as si i d da an n t ti id da ak k b be er re ed da ar r. . S Sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y d di ia af fk ki ir rk ka an n
p pe en nc ca at ta at ta an nn ny ya a t te er rg ga an nt tu un ng g p pa ad da a m me et to od de e p pe en nc ca at ta at ta an n s sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y y ya an ng g d di ip pa ak ka ai i. .

C Co on nt to oh h 8 8
S Sa ah ha am m y ya an ng g d di ia af fk ki ir rk ka an n b be er ri ik ku ut t i in ni i s se em mu ul la a d di ij ju ua al l d de en ng ga an n h ha ar rg ga a R Rp p1 1. .1 10 00 0 p pe er r l le em mb ba ar r. .
a a. . P Pe en ng ga af fk ki ir ra an n 1 10 0 l le em mb ba ar r s sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y n no om mi in na al l R Rp p1 1. .0 00 00 0 y ya an ng g d di ib be el li i k ke em mb ba al li i d de en ng ga an n
h ha ar rg ga a R Rp p1 1. .1 12 20 0 p pe er r l le em mb ba ar r. .
b b. . P Pe en ng ga af fk ki ir ra an n 1 10 0 l le em mb ba ar r s sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y n no om mi in na al l R Rp p1 1. .0 00 00 0 y ya an ng g d di ib be el li i k ke em mb ba al li i d de en ng ga an n
h ha ar rg ga a R Rp p9 98 80 0 p pe er r l le em mb ba ar r. .
B Bu ua at tl la ah h j ju ur rn na al l u un nt tu uk k m me en nc ca at ta at t t tr ra an ns sa ak ks si i d di i a at ta as s, , j ji ik ka a: :
a a. . S Sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y d di ic ca at ta at t d de en ng ga an n m me et to od de e n ni il la ai i n no om mi in na al l. .
b b. . S Sa ah ha am m t tr re ea as su ur ry y d di ic ca at ta at t d de en ng ga an n m me et to od de e c co os st t. .
( (a a) ) M Me et to od de e N Ni il la ai i N No om mi in na al l
N NO O N NA AM MA A R RE EK KE EN NI IN NG G D DE EB BI IT T K KR RE ED DI IT T
a a. .


b b. .



( (b b) ) M Me et to od de e C Co os st t
N NO O N NA AM MA A R RE EK KE EN NI IN NG G D DE EB BI IT T K KR RE ED DI IT T
a a. .




b b. .